Temat: „Przedwiośnie”. O czym się nie mówi na lekcji i nie czyta w

PL5n s. 53
53
Propozycje scenariuszy lekcji
uczniom, aby sami spróbowali rozstrzygnąć, czy autor powieści propagował któryś
z omawianych poglądów, czy wykorzystał swój autorytet i pozycję do szerzenia,
a nie zobrazowania którejś z opisanych ideologii. W tym celu proponujemy
analizę zachowania Cezarego w czasie robotniczej manifestacji ze szczególnym
zwróceniem uwagi na:
powód manifestacji,
to, kim są uczestnicy marszu,
wygląd Cezarego,
wyjście Baryki przed szereg.
Wnioski i wypowiedzi uczniów muszą zostać skonfrontowane z artykułem Żeromskiego zatytułowanym W odpowiedzi Arcybaszewowi i innym.
5. Praca domowa.
Przeczytaj Słowo autora – słowo postaci i W odpowiedzi Arcybaszewowi i innym.
W kontekście artykułu uzupełnij notatkę z lekcji dotyczącą wymowy ostatniej sceny
Przedwiośnia.
Temat: „Przedwiośnie”. O czym się nie mówi na lekcji i nie czyta
w brykach?
(czas realizacji – 1 lekcja)
Poniższy scenariusz lekcji odbiega od tych, które proponują omówienie lektury
szkolnie i typowo polonistycznie. Jest to pomysł na pracę z tekstem i obok tekstu,
na tropienie tych treści, które w czasie omawiania lektury są zwykle pomijane,
niebadane, traktowane tak, jakby były zbędne lub jakby ich wcale nie było.
Cele szczegółowe:
uświadomienie, że za treściami z pozoru nieznaczącymi, przypadkowymi kryje
się w tekście jakiś plan autora
uświadomienie, że czytanie bryków pozbawia czytelnika doznań i okazji do
refleksji
Wprowadzenie:
Przedstawiamy uczniom cel lekcji. Informujemy, że zwykle jest tak, iż to nauczyciel
wyznacza klasie kwestie do zbadania, oceny i interpretacji, problemy i zadania do
rozwiązania. Często zajmuje pozycję arbitra, który czuwa nad tym, aby temat został
zrealizowany zgodnie z jego planem.
Ta lekcja nie realizuje żadnego ważnego tematu, choć przy okazji Przedwiośnia
można by poruszać same uniwersalne zagadnienia. Będzie to lekcja w formie quizu
(będą podczas niej padały prawdopodobnie same dobre odpowiedzi).
Metoda pracy:
Uczestnicy zajęć muszą się podzielić na trzyosobowe grupy. Każda z nich
obiera sobie nazwę, zapisuje ją na kartce i wrzuca do jakiegoś pojemnika.
Zadaniem grup jest zadać i zapisać pytanie dotyczące na przykład fabuły,
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
PL5n s. 54
54
Propozycje scenariuszy lekcji
kompozycji, postaci z powieści Stefana Żeromskiego (kartki z pytaniami powędrują
do następnego pojemnika). Pytania nie mają sprawdzać znajomości treści lektury,
ale skłaniać do myślenia, stawiania hipotez na temat Przedwiośnia. Mogą mieć
różny stopień szczegółowości, dotyczyć zarówno jakiegoś detalu pojawiającego
się w tekście, jak i ogólniejszego zagadnienia. Grupa pisząca pytanie musi
jednocześnie przygotować i zapisać swoją wersję odpowiedzi, bo to pytający
będą pierwszymi ekspertami potrafiącymi rozstrzygnąć daną kwestię. Nie jest
ważne, żeby odpowiedzi zadających pytanie i odpowiadających na nie były
identyczne. Ważne jest natomiast, aby każda grupa objaśniała, jak doszła do
prezentowanych przez siebie wniosków. (Często okazuje się, że myślenie różnych
osób idzie w różnych, co nie znaczy niewłaściwych, kierunkach, a pojawienie się
dwóch różnych odpowiedzi na jedno pytanie zwiększa możliwości interpretacyjne).
Zadaniem nauczyciela jest wylosować kartki z pytaniem i nazwą grupy, która będzie
na nie odpowiadać (nic nie szkodzi, jeśli pytanie trafi do osób, które były ich
autorami), a także dbać o to, by odpowiadający nadmiernie nie przeciągali swych
dywagacji. Po wystąpieniu odpowiadających jest czas na to, by autorzy pytania
wyłożyli swoją koncepcję odpowiedzi.
Przykładowe pytania:
Czy matka Cezarego musiała umrzeć?
Czy Cezary musiał się urodzić i wychowywać z dala od Polski?
Po co w powieści pojawiają się Leniec, Laura i Barwicki?
Dlaczego Hipolit Wielosławski tak rzadko jest dopuszczany do głosu?
Po co opowiedziano historię Gagi?
Czy na arbie musiał być trup młodej dziewczyny?
Dlaczego w gabinecie Szymona Gajowca wiszą portrety?
Pod koniec lekcji proponujemy krótką rozmowę skłaniającą do refleksji o wyższości
czytania literatury nad korzystaniem ze streszczeń i bryków. Rozmowa powinna
prowadzić do wniosku, że ten, kto czyta bryki streszczające główne wątki tekstu,
zamiast obcować z dziełami, sam się zubaża.
Praca domowa:
Zaproponuj temat lekcji o Przedwiośniu, która wzbudziłaby zainteresowanie klasy.
Napisz krótko, dlaczego swój pomysł uważasz za godny uwagi swoich koleżanek
i kolegów.
Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl
Temat: Zanim nadszedł wrzesień.
(czas realizacji – 2 lekcje)
Cele szczegółowe:
doskonalenie umiejętności analizowania i interpretacji tekstu poetyckiego ze
szczególnym zwróceniem uwagi na podmiot liryczny
rozumienie profetyzmu wiersza Władysława Sebyły
rozumienie katastrofizmu jako kategorii historiozoficznej