Dochodzenie roszczeń od podmiotów zagranicznych artykuł
Transkrypt
Dochodzenie roszczeń od podmiotów zagranicznych artykuł
Dochodzenie roszczeń od podmiotów zagranicznych Realia dzisiejszej gospodarki funkcjonującej w warunkach jednolitego rynku w ramach Unii Europejskiej, przynoszą szereg ryzyk i trudności w dochodzeniu należności pieniężnych od nierzetelnych kontrahentów. Wielość Państw, systemów prawnych i języków powoduje, że wytoczenie powództwa przeciwko zagranicznemu dłużnikowi wydaje się być prawdziwą mission impossible. W rzeczywistości to tylko pozory. Sąd właściwy Podstawową rzeczą o której powinien pamiętać każdy zapobiegliwy przedsiębiorca jest taka, że strony mające miejsce zamieszkania lub siedziby w różnych państwach, zawsze mogą umówić się na to, który sąd i wedle jakiego prawa będzie właściwy dla rozstrzygania sporów mogących wyniknąć z danego stosunku prawnego. Jest to tak zwana umowa jurysdykcyjna, od której należy odróżnić popularny zapis na sąd polubowny (aritrażowy). Umowa taka powinna być zawarta na piśmie lub ustnie i potwierdzona na piśmie. Przepisy dopuszczają również zawarcie jej w formie, „która odpowiada praktyce przyjętej między stronami” lub „w handlu międzynarodowym – w formie odpowiadającej zwyczajowi handlowemu”, ale z uwagi na pewną niedookreśloność tych zapisów rekomenduję po prostu zawarcie umowy na piśmie. Kwestię umów jurysdykcyjnych oraz ustalania jurysdykcji w razie braku takiej umowy reguluje Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Podstawową zasadą (bo wywodzącą się z prawa rzymskiego) jest oczywiście, że pozew należy złożyć w państwie gdzie pozwany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę. Celem dochodzenia roszczeń wynikających z umów powództwo można wytoczyć przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane. W przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych będzie to miejsce, do którego rzeczy te zostały (lub miały być) dostarczone, w przypadku zaś świadczenia usług – miejsce, w którym, zgodnie z umową, były świadczone. Powództwo o zapłatę za towar dostarczony do innego państwa członkowskiego powinno być zatem wytoczone przed sądem tegoż państwa, ale już dochodzenie roszczeń w związku np. z dostarczeniem nam wadliwego towaru lub za szkody wywołane świadczeniem usług na terytorium Polski, właściwym będzie sąd polski. Podobnie będzie w sytuacji, gdy kontrahent posiada w Polsce oddział, ekspozyturę, filię lub agencję. Prawo właściwe Podobnie jak w przypadku wyboru jurysdykcji, stronom przysługuje swoboda wyboru właściwego prawa mającego zastosowanie w przypadku np. wykładni umowy, treści zobowiązania, przedawnienia i wielu innych istotnych kwestii związanych z danym stosunkiem prawnym. W razie braku takiej umowy swoje zastosowanie znajdą przepisy Rozporządzenia nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych. I tak, w razie braku wyboru prawa, właściwym będzie prawo państwa pobytu strony wykonującej charakterystyczne dla umowy świadczenie: - umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwa, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu, - umowa o świadczenie usług zaś prawu państwa, w którym usługodawca ma miejsce zwykłego pobytu, - umowa, której przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomości lub prawo do korzystania z nieruchomości, podlega prawu państwa, w którym nieruchomość jest położona. Z powyższego wynika – co jest ciekawe - że nierzadko sąd jednego państwa członkowskiego będzie orzekał według prawa państwa obcego. Europejski nakaz zapłaty Po ustaleniu właściwego sądu i prawa, w przypadku roszczeń umownych i wynikających z prawa pracy możemy skorzystać z trybu zwanego europejskim postępowaniem nakazowym. Zaletą tego trybu jest to, że sad wydaje nakaz zapłaty bez „wysłuchania” pozwanego, który oczywiście ma prawo zakwestionować nakaz ale w przypadku jego niezaskarżenia uzyskujemy tytuł wykonawczy uprawniający do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. W treści pozwu powód wydaje oświadczenie o prawdziwości podanych informacji oraz o świadomości sankcji za podanie nieprawdy. Sąd bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, a po sprawdzeniu jedynie czy spełnione zostały wymogi formalne pozwu, wydaje nakaz zapłaty. W podsumowaniu należy zaznaczyć, że oprócz sprawdzenia kontrahenta za pośrednictwem powołanych w tym celu instytucji, warto zastanowić się nad uregulowaniem kwestii wyboru sądu i prawa właściwych dla rozstrzygania sporów. W tej sytuacji, można zabezpieczyć interesu obu stron umowy na przykład wskazując jako właściwy, sąd miejsca siedziby podmiotu który wytacza powództwo, co daje obu stronom pewien komfort w razie powstania kwestii spornych, jak również – co istotne – skłania strony do ugodowego załatwiania sporów.