JEDNAK ZIEMNIAK

JEDNAK ZIEMNIAK
Ziemniak jest jedną
z podstawowych roślin
uprawianych w województwie pomorskim,
szczególnie w podregionach słupskim i kaszubsko-kociewskim, czyli
na obszarach charakteryzujących się najniŜszym
wskaźnikiem waloryzacji
rolniczej przestrzeni
produkcyjnej.
Mimo
wieloletniego
trendu
spadkowego, konsumpcja ziemniaków w Polsce, na tle krajów UE-27,
jest w dalszym ciągu bardzo wysoka
(ok. 116 kg). Nasz kraj zajmuje
drugie (po Łotwie) miejsce pod
względem wielkości spoŜycia ziemniaków w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Jest ono ponad 3-krotnie
wyŜsze niŜ na Cyprze i we Włoszech oraz ponad 2-krotnie większe niŜ w Szwecji, Austrii, Słowenii
i we Francji. Do krajów o wysokim
spoŜyciu ziemniaków (powyŜej
100 kg na głowę mieszkańca)
zalicza się takŜe Portugalię, Litwę,
Estonię, Irlandię, Belgię i Luksemburg oraz Wielką Brytanię. Roślina
ta natrafiła w Polsce na sprzyjające warunki glebowo-klimatyczne.
Polska była i jest jednym z największych producentów ziemniaka
w świecie. Według danych Komisji
Europejskiej z końca sierpnia 2011
roku, tegoroczne średnie plony
ziemniaków w UE–27 wyniosły
340 dt/ha, wobec 283 dt/ha
w 2010 roku. W krajach UE-5
(Niemcy, Francja, Holandia, Wielka Brytania, Belgia), które mają
decydujący wpływ na unijnym
rynku ziemniaków, wzrost ten nie
był aŜ tak znaczący, ale średnie
plony wyniosły 420 - 440 dt/ha.
Komisja Europejska ocenia plony
ziemniaków w Polsce na poziomie
188 dt/ha, czyli o 5% powyŜej
ubiegłorocznego
poziomu.
Korzystne prognozy plonów i zbiorów
spowodowały, Ŝe ich ceny na europejskich rynkach, w pierwszych
miesiącach bieŜącego sezonu, były
znacznie niŜsze niŜ w ubiegłym
roku. W Polsce ma miejsce zna-
czący spadek cen ziemniaków.
Obecnie poziom cen hurtowych na
giełdach
towarowych
wynosi
44 zł/dt wobec 85 zł/dt w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Import ziemniaków nieprzetworzonych, w sezonie 2010/2011,
wyniósł 237 tys. ton i był podobny
do sezonu poprzedniego. Zaimportowano nie tylko znaczącą ilość
sadzeniaków (26 tys. ton) i ziemniaków wczesnych (45 tys. ton),
ale równieŜ ponad 170 tys. ton
ziemniaków z głównego zbioru.
Ziemniaki są sprowadzane głównie
z Niemiec, Francji i Holandii.
Eksport ziemniaków w sezonie
2011 wyniósł ponad 92 tys. ton
wobec 31,2 tys. ton w sezonie
poprzednim. Tak znaczący wzrost
eksportu wynikał ze zwiększonej
sprzedaŜy na Białoruś i do Rosji,
a sprzedaŜ na rynki unijne, podobnie jak w latach poprzednich,
była marginalna.
W województwie pomorskim
areał uprawy ziemniaka, w analizowanym okresie, wyniósł 20,1 tys.
hektarów. Plony ukształtowały się
na poziomie średniej krajowej
(188 dt/ha). Ceny sprzedaŜy bezpośredniej wynoszą od 0,3 – 0,5 zł/kg.
Spadek cen, który zanotowano,
jest zjawiskiem pojawiającym się
w zaleŜności od podaŜy na rynku
wewnętrznym
i
zewnętrznym.
Mimo to, roślina ta jest i będzie
stanowić podstawowy składnik
płodozmianu w wyŜej wymienionych podregionach. Wskazuje na
to nie tylko tradycja uprawy tej
rośliny, ale i zainteresowanie produkcją zdrowej, mającej wysokie
walory smakowe Ŝywności. NaleŜy
zaznaczyć, Ŝe ziemniak to nie tylko konsumpcja, przetwórstwo, ale
i pasza. Roślina ta stanowi teŜ
podstawowy surowiec przemysłu
spirytusowego.
Walory konsumpcyjne ziemniaków były i są doceniane do chwili
obecnej. Dowodem na to jest wysoki wskaźnik spoŜycia tej rośliny.
Bez ziemniaków trudno nam sobie
wyobrazić współczesną kuchnię.
MoŜna z nich przygotować dziesiątki róŜnych potraw. Nie są kaloryczne - mają pięć razy mniej kalorii
niŜ makaron czy kasza. Ziemniaki
dostarczają nam sporo minerałów i
witamin. Są lekkostrawne, a zawarte w nich związki są łatwo przyswajalne. Zawierają więcej witaminy C niŜ jabłko i dynia. W ziemniakach są teŜ witaminy A, B1, B2, B3,
B6 i PP. Jest ich niewiele, ale poniewaŜ ziemniaki jadamy dosyć
często, to są ich waŜnym źródłem.
Bulwy ziemniaka zawierają błonnik,
który ułatwia trawienie, pomaga w
walce z nadwagą i obniŜa poziom
cholesterolu. Prawie nie zawierają
tłuszczu i dostarczają mało kalorii 77 kcal w 100 g. Do tego mają
właściwości zasadotwórcze, dzięki
czemu równowaŜą kwasotwórcze
oddziaływanie na organizm mięsa,
z którym je zwykle podajemy.
Ziemniaki mają sporo potasu, obniŜającego ciśnienie krwi, oraz
magnez, który jest budulcem zębów i kości oraz poprawia przemianę materii, łagodzi stany zmęczenia i stres. Mają teŜ nieco wapnia,
Ŝelaza i fosforu. Ciekawostką jest,
Ŝe stare ziemniaki są bardziej kaloryczne niŜ młode, ale mają mniej
witaminy C. Za to zawierają więcej
potasu i fosforu, witamin B1 i B6.
Gotowane ziemniaki, dzięki posiadanym wartościom odŜywczym,
a jednocześnie łatwo przyswajalnej
skrobi, są zalecane osobom wracającym do zdrowia lub cierpiącym
na choroby układu pokarmowego,
a nawet niemowlętom.
Znanym od wieków naturalnym sposobem leczenia wrzodów
Ŝołądka, nadciśnienia i artretyzmu
jest systematyczne picie soku
z surowych ziemniaków. Z kolei
wywar z ziemniaków gotowanych
lub z obierek rozpuszcza kamienie
i to zarówno nerkowe, jak i Ŝółciowe.
Tadeusz Plichta