pobierz - Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Transkrypt
pobierz - Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu
Uniwersytet Gdański, Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska University of Gdańsk, Department of Physical Geography & Environmental Management Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu Polish Association for Landscape Ecology STUDIA EKOLOGICZNO-KRAJOBRAZOWE W PROGRAMOWANIU ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO PRZEGLĄD POLSKICH DOŚWIADCZEŃ U PROGU INTEGRACJI Z UNIĄ EUROPEJSKĄ Pod redakcją Mariusza Kistowskiego LANDSCAPE-ECOLOGICAL STUDIES FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROGRAMMING REVIEW OF POLISH EXPERIENCES ON THE EVE OF EUROPEAN UNION ACCESSION Edited by Mariusz Kistowski Problemy Ekologii Krajobrazu – tom XIII The Problems of Landscape Ecology – volume XIII Gdańsk 2004 1 Recenzent: prof. dr hab. Krzysztof H. Wojciechowski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej) Reviewer: prof. Krzysztof H. Wojciechowski (Maria Curie-Skłodowska University, Lublin) Copyright © 2004 by Mariusz Kistowski Projekt logo PAEK: Andrzej Dąbrowski PALE logo project: Andrzej Dąbrowski Publikacja częściowo sfinansowana ze środków rezerwy Dziekana Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz środków na działalność statutową Katedry Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Gdańskiego This publication is partly sponsored by University of Gdańsk: Dean of Faculty of Biology, Geography & Oceanology and Department of Physical Geography & Environmental Management ISBN 83-7326-187-7 Uniwersytet Gdański ISBN 83-89290-32-4 Bogucki Wydawnictwo Naukowe Skład, łamanie, redakcja techniczna: Bogucki Wydawnictwo Naukowe Górna Wilda 90 61-576 Poznań tel.: +48 61 833 65 80 fax: +48 61 833 14 68 e-mail: [email protected] www.bogucki.com.pl Druk: Unidruk Sp.j. 28 Czerwca 1956 223/229 61-485 Poznań tel./fax: +48 61 831 11 86 2 Spis treści Mariusz Kistowski Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Andrzej Richling 10 lat Polskiej Asocjacji Ekologii Krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Część I Teoretyczno-metodologiczne, prawne i organizacyjne aspekty studiów ekologiczno-krajobrazowych w procesie integracji Polski z Unią Europejską. . . 17 Marek Degórski Formalnoprawne uwarunkowania planowania krajobrazu w Unii Europejskiej Renata Giedych Uwarunkowania prawne planowania, ochrony i zarządzania krajobrazem w Polsce w świetle Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. . . . . . . . . . . Anna Majchrowska Miejsce badań ekologiczno-krajobrazowych w Szóstym Programie Ramowym Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maciej Pietrzak Niemiecka a światowa ekologia krajobrazu – dorobek, aktualne trendy, problemy badawcze i dylematy metodologiczne . . . . . . . . . . . . . . . Jerzy Solon Ocena zrównoważonego krajobrazu – w poszukiwaniu nowych wskaźników . Witold Wołoszyn Rozwój nowych podejść metodycznych z zakresu planowania przestrzennego i strategicznych ocen oddziaływania na środowisko w Unii Europejskiej . . . . Zbigniew Borkowski Model magdeburski a perspektywy rozwoju planowania zagospodarowania przestrzennego krajobrazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ryszard Klimko Restrukturyzacja współczesnych asocjacji terytorialno-krajobrazowych w planowaniu przestrzennym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leon Kozacki, Andrzej Macias Opracowania ekofizjograficzne a mapy sozologiczne . . . . . . . . . . . . . . . 19 . 29 . 35 . 43 . 49 . 59 . 67 . 73 . 79 Część II Ekonomiczne, społeczne i techniczne aspekty studiów ekologiczno-krajobrazowych dla potrzeb rozwoju zrównoważonego . . . . . . . 89 Anna Wiśniewska Strategie proekologiczne w zarządzaniu przedsiębiorstwem . . . . . . . . . . . 91 3 4 Spis treści Bogdan Kościk, Alina Kowalczyk-Juśko, Kajetan Kościk Taksacja skutków zmian w środowisku przyrodniczym w gminie Łukowa . . . . 99 Krystyna Krauz, Marek Łabaj, Adam Mroczka Ocena zadowolenia mieszkańców Jaworzna z życia w mieście (wskaźnik nr 1 z Europejskiej Społecznej Listy Wskaźników Ekorozwoju). . . . 107 Sylwia Kulczyk, Wojciech Lewandowski Ekoturystyka „zieloną” ścieżką do Europy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Jarosław Czochański Elementy środowiskowe i ochrona przyrody w ponadregionalnych systemach informacji przestrzennej programów współpracy państw nadbałtyckich z udziałem województwa pomorskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Anna Świercz, Agnieszka Gandzel Oczyszczalnie hydrobotaniczne w krajobrazie wiejskim na przykładzie Inwałdu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Część III Studia ekologiczno-krajobrazowe dla potrzeb zrównoważonego rozwoju obszarów nizinnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Bożena Degórska Planowanie terenów otwartych w nowej przestrzeni miejskiej (na przykładzie strefy podmiejskiej Warszawy) . . . . . . . . . . . . . . . . Agnieszka Flis Prognoza rozwoju krajobrazu na obszarze Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi” w świetle zmian użytkowania ziemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tadeusz J. Chmielewski, Katarzyna Iwanicka, Piotr Brożek Próba typologicznej systematyzacji zbioru ostoi siedliskowych Natura 2000 centralnej i wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zbigniew Osadowski Program Natura 2000 oraz programy rolnośrodowiskowe szansą dla ochrony przyrody dolin małych rzek Pomorza – teoria, praktyka i potrzeby działań na przyszłość. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mariusz Kistowski Problemy delimitacji Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 w województwie pomorskim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzysztof Badora Ostoje Natura 2000 w województwie opolskim na tle regionalnego systemu obszarów chronionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maria Szyszkiewicz-Golis Struktura zadrzewień w kontekście zapotrzebowania na bariery biogeochemiczne w zlewni o charakterze rolniczym . . . . . . . . . . . . . 4 . 141 . 149 . 159 . 177 . 185 . 195 . 203 Spis treści 5 Iwona Markuszewska, Paweł Cichocki Rola hydrotopów w krajobrazie rolniczym południowo-wschodniej Wielkopolski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Jan Piekarczyk Zmienność charakterystyk spektralnych zbóż ozimych i nieużytków porolnych w sezonie wegetacyjnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Danuta Prądzyńska Próba oceny oddziaływania stawów hodowlanych na środowisko przyrodnicze (na przykładzie gminy Malechowo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Część IV Studia ekologiczno-krajobrazowe dla potrzeb zrównoważonego rozwoju obszarów wyżynnych i górskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Aneta Szablowska-Midor Zmiany krajobrazu Karpat Polskich jako efekt marginalizacji rolnictwa w górach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krystyna German Wybrane problemy zrównoważonego rozwoju na terenie karpackich dolin rzecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jarosław Balon Badania stabilności środowiska jako podstawa planowania ekologiczno-krajobrazowego w górach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marian Drużkowski Różnorodność krajobrazu obszarów rolnictwa tradycyjnego. Studium geoekologiczne dla Płaskowyżu Proszowickiego . . . . . . . . . . . . . . . . Krystyna Towpasz, Małgorzata Kotańska Zróżnicowanie szaty roślinnej na tle warunków siedliskowych i gospodarki człowieka na Płaskowyżu Proszowickim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Agata Potoniec Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym gminy Kamionka Wielka w oparciu o dyrektywy Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Piotr Sadowski Przyrodnicze bariery zrównoważonego rozwoju gminy Pcim. . . . . . . . . . Małgorzata Dygoń Możliwości zrównoważonego rozwoju gminy Sękowa w oparciu o zasoby środowiska przyrodniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bogusława Baran-Zgłobicka, Wojciech Zgłobicki Potencjał turystyczny Podgórza Rzeszowskiego na przykładzie wsi Markowa. . Piotr Sadowski Renaturalizacja środowiska a wybrane walory krajobrazowe wschodniej części Beskidu Średniego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 229 237 245 253 261 267 275 285 295 303 6 Spis treści Wioletta Kałamucka, Artur Nieścior Studium zieleni Nałęczowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wojciech Oleś, Sławomir Pytel, Ojmahmad Rahmonov Rozwój społeczno-ekologiczny obszaru Euroregionu Śląsk Cieszyński u progu integracji ze strukturami Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . Barbara Radwanek-Bąk, Robert Patorski Możliwości i ograniczenia wykorzystania wyrobisk poeksploatacyjnych na składowiska odpadów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Autorzy tomu – lista adresowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 . 313 . 321 . 329 . 332 Contents Mariusz Kistowski Preface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Andrzej Richling Ten years of Polish Association for Landscape Ecology. . . . . . . . . . . . . . 13 Part I Theoretial & methodological, legal & organizational problems of landscape-ecological studies in Polish accession process to European Union . . 17 Marek Degórski Formal and legal conditions of landscape planning in European Union . . . . Renata Giedych Legal basis of landscape protection, planning and management in Poland in the light of European Landscape Convention . . . . . . . . . . . . . . . Anna Majchrowska The place of landscape ecological studies in the 6th Framework Programme of European Union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maciej Pietrzak Germany and World Landscape Ecology – scholarly, actual trends, research problems and methodological dilemmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jerzy Solon Landscape sustainability evaluation: in search of new indices . . . . . . . . Witold Wołoszyn Development of new methodological approaches towards land use planning and Strategic Environmental Assessment in the European Union. . . . . . . Zbigniew Borkowski A Magdeburg model and prospects of development of planning the spatial arrangement of a landscape . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ryszard Klimko Restructuring of present-day territorial-landscape associations in physical planning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leon Kozacki, Andrzej Macias Eco-physiographic studies and sozological maps. . . . . . . . . . . . . . . . . 19 . . 29 . . 35 . . 43 . . 49 . . 59 . . 67 . . 73 . . 79 Part II Economical, social & technical problems of landscape-ecological studies for sustainable development programming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Anna Wiśniewska Ecological strategies in environmental management system . . . . . . . . . . . 91 7 8 Contents Bogdan Kościk, Alina Kowalczyk-Juśko, Kajetan Kościk Cost assessment of the effects of challenges in the environment in Łukowa commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Krystyna Krauz, Marek Łabaj, Adam Mroczka Evaluation of Jaworzno inhabitants, contentment with city life (index number one from European Social List of sustainable development Indices) . . . . . . 107 Sylwia Kulczyk, Wojciech Lewandowski Ecotourism – the green way to Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Jarosław Czochański Environmental and nature conservation components in transregional GIS systems on Baltic Sea area development programmes parttaken by the Pomeranian Region . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Anna Świercz, Agnieszka Gandzel Hydrobotanic Treatment Stations in the Rural Landscape on the example of Inwałd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Part III Landscape-ecological studies for lowlands sustainable development programming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Bożena Degórska Open areas planning in the new urban spaces . . . . . . . . . . . . . . . . Agnieszka Flis The prediction of landscape development on the area of “Słupia Valley” Landscape Park on the bases of land use changes . . . . . . . . . . . . . . Tadeusz J. Chmielewski, Katarzyna Iwanicka, Piotr Brożek The typological systematization of the habitat sites set “Nature 2000” in the central and eastern Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zbigniew Osadowski Nature 2000 Programme and agricultural-environmental programmes as a chance for nature protection in the valleys of small Pomeranian rivers – theory, practice and needs for future actions . . . . . . . . . . . . . Mariusz Kistowski The Problems of Delimitation of European Ecological Network Nature 2000 in Pomeranian Region . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzysztof Badora Natura 2000 sites in Opole Voivodeship on a background of the nature conservation system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maria Szyszkiewicz-Golis Afforestations structure in the context of requirements for biogeochemical barriers in an agricultural catchment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . 141 . 149 . 159 . 177 . 185 . 195 . 203 Contents 9 Iwona Markuszewska, Paweł Cichocki The role of hydrotopes in agricultural landscape of southeastern Wielkopolska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Jan Piekarczyk Temporal variation of winter grain crops and fallows spectral characteristics . . 215 Danuta Prądzyńska Test of estimation of fish nurseries on natural environment in commune Malechowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Part IV Landscape-ecological studies for highlands & mountains sustainable development programming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Aneta Szablowska-Midor Landscape Changes in the Polish Carpathians as a result of agriculture marginalization in the mountains. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krystyna German Selected Problems of Sustainable Development in Carpathian River Valleys . . Jarosław Balon The environment vulnerability research as the basis for ecology and landscape managemenet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Marian Drużkowski Landscape diversity of traditional agriculture – a geoecological case study in the Proszowice Plateau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krystyna Towpasz, Małgorzata Kotańska Biodiversity of the Vegetation on the Proszowice Plateau in Relation to the Site Conditions and Human Impact . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Agata Potoniec Environment management in Kamionka Wielka commune based on the European Union directives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Piotr Sadowski Natural Barriers of Sustainable Development of the Pcim Commune. . . . . . Małgorzata Dygoń Possibilities for a sustainable development of the Sękowa commune on the basis of the natural environment resources . . . . . . . . . . . . . . . Bogusława Baran-Zgłobicka, Wojciech Zgłobicki Touristic potential of the Rzeszów Foothills on the example of the Markowa village . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Piotr Sadowski Renaturalization of the Environment and Selected Landscape Values in the Eastern Part of Beskid Średni Mountains . . . . . . . . . . . . . . . . . Wioletta Kałamucka, Artur Nieścior Study on Nałęczów Green Areas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 229 237 245 253 261 267 275 285 295 303 313 10 Contents Wojciech Oleś, Sławomir Pytel, Ojmahmad Rahmonov Social-ecological development of the Euroregion “Śląsk Cieszyński” on the verge of integration within European Union structures . . . . . . . . . 321 Barbara Radwanek-Bąk, Robert Patorski Możliwości i ograniczenia wykorzystania wyrobisk poeksploatacyjnych na składowiska odpadów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329 Contributing authors – adresses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 10