KULCZYCKI G. 2004. Wpływ nawożenia siarką elementarną na
Transkrypt
KULCZYCKI G. 2004. Wpływ nawożenia siarką elementarną na
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTEPOWNAUK ROLNTCZYCH2004z. 502: 199-206 WPLYWNAWOZEry4 STARKAELEMENTARNA NA ZAWARTOSC MIKROELEMENTOW W ROSLINACHI GLEBACH CZqSC I CYNK I |',4.IEDa Grzegon Kulczycki Kateclra Zywienia RoSlin, Akademia Rolnicza we Wroclawiu Wstgp Udzial siarki w metabolizmie ro5lin wyznaczatcmu pierwiastkowi szczeg(tlnc miejsce wSr6d skladnik6w, a dobre zaopatrzenie w tcn skiadnik umo2liwia uzyskanic plonciw o wysokiej warto6ci biologicznej IMnnsxa, WRosr,r_2000j.Nawo2enie wysokimi dawkami siarki powoduje wzrost zawarto6citcgo skladnika w glcbic, co mo2c prowadzii do silnego zakwaszcniai degradacji chemicznej gleby Dupxn l99l; MolowrcKA:Tr,Rr,r_Ar, Tcnr,[KRot. i in. 1986;MorowrcrnrTERE.rAK, mrc 1998;KULCZ.YCKI 2003].W roSlinachnatomiast moZe dochodzil do zachwiania r6wnowagi kationowo-anionowej i nadmiernego kumulowania mctali cig2kich IIGcz-or 2003]. Celem przeprowadzonych badari bylo okrcSlenie wptywu wysokich dawek siarki clcmentarncj na zawarto66cynku i miedzi w glebach i roSlinach. Materiaty i metody Dwuletnie do6wiadczeniewazonowe przeprowadzono w Hali Wegetacyjnej Katcdry Zywienia RoSlin Akademii Rolniczij we Wroclawiu. Podlo2em uryty* * do6wiadczcniu w wazonach o pojemnoSci 5 kg byly trzy gleby (A, B, C) o zr62ntcowanym skladzic granulometrycznym oraz r6Lnej zawartoScisiarki og5lncj i siarczanowej (tab. 1). W pierwszym roku badari roSlinq testowanq byla gorczyca biala uprawiana w plonie gl6wnym i poplonie. W drugim roku w plonie gl6wnym uprawiano kukurydzq, a w poplonie grykg. Gorczycq zcbrano w fazic kwitnicnia, kukurydzg w lazie 11. liScia rozwinigtego, a grykq w lazie kwitnienia. W schemacie do6wiadczenia uwzglqdniono trzy poziomy nawo2enia siark4 elementarnE 1 g (S,), 2 g (Sr), 3 g (Sr) na wazon stosowanecorocznie,przedsiewnie w postaci nawozu Wigor S. Naw6z ten zawicral 907o siarki elementarnej i G. Kulcz-ycki 200 10% bcntonitu. Bentonit w nawozie dzigki swoim wla6ciwoSciompgcznienia w kontakcie z wod4 ulatwia rozdrobnienie siarki. Nawo2eniemakroelementami zastosowanc w pierwszym i drugim roku badafi: azotem 1 g N na wazon (% dawki przedsiewnie i t/z pogl6wnie), magnezem 0,3 g Mg na wazon przedsiewnie, fosforem i potasem w pierwszym roku badafi nie nawozono, w drugim roku zastosowano 0,4 g P na wazon przedsiewnie,a potasu 0,8 g K na wazon przedsiewnie. Na glebie bardzo lekkiej (A) przed siewem gorczycy przeprowadzono wapnowanie w dawce obliczonej wg 1 kwasowo6ci hydrolitycznej. W doSwiadczeniuzastosowano nawo2eniemikroelementami (B - 3 mg na wazon, Cu - 5 mg na wazon, Fe - 30 mg na wazon, Mn - 20 mg na wazon, Mo - 1 mg na wazon, Zn - 5 mg na wazon). Thbela 1; Thblc 1 WaSciwoSci fizykochemiczne badanych gleb Physicaland chemical properties of examined soils C org. OrganicC Rodzaj gleby Kind of soil Gleba Soil % frakcji %, fraction < 0,02 mm grupa granulometryczna soil tcxtural group A bardzo lckka very light 9 piasek slabogliniasty slightly Ioamy sand B S r e d n i a ;m e d i u m -tJ glina lekka light loam pyl ilasty silt loam C cig2ka; heavy 43 N og. Total N S og. Total S PH*.' ( g k g - r g l e b y ;s o i l ) s-sor (mg kg-t gleby; soil) 4,99 0,52 0,087 0,'77 o,z 8,34 0,81 0 , r2 5 11) 1n 9.88 1,04 0,168 15,8 Zawartoll w glebie Cu i Zn oznaczono w wyciEgu 1 mol HCI'dm-3. Material roSlinny mineralizowano na sucho, uzyskuj4c popi6l, kt6ry rozfworzono w kwasie azotowym w celu sporz4dzenia roztworu podstawowego. Analizowane mikroefementy oznaczono metod4 absorpcyjnej spektrometrii atomowcj. Wyniki i dyskusja ZzrwartoS( miedzi w gorezyq (tab. 2) uprawianei w plonie gl6wnym wahala sig od 5,2 do 6,8 mg Cu'kg-t s.m., natomiast w poplonie od 5,6 do 7,6 mg tego pierwiastka stwicrdzono w gorczycy upraCu'kg-t s.m. Najwy2szq zawartoS<1 wianej na glcbie bardzo lekkiej. Zawartol( miedzi w analizowanych roSlinach zaleLala od rodzaju glcby, na glebic cig2kiej zawartosi Cu w gorczycybyla najmniejsza. Dawki siarki nic wplyngly na wzrost zawarto6ci miedzi w gorczycy. W drugim roku badari w kukurydzy t gorczycyzawartoSdmiedzi wzrastala wraz z zastosowanymi dawkami siarki. Najwylsza zawarto6i tego pierwiastka (18,7 mg Cu'kg-t s.m.) stwierdzono na glebie bardzo lekkiej przy dawce 3 g siarki na wazon. ZawartoS( miedzi w kukurydzy i gryce uprawianych na glebie ciq2kiej byla niasza w por6wnaniu do zawartosci w tych samych gatunkach roslin uprawianych na glebie Sredniej i bardzo lekkiej. wprryw NAWOZENIASIARK,AELEMENTARN.{ NA ZAWARTOSC ...cz. r. 207 Thbela 2; Tabte 2 ZawartoSe, miedzi i c f l k q w r o S l i n a c h g . k g s- r. m . ) Contentof coppera n d z l n c r n p l a n t s(1nm r g . k g -D' M ) I czynnik gleba I factor soil I rok badafi I year of investigation I I czynnik n a w o 2 e n i es i a r k q II factor sulphur fertilization 0 S, S r e d n i ad l a g l e b y A ; M " u n f o , , o i l A B Srednia dla darvki Mcan for doses A,B,C (., q- Cu Zn Cu Zn 7,4 /,o 186 192 192 6,4 7,0 7,0 34 39 43 48 15,2 1.1,-5 1 5s 18,7 6,6 % 6,9 41 t6,0 12,6 14,0 13,6 m 6 4 6 1 /,o 28 39 40 43 6,6 37 13,6 99 46 -50 54 52 6,1 6,6 6,8 8,8 10,2 12,9 12.1 ^ 1 6 q t4 t6 20 20 0 5l 6,6 t7 - i:l?'Tii':Jlk'w )0) 't4 o,z 6,4 6,1 9-s 6.3 5 R 46 52 -56 6 ) -s0 -5.9 51 6,1 73 79 83 83 S, 5 q 51 7 1 B8 96 94 100 6,0 6,4 \') Sredniadta glebyC; Mean foil6lfd gryka buckwheat poplon aI tercrop 84 90 r00 t02 l, 51 matze plon gl6wny marn crop Zn 6,0 6,4 S" kukurydza 6,6 6,6 6,8 6,4 5 R 0 s gorczyca mustard poplon altercrop Cu 0 S r c d r r i ad l : r g l e b y B : M e a n f o r s o i l B C gofczyca mustard plon. gl6wny maln crop II rok badari II year of investigation 6,4 6') 6,0 5 R 6,6 6,4 6,4 193 108 112 r10 tt4 113 Il8 119 123 6,6 25 3l 34 37 Cu t 4 1 1.0 t z,J l ) o 14,0 15,0 Zn 'L 03 30 5u 8 82 88 r06 119 t9 56 69 _s4 6 80 97 I 1-s tab' 1;explanations seerhble - 1 g S w a z o n - t ;I s S . o o r r - 2 g S . w a z o n - t 2; E S.bot-r - -1g S.wazon-t;3 ! S.irot-' Nawo2eniesiarkl e]e,m3ntarn.wplynEro na wzrost zawartoScicynku w ro5linach uprawianychw.dw6chkolejnylh iaia.r, badari.za*urtisi cynkuw gorczycy "q|-rc2 w plonie gl6wnymwahalasiq od mg Z,n.kgLs.m.Najwy2sza zawartoS( Zn wpoplonie gorczycyoznaczonow ro5linacir "pii*1u.5,"i'?"'gi"Ul" bardzo lek_ NajwiEcejcynku (15g zn'kg-r s.m.)srwie.rdzono w gryceuprawianejna grebic bardzolekkieiprzy dawces,,"natomial nalmniejtego pierwiastka(srednio17 t Zn.kg s.m.)zawieratatu*uryAlr ;p;-u^il;u na glebieciq'kiej. Pobraniemiedzi przez gorczycq(tab. 3) w pronie gr<iwnymi poplonie nie zalc2atoani od dawki slarki' rtdraru.gieuy.c*.r!"u uiru*ionu w popror"i:i nie najwiEcej.Cu pobralana glebie "]erLi":,SieOnio0,11;t.w;;n_,. Pobranie miedzi,przez k_ukurydzq * )i astuto*, ut t ruito r*u'ym i dawkam i siarki' Najwiqcej (srednlo mg cu ziazonuy pobrala tur.,r.yaru uprawiana !,lz na glebie bardzo lekkiej. pobran[ miedzi grykgna glebie bardzo lekkiej .prte.t' zmniejszalosig wraz z zastosowanymidawk-a-i ,Iuiti. w;.";;i;* dawki siarki zastosowane na glebie sredniejnie wplynEiynu pouioni" ;il'mikroelementu przez grykE,natomiastna grebieciEzkiei'pobruni"'cu-r*iitrrir"" ,i, wraz z iros_ ci4 zastosowanej siarkr. G. Kulczycki 202 Thbela 3; Thble 3 Pobranie miedzi i cynku przez ro6liny (mg'wazon-r) Uptake of copper and zinc by plants (mg'porl) II rok badaf ll year of investigation I rok badaf I year of investigation I czynnik gleba I factor soil II czynnik nawo2enie siarkq II factor sulphur fertilizatron 0 S. Srcdniadla gleby A Mean for soil A B 0 sl S" 51 Srcdniadla glebv B Mean for soil B 0 q C S, Slcdnia dla gleby C Mean for soil C Srednia dla dawki Mean for doses 0 c S; gorczyca mustaro plon gl6wny marn crop gorcT:yca mustard poplon aftercrop 0, 0, 0, 0. 5 5 7 6 0 , 16 2,26 ) 49, . A A )44 )6 a'7 0 , t6 0 , 14 0,r4 0.10 0,85 1,00 I,18 0,88 I,l9 0,l4 0,98 .99 0,11 0,13 0,13 0,1I 0,71 0,84 r,01 og1 0,30 1,69 0.12 0.87 u,6J 0,98 1,01 1,01 IJ,Z9 0,34 0,3? 0,67 0.79 1,02 1,06 0,08 0,09 0,12 0,11 0,35 0,43 0,52 0,64 0,r0 0,48 0,34 0,39 0,37 0,38 0,07 1,82 0,37 0,09 0,09 0,09 0,09 5R 6S ,64 .66 0,27 0,27 0,30 0,36 ,20 ,68 0,09 l,63 0, I 0, 2 0, I 0. 1 z,ul 0,16 I,80 2,18 2,27 1<) ,71 ,80 ,82 .94 0, 6 0, 6 0, 7 0 , f) ? 5R. Zn 0,07 0,07 0,07 0,07 Cu Zn Rq 0, 6 0, 6 0, 1 0, 5 ,50 .35 0 . 16 1,3'7 0,11 0,96 0.34 0,88 0, 6 0, 6 0, 7 0, 6 l,85 )n) 0,09 0,09 0,09 0,09 1'7 ,48 ,50 0,30 0,33 0,34 0,37 ,22 55 ) 1 4 2.17 gryka buckwheat poplon aftercrop Cu Cu Zn 2,48 malze plon gl6wny maln crop Zn Cu ', )) kukurydza 54 -7) .86 0, 0, 0, 0. 2 2 3 1 0,64 0,76 0,91 0,82 - oznaczeniajak w tab. 1; explanations sec Thble 1 A, B, C 0 , S r , S , , S . - o z n a c z e n i aj a k w t a b . 2 ; c x p l a n a t i o n ss e e T h b l e 2 Naiwigcej Zn (2,44 mgZn z wazonu) pobrala gorczycauprawiana w plonie gl6wnym na glebie Sredniej,a w poplonie na glcbie bardzo lekkiej (I,82 mg zn 7 wazonu). Kukurydza i gryka pobrala najwiqcej cynku na glebie bardzo lckkiej. NawoZenic siark4 elementarnE wptywalo na wzrost gromadzcnia cynku przcz analizowaneroSliny. zawarto66 form rozpuszczalnych miedzi w glebie oznaczona w 1 mol HCI'dmr (tab. 4) na wszystkich rodzajach glcb zar6wno po pierwszym roku badafr, jak i po clrugim zblilona byla do zawartosci przed zalolenicm do5wiadcze po zar6wno rozpuszczalnego jeclnak cynku zawartoS6 lekkiej w glebic bardzo nia, pierwszym, iak i po drugim roku badaf, wykazywalo tendenciq malejqc4. Wzrasialqce nawo2cnie siark4 nie wplynqlo na zawartosCrozpuszczalnychform miedzi i cynku w glcbie. Siarka zastosowanaw formie elementarncj ulega w glebie biologicznemu utlenicniu do formy siarczanowej. Na proces ten wp\rva szereg czynnik6w, miqclzy innymi wielko5i i aktywnoS6 biologiczna populacji mikroorganizm6w {EnrrcsEN i in. 1995;Zna1oi in. 1996;McGrurrn i in 20031.Natomiast na szybkoSf tego procesu wptywaj4 czas od zastosowaniasiarki elemcntarncj, temperatura gleby i stopicri rozdrobnienia nawozu [wEN i in. 2001]. WPLYW NAWOZENIA SIARKA ELEMENTARNA NA ZAWARTOSC... CZ. I. ... 203 Tabela 4;'fable 4 Odczyn oraz zawartoSi formy rozpuszczalnejmiedzi i cynku w glebach przed zaloieniem doSwiadczeniaoraz po kolejnych latach badari Soil reaction. content of coppcr and zinc soluble forms in soils bcfore experiment and after following years of investigation I cz-ynnikgleba I factor soil II czynnik nawo2enie siarkq; II factor sulphur fertilization PH rcr przed do6wiadczeniem before experiment 4.3 Zawarto1( mikroelement6w (mg kg-' gleby) Micronutrient contents (mg'kg-' soil) Cu Zn 3,' | 7,8 po pierwszym roku; after first year of investigation 4,2 0 sl s 4 l 4'l 4,1 )a 2,8 2,8 )a 6,4 6,4 6,4 6,6 po drugim roku; after second year of investigation 0 4,3 4,1 S: 4 6 3,8 10 1n przed doSwiadczeniem before experiment 6,4 6,8 6,7 6,8 9,4 po pierwszym roku; afl r f i r s t y e a r o f i n v e s t i g a t i o n 0 s B \) \') q 1 a 9 4 si l s; 9.4 po drugim roku; after second year of investigation 1n 4'7 9,4 a) s A A g 1 s, 4,1 9,4 przed do5wradczeniem beibre experiment 7,0 10,4 5,0 0 po pierwszym roku; after first year of investigation U 6 5 1 R q 6,4 1 R S, 6 1 4 1 q 6 4 4,1 1 0. l 10,4 10,4 10,3 p o d r u g i m r o k u ; a f t e r s e c o n dy e a r o f i n v e s t i g a t i o n 0 s S, sr 6,4 6,2 6,0 5 R 10,2 10,2 4 ) r0,3 A A | 1,2 - oznaczeniajak w tab. 1; explanations see Thble I A, B, C 0 , S r , S , , S . - o z n a c z e n i aj a k w t a b . 2 ; e x p l a n a t i o n ss e e T h b l e 2 Rezultatem tych proces6w moze by6 wzrost zakwaszenia gleby. Morowtci Duoxa F991] podaiq za Ulrichem, 2e procesy naturalnego zakwaKAITL,RETAK szenia siq gleb przy udziale H,CO3 i kwas6w organicznych nie s4 w stanie obnizyd 204 G. Kulczycki odczynu ponizej pH 5. Spadek odczynu gleby poniZej tej wartosci uti4zany jest z oddzialywaniem silniejszych kwas6w, np. H'SO,,. zalst aszeniegleby zmniejsza aktywnosi biologiczn4 ekosystemu glebowego oraz narusza caly mechanizm zaopatrzenia roslin w skladniki pokarmowe. MorowrcxerrrRr,lqK i rEREr-Ax [1998] stosuj4c siarkq elementarn4 w postaci pylu sfwierdzili, 2e spadek odczynu gleby w 1 mol KCl.dm{ zalelal od wielkoSci dawki, czasu zanieczyszczenia i gatunku glcby. MnNro i Morowrcxarre,nsr-q,r [1998] analizujqc wp]yw zasiarczenia gleb sfwierdzili wzrost zawartoSci Zn w mlodych roSlinach kukurydzy i owsa, a nilsz4 zawartoS6miedzi w ro5linach (w stosunku do kontroli) wyja6niajqantagonistycznym oddzia\rvaniem ion6w Zn i Cd. MnNxo [1995] na glebie gliniastej o zr6Znicowanym odczynie spowodowanym zasiarczeniem uzyskal wysoki wsp6lczynnik determinacji pomiqdzy form4 wymiennq cynku a stopniem zakwaszeniaoraz wysokie skorelowanie tcj formy Zn w glebie z zawartosci4 tego pierwiastka w zielonej masie kukurydzy, natomiast sprAK [1998] wykazala,2e alkalizacja podlo2a wpfwala na zmniejszenie pobrania cynku przez ro6liny. GENasnnz-r:wsxr i in. [1998] wyliczyli, Le zawartos( w glebic lekkiel 34 mg'kg-t cynku rozpuszczalnegow 1 mol HCl.dmr powodowal spadck plonu pszenicy o 50Vo, natomiast wysokie zawarto6ci cynku nie powodowaly spadku plonu kukurydzy. Wnioski l. Wzrastajqce dawki siarki przyczynily siE do zakwaszenia gleb, co powodowalo wzrost zawartoSci i pobrania Cu i Zn przez roSliny. 2. ZawartoS( i pobranie miedzi oraz cynku przez ro6liny bylo najwiqksze na glebie bardzo lckkiej i (redniej, a mniejsze na glebie ciq2kiej. -). Zastosowane nawoZenie siark4 nie wptynElo na zawartoSi w glebach miedzi i cynku ekstrahowanych roztworem 1 mol HCl.dm-:. Literatura ERIKSENJ., MoRTENSTENJ.v., NruseN J.D., NruspN N.E. 1995. Sulphtu' mineralization in five Danish soil as measured by plant uptake in pot experiment. Agric. Eco. Env.56: 43-5L Gnuna,RzpwsKr H., STANrsI.AwsKA-GLUBIAK E., KoRzENrowsKA J. 1998. Wply* zakwaszenia gleby na toksycznoi| cynku dla roilin. zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 456: 475419. KACzoRA. 1998. odiywianie sig roflin w warunkach gleb silnie zakwaszonych. zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 456:5542. KROLM., KoBUSJ., MAZr^RCzvxB. 1986.Zmiany biologiczne i chemiczne zachodzqce w r62nych glebach pod wplywem stosowania siarki elementarnej. Pam. Pul. 88: 39-54. wPLYw NAWOZENTASTARK,{ELEMENTARNA NA ZAWARTOSC... CZ. I 20s KulczyKf G. 2003. wply* nawoienia siarkq elementamq na plon i sktad chemiczny roilin oraz vvlaiciwoici chemiczne g/eby. Nawozy i Nawo2enie R.v, 4(17): l5r-r59. M,rxxo P 1995. MobilnoS1 cynku w glebie zanieczyszczonejsiarkq. zesz. probl. Post. Nauk Rol. 418: 507-572. MANKo P., MorowrcKA-TERELAKT. 1998. wply* zasiarczenia gleby na fitotoksycznosi metali cigikich. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 456: 553-55i. MARSKAE., wn6nnl J. 2000. Znaczenie siarki dla roilin. zesz. Nauk AR w Szczecinic 204, Rol. 81: 69-76. McGncrH S.P, ZHAo E, Buxr-KnLFF M.M A. 2003. Sulphur in soils: processes,behaviour and meesltremenl.Nawozy i Nawo2enie R. V, 2(15): 28-54. MorowfcKA-TERELAKT., DUDKAs. 1991. Degradacja chemiczna gleb zanieczyszczonych.siarkq i jej wptyw na roSlinyuprawne. IUNG, R 284: 95 ss. MorowfcKA-TERELAKT., TERELAKH. 1998. Udzial zasiarczenia w zakwaszeniu sig gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 456: 377-32I. spfAK z. 1998. wplyw odczynu gleby na pobranie cynku pnez roiliny. zesz. probl. Post. Nauk Rol. 456: 439443. WnN G., ScHoENAUJJ., Yauntroro T., INoUE M. 200f. A model of oxidation of an elententalsulfur fertilizer in soil. Soil Sci. 166: 607-613 Zuno FJ., LoKE S.Y.,CRoSLAND A.R., McGRArn S.p 1996.Method to determine elemental sulphur in soil applied to measure sulphur oxidation. Soil Biology and Biochemistry 28: 1083-1087. Slowa kluczowe: nawo2enie siarkq, siarka elementarna, miedL, cynk, gleba, gorczyca, kukurydza, gryka Streszczenie Badania nad wpiywem nawo2eniasiark4 clementarnE na zawartoSi miedzi i cynku w roSlinach i glebie przeprowadzono w oparciu o 2-letnie doSwiadczenie wazonowe. Podlo2cm uirytym w doSwiadczeniubyly trzy gleby o zr62nicowanym skladzie granulometrycznym oraz zawartoScisiarki og6lnej i siarczanowej. RoSlinq do6wiadczalnq w pierwszym roku badari byla gorczyca uprawiana w plonic gl6wnym i poplonie. W drugim roku badari testowano kukurydzq w plonie gl6wnym i grykS w poplonie. W doSwiadczeniu zastosowano zrSlnicowane nawo2eniesiarkq 1 g (S,), 2 g (Sr), 3 g (Sr) na wazon w postaci nawozu Wigor S. W wyniku przeprowadzonego doSwiadczeniastwierdzono, 2e wzrastajqce dawki siarki przyczynily sig do zakwaszenia gleb, co powodowalo wzrost zawartosci i pobrania Cu i Zn przez roSliny. ZawartoSd i pobranie miedzi oraz cynku przez roSliny bylo najwiqkszena glebie bardzo lekkiej i Sredniej,a mniejszc na glebie cig2kiej. Zastosowane nawozenie siarkq nie wplynElo na zawartoSi w glebach micdzi i cynku ckstrahowanych roztworem 1 mol HCI'dmr. G. Kulczycki EFFECT OF ELEMENTARY SULPHUR FERTILIZATION ON THE CONTENT OF MICRONUTRIENTS IN PLANTS AND SOILS PART I COPPER AND ZINC Kulczycki Grcegorc Department of Plant Nutrition, Agricultural University, Wroclaw Key words: sulphur fertilization, elemental sulphur, copper, zinc soil, mustard, maize, buckwheat Summary The influencc of elemental sulphur fertilization on the contents of copper and zinc in soil and plants was studied in 2-year pot experiment. Three soils of di{lerent granulometric composition and different contents of total and sulphate sulphur were used in the experiment. In the first year of research mustard was cultivated as a main and aftercrop, in the secondyear: maize as a main crop and buckwheat as aftercrop. Differentiated doses of sulphur I g (S,), 2 g (S"), 3 g (S,)'pot I in form of Wigor S fertilizer were applied in the experiment. The rescarch carried out enabled to state that different doscs of sulphur contribute to soil acidity, rose the content and uptake Cu and Zn by plants. Content arrd uptake of copper and zinc were the highest on very light and medium soils, but less on heary soil. Application sulphure fertilization did not influence thc contents in the soil of.Zn and Cu in 1 mol HCI'dm-3 extraction solution. Dr in2. Grzegorz Kulcrycki Katcdra Zywtcnia RoSlin Akademia Rolnicza ul. Grunwaldzka 53 50-375 WROCLW e-mail : [email protected]