plik

Małgorzata Plichcińska
SCENARIUSZ ZAJĘĆ EDUKACJI ZDROWOTNEJ
Temat zajęć: „Bardzo łatwo krytykować to, co ktoś już zrobił i wyrokować co powinien był zrobić” – o
przekazywaniu i odbieraniu informacji
Zadania (cele szczegółowe):
Pomoce: karty do gry, kolorowe pisaki, duże
1. Przekazanie wiedzy na temat informacji zwrotnej.
arkusze papieru
2. Uwrażliwienie na komunikaty oceniające negatywnie i
Czas trwania zajęć: 2x45 minut
zastąpienie ich informacją zwrotną
3. Nauczanie komunikowania się za pomocą informacji
zwrotnej.
Oczekiwane efekty:
1. Uczestnik wyjaśnia różnicę pomiędzy negatywnym ocenianiem a informacją zwrotną.
2. Uczestnik potrafi przekazać informację zwrotną.
3. Uczestnik potrafi odebrać informację zwrotną.
Opis przebiegu zajęć:
Część wstępna:
1. Przedstawienie tematu zajęć.
2. Zabawa ożywiająco-integrująca. Dokończ zdanie: nie wiecie o mnie, że …
Część właściwa:
1. Podziel uczestników na dwie grupy.
2. Poproś trzy osoby z każdej grupy do wykonania ćwiczenia Domki z kart. Pozostałe osoby z grup obserwują
sytuację.
Uwaga do nauczyciela: jedna osoba z każdej grupy ma za zadanie ułożyć jak najładniejszy domek z kart.
Dwie osoby z każdej grupy będą udzielać im informacji podczas pracy. Jedna para udziela informacji
pozytywnych, druga negatywnych.
3. Praca w grupach: uczestnicy wypisują na dużych kartkach jak zachowywały się osoby udzielające informacji
oraz jak zachowywały się osoby układające karty. Jedna osoba z każdej grupy przedstawia efekty pracy.
Ewentualne dopisywanie zachowań.
4. Poproś, aby osoby układające domki z kart powiedziały, jak im się pracowało, jak się czuły podczas pracy, kto
z nich ma ochotę kontynuować pracę?
5. Pytanie do grupy: czy ktoś z Was był w analogicznych sytuacjach? Jakie są odczucia uczestników, którzy byli
w tego typu sytuacji?
Uwaga do nauczyciela: skomentuj krótko ćwiczenie i zapowiedz, następne.
6. Poproś po dwie osoby z każdej grupy do odegrania scenek. Sytuacja do przedstawienia. Jesteś dobrym
sportowcem i z powodu wyjazdu na zawody długo nie było Cie w szkole. Tym razem jednak zająłeś/zajęłaś
ostatnie miejsce. Podchodzisz do koleżanki z prośbą o pożyczenie zeszytów i pomoc w nadrobieniu
zaległości. Jedna para: koleżanka spokojnie z Tobą rozmawia, wykazuje zainteresowanie i rozumie sytuację,
w której się aktualnie znajdujesz – rozmawiacie rzeczowo i ustalacie formę pomocy; druga para: koleżanka
naśmiewa się z Twojego występu na zawodach, wytyka Ci różne rzeczy nawet te, niezwiązane z tą sytuacją –
odpowiadasz jej w tym samym tonie
7. Praca w grupach: uczestnicy w grupach wypisują na dużych kartkach jak zachowywały się osoby
odgrywające scenki oraz do czego dane zachowanie doprowadziło? Jedna osoba z każdej grupy przedstawia
efekty pracy.
8. Pytanie do grupy: jak byśmy nazwali tę pierwszą sytuację? czy lubimy być negatywnie oceniani?
9. Poproś, aby każdy uczestnik przypomniał sobie dwie sytuacje, w których został negatywnie oceniony
przez kogoś i dwie sytuacje, w których kogoś negatywnie ocenił i zapisał je na kartce.
10. Pytanie do grupy: jak byśmy nazwali tę drugą sytuację?
11. Miniwykład. Co to jest informacja zwrotna? Informacja zwrotna - nieoceniający, bezpośredni komunikat,
odnoszący się do konkretnego zachowania innej osoby i jej potrzeb, skierowany do tej osoby i składający się z
Małgorzata Plichcińska
dwóch części (kroków). Pierwszy krok mówi, co zostało zrobione dobrze, a drugi, co (według naszej wiedzy i
doświadczenia) można zrobić inaczej, albo co udzielający informacji zwrotnej zrobiłby inaczej, albo co zrobił
kiedyś w podobnej sytuacji i osiągnął sukces.
12. Burza mózgów: zasady udzielania informacji zwrotnych. Uczestnicy podają zasady (konkretne zachowania)
obowiązujące osoby przekazujące oraz odbierające informacje zwrotne. Prowadzący zapisuje na flipcharcie.
Uwaga do nauczyciela: uczestnicy otrzymują do portfolio zasady udzielania informacji zwrotnych.
13. Wróć do polecenia z punktu 9 i poproś, aby uczestnicy zapisali swoje sytuacje w formie informacji zwrotnej.
14. Chętne osoby odczytują swoje propozycje.
Część końcowa:
1. Podsumowanie zajęć. Przedstaw uczestnikom następująca sytuację: wyobraź sobie sytuację, w której
wysłuchasz przemówienia na swój temat. Pomyśl przez chwilę, co chciałbyś usłyszeć?
I zachowuj się tak, aby osoba mówiąca nie musiała długo zastanawiać co o Tobie powiedzieć!
2. Ewaluacja metodą tarczy strzeleckiej (nauczyciel na tablicy przykleja (bądź rysuje) tarczę strzelecką.
Uczniowie wyrażają własną opinię o lekcji w 4 obszarach poprzez zaznaczanie krzyżykiem lub przyklejanie
„cenek”)
Uwagi: uczniowie otrzymują do portfolio zasady udzielania informacji zwrotnych (załącznik 2)
Piśmiennictwo:
1. Hamer H.(1998): Rozwój przez wprowadzanie zmian. Centrum Edukacji Medycznej Warszawa.
2. Weare K., Gray G (1996): Promocja zdrowia psychicznego w Europejskiej Sieci Szkół Promujących
Zdrowie. Instytut Matki i Dziecka. Warszawa
3. www.grupadda.republika.pl/informacje_zwrotne.htm
Załączniki:
1. Definicja informacji zwrotnej
Informacja zwrotna - termin z zakresu psychoterapii grupowej, treningu komunikacji interpersonalnej i
szkoleń. Oznacza wypowiedź uczestnika grupy, w której ujawnia on swoje spostrzeżenia dotyczące
zachowania i wypowiedzi innego uczestnika grupy.
Działanie rozwojowe polega na umożliwieniu lepszego samopoznania poprzez poznanie nieuświadamianych
dotychczas atutów oraz wad, a następnie próba ich eliminacji.
2. Zasady udzielania informacji zwrotnych
(na podstawie: Hamer H. (1998): Rozwój przez wprowadzanie zmian. Centrum Edukacji Medycznej.
Warszawa, s. 41 oraz www.grupadda.republika.pl/informacje_zwrotne.htm)
OSOBA, KTÓRA PRZEKAZUJE INFORMACJE ZWROTNE
POWINNA PAMIĘTAĆ O NASTĘPUJĄCYCH ZASADACH:
- mów o zachowaniu danej osoby, a nie o niej samej
- mówiąc o odczuciach, jakie w Tobie wzbudza zachowanie innej osoby wskazuj na konkretne zachowanie,
na które reagujesz w określony sposób (co słyszysz, co widzisz, co myślisz o tym i co w związku z tym
czujesz)
- mów tylko o zachowaniu, które można zmienić
- wyrażaj swoje spostrzeżenia i zdanie jako opinie (a nie jako ocenę)
- skup się na korzyści, jakie informacja zwrotna może dać odbiorcy, a nie na korzyści, jakie „wyrzucenie” tej
informacji z siebie da Tobie
Małgorzata Plichcińska
- nie wyrażaj swojej opinii, jeśli wyraźnie Cie o to nie poproszono lub jeśli nie wymaga tego Twoja rola
- nie dawaj „dobrych” rad – one są dobre tylko w Twoim indywidualnym przypadku
- mów tylko o sprawach, które wydają Ci się ważne i mogą pomóc komuś w uświadomieniu sobie jak jest
widziany, rozumiany i odczuwany – to konieczny warunek wprowadzenia ewentualnych korekt (zmian)
- dbaj o delikatną, taktowną formę wypowiedzi
- nie kłam
OSOBA, KTÓRA OTRZYMUJE INFORMACJE ZWROTNE POWINNA:
- uważnie ich słuchać, ale także aktywnie ich poszukiwać
- nie traktować tych informacji jako ostatecznych obiektywnych sądów o sobie, tylko jako pożyteczną
wskazówkę, co warto zmienić (jeśli ma na to ochotę), wyeliminować zachowania, z który może dotychczas
nie zdawała sobie sprawy
- myśleć o tym, co zostało powiedziane, a nie o tym dlaczego to zostało powiedziane
- słuchając informacji zwrotnych nie należy ich komentować, dyskutować, bronić się (naturalny odruch). Im
bardziej jesteś w pozycji obronnej, tym trudniej jest poprawnie odbierać i rozumieć informacje zwrotne. Po
prostu uważnie posłuchaj. I tak sam/ sama zdecydujesz, co i dlaczego chcesz zmienić.