technik usług pocztowych i finansowych 421[02]

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
421[02]/MEN/2009.
PROGRAM NAUCZANIA
TECHNIK USŁUG POCZTOWYCH
I FINANSOWYCH 421[02]
Zatwierdzam
Minister Edukacji Narodowej
Warszawa 2009
Autorzy:
mgr Anna Taudul
Recenzenci:
mgr Krystyna Stelmach -Tyszko
mgr Krzysztof Heljak
Opracowanie redakcyjne:
mgr Krzysztof Zieliński
mgr Zdzisław Szkudlarek
Korekta merytoryczna:
mgr Kazimiera Tarłowska
Korekta techniczna:
mgr Magdalena Mrozkowiak
2
Spis treści
I.
II.
Plan nauczania
Programy nauczania przedmiotów zawodowych
Działalność usługowo - marketingowa
Usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym
Usługi finansowe w obrocie krajowym i zagranicznym
Pracownia pocztowo – finansowa
Język obcy zawodowy
Praktyka zawodowa
3
4
5
5
16
27
36
46
52
I. PLAN NAUCZNIA
PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: technik usług pocztowych i finansowych 421[02]
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie
Lp.
Moduły kształcenia
w zawodzie
Dla
młodzieŜy
Liczba
godzin
tygodniowo
w rocznym
okresie
nauczania
Klasy I
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Działalność usługowo marketingowa
Usługi pocztowe w obrocie
krajowym i zagranicznym
Usługi finansowe w obrocie
krajowym i zagranicznym
Pracownia pocztowo finansowa
Język obcy zawodowy
Specjalizacja*
Razem
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
Dla dorosłych
Liczba godzin
Liczba godzin
tygodniowo
w rocznym
w rocznym
okresie
okresie
nauczania
nauczania
Semestry I-II
Forma
Forma
stacjonarna
zaoczna
3
2
40
5
3
66
5
3
66
8
6
106
2
2
25
2
2
18
27
27
332
*Program nauczania wybranej specjalizacji w zawodzie opracowany przez
nauczyciela powinien uzyskać pozytywną opinię szkolnego zespołu przedmiotowego
właściwego dla danego zawodu
4
II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW
ZAWODOWYCH
DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWO - MARKETINGOWA
Szczegółowe cele kształcenia
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
określić zasady higieny i fizjologii pracy oraz wymagania ergonomii,
zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
rozpoznać zagroŜenia związane z wykonywaną pracą,
zapobiec zagroŜeniom Ŝycia i zdrowia pracowników,
dobrać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,
zastosować środki zabezpieczające przed szkodliwymi czynnikami
w środowisku pracy,
zareagować w przypadku zagroŜenia poŜarowego zgodnie
z instrukcją przeciwpoŜarową,
zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach
zagroŜenia zdrowia i Ŝycia,
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska,
rozpoznać potrzeby i oczekiwania klienta w zakresie usług
pocztowych,
określić rodzaje i formy komunikacji międzyludzkiej,
zachować się asertywnie w relacjach z uczestnikami procesu pracy,
zastosować zasady negocjowania i rozwiązywania konfliktów,
zastosować podstawowe zasady etyki w biznesie,
zastosować obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego,
określić przepisy prawa dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy,
scharakteryzować organy ochrony konsumenta,
zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony konsumenta,
zastosować przepisy i procedury dotyczące rękojmi,
zastosować przepisy i procedury dotyczące gwarancji,
określić czynności związane ze świadczeniem usług,
sporządzić umowy o wykonanie usług z konsumentem
i przedsiębiorcą,
zastosować obowiązujące procedury postępowania w przypadkach
roszczeń dotyczących świadczenia usług,
wyjaśnić podstawowe pojęcia dotyczące jakości,
zastosować normy jakościowe dotyczące usług materialnych
i niematerialnych,
5
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
zastosować normy ilościowe,
ocenić jakość usług według określonych kryteriów,
posłuŜyć się narzędziami do badania jakości usług,
wykonać badania jakości usług,
zaplanować działania wpływające na poprawę jakości usług,
wyjaśnić podstawowe pojęcia marketingowe,
zaplanować działania marketingowe,
scharakteryzować koncepcje marketingowe,
określić kryteria segmentacji rynku,
określić instrumenty marketingu-mix,
określić cele badań marketingowych,
określić znaczenie i funkcje ceny jako narzędzia marketingu,
posłuŜyć się urządzeniami technicznymi stosowanymi w pracy
biurowej,
sporządzić pisma i dokumenty urzędowe,
wykonać czynności związane z przyjmowaniem i wysyłaniem
korespondencji,
wyjaśnić zasady archiwizacji dokumentów,
odebrać
informacje
przy
pomocy
poczty
elektronicznej
i innych nośników informacji,
przekazać informacje przy pomocy poczty elektronicznej i innych
nośników informacji,
posłuŜyć się wyszukiwarką internetową,
pozyskać informacje zawarte w portalach internetowych,
skorzystać z materiałów źródłowych dotyczących danych
statystycznych,
sporządzić zestawienia statystyczne,
zaprezentować materiał statystyczny.
Materiał nauczania
1. Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpoŜarowa
Prawna ochrona pracy. Higiena pracy. Klasyfikacja czynników
szkodliwych w środowisku pracy. ZagroŜenia Ŝycia i zdrowia pracownika.
Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym. Środki ochrony
indywidualnej. ZagroŜenia techniczne i organizacyjne. Wymagania
dotyczące
bezpieczeństwa
i
higieny
pracy
oraz
ochrony
przeciwpoŜarowej w zakładach usługowych. Procedury udzielania
pierwszej pomocy.
6
Ćwiczenia:
• Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej
pracy.
• Stosowanie sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia zarzewia
poŜaru w warunkach symulowanych.
• Wykonywanie sztucznego oddychania (na fantomie) zgodnie
z obowiązującymi zasadami.
• Wykonywanie zewnętrznego masaŜu serca (na fantomie) zgodnie
z zasadami udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŜenia Ŝycia
i zdrowia.
2. Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
Klasyfikacja i charakterystyka potrzeb. Komunikacja interpersonalna.
Język i style komunikowania się. Techniki komunikacji werbalnej
i niewerbalnej. Bariery komunikacji. Dyskusja konstruktywna, zasady
dyskusji. Rodzaje argumentacji. Konflikt. Rozwiązywanie konfliktów.
Negocjacje. Techniki negocjacji. Systemy wartości etycznych. Kodeks
etyki zawodowej.
Ćwiczenia:
• Prowadzenie bezpośredniej i telefonicznej rozmowy z klientem.
• Prezentowanie klientom wybranej oferty zakładu usługowego.
3. Prawo w działalności usługowej
Kodeks cywilny. Kodeks pracy. Ochrona konsumenta. Organy ochrony
konsumenta: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcja
Handlowa, Rzecznik Praw Ubezpieczonych, Rzecznik Konsumentów,
organizacje konsumenckie. Procedury postępowania dotyczące rękojmi,
gwarancji i roszczeń klientów. Przedawnienie roszczeń.
Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy. Rodzaje umów
o pracę. Rodzaje umów cywilno-prawnych: umowa o dzieło, umowa
zlecenie, umowa sprzedaŜy, umowa agencyjna.
Ćwiczenia:
• Analizowanie przepisów prawa dotyczących ochrony konsumenta.
• Sporządzanie umowy dotyczącej sprzedaŜy usługi.
• Analizowanie praw i obowiązków pracownika.
• Analizowanie praw i obowiązków pracodawcy.
7
4. Jakość świadczonych usług
Wyznaczniki jakości. Kryteria oceny jakości usług. Jakość usług
materialnych i niematerialnych. Normy ilościowe, normy jakościowe.
Procedury zapewniania jakości. Koszty jakości. Certyfikaty jakości.
Zarządzanie przez jakość TQM.
Ćwiczenia:
• Ocenianie jakości usługi pocztowej na podstawie norm jakości.
• Opracowywanie narzędzi do pomiaru jakości usług pocztowych.
• Prowadzenie badań jakości usług materialnych i niematerialnych
z zastosowaniem róŜnych narzędzi badawczych.
• Określanie kryteriów oceny jakości usług pocztowych.
5. Marketing działalności usługowej
Podstawowe pojęcia marketingowe. Analiza marketingowa. Segmentacja
rynku. Strategie marketingowe. Cena jako narzędzie marketingu.
Procedury kształtowania cen oraz instrumenty ich kontroli. Badania
marketingowe. Planowanie działalności marketingowej.
Ćwiczenia:
• Prezentowanie róŜnych rodzajów reklamy produktów i usług
pocztowych.
• Charakteryzowanie segmentu odbiorców określonego rodzaju usług.
• Planowanie róŜnych sposobów i strategii ustalania cen.
6. Organizacja pracy biurowej
Stanowisko pracy biurowej. Urządzenia biurowe. Rodzaje dokumentów
biurowych. Zasady redagowania pism. Zasady prowadzenia
korespondencji. Komputer w pracy biurowej.
Ćwiczenia:
• Dostosowanie stanowiska pracy do wymagań ergonomii.
• Przyjmowanie i wysyłanie korespondencji.
• Sporządzanie protokołu, notatki, sprawozdania.
• Pozyskiwanie informacji z sieci internetowej.
8
7. Elementy statystyki
Metody badań statystycznych. Opracowania statystyczne. Materiały
źródłowe danych statystycznych. Prezentacje materiałów statystycznych.
Ćwiczenia:
• Opracowywanie danych statystycznych w formie graficznej.
• Sporządzanie analizy statystycznej.
• Prezentowanie danych statystycznych.
Środki dydaktyczne
Instrukcje obsługi urządzeń biurowych.
Kodeks pracy.
Regulaminy: bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej,
przeprowadzania ewakuacji.
Filmy dydaktyczne dotyczące udzielania pierwszej pomocy, stosowania
sprzętu i środków gaśniczych.
Środki ochrony indywidualnej.
Apteczka pierwszej pomocy.
Fantom do nauki resuscytacji.
Plany ewakuacyjne zakładów usługowych.
Sprzęt gaśniczy.
Umowy cywilno-prawne.
Programy komputerowe – Poczta 2000/Poczta Gdańsk.
Filmy dydaktyczne dotyczące zapewnienia jakości usług oraz jakości
wewnętrznej.
Plansze i foliogramy: terminologia ISO 8402, terminy i definicje
stosowane w normach dotyczących jakości; normy ISO: podział
i charakterystyka; zestawienie elementów systemu zapewnienia jakości
według normy ISO 9001. ZaleŜności między normami ISO serii 9000;
system kompleksowego zarządzania jakością TQM. Normy ISO serii
9000 i 10000.
Materiały Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji.
Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń.
Filmy dydaktyczne dotyczące marketingu, obsługi klienta, sukcesu
sprzedaŜy, psychologii obsługi klienta, savoir-vivru w biznesie, technik
negocjacji, telemarketingu, autoprezentacji, asertywności.
Programy na płytach CD: Profesjonalna obsługa klienta, Telefon
w firmie, Projekt Management.
Plansze: Marketing mix, Piramida potrzeb, Model gościnności.
Foliogramy: Marketing mix, Elementy promocji usług.
Techniczne środki kształcenia.
Dokumenty biurowe.
9
Protokoły.
Układy pism.
KsiąŜka korespondencji.
Instrukcje dotyczące pracy kancelarii.
Słownik poprawnej polszczyzny.
Słownik ortograficzny.
Materiały biurowe: papier, teczki, skoroszyty, segregatory.
Techniczny
sprzęt
biurowy:
telefax,
kserokopiarka,
telefon
z automatyczną sekretarką, komputer, laminator, gilotyna do cięcia
papieru, bindownica, termobindownica.
Uwagi o realizacji
Program przedmiotu Działalność usługowo-marketingowa obejmuje
treści dotyczące
bezpieczeństwa i higieny pracy, kontaktów
interpersonalnych, podstaw prawnych działalności usługowej, jakości
świadczonych usług, planowania działań marketingowych oraz
wykonywania podstawowych prac kancelaryjno – biurowych
z wykorzystaniem środków technicznych.
Zintegrowane w programie treści kształcenia z róŜnych dziedzin
wiedzy stanowią podstawę do kształtowania umiejętności z zakresu
oferowania i świadczenia usług pocztowo-finansowych.
W procesie nauczania-uczenia się naleŜy rozwijać zainteresowania
zawodowe oraz kształtować niezbędne w zawodzie postawy, takie jak:
poczucie odpowiedzialności, sumienność, współdziałanie w grupie,
tolerancja, asertywność, kreatywność.
Realizując program szczególną uwagę naleŜy zwrócić na
kształtowanie umiejętności:
− rozpoznawania zagroŜeń w środowisku pracy i stosowania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska,
− udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy
pracy,
− komunikowania się z uczestnikami procesu pracy,
− prowadzenia negocjacji w sytuacjach konfliktowych,
− analizowania przepisów prawnych i regulaminów dotyczących usług
pocztowych i finansowych,
− dokonywania oceny jakości świadczonych usług,
− prowadzenia marketingu oferowanych usług,
− wykonywania prac biurowych,
− korzystania z róŜnych źródeł statystycznych.
Osiągnięcie zamierzonych celów kształcenia umoŜliwi stosowanie
aktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody
10
przypadków, tekstu przewodniego, inscenizacji oraz ćwiczeń
praktycznych.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni dydaktycznej wyposaŜonej
w urządzenia audiowizualne i biurowe oraz w pracowni komputerowej.
Ćwiczenia powinny być prowadzone w 15 osobowych grupach,
z podziałem na 2-3 osobowe zespoły. Praca w zespołach sprzyja
kształtowaniu umiejętności: komunikowania się, współpracy, planowania,
rozwiązywania problemów oraz dzielenia się doświadczeniami. Podczas
ćwiczeń uczniowie powinni korzystać z pomocy dydaktycznych oraz
róŜnych źródeł informacji, takich jak: akty prawne, regulaminy
świadczenia usług pocztowych, instrukcje obsługi urządzeń biurowych,
poradniki, normy oraz roczniki statystyczne. Wskazane jest
prezentowanie filmów dydaktycznych i nagrań dźwiękowych oraz
organizowanie wycieczek do sekretariatów, sądu, kancelarii prawniczej,
przedsiębiorstw i urzędów pocztowych.
W ramach realizacji programu waŜne jest opanowanie przez uczniów
umiejętności obsługi konsumenta zgodnie z obowiązującymi
wymaganiami formalno-prawnymi oraz planowania i organizacji usług.
Podczas realizacji programu naleŜy równieŜ uświadomić uczniom,
Ŝe na jakość świadczonych usług wpływa praca całego personelu,
począwszy od asystenta poprzez kierownika zmiany, naczelnika
i ekspedienta.
Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów
tematycznych:
Lp.
Działy tematyczne
1.
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona
przeciwpoŜarowa
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich
Prawo w działalności usługowej
Jakość świadczonych usług
Marketing działalności usługowej
Organizacja pracy biurowej
Elementy statystyki
Razem
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Orientacyjna
liczba godzin
6
16
12
28
18
12
4
96
Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów
ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moŜe wprowadzać zmiany
w zaleŜności od potrzeb edukacyjnych szkoły.
11
Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.
Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny osiągnięć, umoŜliwi
nauczycielowi korygowanie błędów oraz dostosowanie metod nauczania,
form organizacyjnych pracy i środków dydaktycznych do moŜliwości
poznawczych uczniów.
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów zaleca się
stosowanie:
− sprawdzianów ustnych i pisemnych,
− testów osiągnięć szkolnych,
− obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji naleŜy zwracać uwagę na:
− opanowanie umiejętności porozumiewania się,
− postawę i aktywność uczniów podczas zajęć,
− korzystanie z aktów prawnych dotyczących obowiązków i praw
producenta i konsumenta,
− określanie
procedur
postępowania
wobec
konsumentów
niezadowolonych z zakupu towaru lub świadczenia usługi,
− sporządzanie umów cywilno-prawnych,
− posługiwanie się podstawową terminologią dotyczącą jakości,
− ocenianie jakości usług według określonych kryteriów,
− planowanie działań wpływających na poprawę jakości usług,
− promocję produktu, usługi,
− wyszukiwanie i selekcję informacji,
− organizację stanowiska pracy biurowej,
− uŜytkowanie urządzeń biurowych,
− sporządzanie dokumentów biurowych,
− korzystanie z danych statystycznych.
Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnej oceny jest między
innymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń. Ćwiczenia naleŜy
oceniać zarówno w trakcie, jak i po ich wykonaniu.
W końcowej ocenie naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
Literatura
Argyle M.: Psychologia stosunków międzyludzkich. Wydawnictwo
naukowe PWN, Warszawa 1999
Bangs D.G.: Plan marketingowy. PWE, Warszawa 1999
12
Bank J.: Zarządzanie przez jakość. Fleberg SJA, Warszawa 1999
Barlow J., Mǿller C.: Reklamacja, czyli prezent. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2001
Bierach A.: Sztuka czytania z twarzy. Wyd. ASTRUM, Wrocław 1997
Bierach A.J.: Mowa ciała kluczem do sukcesu. Wyd. ASTRUM, Wrocław
2001
Bryś J.: Podstawy biurowości. Format - AB. Warszawa 1999
Buchfelder M. A.: Podręcznik pierwszej pomocy. Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 1999
Bułhak A.: Obsługa komputera. Help, Warszawa 1997
Dahlgaard J.J., Kristensen K., Kanji G.K.: Podstawy zarządzania
jakością. PWN, Warszawa 2000
Denisson D., Tobey L.: Podręcznik reklamy. M & A Communications,
Lublin 1994
Dmowski S., Rudnicki S.: Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga
pierwsza - Część ogólna. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2001
Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WS i P, Warszawa 1998
Holtz I.: Technika doskonalenia jakości ISO 9000. WSiP S.A.,
Warszawa 1999
Kidyba A.: Prawo handlowe. Wyd. CH Beck, Warszawa 2001
Kienzler I.: Korespondencja handlowa w języku polskim. Wzory pism,
umów i innych dokumentów. IVAX Sp. z.o.o, Gdynia 1996
Kinel K.,Mikołajewska G.: Piszę na maszynie. Ćwiczenia. Ethos,
Warszawa 1996
Kinel K.: Piszę na maszynie. Podręcznik. Ethos, Warszawa 1996
Kopmeyer M.: Praktyczne metody osiągania sukcesu. Bellona,
Warszawa 1994.
Kosikowski C.: Prawo działalności gospodarczej - komentarz.
Wydawnictwa Prawnicze, Warszawa 2000
Kothler Ph., Dubois B.: Marketing Management. Publi - Union öditions,
Paris 1989
Kothler Ph.: Marketing. Analiza, planowanie, wdraŜanie i kontrola.
Gebethner & Ska, Warszawa 1994
Kramer T.: Podstawy marketingu. PWE, Warszawa 1994
Król- Fijewska M.: Stanowczo, łagodnie, bez lęku. Intra, Warszawa 1995.
Król- Fijewska M.: Trening asertywności. PTP, Warszawa 1994.
Kuciński J., Trzciński Z.: Prawo gospodarcze. Wyd. CH Beck,
Warszawa 2002
Leland K., Bailey K.: Obsługa klienta. Wydawnictwo RM,
Warszawa 1999
Leszczyński W., Zakrzewska K.: Bezpieczeństwo i higiena pracy.
PROEGRO, Warszawa 1993
Lewandowski J.: Elementy prawa. WSiP, Warszawa 1994
13
Łazarska T.: Pisanie na maszynie w języku polskim i w językach obcych
cz.1-4. FBC, Warszawa 1993
Łętowska E.: Prawo umów konsumenckich. C.H. Beck, Warszawa 1999
Łętowska E.: Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów komentarz. Wyd. CH Beck, Warszawa 2000
Markowski W.J.: ABC small business’u. Wyd. Marcus s.c., Łódź 1998
Maslow A.: Motywacja i osobowość. Instytut Wydawniczy PAX,
Warszawa 1996
Pietrzykowski K. red.: Kodeks cywilny. Komentarz, tom II. Wydawnictwa
Prawnicze, Warszawa 1998
Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Warszawa 2003
Rączkowski B.: Omówienie zmian w zakresie przepisów bhp. ODDK,
Warszawa 2003
Rogoziński K.: Usługi rynkowe. AE, Poznań 2000
Russel J. TH., Lane W.R.: Reklama. Fleberg SJA, Warszawa 2000
Sarna P.: Kultura zawodu dla ekonomistów. Wyd. eMPi, Poznań 1996
Simon H.: Zarządzanie cenami. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1996
Sobczak K.: Działalność gospodarcza. Uregulowania prawne.
Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001
Sommer J., Stoga K., Potrzeszcz R.: Prawo działalności gospodarczej komentarz. Twigger, Warszawa 2000
Tautz-Wiessner G.: Savoir-vivre w Ŝyciu. Dobre obyczaje kluczem do
sukcesu. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2000
Thomson P.: Sposoby komunikacji interpersonalnej. Zysk i S-ka,
Poznań 1998.
Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa1997
Wiśniewski M.: Technika biurowa. eMPi², Poznań 1993
Withers J., Vipperman C.: Na czym polega i jak robić marketing usług.
M & A Communications, Lublin 1994
Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. Ośrodek
Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 1998.
Wołowik A. M.: Jakościowe badania marketingowe. PWE,
Warszawa 1999
Zdyb M.: Publiczne prawo gospodarcze. Zakamycze, Kraków 1998
Zdyb M.: Prawo działalności gospodarczej - komentarz. Zakamycze,
Kraków 2000
śurawik B., śurawik W.: Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie.
PWE, Warszawa 1996
Poradnik opracowania, wdroŜenia systemu jakości wg ISO-9000. Polskie
Forum ISO 9000, Warszawa 1996
Praktyczne zarządzanie jakością. ALFA-WEKA, 1997
Czasopisma: Sekretarka, ENTER, Chip
14
Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka. CIOP
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz. U.
Nr 129, poz. 884
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11. 1992 r.
w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków i innych obiektów
budowlanych i terenów, Dz. U. Nr 92, poz. 460 oraz Dz. U. z 1995 r.
Nr 102, poz. 507
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie
ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich
dokumentowania, a takŜe zakresu informacji zamieszczanych
w rejestrze wypadków przy pracy, Dz. U. Nr 115, poz. 744
Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
15
USŁUGI POCZTOWE W OBROCIE KRAJOWYM
I ZAGRANICZNYM
Szczegółowe cele kształcenia
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
wyjaśnić pojęcia: poczta, placówka pocztowa, usługa pocztowa,
przesyłka listowa,
określić rolę i zadania poczty,
określić
formy
działalności
międzynarodowych
organizacji
pocztowych,
określić rodzaje usług świadczonych przez operatorów pocztowych,
przyjąć zlecenia na wykonanie usług świadczonych przez operatorów
pocztowych,
wykonać czynności operacyjne związane z realizacją usług
począwszy od momentu przyjęcia zlecenia,
wykonać usługi i świadczenia dodatkowe o charakterze
powszechnym,
posłuŜyć się regulaminami świadczenia usług oraz cennikami opłat za
usługi pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym,
wykonać usługi pocztowe zgodnie z obowiązującym regulaminem
świadczenia usług,
zaewidencjonować i odręcznie udokumentować usługi pocztowe,
udzielić informacji o świadczonych i oferowanych usługach
pocztowych powszechnych i dodatkowych,
określić zakres odpowiedzialności dotyczącej realizacji usług
pocztowych,
ocenić skutki nieprawidłowego wykonania usługi,
dokonać klasyfikacji przesyłek listowych w obrocie krajowym
i zagranicznym,
scharakteryzować rodzaje przesyłek listowych,
scharakteryzować róŜne rodzaje przesyłek, w tym przesyłki nie
odpowiadające warunkom określonym w obowiązujących przepisach,
określić warunki przyjęcia zlecenia na wykonanie usługi,
przyjąć przesyłki zgodnie z obowiązującymi przepisami,
przyjąć przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym,
zaewidencjonować i rozliczyć naleŜności za usługi komplementarne,
nadać przesyłkę dworcową,
określić uprawnienia nadawców i adresatów przesyłek,
obliczyć opłatę za poszczególne usługi,
dokonać zapisów w pocztowej ksiąŜce nadawczej,
wykonać czynności przyjęcia przesyłek pocztowych,
16
− przyjąć opłatę za przesyłki listowe w róŜnych formach płatności,
− przeprowadzić kontrolę pobranych opłat za przesyłki listowe,
− rozróŜnić rodzaje paczek pocztowych stosowanych w obrocie
krajowym i zagranicznym,
− przyjąć paczki pocztowe z róŜnymi usługami komplementarnymi
w obrocie krajowym i zagranicznym,
− przestrzegać ogólnych warunków nadawania paczek,
− zaewidencjonować paczki pocztowe,
− obliczyć i pobrać opłatę za przyjętą paczkę pocztową na podstawie
cennika,
− zastosować przepisy pocztowo-celne dotyczące przyjęcia paczek
zagranicznych,
− posłuŜyć się wykazem sieci placówek pocztowych przyjmujących
przesyłki Pocztex,
− scharakteryzować przedsiębiorstwa świadczące usługi kurierskie,
− zastosować koperty specjalne usługi Pocztex, w obrocie krajowym
i EMS w obrocie zagranicznym,
− rozróŜnić rodzaje przesyłek Pocztex w obrocie krajowym i EMS
w obrocie zagranicznym,
− posłuŜyć się regulaminem świadczenia usługi Pocztex w obrocie
krajowym,
− posłuŜyć się instrukcją technologiczną w sprawie świadczenia usługi
Pocztex w obrocie krajowym oraz w sprawie świadczenia usługi EMS
w obrocie zagranicznym,
− posłuŜyć się cennikiem opłat za świadczone usługi Pocztex i EMS
w obrocie krajowym i zagranicznym,
− określić warunki nadania przesyłek kurierskich w obrocie krajowym
i zagranicznym (masa, wymiary, sposób adresowania, opakowanie,
zawartość, zabezpieczanie),
− przyjąć i pobrać opłatę za przesyłki kurierskie,
− sporządzić dzienny wykaz przesyłek kurierskich,
− dokonać odbioru przesyłki z siedziby klienta,
− obliczyć wysokość opłat abonamentowych,
− przyjąć zamówienie na abonament filatelistyczny,
− zastosować okolicznościowe nalepki „R”,
− posłuŜyć się datownikiem i stemplem okolicznościowym,
− przyjąć i rozliczyć przedpłatę na prenumeratę prasy i czasopism,
− przyjąć, zaewidencjonować i przechować pełnomocnictwo pocztowe
i zastrzeŜenie odbioru,
− sporządzić zamówienie na znaczki i druki płatne,
− dokonać ewidencji skrytek i przegródek pocztowych,
17
− zidentyfikować adresata i odbiorcę przesyłki pocztowej,
− wykonać czynności oddawcze,
− opracować, zaewidencjonować i przechować przesyłki przeznaczone
do wydania,
− wydać w okienku przesyłki awizowane i adresowane na posterestante,
− wydać przesyłki oraz rozliczyć je po powrocie listonoszy z rejonu,
− pobrać naleŜności za przesyłki pocztowe,
− dokonać zapisów w ewidencji skrytek i przegródek pocztowych,
− przyjąć przesyłki z ekspedycji,
− zaewidencjonować przesyłki pocztowe w ramach rozliczenia kasy
operacyjnej,
− przyjąć przesyłkę reklamową.
Materiał nauczania
1. Przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym
Rola poczty w świadczeniu usług. Instrukcje i regulaminy pocztowe.
Przesyłki pocztowe w obrocie krajowymi zagranicznym: warunki nadania
i przyjęcia przesyłki do przewozu tzn. sprawdzenie zawartości przesyłek,
masy, wymiarów, opakowania, zabezpieczania i prawidłowego
zaadresowania. Usługi komplementarne: potwierdzenie odbioru,
polecenie, zadeklarowana wartość, sprawdzenie zawartości przesyłki
pobraniowej przez odbiorcę, ostroŜnie. Przesyłka dworcowa.
Opłaty za przesyłki w obrocie krajowym i zagranicznym. Cenniki opłat.
Warunki odstąpienia od umowy o świadczenie usługi pocztowej
o charakterze powszechnym. Międzynarodowa korespondencja
handlowa z odpowiedzią =CCRI=. Prowadzenie pocztowej ksiąŜki
nadawczej. Prowadzenie kontrolki odcisków datownika. Stemplowanie
przesyłek. Prowadzenie ewidencji zuŜycia nalepek „R”. Przygotowanie
przesyłek listowych do odprawy. Opłaty za przyjęcie przesyłki
z zadeklarowaną wartością. Wykaz opłat za przyjęcie listów
wartościowych. Opłaty za przesyłki listowe z zadeklarowaną wartością.
Formy regulowania opłat za usługi pocztowe: gotówkowa,
bezgotówkowa, znaczkami pocztowymi, przy pomocy maszyny do
frankowania, opłata skredytowana. Przesyłki zwolnione od opłat, opłata
przerzucona na adresata i stosowane upusty. Kontrola opłat w placówce
pocztowej nadawczej i oddawczej. Nadpłaty i dopłaty.
18
Ćwiczenia:
• Dokonywanie rozdziału przesyłek listowych w obrocie krajowym
i zagranicznym.
• Dokumentowanie przyjęcia listu poleconego za potwierdzeniem
odbioru w obrocie krajowym i zagranicznym.
• Obliczanie naleŜności za przesyłki listowe krajowe i zagraniczne.
• Obliczanie naleŜności za świadczenia dodatkowe i stosowane
nalepki.
• Wypełnianie dowodu nadania na list polecony.
• Świadczenie usług dodatkowych związanych z wysyłką listu
poleconego.
• Analizowanie przypadków dotyczących przesyłek listowych i listów
z zadeklarowaną wartością w obrocie zagranicznym.
• Dokumentowanie i zabezpieczanie listów z zadeklarowaną wartością.
• Przyjmowanie i ewidencjonowanie listów z zadeklarowaną wartością
w obrocie krajowym i zagranicznym.
• Obliczanie opłat za przyjęcie listów z zadeklarowaną wartością
zgodnie z cennikami opłat.
• Przyjmowanie listów z zawartością towarów w obrocie zagranicznym.
• Znakowanie listów nalepką „CN 22”.
• Przyjmowanie listów poleconych na podstawie pocztowej ksiąŜki
nadawczej.
• Przyjmowanie przesyłek listowych zwykłych i poleconych w obrocie
krajowym i zagranicznym.
• Określanie warunków przyjmowania, opracowywania i doręczania
przesyłek w obrocie krajowym i zagranicznym.
• Przyjmowanie przesyłek listowych opłaconych: znaczkiem, maszyną
do frankowania oraz za opłatą przerzuconą na adresata, gotówką,
kredytem.
• Kontrolowanie opłat, kwalifikacji, opracowania i doręczania przesyłek
pocztowych.
2. Paczki pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym
Rodzaje paczek. Nadawanie paczek na warunkach szczególnych.
Świadczenia dodatkowe. Zasady przyjmowania i ewidencjonowania
paczek w obrocie krajowym i zagranicznym. Zasady nadawania paczek
zbiorowo przy pomocy pocztowej ksiąŜki nadawczej i sposobem
uproszczonym. Opłaty za paczki krajowe i zagraniczne. Cennik opłat za
paczki krajowe i zagraniczne. Przekazywanie paczek do ekspedycji.
Zawartość paczek oraz przepisy pocztowo-celne związane z wysyłaniem
paczek zagranicznych.
19
Ćwiczenia:
• Kwalifikowanie, przyjmowanie i zabezpieczanie paczek.
• Ustalanie opłat za paczki na podstawie cennika.
• Wypełnianie adresu pomocniczego na paczkę.
• Prowadzenie ewidencji paczek w wykazie opłat za przyjęte paczki.
• Wypełnianie dokumentów zdawczych i celnych.
• Przyjmowanie paczek z róŜnymi usługami komplementarnymi.
• Sporządzanie księgi oddawczej wydawanych paczek.
• Przyjmowanie paczek w obrocie zagranicznym, na podstawie
instrukcji technologicznej oraz cennika opłat za usługi pocztowe
w obrocie zagranicznym.
• Nadawanie paczek zbiorowo przy pomocy pocztowej ksiąŜki
nadawczej i sposobem uproszczonym.
• Wypełnianie formularza adresu pomocniczego w związku
z przyjęciem paczki pocztowej zagranicznej.
• Prowadzenie ewidencji przyjmowanych paczek w obrocie
zagranicznym.
3. Usługi kurierskie
Przesyłki kurierskie Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie
zagranicznym. Warunki nadawania przesyłek EMS i POCZTEX
w obrocie krajowym i zagranicznym. Zasady uiszczania opłat za
przesyłki kurierskie Pocztex i EMS. Opłaty za przesyłki Pocztex
w obrocie krajowym i EMS w obrocie zagranicznym. Odbiór przesyłek
EMS i Pocztex z siedziby klienta. Sieć placówek pocztowych
przyjmujących przesyłki kurierskie.
Ćwiczenia:
• Dobieranie kopert specjalnych do usług Pocztex w obrocie
krajowym i EMS w obrocie zagranicznym.
• Analizowanie przepisów zawartych w regulaminie świadczenia usługi
Pocztex w obrocie krajowym.
• Prowadzenie dziennego wykazu przesyłek kurierskich.
• Analizowanie regulacji zawartych w instrukcji technologicznej
w sprawie świadczenia usługi Pocztex w obrocie krajowym i EMS
zagranicznym.
• Obliczanie opłat za świadczenie usług kurierskich.
• Przyjmowanie
przesyłek
kurierskich
w
obrocie
krajowym
i zagranicznym.
• Prowadzenie dziennego wykazu przyjętych przesyłek EMS i Pocztex.
20
• Ewidencjonowanie i przekazywanie do ekspedycji przyjętych
przesyłek EMS i Pocztex.
• Obliczanie opłat za usługi, na podstawie cennika za świadczenie
usługi EMS i Pocztex.
• Sporządzanie listy awizowanych/wydanych przesyłek EMS i Pocztex.
4. Dodatkowe usługi pocztowe
Abonament filatelistyczny: plany emisji znaczków pocztowych i kartek
pocztowych, katalogi znaczków pocztowych, zamówienia na abonament
filatelistyczny i ich realizacja. Ewidencja abonamentu filatelistycznego.
Opłaty abonamentowe. Datowniki okolicznościowe: realizacja wniosków
na datowniki okolicznościowe, zasady wykonywania i stosowania
datowników
okolicznościowych,
stemplowanie
korespondencji
filatelistycznej. Okolicznościowe nalepki „R”: realizacja wniosków,
wykonanie i stosowanie okolicznościowych nalepek „R”. Prenumerata
prasy: przedpłata na prenumeratę, rozliczanie i ewidencjonowanie
przedpłat. Sporządzanie zamówień. Pełnomocnictwo pocztowe
i zastrzeŜenia odbioru. Ewidencja pełnomocnictwa pocztowego.
Charakterystyka
telegramu
pocztowego:
warunki
nadania,
ewidencjonowanie, opłaty. Skrytki i przegródki pocztowe.
Ćwiczenia:
• Przyjmowanie pełnomocnictwa pocztowego.
• Przyjmowanie zastrzeŜenia odbioru.
• Prowadzenie ewidencji pełnomocnictw i zastrzeŜeń odbioru.
• Prowadzenie ewidencji skrytek i przegródek pocztowych.
• Prowadzenie ewidencji opłat za skrytki i przegródki pocztowe.
• Sporządzanie i przyjmowanie zamówień na abonament filatelistyczny.
• Realizowanie abonamentu filatelistycznego.
• Charakteryzowanie jednostek abonamentowych: kopert pierwszego
dnia obiegu – FDG, kartek pocztowych i kopert z wydrukowanym
znaczkiem pocztowym, odbitek datowników okolicznościowych, listów
poleconych z naklejonymi okolicznościowymi nalepkami „R”.
• Stemplowanie korespondencji filatelistycznej.
• Wydawanie zamówionego abonamentu filatelistycznego.
• Przyjmowanie telegramów pocztowych.
• Przyjmowanie przedpłat na prenumeratę czasopism.
• Dokonywanie rozliczenia z przyjętych przedpłat.
• Sporządzanie zamówień na prenumeratę czasopism.
21
5. Doręczanie przesyłek pocztowych
Czynności oddawcze, adresat i odbiorca. Kwitowanie odbioru przesyłek
pocztowych. Pobieranie naleŜności za przesyłki pocztowe. Zasady
awizowania przesyłek. Kontrola przesyłek pocztowych przeznaczonych
do wydania lub doręczenia. Przesyłki przeznaczone do wydania
w
placówce
oddawczej.
Opracowywanie,
ewidencjonowanie
i przechowywanie przesyłek przeznaczonych do wydania. Zasady
odbioru przesyłek w placówce pocztowej. Przesyłki przeznaczone do
doręczenia. Rejony doręczeń przesyłek. Zasady przekazywania
przesyłek doręczycielom. Organizacja słuŜby doręczeń w terenie.
Przyjęcie przesyłek z ekspedycji. Kontrola opłat nadesłanych przesyłek.
Zasady przygotowywania przesyłek do wydania odbiorcy. Zasady
sporządzania dokumentów oddawczych. Zasady obowiązujące przy
wydawaniu przesyłek w okienku. Ewidencja rozliczenia kasy operacyjnej.
WyposaŜenie i organizacyjne powiązania stanowiska listowego z innymi
stanowiskami pracy. Przesyłki przeznaczone do doręczenia i do wydania
w placówce pocztowej.
Ćwiczenia:
• Sporządzanie dokumentów związanych z wydawaniem przesyłek
listowych w obrocie krajowym i zagranicznym.
• Sporządzanie karty doręczeń przesyłek poleconych.
• Wystawianie zawiadomienia (awizo) o nadejściu przesyłki.
• Sprawdzenie toŜsamości odbiorcy przesyłki pocztowej.
• Prowadzenie ewidencji przesyłek w dokumentach oddawczych.
• Wydawanie listów wartościowych LW.
• Sporządzanie zbiorowych dowodów odbioru.
• Ustalanie terminów podjęcia przesyłek.
• Wystawianie powtórnych awizacji.
• Sporządzanie spisu przesyłek zwróconych i dosłanych.
• Sporządzanie wykazu przesyłek niedoręczonych.
• Prowadzenie księgi raportów.
• Sporządzanie sumariusza na podstawie załączników.
Środki dydaktyczne
Stanowisko symulacyjne wyposaŜone w komputer z oprogramowaniem
systemu Poczta.
Wypełnione druki, dokumenty, formularze i blankiety stosowane przez
Pocztę Polską i przez operatorów pocztowych.
Druki, formularze i dokumenty Poczty Polskiej i operatorów pocztowych.
Rozporządzenia i regulaminy Poczty Polskiej i operatorów pocztowych.
22
Pieczęć urzędowa.
Koperty w róŜnych rozmiarach.
Urządzenia: liczarka do banknotów i bilonu, urządzenie frankującorejestrujące, testery banknotów, sprzęt ekspozycyjny.
Poduszka do tuszu, podkładka gumowa.
Kaseta podręczna.
Nalepki z numerami R.
Komplety druków i dokumentów nakładu Poczty Polskiej oraz wybranych
firm kurierskich.
Rekwizyty imienne: datownik, stempel okolicznościowy, pieczęć
z godłem państwa.
Rekwizyty: koperty firmowe do określonej wagi przesyłek EMS i Pocztex
w obrocie krajowym i zagranicznym.
Rekwizyty: poduszka do tuszu, podkładka gumowa, kaseta podręczna.
Elektroniczna waga listowa i paczkowa.
Cennik opłat za świadczenie usług kurierskich.
Regulamin świadczenia usług kurierskich EMS i Pocztex.
Cennik przedpłat za prenumeratę prasy i czasopism.
Cennik opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym.
Cennik opłat za usługi pocztowe w obrocie zagranicznym.
Stanowisko symulacyjne: szafka do dzielenia listów przez listonosza.
Komplety druków i dokumentów nakładu Poczty Polskiej.
Nalepki zabezpieczające.
Uwagi o realizacji
Celem realizacji programu przedmiotu jest przygotowanie ucznia do
świadczenia usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym.
W trakcie realizacji programu naleŜy kształtować umiejętności:
przyjmowania zleceń na wykonanie usług pocztowych, wykonywania
czynności operacyjnych, posługiwania się regulaminami świadczenia
usług oraz cennikami opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym, ewidencjonowania przesyłek oraz udzielania informacji
o świadczonych i oferowanych usługach pocztowych powszechnych
i dodatkowych.
W procesie kształcenia szczególną uwagę naleŜy zwrócić na
kształtowanie poczucia odpowiedzialności za jakość świadczonych
usług, stosowanie zasad kultury osobistej podczas obsługi klienta oraz
przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Program powinien być realizowany w korelacji z przedmiotem
Działalność usługowo-marketingowa.
Osiągnięcie załoŜonych celów kształcenia wymaga stosowania
róŜnych metod dydaktycznych oraz właściwego doboru środków
dydaktycznych. W procesie nauczania-uczenia się zalecane jest
23
stosowanie następujących metod: wykładu informacyjnego, dyskusji
dydaktycznej, metody przypadków, pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń
praktycznych. Szczególnie zalecana jest metoda przypadków, która
umoŜliwia zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce i kształtowanie
umiejętności rozpoznawania i rozwiązywania problemów, podejmowania
decyzji oraz współdziałania w zespole.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni usług pocztowych, na
stanowiskach symulacyjnych, wyposaŜonych w komputer, wagę,
rekwizyty imienne, druki Poczty Polskiej, regulaminy i instrukcje.
Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupie do 15 uczniów,
z podziałem na zespoły 2 – 3 osobowe. Praca zespołowa sprzyja
kształtowaniu umiejętności logicznego myślenia, wyzwala aktywność
uczniów oraz rozwija zainteresowanie omawianą problematyką. Podczas
ćwiczeń uczniom naleŜy zapewnić warunki do indywidualnego
wykonywania zadań. Nauczyciel powinien obserwować pracę uczniów,
udzielać im wskazówek oraz analizować i poprawiać popełnione przez
nich błędy.
Zgromadzone druki, dokumenty i opracowania uczniowie powinni
przechowywać w teczce osiągnięć szkolnych w celu wykorzystania ich
w kolejnych etapach kształcenia.
Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów
tematycznych:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Orientacyjna
liczba godzin
38
38
Działy tematyczne
Przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym
Paczki pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym
Usługi kurierskie
Dodatkowe usługi pocztowe
Doręczanie przesyłek pocztowych
Razem
30
30
24
160
Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów
ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moŜe wprowadzać zmiany
w zaleŜności od potrzeb edukacyjnych szkoły.
Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia naleŜy prowadzić
systematycznie podczas realizacji programu nauczania przedmiotu, na
podstawie określonych kryteriów.
24
Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz
zakres
opanowania
przez
uczniów
umiejętności
zawartych
w szczegółowych celach kształcenia.
Wskazane jest stosowanie następujących metod sprawdzania
osiągnięć ucznia:
− sprawdziany ustne i pisemne,
− testy osiągnięć szkolnych,
− obserwacja czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Umiejętności praktyczne naleŜy sprawdzać obserwując czynności
ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji naleŜy zwrócić uwagę na:
− umiejętność obsługi komputera,
− przyjmowanie zleceń na usługi pocztowe,
− ewidencjonowanie przesyłek pocztowych,
− poprawność wykonania zadania i wypełnienia druków,
− samodzielność i staranność wykonania zadania,
− stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przedmiotem oceny powinny być równieŜ umiejętności: współpracy
w grupie, twórczego myślenia i rozwiązywania problemów.
W ocenie końcowej naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
Literatura
Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. cz. I i II. WSiP,
Warszawa 2005
Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Ćwiczenia cz. I i II.
WSiP, Warszawa 2005
Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik, Warszawa 1994
Materiały i referaty opracowane na kolejne sympozja Poczty Polskiej
wydane przez Centralny Zarząd Poczty Polskiej, Uniwersytet
Szczeciński Wydział Transportu i Łączności oraz Dyrekcję Okręgu
Poczty w Szczecinie
Nojszewska E.: Podstawy ekonomii. WSiP, Warszawa 2005
Ustawa Prawo pocztowe
Wybrane materiały pomocnicze do przedmiotu organizacja i ekonomika
łączności. Ministerstwo Łączności, Warszawa 1992
Zielona Księga na temat jednolitego rynku usług pocztowych – materiał
informacyjny Komisji Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 1992
25
Czasopisma:
Technika i Eksploatacja Poczty, Poczta Polska, SłuŜba Pracownicza.
Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
26
USŁUGI FINANSOWE W OBROCIE KRAJOWYM
I ZAGRANICZNYM
Szczegółowe cele kształcenia
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
posłuŜyć się terminologią dotyczącą usług finansowych,
posłuŜyć się terminologią z zakresu prawa, ekonomiki,
rachunkowości, sprawozdawczości oraz organizacji i marketingu
usług finansowych,
wyjaśnić społeczne i gospodarcze znaczenie usług finansowych
o charakterze powszechnym,
zastosować przepisy prawa dotyczące realizacji usług finansowych,
określić ograniczenia prawne upowaŜniające do odmowy przyjęcia
zlecenia na wykonanie usługi finansowej,
udzielić informacji o świadczonych usługach finansowych oraz
warunkach ich realizacji,
przyjąć zlecenia na wykonanie usług finansowych o charakterze
powszechnym, świadczonych przez operatorów pocztowych,
wykonać czynności operacyjne związane z realizacją usług
finansowych, począwszy od przyjęcia zlecenia,
przyjąć wpłaty, dokonać wypłaty oraz rozliczyć przekazy pocztowe
i Pocztowe Zlecenia Wypłaty (PZW),
przyjąć wpłaty na rachunki bankowe i oszczędnościowo –
rozliczeniowe,
wykonać czynności dotyczące przelewów bankowych,
przyjąć zlecenia na usługi finansowe,
posłuŜyć się
przepisami regulaminów świadczenia usług oraz
cennikami opłat za usługi finansowe,
zastosować zasady dotyczące obrotu pienięŜnego,
zaewidencjonować usługi finansowe,
wykonać czynności związane z prowadzeniem
kasowej
rachunkowości usług,
wykonać czynności związane z prowadzeniem
rozliczenia
i windykacji naleŜności od klientów,
posłuŜyć się rekwizytami imiennymi zgodnie z określonymi
wymaganiami,
przyjąć i zaewidencjonować przekazy pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym,
dokonać wypłat oraz rozliczyć kwoty z przekazów pocztowych,
obsłuŜyć radio- i teleabonentów,
27
− przyjąć wpłaty na rachunki bankowe i oszczędnościoworozliczeniowe,
− dokonać przelewów bankowych zgodnie z obowiązującymi
procedurami,
− udzielić kredytu i wypłacić kredyt pocztowy,
− załoŜyć lokatę i wypłacić lokatę pocztową,
− otworzyć rachunek oszczędnościowo – rozliczeniowy,
− obliczyć naleŜności za usługi podstawowe i świadczenia dodatkowe,
− rozliczyć naleŜności za usługi podstawowe i świadczenia dodatkowe,
− przyjąć wpłaty i naleŜności w formie gotówkowej i bezgotówkowej,
− przyjąć wpłaty z tytułu podatku i ubezpieczenia społecznego ZUS,
− zaewidencjonować sprzedaŜ znaczków pocztowych i druków
płatnych,
− dokonać wymiany walut,
− zaewidencjonować usługi w formie elektronicznej i odręcznie,
− obliczyć naleŜności podstawowe i dodatkowe za usługi finansowe
na podstawie cenników opłat,
− skontrolować poprawność uiszczania opłat oraz zastosować
procedury dopłat w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości,
− wykonać podstawowe czynności kasowe,
− sporządzić podstawowe dokumenty kasowe,
− zaewidencjonować wykonane usługi w księgach i wykazach,
− sporządzić raport kasowy kasy głównej,
− wykonać czynności kasowe zgodnie procedurami operacyjnymi oraz
z zasadą komisyjności,
− rozpoznać fałszywe środki płatnicze, znaki opłat i inne dokumenty
oraz zastosować obowiązujące procedury postępowania,
− wykonać czynności dotyczące rozliczeń i kontroli usług finansowych,
− wykonać czynności związane z zamawianiem znaczków i druków
płatnych,
− sporządzić ogólny rachunek miesięczny,
− dokonać analizy organizacji obiegu pieniądza w Poczcie Polskiej,
− sporządzić rejestr nadmiarów kasowych,
− zamówić w banku zasiłki kasowe,
− określić zasady udzielania zaliczek kasom operacyjnym,
− dokonać
zapisów
w
rejestrze
nadmiarów
gotówkowych
i niewykorzystanych zasiłków kasowych,
− ustalić i zaewidencjonować kwoty pienięŜne na koncie „środki
pienięŜne w drodze”,
− określić zadania urzędu zbiorczo-zasilającego,
− sporządzić rejestr obrotów bankowych,
28
− sporządzić rejestr kwot pienięŜnych do wyjaśnienia,
− sporządzić ewidencję braków i nadwyŜek kasowych,
− dokonać rozliczeń z kontrahentami jednostek pocztowych z tytułu
świadczonych usług,
− przeprowadzić kontrolę dokumentów kasowych,
− wyjaśnić znaczenie rachunkowości jako czynnika niezbędnego
do funkcjonowania przedsiębiorstwa,
− zaewidencjonować majątek trwały i obrotowy,
− rozróŜnić pasywa jednostki gospodarczej,
− sporządzić bilans jednostki gospodarczej,
− określić róŜnice między zdarzeniem gospodarczym i operacją
gospodarczą,
− scharakteryzować rodzaje operacji gospodarczych,
− scharakteryzować konta księgowe,
− zaewidencjonować podstawowe zdarzenia gospodarcze na kontach
bilansowych,
− sporządzić zestawienie obrotów i sald,
− skorygować błędy popełniane w trakcie rejestracji zdarzeń
gospodarczych na kontach księgowych,
− scharakteryzować podstawowe operacje wynikowe,
− sklasyfikować koszty według określonych kryteriów,
− zaksięgować koszty na kontach układu rodzajowego i funkcjonalnego,
− zaksięgować przychody ze sprzedaŜy,
− zaewidencjonować pozostałe koszty i przychody operacyjne, koszty
i przychody finansowe, zyski i straty nadzwyczajne,
− zaewidencjonować podstawowe zdarzenia gospodarcze na kontach
wynikowych,
− ustalić wynik finansowy jednostki gospodarczej,
− zaewidencjonować wynagrodzenia pracowników,
− obliczyć wielkość świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego,
− dokonać analizy planu kont,
− określić przeznaczenie dowodów księgowych,
− dokonać weryfikacji dowodu księgowego,
− sporządzić podstawowe dowody księgowe,
− obliczyć koszty i przychody ze świadczonych usług finansowych,
− przeprowadzić inwentaryzację majątku jednostki gospodarczej,
przyjąć reklamacje, skargi i wnioski dotyczące niewykonania lub
nienaleŜytego wykonania usługi finansowej,
− sporządzić sprawozdania, protokoły, raporty i notatki słuŜbowe.
29
Materiał nauczania
1. Rodzaje i podstawy prawne usług finansowych
Rodzaje usług finansowych. Regulaminy świadczenia usług.
Podstawowe przepisy prawa. Terminologia z zakresu ekonomii, prawa
i rachunkowości.
Ćwiczenia:
• Dokonywanie podziału usług finansowych w obrocie krajowym
i zagranicznym.
• Analizowanie przepisów zawartych w regulaminie świadczenia usług
finansowych.
2. Usługi finansowe
Przyjmowanie, ewidencjonowanie i kontrola wpłat i wypłat przekazów
pocztowych, pocztowego zlecenia wypłaty i usług bankowych. Udzielanie
kredytów pocztowych, wypłacanie kredytów pocztowych, zakładanie
lokat pocztowych, wypłacanie lokat pocztowych. Rejestracja
odbiorników, pobieranie i ewidencjonowanie opłat TV, sprzedaŜ
znaczków opłaty skarbowej i losów loterii państwowej. Rodzaje
blankietów wpłat na rachunki bankowe, wypełnianie blankietów.
Istota i znaczenie obrotu gotówkowego i bezgotówkowego. Formy
rozliczeń bezgotówkowych: czek potwierdzony, polecenie przelewu,
realizacja czeków gotówkowych i rozrachunkowych, wypłaty przekazów
czekowych, realizacja systemu bezgotówkowego giro poprzez sieć
placówek pocztowych. Sporządzanie protokołów i raportów.
Przyjmowanie i załatwianie skarg i reklamacji.
Ćwiczenia:
• Obliczanie opłat za usługi finansowe w obrocie krajowym
i zagranicznym na podstawie cenników opłat.
• Wypełnianie blankietów przekazu pocztowego.
• Przyjmowanie przekazów pojedynczo i zbiorowo przy pomocy
pocztowej ksiąŜki nadawczej.
• Przyjmowanie przekazu elektronicznego - Pocztowe Zlecenie Wypłaty
(PZW).
• Dokonywanie wypłaty kwoty pienięŜnej, na podstawie przekazów
pocztowych i Pocztowego Zlecenia Wypłaty.
• Udzielanie kredytu pocztowego – prezentacja oferty kredytowej,
wypisywanie wniosku.
• Dokonywanie wypłaty kredytu pocztowego.
• Zakładanie lokaty pocztowej - wypełnienie umowy.
30
• Dokonywanie wypłaty lokaty pocztowej.
• Otwieranie konta pocztowego – wypełnienie wniosku.
• Wypisywanie wniosku o rejestrację odbiornika RTV oraz pobieranie
i ewidencjonowanie opłat RTV.
• Przyjmowanie i załatwienie skarg oraz reklamacji.
3. Rachunkowość
finansowa.
Rozliczanie
kasy
głównej
i operacyjnej
Podstawowe usługi finansowe. Funkcje i zadania rachunkowości. Aktywa
i pasywa jednostki gospodarczej. Bilans. Zestawienie obrotów
i sald. Zdarzenia gospodarcze. Operacje gospodarcze. Konto księgowe
jako podstawowe narzędzie rejestracji zdarzeń gospodarczych.
Ewidencjonowanie na kontach, korygowanie błędów księgowych,
operacje wynikowe, rodzaje kosztów i przychodów ze sprzedaŜy,
pozostałe koszty i przychody operacyjne. Koszty i przychody finansowe,
zyski i straty nadzwyczajne, wynik finansowy, ewidencja wynagrodzeń:
zasady otwierania i zamykania wynagrodzeń, sporządzanie listy płac,
potrącenia z listy płac, zestawienia list płac, zasady dokonywania
wypłaty wynagrodzeń. Świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego
i zdrowotnego. Plan kont. Klasyfikacja, sporządzanie i weryfikacja
dowodów księgowych. Zasady ewidencji przychodów ze sprzedaŜy
usług pocztowych. Zadania, funkcje i sposoby przeprowadzania
inwentaryzacji.
Sprawozdawczość
finansowa.
SłuŜba
kasowa
w urzędach pocztowych i jej wewnętrzna organizacja. Zakres działania
kas w urzędach pocztowych. Obowiązki pracownika kasy operacyjnej.
SprzedaŜ i ewidencjonowanie znaczków pocztowych i druków płatnych.
Wymiana walut obcych w urzędach pocztowych. Działalność handlowa:
dokumentacja sprzedaŜy towarów w urzędach pocztowych. Artykuły
dopuszczone do sprzedaŜy. Ekspozycja towarów. Zasady uiszczania
opłat za usługi pocztowe. Dokumentacja czynności wykonywanych przez
kasjera kasy operacyjnej. Zbiorcze dowody kasowe. Rozliczanie kasy
operacyjnej. Księga wypłaconych przekazów. Dokumentacja czynności
kasjera kasy głównej. Raport kasowy kasy głównej. Rachunek znaczków
i druków płatnych: zasady prowadzenia i sporządzania karty zamówień
znaczków i druków płatnych, realizacja zamówień na znaczki i druki
płatne, zasady udzielania stałych zapasów znaczków i druków płatnych.
Ogólny rachunek miesięczny: przeznaczenie i prowadzenie. Organizacja
obiegu pieniądza w Poczcie Polskiej. Nadmiary kasowe: zasady
sporządzania i ewidencjonowania. Zadania urzędu zbiorczozasilającego. RóŜnice kasowe stwierdzone w nadmiarach i zasiłkach
kasowych, rejestr nadmiarów i zasiłków: prowadzenie, zamykanie
i funkcja kontrolna, ewidencja środków pienięŜnych na koncie „środki
pienięŜne w drodze”. Rejestr obrotów bankowych: przeznaczenie, układ,
31
zasady prowadzenia, zaliczania i wyjaśniania wpłat bez podanego tytułu,
zamykanie i odsyłanie, bezgotówkowe przyjmowanie oraz realizacja
przekazów pocztowych, przekazywanie przyjętych wpłat do urzędów
pocztowych dokonujących przelewów bankowych. Zasady rozliczeń
bankowych: rola i zadania komórek przelewów, przebieg rozliczeń usług
bankowych, przelewy na rachunki bankowe osób trzecich, rozrachunki
z tytułu obrotu oszczędnościowo-czekowego, rachunek miesięczny.
Kontrola
dokumentów
kasowych,
sporządzanie
sprawozdań
finansowych.
Ćwiczenia:
• Sporządzanie wykazów dziennych operacji oszczędnościowych
i czekowych.
• Sporządzanie zapotrzebowania na znaczki i druki płatne.
• Sporządzanie polecenia przelewu oraz zbiorczego polecenia
przelewu.
• Przyjmowanie wpłat na rachunki bankowe.
• Wystawianie czeku gotówkowego.
• Przyjmowanie wpłat z tytułu podatku i ubezpieczenia społecznego
ZUS.
• Prowadzenie rozliczeń dotyczących sprzedanych artykułów.
• Prowadzenie księgi przyjętych przekazów.
• Dokonywanie kontroli przyjętych przekazów.
• Prowadzenie księgi wypłaconych przekazów.
• Zamykanie dekadowe księgi wypłaconych przekazów.
• Udzielanie zaliczki kasom operacyjnym.
• Rozliczanie doręczyciela z przekazów pobranych do wypłaty, po
powrocie z rejonu doręczeń.
• Sporządzenie protokołu na okoliczność stwierdzenia róŜnicy kasowej.
• Sporządzanie rejestru nadmiaru gotówkowego i niewykorzystanego
zasiłku kasowego.
• Sporządzanie karty wpłaty nadmiaru i zasiłku kasowego.
• Prowadzenie rejestru obrotu bankowego.
• Prowadzenie rejestru kwot pienięŜnych do wyjaśnienia.
• Ewidencjonowanie rozliczeń z kontrahentami na kontach.
• Prowadzenie rachunku miesięcznego z obrotów z bankami.
• Ewidencjonowanie środków trwałych i obrotowych.
32
Środki dydaktyczne
Tablice poglądowe.
Komplety czystych formularzy stosowanych w urzędach pocztowych.
Wypełnione formularze stosowane w urzędach pocztowych.
Katalog wydawanych znaczków.
Ustawa z dnia 12.06.2003 r. – Prawo pocztowe.
Ustawa z dnia 18 marca 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo pocztowe.
Cennik opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym.
Cennik opłat za usługi pocztowe w obrocie zagranicznym.
Zestawy druków. Wypełnione druki.
Urządzenia rachunkowo-księgowe.
Testery banknotów. Liczarka banknotów.
Worki jutowe róŜnych rozmiarów.
Plombownica, sznurek do zabezpieczeń.
Rekwizyty imienne: datownik, stempel, stempel okręgowy.
Schemat obiegu dokumentów w ppup Poczta Polska.
Schemat obiegu nadmiarów i zasiłków kasowych.
Ustawa o rachunkowości.
Zakładowy plan kont Poczty Polskiej i innych operatorów pocztowych.
Komentarz do zakładowego planu kont.
Wykaz kont syntetycznych. Lista płac.
Przykładowy bilans jednostki.
Stanowisko wyposaŜone w komputer i oprogramowanie księgowe.
Uwagi o realizacji
Podstawowym celem realizacji programu przedmiotu Usługi
finansowe w obrocie krajowym i zagranicznym jest przygotowanie ucznia
do świadczenia usług finansowych. Podczas realizacji programu naleŜy
zapoznać uczniów z zasadami rachunkowości obowiązującymi
w urzędach pocztowych, z mechanizmami funkcjonowania kasy głównej
w urzędach pocztowych oraz z zasadami obrotu bezgotówkowego
w jednostkach gospodarczych.
Program powinien być realizowany w korelacji z przedmiotami
Działalność usługowo-marketingowa i Usługi pocztowe w obrocie
krajowym i zagranicznym.
Zajęcia powinny być prowadzone metodami aktywizującymi, takimi
jak: dyskusja dydaktyczna, metoda przypadków, metoda projektów oraz
ćwiczenia praktyczne.
Podczas realizacji programu szczególną uwagę naleŜy zwrócić na
kształtowanie
umiejętności
stosowania
uniwersalnych
zasad
rachunkowości, korzystania ze źródeł wiedzy ekonomicznej i prawnej,
ewidencjonowania
operacji
gospodarczych
w
jednostkach
33
organizacyjnych, sporządzania dokumentacji księgowej, wykonywania
czynności bankowych, dokonywania odpowiednimi metodami kontroli
i analizy księgowej oraz przeprowadzania inwentaryzacji majątku i jej
weryfikacji. W czasie ćwiczeń uczniowie powinni wypełniać druki
i dokumenty kasowe, analizować instrukcje, regulaminy oraz zapoznać
się z procedurami ewidencjonowania usług finansowych i obsługą
klienta. Ćwiczenia powinny być prowadzone w pracowni usług
finansowych, w grupach do 15 uczniów, z podziałem na 2-3 osobowe
zespoły.
KaŜdy uczeń powinien gromadzić dokumentację w teczce osiągnięć
szkolnych, co umoŜliwi kontrolę i ocenę samodzielnej pracy uczniów.
Zgromadzona
dokumentacja
ułatwi
uczniom
powtarzanie
i utrwalanie treści programowych oraz wykorzystanie zgromadzonych
materiałów do realizacji kolejnych zadań.
Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów
tematycznych:
Lp.
1.
2.
3.
Orientacyjna
liczba godzin
52
56
52
Działy tematyczne
Rodzaje i podstawy prawne usług finansowych
Usługi finansowe
Rachunkowość finansowa. Rozliczenie kasy głównej
i operacyjnej
Razem
160
Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów
ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moŜe wprowadzać zmiany
w zaleŜności od potrzeb edukacyjnych szkoły.
Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny wynikać z zaplanowanych w programie
szczegółowych celów kształcenia. Systematyczne sprawdzanie
i ocenianie powinno aktywizować i mobilizować do pracy zarówno ucznia
jak i nauczyciela. Ocena powinna być obiektywna, wymierna,
motywująca oraz jawna.
Oceny osiągnięć uczniów naleŜy dokonywać na podstawie:
− ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności,
− pisemnych sprawdzianów,
− testów osiągnięć szkolnych,
34
− obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji naleŜy zwrócić uwagę na:
− wypełnianie druków i dokumentów kasowych,
− ewidencjonowanie usług finansowych w systemie komputerowym,
− samodzielne wykonanie zadania,
− obsługę klienta,
− współdziałanie w grupie.
Po zakończeniu realizacji programu wskazane jest przeprowadzenie
testu osiągnięć szkolnych z zadaniami wielokrotnego wyboru.
W ocenie końcowej naleŜy uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
Literatura
Borowska G.: Zasady rachunkowości. WSiP, Warszawa 2004
Frymark I.: Elementy rachunkowości. WSiP, Warszawa 2003
Klan K., Pokora K.: Przygotowanie do działalności usługowej. WSiP,
Warszawa 2003
Lipieńska E., Wysoczańska D.: Eksploatacja pocztowa. Skrypt, Klasa III.
Wydawnictwo Helena Bęben Jaworska, Wrocław 1997
Lipieńska E., Wysoczańska D.: Eksploatacja pocztowa. Skrypt, Klasa IV.
Wydawnictwo Helena Bęben Jaworska, Wrocław 1997
Maciejewska J.: Rachunkowość finansowa. WSiP, Warszawa 2003
Micherda B.: Podstawy rachunkowości. PWN, Warszawa 2005
Mielczarczyk Z, Mielczarczyk T.: Elementy rachunkowości. Technologie
informatyczne w uproszczonych formach rachunkowości. WSiP,
Warszawa 2005
Mielczarczyk Z.: Zasady rachunkowości – zadania. WSiP, Warszawa
2005
Mosińska D.: Podstawy rachunkowości. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2002
Owczarek B.: Eksploatacja pocztowa. Skrypt, Klasa I. Wydawnictwo
Helena Bęben Jaworska, Wrocław 1997
Czasopisma:
Poczta Polska, Technika i Eksploatacja Poczty, SłuŜba Pracownicza,
Biuletyn Informacja Pocztowa
Wykaz literatury naleŜy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
35
PRACOWNIA POCZTOWO – FINANSOWA
Szczegółowe cele kształcenia
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
posłuŜyć się regulaminami świadczenia usług pocztowych oraz
cennikami opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym,
wykonać usługi pocztowe zgodnie z zasadami określonymi
w regulaminie świadczenia usług pocztowych,
zaewidencjonować usługi pocztowe w formie elektronicznej,
zarejestrować i udokumentować usługi pocztowe odręcznie,
udzielić informacji o świadczonych i oferowanych usługach
pocztowych powszechnych i komplementarnych,
posłuŜyć się rekwizytami imiennymi oraz zabezpieczyć je,
skorzystać z komputerowych programów uŜytkowych w procesie
świadczenia usług pocztowych,
przyjąć zlecenia na usługi poczty hybrydowej i dodanej,
przyjąć przesyłki listowe w obrocie krajowym i zagranicznym,
obliczyć opłatę za poszczególne usługi,
dokonać zapisów w pocztowej ksiąŜce nadawczej,
przyjąć opłatę za przesyłki listowe w róŜnych formach płatności,
przeprowadzić kontrolę opłat,
przyjąć paczki pocztowe z róŜnymi usługami komplementarnymi
w obrocie krajowym i zagranicznym zgodnie z warunkami nadania,
obsłuŜyć wagę paczkową i listową, urządzenie frankujące, urządzenie
do czyszczenia datowników,
przyjąć usługę Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie
zagranicznym,
przyjąć zamówienie na abonament filatelistyczny i RTV,
przyjąć przedpłatę na prenumeratę prasy i czasopism,
przyjąć, przechować i zaewidencjonować pełnomocnictwo pocztowe
i zastrzeŜenie odbioru,
dokonać ewidencji skrytek i przegródek pocztowych,
wydać przesyłki pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym,
przyjąć przesyłki z ekspedycji,
sporządzić protokoły, sprawozdania, raporty i notatki słuŜbowe,
zorganizować prace rozdzielczo-ekspedycyjne,
dokonać wymiany ładunków pocztowych,
posłuŜyć się planem kierowania i planem wymiany przesyłek
pocztowych oraz ogólnym spisem kursów pocztowych,
36
− posłuŜyć się systemem PNA, odczytać informacje zawarte
w numerach kodowych,
− sporządzić dokumenty zdawcze i sumariusz,
− dokonać analizy planów przewozu poczty,
− posłuŜyć się mapą połączeń pocztowych,
− przygotować przesyłki do odprawy: uporządkować, skontrolować
opłaty, uzupełnić braki adresowe, wylicować i ostemplować,
− sporządzić wiązanki przesyłek, odsyłki z kartą i bez karty,
− wypełnić karty odsyłkowe, wiązankowe i specjalne,
− sporządzić tabelki kursowe,
− dokonać odprawy odsyłek i ładunku,
− zastosować zasady przewoŜenia poczty kursami komunikacji
pocztowej,
− przygotować przesyłki, odsyłki i ładunki do odprawy,
− zabezpieczyć dowody rzeczowe,
− sporządzić telegram awizacyjny,
− skontrolować dokumenty zdawcze,
− przekazać odsyłki na stanowiska wewnątrz urzędu i skierować je do
dalszej odprawy,
− dokonać kontroli dokumentów zdawczych,
− zastosować przepisy prawa obowiązujące w działalności pocztowej,
− zastosować przepisy prawa dotyczące realizacji usług finansowych,
− zastosować ograniczenia prawne upowaŜniające do odmowy
przyjęcia zlecenia na wykonanie usługi finansowej,
− przyjąć przesyłki zgodnie z obowiązującymi przepisami,
− przyjąć wpłaty, dokonać wypłaty oraz rozliczyć przekazy pocztowe
i Pocztowe Zlecenie Wypłaty (PZW),
− posłuŜyć się regulaminami świadczenia usług finansowych oraz
cennikami opłat za usługi finansowe,
− przyjąć i zaewidencjonować przekazy pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym,
− dokonać wypłat oraz rozliczyć kwoty przekazów pocztowych,
− przyjąć wpłaty na rachunki bankowe i oszczędnościoworozliczeniowe,
− przyjąć wpłaty i naleŜności w formie gotówkowej i bezgotówkowej,
− przyjąć wpłaty z tytułu podatku i ubezpieczenia społecznego ZUS,
− wykonać czynności dotyczące rozliczeń i kontroli usług finansowych,
− wykonać czynności w kasie głównej i operacyjnej,
− sporządzić ogólny rachunek miesięczny,
− przyjąć reklamacje, skargi i wnioski dotyczące niewykonania
lub nienaleŜytego wykonania usługi finansowej,
37
− zastosować
zasady
bezpieczeństwa
obrotu
pocztowego
i finansowego,
− zastosować zasady elektronicznego przekazu informacji.
Materiał nauczania
1. Przyjmowanie przesyłek listowych w obrocie krajowym
i zagranicznym
Sprawdzanie warunków nadania i przyjęcia przesyłki do przewozu
w obrocie krajowym i zagranicznym: zawartości przesyłek, masy,
wymiarów, opakowania, zabezpieczania i prawidłowego zaadresowania.
Stosowanie usług komplementarnych: „ostroŜnie”, potwierdzenie
odbioru, polecenie, zadeklarowana wartość, sprawdzenie zawartości
przesyłki pobraniowej przez odbiorcę.
Przyjmowanie przesyłki dworcowej.
Naliczanie opłat za przesyłki w obrocie krajowym i zagranicznym.
Korzystanie z cenników opłat za usługi pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym.
Sprawdzanie warunków odstąpienia od umowy o świadczenie usługi
pocztowej o charakterze powszechnym.
Organizowanie słuŜby pocztowej nadawczej.
Przyjmowanie pakiecików.
Prowadzenie pocztowej ksiąŜki nadawczej.
Prowadzenie kontrolki odcisków datownika.
Prowadzenie ewidencji zuŜycia nalepek „R”.
Przygotowywanie przesyłek listowych do odprawy.
Obsługiwanie urządzeń, takich jak: frankownica, waga listowa,
urządzenia do czyszczenia datowników.
Naliczanie opłat za przyjęcie listów z zadeklarowaną wartością
i uzupełnianie wykazu opłat za przyjęcie listów wartościowych.
Stosowanie form regulowania opłat za usługi pocztowe w postaci
gotówkowej, bezgotówkowej, znaczkami pocztowymi, przy pomocy
maszyny do frankowania, opłaty skredytowanej i zryczałtowanej.
Opracowywanie przesyłek zwolnionych od opłat, za opłatą zaniŜoną
i przerzuconą na adresata.
Przekazywanie przesyłek listowych do ekspedycji.
Kontrola opłat w placówce pocztowej nadawczej i oddawczej.
Stosowanie nadpłaty i dopłaty do przesyłek listowych.
38
2. Przyjmowanie paczek pocztowych w obrocie krajowym
i zagranicznym
Sprawdzanie szczególnych warunków nadawania paczek pocztowych.
Stosowanie usług komplementarnych
do nadawania paczek
pocztowych.
Przyjmowanie i ewidencjonowanie paczek w obrocie krajowym
i zagranicznym.
Nadawanie paczek zbiorowo przy pomocy pocztowej ksiąŜki nadawczej
i sposobem uproszczonym.
Naliczanie opłat za paczki pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym.
Posługiwanie się cennikiem opłat za paczki krajowe i zagraniczne.
Przekazywanie paczek do ekspedycji.
Przestrzeganie przepisów pocztowo-celnych związanych z wysyłaniem
paczek zagranicznych.
3. Świadczenie usług kurierskich
Nadawanie przesyłek Pocztex w obrocie krajowym i EMS w obrocie
zagranicznym.
Przestrzeganie warunków nadawania przesyłek kurierskich w obrocie
krajowym i zagranicznym dotyczących masy, wymiarów, prawidłowego
adresowania, opakowania, zawartości, zabezpieczania i przyjmowania.
Naliczanie opłat za przesyłki kurierskie Pocztex i EMS.
Dokonywanie odbioru przesyłek EMS i Pocztex z siedziby klienta.
Posługiwanie się wykazem placówek pocztowych przyjmujących
przesyłki kurierskie.
4. Świadczenie dodatkowych usług pocztowych
Przyjmowanie zamówienia na abonament filatelistyczny oraz jego
realizacja.
Ewidencja abonamentu filatelistycznego.
Pobieranie opłat za abonament filatelistyczny.
Realizacja wniosków na datowniki okolicznościowe.
Przestrzeganie zasad stosowania datowników okolicznościowych oraz
stemplowania korespondencji filatelistycznej.
Realizacja wniosków na okolicznościowe nalepki „R”.
Przyjmowanie przedpłat na prenumeratę prasy.
Rozliczanie i ewidencjonowanie przedpłat.
Sporządzanie zamówień na prenumeratę.
Przyjmowanie pełnomocnictwa pocztowego i zastrzeŜenia odbioru.
Przyjmowanie, nadawanie, ewidencjonowanie i pobieranie opłat
za telegram pocztowy.
Wynajmowanie skrytek i przegródek pocztowych.
39
Przyjmowanie oraz załatwianie skarg i reklamacji.
Sporządzanie protokołów i raportów dotyczących skarg i reklamacji.
5. Świadczenie usług finansowych
Przyjmowanie, ewidencjonowanie i kontrola wpłat i wypłat przekazów
pocztowych, pocztowego zlecenia wypłaty (PZW) i usług bankowych.
Udzielanie i wypłacanie kredytów pocztowych.
Zakładanie i wypłacanie lokat pocztowych.
Rejestrowanie odbiorników RTV.
Pobieranie i ewidencjonowanie opłat RTV i losów loterii państwowej.
Wypełnianie blankietów wpłat na rachunki bankowe i przelewów
bankowych.
Stosowanie form rozliczeń bezgotówkowych, takich jak:
czek
potwierdzony, polecenie przelewu.
Realizowanie czeków gotówkowych i rozrachunkowych.
Dokonywanie wypłat przekazów czekowych.
Realizowanie systemu bezgotówkowego giro poprzez sieć placówek
pocztowych.
Sporządzanie protokołów oraz raportów dotyczących skarg i reklamacji.
Przyjmowanie oraz załatwianie skarg i reklamacji.
6. Doręczanie przesyłek pocztowych
Wykonywanie czynności związanych z doręczeniem przesyłek
pocztowych.
Kwitowanie odbioru przesyłek pocztowych.
Pobieranie naleŜności ciąŜących na przesyłkach.
Awizowanie przesyłek pocztowych.
Kontrola przesyłek pocztowych przeznaczonych do wydania lub
doręczenia.
Opracowywanie przesyłek przeznaczonych do wydania w placówce
oddawczej.
Opracowywanie, ewidencjonowanie i przechowywanie przesyłek
przeznaczonych do wydania.
Dzielenie przesyłek pocztowych na rejony doręczeń.
Organizowanie słuŜby doręczeń w terenie.
Przyjmowanie przesyłek z ekspedycji.
Kontrolowanie opłat za nadesłane przesyłki.
Przygotowywanie przesyłek do wydania.
Sporządzanie dokumentów oddawczych.
Ewidencja przesyłek pocztowych w ramach rozliczenia kasy operacyjnej.
40
7. Organizowanie prac rozdzielczo-ekspedycyjnych
Organizowanie pracy w rozdzielniach paczkowych i listowych.
Przyjmowanie i sprawdzanie ładunków pocztowych.
Stosowanie systemu PNA.
Dzielenie przesyłek pocztowych w systemie automatycznym i ręcznym.
PrzewoŜenie przesyłek pocztowych.
Przyjmowanie i sprawdzanie ładunków pocztowych.
Ekspediowanie odsyłek - sprawdzanie, sporządzanie, otwieranie
i przekazywanie.
Odprawa odsyłek.
Przyjmowanie przesyłek pocztowych z okienka.
Sporządzanie dokumentów zdawczych i odsyłek.
Rozbiór ładunku i odsyłek.
Planowanie połączeń pocztowych.
Korzystanie z systemu informatycznego wspomagającego przyjmowanie,
sprawdzanie, opracowywanie i monitorowanie przesyłek pocztowych.
8. Opracowywanie przesyłek przeznaczonych do odprawy
Przygotowywanie przesyłek do odprawy.
Dzielenie przesyłek kodowanych i niekodowanych według faz.
Sporządzanie wiązanek.
Sporządzanie chorągiewek pocztowych.
Sporządzanie wykazów ładunków.
Wpisywanie przesyłek do kart
odsyłkowych i kart specjalnych.
Sporządzanie odsyłek z kartą i bez karty.
Zamykanie i zabezpieczanie odsyłek.
Formowanie ładunków pocztowych.
Posługiwanie się tabelkami kursowymi.
Sporządzanie sumariuszy, raportów, protokołów i telegramów
awizacyjnych.
Prowadzenie kontroli dokumentów zdawczych.
9. Przewóz poczty oraz wymiana ładunków pocztowych
Wymiana ładunków pocztowych.
Stosowanie kursów pocztowych.
Sporządzanie wykazu ładunków.
Sporządzanie dokumentów zdawczych i sumariuszy.
Korzystanie z map połączeń pocztowych.
Sporządzanie planów wymiany poczty i obsługi poczty ruchomej.
41
10. Rozbiór ładunków oraz opracowywanie odsyłek
Otwieranie i rozbieranie odsyłek.
Zabezpieczanie dowodów rzeczowych.
Przekazywanie odsyłek wewnątrz urzędu i kierowanie ich do dalszej
odprawy.
Porządkowanie dokumentów zdawczych.
Sporządzanie raportów.
Kontrolowanie dokumentów zdawczych.
Środki dydaktyczne
Stanowisko symulacyjne wyposaŜone w komputer z oprogramowaniem
systemu Poczta.
Wypełnione druki, dokumenty, formularze stosowane przez Pocztę
Polską i przez operatorów pocztowych.
Druki, formularze i dokumenty Poczty Polskiej i operatorów pocztowych.
Rozporządzenia, regulaminy, instrukcje usług pocztowych i finansowych.
Koperty w róŜnych rozmiarach.
Urządzenia: maszyna do liczenia, urządzenie frankująco-rejestrujące,
testery banknotów, sprzęt ekspozycyjny.
Elektroniczna waga listowa.
Nalepki z numerami R.
Cennik usług pocztowych w obrocie krajowym.
Cennik usług pocztowych w obrocie zagranicznym.
Komplety druków i dokumentów nakładu Poczty Polskiej oraz wybranych
firm kurierskich.
Rekwizyty imienne: datownik, stempel okolicznościowy, pieczęć
z godłem państwa.
Nalepki zabezpieczające.
Rekwizyty: koperty firmowe do określonej wagi przesyłek EMS-Pocztex
w obrocie krajowym i zagranicznym.
Cennik opłat za świadczenie usług EMS i Pocztex.
Regulamin świadczenia usług kurierskich EMS i Pocztex.
Cennik prasy w prenumeracie pocztowej.
Sortownica, szafka do dzielenia listów.
Dokumenty eksploatacyjne: plan kierowania przesyłek pocztowych, plan
kierowania wymiany poczty, tabelki kursowe.
Druki manipulacyjne: sumariusz, karty odsyłkowe, karty specjalne,
wykazy ładunku, chorągiewki adresowe, kartki wiązankowe.
Schematy przedstawiające: sieć placówek pocztowych, obieg przesyłek
w systemie PNA, obieg przesyłek wewnątrz węzła pocztowego,
funkcjonalne powiązanie stanowisk pracy, cykl dzielenia przesyłek
odprawianych z urzędu.
Mapy połączeń pocztowych.
42
Modele i wzory róŜnego rodzaju przesyłek pocztowych.
Narzędzia pracy: datownik, plombownica, zamykacz do worków, stojak
do worków, kasety podręczne.
Rekwizyty: datownik zwykły, plombownica, zamykacz do worków,
maszynka do czyszczenia datownika, stojak na worki pocztowe,
poduszki do tuszu, podkładka gumowa.
Narzędzia pracy: datownik, plombownica, maszynka do czyszczenia
datownika, kasety podręczne, stół do rozbioru ładunku.
Stanowisko symulacyjne: szafka do dzielenia listów przez listonosza.
Tablice poglądowe.
Komplety czystych formularzy stosowanych w urzędach pocztowych.
Wypełnione formularze stosowane w urzędach pocztowych.
Katalog wydawanych znaczków.
Ustawa– Prawo pocztowe.
Zestawy druków.
Urządzenia rachunkowo-księgowe.
Wypełnione druki.
Worki jutowe róŜnych rozmiarów.
Plombownica, sznurek do zabezpieczeń.
Rekwizyty imienne: datownik, stempel, stempel okręgowy.
Testery banknotów.
Liczarka banknotów i bilonu.
Schemat obiegu dokumentów w ppup Poczta Polska.
Schemat obiegu nadmiarów i zasiłków kasowych.
Ustawa o rachunkowości z dnia 29.09.1994 r. znowelizowana ustawą
z 09.11.2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości.
Zakładowy plan kont Poczty Polskiej i innych operatorów pocztowych.
Komentarz do zakładowego planu kont.
Wykaz kont syntetycznych.
Lista płac.
Przykładowy bilans jednostki.
Oprogramowanie księgowe.
Uwagi o realizacji
Podstawowym celem realizacji programu przedmiotu Pracownia
pocztowo-finansowa jest kształtowanie umiejętności stosowania teorii
w praktyce oraz świadczenia usług na specjalistycznych stanowiskach
pracy.
Program obejmuje treści dotyczące stosowania regulaminów
świadczenia usług pocztowych i finansowych, organizacji prac
rozdzielczo-ekspedycyjnych, podstawowych warunków sprawnego
przewozu poczty, zasad opracowywania przesyłek pocztowych do
odprawy i rozbioru ładunków oraz opracowywania odsyłek, przyjęcia do
43
przewozu i doręczenia przesyłek pocztowych i finansowych jak równieŜ
stosowania zasad rachunkowości pocztowej.
Program naleŜy realizować w korelacji z przedmiotami Działalność
usługowo-marketingowa, Usługi pocztowe w obrocie krajowym
i zagranicznym oraz Usługi finansowe w obrocie krajowym
i zagranicznym.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń naleŜy sprawdzić
merytoryczne przygotowanie uczniów oraz zwrócić uwagę na
przestrzeganie zasad bezpieczeństwa obrotu pocztowego i finansowego
oraz elektronicznego przekazu informacji.
Ćwiczenia powinny odbywać się w pracowniach usług pocztowych
i finansowych oraz w pracowni komputerowej, wyposaŜonej
w niezbędne oprogramowanie oraz oryginalne druki nakładu Poczty
Polskiej. Powinny być prowadzone w grupach nie przekraczających
15 osób, a niektóre zadania powinny być wykonywane w 2-3 osobowych
zespołach lub indywidualnie, w czasie umoŜliwiającym kaŜdemu
uczniowi nabycie zaplanowanych w programie umiejętności. Podczas
wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien obserwować pracę kaŜdego
ucznia, zwracać uwagę na staranność i dokładność wykonania, stwarzać
moŜliwość wielokrotnego powtarzania trudnych elementów lub całego
zadania.
Realizację programu moŜe ułatwić organizowanie wycieczek
dydaktycznych do urzędów pocztowych.
Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów
tematycznych:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Działy tematyczne
Przyjmowanie przesyłek listowych w obrocie krajowym
i zagranicznym
Przyjmowanie paczek pocztowych w obrocie krajowym
i zagranicznym
Świadczenie usług kurierskich
Świadczenie dodatkowych usług pocztowych
Świadczenie usług finansowych
Doręczanie przesyłek pocztowych
Organizowanie prac rozdzielczo-ekspedycyjnych
Opracowywanie przesyłek przeznaczonych do odprawy
Przewóz poczty oraz wymiana ładunków pocztowych
Rozbiór ładunków oraz opracowywanie odsyłek
Razem
44
Orientacyjna
liczba godzin
24
24
30
30
30
30
22
22
22
22
256
Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów
ma charakter orientacyjny. Nauczyciel moŜe wprowadzać zmiany
w zaleŜności od potrzeb edukacyjnych szkoły.
Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania
powinny uwzględniać zaplanowane w programie szczegółowe cele
kształcenia.
Ocena osiągnięć ucznia powinna być dokonywana na podstawie
sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz obserwacji czynności ucznia
podczas wykonywania zadań.
W trakcie obserwacji naleŜy zwracać uwagę na:
− organizację stanowiska pracy,
− wykonywanie czynności obsługi klienta,
− ewidencjonowanie przesyłek odręcznie i w formie elektronicznej,
− wykonywanie czynności bankowych,
− przestrzeganie obowiązujących przepisów prawa i regulaminów.
W ocenie osiągnięć uczniów naleŜy równieŜ uwzględniać:
poprawność, dokładność, samodzielność i sprawność wykonania
ćwiczeń oraz umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce.
Oceny osiągnięć edukacyjnych moŜna takŜe dokonać na podstawie
analizy teczki osiągnięć, w której uczniowie gromadzą wytwory pracy
podczas realizacji programu.
W ocenie końcowej osiągnięć uczniów naleŜy uwzględniać wyniki
samooceny ucznia oraz wszystkich metod sprawdzania stosowanych
przez nauczyciela.
Literatura
Nauczyciel korzysta z literatury specjalistycznej zamieszczonej
w programach nauczania przedmiotów teoretycznych oraz innych źródeł
informacji zawodowej.
45
JĘZYK OBCY ZAWODOWY
Szczegółowe cele kształcenia.
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
scharakteryzować podmioty działające na rynku pocztowym
i finansowym,
scharakteryzować cele i formy działalności międzynarodowych
organizacji pocztowych,
określić udział Polski w międzynarodowym obrocie pocztowym,
udzielić
informacji o usługach świadczonych przez operatora
pocztowego i finansowego,
przyjąć zlecenie na wykonanie usługi o charakterze powszechnym,
świadczonej przez operatora pocztowego,
przyjąć skargę i reklamację złoŜoną przez klienta,
zaadresować przesyłkę pocztową,
odczytać informację o zawartości przesyłki,
opisać przesyłki zbiorcze, przesyłane za granicę,
rozpoznać zagraniczne środki płatnicze, znaki opłat i inne dokumenty
finansowe,
zanalizować przepisy prawa i
normy dotyczące działalności
pocztowej, obowiązujące w innych krajach,
skorzystać z róŜnych źródeł informacji, katalogów, ofert oraz
z doradztwa specjalistycznego,
posłuŜyć się obcojęzycznymi cennikami usług i zastosować procedury
dopłat w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości,
wykonać
czynności
rozdzielczo-ekspedycyjne
przesyłek
zagranicznych,
udzielić odpowiedzi na pytania klientów dotyczące usług pocztowych
i finansowych,
przetłumaczyć tekst listów słuŜbowych, protokołów, notatek
słuŜbowych, materiałów reklamowych, reklamacji, faksów,
streścić tekst o tematyce zawodowej, ekonomicznej, politycznej,
kulturalnej, sportowej, turystycznej,
przeprowadzić rozmowę z klientem,
przetłumaczyć pismo słuŜbowe, zarządzenie, komunikat,
przetłumaczyć oferty pracy zamieszczane w prasie,
sporządzić streszczenie tekstu obcojęzycznego o tematyce
zawodowej,
sporządzić notatkę słuŜbową,
zredagować odpowiedź na reklamację,
46
− zredagować podanie o pracę, curriculum vitae, zaświadczenie, list
motywacyjny,
− sformułować ogłoszenie dotyczące zatrudnienia,
− opracować materiały informacyjne o usługach pocztowych
i finansowych.
Materiał nauczania
1. Podstawy prawne usług pocztowych
Rodzaje usług pocztowych i finansowych, regulaminy świadczenia usług,
podstawowe przepisy prawa, podstawowa terminologia z zakresu
ekonomii, prawa, rachunkowości, marketingu, statystyki.
Ćwiczenia:
• Tłumaczenie krótkich tekstów z zakresu prawa pocztowego, ekonomii,
rachunkowości, marketingu, statystyki, regulaminów świadczenia
usług.
• Wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji dotyczących zawodu.
• Sporządzanie streszczeń tekstów prawnych i regulaminów.
2. Usługi pocztowe i finansowe
Podstawowa terminologia dotycząca usług. Promocja i reklama usług.
Prezentacja działalności placówek pocztowych. Udzielanie informacji
o oferowanych usługach i warunkach ich wykonania. Dokumentacja
techniczna dotycząca usług pocztowych i finansowych. Notatki
słuŜbowe, raporty, protokoły, faksy. Materiały reklamowe, reklamacje,
pisma słuŜbowe.
Ćwiczenia:
• Udzielanie informacji dotyczących świadczonych usług.
• Udzielanie informacji o oferowanych usługach pocztowych
i finansowych.
• Redagowanie listów słuŜbowych, faksów, protokołów, raportów.
• Redagowanie materiałów reklamowych.
3. Obsługa klienta
Udzielanie informacji o zakresie usług i warunkach ich realizacji oraz
o cenniku usług. Przyjmowanie zleceń na usługi pocztowe
i finansowe. Przyjmowanie, doręczanie oraz wydawanie przesyłek.
Załatwianie skarg i reklamacji. Prowadzenie promocji i aktywnej
sprzedaŜy usług.
47
Ćwiczenia
• Nawiązywanie i prowadzenie rozmowy z klientem.
• Określanie warunków realizacji usługi w trakcie rozmowy z klientem.
• Sporządzanie pism urzędowych.
4. Przedsiębiorstwo usług pocztowych
Organizacja przedsiębiorstwa, opis miejsca pracy i zadań zawodowych.
Określenie kosztów i środków płatniczych. Rodzaje płatności, określanie
czasu, ilości, miary, wagi.
Ćwiczenia
• Sporządzanie dokumentów związanych z zadaniami zawodowymi.
• Określanie struktury i organizacji pracy w przedsiębiorstwie.
• Wypełnianie typowych formularzy związanych z działalnością
zawodową.
5. Organizacja rynku usług pocztowych w Polsce i Europie
Dyrektywy i przepisy UE dotyczące rynku usług pocztowych, prawo
pocztowe w wybranych państwach UE i świata. Podmioty działające na
rynku pocztowym i finansowym, cele i formy działalności
międzynarodowych
organizacji
pocztowych.
Udział
Polski
w międzynarodowym obrocie pocztowym.
Ćwiczenia:
• Określanie
form
pocztowych.
działalności
międzynarodowych
organizacji
6. Pracownik na rynku pracy
Formułowanie Ŝyciorysu, listu motywacyjnego, podania o pracę.
Obcojęzyczne źródła informacji zawodowej.
Zarządzenia, komunikaty, oferty pracy. Pisma w sprawach osobowych.
Ćwiczenia:
• Prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej dotyczącej przyjęcia do pracy.
• Redagowanie pism w sprawach osobowych.
• Redagowanie ogłoszeń dotyczących zatrudnienia.
• Redagowanie listu motywacyjnego.
Środki dydaktyczne
Kasety wideo, płyty DVD dotyczące tematyki programowej.
Taśmy z nagraniami - fragmenty filmów fabularnych w wersji
obcojęzycznej,
48
Filmy dydaktyczne na temat usług pocztowych w języku obcym.
Słowniki.
Czasopisma.
Techniczne środki kształcenia.
Mapa świata i Europy w języku obcym.
Wzory dokumentów, faktur, druków.
Zagraniczne cenniki usług pocztowych.
Wzory korespondencji słuŜbowej.
Czasopisma specjalistyczne.
Foldery, broszury, prospekty.
Podręczniki i literatura zawodowa w języku obcym.
Oferty pracy z gazet obcojęzycznych.
Broszury dotyczące Unii Europejskiej, wydawane przez kraje unijne.
Uwagi o realizacji
Celem realizacji programu nauczania przedmiotu Język obcy
zawodowy jest doskonalenie sprawności mówienia i pisania oraz
czytania i rozumienia ze słuchu tekstów o tematyce zawodowej.
Realizację programu naleŜy rozpocząć od przeprowadzenia diagnozy
umiejętności językowych ucznia i na jej podstawie zaplanować metody
nauczania-uczenia się oraz organizację zajęć edukacyjnych.
Podczas realizacji programu nauczania naleŜy zwracać uwagę na
kształtowanie umiejętności korzystania z obcojęzycznych źródeł
informacji, prowadzenia rozmów słuŜbowych, czytania i tłumaczenia
tekstów o tematyce zawodowej, sporządzania pism urzędowych, umów
i sprawozdań oraz prowadzenia korespondencji.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umoŜliwi stosowanie
efektywnych metod nauczania, takich jak: metoda przypadków,
inscenizacji, gry dydaktyczne oraz ćwiczenia indywidualne i w małych
grupach. Nauczyciel powinien przygotować opisy przypadków
i scenariusze inscenizacji na podstawie rzeczywistych sytuacji
zawodowych.
W czasie ćwiczeń uczniowie powinni samodzielnie sporządzać
umowy, pisma, sprawozdania i dokumenty słuŜbowe. Czynności te
powinny być poprzedzone analizą materiałów źródłowych o róŜnym
stopniu trudności. Nauczyciel powinien motywować uczniów do
rozwijania zainteresowań językowych, wskazywać im róŜne źródła
wzbogacenia wiedzy i zwiększenia samodzielności w posługiwaniu się
językiem obcym zawodowym.
Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób
w pracowni dydaktycznej wyposaŜonej w urządzenia biurowe
i audiowizualne.
49
Proponuje się następujący podział
poszczególnych działów tematycznych:
godzin
Lp.
Działy tematyczne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Podstawy prawne usług pocztowych
Usługi pocztowe i finansowe
Obsługa klienta
Przedsiębiorstwo usług pocztowych
Organizacja rynku usług pocztowych w Polsce i Europie
Pracownik na rynku pracy
Razem
na
realizację
Orientacyjna
liczba godzin
14
14
12
8
8
8
64
Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów
mają charakter orientacyjny. Nauczyciel moŜe wprowadzić zmiany,
w zaleŜności od potrzeb edukacyjnych.
Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
W trakcie oceniania naleŜy zwrócić uwagę na aktywność uczniów
podczas zajęć, umiejętność współpracy w grupie, umiejętność
posługiwania się terminologią zawodową w języku obcym.
Proces oceniania powinien obejmować:
− diagnozę
poziomu
sprawności
językowych
ucznia
przed
przystąpieniem do realizacji programu,
− sprawdzanie postępów w nabywaniu sprawności językowych przez
uczniów w trakcie realizacji programu oraz rozpoznawanie trudności
w osiąganiu celów kształcenia,
− sprawdzanie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu.
Ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów powinno odbywać się na
podstawie:
− sprawdzianów ustnych,
− sprawdzianów pisemnych,
− testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi (z luką, krótkiej
odpowiedzi) lub zamkniętymi wielokrotnego wyboru, dotyczącymi
słownictwa zawodowego,
− ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia w podczas wykonywania
ćwiczeń.
W trakcie obserwacji naleŜy zwracać uwagę na umiejętności:
– prowadzenia dialogu z innymi uczniami i z nauczycielem,
– zadawania pytań,
50
– formułowania opinii w języku obcym,
– udzielania ustnych bądź pisemnych odpowiedzi, na podstawie tekstu
mówionego (wersje oryginalne).
W ocenie końcowej osiągnięć ucznia naleŜy uwzględniać wyniki
wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
Literatura
Doboru literatury dokonuje nauczyciel w zaleŜności od wybranego
przez szkołę języka obcego oraz poziomu umiejętności uczniów
w zakresie wybranego języka obcego.
51
PRAKTYKA ZAWODOWA
Szczegółowe cele kształcenia
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska,
określić zagroŜenia związane z realizacją zadań,
scharakteryzować organizację pracy w przedsiębiorstwie,
wykonać zaplanowane prace kancelaryjne,
skontrolować przebieg oraz ocenić jakość wykonania pracy,
zorganizować stanowisko pracy w okienku kasowym,
wykonać czynności na stanowisku pocztowo-finansowym, w okienku
placówki pocztowej,
wykonać zadania kontrolera placówki pocztowej,
przyjąć przesyłki listowe zwykłe i polecone w obrocie krajowym
i zagranicznym,
przyjąć paczki pocztowe w obrocie krajowym i zagranicznym,
przyjąć przesyłki EMS w obrocie zagranicznym
i POCZTEX
w obrocie krajowym,
zastosować usługi komplementarne do usług pocztowych
i finansowych,
zaewidencjonować usługi pocztowe i finansowe,
przygotować oferty dostosowane do potrzeb klientów,
zaproponować klientom optymalne usługi pocztowe i finansowe,
zawrzeć umowy związane ze świadczeniem usług pocztowych
i finansowych,
zaprezentować główne produkty i usługi placówki pocztowej,
wykonać czynności słuŜby nadawczej,
obsłuŜyć urządzenia biurowe: frankownice, wagę listową i paczkową,
urządzenie do czyszczenia datowników, tester banknotów, liczarkę
banknotów i bilonu,
wykonać i udokumentować czynności kasjera kasy głównej,
zaplanować czynności wykonywane w kasie głównej,
wykonać zadania jednostki oddawczej,
wykonać zadania jednostki ekspedycyjno – rozdzielczej.
52
MATERIAŁ NAUCZANIA
Organizacja przedsiębiorstwa i urzędu pocztowego
Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zapoznanie z organizacją i dyscypliną pracy.
Stosowanie regulaminów i procedur usług pocztowych.
Przestrzeganie jakości wykonywanej pracy oraz zasad obsługi klienta.
Wykonywanie czynności nadawczych i oddawczych na kluczowych
stanowiskach pracy oraz zadań naleŜących do kierownika zmiany.
Wykonywanie czynności kancelaryjnych.
Wykonywanie prac rozdzielczo-ekspedycyjnych.
Stanowisko pocztowo – finansowe
Prowadzenie kontrolki odcisków datownika.
Zamawianie i sprzedawanie znaczków pocztowych.
Przyjmowanie zamówienia, prowadzenie i wydawanie abonamentu
filatelistycznego.
Stosowanie stempli okolicznościowych.
Posługiwanie się cennikami opłat za usługi pocztowe w obrocie
krajowym i zagranicznym.
Stemplowanie przesyłek pocztowych.
Przyjmowanie przesyłek pocztowych oraz usług finansowych.
Ewidencjonowanie usług pocztowych i finansowych.
Obliczanie opłat naleŜnych za świadczone usługi pocztowe i finansowo-bankowe.
Prowadzenie ewidencji zuŜycia nalepek „R”.
Stosowanie nalepek przy korzystaniu z usług komplementarnych.
Przyjmowanie wniosków i umów bankowych do dalszej realizacji.
Obsługiwanie urządzeń biurowych, frankownic, wagi listowej
i paczkowej, urządzeń do czyszczenia datowników, testera banknotów,
liczarki banknotów i bilonu.
Przekazywanie przesyłek pocztowych do ekspedycji.
Sporządzanie dokumentów zdawczych i sumariuszy.
Obsługa kasowa
Przyjmowanie przekazów pocztowych.
Obsługiwanie obrotu oszczędnościowego, czekowego, wpłat na rachunki
bankowe i z innych tytułów oraz radioabonamentów.
Sporządzanie nadmiarów kasowych i zasiłków kasowych.
Rozliczanie kasy operacyjnej.
Prowadzenie kasy głównej.
53
Stanowisko ekspedycyjno – rozdzielcze
Przyjmowanie przesyłek z okienka.
Przygotowywanie przesyłek do odprawy.
Sporządzanie dokumentów zdawczych i odsyłek.
Rozbiór ładunku i odsyłek.
Uczestnictwo przy wymianie ładunku pocztowego.
Sporządzanie raportów i protokołów w związku z nieprawidłowościami
w przewozie poczty.
Sporządzanie dokumentów zdawczych i sumariuszy.
Rozdział przesyłek wg PNA.
Posługiwanie się systemem teleinformatycznym.
Uwagi o realizacji
Program praktyki zawodowej powinien być realizowany w róŜnych
przedsiębiorstwach świadczących usługi pocztowe i finansowe
o charakterze powszechnym i umownym. Realizacja programu praktyki
zawodowej ma na celu pogłębienie wiedzy nabytej w szkole
oraz doskonalenie
umiejętności
zawodowych
w
rzeczywistych
warunkach pracy.
Przed rozpoczęciem praktyki zawodowej naleŜy zapoznać uczniów
z harmonogramem praktyki, regulaminami i przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej, obowiązującymi
w przedsiębiorstwie. Uczniowie powinni równieŜ zapoznać się
z warunkami zatrudnienia, obowiązkami pracowników na róŜnych
stanowiskach oraz procedurami rozliczania czasu pracy i realizacji
zadań. W czasie praktyki naleŜy zapewnić uczniom moŜliwość
obserwowania procesu pracy i wykonywania zadań zaplanowanych
w programie.
Wskazany jest udział uczniów w spotkaniach i szkoleniach
prowadzonych przez specjalistów w przedsiębiorstwie. Pozwoli to
wzbogacić wiedzę uczniów o najnowsze informacje i kierunki rozwoju
usług pocztowych. Podczas realizacji programu naleŜy kształtować
umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów, komunikowania
się z otoczeniem, organizowania własnej pracy oraz dokonywania oceny
jakości świadczonych usług.
Program praktyki zawodowej naleŜy traktować w sposób elastyczny.
Ze względów organizacyjnych dopuszcza się wprowadzenie zmian
związanych ze specyfiką przedsiębiorstwa, w którym realizowany jest
program praktyki zawodowej.
W czasie praktyki
uczniowie mają obowiązek prowadzenia
dzienniczka praktyk, w którym powinny być zapisane codziennie
wykonywane czynności, wnioski i sprawozdania oraz inne zawodowe
spostrzeŜenia.
54
Praktyka zawodowa powinna odbywać się pod kierunkiem opiekuna
praktyki zgodnie z obowiązującymi procedurami, instrukcjami
stanowiskowymi oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Propozycje metod sprawdzania
edukacyjnych ucznia
i
oceny
osiągnięć
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być prowadzone
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Oceny osiągnięć uczniów w trakcie realizacji programu dokonuje
opiekun praktyki na podstawie obserwacji czynności uczniów podczas
wykonywania powierzonych zadań.
Podczas obserwacji naleŜy zwracać uwagę na:
− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
− organizację stanowiska pracy,
− utrzymywanie porządku na stanowisku pracy,
− racjonalne gospodarowanie materiałami,
− umiejętność planowania i realizacji zadań,
− sprawność wykonania zadań,
− sposób prezentacji efektów pracy,
− samoocenę efektywności pracy,
− przestrzeganie tajemnicy korespondencji.
W ocenie końcowej ocenie osiągnięć ucznia naleŜy równieŜ
uwzględnić:
samodzielność
w rozwiązywaniu
problemów,
zaangaŜowanie w pracy, umiejętność porozumiewania się i współpracy
w zespole, kulturę osobistą oraz postawę wobec pracowników i klientów
przedsiębiorstwa.
Opiekun dokonuje oceny umiejętności uczniów i opinię zapisuje
w dzienniczku praktyki.
55