ZAWORY BEZPIECZEŃSTWA Poradnik dla projektantów i

Transkrypt

ZAWORY BEZPIECZEŃSTWA Poradnik dla projektantów i
ZAWORY BEZPIECZE STWA
Poradnik dla projektantów
i u ytkowników
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
2
INFORMACJA
o l skich Zakładach Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” s firm o ponad stuletniej tradycji
w zakresie produkcji armatury.
Na przestrzeni lat profil produkcji ustabilizował si , zmieniaj c jednak procentow swoj
struktur . Główn przyczyn tych zmian był zakup, w 1974 roku, licencji na zawory
bezpiecze stwa niemieckiej firmy Bopp und Reuther.
Wdro enie do produkcji szerokiego asortymentu armatury zabezpieczaj cej
w zakresie zakupionej licencji, a tak e uzupełnienie jej o wyroby własnej konstrukcji
sprawiło, e SZAP „ARMAK” stał si wiod cym producentem armatury zabezpieczaj cej na
rynku krajowym, a tak e jej eksporterem.
Podstawowym asortymentem produkcji s nadal zawory bezpiecze stwa. Nast pne w
kolejno ci s zawory zaporowe elektromagnetyczne i płynowskazy. Uzupełnienie stanowi
armatura ci ka tj. zasuwy i zawory zwrotne.
Armatura produkowana jest na bazie procesów technologicznych, które zapewniaj jej
wysok jako i niezawodno działania.
Wychodz c naprzeciw yczeniom klientów, firma realizuje tak e zamówienia
specjalne, dostosowuj c produkowan armatur do potrzeb klienta, wynikaj cych b d ze
specyficznych warunków eksploatacji, b d wymaga przepisów bran owych.
Chc c sprosta wymaganiom nowoczesnego rynku, przedsi biorstwo opracowało
System Zarz dzania Jako ci zgodny z mi dzynarodow norm ISO 9002, który został
wdro ony w 1994 roku. Rok pó niej uzyskano certyfikat TÜV CERT, za wiadczaj cy
o wprowadzeniu i stosowaniu tego systemu.
W roku 2002 nast piła recertyfikacja Systemu Zarz dzania Jako ci pod k tem
wymogów normy ISO 9001:2000. Przeprowadzony przez TÜV audit, potwierdził zgodno
systemu stosowanego w firmie z powy sz norm . Efektem tego było uzyskanie certyfikatu
TÜV CERT za wiadczaj cego, e ARMAK wprowadził i stosuje System Zarz dzania
Jako ci w zakresie projektowania i produkcji armatury przemysłowej zgodnie z norm
ISO 9001:2000.
W roku 2001, w zwi zku z wymogami Dyrektywy Unii Europejskiej nr 97/23/WE, firma
wyst piła do TÜV CERT z wnioskiem o certyfikacj zaworów bezpiecze stwa wg modułu
B i D tej Dyrektywy. W wyniku przeprowadzonego auditu oraz badania typu zgłoszonych do
certyfikacji wyrobów, w lutym 2002 roku uzyskano stosowne certyfikaty, uprawniaj ce
SZAP ARMAK Sp. z o.o. do znakowania zaworów bezpiecze stwa znakiem CE wraz
z numerem jednostki notyfikowanej – 0045.
W roku 2004 uzupełniono powy sze certyfikaty, uzyskuj c dla pozostałych typów
zaworów bezpiecze stwa certyfikaty UDT-CERT na zgodno
z wymogami Dyrektywy
nr 97/23/WE, uprawniaj ce do znakowania tych zaworów znakiem CE wraz z numerem
jednostki notyfikowanej – 1433.
„ARMAK” współpracuje z europejskimi producentami armatury takimi, jak:
Bopp & Reuther, Parker, Bürkert, a swoje wyroby eksportuje mi dzy innymi do: Niemiec,
Austrii, Francji, Szwecji, Finlandii, W gier, Słowacji, Czech, Rosji, Ukrainy, Litwy, Rumunii,
Bułgarii, a tak e do Egiptu, Arabii Saudyjskiej, Tajlandii i Malezji. Produkowane wyroby
znajduj zastosowanie w bran y: energetycznej, ciepłowniczej, spo ywczej, hutniczej,
przemy le wydobywczym, okr towym i kolejnictwie.
Nasza strona www. jest wykonana w pełnych wersjach j zykowych: polskiej,
rosyjskiej, niemieckiej, angielskiej, francuskiej i hiszpa skiej.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
3
Spis tre ci
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Przeznaczenie zaworów bezpiecze stwa i podstawowe okre lenia
Przewody przył czne urz dze zabezpieczaj cych
Klasyfikacja i oznaczanie zaworów bezpiecze stwa produkcji SZAP”ARMAK”
Prezentacja niektórych wykona
Obliczanie przepustowo ci urz dze zabezpieczaj cych przed nadmiernym
wzrostem ci nienia
Zwi kszanie przekroju kanału dopływowego zaworów bezpiecze stwa przy
przepływie cieczy o du ej lepko ci
Siły reakcji przy odprowadzaniu gazów, par i cieczy z zaworów bezpiecze stwa
Wpływ przeciwci nie
8.1
Przeciwci nienie własne
8.2
Przeciwci nienie obce
Zagadnienia eksploatacyjno – monta owe
9.1 Monta zaworów bezpiecze stwa
9.2 Eksploatacja zaworów bezpiecze stwa
Sposób zamawiania
Uwagi
5÷6
7
8
9÷14
15÷26
27÷28
28÷29
29÷30
30÷32
32
32
Spis tabel
Warto ci współczynników wypływu „ ” i „
c”
Tabela 1. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Tabela 2. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe proporcjonalne
Tabela 3. Zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi
Wielko ci zaworów i maksymalne ci nienia pocz tku otwarcia
Tabela 4. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe proporcjonalne
Tabela 5. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Dane pomocnicze do doboru zaworów bezpiecze stwa
Tabela 6. Wła ciwo ci par i gazów
Tabela 7. Wielko ci termodynamiczne dla pary wodnej nasyconej
Tabela 8. Wielko ci termodynamiczne dla pary przegrzanej
Tabela 9. G sto ci wła ciwe cieczy
Tabela 10. G sto ci wła ciwe i entalpia dla wody
Tabela 11. Warto ci charakterystyczne dla gazów i par
Zakresy ci nie
Tabela 12. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe
Tabela 13. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe proporcjonalne
Tabela 14. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe i proporcjonalne – wykonanie CrNi
Tabela 15. Zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi
Wydajno ci zaworów
Tabela 16. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe Si 6301/02/03/04
Tabela 17. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe proporcjonalne Si 2501/02
Tabela 18. Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe Si 6301M
Tabela 19. Zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi nr kat. 781
Tabela 20. Zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi nr kat. 775 i 775-I
Spis zał czników
Zał cznik nr 1. Arkusz techniczny zaworów bezpiecze stwa
Zał cznik nr 2. Przykład tabliczki znamionowej zaworu bezpiecze stwa
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
4
1. Przeznaczenie zaworów bezpiecze stwa i podstawowe okre lenia
Niedopuszczalnemu wzrostowi ci nienia we współczesnych urz dzeniach ci nieniowych
i instalacjach technologicznych zapobiegaj przede wszystkim ogólnie stosowane układy
regulacji, a na wypadek ich awarii - w technice pomiarowej i regulacyjnej stosowane s ro ne
blokady i zabezpieczenia. Wszystkie te systemy maj jednak zasadnicz wad – wymagaj
zewn trznego ródła energii, co powoduje, e w przypadku awarii tego ródła, nie mog
zagwarantowa bezpiecznej pracy urz dzenia / instalacji. Zawory bezpiecze stwa
spr ynowe nie potrzebuj doprowadzania energii z zewn trz i z tego wzgl du s
podstawowym elementem układów zabezpieczenia, a ich zadaniem jest zabezpieczanie
urz dze / instalacji ci nieniowych (kotłów, zbiorników, ruroci gów itp.) przed nadmiernym
wzrostem ci nienia powy ej zadanej warto ci granicznej.
Mechanizm działania zaworu bezpiecze stwa przedstawia si w sposób nast puj cy:
- po osi gni ciu ci nienia pocz tku otwarcia zawór musi si zacz otwiera ;
- przy dalszym wzro cie ci nienia powinien przej
strumie czynnika i stabilnie go
odprowadzi ;
- po spadku ci nienia w systemie powinien ponownie szczelnie si zamkn
W zaworach bezpiecze stwa bezpo redniego działania b d cych przedmiotem niniejszego
opracowania, proces otwarcia i zamkni cia odbywa si wył cznie pod wpływem siły
wywieranej przez czynnik roboczy oraz przeciwstawnej siły mechanizmu zaworowego,
którym jest spr yna lub ci arek.
Przebieg zmienno ci ci nienia w urz dzeniu zabezpieczonym zaworem bezpiecze stwa
bezpo redniego działania w funkcji czasu przedstawia poni szy wykres:
Pod poj ciem parametrów roboczych zaworu bezpiecze stwa nale y rozumie :
-
po – ci nienie, przy którym nast puje pocz tek otwarcia zaworu bezpiecze stwa
(ci nienie pocz tku otwarcia)
p1 – ci nienie, przy którym grzybek zaworu uzyskuje max skok (ci nienie zrzutowe)
pz – ci nienie, przy którym nast puje szczelne zamkni cie zaworu (ci nienie zamkni cia)
b1 – procentowy przyrost ci nienia pocz tku otwarcia przed urz dzeniem
zabezpieczaj cym, niezb dny do uzyskania pełnego skoku i tym samym max
przepustowo ci
b2 – procentowy spadek ci nienia pocz tku otwarcia przed urz dzeniem
zabezpieczaj cym, niezb dny do szczelnego zamkni cia
pr – ci nienie robocze urz dzenia zabezpieczanego (ci nienie prawidłowej pracy
urz dzenia)
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
5
Obszar pracy zaworu bezpiecze stwa mie ci si pomi dzy ci nieniem dopuszczonym dla
zabezpieczanego urz dzenia (pmax), a max. ci nieniem, jakie mo e wyst pi w urz dzeniu
po otwarciu zaworu bezpiecze stwa (1,1 pmax).
Ci nienie robocze urz dzenia (pr), ni sze od ci nienia dopuszczonego (pmax), pozwala na
swobodn regulacj ci nienia w urz dzeniu w zakresie pr → pmax, bez spowodowania
otwarcia zaworu bezpiecze stwa.
Prawidłowo dobrane urz dzenie zabezpieczaj ce powinno spełnia nast puj ce dwa
podstawowe warunki:
-
powinno skutecznie zabezpiecza urz dzenie ci nieniowe przed wzrostem ci nienia
ponad warto ci przekraczaj ce dopuszczalne ci nienie urz dzenia najwy ej o 10%
nie powinno zakłóca swoim działaniem prawidłowej eksploatacji zabezpieczanego
urz dzenia ci nieniowego
Spełnienie tych zada wymaga od projektanta odpowiedniego przyporz dkowania obszaru
ci nie
roboczych urz dzenia zabezpieczaj cego poszczególnym strefom ci nie
wła ciwych dla zabezpieczanego urz dzenia ci nieniowego.
Ogólne wskazówki przy okre laniu warto ci ci nienia pocz tku otwarcia zaworu
bezpiecze stwa.
W przypadku małych rednic gniazda zaworu (do < 20 mm), powierzchnie uszczelniaj ce s
tak niewielkie, e osi gane tolerancje wykonania maj istotny wpływ na ci nienie pocz tku
otwarcia i szczelno zamkni cia.
Dlatego te zaleca si w tym przypadku zwi kszenie ró nicy pomi dzy ci nieniem roboczym
zabezpieczanego urz dzenia ci nieniowego a ci nieniem pocz tku otwarcia zaworu
bezpiecze stwa (roboczej ró nicy ci nie ).
Podobnie przy niskich ci nieniach pocz tku otwarcia robocza ró nica ci nie jest z reguły
wi ksza ani eli w przypadku wy szych ci nie pocz tku otwarcia.
Poni szy wykres obrazuje zalecenia w tym zakresie w oparciu o ródła niemieckie:
Ponadto wpływy zewn trzne w postaci uderze mechanicznych czynnika od strony dopływu,
czy te pulsowanie strumienia (jak np. w spr arkach tłokowych), wymagaj równie
wi kszej roboczej ró nicy ci nie
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
6
2. Przewody przył czne urz dze zabezpieczaj cych
Poni sze informacje podane s w oparciu o przepisy WUDT-UC-WO/A, jak równie
o opracowanie Centralnego Laboratorium Dozoru Technicznego „Urz dzenia
zabezpieczaj ce przed wzrostem ci nienia”.
Pod poj ciem „przewody przył czne” nale y rozumie zarówno przewody dopływowe jak
i odpływowe, ł czone bezpo rednio do kró ców urz dzenia zabezpieczaj cego.
Przewody przył czne powinny by mo liwie jak najkrótsze, a ich kształt geometryczny
mo liwie prosty. Przewody dopływowe powinny by poł czone zasadniczo bezpo rednio do
kró ców zabezpieczanych przestrzeni ci nieniowych, a ich konstrukcja, materiały oraz
stosowne obliczenia wytrzymało ciowe lub normy techniczne, powinny by
ci le
dostosowane do parametrów roboczych zabezpieczanego urz dzenia ci nieniowego.
Przewody przył czne powinny by prowadzone z mo liwie jak najmniejszymi zmianami
kierunków przepływu. Generalnie powinny spełnia nast puj ce wymagania:
-
rednica wewn trzna przewodu dopływowego / odpływowego powinna by nie mniejsza
od najwi kszej rednicy wewn trznej kró ca dopływowego / odpływowego zaworu
bezpiecze stwa
- o przewodu dopływowego powinna stanowi lini wznosz c na całej swej długo ci
- poszczególne odcinki przewodu odpływowego nie powinny tworzy wygi syfonowych
- zmiany kierunków przepływu powinny by realizowane przy zachowaniu k tów nie
mniejszych ni 90o
- promienie gi cia przewodów nie powinny by mniejsze ni 3 – krotna rednica
przewodów
zasada mówi ca o wykonaniu mo liwie krótkiego przewodu
Obowi zuje te
doprowadzaj cego czynnik do zaworu bezpiecze stwa tak, aby strata ci nienia w tym
przewodzie (przy maksymalnej przepustowo ci) nie przekraczała 3% ró nicy ci nie mi dzy
ci nieniem zadziałania zaworu a przeciwci nieniem obcym.
Ponadto przewody przył czne powinny by zaprojektowane z uwzgl dnieniem kompensacji
wydłu e cieplnych, a mocowanie korpusu zaworu bezpiecze stwa, jak i przewodów
przyłacznych, powinno uwzgl dnia statyczne i dynamiczne oddziaływanie czynnika
roboczego.
Odprowadzenie czynnika roboczego z zaworu nie powinno stwarza zagro enia dla
otoczenia. Przewody odprowadzaj ce czynniki palne, r ce, truj ce i wybuchowe – powinny
by wykonane w sposób zapewniaj cy bezpiecze stwo.
Stosowanie armatury zaporowej na przewodach przył cznych zaworu bezpiecze stwa jest
niedopuszczalne. Dla zbiorników zawieraj cych czynniki palne, r ce, truj ce lub
wybuchowe, wła ciwy organ Dozoru Technicznego mo e wyrazi zgod na zastosowanie
armatury zaporowej ze spełnieniem warunków przepisów dozorowych.
Na przewodach dopływowych i odpływowych zaworów bezpiecze stwa dopuszcza si
stosowanie zaworów przeł czalnych o konstrukcji wykluczaj cej jednoczesne odci cie
wszystkich zaworów, przy czym nie odci te zawory bezpiecze stwa powinny mie
wystarczaj c przepustowo . Powierzchnia wolnego przelotu zaworów przeł czalnych
powinna by nie mniejsza ni najwi ksza powierzchnia przekroju przewodu przył cznego.
Przewód odpływowy tj. ł cz cy urz dzenie zabezpieczaj ce z atmosfer lub przestrzeni
zrzutow , powinien by prowadzony na całej swej długo ci z odpowiednim spadem
i zaprojektowany z uwzgl dnieniem mo liwo ci skutecznego odprowadzenia skroplin, a tak e
zabezpieczenia przed zamarzaniem.
Przy stosowaniu na przewodach odpływowych rozpr aczy czy tłumików d wi ku, nale y
równie uwzgl dnia wskazówki uj te w przepisach dozorowych lub szczegółowych, przy
czym generalnie nie powinny one zakłóca pracy zaworu, a dodatkowe opory przepływu
powinny zosta uwzgl dnione przy obliczeniach przewodu odpływowego i przepustowo ci
zaworu bezpiecze stwa.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
7
3. Klasyfikacja i oznaczanie zaworów bezpiecze stwa produkcji SZAP
„ ARMAK”
Z uwagi na rodzaj przył czy zawory bezpiecze stwa obj te programem produkcji SZAP
„ARMAK” mo na podzieli na dwie grupy:
-
zawory bezpiecze stwa z przył czami kołnierzowymi,
zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi,
zawory bezpiecze stwa z przył czem gwintowym na wlocie i kołnierzowym na wylocie.
Ka dy typ zaworów bezpiecze stwa kołnierzowych oznaczony jest odpowiednim symbolem.
Symbol typu zaworu, okre laj cy jego odmian konstrukcyjn i materiałow , składa si
z dwu liter, czterech cyfr oraz literowego znaku wykonania. Litery oraz dwie pierwsze cyfry
okre laj odmian konstrukcyjn , pozostałe dwie – odmian materiałow (szereg), rodzaj
wykonania okre la ostatnie litery.
Odmiany konstrukcyjne:
Si 57 ....
– zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, ci
budowy zamkni tej
arkowy, k towy, kołnierzowy,
Si 63 ....
– zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, spr
budowy zamkni tej
ynowy, k towy, kołnierzowy,
Si 61 ....
– zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, spr
budowy otwartej
ynowy, k towy, kołnierzowy,
Si 25 ....
– zawór bezpiecze stwa proporcjonalny, spr
budowy zamkni tej
ynowy, k towy, kołnierzowy,
Si 23 ....
– zawór bezpiecze stwa proporcjonalny, spr
budowy otwartej
ynowy, k towy, kołnierzowy,
Odmiany materiałowe:
.... 01
– eliwne
.... 02
– staliwne
.... 03
– staliwne z dysz wkr can
.... 04
– staliwne z dysz wkr can
.... 02CrNi
– staliwne kwasoodporne
Wykonania:
..... P
..... G
..... C
..... WM
..... M
..... 11A
..... B
..... W
… . 01
… . 02
– normalne
– gazoszczelne
– z ograniczeniem skoku do cieczy
– wykonanie morskie
– z membran i gumowanym grzybem
– z gumowanym grzybem
– ze rub blokuj c
– ze wstawk izolacyjn
– z przył czami gwintowymi
– z przył czami: gwintowe / kołnierzowe
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
8
Przykładowe oznaczenia:
Si 6301 G
Si 2502. 11A
– zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, spr ynowy, k towy, kołnierzowy,
budowy zamkni tej, w wykonaniu gazoszczelnym
– zawór bezpiecze stwa proporcjonalny, spr ynowy, k towy, kołnierzowy,
budowy zamkni tej, w wykonaniu z gumowanym grzybem
Zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi identyfikowane s
numerami katalogowymi:
– 775
– zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, spr
gwintowymi
nast puj cymi
ynowy, k towy z przył czami
Wykonania: P; G; C; WM; 11A;
– 775 – I
– zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, spr
gwintowymi
ynowy, k towy z przył czami
Wykonania: P; G; WM
– 781
– zawór bezpiecze stwa proporcjonalny, spr
gwintowymi
ynowy, k towy z przył czami
Wykonania: P; G; C; 11A
– Si 6302/03/04.01; – zawór bezpiecze stwa pełnoskokowy, spr ynowy, k towy
z przył czami gwintowymi
Wykonania: P; G
– Si 2502.01
– zawór bezpiecze stwa proporcjonalny, spr ynowy, k towy z przył czami
gwintowymi
Wykonania: P; G
– 782
– zawór bezpiecze stwa z przył czem gwintowym
Zawory bezpiecze stwa z przył czami mieszanymi tj. gwintowe / kołnierzowe,
identyfikowane s nast puj cymi numerami katalogowymi:
– Si 6303.02 i Si 6304.02 – zawory bezpiecze stwa pełnoskokowe, spr ynowe, k towe
z przył czami: gwintowe / kołnierzowe
Wykonania: P; G
Szczegółowe informacje techniczne dotycz ce poszczególnych typów zaworów
bezpiecze stwa obj tych niniejszym opracowaniem, zawarte s w kartach katalogowych.
4. Prezentacja niektórych wykona
Wykonanie ze rub blokuj c
Wykonanie to ma zastosowanie:
- przy próbie ci nieniowej urz dzenia zabezpieczanego (np. przy próbie ci nieniowej kotła)
- przy ustawianiu ci nienia pocz tku otwarcia w przypadku rozmieszczenia wi kszej ilo ci
zaworów bezpiecze stwa równocze nie w miejscu zabudowy
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
9
Wykonanie z gumowanym grzybem
Korzy ci wynikaj ce z uszczelnienia mi kkiego na siedlisku:
- wi ksza szczelno w porównaniu z uszczelnieniem metal – metal;
- mniejsza wra liwo na zanieczyszczenia na siedlisku;
- zachowanie szczelno ci zamkni cia nawet po wielokrotnym otwarciu;
- podwy szona skuteczno działania ( mo e zosta zachowana mniejsza robocza ró nica
ci nie tj. ci nienie pocz tku otwarcia mo e le e bli ej ci nienia roboczego)
Wykonanie z membran i gumowanym grzybem
Zastosowana membrana szczelnie oddziela komor
spr yny od przestrzeni wypływowej kadłuba zaworu,
chroni c tym samym spr yn i powierzchnie
prowadz ce przed wpływem czynnika.
Wykonanie ze wstawk izolacyjn
Wykonanie to jest zalecane w przypadku czynników o wysokich i niskich temperaturach.
Zastosowanie wstawki izolacyjnej oddala i tym samym chroni spr yn przed niekorzystnym
wpływem tych temperatur
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
10
WARTO CI WSPÓŁCZYNNIKÓW WYPŁYWU „ α” i „ αc”
Tabela 1.
Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe pełnoskokowe
dla par i gazów α
Typ zaworu
Si 6301
Si 61/6302
Si 6302 CrNi 2)
Si 61/6303
Si 61/6303
Si 61/6304
Si 6301M
DN
do
20x32
16
25x40
20
32x50
25
40x65
32
50x80
40
65x100
50
80x125
63
100x150
77
125x200
93
150x250
110
200x300
155
300x400
220
400x500
280
25x40
16
32x50
20
40x65
25
50x80
32
65x100
40
80x125
50
100x150
63
20x32
16
25x40
20
32x50
25
40x65
32
50x80
40
65x100
50
80x125
63
100x150
77
20x32
16
25x40
20
32x50
25
40x65
32
50x80
40
65x100
50
80x125
63
100x150
77
125x200
93
150x250
110
b1= 0,1 bar
p 1 bar
lub
b1= 10%
1<p 1,4 bar
Zawory w wykonaniu
dla cieczy (wersja „ C” )
αc
b1 = 10%
p >1,4 bar
0,72
0,78
0,70
0,74
p
6 bar
p > 6 bar
0,01
0,28
0,54
0,70
-
0,78
0,78
b1= 25%
Współczynnik dla
par i gazów
b1=10%
0,28
0,36
1)
0,21
1)
0,72
α
b1 = 10%
1)
0,01
0,19
-
1)
0,16
0,28
b1 = 15%
p≤1,4 bar
b1 = 10%
p>1,4 bar
0,50
0,50
-
0,36
b1 = 15%
Si 5701/02
Si 5702CrNi 2)
0,50
0,46
1)
warto ci teoretyczne zalecane przez CLDT Pozna
2)
wykonanie CrNi tylko do DN 100x150
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
11
Tabela 2.
Zawory bezpiecze stwa kołnierzowe proporcjonalne
Typ zaworu
DN
Si 2501
Si 23/2502
Si 2502 CrNi 2)
15 x 15
20 x 20
25 x 25
32 x 32
40 x 40
50 x 50
65 x 65
80 x 80
100x100
125x125
150x150
200x200
1)
2)
dla par i gazów α
do
1)
b1 = 10%
12
12
16
20
25
32
40
50
63
77
93
110
Współczynnik wypływu
dla cieczy αc
b1= 25%
b1 = 10%
p < 1,2 bar
p ≥ 1,2 bar
0,25
0,006
0,065
0,25
DN 15 x 15 tylko dla typu Si 2501;
Wykonanie CrNi tylko do DN 100 x 100
Tabela 3.
Zawory bezpiecze stwa z przył czami gwintowymi
Współczynnik wypływu
Typ zaworu
DN
dla par i gazów α
do
b1 = 10%
0,5≤p<1,5
bar
781
781.11A
781C
781C.11A
1)
bar
b1=15%
0,3≤p<0,5
b1=10%
b1=25%
0,19
0,01
0,20
bar
10x10
10
15x15
12
20x20
16
25x25
20
20x20
16
0,20
20
0,25
25x25
1)
0,20
0,25
DN 25 tylko do p = 10 bar
Typ
zaworu
DN
do
dla par i gazów α
Zakres ci nie
b =10%
bar
775
20x 32
16
25x 40
20
32x 50
25
Typ
zaworu
775-I
1)
1)
1, 5≤p<16
dla cieczy αc
DN
1,5
2,5
1,5
2,3
1,5
1,9
3,5
p<2,5
p<16
p<2,3
p<16
p<1,9
p<3,5
p<16
do
20 x 32
16
25 x 40
20
1)
32 x 50
25
DN 32x50 tylko do p = 10 bar
1
0,73
0,78
0,73
0,78
0,71
0,76
0,78
Współczynnik wypływu
dla cieczy αc (wersja „ C” )
b1 = 10%
b1 = 25%
1,5≤ p <5 bar
5≤ p ≤16 bar
1,5≤ p <16 bar
0,03
0,27
0,27
Dla par i gazów
w wersji „ C”
b1 = 10%
0,36
Współczynnik wypływu dla par i gazów α
b1 = 10%
b1 = 10%
b1 = 0,1 bar
b1 = 10%
p 1,0 bar
1,0 < p ≤ 1,5 bar 1,5 < p ≤ 2,5 bar p >2,5 bar
0,58
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
0,58
0,72
0,78
12
Zawory w wykonaniu
dla cieczy (wersja „ C” )
αc
dla par i gazów α
Typ zaworu
Si6302.01
Si6302.01 CrNi
DN
do
20x32
16
25x40
20
32x50
25
40x65
32
50x80
40
b1= 0,1 bar
p 1 bar
lub
b1= 10%
1<p 1,4 bar
b1 = 10%
b1 = 10%
p >1,4 bar
0,72
0,78
Typ zaworu
Si6303.01
Si 6303.021)
DN
do
20x32
16
25x40
20
32x50
25
40x65
32
50x80
40
0,78
Typ zaworu
Si6304.01
Si 6304.021)
1)
DN
do
25x40
16
32x50
20
40x65
25
50x80
32
b1 = 10%
p >1,4 bar
-
0,78
p > 6 bar
Współczynnik dla
par i gazów
b1=10%
0,28
0,36
0,28
α
b1 = 10%
b1= 25%
Współczynnik dla
par i gazów
b1=10%
0,28
-
0,36
Zawory w wykonaniu
dla cieczy (wersja „ C” )
αc
dla par i gazów α
b1= 0,1 bar
p 1 bar
lub
b1= 10%
1<p 1,4 bar
6 bar
b1= 25%
Zawory w wykonaniu
dla cieczy (wersja „ C” )
αc
b1 = 10%
p >1,4 bar
-
p
0,01
dla par i gazów α
b1= 0,1 bar
p 1 bar
lub
b1= 10%
1<p 1,4 bar
α
α
b1 = 10%
b1= 25%
Współczynnik dla
par i gazów
b1=10%
0,28
-
0,36
Przył cza: gwintowe / kołnierzowe (wlot/wylot)
Typ zaworu
DN
782
10
15
20
25
Powy sze warto ci współczynnika α dotycz
z poni szego wykresu.
dla par i gazów α
b1 10%
0,65
0,57
<0,25. Dla warto ci
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
0,25 współczynnik wypływu nale y odczytywa
13
α
0,7
0,7
0,6
0,6
0,5
0,5
0,4
0,4
0,3
0,3
0,2
DN10 - DN20
DN25
0,2
Tabela 4.
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
β
ZAWORY BEZPIECZE STWA PROPORCJONALNE TYP Si 23 i Si 25
Wielko ci zaworów i maksymalne ci nienia pocz tku otwarcia
)
15x151
DN
100 x
25x25 32x32 40x40 50x50 65x65 80x80
dla szeregu 01; 02 20x20
x 100
Siedlisko
12
16
20
25
32
40
50
63
do w ( mm)
2
A w (mm )
113
201
314
491
804
1257 1964 3117
α
Max Pp.otw.
dla szeregu
125 x
x 125
150 x
x 150
200 x
x 200
77
93
110
4657
6793
9503
1,6
1,6
1,6
0,25
2)
01
1,6
1,6
1,6
1,6
1,6
1,6
1,6
1,6
02
4,0
4,0
4,0
4,0
4,0
4,0
4,0
4,0
4,0
2,5
1,6
1) tylko dla szeregu 01
o
2) Dla pary wodnej obowi zuj ograniczenia dla eliwa (szereg 01): maksymalna temperatura robocza 200 C i
maksymalne ci nienie robocze 10 bar.
Tabela 5.
DN
dla szeregu
Siedlisko
do w (mm)
2
A w (mm )
ZAWORY BEZPIECZE STWA PEŁNOSKOKOWE TYP Si 63 i 61
Wielko ci zaworów i maksymalne ci nienia pocz tku otwarcia
01;02
03
04
2)
20 x
x 32
25 x
x 40
32 x
x 50
40 x
x 65
50 x
x 80
65 x 80 x 100x 125x 150x
x100 x125 x150 x200 x250
25 x
x 40
32 x
x 50
40 x
x 65
50 x
x 80
65 x
x100
80 x 100x 125x 150x
x125 x150 x200 x250
16
20
25
32
40
201
314
491
804
50
63
77
93
_
200x
x300
_
300x
x400
400x
x500
_
200x
x300
_
300x
x400
_
_
110
125
155
180
220
280
1257 1964 3117 4657 6793 9503 12270 18870 25450 38010 61575
4)
α
0,78
0,74
0,70
3)
01
1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,6 1,25 1,0
02
4,0 4,0 4,0 3,2 3,2 3,2 2,5 2,0 1,25 1,0
Max Pp.otw.
dla szeregu
03
6,2 6,2 6,2 5,0 5,0 5,0 4,0 3,2 2,5 1,6
1,0
0,7 0,45
1)
04
9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 7,8 6,2 4,0 3,2
2,0
1,0
1) Program produkcji szeregu 04 obejmuje zakres DN 25 – 100. Wi ksze DN tylko po uprzednim uzgodnieniu
z producentem.
2) Szereg 01 i 02 tylko do DN 150x250
o
3) Dla pary wodnej obowi zuj ograniczenia dla eliwa (szereg 01): maksymalna temperatura robocza 200 C i
maksymalne ci nienie robocze 10 bar.
4) Szczegółowe informacje dotycz ce warto ci współczynnika α - patrz tabela
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
14
5. Obliczanie
przepustowo ci
urz dze
nadmiernym wzrostem ci nienia
zabezpieczaj cych
przed
Prawidłowe działanie zaworu bezpiecze stwa mo na osi gn
jedynie poprzez wła ciwy
dobór jego wielko ci, co oznacza, e przepustowo
zaworu nie mo e by mniejsza od
maksymalnej wydajno ci urz dzenia b d cego ródłem ci nienia w instalacji (np. kotła,
spr arki, czy pompy), z drugiej za strony zbyt du y zawór bezpiecze stwa, ze wzgl du na
skłonno
do niestabilno ci (np. drgania), mo e spowodowa znaczne uszkodzenia
instalacji.
Przedstawion poni ej metodyk doboru podano w oparciu o przepisy WUDT-UC-WO-A/01.
Zwracamy jednak uwag , e przy doborze urz dze zabezpieczaj cych obowi zuj oprócz
w/w przepisów równie normy b d przepisy szczegółowe, np. przepisy dozorowe dla kotłów
parowych WUDT-UC-KP, wodnych WUDT-UC-KW, normy dla ciepłownictwa, dla instalacji
petrochemicznych (np. API) itp., które projektant powinien uwzgl dni , jako osoba
odpowiedzialna za prawidłowy dobór urz dzenia zabezpieczaj cego.
W przypadku zaworów bezpiecze stwa eksportowanych, obowi zuj równie stosowne
przepisy kraju, w którym zawory b d eksploatowane. Metodyk doboru podaje równie
aktualnie obowi zuj ca norma PN-EN ISO 4126 -1 „Urz dzenia zabezpieczaj ce przed
nadmiernym wzrostem ci nienia. Cz
1: Zawory bezpiecze stwa”.
Przepustowo
urz dze zabezpieczaj cych nale y oblicza według poni szych wzorów:
a) dla pary wodnej:
m = 10 x K1 x K2 x α x A ( p1 + 0,1 )
b) dla par i gazów:
m = 10 x K1 x K2 x α x A ( p1 + 0,1 ) x
c) dla cieczy:
w których:
m = 5,03 x αc x A x ( p1 − p2 ) • ρ1
m (kg/h)
α
αc
A ( mm2 )
p1 (MPa)
p2 (MPa)
ρ1 (kg/m3)
K1
K2
M1 (kg/kmol)
T1 (K), t1(oC)
Z
Z
- przepustowo zaworu bezpiecze stwa
- współczynnik wypływu zaworu bezpiecze stwa dla par i gazów
- współczynnik wypływu zaworu bezpiecze stwa dla cieczy
- obliczeniowa powierzchnia przekroju kanału dopływowego zaworu
bezpiecze stwa
- ci nienie zrzutowe
- ci nienie odpływowe
- g sto cieczy przed zaworem bezpiecze stwa przy ci nieniu p1
i temperaturze T1
- współczynnik poprawkowy uwzgl dniaj cy wła ciwo ci czynnika
roboczego i jego parametry przed zaworem bezpiecze stwa
- współczynnik poprawkowy uwzgl dniaj cy wpływ stosunku ci nie
przed i za zaworem bezpiecze stwa
- masa molowa pary lub gazu
- temperatura pary lub gazu przed zaworem bezpiecze stwa przy ci nieniu p1
- współczynnik ci liwo ci, którego wielko nale y wyznacza z rys. 4
na podstawie zredukowanej temperatury Tr i zredukowanego ci nienia pr
okre lanych wg wzorów:
Tr =
Tkr (K)
Pkr (MPa)
1
T1
Tkr
pr =
p1
p kr
- krytyczna temperatura gazu
- krytyczne ci nienie gazu
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
15
Warto ci współczynnika K1 nale y wyznacza :
- dla pary wodnej – wg rys. 1
- dla par i gazów – wg rys. 2 lub wg poni szego wzoru:
Mr
K1 = 5,46 x Ψmax
T1
W którym:
Ψmax – współczynnik rozpr
enia adiabatycznego
Warto
współczynnika K2 nale y wyznacza z rys. 3 w zale no ci od β i χ.
Warto
β nale y okre la wg wzoru:
β=
współczynnik K2 = 1, je eli β
βkr – krytyczny stosunek ci nie
p 2 + 0,1
p1 + 0,1
βkr
wyznaczony wg tabeli 2 lub wg wzoru:
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
β
kr
=
2
χ +1
χ
χ −1
16
Rysunek 1.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
17
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
Rysunek 2.
18
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
Rysunek 3.
19
Rysunek 4.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
20
Tabela 6.
Wła ciwo ci par i gazów
Nazwa par i gazów
Wzór
Mr
chemiczny (kg/kmol)
1
2
3
kr
max
4
5
6
Tkr
pkr
7
8
Dowtherm
-
-
1,05
0,597
0,437
-
-
Freon 113
C2F3Cl3
-
1,08
0,590
0,442
-
-
Freon 114
C2F4Cl2
170,90
1,11
0,583
0,446
-
-
Butan
Eter metylowy
C4H10
C2H6O
58,12
46,07
1,11
1,11
0,583
0,583
0,446
0,446
406,85
400,15
3,87
5,40
Freon 11
CFCl3
137,37
1,12
0,580
0,448
-
-
Propan
C3H8
44,09
1,14
0,576
0,450
369,95
4,35
Freon 12
Freon 13
CF2Cl2
CF3Cl
120,92
-
1,15
1,15
0,574
0,574
0,452
0,452
384,65
-
4,01
-
Freon 22
ChF2Cl
86,48
1,19
0,566
0,457
-
-
Chlorek metylu
CH3Cl
50,50
1,20
0,564
0,458
414,65
6,81
Etan
Acetylen
C2H6
C2H2
30,70
26,04
1,22
1,23
0,560
0,558
0,461
0,462
308,15
308,85
5,04
6,41
Etylen
C2H4
28,05
1,24
0,556
0,463
282,65
5,17
Ozon
O3
48,00
1,29
0,547
0,470
268,15
9,36
Dwutlenek w gla
Metan
CO2
CH4
44,00
16,04
1,30
1,30
0,545
0,545
0,471
0,471
304,15
190,65
7,55
4,71
Siarkowodór
H2S
34,08
1,30
0,545
0,471
373,55
9,50
Amoniak
NH3
17,03
1,32
0,541
0,474
405,55
11,05
Chlor
Gaz miejski
Cl2
-
70,91
-
1,34
1,34
0,538
0,538
0,476
0,476
417,15
-
7,84
-
Gaz generatorowy
-
-
1,39
0,530
0,483
-
-
Azot
N2
29,02
1,40
0,528
0,484
126,05
3,25
Jodowodór
Powietrze
HJ
127,93
29,96
1,40
0,484
0,484
423,93
132,43
-
1,40
0,528
0,528
3,84
Dwutlenek siarki
SO2
64,06
1,40
0,528
0,484
430,60
8,04
Tlenek w gla
Tlen
CO
1,40
0,484
134,45
154,35
3,57
1,40
0,528
0,528
0,484
O2
28,01
32,00
5,05
Wodór
H2
2,02
1,41
0,526
0,485
33,25
1,32
Chlorowodór
HCl
36,46
1,42
0,524
0,486
324,55
8,41
Hel
4,00
0,488
0,512
0,512
5,25
131,13
1,66
1,66
0,488
Ksenon
He
Xe
289,75
0,24
5,89
Neon
Ne
20,18
1,67
0,487
0,513
44,45
2,73
Argon
Ar
39,94
1,67
0,487
0,513
150,75
5,23
Krypton
Para wodna nasycona i
przegrzana
Kr
83,70
18,00
1,68
-
0,486
0,543
0,514
-
209,35
-
5,49
-
-
H2O
Warto ci wykładnika adiabaty
i
max
podano w tabeli dla ci nienia absolutnego 0,1MPa i temp. 0oC
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
21
Tabela 7.
Ci nienie
absolutne
kg/cm
p
2
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
4,2
4,4
4,6
4,8
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
10,0
11,0
12,0
13,0
14,0
15,0
Wielko ci termodynamiczne dla pary wodnej nasyconej
Temperatura
o
Obj to
wła ciwa
3
G sto
wła ciwa*
3
C
t
m /kg
v”
kg/m
p”
99,1
101,8
104,3
106,6
108,7
110,8
112,7
114,6
116,3
118,0
119,6
122,6
125,5
128,1
130,6
132,9
135,1
137,2
139,2
141,1
142,9
144,7
146,4
148,0
149,6
151,1
154,7
158,1
161,2
164,2
167,0
169,6
172,1
174,5
179,1
183,2
187,1
190,7
194,1
197,4
1,725
1,578
1,455
1,350
1,259
1,180
1,111
1,050
0,995
0,946
0,902
0,825
0,760
0,705
0,658
0,617
0,580
0,548
0,520
0,494
0,471
0,449
0,430
0,413
0,396
0,382
0,349
0,321
0,298
0,278
0,260
0,245
0,231
0,219
0,198
0,181
0,166
0,154
0,143
0,134
0,580
0,634
0,687
0,741
0,794
0,847
0,900
0,952
1,005
1,057
1,109
1,213
1,316
1,418
1,520
1,622
1,723
1,824
1,925
2,025
2,125
2,225
2,324
2,423
2,522
2,621
2,867
3,112
3,356
3,600
3,846
4,085
4,327
4,568
5,049
5,530
6,010
6,488
6,967
7,446
Entalpia wła ciwa
ciecz
kcal/kg
i`
para
kcal/kg
i”
99,1
101,8
104,3
106,7
108,8
110,9
112,9
114,8
116,5
118,2
119,9
122,9
125,8
128,5
131,0
133,4
135,6
137,8
139,8
141,8
143,6
145,4
147,2
148,9
150,5
152,1
155,8
159,3
162,6
165,6
168,5
171,3
173,9
176,4
181,2
185,6
189,7
193,5
197,1
200,6
638,5
639,4
640,3
641,2
642,0
642,8
643,5
644,1
644,7
645,3
645,8
646,8
647,8
648,7
649,5
650,3
650,9
651,6
652,2
652,8
653,4
653,9
654,4
654,9
655,4
655,8
655,9
657,8
658,7
659,4
660,2
660,8
661,4
662,0
663,0
663,9
664,7
665,4
666,0
666,6
Dane krytyczne
2
* 1kG/cm = 0,0981 MPa;
Entalpia
parowania
Ci nienie
absolutne
kcal/kg
r
kg/cm
p
539,4
537,6
536,0
534,5
533,2
531,9
530,6
529,3
528,2
527,1
525,9
523,9
522,0
520,2
518,5
516,9
515,3
513,8
512,4
511,0
509,8
508,5
507,2
506,0
504,9
503,7
501,1
498,5
496,1
493,8
491,7
498,5
487,5
485,6
481,8
478,3
475,0
471,9
468,9
466,0
2
Temperatura
o
Obj to
wła ciwa
3
G sto
wła ciwa*
Entalpia wła ciwa
Entalpia
parowania
ciecz
kcal/kg
i`
para
kcal/kg
i”
7,925
8,405
8,886
9,366
9,846
10,81
11,78
12,75
13,72
14,70
15,69
16,68
17,68
18,68
19,69
20,71
21,73
22,76
23,80
24,85
27,50
30,21
32,97
35,78
38,66
41,60
47,71
54,21
61,08
68,42
76,23
84,68
93,90
104,0
115,2
128,0
143,0
161,2
185,7
223,0
203,9
207,1
210,1
213,0
215,8
221,2
226,1
230,8
235,2
239,5
243,6
247,5
251,2
254,8
258,2
261,6
264,9
268,0
271,2
274,2
281,4
288,4
294,8
300,9
307,0
312,6
323,6
334,0
344,0
353,9
363,0
372,4
381,7
390,8
400,3
410,2
420,4
431,5
444,7
463,4
667,1
667,5
667,9
668,2
668,5
668,9
669,3
669,5
669,6
669,7
669,7
669,6
669,5
669,3
669,0
668,8
668,4
668,0
667,7
667,3
666,2
665,0
663,6
662,1
660,5
658,9
655,1
651,1
646,7
641,9
636,6
631,0
624,9
618,3
610,8
602,5
593,2
582,3
568,1
547,0
463,2
460,4
457,8
455,2
452,7
447,7
443,2
438,7
434,4
430,2
426,1
422,1
418,3
414,5
410,8
407,2
403,5
400,0
396,5
393,1
384,8
376,6
368,8
361,2
353,5
346,3
331,5
317,1
302,7
288,0
273,6
258,6
243,2
227,5
210,5
192,3
172,8
150,8
123,4
83,6
319,0
502
502
0
C
t
m /kg
v”
kg/m
p”
16
17
18
19
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
55
60
65
70
75
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
210
220
200,4
203,3
206,1
208,8
211,4
216,2
220,7
225,0
229,0
232,8
236,4
239,8
243,0
246,2
249,2
252,1
254,9
257,6
260,2
262,7
268,7
274,3
279,5
284,5
289,2
293,6
302,0
309,5
316,6
323,2
329,3
335,1
340,6
345,7
350,7
355,4
359,8
364,1
368,2
372,1
0,126
0,119
0,113
0,107
0,102
0,092
0,085
0,078
0,073
0,068
0,064
0,060
0,056
0,053
0,051
0,048
0,046
0,044
0,042
0,040
0,036
0,033
0,030
0,028
0,026
0,024
0,021
0,018
0,016
0,015
0,013
0,012
0,011
0,0096
0,0087
0,0078
0,0070
0,0062
0,0054
0,0045
225,5
374,2
0,00307
3
kcal/kg
r
Warto ci z tabeli dla pary wodnej podano wg VDI nakład 6, wydanie A, 1963r. (Warto ci dla temp. t i obj to ci wła ciwej „v” zaokr glono)
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
22
Tabela 8.
Wielko ci termodynamiczne dla pary przegrzanej
(obj to wła ciwa v pary przegrzanej w m3/kg)
Ci nienie
absolutne
2
kg/cm *
Ci nienie
absolutne
2
kg/cm *
Temperatura pary przegrzanej
o
C
250
300
350
400
450
500
550
580
16
17
18
19
20
0,145
0,136
0,128
0,120
0,114
0,162
0,152
0,143
0,135
0,128
0,178
0,167
0,158
0,149
0,141
0,194
0,182
0,172
0,162
0,154
0,209
0,197
0,186
0,176
0,167
0,224
0,211
0,199
0,189
0,179
0,240
0,255
0,213
0,201
0,191
0,249
0,234
0,221
0,209
0,198
2,108
1,976
1,859
1,756
1,663
22
24
26
28
30
0,103
0,093
0,085
0,078
0,072
0,116
0,105
0,097
0,089
0,083
0,128
0,117
0,107
0,099
0,092
0,140
0,128
0,118
0,109
0,101
0,151
0,138
0,127
0,118
0,110
0,162
0,149
0,137
0,127
0,118
0,174
0,159
0,147
0,136
0,127
0,180
0,165
0,152
0,141
0,132
1,461
1,328
1,217
1,123
1,042
1,580
1,436
1,316
1,214
1,127
32
34
36
38
40
0,067
0,062
0,058
0,054
0,051
0,0773
0,0723
0,0678
0,0638
0,0602
0,0863
0,0809
0,0761
0,0718
0,0679
0,0947
0,0889
0,0837
0,0791
0,0749
0,103
0,111 0,119
0,123
0,0966 0,104 0,112
0,116
0,0910 0,0982 0,105
0,109
0,0861 0,0929 0,0995 0,103
0,0816 0,0881 0,0944 0,0982
0,892
0,836
0,787
0,743
0,703
0,972
0,911
0,857
0,809
0,766
1,052
0,986
0,927
0,876
0,829
42
44
46
48
50
0,0570
0,0540
0,0513
0,0488
0,0465
0,0644
0,0612
0,0583
0,0556
0,0531
0,0711
0,0677
0,0646
0,0617
0,0590
0,0775
0,0739
0,0705
0,0674
0,0646
0,0838
0,0798
0,0762
0,0729
0,0699
0,0898
0,0856
0,0818
0,0783
0,0751
0,0934
0,0891
0,0851
0,0815
0,0781
0,607
0,577
0,551
0,527
0,504
0,668
0,635
0,606
0,580
0,555
0,728
0,693
0,661
0,632
0,606
0,788
0,750
0,716
0,684
0,656
55
60
65
70
75
0,0414
0,0371
0,0335
0,0303
0,0275
0,0478
0,0432
0,0394
0,0361
0,0333
0,0533
0,0484
0,0444
0,0409
0,0387
0,0584
0,0532
0,0489
0,0451
0,0419
0,0633
0,0578
0,0531
0,0491
0,0458
0,0680
0,0621
0,0572
0,0529
0,0492
0,0709
0,0647
0,0596
0,0552
0,0544
0,454
0,412
0,376
0,347
0,321
0,484
0,439
0,402
0,370
0,343
0,533
0,484
0,443
0,408
0,379
0,581
0,528
0,483
0,446
0,414
0,629
0,572
0,524
0,483
0,448
80
90
100
110
120
0,0250 0,0307
0,0265
0,0231
0,0202
0,0177
0,0351
0,0307
0,0270
0,0241
0,0216
0,0390
0,0342
0,0304
0,0273
0,0247
0,0426
0,0375
0,0335
0,0301
0,0274
0,0460
0,0406
0,0363
0,0328
0,0298
0,0480
0,0424
0,0380
0,0343
0,0313
0,285
0,266
0,250
0,235
0,210
0,299
0,280
0,263
0,247
0,221
0,320
0,299
0,281
0,265
0,237
0,353
0,330
0,311
0,293
0,263
0,386
0,361
0,340
0,321
0,288
0,418
0,392
0,368
0,348
0,313
130
140
150
160
170
0,0156
0,0137
0,0120
0,0103
0,0195
0,0177
0,0161
0,0147
0,0134
0,0225
0,0206
0,0189
0,0175
0,0162
0,0250
0,0230
0,0213
0,0197
0,0184
0,0274
0,0252
0,0234
0,0218
0,0203
0,0287
0,0265
0,0246
0,0229
0,0214
0,190
0,173
0,159
0,146
0,135
0,200
0,183
0,168
0,155
0,144
0,215
0,196
0,181
0,167
0,155
0,261
0,239
0,220
0,204
0,190
0,261
0,239
0,220
0,204
0,190
0,284
0,260
0,239
0,222
0,207
180
190
200
210
220
0,0123
0,0113
0,0103
0,0094
0,0086
0,0150
0,0140
0,0131
0,0122
0,0114
0,0172
0,0161
0,0151
0,0142
0,0134
0,0191
0,0172
0,0169
0,0160
0,0151
0,0201
0,0189
0,0179
0,0169
0,0160
160
180
200
220
250
300
350
400
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
2,024
1,838
1,684
1,553
1,441
2,120
1,926
1,764
1,627
1,510
2,215
2,013
1,844
1,701
1,579
2,311
2,100
1,924
1,775
1,648
2,453
2,230
2,043
1,885
1,750
2,691
2,445
2,241
2,068
1,920
2,927
2,661
2,439
2,251
2,089
3,164
2,876
2,636
2,433
2,259
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
1,344
1,259
1,184
1,118
1,058
1,409
1,320
1,242
1,172
1,109
1,473
1,380
1,298
1,226
1,160
1,537
1,440
1,355
1,279
1,211
1,633
1,530
1,440
1,359
1,287
1,792
1,679
1,580
1,492
1,413
1,950
1,828
1,720
1,624
1,538
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
1,004
0,912
0,834
0,769
0,713
1,053
0,956
0,875
0,807
0,749
1,102
1,001
0,916
0,845
0,784
1,150
1,045
0,957
0,882
0,819
1,222
1,111
1,017
0,938
0,871
1,342
1,219
1,117
1,031
0,957
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
0,664
0,662
0,584
0,551
0,521
0,698
0,653
0,614
0,579
0,548
0,731
0,684
0,643
0,607
0,574
0,763
0,715
0,672
0,634
0,600
0,812
0,761
0,715
0,675
0,639
4,0
4,2
4,4
4,6
4,8
0,494
0,470
0,448
0,427
0,409
0,520
0,494
0,471
0,450
0,431
0,545
0,519
0,494
0,472
0,452
0,570
0,542
0,517
0,494
0,473
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
0,392
0,354
0,323
0,413
0,374
0,342
0,314
0,291
0,434
0,393
0,359
0,331
0,306
0,270
0,253
0,237
0,223
0,199
p
7,5
8,0
8,5
9,0
10
11
12
13
14
15
Temperatura pary przegrzanej
o
C
p
2
*) 1 kG/cm = 0,0981 MPa
Obj to
wła ciwa „v” – wg tabeli pary wodnej VDI, nakład 6, wyd. A 1963r.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
23
Tabela 9.
G sto ci wła ciwe dla cieczy
Wzór
chemiczny
Czynnik
C2H6
Etan
C2H4
Etylen
C2H5Cl
Chloroetylen
NH3
Amoniak
CH3COOH3
Aceton
Benzyna
C6H6
Benzol
C4H10
Butan
C4H8
Butylen
Olej nap dowy
Dwufyl
Paliwo samolotowe IP4
CF2Cl2
Freon 12
C2H4(OH)2
Glikol
CHO4
Gliceryna
1) G sto
o
Obj to
wła ciwa
p
3
kG/m
326
1)
346
892
609
917
680
880
580
600
880
1060
670
1330
1140
1260
Olej opałowy lekki
Olej opałowy ci ki
Ług potasowy 20%
Olej maszynowy
Metanol
Ług sodowy 20%
Naftalen
Nafta
Propan
Propylen
Kwas azotowy
Kwas siarkowy
Trójchloroetylen
Woda
Woda ci ka
p
3
kG/m
Temperatura
wrzenia przy
760 mm Hg
o
C
KOH
CH3OH
NaOH
C10H6
C3H8
C3H6
HNO2
H2SO3
C2HCl3
H2O
D2O
850
950
1188
910
792
1220
1145
810
500
550
1560
1400
1470
998
1100
Temper.
Obj to
wła ciwa
G sto
wła ciwa
Entalpia
C
v`
3
m /kg
p`
3
kG/m
i`
kcal/kg
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
310
320
330
340
350
360
370
0,001127
0,001141
0,001156
0,001173
0,001190
0,001209
0,001229
0,001251
0,001275
0,001302
0,001332
0,001365
0,001404
0,001448
0,001499
0,001562
0,001641
0,001747
0,001907
0,002230
887
876
865
853
840
827
814
799
784
768
751
732
712
691
667
640
609
572
524
448
182,2
192,8
203,5
214,3
225,3
236,4
247,7
259,2
271,0
283,0
295,3
308,0
321,0
334,6
349,0
364,2
380,7
398,9
420,9
452,3
175
220-350
380
64,7
218
150-300
-42,1
-47,8
86
338
87
100
101,4
o
G sto ci wła ciwe i entalpia dla wody
Obj to
wła ciwa
G sto
wła ciwa
Entalpia
C
v`
3
m /kg
p`
3
kG/m
i`
kcal/kg
0
2
4
6
8
10
12
14
46
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
0,001000
0,001000
0,001000
0,001000
0,001000
0,001000
0,001000
0,001001
0,001001
0,001001
0,001002
0,001002
0,001003
0,001003
0,001004
0,001004
0,001005
0,001006
0,001007
0,001000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
999
999
999
999
998
998
997
997
996
996
995
994
993
992
0,0
2,01
4,02
6,03
8,04
10,04
12,04
14,04
16,04
18,04
20,03
22,03
24,02
26,01
28,01
30,0
32,0
34,0
36,0
38,0
o
-88,6
-103,7
12,5
-33,4
56
80-130
80
-0,5
-6,3
175
256
70-90
-29,8
290
Czynnik
Wzór
chemiczny
Obj to
wła ciwa
przy 20 C, przy etylenie 0 C
Tabela 10.
Temper.
Temperatura
wrzenia przy
760 mm Hg
o
C
Temper.
Obj to
G sto
wła ciwa wła ciwa
Entalpia
C
v`
3
m /kg
p`
3
kG/m
i`
kcal/kg
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
110
120
130
140
150
160
170
0,001008
0,001010
0,001012
0,001014
0,001017
0,001020
0,001023
0,001026
0,001029
0,001032
0,001036
0,001039
0,001043
0,001051
0,001060
0,001070
0,001080
0,001090
0,001102
0,001114
992
990
988
986
983
980
978
975
972
969
965
962
958
951
943
935
926
917
907
897
39,98
44,96
49,95
54,95
59,94
64,93
74,94
79,95
84,96
98,98
95,01
100,04
110,12
120,30
130,40
140,60
150,90
161,30
171,70
o
o
Warto ci stanu nasycenia z tablic pary wodnej podano wg VDI, nakład 6, wydanie A 1963
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
24
Tabela 11.
Warto ci charakterystyczne dla gazów i par
Czynnik
Acetylen
Amoniak
Argon
Etan
Etylen
Para benzenu
Butan
Butylen
Chlor
Chlorowodór
Dwufenyl
Dwufyl
Gaz ziemny
Fluor
Freon 12
Gaz generatorowy
Hel
Heksan
Dwutlenek w gla
Tlenek w gla
Gaz koksowniczy
Powietrze
Metan
Metanol
Chlorek metylu
Pentan*
Propylen*
Propan*
Tlen
Dwutlenek siarki
Siarkowodór
Ci ka woda
Gaz miejski
Azot
Chlorek winylu*
Wzór
chemiczny
C2H2
NH3
Ar
C2H6
C2H4
C6H6
C4H10
C4H8
Cl2
HCl
C12H10
F2
CF2Cl2
He
C6H14
CO2
CO
CH4
CH3OH
CH3Cl
C5H12
C3H6
C3H8
O2
SO2
H2S
D2O
N2
C2H3Cl
Para wodna nasycona
Para wodna przegrzana
H2O
Wodór
H2
Masa
drobinowa
M
26
17
39,9
30,1
28
78,1
58,1
56
70,9
36,5
154,1
165,7
16,6
37,8
120,9
23,5
4
86,1
44
28
11,8
29
16
32
50,5
72,1
42
44
32
64
34
20,03
11,8
28
62,5
18
18
2
G sto
1)
n
(kg/Nm3)
1,17
0,77
1,78
1,35
1,26
3,84
2,7
2,58
3,17
1,64
6,88
3,8
0,74
1,69
5,4
1,13
0,18
3,94
1,977
1,25
0,54
1,29
0,72
1,43
2,31
3,45
1,91
2,01
1,43
2,92
1,54
0,89
0,54
1,25
2,78
0,089
Stała
gazowa
R
Wykładnik
adiabaty
32,6
49,8
21,2
28,2
30,2
10,8
14,6
15,2
11,9
23,2
5,5
5,12
51
22,3
7,02
36,1
211,8
9,9
19,2
30,3
71,5
29,3
52,9
26,4
16,8
11,7
20,2
19,2
26,5
13,2
24,6
71,5
30,2
13,6
420,8
1,23
1,32
1,67
1,20
1,25
1,12
1,11
1,20
1,34
1,42
1,05
1,3
1,14
1,39
1,66
1,06
1,30
1,4
1,34
1,4
1,3
1,24
1,08
1,14
1,14
1,4
1,27
1,3
1,34
1,4
1,29
1,135
1,3
1,41
kr
0,553
0,554
0,487
0,565
0,555
0,581
0,582
0,565
0,539
0,530
0,596
0,548
0,576
0,540
0,448
0,594
0,548
0,530
0,539
0,530
0,548
0,557
0,589
0,576
0,576
0,530
0,551
0,548
0,539
0,530
0,577
0,548
0,529
max
Temp.
wrzenia2)
0,467
0,475
0,514
0,458
0,466
0,448
0,446
0,458
0,478
0,486
0,437
0,473
0,451
0,481
0,513
0,439
0,473
0,484
0,478
0,484
0,473
0,464
0,442
0,450
0,450
0,484
0,469
0,473
0,478
0,484
0,472
0,450
0,473
0,485
-83,6
-33,4
-186
-88,6
-103,7
80,1
-0,5
-6,3
-34
-85
256
256
-188
-29,8
-269
68,7
-78,4
-191,6
-193
-161,5
64,7
23,7
36,1
-47,8
-42,1
-183
-10
-60,4
-101,4
-195,7
-14
100
-252,8
o
C
Entalpia
parowania3)
r
(kcal/kg)
198
327
38
117
125
94,4
92,1
96
62
106
74,4
69
38
39,8
4,9
80,3
137
52
47
122
263
102
85,4
105
102
51
96
131
494,2
48
540
110
Temp.
krytyczna
Krytyczne
ci nienie
absolutne
35,5
132,4
-117,6
32,1
13,0
288,5
153
146,4
146
51
495
-129
111,5
-267,9
235
31
-138,7
-140,7
-81,5
232,8
141,5
197,2
97
95,6
-118,0
157,3
99,6
371,5
-147,1
374,2
-239,9
6,41
11,5
5,23
5,04
5,17
4,95
3,87
4,1
7,84
8,41
3,29
5,5
3,96
0,238
3,10
7,55
3,57
3,84
4,71
8,13
6,81
3,41
4,71
4,35
5,05
8,04
9,50
21,44
3,25
22,56
1,32
o
C
Warto ci podano wg tablic VDI.
1)
G sto – g sto wła ciwa przy 0oC i 760 mm Hg
2)
Temperatury wrzenia przy 760 mm Hg
3)
Entalpia parowania przy temperaturze wrzenia
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
25
Dodatkowo w opracowaniu niniejszym podajemy
bezpiecze stwa do kotłów wodnych wg WUDT-UC-KW.
Wymagana przepustowo
metodyk
doboru
zaworów
urz dze zabezpieczaj cych
Ł czna przepustowo
urz dze zabezpieczaj cych na kotle powinna wynosi :
N
m = m1 + m2 + ... + mm ≥ 3600
r
gdzie:
m – ł czna przepustowo
urz dze zabezpieczaj cych
m1, m2…mn (kg/h) – przepustowo
poszczególnych urz dze zabezpieczaj cych
N (kW) – najwi ksza trwała moc cieplna kotła
r (kJ/kg) – ciepło parowania wody przy ci nieniu przed zaworem bezpiecze stwa
Powierzchnia przekroju kanałów dopływowych zaworów bezpiecze stwa powinna by obliczona
dla pary wodnej nasyconej. Dla kotłów okre lonych w p. 2.2.5 poz. b i c przepisów
DT-UC-90/KW-01, przy obliczaniu powierzchni przekroju zaworów bezpiecze stwa mo na
uwzgl dni udziałpary i wody w mieszance parowo-wodnej przepływaj cej przez zawór po jego
zadziałaniu, stosuj c poni sze wzory:
A = Ap + Aw
Ap =
X2 • m
10 • K1 • K 2 • α • ( p1 + 0,1)
Aw =
(1 − X 2 ) • m
5,03 • α c ( p1 − p2 ) • ρ1
gdzie:
A (mm2) –
sumaryczna obliczeniowa
bezpiecze stwa
kanałów
dopływowych
zaworów
Ap (mm2) –
obliczeniowa powierzchnia przekrojów kanałów
bezpiecze stwa niezb dna do odprowadzenia pary
dopływowych
zaworów
Aw (mm2) –
obliczeniowa powierzchnia przekrojów kanałów
bezpiecze stwa niezb dna do odprowadzenia wody
dopływowych
zaworów
K1, K2, p1, p2,
X2 –
1,
,
c,
powierzchnia
- oznaczenia podane na pocz tku p. 5 niniejszego opracowania
udział pary w mieszance parowo-wodnej odprowadzanej przez zawory
bezpiecze stwa, okre lony wg wzoru
X2 =
i1 − i2
r
w którym:
i1 (kJ/kg) – entalpia wody przed zaworem bezpiecze stwa przy nadci nieniu p1
i2 (kJ/kg) – entalpia wody na wylocie z zaworu bezpiecze stwa przy nadci nieniu p2
r (kJ/kg) – ciepło parowania wody przy ci nieniu przed zaworem bezpiecze stwa
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
26
6.
Zwi kszanie przekroju kanału dopływowego zaworów bezpiecze stwa
przy przepływie cieczy o du ej lepko ci
W ramach doboru kanałów przepływowych zaworów bezpiecze stwa dla cieczy o zwi kszonej
lepko ci lub dla mieszanin z udziałem cieczy lepkiej, zaleca si obliczeniowe zwi kszenie
charakterystycznego przekroju kanału dopływowego za pomoc współczynnika korekcyjnego K .
Obowi zuje zale no :
gdzie:
A - przekrój kanału dopływowego po korekcie na lepko
Ao - wymagany przekrój kanału dopływowego zaworu dla tej samej wydajno ci przepływu
czynnika o lepko ci równej lepko ci wody, przy identycznych pozostałych warunkach
rozpr enia.
Obliczenie współczynnika korekcyjnego K nie jest wymagane dla czynników o lepko ci
kinematycznej mniejszej ni 10 10-6 m2/s. W tych przypadkach przyjmuje si K = 1.
Po okre leniu liczby Reynolds’a z uwzgl dnieniem wcze niej obliczonego przekroju Ao i lepko ci
czynnika przepływowego, wyznacza si współczynnik korekcyjny K , korzystaj c z wykresu K
f(Re) lub obliczeniowo z podanych w poni szej tabeli zale no ci.
Obliczanie liczby Reynolds’a:
gdzie:
qv [m3/h]
[m2/s]
Ao [mm2]
- odprowadzany strumie obj to ciowy
- lepko kinematyczna przepływaj cej cieczy
- przekrój obliczeniowy odniesiony do wody
Współczynnik korekcyjny ze wzgl du na lepko
Kv
Zakres obowi zywania
0,6413+0,2669ln(Re)
0,5735+0,4343ln(Re)-0,04093ln2(Re)
+0,0013081ln3(Re)
1
W literaturze spotyka si
60000.
wg firmy LESER:
34
Re
200 < Re
200
60000
Re > 60000
równie zale no
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
pokrywaj c
w sposób ci gły cały obszar Re
27
Kv
Liczba Reynolds’a (Re)
7.
Siły reakcji przy odprowadzaniu gazów, par i cieczy z zaworów
bezpiecze stwa
Przy zrzucie czynnika z zaworu bezpiecze stwa powstaj siły reakcji, które musz by przej te
z zaworu przez przewody przył czne oraz punkty mocowania. Wielko siłreakcji ma przede
wszystkim znaczenie dla prawidłowego rozmieszczenia punktów mocowania. Nale y przy tym
zwróci uwag , aby napr enia statyczne, dynamiczne i termiczne z przewodów doi odprowadzaj cych nie zostały przeniesione na zawór. Kierunek sił reakcji jest przeciwny do
kierunku wypływu czynnika z zaworu.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
28
Stosowane formuły obliczeniowe (podane na podstawie literatury niemieckiej):
Dla par i gazów:
d
2 ∗ψ ∗ α
∗ o
κ ∗ (κ + 1) d
Pn = po
2
Dla pn>pu:
FR =
π
40
∗ ψ ∗ α ∗ d o ∗ po ∗
2 ∗κ +
2
2
κ
− d 2 ∗ pu
Dla zale no ci ci nie ró nych od pn>pu:
FR =
π
20
∗ψ 2 ∗ α 2 ∗
4
do
∗ po
d2
Dla cieczy:
FR =
π
20
∗α 2 ∗
4
do
∗ ( p o − pu )
d2
Gdzie:
do – najwi ksza rednica wypływu
d – rednica wewn trzna przewodu wypływowego
FR – siła reakcji
κ - wykładnik adiabaty
p – ci nienie zadziałania jako nadci nienie
po – ci nienie absolutne w przestrzeni ci nieniowej = ci nienie zadziałania + pu + przyrost
ci nienia potrzebny do pełnego otwarcia (b1)
pn – ci nienie absolutne przy wydmuchu
pu – absolutne ci nienie otoczenia
– współczynnik wypływu
ψ - współczynnik ekspansji adiabatycznej
8.
Wpływ przeciwci nie
Zgodnie z ró nymi przepisami, medium wypuszczane przez zawór bezpiecze stwa nale y
bezpiecznie odprowadzi . Przy mediach takich jak np. czyste powietrze, mo e to nast powa
bezpo rednio do atmosfery z otworu wylotowego zaworu lub za po rednictwem krótkiego
przewodu z uj ciem do atmosfery. W przypadku substancji toksycznych lub niebezpiecznych dla
rodowiska z uwagi na parametry lub wła ciwo ci – wydmuch musi nast powa do układu
zamkni tego (np. zbiornika, kolektora zbiorczego). Z takiego uwarunkowania wynikaj
najcz ciej znaczne długo ci przewodów odpływowych z dodatkowymi kolanami. Przy bardziej
rozbudowanych systemach zabezpiecze , gdzie mamy do czynienia z wi ksz ilo ci zaworów
bezpiecze stwa, cz sto do tego dochodzi jeszcze znaczna ilo przewodów. Przeciwci nienie
tworz ce si w wyniku oporów przepływu w przewodach odpływowych nie pozostaje bez wpływu
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
29
na charakterystyk i działanie zaworu bezpiecze stwa. Efektem tego oddziaływania mo e by
obni ona przepustowo zaworu oraz niestabilno pracy w postaci drga .
8.1
Przeciwci nienie własne
Jest to przeciwci nienie powstaj ce w przewodzie odpływowym podczas wydmuchu z zaworu
bezpiecze stwa. Jego maksymaln , dopuszczaln
warto
dla ka dego typu zaworu
bezpiecze stwa – podaje producent. Z zasady dla standardowych konstrukcji zaworów
bezpiecze stwa nie przekracza ono 15% warto ci ci nienia zadziałania (pocz tku otwarcia)
minus przeciwci nienie obce (je eli wyst puje).
Niedopuszczalne wy sze przeciwci nienie wpływa na:
wielko skoku (nie zostaje osi gni ta przynale na warto współczynnika wypływu)
działanie zaworu (zawór mo e pracowa niestabilnie w wyniku czego mog powstawa
drgania i uderzenia w zabezpieczanej instalacji)
W przypadkach, gdy przeciwci nienie własne przekracza dopuszczaln warto – stosuje si
zawory bezpiecze stwa wyrównowa one, z mieszkiem spr ystym ze stali nierdzewnej, który
obok funkcji uszczelniaj cych pełni tak e rol kompensatora przeciwci nienia przekraczaj cego
owe 15%. Ze wzgl du na równo
efektywnego przekroju uszczelnienia mieszka i gniazda
zaworowego – siły powstaj ce na skutek rosn cego ci nienia znosz si i nie maj wpływu na
skok zaworu i tym samym jego przepustowo .
By móc okre li wielko
przeciwci nienia własnego w przewodzie odpływowym musz by
znane:
długo oraz rednica przewidywanego przewodu odpływowego
ilo , rodzaj oraz dane ewentualnego osprz tu przewidzianego do zamontowania na
przewodzie odpływowym
ci nienie zadziałania zaworu bezpiecze stwa
rodzaj czynnika odprowadzanego przez zawór
maksymalny mo liwy zrzut masowy (przepustowo ) z zaworu
Ze wzgl du na to, e formuły pozwalaj ce na okre lenie wielko ci tego przeciwci nienia nie
maj charakteru obligatoryjnego, s przywoływane przez ró ne ródła i mog wyst powa
pewne odchylenia w wynikach – w niniejszym opracowaniu nie podajemy konkretnej formuły,
pozostawiaj c projektantowi jej indywidualny wybór.
8.2
Przeciwci nienie obce
Jest to przeciwci nienie wyst puj ce w przewodzie odpływowym b d cym cz ci dalszego
systemu ci nieniowego, w którym panuje ci nienie wy sze od atmosferycznego.
Przeciwci nienie to mo e mie charakter stały lub zmienny. W przypadku przeciwci nienia
obcego stałego – zawór bezpiecze stwa ustawiany jest na ci nienie ró nicowe tj. ci nienie
zadziałania minus przeciwci nienie. Przy przeciwci nieniach obcych o charakterze zmiennym –
nale y stosowa zawory bezpiecze stwa z mieszkiem spr ystym , który kompensuje wpływ
tego przeciwci nienia na działanie zaworu.
9.
Zagadnienia eksploatacyjno – monta owe
9.1
Monta zaworów bezpiecze stwa
Przed zamontowaniem na instalacji nale y sprawdzi , czy zawór bezpiecze stwa nie został
uszkodzony lub zanieczyszczony w czasie transportu, oczy ci powierzchnie kołnierzy
przył czeniowych ze rodka konserwuj cego (o ile taki został zastosowany) oraz usun
ewentualne zanieczyszczenia z kanałów przepływowych.
Po zamontowaniu zluzowa d wigni przez usuni cie drutu mocuj cego.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
30
Zawory bezpiecze stwa nale y montowa w pozycji pionowej. Miejsce zamontowania powinno
spełnia nast puj ce warunki:
- powinno by dost pne i dobrze o wietlone
- w przypadku stosowania zaworów bezpiecze stwa budowy otwartej miejsce zabudowy
powinno uwzgl dnia wymogi BHP (tj. zadziałanie zaworu nie powinno stwarza zagro enia
dla zdrowia i ycia obsługi)
- powinno by zabezpieczone przed wpływem warunków atmosferycznych, w przypadku
zamontowania zaworu na zewn trz, musi by on zabezpieczony przed zamarzaniem
i opadami atmosferycznymi
Przy podł czaniu zaworu do przewodów przył cznych nale y stosowa uszczelnienia zgodne
z obowi zuj cymi normami i dobrane pod wzgl dem materiałowym do rodzaju i parametrów
roboczych czynnika przepływowego. ruby ł cz ce kołnierze zaworu z kołnierzami przewodów
przył cznych nale y dokr ca równomiernie i na przemian. Nale y unika wszelkich
dodatkowych napr e w poł czeniach z przewodami przył cznymi, a zawór nie mo e stanowi
konstrukcji no nej dla osprz tu urz dzenia ci nieniowego, na którym jest zamontowany, jak
równie nie mo e by nara ony na odkształcenia spowodowane wadliwym monta em
przewodów przył cznych. Monta przewodów przył cznych powinien spełnia warunki opisane
w punkcie 2 niniejszego opracowania.
9.2
Eksploatacja zaworów bezpiecze stwa
Zawory bezpiecze stwa wymagaj szczególnie starannej i odpowiedzialnej obsługi. Wszelkie
niedoci gni cia eksploatacyjne mog prowadzi do uszkodzenia mechanizmu zaworowego,
a w nast pstwie tego do uszkodzenia całego urz dzenia ci nieniowego.
W czasie eksploatacji zaworów bezpiecze stwa nale y zwraca szczególn uwag na:
- Prawidłowe nastawienie zaworu bezpiecze stwa, odpowiednio do parametrów roboczych
urz dzenia ci nieniowego
- Wła ciwe zabezpieczenie zaworu przed samowoln
regulacj
i mo liwo ci
jego
zablokowania
- Okresowe sprawdzenie prawidłowo ci działania zaworów bezpiecze stwa
- Zabezpieczenie mechanizmu zaworowego przed mo liwo ci uszkodzenia
- Prawidłow gospodark remontow
Wa nym zagadnieniem przy eksploatacji zaworów bezpiecze stwa jest sprawdzanie
prawidłowo ci ich działania przez przedmuchiwanie. Nale y przy tym pami ta , e zbyt cz ste
przedmuchiwanie mo e prowadzi w konsekwencji do uszkodzenia powierzchni uszczelniaj cych
siedliska i grzyba zaworu bezpiecze stwa i tym samym do utraty szczelno ci zamkni cia,
natomiast zupełny brak przedmuchiwania powoduje z reguły zapieczenie mechanizmu
zaworowego, co mo e mie powa ne nast pstwa. Cz stotliwo przedmuchiwania zale y przede
wszystkim od warunków eksploatacyjnych, jak równie od wymaga uj tych w przepisach
szczegółowych, dotycz cych danego typu instalacji lub urz dzenia ci nieniowego. Czasokresy
przedmuchiwania zaworów powinny by podane w instrukcji ruchowej danej instalacji lub
urz dzenia ci nieniowego. Przedmuchiwanie nale y przeprowadza przy u yciu d wigni, której
uruchomienie powoduje zluzowanie nacisku spr yny, pozwalaj c tym samym na minimalny
wznios grzyba i przepływ czynnika. Zluzowanie to jest mo liwe przy ci nieniu wynosz cym co
najmniej 80% ci nienia roboczego.
W nast puj cych przypadkach, za zgod dozoru technicznego, mo na zastosowa zawory
bezpiecze stwa bez urz dzenia do ich przedmuchiwania:
♦ Gdy proces technologiczny nie zezwala na przedmuchiwanie.
♦ Je eli u ycie takiego urz dzenia jest niedopuszczalne ze wzgl du na własno ci czynnika
roboczego ( truj ce, wybuchowe itp.).
♦ Gdy przedmuchiwanie mo e spowodowa wadliwe działanie zaworu.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
31
W takich przypadkach zawory bezpiecze stwa powinny by poddawane okresowej kontroli ze
sprawdzeniem prawidłowo ci działania na stanowisku próbnym bez zmiany ich nastawienia.
Sprawdzanie takie powinno by przeprowadzane przez osob
posiadaj c
stosowne
uprawnienia, w regularnych odst pach czasu, jednak nie rzadziej ni 1 raz na 6 miesi cy
(informacj t podajemy na podstawie polskich przepisów dozorowych)
W czasie normalnej pracy zaworu bezpiecze stwa bardzo cz sto wyst puje uszkodzenie
mechanizmu zaworowego, w wyniku m.in. zbyt cz stego przedmuchiwania, wadliwego monta u
lub zanieczyszcze pochodzenia korozyjnego. Uszkodzenie powierzchni uszczelniaj cych
siedliska i grzyba zaworu prowadzi do nieszczelno ci. Z reguły, we wst pnej fazie, mo na je
usun poprzez regeneracj tych powierzchni (np. docieranie, polerowanie).
Jednak e w przypadku długotrwałych nieszczelno ci, dochodzi zazwyczaj do erozyjnych ubytków
materiału powierzchni uszczelniaj cych i wówczas zawór musi zosta odstawiony do remontu lub
wymieniony na nowy. Remonty zaworów bezpiecze stwa powinny by w pierwszej kolejno ci
wykonywane przez producenta zaworu bezpiecze stwa, który jest w stanie w sposób
autorytatywny okre li zakres remontu, b d te przez firmy lub zespoły remontowe posiadaj ce
stosowne uprawnienia dozoru technicznego.
10.
Sposób zamawiania
W zamówieniu nale y uj
nast puj ce dane:
♦ Nazw i nr katalogowy zaworu bezpiecze stwa
♦
rednic nominaln (DN) zaworu
♦ Ci nienie pocz tku otwarcia lub zakres ci nie pocz tku otwarcia
♦ Temperatur czynnika
♦ Rodzaj czynnika
W przypadku zapyta
ofertowych, zwłaszcza dotycz cych zaworów bezpiecze stwa
zastosowanych na czynniki agresywne b d specyficzne (na temat których trudno znale dane
w ogólnodost pnych materiałach ródłowych), wskazane jest posłu enie si „Arkuszem
technicznym zaworu bezpiecze stwa”.
11.
Uwagi
Przy odbiorze dozorowym instalacji wymagane jest posiadanie oblicze przepustowo ci, wg
wymaga przepisów UDT (w przypadku zaworów bezpiecze stwa eksportowanych, obowi zuj
równie stosowne przepisy kraju, w którym zawory b d eksploatowane) lub przepisów
szczegółowych, które s potwierdzeniem prawidłowego doboru zaworu bezpiecze stwa do
instalacji lub urz dzenia ci nieniowego.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
32
Zał cznik nr 1.
ARKUSZ TECHNICZNY ZAWORÓW BEZPIECZE STWA
Zamówienie Nr
Oferta
Nr
z dnia
z dnia
Arkusz........Arkuszy...............
Pismo Nr
Decyzja komisji Nr
z dnia
z dnia
Pozycja Nr
Ilo sztuk
Przeznaczenie
Typ zaworu / rednica nominalna/
DANE EKSPLOATACYJNE
Rodzaj czynnika
Masa cz steczkowa
3
Ci ar wła ciwy kG/m
5)
Wykładnik adiabaty χ
Dane o
Ci nienie robocze /nadci nienie/
MPa
urz dzeniu Max dopuszczalne ci nienie rob.
MPa
1)
lub
Dopuszczalne przekroczenie ci nienia MPa
instalacji /nadci nienie/
o
Temperatura robocza C
Ci nienie pocz tku otwarcia MPa /nadci nienie/
Max mo liwe przeciwci nienie MPa /nadci nienie/
Ci nienie nastawy
MPa /nadci nienie/
2/
Wzrost ci nienia ponad ci nienie otwarcia w % / b1 /
3/
Spadek ci nienia poni ej ci nienia otwarcia w % / b2/
o
Temperatura przy wydmuchu
C
Wymagana wydajno zaworu / kg/h /
WYKONANIE ZAWORU
Rodzaj zaworu / pełnoskokowy ; proporcjonalny /
Element obci aj cy / spr yna ; ci arek /
Kadłub
Spr yna
Materiał
Elementy uszczelniaj ce
Kołnierz
wlotowy /
kołnierz
wylotowy
Nr normy / PN ; DIN /
DN
mm
PN
MPa
4/
Powierzchnie uszczelniaj ce
2
Przekrój kanału Wymagany mm
2
dopływowego
Dobrany
mm
Normalne /P/ z przedmuchem
Gazoszczelne /G/ z przedmuchem
Gazoszczelne /G/ bezd wigniowe
Z ograniczeniem skoku do cieczy /C/
1/
Dopuszczalne przekroczenie max dopuszczalnego ci nienia roboczego przy pełnym wydmuchu
b1 /%/ procentowy wzrost ci nienia niezb dny do uzyskania pełnego otwarcia /pełnego skoku/zaworu bezpiecze stwa
3/
b2 /%/ procentowy spadek ci nienia niezb dny do szczelnego zamkni cia zaworu bezpiecze stwa
4/
Powierzchnie kołnierzy / gładkie; z rowkiem; z wyst pem itp./
5/
Poda w przypadku mieszaniny jako χ zast pcza
2/
UWAGI :
Data
Opracował
Zatwierdził
Telefon
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
Nazwa firmy
33
Zał cznik nr 2.
PRZYKŁAD TABLICZKI FIRMOWEJ ZAWORU BEZPIECZE STWA
OBOWI ZUJ CEJ W L SKICH ZAKŁADACH ARMATURY PRZEMYSŁOWEJ
0045
bar
L SKIE ZAKŁADY ARMATURY PRZEMYSŁOWEJ
Si
bar
1
2
3
4
5
6
Oznaczenia wyst puj ce na tabliczce znamionowej
1. Typ zaworu bezpiecze stwa
2. rednica gniazda „do”
3. Numer spr yny
4. Wykonanie (P – normalne, G – gazoszczelne)
5. Współczynnik wypływu „ ”
6. Ci nienie pocz tku otwarcia lub zakres ci nie pocz tku otwarcia
Dodatkowo na kołnierzu wylotowym wybijane s w kolejno ci:
- rok produkcji / zakład / nr kolejny
- nr spr yny
- zakres ci nie lub ci nienie pocz tku otwarcia
- nr stanowiska montera
- znak KJ
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
34
Tabela 12.
ZAWORY BEZPIECZE STWA KOŁNIERZOWE PEŁNOSKOKOWE - ZAKRESY CI NIE
Si 6301/02/03/04;
Zakres ci nie
bar
0,045÷
÷0,068
0,066÷
÷0,10
0,095÷
÷0,14
0,13÷
÷0,19
0,18÷
÷0,26
0,25÷
÷0,36
0,35÷
÷0,50
0,48÷
÷0,63
0,6÷
÷0,8
0,75÷
÷1,0
0,95÷
÷1,25
1,2÷
÷1,6
1,5÷
÷2,0
1,8÷
÷2,5
2,3÷
÷3,2
3,0÷
÷4,0
3,8÷
÷5,0
4,8÷
÷6,2
6,0÷
÷7,8
7,5÷
÷9,5
0,45÷0,68
0,66÷1,0
0,95÷1,4
1,3÷1,9
1,8÷2,6
2,5÷3,6
3,5÷5,0
4,8÷6,3
6,0÷8,0
7,5÷10
9,5÷12,5
12÷16
15÷20
18÷25
23÷32
30÷40
38÷50
48÷62
60÷78
75÷95
0,1 ; 0,2 ; 0, 3 ; 0,4
Szereg
MPa
Si 6102/03/04
20 x 32
25 x 40
32 x 50
40 x 65
50 x 80
65 x 100
80 x 125
100 x 150
125 x 200
150 x 250
200 x 300
L-4010
L-4011
L-4012
L-4013
L-4014
L-4015
L-4016
L-4017
L-4018
L-4019
L-4020
L-4021
L-4022
L-4023
L-4024
L-4025
L-4040
L-4041
L-4026
L-4027
L-4028
L-4029
L-4030
L-4031
L-4032
L-4033
L-4034
L-4035
L-4036
L-4037
L-4038
L-4039
L-4040
L-4041
L-4056
L-4058
L-4057
L-4058
L-4042
L-4043
L-4044
L-4045
L-4046
L-4047
L-4048
L-4049
L-4050
L-4051
L-4052
L-4053
L-4054
L-4055
L-4056
L-4058
L-4073
L-4074
L-4073
L-4074
L-4059
L-4060
L-4061
L-4062
L-4063
L-4064
L-4065
L-4066
L-4067
L-4068
L-4069
L-4070
L-4071
L-4072
L-4073
L-4089
L-4090
L-4089
L-4090
L-4091
L-4076
L-4077
L-4078
L-4079
L-4080
L-4081
L-4082
L-4083
L-4084
L-4085
L-4086
L-4087
L-4088
L-4089
L-4090
L-4106
L-4107
L-4106
L-4107
L-4108
L-4093
L-4094
L-4095
L-4096
L-4097
L-4098
L-4099
L-4100
L-4101
L-4102
L-4103
L-4104
L-4105
L-4106
L-4107
L-4123
L-4124
L-4123
L-4124
L-4125
L-4110
L-4111
L-4112
L-4113
L-4114
L-4115
L-4116
L-4117
L-4118
L-4119
L-4120
L-4121
L-4122
L-4123
L-4138
L-4139
L-4138
L-4139
L-4140
L-4126
L-4127
L-4128
L-4129
L-4130
L-4131
L-4132
L-4133
L-4134
L-4135
L-4136
L-4137
L-4138
L-4152
L-4153
L-4153
L-4154
L-4155
L-4127
L-4128
L-4129
L-4130
L-4131
L-4132
L-4133
L-4134
L-4135
L-4136
L-4137
L-4152
L-4153
L-4154
L-4142
L-4143
L-4144
L-4145
L-4146
L-4147
L-4148
L-4149
L-4150
L-4151
L-4165
L-4166
L-4171
L-4172
L-4173
L-4174
L-4175
L-4176
L-4177
L-4178
L-4179
L-4181
2) w przypadku DN300x400 i DN400x500 zakresy ci nie podano w barach
Uwaga: Powy ej linii grubej materiałspr yny – drut patentowany BI
Poni ej linii grubej materiałspr yny – 51CrV4
Szereg 01;02
Szereg 03
Szereg 04
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
300 x 4001) 400 x 5001)
L-4198
0,3÷0,42
L-4199
0,4÷0,55
L-4200
0,52÷0,7
L-4201
0,65÷0,9
L-4202
0,8÷1,1
L-4206
2,2÷3,0
L-4569
0,25÷0,28
L-4570
0,28÷0,31
L-4571
0,31÷0,36
L-4572
0,36÷0,42
L-4573
0,42÷0,5
L-4574
0,5÷0,6
L-4575
0,6÷0,7
L-4576
0,7÷0,8
L-4577
0,8÷0,95
L-4207
2,9÷3,8
L-4578
0,95÷1,1
L-4208
3,7÷4,8
L-4209
4,7÷6,0
L-4210
5,6÷7,0
L-4579
1,1÷1,3
L-4580
1,3÷1,7
L-4581
1,7÷2,2
L-4582
2,2÷2,8
L-4583
2,8÷3,5
L-4584
3,5÷4,2
L-4585
4,2÷4,5
L-4203
1,0÷1,4
L-4204
1,3÷1,8
L-4205
1,7÷2,3
35
Tabela 13.
ZAWORY BEZPIECZE STWA KOŁNIERZOWE PROPORCJONALNE - ZAKRESY CI NIE
Si 25 01/02
Zakres ci nie
Si 23 02
15 x 151)
20 x 20
25 x 25
32 x 32
40 x 40
50 x 50
65 x 65
80 x 80
100 x 100
125 x 125
150 x 150
200 x 200
0,045÷
÷0,068 0,45÷0,68
L-4001
L-4001
L-4010
L-4026
L-4042
L-4059
L-4076
L-4093
L-4110
L-4126
L-4127
L-4142
0,066÷
÷0,10
0,66÷1,0
L-4002
L-4002
L-4011
L-4027
L-4043
L-4060
L-4077
L-4094
L-4111
L-4127
L-4128
L-4143
0,095÷
÷0,14
0,95÷1,4
L-4003
L-4003
L-4012
L-4028
L-4044
L-4061
L-4078
L-4095
L-4112
L-4128
L-4129
L-4144
0,13÷
÷0,19
1,3÷1,9
L-4003
L-4003
L-4013
L-4029
L-4045
L-4062
L-4079
L-4096
L-4113
L-4129
L-4130
L-4145
0,18÷
÷0,26
1,8÷2,6
L-4004
L-4004
L-4014
L-4030
L-4046
L-4063
L-4080
L-4097
L-4114
L-4130
L-4131
L-4146
0,25÷
÷0,36
2,5÷3,6
L-4004
L-4004
L-4015
L-4031
L-4047
L-4064
L-4081
L-4098
L-4115
L-4131
L-4132
L-4147
0,35÷
÷0,50
3,5÷5,0
L-4005
L-4005
L-4016
L-4032
L-4048
L-4065
L-4-82
L-4099
L-4116
L-4132
L-4133
L-4148
0,48÷
÷0,63
4,8÷6,3
L-4005
L-4005
L-4017
L-4033
L-4049
L-4066
L-4083
L-4100
L-4117
L-4133
L-4134
L-4149
0,60÷
÷0,80
6,0÷8,0
L-4006
L-4006
L-4018
L-4034
L-4050
L-4067
L-4084
L-4101
L-4118
L-4134
L-4135
L-4150
0,75÷
÷1,0
7,5÷10
L-4006
L-4006
L-4019
L-4035
L-4051
L-4068
L-4085
L-4102
L-4119
L-4135
L-4136
L-4151
0,95÷
÷1,25
9,5÷12,5
L-4007
L-4007
L-4020
L-4036
L-4052
L-4069
L-4086
L-4103
L-4120
L-4136
L-4137
L-4152
1,2÷
÷1,6
12÷16
L-4007
L-4007
L-4021
L-4037
L-4053
L-4070
L-4087
L-4104
L-4121
L-4137
L-4139
L-4154
1,5÷
÷2,0
15÷20
L-4008
L-4008
L-4022
L-4038
L-4054
L-4071
L-4088
L-4105
L-4122
L-4138
L-4140
1,8÷
÷2,5
18÷25
L-4008
L-4008
L-4023
L-4039
L-4055
L-4072
L-4089
L-4106
L-4123
L-4139
L-4141
2,3÷
÷3,2
23÷32
L-4009
L-4009
L-4024
L-4040
L-4056
L-4073
L-4090
L-4107
L-4124
L-4140
3,0÷
÷4,0
30÷40
L-4009
L-4009
L-4025
L-4041
L-4058
L-4074
L-4091
L-4108
L-4125
L-4141
01 ; 02
bar
02
MPa
Szereg
1) DN 15x15 tylko dla Si 2501
Uwaga : Powy ej linii grubej materiałspr yny – drut patentowany BI
Poni ej linii grubej materiałspr yny – 51CrV4
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
36
Tabela 14.
ZAWORY BEZPIECZE STWA KOŁNIERZOWE PEŁNOSKOKOWE - WYKONANIE CrNi
ZAKRESY CISNIE
Zakres ci nie
Si 6302 CrNi
20 x 32
25 x 40
32 x 50
40 x 65
50 x 80
65 x 100
80 x 125
100 x 150
0,5÷1,5
L-4216
L-4221
L-4226
L-4231
L-4236
L-4241
L-4246
L-4251
0,15÷
÷0,5
1,5÷5,0
L-4217
L-4222
L-4227
L-4232
L-4237
L-4242
L-4247
L-4252
0,5÷
÷1,0
5,0÷10
L-4218
L-4223
L-4228
L-4233
L-4238
L-4243
L-4248
L-4253
1,0÷
÷1,8
10÷18
L-4219
L-4224
L-4229
L-4234
L-4239
L-4244
L-4249
1,8÷
÷4,0
18÷40
L-4220
L-4225
L-4230
L-4235
1,8 ÷ 3,2
L-4240
1,8 ÷ 3,2
L-4245
1,8 ÷ 3,2
L-4250
1,8 ÷ 2,5
MPa
bar
0,05÷
÷0,15
1) Spr
yna z materiału 50HF. Spr
yny nara one na działanie chemiczne nale y niklowa .
L-4254
1,0 ÷ 1,6
L-41381)
1,5 ÷ 2,0
ZAWORY BEZPIECZE STWA KOŁNIERZOWE PROPORCJONALNE – WYKONANIE CrNi
ZAKRESY CI NIE
Si 2502 CrNi
Zakres ci nie
20 x 20
25 x 25
32 x 32
40 x 40
50 x 50
65 x 65
80 x 80
100 x 100
L-4246
L-4247
L-4248
L-4249
L-4250
1,8÷
÷ 3,2
MPa
bar
0,02÷
÷0,15
0,1÷
÷0,5
0,2÷
÷1,0
0,8÷
÷1,8
0,2÷1,5
1,0÷5,0
2,0÷10
8,0÷18
L-4211
L-4212
L-4213
L-4214
L-4216
L-4217
L-4218
L-4219
L-4221
L-4222
L-4223
L-4224
L-4226
L-4227
L-4228
L-4229
L-4231
L-4232
L-4233
L-4234
L-4236
L-4237
L-4238
L-4239
L-4241
L-4242
L-4243
L-4244
1,8÷
÷4,0
18÷40
L-4215
L-4220
L-4225
L-4230
L-4235
L-4240
L-4245
Materiałspr
yn: stal chromowo – niklowa w gat. 1H18N9 (X10CrNi18-8)
Zastosowanie:
Spr yny z materiału 1H18N9 (X10CrNi18-8) stosowane s w przypadku temperatur czynnika przepływowego poni ej – 60oC oraz w przypadku nara enia spr yn na działanie chemiczne. Ponadto spr yny CrNi
stosowane s w zaworach bezpiecze stwa w podstawowych wersjach materiałowych dla temperatur czynnika od 250oC do 400oC, gdzie spr yny z drutu patentowanego klasy B nie mog by zastosowane.
Uwaga:
W przypadku, gdy wymagane ci nienie pocz tku otwarcia zaworu bezpiecze stwa wyst puje w obu s siaduj cych zakresach ci nie , stosuje si spr
spr yn z drutu patentowanego klasy B i ze stali 51CrV4 (w tych przypadkach stosuje si spr yny o wy szym zakresie).
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
yn CrNi o ni szym zakresie, odwrotnie ani eli w przypadku
37
Tabela 15.
ZAWORY BEZPIECZE STWA PROPORCJONALNE Z PRZYŁ CZAMI GWINTOWYMI
NR KAT. 781
DN 10
Uwaga: Materiałspr
patentowany BI
Zakres ci nie
MPa
yny – drut
0,03÷
÷0,05
0,05÷
÷0,16
0,15÷
÷0,28
0,27÷
÷0,47
0,45÷
÷0,9
0,85÷
÷1,6
bar
0,3÷0,5
0,5÷1,6
1,5÷2,8
2,7÷4,7
4,5÷9,0
8,5÷16
Nr
spr yny
B-4011a
B-4012a
B-4013a
B-4014a
B-4017a
B-4018a
DN 15
Zakres ci nie
MPa
0,03÷
÷0,05
0,05÷
÷0,14
0,12÷
÷0,25
0,24÷
÷0,47
0,45÷
÷1,6
bar
0,3÷0,5
0,5÷1,4
1,2÷2,5
2,4÷4,7
4,5÷16
Nr
spr yny
B-4011a
B-4012a
B-4013a
B-4014a
B-4017a
DN 20
Zakres ci nie
MPa
0,03÷
÷0,05
0,05÷
÷0,15
0,14÷
÷0,33
0,32÷
÷0,70
0,68÷
÷1,6
Nr
spr yny
B-4011a
B-4012a
B-4014a
B-4016a
B-4018a
bar
0,3÷0,5
0,5÷1,5
1,4÷3,3
3,2÷7,0
6,8÷16
DN 25
Zakres ci nie
MPa
0,03÷
÷0,05
0,05÷
÷0,10
0,09÷
÷0,16
0,15÷
÷0,23
0,22÷
÷0,30
0,28÷
÷0,48
0,45÷
÷0,60
0,55÷
÷1,0
bar
0,3÷0,5
0,5÷1,0
0,9÷1,6
1,5÷2,3
2,2÷3,0
2,8÷4,8
4,5÷6,0
5,5÷10
Nr
spr yny
B-4011a
B-4012a
B-4013a
B-4014a
B-4015a
B-4016a
B-4017a
B-4018a
ZAWORY BEZPIECZE STWA PEŁNOSKOKOWE Z PRZYŁ CZAMI GWINTOWYMI
NR KAT. 775
DN 20
Zakres ci nie
MPa
bar
0,15÷
÷0,26
1,5÷2,6
0,25÷
÷0,37
2,5÷3,7
0,36÷
÷0,50
3,6÷5,0
0,48÷
÷0,64
4,8÷6,4
0,60÷
6,0÷8,0
÷0,80
0,76÷
÷1,05
7,6÷10,5
1,0÷
10÷12,5
÷1,25
1,2÷
÷1,6
12÷16
DN 25
Nr spr
yny
L-4014
L-4015
L-4016
L-4017
L-4018
L-4019
L-4020
L-4021
Zakres ci nie
MPa
bar
0,15÷
÷0,24
1,5÷2,4
0,23÷
÷0,36
2,3÷3,6
0,35÷
÷0,47
3,5÷4,7
0,44÷
÷0,80
4,4÷8,0
0,75÷
7,5÷12
÷1,2
1,15÷
÷1,6
11,5÷16
DN 32
Nr spr
yny
L-4028
L-4031
L-4032
L-4034
L-4036
L-4037
Zakres ci nie
MPa
bar
0,15÷
÷0,20
1,2÷2,0
0,19÷
÷0,36
1,9÷3,6
0,35÷
÷0,60
3,5÷6,0
0,55÷
÷0,80
5,5÷8,0
0,75÷
7,5÷12
÷1,2
1,15÷
÷1,6
11,5÷16
Nr spr
yny
L-4046
L-4047
L-4049
L-4050
L-4052
L-4053
Uwaga:
Powy ej linii grubej materiał spr yny – drut
patentowany BI
Poni ej linii grubej materiał spr yny –
51CrV4
NR KAT. 775-I
Zakres ci
MPa
0,045÷
÷0,16
0,15÷
÷0,35
0,33÷
÷0,70
0,68÷
÷1,26
1,25÷
÷1,6
DN 20
nie
bar
0,45÷1,6
1,5÷3,5
3,3÷7,0
6,8÷12,6
12,5÷16
DN 25
Nr spr
yny
L-4003
L-4005
L-4006
L-4007
L-4008
Uwaga: Materiał spr yny – drut patentowany BI
Zakres ci nie
MPa
bar
0,045÷
÷0,10
0,45÷1,0
0,09÷
÷0,20
0,9÷2,0
0,19÷
÷0,38
1,9÷3,8
0,37÷
÷0,68
3,7÷6,8
0,66÷
÷1,15
6,6÷11,5
1,1÷
÷1,6
11÷16
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
DN 32
Nr spr
yny
L-4003
L-4005
L-4006
L-4007
L-4008
L-4009
Zakres ci nie
MPa
bar
0,045÷
÷0,09
0,45÷0,9
0,08÷
÷0,15
0,8÷1,5
0,14÷
÷0,27
1,4÷2,7
0,25÷
÷0,50
2,5÷5,0
0,48÷
÷0,80
4,8÷8,0
0,78÷
÷1,0
7,8÷10
Nr spr
yny
L-4003
L-4005
L-4006
L-4007
L-4008
L-4009
Uwaga:
Materiałspr
yny – drut patentowany BI
38
ZAWORY BEZPIECZE STWA PEŁNOSKOKOWE Z PRZYŁ CZEM GWINTOWYM
NR KAT. 782
DN 10
Zakres ci nie
bar
1,0÷
÷2,1
2,0÷
÷3,2
2,95÷
÷5,4
do= 10
Nr spr
DN 15
yny
B – 4012a
Zakres ci nie
bar
1,0÷
÷2,1
B – 4014a
2,0÷
÷3,2
3,1÷
÷5,15
5,0÷
÷8,3
B – 4015a
7,9÷
÷13,0
12,9÷
÷15,9
B – 4016a
14,7÷
÷19,8
18,9÷
÷25,0
Uwaga:
Materiałspr
B – 4013a
B – 4017a
B – 4018a
B – 4020
do= 12
Nr spr yny
B – 4012a
DN 20
Zakres ci nie
bar
0,7÷
÷1,1
B – 4014a
0,95÷
÷1,5
1,45÷
÷2,7
5,0÷
÷8,3
B – 4015a
7,8÷
÷13,5
13,2÷
÷15,8
B – 4016a
14,8÷
÷19,7
19,2÷
÷22,0
B – 4013a
B – 4017a
B – 4018a
B – 4020
do= 16
Nr spr yny
B – 4012a
DN 25
Zakres ci nie
bar
0,7÷
÷1,0
do= 20
Nr spr yny
B – 4013a
B – 4014a
0,95÷
÷2,0
1,85÷
÷2,9
B – 4015a
2,5÷
÷4,1
B – 4015a
2,85÷
÷4,85
B – 4016a
4,0÷
÷7,0
6,9÷
÷10,2
B – 4016a
4,7÷
÷6,0
5,9÷
÷10,0
B – 4017a
B – 4013a
B – 4017a
10,0÷
÷14,2
13,5÷
÷17,8
B – 4018a
16,8÷
÷20,0
B – 4021
B – 4020
9,8÷
÷12,0
11,1÷
÷16,0
B – 4014a
B – 4018a
B – 4020
B – 4021
yny – drut patentowany BI
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
39
Tabela 16.
25x40
20x32
20
32x50
25x40
25
40x65
32x50
32
50x80
40x65
1,08
1,12
1,20
1,36
1,52
1,68
2,08
2,34
2,60
2,94
3,37
4,24
5,10
5,96
7,69
9,41
11,14
12,86
14,59
16,31
18,04
19,77
21,49
23,22
24,94
26,67
28,39
30,12
31,84
33,57
35,30
38,75
42,20
45,65
49,10
54,28
56,87
61,18
65,49
69,81
74,12
78,44
82,75
40
65x100
50x80
1,69
1,75
1,88
2,13
2,37
2,62
3,25
3,65
4,06
4,60
5,26
6,62
7,96
9,31
12,01
14,71
17,40
20,10
22,79
25,49
28,19
30,88
33,58
36,27
38,96
41,67
44,36
47,06
49,76
52,45
55,15
60,54
65,93
71,32
76,72
84,81
88,85
95,60
102,38
50
80x125
65x100
Wielko
2,68
2,78
2,98
3,37
3,77
4,16
5,15
5,80
6,44
7,29
8,35
10,50
12,64
14,77
19,06
23,34
27,62
31,90
36,18
40,45
44,73
47,07
53,30
57,57
61,81
66,13
70,40
74,69
78,97
83,25
87,52
96,08
104,64
113,20
121,75
134,59
63
100x150
80x125
4,01
4,16
4,45
5,04
5,63
6,22
7,70
8,66
9,62
10,90
12,48
15,69
18,89
22,07
28,48
34,87
41,26
47,66
54,05
60,44
66,84
73,23
79,62
86,02
92,41
98,80
105,19
77
100x150
zaworu ( wlot x wylot)
5,85
6,07
6,49
7,36
8,22
9,07
11,23
12,63
14,03
15,90
18,20
22,89
27,55
32,20
41,54
50,87
60,19
69,51
78,84
88,17
97,49
106,82
116,14
93
125x200
8,18
8,49
9,08
10,29
11,50
12,69
15.71
17,67
19,62
22,24
25,47
32,02
38,54
45,04
58,11
71,16
84,20
97,25
110,29
110
150x200
16,70
17,31
18,54
21,00
23,46
25,92
29,60
33,29
36,97
41,89
48,03
60,32
72,61
84,90
109,47
134,05
155
200x300
31,82
32,99
35,33
40,02
44,70
49,38
56,40
63,43
70,45
79,82
91,53
114,94
138,36
161,77
185,181)
220
300x400
51,55
53,44
57,24
64,82
72,41
79,99
91,38
102,75
114,13
129,30
148,27
186,20
205,172)
280
400x500
Tablica wydajno ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Si 6301,
Si 61/ 6302
Si 61/ 6303
Si 61/ 6304
16
0,692
0,718
0,769
0,871
0,973
1,07
1,33
1,49
1,66
1,88
2,15
2,71
3,26
3,81
4,92
6,02
7,12
8,23
9,33
10,43
11,54
12,64
13,75
14,85
15,95
17.06
18,16
19,26
20,37
21,47
22,57
24,78
26,99
29,20
31,41
34,72
36,37
39,13
41,89
44,65
47,41
50,17
52,93
przy maksymalnym ci nieniu pocz tku otwarcia 0,45MPa
0,423
0,438
0,469
0,532
0,594
0,656
0,812
0,913
1,01
1,15
1,32
1,65
1,99
2,33
3,00
3,68
4,35
5,02
5,70
6,37
7,05
7,72
8,40
9,07
9,74
10,42
11,09
11,76
12,44
13,11
13,79
15,13
16,48
17,83
19,20
21,20
22,21
23,90
25,58
27,27
28,95
30,64
32,32
2) Wydajno
0,270
0,280
0,300
0,340
0,380
0,420
0,519
0,584
0,648
0,735
0,841
1,06
1,27
1,49
1,92
2,35
2,78
3,21
3,64
4,07
4,51
4,94
5,37
5,80
6,23
6,66
7,09
7,52
7,95
8,39
8,82
9,68
10,54
11,40
12,26
13,56
14,21
15,28
16,36
17,44
18,52
19,59
20,67
przy maksymalnym ci nieniu pocz tku otwarcia 0,7MPa;
0,173
0,179
0,192
0,218
0,243
0,268
0,332
0,374
0,415
0,470
0,539
0,677
0,815
0,953
1,23
1,50
1,78
2,06
2,33
2,61
2,88
3,16
3,44
3,71
3,99
4,26
4,54
4,82
5,09
5,37
5,64
6,20
6,75
7,30
7,85
8,68
8,97
9,78
10,47
11,16
11,85
12,54
13,23
Wydajno
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1)
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
4,4
4,8
5,2
5,6
6,2
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
Siedlisko
do (mm)
( nadci nienie)
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
40
16
25x40
20x32
0,186
0,193
0,206
0,232
0,259
0,286
0,352
0,394
0,438
0,493
0,561
0,701
0,840
0,977
1,25
1,52
1,79
2,07
2,33
2,61
2,88
3,16
3,44
3,71
3,86
4,26
4,54
4,84
5,12
5,40
20
32x50
25x40
0,291
0,301
0,323
0,362
0,404
0,447
0,550
0,616
0,684
0,771
0,878
1,10
1,31
1,53
1.95
2,38
2,80
3,23
3,65
4,08
4,51
4,94
5,37
5,80
6,04
6,67
7,10
7,57
8,01
8,44
25
40x65
32x50
14,53
15,95
17,48
18,91
20,33
22,57
23,87
26,02
27,86
29,69
31,53
33,36
35,20
0,476
0,493
0,528
0,593
0,662
0,732
0,900
1,01
1,12
1,26
1,44
1,79
2,15
2,50
3,20
3,90
4,59
5,30
5,97
6,68
7,38
8,09
8,80
9,50
9,89
10,62
11,62
12,40
13,11
13,82
32
50x80
40x65
22,72
24,94
27,32
29,56
31,79
35,28
37,32
40,91
43,80
46,68
49,57
52,45
55,34
0,744
0,771
0,826
0,927
1,04
1,14
1,41
1,58
1,75
1,97
2,25
2,81
3,36
3,91
5,00
6,10
7,17
8,28
9,34
10,44
11,55
12,65
13,75
14,86
15,46
17,07
18,17
19,39
20,50
21,61
40
65x100
50x80
35,50
38,97
42,69
46,18
49,67
55,12
58,31
63,08
67,53
1,16
1,20
1,29
1,45
1,62
1,79
2,20
2,46
2,74
3,08
3,51
4,38
5.26
6,11
7,81
9,52
11,20
12,94
14,59
16,31
18,04
19,76
21,49
23,22
24,16
26,67
28,39
30,29
32,03
33,77
50
80x125
65x100
Wielko
56,34
61,95
67,75
73,30
78,84
87,49
1,84
1,91
2,05
2,30
2,57
2,84
3,50
3,91
4,34
4,89
5,57
6,96
8,34
9,70
12,39
15,11
17,78
20,53
23,15
25,89
28,63
31,37
34,11
36,85
38,34
42,32
45,06
48,08
50,83
53,59
63
100x150
80x125
2,76
2,86
3,06
3,43
3,84
4,24
5,22
5,84
6,49
7,31
8,32
10,40
12,47
14,50
18,51
22,58
26,56
30,68
34,59
38,68
42,78
46,87
50,96
55,05
57,28
63,23
67,33
77
100x150
zaworu ( wlot x wylot)
4,02
4,17
4,46
5,01
5,60
6,18
7,61
8,52
9,47
10,66
12,14
15,16
18,18
21,14
27,00
32,94
38,75
44,75
50,46
56,43
62,40
68,36
74,33
93
125x200
5,62
5,83
6,25
7,01
7,83
8,65
10,64
11,93
13,25
14,92
16,99
21,21
25,44
29,57
37,77
46,07
54,20
62,60
70,59
110
150x200
11,48
11,90
12,70
14,36
15,98
17,66
20,06
22,47
24,96
28,01
32,06
39,96
47,92
55,72
71,16
86,80
155
200x300
21,88
22,68
24,20
27,36
30,45
33,64
38,22
42,82
47,56
53,38
61,09
76,15
91,31
106,16
120,371)
220
300x400
35,44
36,74
39,21
44,32
49,33
54,50
61,91
69,36
77,04
86,47
98,97
123,36
135,412)
280
400x500
Tablica wydajno ci dla pary nasyconej w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
0,119
0,123
0,132
0,148
0,166
0,183
0,225
0,252
0,280
0,316
0,359
0,449
0,538
0,625
0,799
0,974
1,15
1,32
1,50
1,67
1,85
2,02
2,20
2,38
2,47
2,73
2,91
3,10
3,28
3,46
8,87
9,74
10,67
11,55
12,42
13,78
14,58
15,77
16,88
18,00
19,11
20,22
21,33
przy maksymalnym ci nieniu pocz tku otwarcia 0,45MPa
5,68
6,23
6,82
7,38
7,94
8,81
9,32
10,08
10,80
11,51
12,22
12,93
13,64
2) Wydajno
3,63
3,99
4,37
4,73
5,08
5,64
5,97
6,42
6,87
7,32
7,78
8,23
8,68
przy maksymalnym ci nieniu pocz tku otwarcia 0,7MPa
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1) Wydajno
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
4,4
4,8
5,2
5,6
6,2
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
Si 6301,
Si 61/ 6302
Si 61/ 6303
Si 61/ 6304
Siedlisko
do (mm)
( nadci nienie)
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
41
25x40
20x32
20
32x50
25x40
25
40x65
32x50
8,48
8,94
9,79
11,34
12,65
13,85
15,49
16,96
18,32
19,99
21,91
25,29
28,28
30,98
33,56
37,51
41,10
44,40
47,46
50,34
53,06
55,65
58,12
60,49
62,78
64,99
67,21
69,17
71,19
73,14
75,04
78,70
82,20
85,55
88,78
93,42
32
50x80
40x65
13,26
13,98
15,31
17,72
19,77
21,66
24,22
26,52
28,65
31,26
34,25
39,54
44,21
48,43
52,47
58,65
64,26
69,41
74,20
78,70
82,95
87,00
90,87
94,58
98,15
101,60
105,07
108,15
111,30
114,35
117,32
123,03
128,52
133,76
138,81
203,63
40
65x100
50x80
20,72
21,84
23,92
27,69
30,89
33,84
37,85
41,44
44,76
48,85
53,52
61,79
69,07
75,67
82,00
91,64
100,40
108,45
115,94
122,97
129,60
135,93
141,98
147,77
153,35
158,75
164,17
168,98
173,89
178,66
183,30
192,24
200,80
209,00
216,88
228,22
50
80x125
65x100
Wielko
32,88
34,66
37,96
43,95
49,03
53,71
60,06
65,77
71,04
77,52
84,94
98,06
109,62
120,10
130,10
145,44
159,34
172,12
184,00
195,15
205,69
215,73
225,33
234,52
243,37
251,95
260,55
268,19
276,00
283,55
290,91
305,09
318,68
331,68
344,21
362,19
63
100x150
80x125
49,13
51,79
56,72
65,66
73,25
80,24
89,74
98,26
106,13
115,82
126,90
146,51
163,79
179,43
194,38
217,30
238,07
257,16
274,90
291,57
307,31
322,31
336,65
350,40
363,62
376,42
389,28
77
100x150
zaworu ( wlot x wylot)
71,67
75,54
82,74
95,78
106,85
117,04
130,90
143,33
154,81
168,94
185,11
213,71
238,91
261,73
283,54
316,96
347,26
375,11
400,99
425,31
448,27
470,14
491,07
93
125x200
100,25
105,67
115,75
133,99
149,48
163,74
183,13
200,51
216,57
236,34
258,96
298,96
334,22
366,15
396,65
443,41
485,79
524,76
560,96
110
150x200
149,34
157,42
172,45
199,12
222,63
243,88
272,66
298,69
322,62
352,00
385,60
445,26
497,81
545,32
629,69
704,01
155
200x300
272,17
286,90
314,28
362,90
405,73
444,46
496,92
544,35
587,96
641,52
702,75
811,46
907,24
993,84
1)
1073,47
220
300x400
371,29
391,38
428,73
490,06
553,50
606,32
677,89
742,60
802,09
875,15
958,68
1106,99
2)
1174,14
280
400x500
Tablica wydajno ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
16
5,18
5,46
5,98
6,92
7,72
8,46
9,46
10,36
11,19
12,21
13,38
15,45
17,27
18,92
20,49
22,91
25,10
27,11
28,98
30,74
32,40
33,98
35,49
36,94
38,34
39,69
41,04
42,25
43,47
44,67
45,82
48,06
50,20
52,25
54,22
57,05
przy maksymalnym ci nieniu pocz tku otwarcia 0,45MPa
3,31
3,49
3,82
4,43
4,94
5,41
6,05
6,62
7,15
7,81
8,55
9,88
11,04
12,10
13,11
14,65
1605
17,34
18,53
19,66
20,72
21,73
22,70
23,62
24,52
25,38
26,25
27,02
27,80
28,56
29,31
30,73
32,10
33,41
34,67
36,49
2) Wydajno
2,12
2,23
2,45
2,83
3,16
3,46
3,87
4,24
4,58
5,00
5,48
6,32
7,07
7,74
8,39
9,38
10,27
11,10
11,86
12,58
13,26
13,91
14,53
15,12
15,69
16,25
16,80
17,29
17,80
18,28
18,76
19,67
20,55
21,39
22,20
23,35
Wydajno przy maksymalnym ci nieniu pocz tku otwarcia 0,7MPa
Wykonanie „C” z ograniczonym skokiem do cieczy.
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1)
Si 6301C
Si 61/6302C
Si 61/6303C
Si 61/6304C
Siedlisko
do (mm)
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
4,4
4,8
5,2
5,6
6,2
( nadci nienie)
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
42
Tabela 17.
12
20x20
15x151)
0,062
0,064
0,068
0,077
0,086
0,096
0,11
0,12
0,14
0,16
0,18
0,22
0,27
0,31
0,40
16
25x25
0,77
0,91
1,06
1,20
1,34
1,48
1,62
1,76
1,91
2,05
2,19
2,33
2,47
2,61
2,76
2,90
0,096
0,10
0,11
0,12
0,14
0,15
0,17
0,19
0,21
0,24
0,28
0,35
0,42
0,49
0,63
20
32x32
1,21
1,43
1,65
1,87
2,10
2,32
2,54
2,76
2,98
3,20
3,42
3,64
3,87
4,01
4,31
4,53
0,15
0,16
0,17
0,19
0,21
0,23
0,27
0,30
0,33
0,38
0,43
0,54
0,65
0,77
1,00
25
40x40
1,98
2,34
2,70
3,10
3,43
3,79
4,15
4,52
4,88
5,24
5,60
5,97
6,33
6,70
7,05
7,42
0,25
0,26
0,27
0,31
0,35
0,38
0,44
0,49
0,55
0,62
0,71
0,89
1,10
1,25
1,62
32
50x50
3,10
3,66
4,23
4,79
5,36
5,93
6,50
7,06
7,63
8,20
8,76
9,33
9,90
10,46
11,03
11,60
0,39
0,40
0,43
0,48
0,54
0,60
0,68
0,76
0,85
0,97
1,11
1,39
1,67
1,96
2,53
40
65x65
4,83
5,72
6,60
7,49
8,38
9,26
10,15
11,03
11,92
12,80
13,69
14,58
15,46
16,35
17,23
18,12
0,60
0,63
0,67
0,76
0,85
0,94
1,07
1,19
1,33
1,51
1,73
2,17
2,62
3,06
3,95
50
80x80
7,67
9,07
10,48
11,89
13,29
14,70
16,10
17,51
18,91
20,32
21,73
23,13
24,54
25,94
27,35
28,75
0,95
0,99
1,06
1,20
1,34
1,48
1,69
1,89
2,12
2,40
2,75
3,45
4,15
4,86
6,26
63
100x100
11,46
13,56
15,66
17,76
19,86
21,96
24,06
26,16
28,26
30,36
32,46
34,56
36,66
38,76
40,86
42,96
1,43
1,48
1,58
1,79
2,00
2,22
2,53
2,82
3,16
3,58
4,11
5,16
6,20
7,26
9,36
77
125x125
16,71
19,77
22,84
25,90
28,97
32,04
35,09
38,16
2,08
2,16
2,31
2,62
2,92
3,23
3,69
4,11
4,61
5,22
5,99
7,52
9,05
10,58
13,65
93
150x150
23,38
27,66
31,95
36,24
2,91
3,02
3,23
3,66
4,09
4,52
5,16
5,75
6,45
7,31
8,38
10,52
12,66
14,81
19,09
110
200x200
zaworu ( wlot x wylot)
0,035
0,036
0,038
0,044
0,049
0,054
0,061
0,068
0,077
0,087
0,10
0,13
0,15
0,18
0,23
0,49
0,59
0,68
0,77
0,86
0,95
1,04
1,13
1,22
1,31
1,40
1,49
1,58
1,67
1,76
1,85
Wielko
Tablica wydajno ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
0,28
0,33
0,38
0,43
0,48
0,53
0,58
0,64
0,69
0,74
0,79
0,84
0,89
0,94
0,99
1,04
Si 2501,
Si 23/ 2502
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
Siedlisko
do (mm)
( nadci nienie)
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1) DN 15x15 dotyczy zaworu Si 2501
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
43
0,066
0,081
0,096
0,11
0,14
0,023
0,024
0,026
0,029
0,032
0,036
0,041
0,045
0,050
0,057
12
20x20
15x151)
0,31
0,37
0,43
0,48
0,54
0,59
0,65
0,71
0,76
0,82
0,12
0,14
0,17
0,20
0,26
0,041
0,043
0,046
0,052
0,057
0,063
0,072
0,080
0,090
0,10
16
25x25
1,37
1,46
1,54
1,63
173
1,82
0,49
0,58
0,66
0,75
0,84
0,92
1,00
1,10
1,02
1,28
0,18
0,22
0,27
0,31
0,40
0,065
0,067
0,072
0,081
0,090
0,10
0,11
0,13
0,14
0,16
20
32x32
2,14
2,28
2,41
2,55
2,71
2,84
0,76
0,90
1,04
1,18
1,32
1,45
1,58
1,72
1,86
2,00
0,29
0,35
0,42
0,49
0,63
0,10
0,11
0,11
0,13
0,14
0,16
0,18
0,20
0,22
0,25
25
40x40
3,50
3,73
3,95
4,18
4,43
4,66
1,25
1,48
1,70
1,93
2,15
2,37
2,59
2,82
3,05
3,27
0,47
0,57
0,69
0,80
1,02
0,17
0,17
0,18
0,21
0,23
0,25
0,29
0,32
0,36
0,40
32
50x50
5,47
5,83
6,18
6,53
6,93
7,28
1,95
2,31
2,66
3,01
3,37
3,70
4,06
4,041
4,76
5,12
0,73
0,90
1,07
1,25
1,60
0,26
0,27
0,29
0,32
0,36
0,40
0,45
0,50
0,56
0,63
40
65x65
8,55
9,10
9,65
10,21
10,82
11,37
3,05
3,61
4,15
4,70
5,26
5,78
6,34
6,89
7,44
8,00
1,15
1,40
1,67
1,95
2,50
0,41
0,42
0,45
0,51
0,56
0,62
0,71
0,78
0,88
0,99
50
80x80
13,57
14,44
15,32
16,20
17,18
18,05
4,84
5,73
6,58
7,47
8,35
9,18
10,06
10,93
11,81
12,69
1,82
2,22
2,66
3,10
3,97
0,64
0,66
0,71
0,80
0,89
0,98
1,12
1,24
1,39
1,57
63
100x100
20,27
21,58
22,90
24,20
25,67
26,96
7,24
8,57
9,84
11,15
12,47
13,71
15,02
16,33
17,65
18,95
2,72
3,32
3,97
4,63
5,93
096
0,99
1,06
1,20
1,33
1,47
1,67
1,85
2,08
2,34
77
125x125
10,56
12,49
14,35
16,27
18,19
20,34
21,91
23,82
3,97
4,84
5,79
6,75
8,65
1,40
1,45
1,55
1,75
1,94
2,14
2,44
2,70
3,03
3,41
93
150x150
14,77
17,48
20,07
22,76
5,55
6,78
8,11
9,45
12,11
1,96
2,02
2,17
2,45
2,72
2,99
3,41
3,78
4,24
4,77
110
200x200
zaworu ( wlot x wylot)
0,18
0,21
0,24
0,27
0,30
0,33
0,37
0,40
0,43
0,46
0,88
0,93
0,99
1,05
1,11
1,16
Wielko
Tablica wydajno ci dla pary nasyconej w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Si 2501,
Si 23/ 2502
0,49
0,52
0,56
0,59
0,62
0,65
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1) DN 15x15 dotyczy zaworu Si 2501
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
Siedlisko
do (mm)
( nadci nienie)
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
44
0,28
0,29
0,32
0,37
0,41
0,45
1,94
2,13
2,30
2,51
2,75
3,17
3,55
3,89
4,49
12
20x20
15x151)
8,93
9,78
10,56
11,29
11,98
12,63
13,24
13,83
14,40
14,94
0,49
0,52
0,57
0,66
0,73
0,80
3,46
3,79
4,09
4,46
4,89
5,65
6,31
6,91
7,99
16
25x25
23,39
24,15
24,90
25,62
26,32
27,00
13,50
14,79
15,98
17,08
18,12
19,09
20,03
20,92
21,77
22,59
0,77
0,80
0,86
0,99
1,08
1,22
5,23
5,73
6,18
6,75
7,39
8,54
9,55
10,46
12,08
20
32x32
37,77
39,01
40,21
41,38
42,51
43,62
21,81
23,89
25,80
27,58
29,26
30,84
32,35
33,79
35,17
36,49
1,20
1,26
1,39
1,61
1,79
1,96
8,45
9,25
9,98
10,91
11,94
13,79
15,42
16,89
19,51
25
40x40
61,85
63,95
65,85
67,75
69,61
71,42
35,71
39,12
42,25
45,17
47,91
50,50
52,97
55,32
57,58
59,75
2,00
2,06
2,28
2,63
2,94
3,22
13,83
15,15
16,35
17,86
19,55
22,58
25,25
27,66
31,94
32
50x50
96,70
99,87
102,95
105,93
108,83
111,66
55,82
61,15
66,06
70,62
74,91
78,95
82,81
86,49
90,03
93,42
3,07
3,22
3,56
4,11
4,59
5,03
21,62
23,68
25,56
27,92
30,56
35,31
39,48
43,24
49,94
40
65x65
151,09
156,04
160,85
165,51
170,04
174,49
87,22
95,55
103,21
110,34
117,04
123,36
129,39
135,14
140,66
145,96
4,80
5,03
5,56
6,42
7,17
7,86
33,78
37,00
39,93
43,62
47,75
55,17
61,69
67,56
78,03
50
80x80
239,79
247,65
255,28
262,67
269,87
276,88
138,43
151,64
163,80
175,11
185,74
195,78
205,35
214,48
223,24
231,66
7,62
7,98
8,82
10,19
11,38
12,47
53,61
58,72
63,37
69,23
75,77
87,56
97,91
107,23
123,84
63
100x100
358,26
370,00
381,41
392,45
403,20
413,68
206,82
226,56
244,73
261,63
277,51
292,51
306,80
320,45
333,53
346,11
11,38
11,92
13,18
15,23
17,00
18,63
80,10
87,74
94,68
103,43
113,21
130,82
146,28
160,20
185,02
77
125x125
301,68
330,48
356,97
381,63
404,80
426,67
447,52
467,43
16,60
17,39
19,22
22,21
24,79
27,17
116,84
127,98
138,10
150,87
165,14
190,82
213,37
233,68
269,89
93
150x150
422,03
462,32
499,38
533,88
23,22
24,33
26,89
31,08
34,69
38,01
163,45
179,04
193,20
211,06
231,02
266,94
298,49
326,90
377,55
110
200x200
zaworu ( wlot x wylot)
5,02
5,50
5,94
6,35
6,73
7,10
7,44
7,78
8,09
8,40
15,46
15,97
16,46
16,94
17,40
17,86
Wielko
Tablica wydajno ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Si 2501
Si 2502
8,69
9,00
9,26
9,52
9,78
10,04
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
1) DN 15x15 dotyczy zaworu Si 2501
3,0
3,2
3,4
3,6
3,8
4,0
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
Siedlisko
do (mm)
( nadci nienie)
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
45
Tabela 19.
Tablica wydajno ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h
wg WUDT-UC-WO-A/01
Ci nienie pocz tku otwarcia w
MPa (nadci nienie)
Si 6301M
Siedlisko
do (mm)
0,045
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
Wielko zaworu ( wlot x wylot)
32x50
40x65
50x80
65x100
20x32
25x40
16
20
25
32
40
3,63
3,83
4,20
4,84
5,41
5,94
6,49
7,11
7,70
8,38
9,18
10,60
11,84
12,97
14,98
16,75
5,67
5,98
6,56
7,57
8,46
9,27
10,13
11,10
12,02
13,09
14,33
16,55
18,50
20,26
23,41
26,16
8,87
9,35
10,25
11,83
13,23
14,50
15,84
17,36
18,80
20,46
22,41
25,88
28,93
31,69
36,60
40,91
14,52
15,31
16,78
19,37
21,66
23,74
25,94
28,43
30,78
33,51
36,70
42,38
47,38
51,89
59,93
66,99
22,70
23,93
26,24
30,29
33,86
37,11
40,56
44,45
48,12
52,38
58,52
66,26
74,07
81,12
93,58
104,74
80x125
100x150
50
63
77
35,47
37,39
41,00
47,32
52,90
57,99
63,37
69,45
75,18
81,85
89,65
103,53
115,73
126,75
146,21
163,64
56,29
59,34
65,07
75,10
93,96
92,03
100,58
110,22
119,31
129,90
142,28
164,31
183,67
201,16
232,04
259,72
84,10
88,66
97,21
112,20
125,44
137,50
150,27
164,68
178,26
194,07
212,58
245,49
274,42
300,54
346,69
388,03
Tablica wydajno ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w kg/h
wg WUDT-UC-WO-A/01
Nr kat. 781
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
( nadci nienie)
Siedlisko
do (mm)
0,03
0,04
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,3
1,4
1,6
(
10x10
x ½ )
Wielko zaworu ( wlot x wylot)
15x15
20x20
(½ x ½ )
(¾ x ¾ )
25x25
(1 x 1 )
10
12
16
20
16,0
17,4
18,8
21,2
24,1
27,0
29,9
34,2
46,8
52,0
58,9
67,5
84,8
102,0
119,3
153,9
188,4
240,2
257,5
292,0
23,1
25,1
27,1
30,5
34,7
38,9
43,0
49,3
67,3
74,8
84,7
97,2
122,0
146,9
171,8
221,5
271,2
345,8
370,6
420,4
41,1
44,6
48,1
54,3
61,7
69,1
76,5
87,6
119,8
133,0
150,7
172,9
217,1
261,3
305,5
394,0
482,4
615,1
659,3
747,7
64,2
69,7
75,2
84,9
96,5
108,0
119,6
136,9
187,1
207,9
235,5
270,0
339,1
408,2
477,9
615,4
753,6
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
46
Tablica wydajno ci dla pary nasyconej w kg/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Nr kat. 781
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
( nadci nienie)
Siedlisko
do (mm)
0,03
0,04
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,3
1,4
1,6
10x10
(
x ½ )
Wielko zaworu ( wlot x wylot)
15x15
20x20
(½ x ½ )
(¾ x ¾ )
25x25
(1 x 1 )
10
12
16
20
11,0
12,0
12,9
14,6
16,5
18,4
20,4
23,2
31,6
35,1
39,6
45,1
56,2
67,1
78,3
100,0
122,0
154,6
165,7
187,6
15,9
17,2
18,6
21,0
23,8
26,5
29,3
33,4
45,5
50,5
57,0
64,9
80,8
96,6
112,7
144,0
175,6
222,6
238,6
270,1
28,2
30,7
33,1
37,3
42,3
47,1
52,1
59,5
80,9
89,8
101,4
115,4
143,8
171,8
200,5
256,1
312,3
395,9
424,4
480,4
44,1
47,9
51,7
58,3
66,1
73,6
81,5
92,9
126,3
140,3
158,4
180,2
224,7
268,4
313,2
400,0
488,0
Tablica wydajno ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h
wg WUDT-UC-WO-A/01
Nr kat. 781C
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
( nadci nienie)
Siedlisko
do (mm)
0,03
0,04
0,05
0,06
0,08
0,1
0,12
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,3
1,4
1,6
Wielko zaworu ( wlot x wylot)
20x20
25x25
(¾ x ¾ )
(1 x 1 )
16
20
1,16
1,34
1,50
1,64
1,90
2,12
2,32
2,60
2,84
3,10
3,35
3,67
4,24
4,74
5,19
6,00
6,70
7,64
7,93
8,48
2,27
2,41
2,70
2,95
3,40
3,81
4,17
4,66
5,11
5,52
6,=2
6,60
7,61
8,51
9,32
10,77
12,04
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
47
Tabela 20.
Tablica wydajno ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w t/h
wg WUDT-UC-90/WO-A/01
Nr kat. 775
Ci nienie pocz tku otwarcia
w MPa
( nadci nienie)
Siedlisko
do (mm)
0,15
0,18
0,2
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
Wielko
20x32
(¾ x 1¼ )
zaworu ( wlot x wylot)
25x40
32x50
(1 x 1½ )
(1¼ x 2 )
16
20
25
0,32
0,35
0,38
0,47
0,54
0,68
0,75
0,95
1,23
1,52
1,78
2,06
2,33
0,50
0,55
0,59
0,74
0,84
1,06
1,27
1,49
1,92
2,37
2,78
3,21
3,64
0,76
0,83
0,89
1,12
1,28
1,65
1,99
2,33
3,00
3,71
4,35
5,02
5,70
Tablica wydajno ci dla pary nasyconej w kg/h wg WUDT-UC-WO-A/01
Nr kat. 775
Ci nienie pocz tku otwarcia
w MPa
( nadci nienie)
Siedlisko
do (mm)
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,3
1,4
1,6
Wielko
20x32
(¾ x 1¼ )
zaworu (wlot x wylot)
25x40
32x50
(1 x 1½ )
(1¼ x 2 )
16
20
25
217
236
254
316
361
449
538
625
799
975
1153
1324
1502
339
369
396
494
563
701
841
977
1248
1522
1801
2068
2346
516
561
602
753
858
1096
1314
1537
1952
2381
2817
3235
3668
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
48
Tablica wydajno ci dla wody przy temperaturze 20oC w t/h
wg WUDT-UC-WO-A/01
Nr kat. 775C
Ci nienie pocz tku otwarcia
w MPa
( nadci nienie)
Siedlisko
do (mm)
0,15
0,18
0,21
0,25
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,3
1,4
1,6
Wielko
20x32
(¾ x 1¼ )
zaworu ( wlot x wylot)
25x40
32x50
(1 x 1½ )
(1¼ x 2 )
16
20
25
3,73
4,09
4,31
4,82
5,28
6,10
6,39
7,00
8,10
9,04
9,91
10,70
11,45
5,83
6,39
6,74
7,53
8,25
9,53
9,99
10,95
12,64
14,13
15,48
16,72
17,87
9,12
9,99
10,53
11,78
12,90
14,90
15,62
17,11
19,76
23,08
24,20
26,14
27,95
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
49
Tablica wydajno ci dla powietrza przy temperaturze 20oC w kg/h
wg DT-UC-90/WO-A/01
Ci nienie pocz tku otwarcia w MPa
(nadci nienie)
Nr kat 782
Wielko
zaworu
DN 10
“
DN 15
½“
DN 20
¾“
DN 25
1“
Siedlisko
do (mm)
10
12
16
20
0,07
0,08
-
-
176,4
188,9
235,6
259,7
0,1
83,7
120,5
214,4
293,8
0,12
95,4
137,3
244,3
335,1
0,15
111,5
160,5
285,5
392,7
0,18
127,2
183,1
325,8
449,1
0,21
143,4
206,4
367,2
515,5
0,25
164,8
237,3
422,1
588,7
0,3
175,5
256,5
442,5
604,8
0,4
220,4
322,1
555,7
759,3
0,5
265,3
387,8
668,9
914,3
0,6
310,2
453,4
782,1
1069,1
0,8
400,0
584,7
1008,5
1378,5
1,0
489,8
715,9
1234,9
1688,0
1,2
579,6
847,2
1461,3
1997,5
1,4
669,5
978,4
1687,7
2307,0
1,6
759,3
1109,7
1914,1
2616,5
1,8
849,0
1241,0
2140,5
-
2,0
938,8
1372,2
2366,9
-
2,2
1028,6
1503,5
-
-
2,4
1118,4
-
-
-
2,5
1163,3
-
-
-
l skie Zakłady Armatury Przemysłowej „ARMAK” Sp. z o.o.
Poradnik dla projektantów i u ytkowników
50

Podobne dokumenty