Misyjny Dar Serca nr 3/10 (7)

Lipiec - wrzesień 2010
Rok 2 (nr 7)
Drodzy Przyjaciele Sercańskich
Misji,
Polscy Księża Najśw. Serca
Jezusowego włączyli
się w działalność
misyjną Indonezji od
września 1967 r..
Pierwsza grupa składała się z dwunastu
misjonarzy. Byli w
niej księża: A. Büchler, J. Karpierz, Z.
Słupczyński, L. Walczak, S. Hrapkowicz,
S. Kostyra, A. Nagy,
T. Latoń, J. Wakan,
A. Łukasik, S. Leks,
Z. Letkiewicz.
Uroczystość wręczenia krzyży
misyjnych przez ks. Prowincjała Romualda Skowronka odbyła się w
Stadnikach 3 września 1967 r., w
obecności Sekretarza Ambasady Indonezyjskiej w Polsce dra Rahmada i
jego małżonki. Już dwa dni później
misjonarze opuścili ojczyznę udając
się przez Rzym do Dżakarty. Po blisko 15 godzinach lotu stanęli dnia 16
października na ziemi indonezyjskiej.
Początki były trudne. Braki
przygotowania do tego rodzaju działalności – tak pod względem lingwistycznym, jak również duszpaster-
skim – dały wnet o sobie znać. Najpierw uczyli się języka indonezyjskiego w Yogyakarcie na wyspie Jawie.
Kolejno udali się już na Sumatrę i rozpoczęli kurs drugiego
języka – jawajskiego
– o wiele trudniejszego od indonezyjskiego. Kurs trwał pół
roku. Rozpoczęła się
praca duszpasterska.
Rozproszeni
po kilku placówkach,
gdzie potrzeba obecności misjonarza była bardzo pilna, nie
łatwo stawiali pierwsze kroki w działalności misyjnej. Należy jeszcze dodać, że
skład samodzielnej wiceprowincji indonezyjskiej był pod względem narodowościowym bardzo złożony. Byli
Holendrzy, Amerykanie, Anglicy i Indonezyjczycy. Doszli Polacy.
wasz - ks.
Michał scj
SPIS TREŚCI
Temat wydania . . . Indonezja . . . . . . . . . .
Historia misji w Indonezji . . . . . . . . . . .
Sylwetka misjonarza - ks. T. Latoń. . . .
Opowiadanie misyjne . . . . . . . . . . . . . . .
Polscy Sercanie w Indonezji . . . . . . . . . .
Wiadomości z misji. . . . . . . . . . . . . . . . .
Informacje dla rodziny misyjnej . . . . . . .
1
2-3
4
5
6
7
8
Historia misji w . . . Indonezji
Początki misji
3 grudnia 1923 r., w dzień św.
Franciszka Ksawerego, patrona misji,
Kongregacja Rozkrzewiania Wiary powierzyła sercanom holenderskim misję
na Sumatrze Południowej. Teren obejmował okręgi Bengkoelen, Palembang,
Djambi i Lampung. W tym samym roku utworzono na tym obszarze osobną
Prefekturę Apostolską ze stolicą w
Bengkoelen.
Obecność muzułmanów nie
sprzyjała rozwojowi misji. Mówiono, że
Sumatra to „nieurodzajna winnica”.
Sercanie zastali na wyspie tylko dom
misyjny w Palembang oraz stację Tanjung Sakti, liczącą zaledwie 300 katolików. Obszar powierzony ich trosce zamieszkiwali Malajczycy, Chińczycy oraz
Jawajczycy. Malajczycy byli pierwotnym ludem wyspy. Od wieków przylgnęli do islamu. W ubiegłym stuleciu
na Sumatrę przybyło wielu Chińczyków. Zdominowali oni cały handel i
rzemiosło. Część z
nich bardzo szybko
zyskała zaufanie misjonarzy. Przyjęli katolicyzm i dali początek misjom w Benkulu, Tandjung, Karang, Lahat, Djambi i
Palembang.
Od 1905 r. na
południową Sumatrę
napłynęła ludność z
przeludnionej Jawy.
W wyniku tej transmigracji, liczba lud-
ności wzrosła w krótkim czasie z 1,5
mln do 4,5 mln. Wśród przesiedleńców było dużo rodzin katolickich. Bardzo wielu wyznawców tradycyjnych
religii otwarło się na chrześcijaństwo.
W nowym środowisku nie krępowały
ich więzy rodzinne, które często były
przeszkodą w przyjęciu Chrztu. Jawajczycy stali się właśnie główną troską
w duszpasterskiej działalności pierwszych misjonarzy Sercanów na Sumatrze.
Od samego początku zwrócono
baczną uwagę na rozwój szkolnictwa.
To właśnie szkolnictwo stanie się
wkrótce jednym z najbardziej owocnych środków apostolstwa. W 1938 r.
Prefekturę Apostolską podniesiono do
rangi Wikariatu Apostolskiego. Pierwszym jej Wikariuszem został ks. B.
Mekkelholt SCJ. Na stolicę Wikariatu
wybrano Palembang – najważniejsze
miasto w tej części wyspy.
Historia misji w . . . Indonezji
Okres wojny 1942-1945
Wojna przeszła przez rozkwitającą misję jak cyklon. Zniszczyła wiele dział i nie oszczędziła cierpień misjonarzom. Po zajęciu wyspy Japończycy pozamykali wszystkie domy zakonne i szkoły, a szpitale przeznaczono na potrzeby armii. Wszyscy księża,
bracia zakonni i siostry zostali internowani, a później umieszczeni w obozie koncentracyjnym w Muntok na
wyspie Bangka. Przebywali tam do
1945 r. W obozie zginęło 9 księży, 2
seminarzystów, 1 brat zakonny oraz
31 sióstr. W tym czasie ludność była
zupełnie pozbawiona opieki duszpasterskiej.
Rozkwit misji
Koniec wojny nie oznaczał jeszcze nadejścia pokoju. Indonezja od
przeszło 300 lat pozostawała kolonią
holenderską. Achmed Sukarno ze
swoją armią rozpoczął walkę o niepodległość. Zakończyła się ona pełnym sukcesem armii narodowowyzwoleńczej. Holendrzy musieli opuścić kraj. Dzięki postawie ludności
misjonarze holenderscy mogli pozostać na Sumatrze. W 1949 r. ponownie powrócili na swoje placówki.
Odzyskanie niepodległości przez
Indonezję było chwilą przełomową nie
tylko w życiu narodu, ale również w
życiu Kościoła indonezyjskiego. Koniec
ery kolonialnej stał się początkiem
swobody w działalności misjonarzy.
Okres ten charakteryzował się licznymi
nawróceniami wśród Jawajczyków i
Chińczyków. Odbudowano zniszczone
przez wojnę szkoły i kościoły.
W 1952 r. oddzielono południową część misji sercańskiej (Lampung)
od Wikariatu Palembang i utworzono z
niej Prefekturę Apostolską ze stolicą w
Tandjung Karang. Prefektem Apostolskim mianowano ks. A. Hermelinka
SCJ. Na całym obszarze misji wzrosła
liczba katolików. W 1961 r. Stolica
Apostolska uczyniła Palembang i
Tandjung Karang samodzielnymi biskupstwami. Kierują nimi nadal biskupi
ze Zgromadzenia Sercanów.
Kościół w dobie posoborowej
Po Soborze Watykańskim II sercance w swojej pracy misyjnej zwrócili
Sylwetka misjonarza
Ks. Tadeusz Latoń SCJ „Misjonarz w terenie”
Imię zakonne – Augustyn. Urodził się 10 maja 1934 r. w Sułkowicach, pow. Myślenice, w rodzinie Andrzeja i Karoliny z domu Ostofin. Ojciec jego zmarł we wczesnym dzieciństwie. Wychowaniem jego i brata Jana
zajmowała się mama, która zmarła 11
lipca 1976 r.
Do
postulatu
wstąpił 31 maja 1952 w
Stadnikach. Tam również odbył nowicjat, który zakończył I Profesją
– 02 IX. 1953. Studia
filozoficzne skończył w
Tarnowie, a teologiczne
w Stadnikach. Święcenia diakonatu przyjął z
rąk bp. Groblickiego 22
XII 1961 r., w Krakowie,
a święcenia kapłańskie
– 18 II 1962 w Stadnikach.
Wraz z innymi 11 kandydatami
na Misje, 3 września 1967 r. otrzymał
krzyż misyjny i kilka dni później wyjechał, przez Rzym do Indonezji. Dotarł
tam 13 XI 1967 r.
Pierwsze miesiące, od listopada
1967 do marca 1968, spędził w Jogjakarcie na przygotowaniu bliższym
oraz nauce języka indonezyjskiego.
Po tym krótki przygotowaniu został
wyznaczony do pracy na placówkach
tzw. leśnych. Jak to sam opisuje w
jednym z ostatnich listów z 2003 r.:
„J całe moje życie w Indonezji upływa ‘w lesie’. Tak w lesie, bo biskup A.
Hermelink tak się spodziewał: Serca-
nie Polscy „do lasu”, księży
„asfaltowych” mam już dość”. Mnie
dana jest łaska Boża wytrwać na tym
„leśnym” posterunku aż dotąd, to jest
już 33 lata. (0) Ponad 20 lat na motorze po lasach, bagnach i rzekach
wzbierających. Ostatnio (ok. 10 lat)
przesiadłem się na samochód bo reumatyzm w nogach uniemożliwiał zastartowanie motocykla i
okroczyć go, wsiąść na
niego. Dlatego Biskup
pozwolił na używanie
samochodu.
Pracował kolejno
na różnych placówkach
„leśnych” w diecezji Tanjung Karang: od 1968 –
1970 w Pringsevu, potem w Kalirejo do 1979 r.
Następnie w diecezji Palembang: od 1979-1984
w Kalianda, 1984-1991
w Tegalsari, a od 1991
r., mieszka i pracuje w
samym Palembang.
Ostatnie wakacje w Polsce spędził
w 1979, bo jak sam pisze:
„Podobnie ma się rzecz z wakacjami
w Polsce. Bóle reumatyczne są w
Polsce niesamowite i nie do zniesienia. Tu w tropiku jakoś daje się wytrzymać, choć w nocy trudno jest znaleźć miejsce w łóżku, gdzie by coś nie
bolało. Toteż spać można ok. 1 godziny.
W lutym 2012 roku będzie obchodził złoty jubileusz kapłański, życzymy ks. Tadeuszowi, dziś już 76letniemu misjonarzowi wszelkich łask,
zwłaszcza zdrowia na nadchodzące
miesiące i lata.
Historia misji w . . . Indonezji
uwagę
na
działalność
społeczną
–
wypływało to
zresztą z ducha Zgromadzenia. Zwiększył się również udział katolików świeckich w pracy
misyjnej. Po- W pierwszym rzędzie od lewej: J. Karpierz, Z. Słupczyński, L. Walwstało
cen- czak, A. Büchler, S. Hrapkowicz, S. Kostyra.
trum kateche- W drugim rzędzie od lewej: A. Nagy, T. Latoń, J. Wakan, S. Leks ,
A. Łukasik, Z. Letkiewicz
tyczne.
W obydwu diecezjach założono stacje radioPolscy Sercanie w Indonezji
we. Na podkreślenie zasługuje również zwiększenie zaangażowania
Diecezje Palembang i Tanjug
Zgromadzenia w szkolnictwie. Po Karang, gdzie pracują sercanie, są
wojnie blisko 80% ludności było jesz- bardzo duże. Stacje misyjne są od
cze analfabetami. W 1947 r. założono siebie oddalone około 100 km – a
Niższe Seminarium Duchowne w Pa- przy tym stan dróg fatalny. Klimat
lembang. Wspólnie z jezuitami, fran- tropikalny. Często misjonarz pozostaciszkanami oraz misjonarzami św. wał na placówce sam, obsługując
Rodziny, Sercanie zorganizowali w podległe poszczególnym stacjom wioYogyakarcie Instytut Filozofii i Teolo- ski. Nieodzowną rolę spełniają wtedy
gii. Obecnie kształci się tam 54 klery- katecheci świeccy.
ków-sercanów.
Oprócz pracy ściśle duszpasterW 1974 r. powstała samodziel- skiej, polscy sercanie podjęli działalna Indonezyjska Prowincja Sercanów, ność w wielu dziedzinach duszpasterktóra dziś liczy 2 biskupów, 90 księży, stwa specjalistycznego, jak praca przy
22 braci oraz 54 kleryków. Swoją tro- obsłudze założonej w 1967 r. radioską duszpasterską obejmują 66 tys. stacji katolickiej w Palembang (Atma
katolików w 32 parafiach. Kościół in- Java). Jest ona również bardzo popudonezyjski jest Kościołem w drodze. larna wśród ludności innych wyznań.
Rodzi on wiele nadziei na przyszłość. Oprócz tego polscy misjonarze pełnili
Nadzieję budzą zwłaszcza liczne po- i pełnią wiele odpowiedzialnych funkwołania i nowe nawrócenia.
cji w zarządzie Prowincji Indonezyjskiej czy też w dziedzinie wychowania
+ks. Andrzej Grabowski S.C.J
Historia misji w . . . Indonezji
i szkolnictwa. Ks. A. Łukasik przez
wiele lat był Mistrzem Nowicjatu w
Listing, zaś ks. L. Walczak pełnił
funkcję Radnego Prowincjalnego.
Następna dwójka polskich Sercanów wyjechała do Indonezji w
1970 r. a kolejna w 1971 r. Tak więc
w ciągu 5 lat wyjechało wtedy z Polski w sumie 16 misjonarzy. Ze względu na zły stan zdrowia i trudności
przystosowania się do klimatu kilku z
nich musiało powrócić do Polski. Jeden z nich, ks. Zdzisław Słupczyński
zmarł na posterunku dnia 15 stycznia
1971 r. w wyniku choroby nowotworowej. Drugi L. Walczak zmarł 07 11
1997 w Palembang. Aktualnie pracuje
jeszcze w Indonezji czterech polskich
Sercanów, mianowicie księża: H.
Henslok, J. Kurkowski, T. Latoń, A.
Łukasik.
Ks. A. Łukasik z indonezyjskimi wychowankami
w celu prowadzenia wykładów i pracy
formacyjnej. Szesnastoletnia praca
polskich Sercanów zaowocowała w
wielu dziedzinach Kościoła na Sumatrze Południowej. Najbardziej widoczne są budowle kościołów i kaplic, a
przede wszystkim wielkiego ośrodka
szkoleniowego w Jambi. Powstało
bardzo wiele nowych szkół cieszących
się uznaniem również ze strony innych ugrupowań religijnych. Przez
wiele lat dyrektorem zespołu szkół w
Jambi był nasz rodak ks. Herbert
Henslok. Oprócz tego prowadził on
rozległa parafię liczącą przeszło 4 tys.
wiernych, głównie Chińczyków i Florezyjczyków.
Żegnając wyjeżdżających misjonarzy do Indonezji w 1967 r. ówczesny Metropolita Krakowski ks. kard.
Karol Wojtyła powiedział: „Traci was
Obecnie Polska Prowincja Księ- Kościół w Polsce, ale zyskuje za to
ży Sercanów już nie wysyła misjona- Kościół powszechny”.
rzy do Indonezji. Są temu przeciwne
władze indonezyjskie. Wysyła się jeks. Józef Furczoń scj
dynie kapłanów po studiach specjalistycznych na określony czas, głównie
Wiadomości z misji...
AFRYKA—RPA
ALIWAL NORTH. Z przykrością dowiedzieliśmy się o wypadku ks. Zdzisława Kościelnego, który spadł z dachu
kościoła, na którym dokonywał poprawek. Połamał sobie ręce oraz nogę. Lekarze z Bloemfontein, podczas kilku godzinnej operacji, zdołali poskładać wszystkie
połamane kończyny i obecnie przebywa
w Aliwal North, pod czujnym okiem Sióstr
św. Krzyża. Prawa ręka jest już sprawna i
może odpisać na sms-a. Wraz z modlitwą
można wysłać do niego sms na numer:
+27 833 280 881.
Ks. Zdzisławowi życzymy szybkiego powrotu do pełnego zdrowia i wspieramy
naszą modlitwą.
lok, który jakiś czas temu uległ wypadkowi motocyklowemu, wrócił do zdrowia i
już przeniósł się na swą ukochaną wyspę,
by podjąć dalszą posługę misyjną.
29 września br., Ks. Józef Kurkowski, obchodził złoty jubileusz życia
zakonnego. Mszy św., na której zgromadziło się wielu współbraci z ks. Andrew
Madya (nowy Prowincjał indonezyjskiej
prowincji SCJ), sióstr zakonnych, przedstawicieli Polonii i ambasady polskiej,
przewodniczył bp Aloysius Sudarso SCJ z
Palembang, gdzie nasz dostojny jubilat
przepracował ponad 20 lat.
Czcigodnemu jubilatowi życzymy
wielu łask Bożego Serca, któremu służy na
wyspach Oceanii od 1967 r.
GRAFF-REINET. Ks. Kazimierz
Gabryel - nowy sercanin w RPA - aklimatyzuje się na swej placówce. Obecnie
uczy się języka afrikans, którym posługują się dwie z jego trzech parafii. Niebawem rozpocznie naukę trzeciego języka Xhosa. Wkrótce ma też posiadać połączenie internetowe, zatem będzie możliwość
skomunikowania się z nim za pomocą
SKYPE.
Ks. Kazimierzowi życzymy sukcesów w
nauce tych języków.
OCEANIA-FILIPINY
Nowym misjonarzem w gronie naszych polskich Sercanów na Filipinach jest
od kilku miesięcy ks. Szymon Bendowski, który do początków tego roku pracował na terenach Indii. Obecnie przebywa
w Cagayan de Oro ucząc się języka Sebuano. Ks. Szymonowi życzymy owocnej
nauki i dobrego samopoczucia na wyspach filipińskich.
OCEANIA-INDONEZJA
Na wyspach Indonezji praca na
pełnych obrotach. Ks. Herbert Hens-
EUROPA-Polska
Cieszymy się z obecności w Ojczyźnie naszych misjonarzy: z Konga - Ks.
Stanisława Święcha, Ks. Zbigniewa Kierpca, i Ks. Pawła Słowika, który niebawem
będzie wracał do Kisangani, oraz Ks. Marka Przybysia z RPA. Ks. Marek pozostanie
z nami do początków lipca 2011, spędzając swój czas sabatyczny w Warszawie i
okolicach. Wszystkim życzymy dobrego
wypoczynku i nagromadzenia sił na dalszą
posługę misyjną.
Informacje dla rodziny misyjnej
Intencja modlitewna na 2010 rok
Rok 2010 postanowiliśmy dedykować tematyce Azji i Oceanii, oraz Urugwajowi w
Ameryce Południowej. Ponieważ są to
nasze najmłodsze (poza Indonezją) tereny misyjne, pragniemy modlić się za tych,
którzy już odeszli do Pana po zasłużoną
nagrodę apostoła, jak i tych, którzy dla tej
nagrody jeszcze się trudzą.
„Panie, obdarz swoją Miłością wszystPomoc dla misjonarzy
kich tych, których powołałeś do służby
Misjonarzy wspomagamy na trzech pozioEwangelii na kontynentach Azji
mach poprzez:
i Oceanii.”
1) modlitwę,
2) ofiary duchowe,
Chcemy pamiętać o . . .
3) wsparcie materialne.
naszych misjonarzach z Indonezji, których
Kto chciałby wspomóc naszych miPan powołał do swego Królestwa:
sjonarzy materialnie może to uczynić po• Ks. Albert Bűchler zmarł
przez nasze misyjne konto:
04 06 1995, Rydułtowy, Polska;
Zgromadzenie Księży Najświętszego Ser• Ks. Augustyn Nagy zmarł
ca Jezusowego Misje Zagraniczne
22. 07. 1994, Kraków, Polska
BANK PEKAO S.A.
• Ks. Zdzisław Słupczyński zmarł
I Oddział w Warszawie
15 01 1971, Palembang, Indonezja;
• Ks. Lucjan Walczak zmarł
05 1240 1037 1111 0010 0408 6199
07 11 1997, Palembang, Indonezja;
Spotkania rodzin misjonarzy
Program spotkań na 2010 rok
Stadniki.JJJJJJ 16 maja
Kluczbork..JJJJJ 11 lipca
Olsztyn........................ 25 lipca
Pliszczyn.JJJJJ. 01 sierpnia
Kraków-Płaszów......... 04 września
Ramowy program spotkań:
09.30 – przyjazd
10.30 – modlitwa za chorych i zmarłych misjonarzy i krewnych
12.00 – Msza św.
13.00 – obiad
14.30 – spotkanie przy kawie
17.30 – rozjazd (w zależności od dyspozycji czasowej)
Spotkania naszych misyjnych rodzin to
doskonała okazja do:
• wzajemnego poznania się,
• lepszego zaznajomienia się z problematyką misyjną,
• spotkania tych, którzy głoszą
Ewangelię w krajach misyjnych.
Jest to także okazja do aktywnego włączenia się w dzieło ewangelizacji poprzez
wspólną modlitwę i uczestnictwo w Eucharystii. Zapraszamy wszystkich członków
rodzin naszych misjonarzy, jak również
naszych dobroczyńców i przyjaciół sercańskich misji.
Dane adresowe: Sekretariat Misji Zagranicznych
ul. Łowicka 46, 02-531 Warszawa
tel.: 022 849 43 51 / 022 849 55 61
e-mail: [email protected] www.misje.scj.pl/default.htm