opolskie-wiesci-krajoznawcze-nr-3

OPOLSKIE WIEŚCI
KRAJOZNAWCZE
NR 3(3)
MARZEC 2 0 0 8
OD REDAKCJI ...
Siedzę nad tekstem na stronę nr 2, która sobie wcześniej upatrzyłem. Ale nie
robię to już z taką radością jak przy pisaniu dwóch poprzednich "wstępniaków". Co
wcale nie oznacza, że opadły mi skrzydła lub gaśnie tzw. "słomiany ogień" jak to często
się zdarza. A co wobec tego sprawiło iż nie mam tej radości co wcześniej - zapyta
dociekliwy czytelnik tego tekstu. Może chodziło o nadzieję jaką miałem redagując
poprzednie numery? I tak chyba właśnie jest. Do grona autorów dołączył jedynie
Bogusław T.LAITL, a deklarowana korespondencja z terenu nie napłynęła. Nie zgłosił
się też nikt do pełnienia funkcji korektora. A mamy w naszych szeregach dużą ilość
nauczycieli, którzy jak znam ten zawód lubią poprawiać innych! Nie brak też u nas
kobiet do których apelowałem ostatnio. Numer bieżący w zasadzie nie odbiega od
wcześniejszych schematów. Nie było oficjalnych uwag krytycznych i pochwał również
nie było, a więc jak na razie wszystko pozostaje po staremu. Jest jedna nowość, a
mianowicie rubryka "O*W*K (ogłoszenia - wiadomości - komunikaty). Nie ma
natomiast wykazu nowych członków, chociaż w lutym akces do Stowarzyszenia złożyło
kolejnych 3 kandydatów. Listę tych 8 osób, a może jeszcze i marcowych - opublikujemy
po ich przyjęciu przez Zarząd Główny na posiedzeniu w dniu 29 marca br., a więc
dopiero w kwietniowym wydaniu "Wieści". W następnym numerze rozpoczniemy
również prezentację sylwetek opolskich krajoznawców. Jako pierwszy będzie to nasz
Jubilat, którego benefis będzie miał miejsce w dniu 16 kwietnia (środa) w Pubie
OSTRÓWEK. A teraz będzie głos (tekst) Waszego Prezesa. Zbliża się pierwsza rocznica
utworzenia opolskiego koła. Daleko nam wobec tego do pełnej dojrzałości. Można
jednak dokonać małego podsumowania, bo to także półmetek kadencji obecnych
naszych "władz". Umocniliśmy się w tym okresie liczebnie i powołaliśmy do życia
pierwsze w kraju koło Stowarzyszenia "Poznaj Swój Kraj", przeprowadziliśmy 13
wypraw krajoznawczych (od grudnia'06 do lutego'08), byliśmy współorganizatorami 3dniowego regionalnego seminarium krajoznawczego, rozpoczęliśmy wydawanie własnej
gazetki! To chyba nie jest mało jak na 3 osobowe grono kierownictwa koła? W planach
przewidziany jest dalszy rozwój organizacyjny i utworzenie na naszym terenie struktury
oddziału Stowarzyszenia (może też pierwszego w Polsce?), prowadzenie dwóch
wypraw krajoznawczych w miesiącu (po jednej miejskiej i terenowej), organizowanie
raz w miesiącu spotkań klubowych z treściami krajoznawczymi i kulturalnymi,
współorganizacja kolejnego seminarium krajoznawczego.
Życzę przyjemnej lektury i owocnych obrad podczas II WZC opolskiego koła.
Tadeusz Jacek Rogoża
HERBY MIAST WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO
Zgodnie z zapowiedzą zawartą w poprzednim numerze biuletynu, przedstawiamy
herby miast powiatu oleskiego. Na terenie tego powiatu, z bazą w Praszce, odbyło się
w 2004 roku II Regionalne Seminarium Krajoznawcze. Organizatorami tego
seminarium byli członkowie Opolskiego Klubu Krajoznawców przy Oddziale
Regionalnym PTT-K z terenu Opola i powiatu oleskiego. Jako następny
zaprezentowany będzie powiat namysłowski.
O LES NO
Opis herbu - na tarczy dzielonej w słup, połowa orła górnośląskich Piastów w polu
prawym i połowa róży pięciolistnej z trzema wypustkami w polu lewym.
Barwy herbu - złoty orzeł w polu błękitnym, czerwona róża z zielonymi wypustkami
w polu białym(srebrnym).
G OR ZÓW Ś LĄS K I
Opis herbu - jeleń w skoku zwrócony w prawo nad wzgórzem.
Barwy herbu - jeleń czerwony, wzgórze zielone, tło białe.
Na ukształtowanie godła herbowego Gorzowa Śląskiego znaczny wpływ miało
środowisko geograficzne (szata roślinna, świat zwierzęcy itp.). Oznacz to, iż w
pobliżu tego miasta występowały lasy, w których żyło wiele jeleni.
DOBRODZIEŃ
Opis herbu - na tarczy dzielonej w słup, połowa orła górnośląskich Piastów w polu
lewym i połowa róży sześciolistnej ( dwa płatki i dwie połówki) z trzema
wypustkami w polu prawym.
Barwy herbu - złoty orzeł w polu błękitnym, biała róża z zielonymi wypustkami w
polu czerwonym.
Złoty orzeł w polu błękitnym nawiązuje do Piasta opolskiego, Władysława II
Opolczyka, do którego należał lokowany przezeń Dobrodzień, a także symbolizuje
wkład owego władcy w rozwój miasta, a także jako jego obrońcy i opiekuna. Z
kolei motyw róży sześciolistnej ( tzw. róża symboliczna – rosa mistica) jest
symbolem maryjnym i wyraża samorząd miasta, w którego murach istniały już w
średniowieczu kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny – patronki m.in.
Dobrodzienia.
PRASZ KA
Opis herbu - kozioł z rogami i podniesioną przednia nogą, zwrócony w prawo,
kroczący po kładce umieszczonej pomiędzy dwiema, symetrycznie usytuowanymi
trzyblankowymi wieżami stojącymi na skośnych fragmentach murów obronnych,
z podwójnymi otworami strzelniczymi, nakrytymi, gotyckimi daszkami z kulkami.
Barwy herbu - kozioł czarny, rogi złote, wieże, mury i kładka czerwona, kule złote,
tło białe.
Literatura:
Tomczyk D., Ziarko S. "Herby miast oraz inne symbole samorządowe miast i gmin
województwa opolskiego", Ośrodek Informatyki WBD Opolskiego Urzędu
Wojewódzkiego, Opole 2000
Wybór i opracowanie: Lesław Poleszuk
Informacja na temat spotkania klubowego w dniu 13.02.2008
( wystawa „Śląski strój ludowy” + pub) –
Tradycyjnie już w środę – tym razem 13 lutego – odbyło się kolejne spotkanie
klubowe członków Opolskiego Koła Stowarzyszenia „Poznaj Swój Kraj”.
Początek miał miejsce w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej, ponieważ zarząd koła,
a ściślej mówiąc jego prezes był organizatorem zbiorowego zwiedzania wystawy
śląskiego stroju ludowego pt. „Czerwone spódnice, białe zapaśnice”. Jej autorką jest
Danuta ŻYLSKA-KOBIAŁKO z WBP . Dzięki uprzejmości dyrektora Muzeum Wsi
Opolskiej – Jarosława GAŁĘZY – mogliśmy skorzystać z wiedzy prawdziwych
autorytetów z dziedziny etnografii; Izabeli JASIŃSKIEJ –
dyplomowanego
etnografa oraz Stefanii TOPOLI - prezesa opolskiego oddziału Stowarzyszenia
Twórców Ludowych. Następnie przeszliśmy do „naszego” , jak niektórzy mówią pubu
„Ostrówek”. Tam z uwagą wysłuchaliśmy dwóch naszych kolegów. Bogusław LAIT
zaprezentował nam ilustrowaną fotosami relację z wyprawy OKK na teren Dinoparku,
w której udział wzięła spora grupa członków PSK. Jako drugi wystąpił Leszek
POLESZUK przedstawiając nam zasady heraldyki jako wprowadzenie do cyklu
publikowanego na łamach „Opolskich Wieści Krajoznawczych” o herbach miast
województwa opolskiego.
Zofia Piwowarska
Powrót do przeszłości
Relacja z wyprawy ul. św.Wojciecha + czynszowa kamienica mieszczańska
To była szara, odrapana kamienica, na elewacji której osiadł ponad stu letni
brud. Nr 9 na ulicy św. Wojciecha. Stała pusta od wielu lat. Mieszkańcy przenieśli się do
mieszkań w blokowiskach na nowych osiedlach. Brudne okna straszyły przechodniów
zabłąkanych na tej ulicy. To tylko przysłowiowy „rzut kamieniem” do Ratusza, siedziby
władz miejskich. Pomysł adoptowania tej kamienicy na potrzeby Muzeum Śląska
Opolskiego zrodził się w głowie Pani Urszuli Zajączkowskiej pełniącej przez wiele lat
funkcję kustosza Muzeum… ”stworzymy tutaj ekspozycję kamienicy mieszczańskiej z
typowym dla przełomu XIX i pierwszej połowy XX wieku wyposażeniem wnętrz
mieszkalnych”. Włodarzom miasta Opola widocznie spodobała się ta koncepcja, bo
wspaniałomyślnie przekazali ruderę w środku miasta, a z drugiej strony spełniły się
marzenia Urszuli Zajączkowskiej. Osobiście zaangażował się Prezydent Ryszard
Zembaczyński i rajcy miejscy. Marzenia spełniły się jak w bajce „ z tysiąca i jednej
nocy”. Szybki projekt remontu, załatwione środki finansowe i błyskawiczny remont.
Dopisali również darczyńcy, którzy zrobili remanenty w swoich starociach, przeszukali
strychy i piwnice. Po przejściu na emeryturę Dyrektor Krystyny Lenart-Juszczewskiej,
nominację na Dyrektora otrzymała Urszula Zajączkowska i natychmiast przyspieszyła
realizację projektu. Problemem nie było zgromadzenie eksponatów z końca XIX i
połowy XX wieku (do 1945 roku) których jeszcze sporo jest na giełdach staroci i wśród
mieszkańców Opola, ale kompletnie brak jest takiego wyposażenia jak stare muszle
klozetowe, deski sedesowe, żeliwne spłuczki zwane górnopłukami i żeliwne zlewy. Ze
świecą szukać tych przedmiotów. Dyrektorka chyba w „czepku urodzona”, udało się.
Zrekonstruowano dwie ubikacje na pół piętrze dla całej kamienicy. W budynku tym było
kilka mieszkań, po jednym pokoju z kuchnią, ale nie było ani jednej łazienki. Ówcześni
mieszkańcy myli się w miednicach a kąpali się łaźni miejskiej.
W słoneczną sobotę 16 lutego 2008 roku 25-cio osobowa grupa członków (i nie tylko) z
Koła Stowarzyszenia „Poznaj Swój Kraj” spotkała się z historykiem dr Maciejem
Borkowskim, pasjonatem historii Opola, który podjął się być przewodnikiem po ulicy
św. Wojciecha i po wnętrzach mieszkalnych kamienicy pod nr 9. Zainteresowani
przybyli pod odnowioną elewację kamienicy (sąsiednie elewacje też zostały odnowione).
Wchodzimy na parter. W pomieszczeniu bez okien stylowa kasa. Na ścianach ekrany
multimedialnych zdjęć ulicy św. Wojciecha z XIX wieku, kościoła na Górce, wąskie
schody do tego kościoła, budynek szkoły (nie istniejący już) sióstr Notre Dame. Wehikuł
czasu przenosi nas o 100 lat. Wąskie kręte schody prowadzą na półpiętro gdzie
zrekonstruowano dwie ubikacje, to na ówczesne czasy wielki postęp. Nie trzeba było
biegać „tam, gdzie król piechotą chodził”, do „wygódki” na podwórku z wyciętym
serduszkiem w drzwiach. Na pierwszym piętrze czas zatrzymał się gdy królowała
secesja. Typowe meble i eksponaty w tym stylu. A pod łóżkiem naczynie zwane
„urynałem”, czyli nocnik dla tych mieszkańców, którzy za potrzebą w nocy nie chcieli
biegać na półpiętro do wspólnej ubikacji. Na I piętrze dwa mieszkania pokój z kuchnią
każde. W kuchni typowe meble i typowe wyposażenie z tamtych lat. Przy schodach
typowy kran z wodą i żeliwny zlew (autentyczny z tej kamienicy). Wchodzimy na piętro
wyżej, tu mieszkańcy podzielili duży pokój na dwa mniejsze. W jednym pokoju na
ozdobnym stoliku autentyczny samowar tulski podarowany dla Muzeum przez Panią dr
Halinę Smolińską. W tych pomieszczeniach widać, że „secesja” staje się już niemodna i
zaczyna być modny nowy styl „art deco” . W drugim mieszkaniu styl ten jest bardziej
widoczny. Na jednej ze ścian obraz Zamku Piastowskiego, którego darczyńcą jest znany
opolski kolekcjoner obrazów i porcelany, znawca sztuki dr Jan Trzos. To lata 30-te i 40te ubiegłego wieku. W kuchni jest nawet lodówka. Materiałem chłodzącym były kawałki
lodu, które można było zakupić. W kamienicy tej czas zatrzymał się między rokiem
1890, kiedy została zbudowana a rokiem 1945. Miastu przybył obiekt muzealny, który
zwiedzających zadziwia wyjątkową autentycznością, przenosząc ich w tamte odległe
lata.
Bogusław T.LAITL
KRONIKA - wcale nietowarzyska – luty 2008
4 (poniedziałek) – w zajęciach Opolskiej Wszechnicy Krajoznawczej OKK PTT-K
uczestniczyła 9-osobowa grupa członków Stow. „Poznaj Swój Kraj”. Po pokazie
DIAPORAMY odbyło się spotkanie sekcji historycznej OKK PTT-K, również z
udziałem członków Stowarzyszenia PSK
- Miejska Biblioteka Publiczna w swojej Galerii „Na Cyplu” zorganizowała wystawę
fotograficzną pt. „ Zamek w Kopicach”, której autorem był uczeń opolskiego
gimnazjum Mateusz Isański. W otwarciu wystawy uczestniczyli m. in. Leszek
POLESZUK, Marian PRZYBYSZ i Tadeusz Jacek ROGOŻA
11 (poniedziałek) – w Galerii Wubepe odbyło się otwarcie wystawy fotograficznej
„ Zapis czasów ...” połączone ze spotkaniem z autorem zdjęć Tadeuszem
KWAŚNIEWSKIM. Wśród obecnych: Bogusław LAITL, L.POLESZUK,
T.J.ROGOŻA i Alfred WOLNY.
12 (wtorek) – odbyło się posiedzenie Zespołu Inicjatyw Obywatelskich przy
Towarzystwie Przyjaciół Opola, w którym czynny udział wzięli członkowie
Stowarzyszenia PSK: B. LAITL, T.J. ROGOŻA i Jan St. TRZOS
13 (środa) – Koło Stowarzyszenia Poznaj Swój Kraj było organizatorem zbiorowego
zwiedzania wystawy śląskiego stroju ludowego „ Czerwone spódnice, białe
zapaśnice”. Jako przewodnicy wystąpili : mgr etnografii Izabela JASIŃSKA oraz
Prezes opolskiego oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych Stefania TOPOLA.
W zwiedzaniu udział wzięło 17 osób, a wśród nich dyr. Jarosław GAŁĘZA z
Muzeum Wsi Opolskiej, który pomógł w pozyskaniu kompetentnych przewodników
– patrz relacja...
14 (czwartek) – Centralna Biblioteka CARITAS im. Josepha von Einchendorffa była
organizatorem prelekcji dr. Macieja Borkowskiego z Instytutu Śląskiego z okazji 84
rocznicy śmierci redaktora „Gazety Opolskiej” Bronisława Koraszewskiego. Wśród
obecnych L. Poleszuk, T.J. Rogoża i J.St. Trzos
16 (sobota) - 13 (38) Opolska Wyprawa Krajoznawcza – czytaj relację B.Laitla
20 (środa) – III posiedzenie Komitetu Organizacyjnego VI Regionalnego Seminarium
Krajoznawczego.
26 (wtorek) – spotkanie autorskie Zygmunta DMOCHOWSKIEGO , który czytał swoje
wiersze o Opolu i Opolszczyźnie z tomiku „ Liryki Opolskie”. Uczestniczyli B.Laitl,
L.Poleszuk, T.J.Rogoża
27 (środa) – wspólne posiedzenie zespołu redakcyjnego Opolskich Wieści
Krajoznawczych z władzami opolskiego koła Stowarzyszenia PSK
29 (piątek) – podczas wernisażu wystawy medali i płaskorzeźby Pawła ŁĘSKIEGO z
Warszawy jako jedyni głos zabrali M. PRZYBYSZ i J.St. TRZOS
Zapowiedzi najbliższych imprez krajoznawczych i turystycznych
12.03 (środa) 16:00 - II WZC sprawozdawcze Koła Stowarzyszenia PSK w Opolu, Pub ”
Ostrówek ” w Opolu, ul. Ostrówek 1
15.03 (sobota) 10:00 - 14 (39) Poznajemy opolską ulicę św. Wojciecha + czynszową
kamienicę mieszczańską ( III edycja) oprowadza Urszula Zajączkowska – dyr.
Muzeum Śląska Opolskiego Zapisy e-mail [email protected] lub tel.O*505 99 39 79
19.03 (środa) 16:00 - posiedzenie Komitetu Organizacyjnego VI Regionalnego
Seminarium Krajoznawczego, Pub „Ostrówek”
26.03 (środa) 16:00 - posiedzenie Kolegium Redakcyjnego Opolskich Wieści
Krajoznawczych, Pub „Ostrówek”
2.04 (środa) 16:00 - posiedzenie Władz Koła Stowarzyszenia „Poznaj Swój Kraj”, Pub
„Ostrówek”
5.04 (sobota) 16:00 - 15(40) Opolska Wyprawa Krajoznawcza pt. „Poznajemy opolską
secesję” Zapisy e-mail: [email protected] lub tel.O*505 99 39 79
7.04 (poniedziałek) 16.30 - Opolska Wszechnica Krajoznawcza OKK PTTK Jan
JANOTA „Górnośląski Tacyt” Katedralny Dom Katechetyczny, Plac Katedralny 4a,
IIp.
9.04 (środa) 16:00 - posiedzenie Komitetu Organizacyjnego VI RSK, Pub „Ostrówek”
15.04 (wtorek) - Wycieczka Krajoznawcza Koła Przewodników i Pilotów przy O/PTT-K
do Choruli Zapisy O/PTT-K ul. Krakowska 15/17
19.04 (sobota) 9:00 - 16(41)Opolska Wyprawa Krajoznawcza pt. „Poznajemy Brzeg i
okolice” Zbiórka : parking ul. A. Kośnego (za teatrem J. Kochanowskiego)
23.04 (środa) 16:00 - Posiedzenie Kolegium Redakcyjnego Opolskich Wieści
Krajoznawczych, Pub „Ostrówek”
OG ŁO S ZE N IA*WIADO M OŚ C I * K OM U NI KATY
Konkurs fotograficzny
Gabinet Książki i Prasy Polskiej w Niemczech działający w ramach PIN Instytut Śląski
w Opolu o g ł a s z a ko n k u r s fotograficzny adresowany do fotografików
amatorów. Temat konkursu "Polsko - niemieckie spotkania w kulturze XXI wieku".
Organizatorzy oczekują na dokumentację z życia środowisk polonijnych, niemieckich i
polskich. Spojrzeń okiem obiektywu na współczesne wydarzenia i sytuacje dotyczące
polsko niemieckich kontaktów w szeroko rozumianej kulturze (sztuka, muzyka, religia,
nauka, sport). Bliższe informacje na stronie www.polonika.opole.pl oraz koledzy:
Bogusław LAITL i Jacek RAMUS
Wyprawy kwietniowe
Jak zapewne zauważyliście przeglądając kalendarz tegorocznych naszych imprez - od
następnego miesiąca organizowane będą po dwie wyprawy w miesiącu, za wyjątkiem
miesięcy wakacyjnych. W pierwszą sobotę poznawać będziemy obiekty miejskie.
Tradycyjnie w trzecią sobotę penetrować będziemy teren naszego województwa i nie
tylko, bo np. w sierpniu br zaplanowana jest druga wyprawa na Ziemię Tarnogórską.
Bardzo prosimy, aby dokonywać wcześniejszych zapisów na poszczególne imprezy oraz
deklarować swój akces do po mocy w ich przygotowaniu i realizacji. Patrz zapowiedzi
imprez: 5/04 - poznajemy opolską secesję oraz 19/04 - zwiedzamy Brzeg i okolice.
Regionalne seminarium krajoznawcze
Komitet Organizacyjny VI Regionalnego Seminarium Krajoznawczego pt. "Poznajemy
walory krajoznawczo- turystyczne powiatu krapkowickiego" informuje: * w związku z
powtarzającymi się postulatami dot. zmiany terminu listopadowego seminarium na miesiące
wiosenne, przyjęto nowy termin i VI RSK odbędzie się w dniach 30-31 maja i 1 czerwca br *
gminą "bazową" będzie Gogolin, a noclegi planowane są w Kamieniu Śląskim * koszt udziału
200,- dla uczestników instytucjonalnych (uczelnie, placówki naukowe, muzea, biblioteki itp.);
150,- uczestnicy indywidualni; 50,- za jeden dzień pobytu; wpisowe z ulgą 10% dla
młodzieży szkolnej i studenckiej oraz emerytów i rencistów; zniżki po 10% dla członków
Opolskiego Stowarzyszenia Edukacyjnego PROGRESS i Stowarzyszenia "Poznaj Swój
Kraj"; bonifikaty za wytrwałość: po 10,- za każdy udział w poprzednich seminariach;
zaliczka za rezerwację miejsca miejsca - 50,- (do 31 marca), płatna na konto bankowe OSE
"PROGRESS" w PKO BP SA I O.Opole NRB 36 1020 3668 0000 5002 0143 1527
Apel o pomoc w rehabilitacji Joasi RAMUS
Jeśli nie rozliczyliście jeszcze podatku za rok 2007 to prosimy o zadeklarowanie 1%
swojego podatku na rzecz Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym "Słoneczko"
KRS 0000186434, wpisując do PIT-u w rubryce inne informacje, w tym ułatwiające
kontakt "na leczenie Joanny Ramus". Joasia jest córka członków Stowarzyszenia
"Poznaj Swój Kraj" Jzabeli i Jacka oraz wytrwałym uczestnikiem opolskich wypraw
krajoznawczych.
Spotkania klubowe
Tradycyjnym miejscem spotkań członków i sympatyków opolskiego koła
Stowarzyszenia POZNAJ SWÓJ KRAJ jest pub "OSTRÓWEK" w Opolu, przy ul.
Ostrówek 1. Miejsce to ma symboliczną wymowę. W pobliżu przed wiekami założyli tu
swój gród pierwsi mieszkańcy dzisiejszego miasta nad Odrą. I w tym lokalu odbyło się
historyczne spotkanie po pierwszej opolskiej wyprawie krajoznawczej na Plac św.
Sebastiana w grudniu 2006 roku. W trakcie spotkania akces do Stowarzyszenia złożyła
duża grupa osób, z których utworzone zostało pierwsze w Polsce koło Stow. PSK.
Zachęcamy do udziału w spotkaniach o charakterze informacyjno - towarzyskim w środę
przed trzecią sobotą każdego miesiąca. Jest wówczas okazja do wspomnień z
poprzednich wypraw oraz zapisania się na kolejne wyprawy i seminarium, a także
załatwienia innych spraw organizacyjnych i finansowych.
NOTATKI WŁASNE :
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
REDAKCJA: EWA ROSIAK – SEKRETARZ RED. ; MIROSŁAW CZEKAŁA- REDAKTOR TECH.
TADEUSZ JACEK ROGOŻA – REDAKTOR NACZELNY WSPÓŁPRACA: LESŁAW POLESZUK
WYDAWCA: STOWARZYSZENIE „POZNAJ SWÓJ KRAJ”- KOŁO W OPOLU
UL. GRUDZICKA 48A SKR. POCZT. 376; 45-950 OPOLE 1
TEL:
0 505 99 39 79; EMAIL: [email protected]; GG 10941581