Styl homerycki - Epoki

Homer
Homer - starożytny poeta grecki, żyjący prawdopodobnie na przełomie IX i VIII w. p.n.e.
Starożytna legenda mówi o jego ślepocie - bogowie mieli zabrać mu wzrok w zamian za dar
słodkiej pieśni. Śpiewak aoid (stąd pochodzi słowo oda). Siedem greckich miast ubiegało się o
honor uznania ich za miejsce narodzin Homera: Smyrna, Chios, Kolofon, Itaka, Pylos, Argos i
Ateny. Ostatecznie uważa się, że pochodził on z Chios znajdującego się w Jonii, gdyż
podstawą języka obydwu eposów był dialekt joński. Postać Homera jest dla nas nieuchwytna.
Starożytni nie mieli wątpliwości, że istniał, mówili o nim po prostu "poeta". W przekazach
antycznych pewne jest tylko jego imię Homer, które dosłownie znaczy: ślepiec lub zakładnik. Badacze przypuszczają, że wiele podróżował, o czym świadczy chociażby jego znajomość
topografii Itaki. Przypisuje mu się autorstwo wielkich eposów antycznych: "
Iliady " i "
Odysei
". Istnieje jednak tzw. kwestia homerycka, czyli spór uczonych toczony przez stulecia dotyczący
autorstwa tych dzieł. Spór ten powstał dopiero w czasach nowożytnych. W sporze o Homera
zarysowały się trzy stanowiska:
1. Homer jest autorem Iliady i Odysei
2. Iliada jest dziełem Homera, autor Odysei jest nieznany
3. Iliada i Odyseja to zbiorowe dzieła wielu autorów
Obecnie przeważa pogląd, że Homer istotnie wpłynął na kształt dzieł. Nie ma pewności czy jest
autorem obu epopei, choć przemawiają za tym jednolitość stylu, kompozycji i języka. Odyseja
jest kontynuacją Iliady.
Iliadę i Odyseję spisano w Atenach na polecenie Pizystrata, pod koniec VI w.p.n.e. Do
momentu spisania przekazywano go ustnie. Cza powstania utworów określa się na IX w. p.n.e.
Utwory Homera na język polski, np. J. Kochanowski, F.K. Dmochowski, S. Staszic, J.
Parandowski.
Styl homerycki:
- Pisał bardzo pięknie stosując rozbudowane obrazowo porównania zwane homeryckimi,
były obszerne, a odnosiły się zwykle do zjawisk natury.
- Nawet w najbardziej dramatycznym momencie potrafi przerwać akcję, by nie pominąć
jakiegoś ważnego szczegółu.
1/3
Homer
- Starał się zarejestrować wszystko: pochodzenie i historię życia bohaterów, urodę
przyrody, piękno przedmiotów, powagę gestów.
- Niektóre spośród jego sformułowań odsyłają nas do jakiegoś pierwotnego rozumowania
świata.
- Zagadką są jego dziwne i irytujące, a zarazem fascynujące epitety, które często się
powtarzają. Nazywamy je epitetami stałymi. Często są nielogiczne, a mimo to Homer używa ich
z uporem np. Ajgistos- "nieskazitelny", choć to podły zbrodniarz o czym poeta mówi w
następnych wersach, Zeus- "gromowładny".
- Autor głosi pochwałę "słodkiego jak miód życia", bohaterów przeraża tylko śmierć.
- Stałym składnikiem dzieł homerowych była inwokacja, czyli umieszczany na początku
tekstu stały zwrot skierowany do bogów lub opiekunów poety.
Epos antyczny:
Epos nazywany jest inaczej epopeją - najstarszy i główny gatunek epicki aż do czasu powstania
powieści. To rozbudowany utwór wierszowany, który ukazuje dzieje legendarnych lub
historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności narodowej. W
epopei na plan pierwszy wysuwa się fabuła, narrator jest wszechwiedzący i obiektywny, a
ujawnia się w inwokacji. Całość przedstawiona jest z epickim dystansem. Styl epopei jest
podniosły, dostosowany do heroicznych czynów bohaterów. Obfituje w realistyczne,
drobiazgowe opisy ważnych przedmiotów i sytuacji. W każdej epoce historycznej wykształciły
się odmiany eposu charakterystyczne dla swoich czasów.
Cechy eposu antycznego:
- pisany wierszem
- podział na księgi, ich liczba podzielna jest przez 6
- opowiada o bohaterach w przełomowym momencie historycznym
- wydarzenia toczą się na dwóch płaszczyznach: ziemskiej i boskiej, płaszczyzny te się
przenikają (paralelizm światów)
- dystans epicki autora
- narrator w trzeciej osobie, wszechwiedzący, znajduje się wewnątrz świata
przedstawionego i jest obiektywny
- napisany heksametrem (rytm wiersza składający się z sześciu samogłosek długich- daktyl
= spondej
- rozpoczęcie utworu inwokacją - rozbudowana apostrofa, apel do bóstwa z prośbą o
natchnienie
- styl podniosły - wysoki (patos)
- rozbudowane porównania (homeryckie), w których drugi człon jest rozbudowany tak, że
stanowi odrębną epizodyczną scenkę, przedstawiają zjawiska przyrody
- duża ilość realistycznych opisów
- epizodyczność akcji
2/3
Homer
- sceny batalistyczne
- heroizacja bohaterów - ich wyolbrzymienie i wyidealizowanie
- dawca epitetów stałych - stałe określenie rzeczownika, np. Achilles - boski, prędkonogi,
Zeus - gromowładny
- retardacja jako przerwanie akcji poprzez opis
- retrospekcje jako powroty do przeszłości
Najznakomitsze eposy antyku: " Iliada " i " Odyseja "
Iliada
Odyseja
autor: Homer
gatunek: epos
oparte na micie o wojnie trojańskiej
Atena biorąca czynny udział w walce
ci sami bohaterowie: Odys, Agamemnon, Menelaos, Helena
49 dni walki pod Troją
powrót Odyseusza spod Troi
opisuje dzieje bohaterów i bogów walczących pod Troją
opisuje powrót Odyseusza do rodzinnej Itaki
bogowie bezpośrednio wpływają na losy ludzi
bogowie stróżami moralności
3/3