D - Sąd Rejonowy w Łomży

Sygn.akt IVP 83/14
UZASADNIENIE
Powódka K. T. po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa żądała przywrócenia jej do pracy w pozwanym
Stowarzyszeniu (...) z siedzibą w Ł. na dotychczasowych warunkach wynikających z umowy o pracę z dnia 1 września
2008r. i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.
Uzasadniając swoje żądanie podała iż była zatrudniona w pozwanym stowarzyszeniu na stanowisku zastępcy dyrektora
Zespołu Szkół (...) w Z. z wynagrodzeniem wynoszącym 3.450 zł brutto miesięcznie. W dniu 15 lipca 2014r. otrzymała
przesyłką pocztową wypowiedzenie umowę o pracę, w którym pracodawca wskazał jako przyczynę wypowiedzeniaredukcję etatów, spowodowaną zmniejszeniem liczby uczniów i potrzebą racjonalizacji i zmniejszenia kosztów
działalności stowarzyszenia. Podniosła, że w jej ocenie, pracodawca w sposób dowolny i nieobiektywny dokonał
zwolnienia jej z pracy. W ocenie powódki wskazana przyczyna jest pozorna, ponieważ nie nastąpiło zmniejszenie
liczby uczniów w Zespole Szkół (...) w Z., pozwany zatrudnił 15 października 2014r. nowego pracownika , zaś
nauczycielom zmniejszono pensum godzin , pozostawiając ich wynagrodzenia na dotychczasowym poziomie, co
oznacza że nauczyciele otrzymali podwyżki wynagrodzenia. Nadto wskazała, że wypowiedzenie zostało dokonane z
naruszeniem art. 41 k.p. , albowiem w dacie doręczenia jej wypowiedzenia przebywała na urlopie wypoczynkowym.
Pozwany - Stowarzyszenie (...) z siedzibą w Ł. w złożonej odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa
wskazując, że powódka została zatrudniona z dniem 1 września 2008r. na stanowisku zastępcy dyrektora Zespołu
Szkół w Z. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Wskazał, że z powódką została przeprowadzona
wcześniejsza rozmowa na temat rozwiązania jej umowy o pracę, a następnie wypowiedzenie zostało doręczone jej
przesyłką pocztową. Podniósł, że wbrew twierdzeniom powódki, wskazana w wypowiedzeniu przyczyna rozwiązania
umowy o pracę jest rzeczywista. Podał, że zarząd stowarzyszenia podjął uchwałę o redukcji 5 etatów z uwagi na
obniżający się stan uczniów w szkołach. Działanie to było podyktowane koniecznością ograniczenia wydatków i
kosztów firmy. Zdaniem pozwanego podana przyczyna wypowiedzenia jest więc konkretna i rzeczywista. W zakresie
podniesionego przez powódkę zarzutu naruszenia art. 41 k.p. wskazał, że nie miał wiedzy o fakcie przebywania
powódki na urlopie wypoczynkowym w dacie doręczenia jej wypowiedzenia umowy o pracę.
Sąd Rejonowy w Łomży ustalił i zważył, co następuje:
Powódka K. T. była została zatrudniona w dniu 1 września 2008r. w pozwanym Stowarzyszeniu (...) z siedzibą
w Ł. na podstawie umowy na czas nieokreślony na stanowisku Dyrektora Gimnazjum (...) w Z. ( dowód: k. 1B
akt osobowych). Na podstawie porozumienia z 1 września .2011r. do w/w umowy o pracę z została zatrudniona na
stanowisku zastępcy dyrektora Zespołu Szkół (...) i rynku Pracy w Z. ( dowód: k. 15/B akt osobowych). Następnie
w okresie od 1 października 2012r. do 31 marca 2013r. pełniła obowiązki dyrektora Zespołu Szkół (...) w Z.( dowód:
k. 18/B akt osobowych). Powódka w ramach powierzonych jej obowiązków administracyjnych zastępcy dyrektora
wykonywała zadania i polecenia powierzone jej przez dyrektora Zespołu Szkół w Z.. a w szczególności zajmowała się
obszarem wychowawczym i ewaluacją w obu szkołach wchodzących w skład Zespołu Szkół w Z..
Pozwane Stowarzyszenie działa na podstawie Statutu (k.18-25 - Statut Stowarzyszenia (...)). Pozwane Stowarzyszenie
prowadzi Zespół Szkół w Z., w skład którego wchodzi (...) Szkoła Zawodowa i Gimnazjum( dowód: k. 40-52v- Statut
Gimnazjum, k. 53-59 Statut (...) Szkoły Zawodowej). Uchwałą Zarządu Głównego w/w stowarzyszenia z 5 maja
2008r.został wprowadzony w życie Regulamin Pracy Stowarzyszenia (...)) ( dowód: k. 26- 37). W roku szkolnym
2013/2014 w Gimnazjum było 62 uczniów, zaś w bieżącym roku szkolnym 2014/2015 liczba uczniów w gimnazjum
wynosi 53 osoby (dowód: k. 80-81v wydruki z systemu informacji oświatowej). W (...) Szkole Zawodowej liczba
uczniów w bieżącym roku szkolnym wzrosła o 8 osób i wynosi 83 uczniów( dowód: k. 86 - 87 zeznania św. M. L.). Liczba
uczniów wpływa na wysokość otrzymywanej przez pozwane stowarzyszenie subwencji oświatowej na prowadzone
szkoły. W bieżącym roku szkolnym subwencja oświatowa na Gimnazjum w Z. , porównaniu do roku poprzedniego,
uległa zmniejszeniu o kwotę o kwotę 5.177zł (dowód: wydruki z konta Gimnazjum w Z. k. 76-81). Subwencja oświatowa
na rok 2014 dotycząca Gimnazjum ,z uwagi na spadek liczby uczniów, uległa zmniejszeniu o prawie 1/3.
W dniu 30 czerwca 2014r. Zarząd Stowarzyszenia (...) i (...) podjął uchwałę w zakresie redukcji etatów z uwagi
na znaczny, obniżający się stan uczniów w szkołach i potrzebę ograniczenia kosztów firmy. Na mocy tej uchwały
postanowiono rozwiązać umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników z pięcioma pracownikami, trzema
z Zespołu Szkół w Z.( w tym z powódką) i dwoma z Zespołu Szkół w Ł. (dowód: k. 38 uchwała z 30.06.2014r.).
W dniu 3 lipca.2014r. prezes zarządu osobiście poinformował powódkę o podjętej uchwale, na podstawie której
zostanie wypowiedziana jej umowa o pracę ( bezsporne). Pismem datowanym na 8 lipca 2014r. pozwany
wypowiedział powódce umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Wskazał, że
przyczyną wypowiedzenia jest konieczność zmniejszenia zatrudnienia w związku ze znacznym zmniejszeniem się
liczby uczniów w Zespole Szkół w Z. i potrzeba racjonalizacji i redukcji kosztów działalności Stowarzyszenia( dowód:
k. B-25 akt osobowych powódki). Wypowiedzenie zostało doręczone powódce przesyłka za potwierdzeniem odbioru
w dniu 16 lipca 2014r.( dowód: potwierdzenie odbioru - B-25 akt osobowych).
W Zespole Szkół w Z. przyjęta była praktyka ustnego uzgadniania terminów urlopów kadry zarządzającej , tj.
dyrektora i zastępcy dyrektora. Dyrektor L. i powódka jako zastępca dyrektora wykorzystywały urlopy wypoczynkowe
w okresie wakacyjnym, po zakończeniu zajęć szkolnych i przygotowaniu dokumentów związanych z zamknięciem roku
szkolnego i nie musiały składać pisemnych wniosków urlopowych( dowód: k. 86-87 zeznania św. M. L.). Dyrektor
M. L. (1) i powódka rozpoczęły urlop wypoczynkowy od 7 lipca 2014r. ( dowód: k. 86-87 zeznania św. M. L., k.
87-87v zeznania powódki). Zajmowane przez powódkę stanowisko - zastępcy dyrektora Zespołu Szkół w Z. zostało
zlikwidowane, a jej obowiązki przejęła dyrektor Zespołu Szkół w Z. M. L. (1)( dowód: k. 85-86 zeznania św. W. G. k.
86-87 zeznania św. M. L., k. 87v - 88 zeznania prezesa zarządu R. S.). .
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Na wstępie należy wskazać, iż pozwany wypowiedział powódce umowę o pracę za ustawowym 3 miesięcznym
okresem wypowiedzenia. Wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, aktualnie są traktowane jako
normalny, "zwykły" sposób rozwiązania stosunku pracy. Należy podkreślić, że wypowiedzenie umowy o pracę jest
czynnością jednostronną, która dochodzi do skutku bez względu na zgodę drugiej strony. W tej sytuacji przyczyna
wypowiedzenia nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości (orzeczenie SN z 6 grudnia 2001 r. I
PKN 715/00, Prawo Pracy 2002/10/34). Przyczyna musi zaś być konkretna i rzeczywista (Uchwała Sądu Najwyższego
z 27 czerwca 1985 r. III PZP 10/85, OSNC 1985/11/164, a także, wyrok SN z 15 lutego, 2000 r. I PKN 514/99, OSNAP
2001/13/440).
Zgodnie z art. 41 k.p. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie
innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.
Powódka domagała się przywrócenia do pracy, wskazując iż podana w wyprowadzeniu przyczyna jest pozorna i
nieuzasadniona , a nadto że doszło do naruszenia art. 41 k.p.
Sąd nie podzielił twierdzeń powódki o pozorności wskazanej przez pozwanego przyczyny wypowiedzenia i
wytypowaniu jej osoby do zwolnienia w sposób dowolny.
Ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę powinna być dokonywana przez sąd w granicach przyczyn podanych
pracownikowi przez pracodawcę (vide: wyrok SN z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSNAP 99.21.688) .
Powódka twierdziła, że pracodawca w sposób dowolny i nieobiektywny dokonał zwolnienia jej z pracy. Podkreśliła, że
w dacie zwolnienia była w okresie ochronnym , przebywała na urlopie wypoczynkowym. Twierdziła także, że przyczyna
wypowiedzenia jest pozorna oraz, że pozwany nie wskazał kryteriów doboru pracowników podlegających zwolnieniu.
Zdaniem powódki liczba uczniów nie uległa radykalnemu zmniejszeniu, które uzasadniałoby redukcję jej stanowiska
pracy. Powódka zarzuciła ,że niedostatecznym sformułowaniu uzasadnienia wypowiedzenia i nie podania w jego treści
przyczyn rozwiązania stosunku pracy.
Pozwany wskazał, że jedną przyczynę wypowiedzenia była likwidacja stanowiska pracy zajmowanego przez powódkę
( zastępcy dyrektora) z uwagi na zmniejszenie się liczby uczniów oraz konieczność racjonalizacji i redukcji
kosztów działalności Stowarzyszenia. Pozwany wskazał ,iż działanie to było podyktowane koniecznością ograniczenia
wydatków i kosztów firmy. Podał ,iż od trzech lat liczba uczniów Gimnazjum ma zniżkową tendencję i otrzymywana
subwencja oświatowa na Gimnazjum z każdym rokiem ulega zmniejszeniu i nie wystarcza na pokrycie kosztów
działalności tej szkoły. Stowarzyszenie misi więc dofinansowywać działalność tej szkoły z własnych środków.
Wskazał ,iż z uwagi, że subwencja na rok 2014r., z powodu mniejszej liczby uczniów, uległa zmniejszeniu o 1/3 w
porównaniu do roku poprzedniego , sytuacja finansowa szkoły jest dramatyczna. Dlatego została podjęta decyzja
o redukcji etatów w szkołach prowadzonych przez Stowarzyszenie w Z. i w Ł.. Pozwany podniósł, że stanowisko
powódki uległo likwidacji i zadania wykonywane przez powódkę przejęła dyrektor szkoły M. L.. Pozwany zaprzeczył
twierdzeniom powódki ,że doszło do zatrudnienia nowego pracownika. Podał ,że w stowarzyszeniu odbywa staż osoba
skierowana przez Powiatowy Urząd Pracy w Z.. Wyjaśnił, że istotnie doszło do cofnięcia wypowiedzenia pracownicy
Zespoły Szkół (...), której etat także został zlikwidowany, z uwagi że okazało się ,iż jest ona w ciąży. Podał ,że J. B.
przebywa na zwolnieniu lekarskim w związku z komplikacjami związanymi z ciążą.
Zdaniem Sądu pozwany wykazał ,że podana w wypowiedzeniu przyczyna nie jest przyczyną pozorną, lecz rzeczywistą
oraz że jest to przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie powódce umowę o pracę . Wskazaną przyczynę wypowiedzenia
potwierdzili świadkowie - dyrektor Zespołu Szkół w Z. M. L. (1) i świadek W. G. zajmująca się kadrami i płacami.
Sąd dał wiarę zeznaniom tychże świadków , albowiem są one logiczne i spójne ,a także mają odzwierciedlenie w
wiarygodnym dokumencie złożonym przez pozwanego w postaci uchwały z 30 czerwca 2014r. Zarządu Stowarzyszenia
(...) i (...), mocą której postanowiono rozwiązać z 5 pracownikami umowy o pracę z przyczyn niedotyczących
pracownika na podstawie art.. 30 § 1 pkt. 2 k.p. w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Pozwany wykazał wiec, iż wypowiedzenie powódce umowy o pracę jest wynikiem decyzji o zmniejszeniu zatrudnienia
- likwidacji 5 stanowisk pracy , w tym stanowiska powódki.
Powódka przyznała ,że pracodawca w terminie wcześniejszym przeprowadził z nią rozmowę dotyczącą rozwiązania
umowy o pracy, podczas której podał przyczyny tej decyzji. Następnie w wypowiedzeniu wskazał tę samą przyczynę
wypowiedzenia. Zdaniem Sądu, wskazana przyczyna wypowiedzenia jest zrozumiała i wystarczająco konkretna, aby
powódka mogła ocenić jej zasadność . Tym samym Sąd nie podzielił zarzutu powódki , że podana przyczyna nie jest
dostatecznie skonkretyzowana i że jest pozorna. Pozwany wykazał, że wypowiedzenie powódce umowy o pracę jest
skutkiem przyczyn leżących po stronie pracodawcy - decyzji o zmniejszeniu zatrudnienia. Z materiału dowodowego
wynika, że istotnie utrzymuje się tendencja zniżkowa w liczbie uczniów Gimnazjum w Z., czego konsekwencją jest
zmniejszenie otrzymywanej subwencji oświatowej przez stowarzyszenie oraz ,że ta sytuacja wymusiła na stronie
pozwanej podjęcie działań zmierzających do szukania oszczędności. Następstwem tych działań było zaś podjęcie przez
Zarząd Stowarzyszenia (...) i (...) w dniu 30.06.2014r. uchwały w zakresie redukcji 5 etatów , w tym etatu zajmowanego
przez powódkę.
W tym miejscu godzi się wspomnieć, iż nie leży w gestii Sądu badanie zasadności likwidowania przez pracodawcę
określonych stanowisk pracy, gdyż jest to autonomiczne uprawnienie pracodawcy, w które nikt, w tym pracownik, nie
ma prawa ingerować. Kwestie związane ze strukturą organizacyjną należą bowiem do spraw wewnętrznych, których
nie można badać w niniejszej sprawie. Stanowisko takie zgodne jest z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w
wyroku z dnia 27.11.1997 r. w sprawie I PKN 401/97 (OSNAPiUS 1998/18, poz. 542), w którym Sąd Najwyższy
stwierdził: "kontroli sądu pracy nie podlega ocena zasadności przyjętej przez pracodawcę decyzji o zmianie struktury
organizacyjnej zakładu pracy w celu racjonalizacji i ograniczenia zatrudnienia pracowników, lecz tylko ocena
zasadności i słuszności przyjętych kryteriów doboru pracowników na stanowiska pracy i kwalifikowania pracowników
do zwolnienia z pracy".
Z uwagi , iż stanowisko pracy zajmowane przez powódkę( zastępcy dyrektora Zespołu Szkół (...) w Z.) nie było
stanowiskiem wieloosobowym, lecz jednoosobowym, nie było potrzeby badania kryteriów doboru pracownika do
zwolnienia spośród pracowników zatrudnionych na takim samym stanowisku i wykonujących taki sam zakres zadań.
Mając na uwadze powyższe Sąd uznał ,że przyczyną wypowiedzenia powódce umowy o pracę, była likwidacja
stanowiska pracy powódki, stanowiąca zgodnie z obowiązującym w orzecznictwie poglądem okoliczność
uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę ( vide: uchw. SN z 22.01.1985 r., III PZP 53,84, (...) 1985, nr 8-9, s. 86;
wyr. SN z 12.12.2001 r. I PKN 733/00, OSNAPiUS 2002, nr 12, poz. 10). Wskazać przy tym należy również na uchwałę
pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 27.06.1985 r. (III PZP 10/85, OSNCP 1985, nr 11, poz. 164),
w której Sąd Najwyższy wskazał m.in., że przyczynę wypowiedzenia może stanowić również okoliczność niezależna
od pracownika, jeżeli przemawia za tym uzasadniony interes zakładu pracy. Zmiany organizacyjne, zmierzające
do ograniczenia zatrudnienia związane z trudną sytuacją finansową mieszczą się niewątpliwie we wskazanym w
przywołanej uchwale uzasadnionym interesie zakładu pracy, a tym samym stanowią także przesłankę uzasadniającą
dokonanie pracownikowi wypowiedzenia.
Niezależnie od tego, należy mieć na uwadze także to, że podejmując w dniu 30 czerwca 2014r. uchwałę o zmniejszeniu
zatrudnienia o 5 etatów pozwany działał w ramach swoich uprawnień.
Zatem wskazana w wypowiedzeniu przyczyna jest więc przyczyną rzeczywistą i zasadną.
Sąd podzielił natomiast zarzut powódki, iż pozwany wypowiadając jej umowę o pracę naruszył zakaz wypowiadania
umów o pracę wynikający z art. 41 k.p. Powódce doręczono bowiem wypowiedzenie umowy o pracę w dniu 16 lipca
2014r., czyli już w czasie urlopu wypoczynkowego powódki , który rozpoczął się w dniu 7 lipca 2013r.. Ta okoliczność
ostatecznie została przyznana przez stronę pozwaną ( dowód: k. 87v- 88 zeznania prezesa zarządu R. S. (2)). Zatem
przedmiotowe wypowiedzenie narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę ( art. 41 k.p.) i dlatego powódce
przysługują roszczenia z art. 45 § 1 k.p.
Stosownie do treści art. 45 § 1 k.p. w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony
jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika
- orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do
pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
W przedmiotowej sprawie, z uwagi na fakt zlikwidowania stanowiska pracy zajmowanego przez powódkę, Sąd uznał,
że przywrócenie powódki do pracy na dotychczasowych warunkach , nie jest niemożliwe i dlatego na podstawie
art. 45 § 2 k.p. zasądził na rzecz powódki odszkodowanie w wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia za pracę w
kwocie 10.350zł ,przyjmując do wyliczenia wynagrodzenie miesięczne powódki w kwocie 3.450zł ( dowód: k. 23/B
akt osobowych).
O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc w związku z z § 11 pkt.1 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego w urzędu (Dz. U. Nr
163, poz. 1349 z dnia 3 października 2002 r.).
O kosztach sądowych Sąd orzekł, stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 kpc w
związku art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2005/167/1398
ze zm.),, nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasa tut. Sądu) opłatę od pozwu w kwocie 518 zł ,
od uiszczenia której powódka z mocy ustawy była zwolniona.
O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na podstawie art.4772 § 1 kpc.