otwórz
Transkrypt
otwórz
TEMAT: STAROśYTNA GRECJA I JEJ MIESZKAŃCY. 1. POŁOśENIE GEOGRAFICZNE I WARUNKI NATURALNE GRECJI. A) B) C) • • • Grecja leŜy w środkowej i południowej części Półwyspu Bałkańskiego. Problem granic Grecji, a więc, z kim graniczy Grecja? Z trzech stron oblewają Grecję morza: Od wschodu Morze Egejskie. Od zachodu Morze Jońskie. Od południa Morze Kreteńskie (nazwa pochodzi od wyspy Krety, proszę czasami nie mylić tej nazwy z kretynami). • Od północy ograniczają Grecję góry (wśród nich wznosi się potęŜny Olimp (2917 metrów nad poziomem morza) uwaŜany przez staroŜytnych Greków za siedzibę Bogów). D) Góry i morza dzielą Grecję na 3 części: • Północną. • Środkową (część północną i środkową oddzielają od siebie łańcuchy górskie). • Południową (Południowa część Grecji to Półwysep Peloponez, który jest połączony z Grecją Środkową poprzez Przesmyk Koryncki). E) WybrzeŜe Grecji: Wschodnie - jest bardzo dobrze rozwinięte. - tworzy je wiele zatok i półwyspów. • • F) G) H) I) • • • • J) K) Zachodnie - jest mniej rozwinięte niŜ wschodnie, (poniewaŜ w zachodniej części Grecji przewaŜają góry). Pewnego rodzaju „przedłuŜeniem lądu” jest wiele wysp na Morzu Egejskim (zwłaszcza na wschód od Peloponezu i Grecji Środkowej). Stanowią one naturalny pomost między Grecją a Azją Mniejszą. W Grecji jest duŜo gór. W związku z tym niewiele ziemi nadawało się pod uprawę. Góry pokrywał las, a na górskich stokach znajdowały się pastwiska. Klimat Grecji: To klimat śródziemnomorski. Ciepłe, suche lata. Łagodne deszczowe zimy. Średnia roczna temperatura przekracza 15 stopni Celsjusza. Bogactwa naturalne występowały głównie w środkowej Grecji. Przede wszystkim były to: srebro, rudy metali, glinka do wyrobu naczyń. NajwaŜniejsze miasta – ośrodki cywilizacyjne to: Sparta, Mykeny, Ateny, Knossos. 2. GOSPODARKA GRECKA. Rolnictwo - proso, - jęczmień, - pszenica,- drzewa owocowe, - drzewa oliwkowe, - cebula,- bób,- groch, - ogórki. Hodowla - owce, - kozy, - woły, - osły, - muły, - konie. Rzemiosło - tkaniny, - naczynia gliniane, - broń, - łodzie, - statki. 3. KULTURA KRETEŃSKA. • • • • MoŜemy spotkać się teŜ z inną nazwą „Kultura Minojska”, pochodzącą od imienia legendarnego króla Minosa. Wyspa Kreta leŜy w basenie Morza Śródziemnego (Kretę od Grecji Południowej oddziela Morze Kreteńskie). Społeczeństwo Krety było rozwarstwione pod względem zamoŜności (waŜną rolę odgrywali w nim rzemieślnicy). Omawiając kulturę kreteńską warto zwrócić uwagę na budownictwo, sztukę, oraz handel. Budownictwo - najbardziej rozwijało się w II tys. p.n.e. - budowano drogi, akwedukty (wodociągi), porty, wspaniałe pałace. - pałac króla Minosa w Knossos składał się z 1400 pomieszczeń, - w centralnym punkcie znajdował się plac, na którym odbywały się uroczystości. Sztuka - sztuka i zdobnictwo miały wysoki poziom. - ściany pokrywały dekoracyjne freski. - wnętrza pomieszczeń wypełniały rozmaite przedmioty, bogato zdobione szlachetnymi metalami, kamieniami i kością słoniową. Handel - handel sprzyjał rozwojowi Krety. - mieszkańcy Krety byli dobrymi Ŝeglarzami. - handlowano głównie z terenami wokół wschodniej części Morza Śródziemnego. - eksportowano produkty gospodarki greckiej. - sprowadzano na Kretę cenne surowce (złoto, srebro, cynę, miedź, ołów, kość słoniową). 4. POCZĄTKI KULTURY MYKEŃSKIEJ. A) Około 1700 r. p.n.e. na Półwyspie Peloponeskim pojawili się najeźdźcy Achajowie. B) Na zdobytych terenach budowali warowne twierdze, które dały początek greckim miastom. C) Osady te nie tworzyły jednego państwa, lecz luźna federację, której przewodniczył władca Myken. D) Twórców tej cywilizacji nazwano Mykeńczykami (od nazwy miasta Mykeny). E) Mykeńczycy byli bardzo dobrymi inŜynierami. • Potrafili budować mosty, wznosić pałace, mury obronne, oraz osuszać i nawadniać glebę. F) Mykeńczycy (podobnie jak mieszkańcy Krety) prowadzili rozległy handel w basenie Morza Śródziemnego. G) Większość ludności mykeńskiej zajmowała się rolnictwem. H) Rządy w Mykenach sprawował król z wojownikami. I) W XII w. p.n.e. Mykeny zostały zaatakowane przez plemiona z północy • Byli to Dorowie, Jonowie, oraz Eolowie. • Plemiona te pochodziły prawdopodobnie od wspólnego przodka – Hellena. • Najeźdźcy swój sukces zawdzięczali w duŜej mierze stosowaniu w walce broni z Ŝelaza. • Plemiona północne stopniowo uległy wpływom miejscowej kultury, a z czasem zasymilowały się z ludnością miejscową w jedną społeczność – Hellenów. ZAPAMIĘTAJ! Grecy mięli wspólny język i wspólne obyczaje. Nazywali swój kraj Helladą, a siebie Hellenami. 5. KOLONIZACJA GRECKA. Przyczyny kolonizacji - dlatego, Ŝe uboga, mało urodzajna grecka ziemia nie mogła wyŜywić rosnącej liczby ludności. - dlatego, Ŝe brakowało ziemi nadającej się pod uprawę. Przebieg kolonizacji - największe nasilenie ruchu kolonizacyjnego przypadło na VIII – VI w. p.n.e. - kolonizacja objęła: południowe Włochy, Sycylię, WybrzeŜe Francji, Krym. Kolonie greckie - Syrakuzy (na Sycylii). - Talent, Neapol (na południu Włoch). - Messalia (obecnie Marsylia, na wybrzeŜu Francji). 6. POCZĄTKI PAŃSTW-MIAST. • • • • • • • • Grecy nie zorganizowali jednego wielkiego państwa. Brak zagroŜenia z zewnątrz, przyroda kraju, trudne do przekroczenia granice między poszczególnymi rejonami, sprzyjały rozwojowi samodzielnego Ŝycia mniejszych ośrodków. Rolnictwo nie wszędzie się rozwijało. W związku z tym luzie mieszkali najczęściej w miastach. Miasta były skupiskami ludności rzemieślniczo-kupieckiej, oraz miejscem wymiany towarowej. Kilka leŜących blisko siebie wsi przekształcało się w jedno skupisko, które obejmowało miasto i okoliczne wsie (stąd wzięła się nazwa „polis”). Państwa – miasta miały własne prawo, wojsko, pieniądze, oraz miejscowe bóstwa opiekuńcze. Dzięki rozwojowi handlu część mieszkańców bogaciła się, co powodowało zróŜnicowanie ludności pod względem majątkowym. ZAPAMIĘTAJ! Państwa – miasta (polis) były to samodzielne jednostki terytorialne obejmujące miasto i najbliŜszą okolicę. KaŜde państwo – miasto miało swój ustrój, wojsko, skarb i religię. 7. LITERATURA. 1. Dowiat Jerzy, Historia dla klasy 1 liceum ogólnokształcącego, Warszawa, WSiP, 1981. 2. Koziróg Bernard, StaroŜytna Grecja. Historia, filozofia, religia, Podkowa Leśna, Signa Temporis, 2004. 3. Kumaniecki Kazimierz, Historia kultury staroŜytnej Grecji i Rzymu, Warszawa, PWN, 1998. 4. Martin Thomas R., StaroŜytna Grecja. Od czasów najdawniejszych do okresu hellenistycznego, Warszawa, Prószyński i S-ka, 2004. 5. Stabryła Stanisław, StaroŜytna Grecja, Warszawa, WSiP, 1998. 6. Wipszycka Ewa, Historia. Podręcznik dla klasy I gimnazjum, Warszawa, WSiP, 1999. 7. Wolski Józef, Historia Powszechna. StaroŜytność, Warszawa, PWN, 1998. Opracował: Artur Słabowski.