Problemy współczesnych Włoch

Transkrypt

Problemy współczesnych Włoch
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
Deflacja, dług i starzejące się
społeczeństwo. Problemy
współczesnych Włoch.
Artykuł przygotowany przez członków Studenckiego Koła Naukowego Finansów, w ramach
Strefy Analitycznej SKNF WZ UW.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
1. Słowem wstępu
Włochy, czyli trzecia gospodarka w strefie euro i dziewiąta gospodarka na świecie według
poziomu nominalnego PKB, który w 2013 roku wyniósł 2,071,868 mln $. Kraj, który jest
jednym z najpopularniejszych wakacyjnych celów podróży na świecie i w związku z tym
turystyka jest jednym z najważniejszych sektorów tamtejszej gospodarki. Zachwyca swoim
pięknem, kulturą, historią i kuchnią. Jednak obok turystycznego spojrzenia i świata toczy się
równoległe życie mieszkańców, którzy borykają się z ogromnymi problemami, tak samo jak
cała włoska gospodarka.
2. Co dolega włoskiej gospodarce ?
Włochy utknęły w spirali zmniejszających się oczekiwań. Mieszkańcy kraju mający w
doświadczeniu ostatnie lata upływające pod znakiem zamrożonych płac i braku wiary w to,
że rząd może swoimi działaniami polepszyć ich sytuację ekonomiczną, gromadzą zarobione
pieniądze i zmniejszają wszelkie wydatki, co pozwoli im chociaż trochę oszczędzić. Popyt
konsumencki słabnie, a wraz z nim firmy zostają zmuszone do obniżenia cen towarów, tak
aby ponownie zachęcić konsumentów do robienia zakupów i wydawania pieniędzy, co
pozwoliłoby przedsiębiorcom wrócić na ścieżkę zysków. Pamiętajmy, że latem tego roku
ceny konsumpcyjne po raz pierwszy od pół wieku spadły w ujęciu rocznym.
Spadające ceny mają negatywny wpływ na zyski przedsiębiorstw. Zostają one zmuszone
do cięcia płac i zwalniania pracowników, co w dłuższym terminie jest kolejnym czynnikiem
wpływającym na obniżenie popytu konsumenckiego. W ten sposób Włochy wciągane są do
spirali deflacyjnej, podobnej do tej której doświadczyła Japonia na przestrzeni ostatnich lat.
Koszmarny scenariusz, którego decydenci polityki pieniężnej w strefie euro, z Mario Draghim
na czele, za wszelką cenę starają się uniknąć.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
Źródło:tradingeconomics.com
Poziom inflacji we Włoszech 2010-2014
Od 2012 roku poziom inflacji systematycznie się obniża, a w lato tego roku inflacja spadła
nawet poniżej 0, po raz pierwszy od ponad 50 lat. W październiku ceny wzrosły o 0,1% w
ujęciu rocznym, a w listopadzie oczekiwany wzrost wynosi 0,19%.
Prognozy inflacji w dłuższym terminie również nie napawają optymizmem.
Źródło:tradingeconomics.com
Prognozy inflacji we Włoszech
Ekonomiści używając modelu ARIMA (autoregressive integrated moving average - model
oparty na średnich kroczących) przewidują, że inflacja w 4 kwartale 2014 roku wyniesie 0,1%
w ujęciu rocznym, natomiast w kolejnych kwartałach 2015 roku będzie to odpowiednio 0,06%, -0,09%,-0,09%.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
Jednak Włochy i pojawiający się w tym kraju spadek cen nie są odosobnionym
przypadkiem.
Źródło:tradingeconomics.com Porównanie inflacji we Włoszech i Grecji 2010-2014
W innym południowym kraju Europy, również należącym do grupy PIGS, czyli Grecji ceny
spadają od około 20 miesięcy, co widać na powyższym wykresie, natomiast w trochę
większej gospodarce Hiszpanii ceny spadają od 5 miesięcy. Deflacja jest zatem zagrożeniem
całej strefy euro, a w szczególności państw południa Europy, ale to w przypadku Włoch
przynosi największe zmartwienie i niepokój mając na uwadze wielkość gospodarki (3 w
strefie euro) i wysokość długu publicznego, którego temat zostanie poruszony w następnym
akapicie.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
3. Dług publiczny i zadłużenie wobec spadających cen
132,6% - tyle wyniósł dług publiczny we Włoszech w porównaniu do PKB w 2013 roku.
Ten wynik w całej Europie przebija tylko Grecja, której dług przekroczył już poziom 170%.
Źródło:tradingeconomics.com Poziom długu publicznego w stosunku do PKB
Zestawienie ogromnego zadłużenia ze spadającymi cenami należy do niebezpiecznych
połączeń. Deflacja prowadząca do obniżenia dochodów przedsiębiorstw, które zmuszane są
do redukcji personelu, płac i obniżenia cen sprzedawanych towarów powoduje, że dłużnicy
mają mniej wolnych środków do obsługi zobowiązań, które mimo deflacji pozostają na
stałym poziomie. Można na to również spojrzeć poprzez realną stopę procentową. Jeżeli w
gospodarce w której stopy procentowe utrzymywane są na bardzo niskim poziomie (strefa
euro to 0,05%) zaczyna występować deflacja, to oznacza, że de facto poziom realnych stóp
procentowych w gospodarce wzrasta i zniechęca do zaciągania kredytów.
Rosnąca inflacja ułatwia wysoko zadłużonym krajom spłacanie zadłużenia wynikającego z
obligacji o danym oprocentowaniu. Jeżeli zadłużenie jest mierzone proporcjonalnie do
wytwarzanej produkcji, to jeżeli produkcja rośnie to zadłużenie spada. Ważną rolę odgrywa
tutaj wzrost cen, czyli inflacja. Wiadomo, że produkcję mierzymy w pieniądzach, zatem jeżeli
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
ceny towarów rosną to wraz z nimi wzrasta wartość produkcji, nawet jeżeli działalność
gospodarcza znajduję się w stagnacji, tak jak we Włoszech. Jednak jeżeli działalność
gospodarcza jest w stagnacji, a przy tym ceny towarów nie rosną, a wręcz spadają to oznacza
to, że faktyczny stosunek długu do produkcji w danej gospodarce wzrośnie.
Źródło:tradingeconomics.com
Prognozy długu rządowego w stosunku do PKB
Prognozy długu na kolejne kwartały i lata tylko wzbudzają niepokój i na horyzoncie nie
widać możliwości obniżenia zadłużenia w następnych latach. Według ekonomistów dług
rządowy w stosunku do PKB sięgnie już poziomu 147% w 2020 roku.
4. Starzejące się społeczeństwo – kolejne wyzwanie
Podobnie jak Japonia, Włochy mają jedne z najstarszych i najszybciej starzejących się
populacji na świecie, czyli tych którzy raczej nie wydają pieniędzy i nie wspomagają popytu
konsumenckiego. Czas na kilka faktów dotyczących przekroju wiekowego we włoskim
społeczeństwie. Włochy są trzecią najstarszą populacją na świecie, zaraz po Japonii i
Niemcach. Przeciętny Włoch ma obecnie 44,5 lat. Wskaźnik obciążenia demograficznego jest
najwyższy w całej Europie co oznacza, że na 100 pracujących mieszkańców przypada 32,7
mieszkańców w wieku nieprodukcyjnym. Dodatkowo 150 osób w wieku powyżej 65 lat
przypada na 100 osób w wieku poniżej 14 lat i według prognoz do 2050 roku stosunek ten
ma wzrosnąć do poziomu 263/100. Czy tylko ja uważam, że wygląda to niepokojąco ?
Dodatkowo młodzi Włosi opuszczają kraj w poszukiwaniu lepszych perspektyw pracy i
rozwoju, a to przecież oni powinni być tą siłą napędowa dla gospodarki. Są oni grupą
najbardziej dotkniętą ostatnimi zwolnieniami, a listopadowy poziom bezrobocia wśród
młodych wyniósł 43,3%. Ludzie wydają więcej pieniędzy, gdy widzą swoją przyszłość w
lepszych barwach, a we Włoszech, podobnie jak w Japonii, brak wzrostu gospodarczego i
rozwoju stał się chroniczny.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
Źródło:tradingecnomics.com Poziom bezrobocia wśród młodych < 25lat
Wykres prezentujący poziom bezrobocia wśród młodych osób we Włoszech. Widać
systematyczny wzrost od 2010 roku, a obecne poziomy należą do rekordowo wysokich.
Blisko połowa osób poniżej 25 roku życia w tym kraju jest bez pracy i perspektyw na
przyszłość, zatem chwytają się ostatniej deski ratunku jaką jest emigracja do państw
dających im lepsze możliwości rozwoju i wyższy komfort życia.
5. Podsumowanie
Trwała deflacja będzie wyrzucała kolejne przedsiębiorstwa z biznesu, jeszcze bardziej
zmniejszała i tak już zamrożone płace i dalej będzie podnosiła bezrobocie. Rosnący dług
może w końcu doprowadzić do niewypłacalności kraju i wymuszonym wyjściu ze strefy euro.
Pojawia się co raz więcej głosów wśród europejskich przedstawicieli władz i biznesu, aby
Unia Europejska zrezygnowała ze swoich surowych zasad fiskalnych i rozpoczęła inwestycje
w tworzenie nowych miejsc pracy.
Przedstawiciele włoskiego rządu starają się robić jak najwięcej, aby zatrzymać spadek cen
i tym samym polepszyć sytuację mieszkańców. Premier Matteo Renzi w maju tego roku
postanowił obniżyć podatek dochodowy o 80€ miesięcznie dla osób o najniższych
dochodach. Zdaje się jednak, że to działanie nie przynosi spodziewanych efektów przede
wszystkim dlatego, że Włosi nie do końca wierzą w dobre intencje rządzących. Agencja
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
Euromedia w przeprowadzonym badaniu pokazała, że mimo ostatniego cięcia podatku
dochodowego i tak 63% Włochów myśli, że w średnim terminie dojdzie do podwyżki
podatków. Wczesne badania wskazują na to, że mieszkańcy Włoch wszelką pomoc od rządu
wolą "schować do skarpety" niż przeznaczyć ją na konsumpcje.
Oprócz tego we Włoszech pojawia się co raz więcej polityków sceptycznie nastawionych
do Unii Europejskiej i całej popularnie nazywanej Trojki (UE, ECB, MFW). Najbardziej znaną
jest partia 5-star movement z charyzmatycznym przewodniczącym Beppe Grillo. Na początku
listopada ogłosił on w mediach, że zrobi wszystko aby jak najszybciej doprowadzić do
referendum na temat wyjścia ze strefy euro. W obecnym czasie inicjatywa ta może zdobyć
duże poparcie zarówno wśród obywateli zawiedzionych sytuacją ekonomiczną i działaniami
Unii Europejskiej jak i wśród polityków nastawionych eurosceptycznie.
Czas pokaże czy takie referendum uda się zorganizować i zdobyć odpowiednią ilość
głosów. I czas pokaże, czy wyjście ze strefy euro i powrót do liry jest w ogóle możliwy, bo
wydaje się że włoscy politycy sympatyzujący z Unią Europejską jak i sami jej decydenci zrobią
wszystko co w ich mocy, żeby nie dopuścić do opuszczenia strefy euro przez Włochy. Taki
ruch mógłby tylko rozpocząć lawinową reakcję pozostałych państw południa Europy
borykających się z podobnymi problemami do Włoch i w konsekwencji doprowadzić by to
mogło do rozpadu całej strefy euro i pozostaniu w walutowej koalicji tylko kilku państw o
najsilniejszych fundamentach.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Studenckie Koło Naukowe Finansów
Wydział Zarządzania UW
Studenckie Koło Naukowe Finansów
www.sknf.wz.uw.edu.pl
Strefa Analityczna SKNF WZ UW:
[email protected]
www.facebook.com/StrefaAnalityczna
Autorzy:
Robert Pietrzak
Raport sporządzony został przez członków Studenckiego Koła Naukowego Finansów WZ
UW i ma charakter wyłącznie edukacyjny. Nie stanowi on rekomendacji w rozumieniu
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji
stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub
wystawców a zamieszczone w nim informacje, komentarze i opinie nie stanowią porad
inwestycyjnych, rekomendacji lub ofert zakupu lub sprzedaży instrumentów finansowych a
także nie są analizami inwestycyjnymi lub analizami finansowymi, o których mowa w ustawie
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
Analizy przygotowywane są przez członków SKNF WZ UW
www.facebook.com/StrefaAnalityczna