Socjologia wsi i miasta - Instytut Socjologii i Kognitywistyki UwB

Socjologia wsi i miasta
SYLABUS
C. Informacje szczegółowe – ćwiczenia
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Liczba godzin zajęć dydaktycznych
oraz forma prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Treści
merytoryczne
przedmiotu
Efekty kształcenia
wraz ze sposobem
ich weryfikacji
Opis
Socjologia wsi i miasta
Socjologia
Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii
polski
Rok II, semestr III, studia pierwszego stopnia
30 godzin ćwiczeń
4 (za cały przedmiot)
dr Sławomir Bartnicki
mgr Łukasz Wołyniec
1. Definicje i koncepcje miasta. Geneza i przemiany.
2. Koncepcje teoretyczne i orientacje metodologiczne w socjologii miasta.
3. Przestrzeń i ikonosfera miejska.
4. Polityka symboliczna a tożsamość i pamięć zbiorowa mieszkańców miasta.
5. „Gettoizacja” przestrzeni miejskiej
6. Białystok, miasto zróżnicowane etnicznie, miasto zruralizowane. Socjologiczny portret
miasta
7. Rewitalizacja miast i jej społeczne uwarunkowania.
8. Przemiany miast wobec procesów globalizacyjnych. Analiza metropolii.
9. Przemiany i problemy miast polskich w trakcie i po transformacji.
10. Podstawowe paradygmaty socjologii wsi. Powstanie i rozwój kierunku.
11. Procesy modernizacji obszarów wiejskich. Modele i ich konsekwencje.
12. Zróżnicowanie społeczne mieszkańców wsi a transformacja systemowa w Polsce.
13. Wieś polska w aspekcie integracji z Unią Europejską.
W1. Posiada wiedzę na temat zbiorowości ulokowanych w
Ocena w trakcie zajęć,
przestrzeni miejskiej i wiejskiej, na temat ich struktury,
kartkówka, kolokwium,
dynamiki, kultury, jak również najważniejszych procesów
referat
zachodzących w przestrzeni miejskiej i wiejskiej.
W2. Posiada wiedzę na temat sposobów funkcjonowania miast i
Ocena w trakcie zajęć,
wsi, na temat społecznych procesów wytwarzania przestrzeni
kartkówka, kolokwium,
miejskiej i wiejskiej.
referat
W3. Posiada wiedzę na temat głównych orientacji teoretycznych
Ocena w trakcie zajęć,
w socjologii wsi i miasta, ich przedstawicieli i dorobku. Zna
kartkówka, kolokwium,
terminologię związaną z przemianami miast i wsi, procesami
referat
urbanizacji, ruralizacji, metropolizacji, rewitalizacji.
Zadania w trakcie zajęć,
U1. Potrafi dokonywać obserwacji, opisu i interpretacji zjawisk i
praca w grupach,
procesów społecznych zachodzących w miastach i wsiach.
kolokwium
U2. Potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do opisu i analizy
konkretnych zjawisk i procesów w miastach i wsiach (między
Zadania w trakcie zajęć,
innymi takich jak: problemy społeczne, patologie społeczne,
praca w grupach,
konflikty, przestrzeń publiczna, prywatna), jak również ustalenia kolokwium
przyczyn i uwarunkowań ich przebiegu
K-1. Jest otwarty na różnorodność perspektyw badawczych w
Ocena w trakcie zajęć,
zakresie rozwoju miast i wsi.
Praca w grupach
K-2. Jest świadom odpowiedzialności za podtrzymanie
dziedzictwa historyczno-kulturowego miast i wsi, wrażliwy na
Ocena w trakcie zajęć
społeczny i kulturowy kontekst zarządzania rozwojem miasta, na
jego tkankę urbanistyczno-społeczną i kulturową
Zaliczenie odbywa się na podstawie:
Forma i warunki
zaliczenia
przedmiotu
Obecności na zajęciach, która jest obowiązkowa. Dopuszcza się 1 nieobecność
w semestrze. Większą liczbę nieobecności należy zaliczyć u prowadzącego w
ciągu jednego tygodnia od nieobecności - po przekroczeniu terminu naliczane
są punkty ujemne za każdy tydzień zwłoki. Zaliczenie odbywa się na dyżurze i
polega na wykazaniu się znajomością i rozumieniem zadanych na dane zajęcia
tekstów. Zaświadczenia lekarskie oraz indywidualna organizacja studiów
nie stanowią podstawy do zwolnienia z obowiązku zaliczenia nieobecności.
Aktywności na zajęciach – Za istotny (merytoryczny) wkład w dyskusję na
zajęciach przyznawane są punkty (plusy za aktywność). Po każdych zajęciach
przyznawane są plusy za czynny udział w dyskusji. Każde dwa plusy
wymieniają się na jeden punkt w końcowej punktacji. Maksymalnie można
uzyskać 5 punktów
Wejściówek z literatury obowiązkowej, które będą oceniane w skali od –1 do
0 pkt. Nie zaliczone wejściówki (-1 pkt.) można poprawić na 0 pkt. w ciągu 1
tygodnia od ich oddania przez prowadzącego. Liczba wejściówek zależy od
aktywności (lub jej braku) uczestników zajęć.
Kolokwium - pisemnej odpowiedzi na kilka pytań otwartych i
zamkniętych (20 pkt.). Kolokwium będzie polegało na udzieleniu odpowiedzi
na pytania podawane przez prowadzącego ćwiczenia. Uwaga: podstawą
zaliczenia zajęć jest uzyskanie z kolokwium minimum 10 punktów (+
punkty dodatkowe, aby suma osiągnęła przynajmniej 15).
Referatu (do 15 minut) na jeden z zadanych tematów (do 5 punktów). Podanej
listy referatów nie należy traktować jako zamkniętej – możliwe jest zgłaszanie
propozycji w trakcie semestru zarówno przez studentów jak i prowadzącego.
Do referatu dołączony jest konspekt dla grupy i prowadzącego. Ocenie podlega
treść (merytoryczna zawartość), konspekt oraz sposób prezentacji
(komunikacja). Każdy referent przygotowuje przynajmniej trzy pytania
związane z tematem wypowiedzi do dyskusji z grupą. Nieusprawiedliwiona
nieobecność referenta skutkuje brakiem punktów.
Dodatkowych punktów, które można zdobyć poprzez napisanie eseju
związanego z tematyką zajęć lub przygotowanie fotoeseju (do 5 punktów).
Obejmuje:
kolokwium (0-20)
aktywność (0-5)
referat lub esej (0-5)
punkty
ocena
poniżej 15
niedostateczna
15,0 – 17,99
dostateczna
18,0 – 20,99
dostateczna plus
21,0 – 23,99
dobra
24,0 – 26,99
dobra plus
27 i więcej
bardzo dobra
Wykaz literatury
podstawowej
i uzupełniającej
Literatura podstawowa
Jałowiecki B., Szczepański M. S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej,
wyd. Scholar, Warszawa 2009,
Misiak W., Miasto, w: Encyklopedia Socjologii, Tom II, wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa
1999, s. 227-233
Jałowiecki B., Socjologia miasta, w: Malikowski M., Solecki S. (red.), Socjologia miasta.
Wybór tekstów, wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001, s. 11-26;
Wallis A., Przestrzeń jako wartość. w: Socjologia przestrzeni. Niezależna Oficyna
Wydawnicza, Warszawa 1990 s. 19-32
Wallis A., Definicje miasta. Symbole oraz Pojęcie obszaru kulturowego. Pojęcie centrum.
Krajobraz i szata informacyjna w: Malikowski M., Solecki S. (red.), Socjologia miasta.
Wybór tekstów, wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001, s. 67-100
Baranowski A., Dymnicka A., Społeczna pamięć i tożsamość na przykładzie Gdańska,
w: Jałowiecki B., Majer A., Szczepański M. S. (red.), Przemiany miasta. Wokół socjologii A.
Wallisa, wyd. Scholar, Warszawa 2005, s. 125-133
Hałas E., Polityka symboliczna i pamięć zbiorowa. Zmiany nazw ulic po komunizmie w:
Marody M. (red.), Zmiana czy stagnacja?, wyd. Scholar, Warszawa 2004, s. 128-150
Gądecki J., Za murami. Osiedla grodzone w Polsce – analiza dyskursu, wyd. UWr, Wrocław
2009, s. 85-127
Jałowiecki B., Grodzenie „wspólnego pastwiska”, O osiedlach zamkniętych w metropoliach,
w: ResPublica Nowa nr 3/2008, s. 53 – 61
Sadowski A., Procesy ruralizacji. Ludność wiejska w mieście, wyd. Ekonomia i
Środowisko, Kraków 1994, s. 13-41
Sadowski A., Białystok jako typ miasta zróżnicowanego etnicznie, w: Kuklo C. (red.),
Białystok w 80-leciu. W rocznicę odzyskania niepodległości 19 II 1919 – 19 II 1999,
Instytut Historii UwB, Białystok 2000, s. 167-193
Majer A., Odnowa miast (rozdział 8), w: Socjologia i przestrzeń miejska, wyd. PWN,
Warszawa 2010, s. 261-289
Parysek J. J., Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia
strukturalne, wyd. Bogucki WN, Poznań 2005, s. 166-190
Jałowiecki B., Przemiany miast i zbiorowości miejskich, w: Wasilewski J. (red.),
Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, Wyd. Scholar, Warszawa 2006, s.
175-196
Misiak W., Nowe procesy i zjawiska po przełomie 1989 roku w miastach polskich, w:
Jałowiecki B., Majer A., Szczepański M. S. (red.), Przemiany miasta. Wokół socjologii A.
Wallisa, wyd. Scholar, Warszawa 2005 s. 267-283
Gorlach, K. Socjologia obszarów wiejskich, problemy i perspektywy, wyd. Scholar,
Warszawa 2004,
Bukraba - Rylska I., Socjologia wsi polskiej, wyd. PWN, Warszawa 2008, s. 17-45
Wilkin J., Polska wieś i rolnictwo w obliczu wielkiej zmiany, w: Marody M. (red.), Wymiary
życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Wyd. Scholar, Warszawa 2007, s.
161-172
Wieruszewska M., Dylematy transformacji w świetle kapitału społeczno-kulturowego wsi.
Przeoczone konsekwencje, nieoczekiwane napięcia, w: Śliz A., Szczepański M. S., Czy
koniec socjalizmu? Polska transformacja w teoriach socjologicznych. Wyd. Scholar,
Warszawa 2008, s. 129-145
Halamska M., Pięć lat w UE: stare i nowe procesy zmian na polskiej wsi, w:
„Wieś i Rolnictwo”, nr 2/2009, s. 55-71
literatura uzupełniająca
1. Czekaj K., Mapy problemów społecznych jako narzędzie badawcze ekologii humanistycznej.
Aspekty teoretyczne i empiryczne, w: Malikowski M., Solecki S. (red.), Socjologia miasta.
Wybór tekstów, wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001, s. 429-439,
2. Gądecki J., Moje miasto – w poszukiwaniu szaty informacyjnej miasta, w: Jałowiecki B.,
Łukowski W. (red.), Szata informacyjna miasta, wyd. Scholar, Warszawa 2008, s. 87-99
3. Nosowicz J. F., Z badań nad nazewnictwem ulic Białegostoku, w: Kuklo C. (red.), Białystok
w 80-leciu. W rocznicę odzyskania niepodległości 19 II 1919 – 19 II 1999, Instytut Historii
UwB, Białystok 2000, s. 195-210
4. Zaborska K., Przestrzeń miejska – dobro wspólne czy ziemia niczyja, Jałowiecki B.,
Łukowski W. (red.) Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, wyd. Scholar, Warszawa
2007, s. 113-119 (za 1pkt.)
5. Dymnicka M., Osiedla za bramą a ciągłość kulturowa i społeczna w kształtowaniu
przestrzeni miejskiej w: Jałowiecki B., Łukowski W. (red.) Gettoizacja polskiej przestrzeni
miejskiej, wyd. Scholar, Warszawa 2007, s. 53-71
6. Gzell S., Architektura metropolii? W: Jałowiecki B. (red.), Czy metropolia jest miastem?
wyd. Scholar, Warszawa 2009, s. 82-117
7. Sekuła E. A., Czy istnieje kultura metropolitalna? Metropolia jako kluczowa instytucja
kultury W: Jałowiecki B. (red.), Czy metropolia jest miastem? wyd. Scholar, Warszawa
2009, s. 66-81
8. Prior A., Rewitalizacja centrum Glasgow, w: Malikowski M., Solecki S. (red.), Socjologia
miasta. Wybór tekstów, wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001, s. 225-237
9. Borowik I., Kierunki przemian współczesnego miasta – suburbanizacja oraz humanizacja
blokowisk, w: Borowik I. Sztalt A. (red.), Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów
i kierunków badawczych dyscypliny, wyd. UWr, Wrocław 2007, s. 97-104
10. Malikowski M., Miasta polskie w okresie transformacji. Główne kierunki przemian
społeczno-przestrzennych, w: Malikowski M., Solecki S. (red.), Socjologia miasta. Wybór
tekstów, wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001, s. 335-342
11. Popławski T., Kapitał społeczno-kulturowy wsi podlaskiej, w: Kurczewska J. (red.), Oblicza
lokalności. Ku nowym formom życia społecznego, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2008, s. 319331
12. Bukraba - Rylska I., Polska socjologia wsi, czyli o służebnej, usłużnej i służalczej roli nauki,
w: „Wieś i Rolnictwo”, nr 2/2009, s. 9-30
13. Halamska M., Wiejskość jako kategoria socjologiczna, w: „Wieś i rolnictwo”, nr 1/2011, s.
37-54
14. Woś A., Zegar J., Rolnictwo zrównoważone: poszukiwaniu nowego modelu dla Polski,
w: „Wieś i Rolnictwo”, nr 3/2004, s. 9-23
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
i
Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć.
Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne).
ii
Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach,
realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna
być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS – 25÷30 h.
iii
Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie
zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby
punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.