Program nauczania języka niemieckiego dla klas IV – VI

Transkrypt

Aleksandra Kubicka
Program nauczania
języka niemieckiego
dla klas IV – VI
szkoły podstawowej
II etap edukacyjny
Wydawnictwo LektorKlett
Poznań 2012
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
Spis treści
Informacja o autorce programu
1. Charakterystyka programu
1.1. Koncepcja programu
1.2. Odbiorcy programu
1.3. Kwalifikacje i kompetencje nauczyciela
1.4. Czas realizacji
1.5. Liczebność grupy
1.6. Wyposażenie szkoły
2. Cele kształcenia
2.1. Cele ogólne
2.2. Cele szczegółowe
2.3. Cele wychowawcze
3. Materiał nauczania
3.1.Treści programowe
3.2. Zakres tematyczny
3.3. Typologia zalecanych tekstów i materiałów autentycznych
4. Procedury osiągania celów edukacyjnych
4.1. Strategie uczenia się
4.2. Techniki nauczania
4.3. Przykładowe scenariusze lekcji
5. Oczekiwane osiągnięcia ucznia
5.1. Poziomy biegłości językowej wg ESOKJ
5.2. Ogólny opis umiejętności w zakresie poszczególnych sprawności
6. Kontrola osiągnięć ucznia i ich ocena
6.1. Samokontrola i samoocena ucznia
6.2. Portfolio językowe
6.3. Kontrola bieżąca, śródroczna i roczna
6.4. Ocena
© Wydawnictwo LektorKlett Sp. z o.o.
2
WIRneu
PROGRAM NAUCZANIA
Informacja o autorce programu
Aleksandra Kubicka
 absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu
 nauczyciel dyplomowany z III stopniem specjalizacji zawodowej
 wieloletni nauczyciel metodyki nauczania języka niemieckiego i kierownik praktyk
pedagogicznych w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Przemyślu

absolwentka austriackiego projektu doskonalenia nauczycieli – dyplomowany
teacher trainer
 edukator nauczycieli języka niemieckiego z wieloletnim doświadczeniem
w organizowaniu i prowadzeniu różnych form doskonalenia zawodowego
 autorka licznych materiałów pomocniczych dla nauczycieli języka niemieckiego
Nauczanie języka niemieckiego jest obecnie nie lada wyzwaniem. Sprostać
mu można jedynie poprzez systematyczne realizowanie podstawowych
zadań edukacyjnych w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności
i wychowania oraz poprzez umiejętne i skuteczne motywowanie uczniów do
nauki.
Niniejszy Program nauczania języka niemieckiego dla klas IV–VI szkoły
podstawowej zawiera wskazówki pomocne w realizacji tych zadań. Program
został oparty na wytycznych nowej podstawy programowej i zaleceniach
Rady Europy sformułowanych w Europejskim Systemie Opisu Kształcenia
Językowego. Bazuje on również na opisach zawartych w Europejskim
Portfolio Językowym.
Mam nadzieję, że program ten pozwoli efektywnie zaplanować proces
kształcenia uczniów, tak aby mogli osiągać coraz wyższe poziomy znajomości języka niemieckiego.
Aleksandra Kubicka
3
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
1. Charakterystyka programu
1.1. Koncepcja programu
Program nauczania języka niemieckiego dla klas IV-VI szkoły podstawowej przewidziany został do
realizacji w trzyletnim kursie podstawowym (2-3 godziny tygodniowo) i zakłada osiągnięcie poziomu
biegłości językowej A1 wg Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego.
Niniejszy program nauczania uwzględnia założenia zawarte w nowej podstawie programowej
kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej w klasach IV-VI w zakresie języka obcego. Zwraca ona
uwagę na trzy najważniejsze aspekty nowoczesnej edukacji:
 zdobywanie wiedzy, czyli ciągłe uczenie się czegoś nowego poprzez korzystanie ze wszystkich
dostępnych źródeł wiedzy,
 rozwijanie podstawowych umiejętności w zakresie podejmowania decyzji i rozwiązywania
problemów, planowania, organizowania i oceniania własnego uczenia się, twórczego
i krytycznego myślenia, stawiania sobie celów, skutecznego porozumiewania się i efektywnego
współdziałania w zespole oraz sprawnego posługiwania się komputerem,
 kształtowanie umiejętności sprzyjających uczeniu się, czyli rozwijanie indywidualnych strategii
wspomagających uczenie się i zapamiętywanie.
(Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U.
z 2009 r. Nr 4, poz. 17).
Program umożliwia realizację założeń podejścia komunikacyjnego w powiązaniu z podejściem
kognitywnym, co oznacza, że uczeń przyswaja sobie realne sytuacje komunikacyjne i uzyskuje wgląd
w prawidłowości zachodzące w zakresie struktury języka niemieckiego. Proces nauczania oparty na
niniejszym program ma przebieg spiralny, tzn. kompetencje nabywane we wcześniejszej fazie nauki
języka rozwijane są sukcesywnie w latach następnych. Koncepcja programu uwzględnia także aspekt
interkulturowy, czyli kształtowanie pozytywnej postawy wobec innych kultur, obyczajów i poglądów,
oraz kładzie nacisk na stosowanie form aktywizujących ucznia, dostosowanych do jego
indywidualnych potrzeb i zainteresowań.
Program zakłada również szeroko pojętą autonomizację procesu uczenia się, stymulującą ucznia do
korzystania z proponowanych przez podręcznik strategii uczenia się i zapamiętywania oraz do
poszukiwania własnych efektywnych technik przyswajania sobie wiedzy i umiejętności.
Niniejszy program umożliwi nauczycielowi efektywne planowanie, realizowanie, kontrolowanie
i ewaluację procesów dydaktycznych, w tym formułowanie celów nauczania, dostosowanie treści
nauczania i metod pracy do potrzeb i możliwości percepcyjnych uczniów oraz dokonanie wyboru
podręcznika i materiałów uzupełniających w celu zapewnienia najlepszej jakości procesu nauczania
i uczenia się.
Podręcznikiem, który w optymalny sposób spełnia założenia tego programu, jest kurs języka
niemieckiego Wir neu dla klas IV-VI szkoły podstawowej Wydawnictwa LektorKlett.
1.2. Odbiorcy programu
Program ten został stworzony przede wszystkim dla nauczycieli języka niemieckiego uczących
w szkole podstawowej i posiadających kwalifikacje określone Rozporządzeniem Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli.
Program ten powinien służyć także uczniom i ich rodzicom chcącym poznać stawiane wymagania
i procedury osiągania kolejnych poziomów kompetencji językowej. Z programu może korzystać także
nadzór pedagogiczny i komisje egzaminacyjne.
4
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
1.3. Kwalifikacje i kompetencje nauczyciela
Nauczyciel języka niemieckiego powinien dysponować dobrym przygotowaniem w zakresie dydaktyki
i metodyki nauczania języków obcych oraz znajomością aktualnych tendencji w nauczaniu języka
niemieckiego, umożliwiających zastosowanie atrakcyjnych i urozmaiconych form prowadzenia lekcji.
Językowe i interkulturowe kompetencje nauczyciela pozwolą w należyty sposób przekazać uczniowi
wiedzę na temat kultury i realiów niemieckiego obszaru językowego i wykształcić w nim szacunek dla
odmienności kulturowej i językowej oraz zdolność do jej akceptowania.
Nauczyciel powinien posiadać również kompetencje wychowawczo-społeczne niezbędne
w kontaktach z uczniami i umożliwiające współpracę z innymi nauczycielami i rodzicami uczniów.
Powinien także charakteryzować się kreatywnością i elastycznością w podejmowanych działaniach,
zdolnością do samokształcenia oraz posiadać kompetencje informacyjno-medialne, które pozwolą na
wykorzystywanie w nauczaniu języka niemieckiego nowoczesnych technologii informacyjnych, w tym
Internetu.
Nauczyciel powinien posiadać określone predyspozycje osobowościowe, być osobą komunikatywną,
potrafiącą nie tylko nawiązać dobry kontakt z uczniem, ale również – a może przede wszystkim –
motywować go do nauki języka niemieckiego.
1.4. Czas realizacji
Program jest przeznaczony do realizacji w szkole podstawowej w wymiarze 2-3 godzin tygodniowo (69 godzin w trzyletnim cyklu kształcenia), zgodnie z ramowym planem nauczania, przy uwzględnieniu
tzw. godzin do dyspozycji dyrektora.
1.5. Liczebność grupy
Dla zapewnienia optymalnych warunków do rozwijania sprawności mówienia oraz stymulowania
autentycznych sytuacji komunikacyjnych program sugeruje pracę w grupach liczących 12-16 osób.
Praca w liczniejszych grupach nie zakłóci jednak procesu osiągania celów kształcenia.
1.6. Wyposażenie szkoły
Nowoczesne metody nauczania stosowane w nauczaniu języka niemieckiego nie wymagają
szczególnych warunków lokalowych, ale dla podniesienia efektywności nauczania wskazane jest
wyposażenie sali lekcyjnej lub pracowni językowej w różnorodne, w tym techniczne, środki nauczania,
takie jak:
 magnetofon z odtwarzaczem CD,
 rzutnik pisma,
 telewizor i odtwarzacz wideo/DVD,
 słowniki jedno- i dwujęzyczne,
 mapy krajów niemieckiego obszaru językowego,
 niemieckie gazety, czasopisma,
 przynajmniej jeden komputer ze stałym łączem internetowym.
Dla pełnego wykorzystania istniejących możliwości zastosowania nowoczesnych metod nauczania
wskazane jest także wyposażenie sali lekcyjnej lub pracowni językowej w tablicę interaktywną.
5
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
2. Cele kształcenia
2.1. Cele ogólne
Cele kształcenia ogólnego w szkole podstawowej wymienione w Rozporządzeniu Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) to:
 przyswojenie przez uczniów podstawowego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii
i praktyki, dotyczących przede wszystkim tematów i zjawisk bliskich doświadczeniom uczniów,
 zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości podczas
wykonywania zadań i rozwiązywania problemów,
 kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we
współczesnym świecie.
Nauczanie języka niemieckiego w szkole podstawowej stawia sobie za cel przede wszystkim rozwój
kompetencji językowych umożliwiających sprawne porozumiewanie się w sytuacjach życia
codziennego, a zakres tematyczny przewidziany do realizacji obejmuje zagadnienia znane uczniowi
w języku ojczystym.
W zakresie ogólnych wymagań dla języka obcego nowożytnego na II etapie edukacyjnym zakłada się
następujące cele, które uczeń powinien osiągnąć:
1.
2.
3.
4.
5.
znajomość środków językowych,
rozumienie wypowiedzi,
tworzenie wypowiedzi,
reagowanie na wypowiedzi,
przetwarzanie wypowiedzi.
2.2. Cele szczegółowe
Cele szczegółowe określają przewidywane umiejętności językowe, które uczeń powinien osiągnąć
zgodnie z Podstawą programową przedmiotu: Język obcy nowożytny II etap edukacyjny.
W ramach czterech sprawności zostają wyodrębnione sprawności receptywne i produktywne,
reagowanie ustne i pisemne oraz przetwarzanie tekstu ustnie lub pisemnie.
Wymagania szczegółowe nowej podstawy programowej określają treści nauczania
i umiejętności uczniów po zakończeniu tego etapu edukacyjnego:
1. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,
gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych) umożliwiającym realizację pozostałych
wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania);
2) dom (miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń w domu i ich wyposażenia);
3) szkoła (przedmioty nauczania, przybory szkolne);
4) praca (popularne zawody);
5) życie rodzinne i towarzyskie (członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia
codziennego, formy spędzania czasu wolnego);
6) żywienie (artykuły spożywcze, posiłki);
7) zakupy i usługi (rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie);
8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, kierunki świata);
9) kultura (święta i obrzędy);
10) sport (popularne dyscypliny sportu, sprzęt sportowy);
11) zdrowie (samopoczucie, higiena osobista);
12) świat przyrody (pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz).
6
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
2. Uczeń rozumie wypowiedzi ze słuchu:
1) reaguje na polecenia;
2) rozumie znaczenie zwrotów dnia codziennego adresowanych do ucznia;
3) rozumie ogólny sens prostego tekstu;
4) wyszukuje proste informacje szczegółowe w tekście słuchanym;
5) rozumie intencje rozmówców (np. podawanie informacji, wyrażanie prośby, zgody lub braku
zgody, żartowanie);
6) rozpoznaje rodzaje sytuacji komunikacyjnych (np. u lekarza, w sklepie, na dworcu,
w szkole).
3. Uczeń rozumie krótkie, proste, kilkuzdaniowe wypowiedzi pisemne:
1) rozumie ogólny sens tekstu;
2) wyszukuje proste informacje szczegółowe w tekście;
3) rozpoznaje różne rodzaje tekstów, np. list prywatny, e-mail, SMS, opowiadanie, zaproszenie,
kartka pocztowa.
4. Uczeń tworzy kilkuzdaniowe wypowiedzi ustne według wzoru:
1) opisuje ludzi, przedmioty i miejsca;
2) opowiada o czynnościach życia codziennego;
3) przedstawia swoje upodobania i uczucia.
5. Uczeń tworzy kilkuzdaniowe wypowiedzi pisemne według wzoru:
1) opisuje ludzi, przedmioty i miejsca;
2) opisuje czynności dnia codziennego;
3) przedstawia swoje upodobania i uczucia.
6. Uczeń reaguje ustnie w prostych sytuacjach dnia codziennego:
1) przedstawia siebie i członków swojej rodziny;
2) podaje swój wiek i miejsce zamieszkania;
3) podaje swoje upodobania;
4) mówi, co posiada i co potrafi robić;
5) prosi o informacje;
6) wyraża swoje emocje;
7) wyraża prośby i podziękowania.
7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego w prostych sytuacjach życia codziennego:
1) udziela podstawowych informacji na swój temat;
2) wyraża podziękowania.
8. Uczeń przetwarza tekst:
1) przekazuje ustnie informacje uzyskane z tekstu słuchanego lub czytanego;
2) zapisuje informacje uzyskane z tekstu słuchanego lub czytanego.
9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki
samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów,
zapamiętywanie nowych wyrazów).
10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach
projektowych.
11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów) również za
pomocą technologii
informacyjno-komunikacyjnych.
12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu,
rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty).
13. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).
7
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
2.3. Cele wychowawcze
Zadania nauczyciela języka niemieckiego nie koncentrują się jedynie na przekazywaniu wiedzy
i rozwijaniu kompetencji językowej, lecz także na podejmowaniu działań wychowawczych
wynikających z wyżej wymienionego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej.
W obszarze tych działań należy wymienić w szczególności kształtowanie postaw samodzielności,
otwartości na język i kulturę niemieckiego obszaru językowego oraz na współpracę w grupie poprzez
rozwijanie następujących umiejętności:
 dokonywanie samooceny oraz wykorzystywanie technik samodzielnej pracy nad językiem,
 współdziałanie w grupie, np. w pracach projektowych,
 korzystanie ze źródeł informacji w języku obcym również za pomocą technologii informacyjnokomunikacyjnych,
 stosowanie strategii komunikacyjnych i strategii kompensacyjnych w przypadku, gdy nie zna się
lub nie pamięta jakiegoś wyrazu.
Ważnym działaniem jest również kształtowanie w uczniach świadomości językowej, pozwalającej na
dostrzeganie podobieństw i różnic między językami.
Nauczanie języków obcych wpływa w dużym stopniu na rozwój osobowości ucznia, przyczynia się do
kształtowania jego poglądów na temat obcej kultury, otaczającego go świata. Ważne jest, by realizacja
poszczególnych rozdziałów wybranego podręcznika, zawartych w nim kręgów tematycznych i ich
aspektów mogła przyczynić się do osiągnięcia tych celów.
Seria Wir neu pomaga, poprzez dobór tematów uwzględniających doświadczenia i zainteresowania
uczniów w wieku 10-13 lat, skutecznie motywować do nauki języka niemieckiego, rozwija kreatywność
ucznia, pomaga opanować strategie samodzielnego przyswajania języka w sposób systematyczny
oraz dzięki licznym projektom kształtuje umiejętność współdziałania w zespole.
Efekty, jakie osiągnie uczeń podczas nauki języka obcego, zależą także od jego poczucia
współodpowiedzialności za ten proces, stąd ważne jest, by motywować go od samego początku do
dokonywania samooceny.
8
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
3. Materiał nauczania
3.1. Treści programowe
Treści nauczania określone w nowej podstawie programowej stanowią punkt wyjścia przy doborze
materiału nauczania pozwalającego na osiągnięcie przez ucznia poziomu A1 znajomości języka
niemieckiego.
Treści te umożliwiają opanowanie:
 podstawowych struktur gramatycznych pozwalających na formułowanie wypowiedzi w odniesieniu
do teraźniejszości, przeszłości i przyszłości oraz do relacji przestrzennych,
 podstawowych funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem w prostych,
nieformalnych sytuacjach dnia codziennego,
 zasad wymowy i ortografii,
 podstawowych wiadomości o obszarze nauczanego języka,
 umiejętności pracy ze słownikiem dwujęzycznym,
 zasad realizacji prostych projektów zespołowych.
3.2. Zakres tematyczny
Zakres tematyczny, określony w wymaganiach szczegółowych podstawy programowej przedmiotu:
Język obcy nowożytny, dostosowany jest do sfery zainteresowań ucznia w wieku 10-13 lat i jest mu
znany także w języku ojczystym. Jak wspomniano wcześniej, program zakłada systematyczne
poszerzanie proponowanych tematów w układzie spiralnym. Uniwersalia decydujące o doborze
tematyki to: sfera kontaktów międzyludzkich, sytuacje życia codziennego, świat, który nas otacza,
kultura i realia krajów niemieckiego obszaru językowego.
Bardzo podstawowy zasób środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz
fonetycznych), jakim posługuje się uczeń, umożliwia spełnienie wymagań ogólnych w zakresie
tematów, które mogą być realizowane w różnych sekwencjach z uwzględnieniem odpowiednich treści
nauczania.
Podręcznik Wir neu realizuje tematy w następujących sekwencjach:
 Nasze pierwsze kontakty,
 Inni wokół nas,
 Tu mieszkamy,
 Nasze życie codzienne,
 Upodobania kulinarne,
 Nasz czas wolny,
 W podróży,
 Żyjmy zdrowo,
 Nasze spotkania.
Materiał nauczania został podzielony na trzy części:
 zakresy tematyczne,
 intencje komunikacyjne,
 środki językowe umożliwiające realizację danych intencji komunikacyjnych.
9
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
Zakresy tematyczne
Intencje komunikacyjne
Środki językowe
Nasze pierwsze
kontakty
• powitanie i pożegnanie
• przedstawianie się (imię,
nazwisko, wiek, miejsce
zamieszkania,
narodowość)
• zdobywanie informacji
o drugiej osobie
• określanie przynależności
• formy powitalne i pożegnalne
• formy grzecznościowe
• odmiana czasowników: sein, haben,
wohnen, kommen, gehen, brauchen,
suchen w czasie teraźniejszym,
• zaimki osobowe ich, du
• zaimek dzierżawczy w mianowniku
i bierniku
• przyimek von (określanie przynależności)
• zdania oznajmujące i pytające
• przeczenie nicht
• zwrot wie geht‘s
• liczebniki od 0 do 20
Inni wokół nas –
rodzina, przyjaciele
i zwierzęta
• przedstawianie innych
osób (imię, nazwisko, wiek,
pokrewieństwo, stan
cywilny, miejsce
zamieszkania)
• opis osób
• opis zwierząt
• wyrażanie życzeń
i upodobań
• określanie stanu
posiadania
• zdobywanie informacji
o innych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tu mieszkamy
• opis mieszkania/domu/
pokoju
• określanie położenia
przedmiotów
• określanie kierunków
ustawiania danych
przedmiotów
zaimki osobowe er, sie, Sie
czasownik sprechen
przeczenie nicht/kein
rodzajnik nieokreślony i przeczenie kein
w bierniku
liczebniki od 20 do 100
przyimki in, bei
nazwy członków rodziny i innych osób
przymiotniki określające cechy charakteru
nazwy państw i języków
czasownik modalny mögen – tryb
oznajmujący i przypuszczający w czasie
teraźniejszym
liczba mnoga
nazwy zwierząt
nazwy pożywienia
nazwy kolorów
• rodzajnik określony w mianowniku
• odmiana rzeczownika z rodzajnikiem
określonym w celowniku i bierniku
• przyimki: an, auf, in, unter, über, vor, hinter,
neben, zwischen z celownikiem i biernikiem
• odmiana czasownika modalnego sollen
• tryb rozkazujący
• nazwy pomieszczeń, mebli i przedmiotów
codziennego użytku
• przymiotniki charakteryzujące
pomieszczenia i przedmioty
10
PROGRAM NAUCZANIA
Nasze życie
codzienne
– Nasz dzień
powszedni i życie
szkolne
•
•
•
•
•
•
•
•
•
określanie godzin (czasu)
określanie pór dnia
pytanie o godzinę
relacjonowanie przebiegu
dnia/tygodnia
relacjonowanie/przedstawianie planu lekcji
dowiadywanie się o plan
lekcji kolegi/koleżanki
nazywanie przyborów
szkolnych i określanie
stanu ich posiadania
wyrażanie własnych opinii
na temat przedmiotów
szkolnych
wyrażanie potrzeby
posiadania danego
przyboru szkolnego
WIRneu
• odmiana czasowników rozdzielnie
złożonych w czasie teraźniejszym
• odmiana czasowników nieregularnych
fahren, essen w czasie teraźniejszym
• pytania z zaimkami pytającymi – wann, um
wie viel Uhr
• przyimki określające czas – nach, vor, um
• godziny zegarowe
• słownictwo z zakresu życia codziennego
• dni tygodnia
• pory dnia
• czasowniki brauchen, finden (wyrażanie
własnej opinii) w czasie teraźniejszym
• pytania z zaimkami pytającymi – was,
wann, wie
• rodzajnik określony i nieokreślony
w mianowniku i bierniku
• przedmioty szkolne
• przybory szkolne
• przymiotniki – prima, super, toll,
interessant, langweilig, doof, uninteressant,
schwer
Upodobania
kulinarne
i upodobań odnośnie
jedzenia i picia
• wyrażanie uczucia głodu
i pragnienia
• dowiadywanie się
o przyzwyczajenia
i upodobania odnośnie
jedzenia i picia
• zamawianie potraw
• dowiadywanie się o cenę
danej potrawy
• podawanie ulubionego
przepisu kulinarnego
• czasowniki: essen, trinken, nehmen,
kosten w czasie teraźniejszym
• stopniowanie przysłówka gern
• nazwy potraw
• nazwy produktów i napojów
• nazwy czynności wykonywanych przy
przyrządzaniu posiłku
Nasz czas wolny
• przedstawianie sposobów
spędzania wolnego czasu
• przedstawianie własnych
zainteresowań i informacji
o ich braku
o zainteresowania
i upodobania innych
i upodobań odnośnie form
spędzania wolnego czasu
• wyrażanie konieczności,
potrzeby posiadania
• udzielanie informacji na
temat programu
• czasowniki modalne: können, wollen,
müssen w czasie teraźniejszym
• czasownik sehen w czasie teraźniejszym
• pytania z zaimkami pytającymi – wann, um
wie viel Uhr, wie lange, wie viele
• pytania przez inwersję
• zaimek osobowy w 3. osobie lp. w bierniku
• bezokolicznik z zu
• rzeczownik z rodzajnikiem określonym
w celowniku i bierniku
• przyimek in
• zaimek nieokreślony man
• zwrot es gibt
• nazwy form spędzania wolnego czasu
• nazwy dyscyplin sportowych
11
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
telewizyjnego
• wyrażanie własnych opinii
na temat programu
telewizyjnego
• godziny zegarowe
• nazwy programów telewizyjnych
• przymiotniki określające dany program, np.
unterhaltsam, spannend
• części garderoby
W podróży
• określanie celu i terminu
podróży
• dowiadywanie się o cel
i powód wyjazdu
• uzasadnianie wyboru
• opis warunków
atmosferycznych
• dowiadywanie się o drogę
i udzielanie informacji
• opisywanie drogi
• określanie położenia
instytucji publicznych
• wyrażanie propozycji
spotkania i określanie jego
miejsca
• czasowniki: fahren, treffen w czasie
teraźniejszym
• czasownik modalny wollen w czasie
teraźniejszym
• zaimek nieosobowy es
• zaimki pytające: wo, wohin, wie, wann
• przyimki in, an, vor, hinter, neben
z biernikiem i celownikiem
• przyimki nach, zu, mit
• nazwy krajów
• nazwy krain geograficznych
• nazwy pór roku i miesięcy
• nazwy stanów pogody/warunków
atmosferycznych
• nazwy form spędzania wolnego czasu
• nazwy środków komunikacji
• nazwy instytucji publicznych
• przysłówki określające kierunek drogi, np.:
links
Żyjmy zdrowo
• opisywanie swoich
dolegliwości i dolegliwości
innych osób/opisywanie
swego samopoczucia
o samopoczucie innych
osób
• udzielanie porad
• opisywanie zdrowego
i niezdrowego trybu życia
• określanie powodu danego
zachowania
• wyrażanie zakazu i nakazu
• opisywanie zdarzeń
z przeszłości
• czasowniki tun, nehmen w czasie
teraźniejszym
• zaimek osobowy w celowniku
• tryb rozkazujący
• czasownik modalny dürfen
• zdanie okolicznikowe przyczyny – weil
• czas przeszły Perfekt
• zwrot etwas tut weh
• nazwy części ciała
• nazwy dolegliwości i chorób
• nazwy lekarstw
• określenia czasowe, np.: manchmal, jeden
Tag, oft, gestern, letzte Woche
Nasze spotkania
• określanie dat urodzin
• dowiadywanie się o datę
urodzenia innych osób
• zapraszanie innych na
urodziny, prywatkę
• wyrażanie próśb i poleceń
• określanie, dla kogo
przeznaczony jest dany
prezent
• czasowniki rozdzielnie złożone: einladen,
mitbringen w czasie teraźniejszym
• czasownik modalny sollen w czasie
teraźniejszym
• liczebniki porządkowe
• zaimki osobowe w bierniku
• pytania z zaimkami pytającymi: wann, für
wen
• przyimek für
• przyimek an w znaczeniu czasowym
• nazwy miesięcy
• nazwy prezentów
12
WIRneu
PROGRAM NAUCZANIA
3.3 Typologia zalecanych tekstów i materiałów autentycznych
Niniejszy program przewiduje wykorzystanie następujących rodzajów tekstów i materiałów
autentycznych, z którymi uczeń może mieć kontakt w naturalnej sytuacji komunikacyjnej.
Słuchanie
Czytanie
Pisanie
• rozmowa telefoniczna,
• nagranie z automatycznej
sekretarki,
• zapowiedź radiowa,
• wywiad,
• piosenka,
• komunikat na dworcu,
• odgłosy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
polecenia,
komiks,
e-mail,
SMS,
plan lekcji,
kalendarz,
przepisy kulinarne,
informator turystyczny,
plan miasta,
ogłoszenie,
zaproszenie,
pamiętnik,
reklama,
menu,
krótki artykuł z prasy
młodzieżowej i portali
internetowych,
• krótka instrukcja,
• program telewizyjny
formularz,
e-mail,
SMS,
życiorys
list nieformalny,
kartka z pozdrowieniami,
zaproszenie,
życzenia,
krótkie sprawozdanie,
notatki,
polecenia,
opis,
ogłoszenie,
plakat,
wiersz
13
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
4. Procedury osiągania celów edukacyjnych
Niniejszy program zakłada wszechstronny rozwój ucznia poprzez przygotowanie go do samodzielnego
planowania i sterowania własnym procesem uczenia się oraz do refleksji nad jego rezultatami. Aby cel
ten został osiągnięty, konieczne jest uświadomienie uczniowi bezpośredniego wpływu strategii uczenia
się na szybkość i efektywność działań zmierzających do opanowania języka i stosowania ich nie tylko
na lekcji, ale również w ramach samodzielnej pracy nad językiem w domu.
4.1. Strategie uczenia się
Lekcja języka niemieckiego stanowi znakomitą okazję to tego, aby wykazać, jak ważną rolę
w procesie uczenia się odgrywają strategie, czyli środki i sposoby działania umożliwiające jak
najszybsze opanowanie danego materiału nauczania.
Rolą nauczyciela jest zatem przekazanie uczniowi wiedzy na temat skutecznych strategii uczenia się
oraz wspieranie go w ich doborze. Uczeń powinien wiedzieć nie tylko to, czego ma się nauczyć, ale
przede wszystkim, jak może osiągnąć wyznaczone cele.
Program zaleca zastosowanie następujących technik wprowadzania, objaśniania, zapamiętywania
i utrwalania słownictwa:
a) prezentacja słownictwa i przekazanie / zrozumienie jego znaczenia:
 wizualizacja – pokazywanie przedmiotów i obrazków, gesty, mimika, pantomima
 podanie polskiego odpowiednika
b) objaśnianie i zapamiętywanie
 skojarzenia z kolorem, kształtem, smakiem, innymi znanymi słowami
 dopasowanie słów do obrazka
 zapamiętywanie zwrotów z nowym wyrazem
 gry i zabawy pamięciowe (Kettenübung, Stille Post, Domino, Memory)
c) utrwalanie
 wskazywanie wyrazów niepasujących do reszty
 uzupełnianie zdań, tekstów, tabeli właściwymi wyrazami
 grupowanie wyrazów
 układanie zdań z nowym słownictwem
 dobieranie wyrazów parami
 przyporządkowywanie do kategorii.
4.2 Techniki nauczania
Właściwa realizacja niniejszego programu jest możliwa wówczas, gdy nauczyciel wykorzysta
następujące metody i techniki nauczania:
 prezentowanie wzorów służących imitacji i odtwarzaniu
 używanie języka niemieckiego w typowych sytuacjach lekcyjnych (Unterrichtssprache)
 symulowanie typowych sytuacji komunikacyjnych
 demonstracja i wizualizacja
 wykorzystanie nowoczesnych środków technicznych (wideo, komputer, Internet)
 wykorzystanie materiałów autentycznych
 samodzielne dochodzenie do reguł i praktyczne ich zastosowanie
 przygotowywanie i realizowanie projektów
 właściwe stosowanie form socjalnych (praca w parach, grupach, plenum)
 stosowanie form aktywizujących (gry, zabawy, piosenki, teatr)
 indywidualizowanie procesu nauczania.
Wszystkie te metody służą systematycznemu rozwijaniu sprawności językowych – słuchania ze
zrozumieniem, mówienia, czytania ze zrozumieniem i pisania oraz doskonaleniu kompetencji
leksykalno-gramatycznej, fonetycznej i ortograficznej.
14
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
4.3 Przykładowe scenariusze lekcji
Wir neu 1 • Sprachinsel 1 – Lektion 2 „Das ist meine Familie“
Scenariusz 1
Das ist meine Familie
uczniowie znają nazwy członków rodziny, potrafią ich przedstawić i określić stopień
pokrewieństwa
Formy socjalne: praca z całą klasą, w grupach, praca indywidualna
Media/Materiały: podręcznik, odtwarzacz CD, drzewo genealogiczne wykonane przez nauczyciela,
prywatne zdjęcia członków rodziny uczniów
Temat:
Cele:
Lp
.
1.
Formy aktywności ucznia i nauczyciela
Formy
pracy
Praca
z całą klasą
Media/Materiały
2.
Uczniowie przyglądają się zdjęciom na stronie tytułowej
i zastanawiają się, o czym Tina może opowiadać.
Następnie zapoznają się z trzema pierwszymi pytaniami
znajdującymi się pod ilustracjami:
W jaki sposób Tina przedstawia swoją najbliższą
rodzinę?
W jaki sposób Tina mówi, że jej tata ma na imię Peter?
W jaki sposób Tina mówi, że jej mama ma na imię
Renate?
Uczniowie słuchają wypowiedzi Tiny (książki otwarte),
a następnie odpowiadają na pytania.
Praca
z całą klasą
Podręcznik – str. 22,
zad. 1
CD nagranie 14
3.
Uczniowie słuchają nagrania ponownie i śledzą tekst
w podręczniku. Powtarzają za nagraniem poszczególne
zdania, a następnie czytają tekst na głos.
Praca
z całą klasą
zad. 1 CD nagranie 14
4.
Uczniowie zapoznają się z poleceniem: Przedstaw
swoich rodziców i powiedz, jak mają na imię.
Pokazują zdjęcia swoich rodziców i przedstawiają mamę
i tatę. Nauczyciel pomaga uczniom formułować
wypowiedzi.
Praca
z całą klasą
zad. 3,
zdjęcia rodziców
5.
Uczniowie zapoznają się ze schematem drzewa
Praca
genealogicznego w podręczniku. Następnie nauczyciel
z całą klasą
prezentuje własne drzewo genealogiczne (wykonane np.
na papierze pakowym) i przedstawia swoją rodzinę:
Das ist meine Familie.
Das ist mein Opa. Er heißt … Das ist meine Oma. Sie heißt …
Uczniowie powtarzają chórem nowe struktury.
Nauczyciel zapisuje nowe zwroty na tablicy,
a poszczególni uczniowie odczytują je na głos.
zad. 2 i 3,
drzewo genealogiczne
wykonane przez
nauczyciela
6.
Uczniowie samodzielnie wykonują własne drzewo
Powitanie – piosenka Das sind WIR – Rap
Uczniowie powtarzają w łańcuszku zwroty poznane w
Lektion 1: Wer bist du? Ich bin ... / Wie heißt du? – Ich
heiße ... / Wie alt bist du? – Ich bin ...
Praca indy-
CD nagranie 12
15
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
genealogiczne. Uzupełniają schemat zdjęciami członków widualna
swojej rodziny i podpisują je. Podczas pracy
indywidualnej uczniów nauczyciel koordynuje i wspiera
działania uczniów, a także ćwiczy nowe zwroty; podchodzi do każdego ucznia i wskazując na wybranego
członka rodziny, zadaje pytanie: Wer ist das? i pomaga
(jeśli to konieczne) w formułowaniu odpowiedzi.
zad. 2, prywatne zdjęcia
członków rodziny
uczniów
Kilkoro uczniów przedstawia członków swojej rodziny,
posiłkując się przykładem z podręcznika:
Mein Opa heißt ...
Meine Oma heißt ...
Mein Vater ...
Uczniowie kontynuują prezentację w małych grupach.
Nauczyciel koordynuje prace i pomaga poszczególnym
uczniom.
Praca
z całą klasą
Podręcznik str. 23, zad. 2
i3
8.
Chętni uczniowie prezentują swoją rodzinę za pomocą
drzewa genealogicznego.
Praca
z całą klasą
9.
Zadanie domowe – praca projektowa
Wykonaj dowolną techniką i według własnego pomysłu
drzewo genealogiczne swojej rodziny.
7.
Praca
w grupach
Scenariusz 2
Wie heißt deine Mutter?
uczniowie potrafią zdobyć informacje o rodzinie kolegi/koleżanki, potrafią
zastosować zaimek dzierżawczy dein/deine oraz zaimki osobowe er, sie.
Formy socjalne: praca z całą klasą, praca w parach, praca indywidualna
Media/materiały: podręcznik, książka ćwiczeń, rzutnik pisma, folia
Temat:
Cele:
Lp
.
1.
Formy aktywności ucznia i nauczyciela
2.
Nauczyciel przeprowadza przykładowe dialogi
z uczniami, korzystając z informacji zawartych
w przygotowanych pracach projektowych: Wie heißt
deine Mutter?, Wie heißt dein Vater? ...
Uczniowie odpowiadają, używając znanego zaimka
Nauczyciel
mein/meine.przetwarza informacje podane przez
uczniów: Deine Mutter heißt … Sie heißt … Dein Vater
heißt … Er heißt … i prosi uczniów, aby otworzyli
podręczniki na stronie 23 i korzystając z informacji
zawartych w zadaniu 2., przeprowadzili wywiad
z koleżanką lub kolegą z ławki.
Ochotnicy prezentują klasie swoje dialogi.
3.
Powitanie.
Uczniowie prezentują pracę projektową – swoje drzewo
genealogiczne.
Formy
pracy
Praca
z całą
klasą
Media/Materiały
Samodzielnie wykonane
drzewo genealogiczne
Praca
z całą
klasą
Praca
w parach
Podręcznik str. 23, zad.
4.
16
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
4.
Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na informację
gramatyczną znajdującą się w podręczniku.
Uczniowie wspólnie z nauczycielem formułują regułę.
Praca
z całą
klasą
Podręcznik str. 23 –
Grammatik
5.
Uczniowie wykonują zadanie polegające na zidentyfikowaniu członków rodziny Weigel i ich przyjaciół oraz
na określeniu pokrewieństwa.
Praca
w parach
Podręcznik str. 23, zad.
5.
Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania
poprzez zadawanie pytań poszczególnym uczniom: Wer
ist Nr 2? ...
6.
Uczniowie wykonują ćwiczenia polegające na
przyporządkowaniu do siebie nazw członków rodziny
i odpowiadających im zaimków osobowych.
Nauczyciel zadaje pytania kontrolne: die Mutter und ...?,
der Opa und ...?
Praca
indywidual
na
Książka ćwiczeń, str. 15,
ćw. 1 i 2.
7.
Uczniowie mają za zadanie przygotować dialog.
Nauczyciel prezentuje przykładowy dialog.
• Hallo! Ich heiße Anna. Wie heißt du?
• Hallo! Ich heiße Peter. Wie alt bist du?
• Ich bin 11. Und du?
• Ich bin 10.
• Wie heißt deine Mutter?
• Sie heißt Steffi. Und wie heißt deine Mutter?
• Meine Mutter heißt Renate.
• Wie heißt dein Vater?
• Mein ...
Uczniowie odgrywają przygotowane dialogi przed całą
klasą.
Praca
w parach
Rzutnik pisma, folia
z przykładowym
dialogiem
8.
9.
Praca
z całą
klasą
Zadanie domowe: Wytnij z książki ćwiczeń karty
Memory i przynieś je na lekcję.
17
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
5. Oczekiwane osiągnięcia ucznia, ich kontrola i ocena
Niniejszy program umożliwia realizację założeń nowej podstawy programowej określającej
oczekiwane osiągnięcia ucznia szkoły podstawowej w zakresie kompetencji językowej i uwzględnia
również skonkretyzowane w Europejskim Systemie Opisu Kształcenia Językowego poziomy biegłości
językowej A1 i A2.
Przewidywane osiągnięcia ucznia według nowej podstawy programowej zostały opisane w rozdziale
2.3.
5.1 Poziomy biegłości językowej wg ESOKJ
Całkowita realizacja niniejszego programu umożliwi uczniom osiągnięcie podstawowego poziomu
biegłości językowej i stworzy im szansę zdawania egzaminów językowych i uzyskania europejskich
certyfikatów potwierdzających znajomość języka (patrz tabelka).
Egzaminy
Goethe Institut
Österreich Institut
Poziom biegłości językowej
poziom
podstawowy
A2
Osoba posługująca się językiem na tym poziomie
rozumie wypowiedzi i często używane wyrażenia w
zakresie tematów związanych z życiem codziennym
(są to np. bardzo podstawowe informacje dotyczące
osoby rozmówcy i jego rodziny, zakupów, otoczenia,
pracy). Potrafi porozumiewać się w rutynowych,
prostych sytuacjach komunikacyjnych, wymagających jedynie bezpośredniej wymiany zdań na
tematy znane i typowe. Potrafi w prosty sposób
opisywać swoje pochodzenie i otoczenie, w którym
żyje, a także poruszać sprawy związane z
najważniejszymi potrzebami życia codziennego.
A1
Osoba posługująca się językiem na tym poziomie
rozumie i potrafi stosować potoczne wyrażenia
i bardzo proste wypowiedzi dotyczące konkretnych
potrzeb życia codziennego. Potrafi formułować
pytania z zakresu życia prywatnego, dotyczące np.
miejsca, w którym mieszka, ludzi, których zna,
i rzeczy, które posiada, oraz odpowiadać na tego
typu pytania. Potrafi przedstawiać siebie i innych.
Potrafi prowadzić prostą rozmowę, pod warunkiem
że rozmówca mówi wolno, zrozumiale i jest gotowy
do pomocy.
Fit in Deutsch 2
KID – Kompetenz
in Deutsch 2
Fit in Deutsch 1
KID – Kompetenz
in Deutsch 1
18
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
5.2 Ogólny opis biegłości językowych w zakresie poszczególnych sprawności
Rozumienie ze słuchu: ogólny opis umiejętności
A2
Potrafi zrozumieć wystarczająco dużo, by reagować na konkretne potrzeby komunikacyjne, pod
warunkiem że wypowiedź rozmówcy jest artykułowana wyraźnie i powoli.
Potrafi zrozumieć zwroty i wyrażenia związane z najważniejszymi dla niego obszarami tematycznymi
(np. podstawowe informacje o sobie i swojej rodzinie, zakupy, topografia lokalna, zatrudnienie), pod
warunkiem że wypowiedź rozmówcy jest artykułowana wyraźnie i powoli.
A1
Potrafi zrozumieć wypowiedź artykułowaną bardzo powoli i uważnie, z długimi pauzami
umożliwiającymi stopniowe przyswajanie znaczenia.
Uczeń rozumie:
 ceny towarów, pytanie o cenę,
 liczebniki główne,
 liczebniki porządkowe,
 nazwy części garderoby,
 nazwy czynności związanych ze spędzaniem czasu wolnego i wakacjami,
 nazwy dni tygodnia,
 nazwy kolorów, pytanie o kolor,
 nazwy krajów niemieckojęzycznych,
 nazwy mebli i przedmiotów w klasie i swoim pokoju,
 nazwy miesięcy i pory roku,
 nazwy potraw, napojów,
 nazwy przedmiotów szkolnych,
 nazwy przyborów szkolnych,
 nazwy sklepów i wybranych budynków w mieście,
 nazwy wybranych stacji i programów telewizyjnych,
 nazwy zwierząt domowych i innych,
 określanie miejsca zamieszkania,
 określanie położenia przedmiotów, pytanie o położenie przedmiotów,
 określanie przynależności,
 określanie swoich umiejętności i umiejętności innych osób,
 określenia wyrażające uczucia,
 potwierdzanie, zaprzeczanie,
 powitania i pożegnania,
 proste życzenia okolicznościowe,
 prośby, podziękowania,
 prośbę o przedstawianie się,
 pytanie o datę urodzenia,
 pytanie o drogę,
 pytanie o godzinę, określanie godziny, pory dnia,
 pytanie o ilość, określanie ilości,
 pytanie o numer telefonu, podawanie numeru telefonu,
 pytanie o posiadanie czegoś,
 pytanie o samopoczucie, wyrażenie samopoczucia,
 pytanie o ulubione programy telewizyjne, tytuły książek i czasopism,
 pytanie o ulubiony dzień tygodnia,
 pytanie o umiejętności,
 pytanie o upodobania, wyrażanie upodobań,
 typowe czynności życia codziennego,
19
PROGRAM NAUCZANIA





WIRneu
wyrażanie przeprosin i ubolewania,
wyrażanie przypuszczenia,
wyrażanie radości i niechęci,
wyrażenia opisujące częstotliwość wykonywania danych czynności,
wyrażenie zachwytu, podziwu i zainteresowania.
Słuchanie komunikatów i instrukcji
A2
Potrafi wyłowić główną treść w krótkich, jasnych, prostych komunikatach i ogłoszeniach.
Rozumie proste wskazówki tłumaczące, jak z punktu X dotrzeć do punktu Y, pieszo lub korzystając
z komunikacji miejskiej.
A1
Rozumie polecenia adresowane do niego w sposób uważny i powolny, a także potrafi stosować się do
krótkich i prostych wskazówek.
Słuchanie programów radiowych i telewizyjnych oraz nagrań
A2
Rozumie i potrafi wyłowić główne informacje z krótkich nagrań na tematy codzienne, gdy wypowiedzi
są powolne i przejrzyste.
A1
(brak wskaźnika)
Czytanie ze zrozumieniem: ogólny opis umiejętności
A2
Rozumie krótkie, proste teksty na znane mu konkretne tematy, napisane językiem codziennym lub
związane z pracą, zawierające często używane sformułowania. Rozumie krótkie, proste teksty,
zawierające najczęściej stosowane sformułowania oraz tzw. słowa „międzynarodowe“ istniejące
w wielu językach.
A1
Rozumie bardzo krótkie, proste teksty, czasem pojedyncze wyrażenia, wychwytując znane mu nazwy,
słowa oraz podstawowe wyrażenia – jeśli trzeba, czytając ponownie niektóre fragmenty.
Uczeń rozumie:
 ogólny sens tekstów zamieszczonych w podręczniku,
 wybrane informacje dotyczące znanej tematyki,
 polecenia w podręczniku i książce ćwiczeń,
 proste teksty informacyjne,
 krótkie wiadomości tekstowe w formie SMS-a lub e-maila.
Produkcja
Wypowiedź ustna: ogólny opis umiejętności
A2
Potrafi przedstawiać proste opisy lub prezentować osoby, warunki życia lub pracy, codzienne
rutynowe czynności, rzeczy lubiane/nielubiane itp. w formie krótkiego ciągu prostych zwrotów i zdań,
tworzących listę spraw.
A1
Potrafi wypowiadać pojedyncze zdania na temat ludzi i miejsc.
Uczeń potrafi:
 formułować polecenie,
20
PROGRAM NAUCZANIA











































WIRneu
nazwać codzienne rutynowe czynności w domu i w szkole,
nazwać części garderoby i kolory,
nazwać czynności wykonywane w czasie wolnym i podczas wakacji,
nazwać kraje w Europie i na świecie,
nazwać liczebnik,
nazwać miesiące, dni tygodnia, pory roku,
nazwać podstawowe części ciała,
nazwać potrawy i napoje,
nazwać przedmioty w klasie i swoim pokoju,
nazwać przybory i przedmioty szkolne,
nazwać wybrane audycje telewizyjne,
nazwać meble,
określać miejsce spotkań,
określać stan posiadania,
określić nominał wybranych monet (euro, cent),
określić swoje umiejętności lub ich brak,
określić swoje upodobania kulinarne i upodobania innych osób,
opisać własny pokój,
opisać miejsce zamieszkania,
opisać produkty,
podać adres,
podawać czas zegarowy,
podawać dane osobowe,
prosić o wyjaśnienie,
prowadzić rozmowy telefoniczne,
prowadzić wywiad,
przedstawiać i opisywać członków rodziny i swoich przyjaciół,
przedstawiać siebie i innych,
przeliterować wyraz,
przywitać się i pożegnać,
pytać o imię i samopoczucie,
rozmawiać o prawach i obowiązkach,
składać propozycję,
udzielać informacji o cenach i położeniu sklepów,
wyrazić przynależność,
wyrazić upodobanie,
wyrazić własne zadanie i preferencje,
wyrazić zachwyt, zainteresowanie, podziw,
zapraszać kogoś,
zebrać informacje za pomocą pytań,
złożyć proste życzenia urodzinowe, życzenia z okazji świąt Bożego Narodzenia,
złożyć zamówienie w kawiarni, restauracji, lodziarni,
zwracać się do rówieśników i osób dorosłych.
Wypowiedź pisemna: ogólny opis umiejętności
A2
Potrafi pisać teksty składające się z prostych wyrażeń i zdań połączonych prostymi spójnikami, takimi
jak „i“, „ale“ czy „dlatego że“.
A1
Potrafi pisać proste pojedyncze wyrażenia i zdania.
Uczeń potrafi:
 napisać krótką informację o sobie i innych,
21
PROGRAM NAUCZANIA




WIRneu
napisać krótki tekst/list/SMS/e-mail,
napisać ogłoszenie,
opisać osobę, przedmiot lub miejsce na podstawie ilustracji,
sporządzić krótką notatkę.
Interakcja
Interakcja ustna: ogólna ocena umiejętności
A2
Potrafi ze stosunkową łatwością uczestniczyć w typowych i krótkich rozmowach, pod warunkiem
otrzymania w razie potrzeby pomocy od rozmówcy. Potrafi bez zbytniego wysiłku radzić sobie
z prostą, rutynową wymianą zdań. Potrafi zadawać pytania i odpowiadać na nie oraz wymieniać
poglądy i informacje na znane mu tematy w możliwych do przewidzenia sytuacjach życia
codziennego.
Potrafi uczestniczyć w rozmowach wymagających prostej i bezpośredniej wymiany informacji na
znane mu lub rutynowe tematy związane z pracą/czasem wolnym. Umie uczestniczyć w krótkich
rozmowach towarzyskich, lecz rzadko potrafi zrozumieć wystarczająco dużo, by samemu podtrzymać
rozmowę.
A1
Potrafi uczestniczyć w prostych sytuacjach komunikacyjnych, gdy rozmówca często powtarza
wypowiedzi w wolniejszym tempie, parafrazuje i wyjaśnia. Potrafi zadawać proste pytania
i odpowiadać na nie, a także wyrażać i uwzględniać proste stwierdzenia dotyczące codziennych
potrzeb lub bardzo dobrze mu znanych tematów.
Konwersacja
A2
Potrafi prowadzić bardzo krótkie, towarzyskie wymiany zdań, lecz rzadko rozumie wystarczająco dużo,
by samodzielnie podtrzymać rozmowę, chociaż może wiele zrozumieć, jeżeli rozmówca mu pomoże.
Potrafi używać codziennych form grzecznościowych przy powitaniach / pożegnaniach i zwracaniu się
do innych osób. Umie odpowiadać na zaproszenia, propozycje i przeprosiny, a także zapraszać,
proponować i przepraszać. Potrafi powiedzieć, co lubi, a czego nie.
A1
Umie się przedstawić i używać podstawowych zwrotów na powitanie i pożegnanie. Potrafi zapytać, jak
ktoś się ma i reagować na nowiny. Rozumie wyrażenia dotyczące zaspokajania najprostszych,
konkretnych potrzeb, kierowane bezpośrednio do niego – zrozumiale, wolno i jeśli trzeba – ponownie
– przez życzliwie nastawionego rozmówcę.
Uczeń potrafi:
 uczestniczyć w prostej rozmowie z nauczycielem, koleżankami i kolegami w klasie oraz innymi
użytkownikami języka niemieckiego poprzez zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi na tematy
pozostające w kręgu jego zainteresowań.
Interakcja pisemna: ogólny opis umiejętności
A2
Potrafi pisać krótkie, proste notatki na temat najpilniejszych, codziennych spraw.
A1
Potrafi w formie pisemnej pytać o dane osobowe lub przekazywać takie dane w tej formie.
Uczeń potrafi:
 wynotować konkretne informacje z tekstu,
 opisać krótko osobę,
 napisać krótką informację o sobie,
 wypełnić formularz.
22
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
Komunikacyjne kompetencje językowe
Pełna realizacja niniejszego programu w trzyletnim kursie umożliwi uczniowi osiągnięcie
komunikacyjnych kompetencji językowych odpowiadających poniższym skalom z Europejskiego
Systemu Opisu Kształcenia Językowego:
Stosowanie środków językowych: zakres ogólny
A2
Potrafi formułować krótkie stwierdzenia dotyczące codziennych, prostych potrzeb konkretnego
rodzaju: danych osobowych, rutynowych czynności życia codziennego, pragnień i potrzeb, pytań
o informację.
Potrafi używać prostych wzorów zdań i komunikować się za pomocą zapamiętanych wyrażeń, grup
kilku słów i utartych formułek na temat siebie i innych osób, tego, czym się zajmują, miejsc,
posiadanych rzeczy itp.
Dysponuje ograniczonym zasobem krótkich, wyuczonych na pamięć wyrażeń dotyczących
prawdopodobnych sytuacji życiowych. W sytuacjach nietypowych występują często załamania
komunikacji i nieporozumienia.
A1
Dysponuje bardzo podstawowym zasobem prostych wyrażeń na temat własnej osoby i konkretnych
potrzeb.
Zakres słownictwa
A2
Dysponuje słownictwem wystarczającym do wyrażania podstawowych potrzeb komunikacyjnych
w życiu codziennym.
Dysponuje słownictwem wystarczającym do zaspokojenia najważniejszych codziennych potrzeb
komunikacyjnych.
A1
Dysponuje podstawowym zasobem słownictwa, złożonym z pojedynczych słów lub wyrażeń
związanych z konkretnymi sytuacjami.
Poprawność leksykalna
A2
Potrafi posługiwać się wąskim zakresem słownictwa, związanym z konkretnymi potrzebami życia
codziennego.
A1
(brak wskaźnika)
Poprawność gramatyczna
A2
Poprawnie używa prostych struktur, jednak systematycznie popełnia podstawowe błędy, np. w użyciu
form czasownika. Mimo to wypowiedź jest zazwyczaj zrozumiała.
A1
Wykazuje jedynie ograniczone opanowanie prostych struktur gramatycznych i wzorów zdaniowych
w ramach wyuczonego
Poprawność fonologiczna
A2
Wymowa jest na ogół na tyle wyraźna, by zrozumieć wypowiedź, mimo wyraźnego obcego akcentu;
rozmówcy muszą jednak co jakiś czas prosić o powtórzenie.
A1
Wymowa bardzo ograniczonego zakresu wyuczonych słów i wyrażeń jest przy pewnym wysiłku
zrozumiała przez rodzimego użytkownika języka, przywykłego do rozmówców z tej grupy językowej.
23
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
6. Kontrola osiągnięć ucznia i ich ocena
Jednym z ważniejszych obowiązków nauczyciela jest systematyczna kontrola i ocena postępów
uczniów w nauce. I choć jest ona niewątpliwie nieodzownym elementem kształcenia, to nie sprawia
ani uczniom, ani nauczycielom szczególnej przyjemności. Aby złagodzić stres związany
z kontrolowaniem i ocenianiem, niniejszy program proponuje wykorzystanie następujących
podstawowych instrumentów:
a) bieżącej samokontroli i samooceny,
b) bieżącej, śródrocznej i rocznej kontroli i ewaluacji prowadzonej przez nauczyciela,
c) ocenę zewnętrzną przeprowadzaną przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.
6.1. Samokontrola i samoocena ucznia
Bieżąca samokontrola i samoocena wpływa na podniesienie motywacji do uczenia się języka obcego.
Sprawia, że uczeń może samodzielnie monitorować przyrost wiedzy i umiejętności oraz zauważyć
postępy. Bieżąca kontrola powinna koncentrować się na sprawdzeniu przyrostu umiejętności
w ramach zintegrowanych sprawności językowych, a stosowane testy – motywować ucznia
urozmaiconą formą zadań.
Podręcznik Wir neu oferuje uczniom zestaw arkuszy ewaluacyjnych zatytułowanych Bist du schon fit
in Deutsch? służących samokontroli i samoocenie.
24
WIRneu
PROGRAM NAUCZANIA
6.2 Portfolio językowe
Bieżącej samokontroli służyć może arkusz samooceny wzorowany na Europejskim Portfolio
Językowym, za pomocą którego uczeń samodzielnie analizuje swoje umiejętności w odniesieniu do
poszczególnych sprawności i osiąganych kompetencji komunikacyjnych.
Przykładowy arkusz samooceny dla klasy IV
To wszystko już potrafię
bardzo
dobrze
dobrze
jeszcze
niezbyt
dobrze
HALLO!
Przywitać się i pożegnać się z kolegą/koleżanką.
Zapytać kolegę/koleżankę, jak się nazywa.
Przedstawić się.
Zapytać kolegę/koleżankę, ile ma lat.
Powiedzieć, ile mam lat.
Liczyć od 1 do 20.
DAS IST MEINE FAMILIE
Nazwać członków swojej rodziny.
Przedstawić członków swojej rodziny.
Zapytać kolegę/koleżankę, jak nazywają się członkowie jego/jej
rodziny.
Zapytać się, kim jest dana osoba.
Udzielać informacji o innej osobie.
HAST DU GESCHWISTER?
Zapytać kolegę/koleżankę, czy ma brata/siostrę/rodzeństwo.
Powiedzieć, że mam brata/siostrę/rodzeństwo lub że jestem
jedynakiem.
Charakteryzować inne osoby.
Zapytać o wiek innych osób.
Powiedzieć, ile inna osoba ma lat.
Zapytać kolegę/koleżankę o jego/jej numer telefonu.
Powiedzieć, jaki jest mój numer telefonu.
Stawiać pytania osobie dorosłej dotyczące imienia i nazwiska,
wieku, stanu cywilnego, dzieci, numeru telefonu.
WO WOHNT IHR?
Zapytać kolegę/koleżankę lub grupę osób o miejsce zamieszkania.
25
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
Powiedzieć, gdzie mieszkam/mieszkamy.
Zapytać kolegę/koleżankę o jego/jej adres.
Zapytać, gdzie mieszkają inne osoby.
Powiedzieć, gdzie mieszkają inne osoby.
Zapytać kolegę/koleżankę, czy ma adres e-mailowy.
DAS HAUS VON FAMILIE WEIGEL
Nazywać poszczególne pomieszczenia w mieszkaniu/domu.
Zapytać o cechy danego pomieszczenia i je opisać.
Nazywać poszczególne meble i przedmioty.
Zapytać, czy to jest dany przedmiot, i odpowiedzieć pozytywnie
i negatywnie.
EIN BESUCH
Zapytać kolegę/koleżankę/osobę dorosłą o samopoczucie.
Powiedzieć, jak się czuję.
Zaproponować koledze/koleżance i osobie dorosłej coś do picia.
Zapytać drugą osobę, czego chciałaby się napić.
MAUTZI, UNSERE KATZE
Zapytać kolegę/koleżankę, czy ma zwierzęta domowe.
Powiedzieć, że mam zwierzęta domowe/nie mam zwierząt
domowych.
Zapytać kolegę/koleżankę, czy lubi zwierzęta.
Powiedzieć, że lubię zwierzęta.
Nazwać zwierzęta domowe.
Powiedzieć, co lubią jeść poszczególne zwierzęta.
DIE NACHBARN VON FAMILIE WEIGEL
Zapytać kolegę/koleżankę/osobę dorosłą, z jakiego kraju pochodzi.
Zapytać się, z jakiego kraju pochodzi inna osoba.
Powiedzieć, z jakiego kraju pochodzę.
Powiedzieć, z jakiego kraju pochodzą inne osoby.
Zapytać się, w jakim języku mówi się w danym kraju.
Powiedzieć, w jakim języku mówi się w danym kraju.
Zapytać kolegę/koleżankę/osobę dorosłą, czy mówi po niemiecku.
Powiedzieć, że mówię po niemiecku.
26
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
Uczniowie mogą dokonywać
systematycznej samokontroli,
wykonując zestaw zadań
w formie treningu wszystkich
czterech sprawności:
Fit-in-Deutsch-Training oraz
testy Teste dein Deutsch!
zamieszczonych
w podręczniku Wir neu.
27
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
28
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
29
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
ROZUMIENIE
Po trzech latach nauki języka niemieckiego w szkole podstawowej uczeń może dokonać całościowej
samooceny biegłości językowej na podstawie opisów poziomów określonych w ESOKJ.
Słuchanie
Czytanie
MÓWIENIE
Porozumiewanie
się
Interakcja
Samodzielne
wypowiadanie
się
A1
A2
Potrafię zrozumieć znane mi słowa
i bardzo podstawowe wyrażenia
dotyczące mnie osobiście, mojej
rodziny i bezpośredniego otoczenia, gdy tempo wypowiedzi jest
wolne, a wymowa wyraźna.
Potrafię zrozumieć wyrażenia i najczęściej używane słowa związane ze sprawami dla mnie ważnymi (np. podstawowe
informacje dotyczące mnie i mojej rodziny, zakupów, miejsca i regionu zamieszkania, zatrudnienia).
Potrafię zrozumieć główny sens zawarty
w krótkich, prostych komunikatach
i ogłoszeniach.
Rozumiem znane nazwy, słowa
i bardzo proste zdania, np. na
tablicach informacyjnych
i plakatach lub w katalogach.
Potrafię czytać bardzo krótkie, proste
teksty. Potrafię znaleźć konkretne,
przewidywalne informacje w prostych
tekstach dotyczących życia
codziennego, takich jak ogłoszenia,
reklamy, prospekty, karty dań, rozkłady
jazdy. Rozumiem krótkie, proste listy
prywatne.
Potrafię brać udział w rozmowie,
pod warunkiem że rozmówca jest
gotów powtarzać lub inaczej
formułować swoje myśli, mówić
wolniej oraz pomagać mi przy
mówieniu. Potrafię formułować
proste pytania dotyczące najlepiej
mi znanych tematów lub najpotrzebniejszych spraw i odpowiadać na
tego typu pytania.
Potrafię brać udział w zwykłej, typowej
rozmowie wymagającej prostej i bezpośredniej wymiany informacji na znane mi
tematy. Potrafię sobie radzić w bardzo
krótkich rozmowach towarzyskich, nawet
jeśli nie rozumiem wystarczająco dużo,
by samemu podtrzymać rozmowę.
Potrafię używać prostych wyrażeń
i zdań, aby opisać miejsce, gdzie
mieszkam, oraz ludzi, których
znam.
Potrafię posłużyć się ciągiem wyrażeń
i zdań, by w prosty sposób opisać swoją
rodzinę, innych ludzi, warunki życia,
swoje wykształcenie, swoją obecną
i poprzednią pracę.
Potrafię napisać krótki, prosty tekst
na widokówce, np. z pozdrowieniami z wakacji. Potrafię wypełniać
formularze (np. w hotelu) z danymi
osobowymi, takimi jak nazwisko,
adres, obywatelstwo.
Potrafię pisać krótkie i proste notatki lub
wiadomości wynikające z doraźnych
potrzeb. Potrafię napisać bardzo prosty
list prywatny, na przykład dziękując
komuś za coś.
PISANIE
Produkcja
Pisanie
30
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
6.3. Kontrola bieżąca, śródroczna i roczna
Do prowadzenia bieżącej, śródrocznej i rocznej kontroli przyrostu lub stanu wiedzy i umiejętności
uczniów w zakresie systematycznie zdobywanych i trenowanych sprawności językowych oraz
kompetencji komunikacyjnych potrzebne są nauczycielowi odpowiednie narzędzia w postaci krótkich
sprawdzianów lub dłuższych testów, obejmujących większą część materiału i testujących wszystkie
sprawności.
Każdy nauczyciel może przygotować własne testy dostosowane do grupy wiekowej, jej specyfiki
i poziomu nauczania. W grupach o niejednolitym poziomie osiągnięć edukacyjnych zaleca się
stosowanie zadań zróżnicowanych pod względem skali trudności i umożliwiających nawet uczniom
dyslektycznym osiąganie zadowalających wyników.
Nauczyciele, którzy samodzielnie przygotowują testy, muszą pamiętać o przestrzeganiu
podstawowych wskaźników poprawności testu:
 trafności polegającej na zgodności tego, co test sprawdza z założonymi celami,
 rzetelności, zapewniającej niezależność wyniku sprawdzianu i jego względną stałość,
 obiektywności, czyli niezależności oceny osiągnięć ucznia od jego cech osobistych,
dotychczasowych osiągnięć, nastawienia nauczyciela oraz warunków sprawdzania.
Przykładowe testy do kontroli bieżącej, śródrocznej i rocznej znajdują się w podręczniku i poradniku
nauczyciela
Wir neu 1.
Testy kontroli bieżącej
31
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
32
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
Kontrola bieżąca powinna odpowiadać trzem podstawowym zaleceniom:
 dokładnie określać przedmiot i zakres kontrolowanej wiedzy,
 dokładnie precyzować wartości punktowe za poszczególne zadania, zawierać jednoznaczne
polecenia, dokładnie określać przewidywany czas wykonania zadania,
 być obiektywna (określać granice punktowe dla poszczególnych ocen).
Kontrola ta powinna odnosić się do wyznaczonych celów i obejmować wszystkie cztery sprawności.
W żadnym razie nie powinna ograniczać się do testowania poprawności gramatyczno-leksykalnej,
a przygotowany przez nauczyciela test powinien obejmować następujące grupy zadań:
Zadania sprawdzające rozumienie tekstu słuchanego, na przykład:
 zadania typu prawda-fałsz,
 zadania wielokrotnego wyboru (multiple-choice),
 łączenie obrazków z fragmentami tekstu,
 układanie usłyszanych zdań w prawidłowej kolejności,
 wybranie spośród podanych informacji tych dotyczących tekstu słyszanego,
 rysowanie treści,
 układanie prostych pytań do tekstu.
Zadania sprawdzające rozumienie tekstu czytanego, na przykład:
 zaznaczanie odpowiedniej informacji w tekście,
 porządkowanie tekstu, tak aby stanowił on logiczną całość,
 formułowanie odpowiedzi na pytania,
 proponowanie odpowiedniego tytułu lub pointy,
 zadania typu prawda-fałsz,
 zadania wielokrotnego wyboru (multiple-choice).
Zadania sprawdzające sprawność mówienia mogą być sformułowane w postaci opisu sytuacji
komunikacyjnej, w jakiej może znaleźć się uczeń. Zadanie takie powinno zawierać polecania
umożliwiające adekwatną do sytuacji komunikatywną reakcję, np.:
Poznałeś/poznałaś koleżankę/kolegę z Niemiec:
 przedstaw się i podaj swój wiek,
 zapytaj o jej/jego imię i wiek,
 powiedz, że pochodzisz z Polski i uczysz się języka niemieckiego.
Zadania sprawdzające sprawność pisania, na przykład:
 podpisywanie obrazków,
 pisanie krótkiego listu na zadany temat,
 pisanie kartki z pozdrowieniami lub życzeniami, zaproszenia, SMS-a lub krótkiego listu/e-maila.
Zadania sprawdzające kompetencję gramatyczno-leksykalną, na przykład:
 zadania wielokrotnego wyboru (multiple-choice),
 teksty z lukami,
 transformacja.
33
PROGRAM NAUCZANIA
WIRneu
6.4. Ocena
Ocenianie to niezwykle trudne i skomplikowane zadanie nauczyciela, które powinno spełniać dwie
podstawowe funkcje:
 klasyfikacyjną,
 diagnostyczną.
Ocena klasyfikacyjna jest wyrażona umówionym symbolem i służy zróżnicowaniu oraz
uporządkowaniu wyników uczniów zgodnie z pewną skalą.
Ocena diagnostyczna ma za zadanie wspieranie szkolnej kariery ucznia, monitorowanie jego
postępów i określenie indywidualnych potrzeb. W nowoczesnym nauczaniu, którego jednym
z głównych celów jest nauczenie samodzielności, wzrasta rola oceny diagnostycznej. Diagnoza
wiedzy i umiejętności ucznia, aby była skuteczna, powinna odbywać się w miarę systematycznie.
Ponieważ zadanie to jest bardzo trudne, szczególnie w sytuacji, gdy nauczyciel uczy wiele klas,
wskazane jest stosowanie odpowiednich formularzy lub kart obserwacji uczniów. Karty obserwacji to
nie tylko narzędzie, które zbliży naszą ocenę końcową do najbardziej obiektywnej, ale także dokument
pomocniczy w rozmowach z rodzicami i z samym uczniem.
Kryteria ocen powinny być dostosowane do wewnątrzszkolnego i przedmiotowego systemu oceniania
i powinny również być znane uczniom. Należy więc poinformować uczniów o tym, co stanowi
podstawę do wystawiania ocen oraz o systemie punktacji. Bardzo ważne jest tu konsekwentne
przestrzeganie ustalonych wcześniej zasad.
Oprócz testów i sprawdzianów okresowych ocenie mogą podlegać np. aktywność na lekcji,
wypowiedzi ustne oraz prace domowe.
Program zaleca, aby na początku roku szkolnego ustalić, co będzie przedmiotem oceniania.
Przy ocenianiu testów bieżących i okresowych prac kontrolnych zastosować można poniższą skalę:
100% – 89%
bdb
88% – 73%
db
72% – 57%
dst
56% – 41%
dop
40% – 0%
ndst
Ocena celująca nie jest z reguły związana z pojedynczym sprawdzianem. Powinna ona nagradzać
szczególne osiągnięcia ucznia.
34

Program nauczania języka niemieckiego dla klas IV – VI

Transkrypt

Podobne dokumenty