spotkanie A1-1 notatka - Śląski Związek Gmin i Powiatów

Katowice, dn. 18 czerwca 2009
Notatka ze spotkania w sprawie Autostrady A1
W dniu 15 czerwca 2009 r. w Częstochowie (w Urzędzie Miejskim) odbyło się spotkanie
poświęcone zagadnieniom związanym z budową Autostrady A1 w północnej części woj.
śląskiego, zorganizowane przez Śląski Związek Gmin i Powiatów.
W spotkaniu tym (oprócz p. dr Tadeusza Wrony – Prezydenta Częstochowy, Zastępcy
Przewodniczącego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, p. Andrzeja Kwapisza – Starosty
Powiatu Częstochowskiego, p. Karola Ostalskiego – Przewodniczącego Rady Powiatu
Częstochowskiego, p. Bogumiła Sobusia – Zastępcy Prezydenta Częstochowy i p. Jana
Miarzyńskiego – Członka Zarządu Powiatu Częstochowskiego) wzięli udział:
przedstawiciel Ministra Infrastruktury,
parlamentarzyści reprezentujący subregion północny województwa śląskiego,
przedstawiciele gmin subregionu północnego woj. śląskiego, przez które autostrada
będzie przebiegać,
przedstawiciele Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (p. Mirosław
Maksimiuk – Zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad oraz
p. Krzysztof Raj – Dyrektor GDDKiA - Oddział w Katowicach),
przedstawiciel Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego,
przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego,
przedstawiciele Konsorcjum Autostrada Południe S.A.,
dyrektor i pracownicy biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów
(lista obecności stanowi załącznik do notatki).
Spotkanie prowadził Prezydent Częstochowy, p. dr Tadeusz Wrona.
W trakcie spotkania omówiono 6 najwaŜniejszych zagadnień dot. budowy autostrady A1:
1.
przyspieszenie budowy Autostrady A1 na odcinku Rząsawa (Częstochowa) –
Pyrzowice Lotnisko (zakończenie budowy do 2012 r.), ewentualnie zmiana kolejności
budowy odcinków autostradowych od Rząsawy (Częstochowa) do węzła Pyrzowice
Lotnisko i odcinka Rząsawa - Stryków,
budowa autostrady A1 na śladzie DK1,
utrudnienia w komunikacji dla mieszkańców gmin połoŜonych na północ od
Częstochowy (brak efektywnych połączeń komunikacyjnych z Częstochową
i Radomskiem) po wybudowaniu autostrady,
przeniesienie nadmiernego ruchu na drogi lokalne (gminne i powiatowe) po
zakończeniu budowy autostrady,
remont drogi serwisowej DK91 równolegle z budową autostrady i remont DK 91 na
terenie Częstochowy (w związku z problemem finansowania dróg krajowych
w miastach na prawach powiatu),
ustalenie i późniejsza naprawa dróg technicznych, z których będą korzystały
samochody wykonawcy w trakcie budowy autostrady.
P. Prezydent Tadeusz Wrona powitał wszystkich gości oraz przedstawił ramowy program
spotkania. P. Prezydent Tadeusz Wrona, zwracając się do przedstawicieli GDDKiA,
Ministerstwa Infrastruktury oraz konsorcjum Autostrada Południe S.A. poinformował, Ŝe
problem dotyczący budowy autostrady A-1 na odcinku Rząsawa (Częstochowa) – Pyrzowice
Lotnisko, o którym samorządy i mieszkańcy dowiedzieli się właściwie z mediów, dotyczy nie
tylko Miasta Częstochowa i gmin połoŜonych wokół Częstochowy, ale jest to problem istotny
1
z punktu widzenia całego województwa. ,,Fakt, Ŝe zgodnie z ostatnimi informacjami, odcinek
Częstochowa - Pyrzowice ma być budowany po roku 2012, to problem nie tylko naszego
regionu, ale całego województwa śląskiego” – mówił p. Tadeusz Wrona. Stwierdził teŜ, iŜ
jest to powodem, dla którego pozostałe gminy województwa śląskiego jednoznacznie
popierają stanowiska i apele kierowane w tej sprawie do Rządu RP, począwszy od lutego br.
(m.in. w formie dwukrotnie zajmowanego stanowiska przez Zarząd Śląskiego Związku Gmin
Powiatów). Do apeli tych włączyli się teŜ wszyscy Parlamentarzyści z obszaru województwa
śląskiego. P. Prezydent przy tej okazji podziękował Posłom na Sejm RP za podejmowane
działania na rzecz przyspieszenia budowy tego odcinka A1. Aktualnie trasa DK1, która
przenosi największy ruch w Polsce, na tym odcinku nie sprosta zadaniom związanym ze
wzrostem natęŜenia ruchu. Dlatego teŜ ten fragment A1, zamykający autostradę na całym jej
przebiegu jest bardzo waŜnym ogniwem, zapewniającym sprawność funkcjonowania całego
systemu komunikacyjnego Polski. DK1 obciąŜona ruchem 50 tys. samochodów na terenie
Częstochowy w ciągu doby, nie będzie w stanie przenieść obciąŜeń związanych
z dodatkowym natęŜeniem ruchu. Zdaniem samorządów lokalnych, niewystarczające są
uzasadnienia pojawiające się na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury, dotyczące
podjętych decyzji w zakresie budowy A1 w północnej części woj. śląskiego. W celu
zapewnienia efektywności całej inwestycji i sprawnego jej przeprowadzenia konieczna jest
zmiana harmonogramu tej inwestycji. Trzeba teŜ zwrócić uwagę na problem, który dotknie
gminy połoŜone na północ od Częstochowy. Problem harmonogramu wykonania odcinka
Rząsawa (Częstochowa) - Pyrzowice Lotnisko to jeden problem; odrębną sprawą jest sytuacja
gmin, które będą miały znaczne utrudnienia w komunikacji, w momencie kiedy powstanie
autostrada. Sprawa ta była równieŜ przedmiotem stanowiska Zarządu Związku w/s
skomunikowania tych gmin.
2.
Głos zabrał p. Andrzej Kwapisz – Starosta Powiatu Częstochowskiego, który stwierdził, Ŝe
inwestycja ta była przygotowywana od lat (juŜ od 1996 roku) i ciągnie się do tej pory.
Obecnie problem dotyczy szczególnie gmin Kruszyna, Mykanów, Rędziny, Kłomnice, ale
takŜe miasta Częstochowy. Rada Powiatu równieŜ przyjęła w tej sprawie stanowisko. Jest to
ostatnia chwila, kiedy moŜna zrobić coś w tej sprawie. Z odpowiedzi Ministerstwa
Infrastruktury wynika, Ŝe odpowiedzialni za budowę A1 uchylają się od tych wszystkich
spraw, które zapewnią ochronę gminom. Sprawa ograniczonej przepustowości dróg
biegnących wokół tej trasy, ale takŜe ograniczonej nośności tych dróg (budowane w innym
okresie, nie pod takie wielkie obciąŜenia) jest naprawdę duŜym problemem, który jednak
przez administrację rządową jest bagatelizowany. Wyraził nadzieję, Ŝe spotkanie pozwoli na
wypracowanie porozumienia, którego celem będzie uniknięcie komplikacji, jakie w świetle
aktualnych planów budowa tej drogi przyniesie.
3.
P. Mirosław Maksimiuk – Zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
stwierdził, Ŝe istotne jest, iŜ konsorcjum wykonuje wiąŜący kontrakt oparty o załoŜenia, które
zostały wypracowane wiele lat temu, a wypowiedzi wyraŜone na wstępie stwierdzające, Ŝe
jest ostatnia chwila na to, Ŝeby jeszcze coś zmienić są juŜ jednak działaniem spóźnionym.
4.
Głos zabrał p. Krzysztof Raj – Dyrektor GDDKiA Oddział w Katowicach, który przedstawił
informacje nt. postępowań przygotowawczych prowadzonych w przeszłości oraz obecnych
i planowanych działań na omawianych odcinkach autostradowych.
1) Rząd RP podjął decyzję, Ŝe odcinek między węzłem Pyrzowice Lotnisko-Stryków będzie
realizowany w systemie koncesyjnym i uruchomiono postępowanie przetargowe w tej
sprawie. Decyzja lokalizacyjna określa linie rozgraniczające, ilości węzłów - jest to
dokument prawomocny, na podstawie którego biuro projektów wykonało projekt wstępny
i został on w sposób skuteczny przedstawiony do wiadomości wszystkim samorządom.
Został równieŜ zaakceptowany, o czym świadczą róŜne dokumenty juŜ dość dawno temu
przyjęte (poźniej nastąpił dość długo trwający proces przygotowania i przetargu). NaleŜy
2
stwierdzić, Ŝe rozwiązania techniczne z projektu wstępnego gwarantują (o czym gminy na
przebiegu A1 wiedzą) połączenia (nie tylko drogami krajowymi, ale równieŜ
alternatywnymi) w samej gminie, między gminami i Częstochową oraz miastem
powiatowym Radomskiem (woj. łódzkie). W odczuciu GDDKiA rozwiązania te zgodne
są z normatywem technicznym projektowania i dają uczestnikom ruchu moŜliwość
poruszania się w obrębie autostrady, jeŜeli uczestnicy ruchu nie będą chcieli korzystać
z autostrady.
2) Umowa koncesyjna została wypracowana po trudnym postępowaniu przetargowym.
W przeciągu roku od podpisania umowy koncesjonariusz zobowiązany jest do
przedstawienia projektu wykonawczego, jak równieŜ jak najszybszego podjęcia pracy do
budowy na śladzie A1, Ŝeby uzyskać połączenie między Rząsawą (Miasto Częstochowa)
a Strykowem. W dalszej kolejności prowadzone będą roboty przygotowawcze
i realizacyjne od północy: odcinek Rząsawa - obejście Częstochowy - połączenie
z węzłem Pyrzowice Lotnisko. Węzeł Pyrzowice Lotnisko ma być ukończony w 2011
roku (realizowany w systemie tradycyjnym przez GDDKiA w Katowicach). Nie ma
obecnie szansy renegocjowania umowy, jeśli chcemy podchodzić powaŜnie do rządowego
programu budowy autostrad.
3) Sprawa dobrych stosunków między koncesjonariuszem a administracją samorządową, dot.
realizacji poszczególnych zadań (odcinków). Spotkanie to moŜe posłuŜyć jako otwarcie
dobrej współpracy, aby poznać pomysły na rozwiązywanie problemów w tracie realizacji.
Nie ma co stwarzać złudzeń, Ŝe w związku z budową tej części odcinka autostrady zostaną
rozwiązane wszystkie problemy komunikacyjne w tej części województwa. Rozwiązania
przyjęte w projekcie wstępnym gwarantują wszystkie połączenia komunikacyjne, przy
wykorzystaniu istniejących sieci dróg o niŜszej kategorii ogólnodostępnych. MoŜe być
jedynie mowa o jakiś punktowych, czy odcinkowych wzmocnieniach tych dróg gminnych
i powiatowych.
5.
Następnie głos zabrali Posłowie na Sejm RP:
1) P. Halina Rozpondek – Poseł na Sejm RP (PO), zwróciła uwagę na fakt, Ŝe sprawa
budowy A1 na omawianym odcinku trwa juŜ ponad 10 lat. Problemem podstawowym jest
fakt, Ŝe odcinek Rząsawa-Pyrzowice jest robiony jako drugi w kolejności - oczywiście
oprócz problemów lokalnych, związanych z tym, Ŝe samorządy będą miały problem
z funkcjonowaniem dróg lokalnych. Wszystkim w województwie (parlamentarzystom,
władzom regionalnym i lokalnym) zaleŜało, aby ten odcinek był wybudowany jak
najwcześniej i podejmowali działania w stosunku do Rządu RP w tej sprawie,
przedstawiając racjonalne argumenty. Posłowie i samorządowcy jednogłośnie zabiegali
o zmianę kolejności wykonywania odcinków A1 na terenie woj. śląskiego i zabiegi te
będą kontynuowane;
2) P. Szymon GiŜyński – Poseł na Sejm RP (PiS) potwierdził, Ŝe będziemy bronić wspólnie
do końca tego priorytetu, jakim jest budowa odcinka Rząsawa-Pyrzowice Lotnisko
w okresie wcześniejszym (kluczowego z punktu widzenia nie tylko społeczności
lokalnych, ale takŜe interesu Państwa). W tym punkcie występuje zgodność władz
lokalnych, regionalnych, parlamentarzystów i pełna dezaprobata pomysłu związanego
z budową wspomnianego odcinka w drugiej kolejności. Nie moŜna zgodzić się
z argumentem, Ŝe samorządy z opóźnieniem zajęły stanowisko. Jest oczywiste, Ŝe przy
tak kluczowym kontrakcie głos samorządów powinien być bezwzględnie obecny na
bieŜąco. Przy podpisywaniu tak istotnej umowy nie powinno się to odbywać bez
bieŜących konsultacji z władzami województwa i reprezentacją samorządów lokalnych.
Chodzi o dodanie do kontraktu odcinka Rząsawa - Pyrzowice Lotnisko – taką inicjatywę
wobec Rządu RP wspólnie podejmiemy, kierując wniosek do Premiera.
3
3) P. Jadwiga Wiśniewska – Poseł na Sejm RP (PiS) poinformowała, iŜ składała interpelacje
w tej sprawie i odpowiedzi na powyŜsze interpelacje formułowane są w kategorycznym
i ostatecznym tonie. Ministerstwo informuje, Ŝe nie ma moŜliwości jakichkolwiek zmian.
Spotkanie to powinno jednak słuŜyć temu, Ŝeby wsłuchać się w głosy, pochylić się nad
argumentami i rozwaŜyć renegocjację umowy. Jeszcze bardziej niekorzystna jest
odpowiedź, jeśli chodzi o drogę alternatywną. Rada Powiatu odnosiła się do tego
w swoim stanowisku. Wyraziła prośbę o szczegółowe ustosunkowanie się do priorytetów
podnoszonych w stanowisku Rady Powiatu, dot. m.in. MOP-ów, drogi serwisowej
(p. Poseł poprosiła w szczególności o informację, czy przed planowaną budową
autostrady GDDKiA zdąŜy z przygotowaniem drogi DK 91 do przyjęcia ruchu i pełnienia
funkcji drogi serwisowej).
4) P. Krzysztof Matyjaszczyk – Poseł na Sejm RP (LiD) skierował do przedstawicieli
GDDKiA, Ministerstwa oraz Autostrady Południe następujące pytania i wnioski:
a) problem braku dostępu samorządów do informacji o konkretnych planach związanych
z budową A1 i szczegółowych rozwiązaniach organizacyjnych, np. w zakresie dróg
serwisowych, do których samorządy mogłyby się odnieść, czy mieć konkretne wnioski do
tych planowanych działań. Pozwoliłoby to być moŜe na porozumienie w pewnych
kwestiach, czy przyjęcie pewnych rozwiązań usprawniających prowadzone prace.
b) zapytał w oparciu o jakie decyzje projektuje się obecnie (czy w oparciu o decyzję
lokalizacyjną z lipca 2002 r., czy teŜ później jeszcze były decyzje, które kształtują
przebieg autostrady i otoczenie wokół);
c) zapytał jakie szkody górnicze spowodowały przesunięcie realizacji odcinka autostrady
(wyjaśnienie takie znalazło się z piśmie Ministerstwa Infrastruktury). Z naszej wiedzy
wynika, ze oprócz hałd pokopalnianych nie ma Ŝadnych szkód górniczych na tym terenie
(prośba o wskazanie konkretnych lokalizacji szkód, które wpływają na przesunięcie
terminu budowy);
d) jakie były prawdziwe motywy przyjęcia przez GDDKiA takiego harmonogramu
budowy A1 w umowie z Autostradą Południe S.A. Jeśli weźmie się pod uwagę potrzeby
subregionu, województwa, czy kraju, to naturalne jest dla wszystkich, Ŝe podstawowa
potrzeba dotyczy budowy nowej drogi na odcinku Rząsawa (Częstochowa) – Pyrzowice
Lotnisko, a nie przekształcania drogi DK1 w autostradę A1. Nowa droga (odcinek
autostrady) odciąŜyłaby odcinek drogi DK1, łatwiej jeździłoby się między Częstochową
i pozostałą częścią województwa woj. śląskiego niŜ w tym rozwiązaniu projektowym,
które przyjęto. Nasuwa się zatem pytanie, co wpłynęło na to, Ŝe przyjęto taki
harmonogram budowy autostrady A1;
e) pytanie skierowane do wykonawcy: czy gdyby obecnie GDDKiA chciała przyspieszyć
budowę tego odcinka, czy Autostrada Południe S.A. hipotetycznie sprostałaby wykonaniu
tego zadania, czy w szczególności posiada techniczne moŜliwości do realizacji tego
odcinka w bliŜszym terminie, gdyby ze strony GDDKiA była wola renegocjacji umowy.
5) P. Lucjan Karasiewicz - Poseł na Sejm RP poprosił o odpowiedź, która ze stron umowy
wyszła z propozycją takiego harmonogramu, przewidzianego umową - czy była to
propozycja GDDKiA, czy teŜ koncesjonariusza. Jeśli koncesjonariusz wyszedł z taką
propozycją, to dlaczego GDKKiA zgodziła się na powyŜsze rozwiązanie, jeśli zaś
GDKKiA zaproponowała taki harmonogram, to jakie były przesłanki, aby przyjąć takie
niekorzystne rozwiązanie, znając stanowiska samorządów i posiadając wiedzę, na temat
występowania największego natęŜenia problemów komunikacyjnych. Wyraził nadzieję,
Ŝe motywem tym nie był fakt, iŜ łatwiej przebudować istniejącą drogę (w celu
4
pochwalenia się sukcesem, jeśli chodzi o liczbę oddanych kilometrów autostradowych),
niŜ budować drogę od początku. Powtórzył takŜe pytanie skierowane juŜ wcześniej do
koncesjonariusza o potencjale moŜliwości dostosowania się do nowego harmonogramu,
zakładającego budowę autostrady w krótszym terminie. Najczęściej do tej pory
występowały przypadki, Ŝe koncesjonariusz wnioskował o wydłuŜenie terminu realizacji,
powstaje zatem pytanie, czy byłoby moŜliwe przyspieszenie budowy.
6.
O swoich wątpliwościach dotyczących budowy autostrady na odcinkach Stryków-Rząsawa
i Rząsawa - Pyrzowice Lotnisko mówili m.in. wójtowie gmin: Kłomnice, Kruszyna, Rędziny,
Mykanów, Poczesna, Kamienica Polska i przedstawiciele władz Powiatu Częstochowskiego.
P. Jan Miarzyński – Członek Zarządu Powiatu Częstochowskiego stwierdził m.in., Ŝe jeśli
chodzi o odcinek od Częstochowy (Rząsawy) w kierunku Łodzi (Strykowa), ruch z aktualnej
drogi przeniesie się na drogę DK 91, która nie będzie tego ruchu w stanie wytrzymać.
W związku z tym w stanowisku Rady Powiatu oraz stanowiskach gmin znalazł się wniosek,
aby wybudować drogę alternatywną do planowanego odcinka autostrady, omijającą tereny
zabudowane (np. w woj. łódzkim udało się wybudować drogę alternatywną, która omija
obwodnicami Radomsko, Kamieńsk, Srock, a w woj. śląskim tego niestety nie przewidziano).
Chodzi głównie o kwestie bezpieczeństwa. Przedstawiciele gmin zwracali uwagę na
pogorszenie lokalnych warunków komunikacyjnych na terenie reprezentowanych przez nich
gmin. P. Waldemar Chmielarz - Wójt Gminy Rędziny zwrócił uwagę na ogromny problem,
związany z tym, Ŝe droga alternatywna będzie remontowana równocześnie do Radomska
w tym samym czasie, w którym będą trwały prace związane z budową autostrady na śladzie
DK1. Ruch cały zostanie przeniesiony na DK 91, a droga ta będzie równieŜ w remoncie.
Zadano takŜe pytanie, czy istnieje dokument dotyczący dróg, po których wykonawca
w trakcie budowy będzie się poruszać i w jaki sposób interesy zarządców dróg zostały
zabezpieczone w umowie. Konsekwencją prowadzonych prac będzie z pewnością
konieczność odtworzenia infrastruktury (dróg lokalnych, powiatowych), która na skutek
prowadzonych prac ulegnie dewastacji. W piśmie skierowanym do samorządów lokalnych
Minister Infrastruktury informuje, iŜ wykonawca odpowiedzialny będzie za ochronę,
utrzymanie i remont obiektów zgodnie z postanowieniami umowy. Samorządy oczekują
konkretnej informacji, kto i w jakim zakresie będzie odpowiedzialny za późniejsze
przywrócenie dróg lokalnych do poprzedniego stanu – czy kosztami tymi nie obciąŜy się
samorządów (a w takim razie powinny być one przygotowane na to wraz ze wskazaniem
dróg, których stan moŜe ulec pogorszeniu).
P. Bogusław Mielczarek - Wójt Gminy Kruszyna stwierdził, iŜ interesy minimum dot.
samorządów lokalnych przedstawione są w stanowisku Zarządu Śląskiego Związku Gmin
i Powiatów z dnia 2 kwietnia 2009 r. Mieszkańcy gmin, dojeŜdŜający dotychczas do
Częstochowy będą mieli znacznie wydłuŜony czas dojazdu. Postawił równieŜ pytanie, jak
będzie realizowany w przygotowywanym projekcie obowiązek wynikający z decyzji
lokalizacyjnej, polegający na zapewnieniu moŜliwości korzystania z istniejącej infrastruktury
technicznej dla osób trzecich oraz jak będzie rozwiązany problem odszkodowania za grunty
przylegające do autostrady, które utracą na wartości. Ten problem jest istotny dla gminy
Kruszyna (dot. gruntów przewidzianych do tej pory pod budownictwo i gruntów, których
dotkną obostrzenia w produkcji rolnej) – czy umowa w tej kwestii zawiera jakieś
postanowienia (gmina jest na etapie sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego).
P. Adam Zając - Wójt Gminy Kłomnice odniósł się do kwestii przygotowania drogi
DK 91 - do tej pory nikt nie dotarł do gminy w kwestii ustaleń projektowych (planowane są
w gminie piesze ciągi komunikacyjne). Konieczne jest zapewnienie bezpieczeństwa.
Ustalenia przyjęte w trakcie spotkania w marcu br. zakładały, Ŝe wyłoniony projektant dotrze
do gmin i zapozna się z projektami gmin.
5
Prezydent Częstochowy przedstawił problem remontu DK 91 na terenie Częstochowy.
Częstochowa, jako miasto na prawach powiatu, jest zobowiązana do utrzymywania tej drogi
z własnych środków. Pomimo ogromnych potrzeb finansowych, Miasto pozostawione jest
z tym problemem samo, poniewaŜ drogi krajowe w miastach na prawach powiatu wyłączone
są ze środków Funduszu Drogowego. Rozwiązanie to jest niezwykle niesprawiedliwe
i niewłaściwe i powinno zostać zmienione w taki sposób, aby GDDKiA miała moŜliwość
finansowania remontów dróg krajowych w miastach na prawach powiatu, poniewaŜ
samorządy lokalne nie są w stanie z własnych budŜetów przeprowadzić niezbędnych prac na
tych bardzo obciąŜonych drogach, wymagających ogromnych nakładów finansowych. Biorąc
pod uwagę fakt, Ŝe droga DK 91 ma być drogą alternatywną, projekt modernizacji DK 91 na
terenie Częstochowy powinien znaleźć finansowanie w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko - obecnie znajduje się on na liście rezerwowej. Zwrócił się do
GDDKiA z prośbą o wsparcie działań, aby projekt ten uzyskał współfinansowanie, z uwagi
na strategiczne znaczenie tej inwestycji.
7.
Prezydent Tadeusz Wrona przypomniał stanowisko Zarządu Śląskiego Związku Gmin
i Powiatów z kwietnia tego roku w sprawie przebudowy DK-1 na autostradę płatną A-l na
terenie gmin województwa śląskiego usytuowanych na północ od Częstochowy, które zostało
zgłoszone na wniosek Gminy Kruszyna. Projekt ten całkowicie pomija interesy społeczności
lokalnych zamieszkujących tereny przyległe do dotychczasowej drogi DK-1, odcinając
mieszkańcom Gminy Kruszyna i gmin przyległych dostęp do tej drogi. Projekt ten
spowoduje, Ŝe kilka tysięcy pojazdów korzystających od lat z dogodnego połączenia
drogowego do najbliŜszych miast Częstochowy i Radomska, musi przenieść się na
nieprzygotowane do takiego natęŜenia ruchu drogi lokalne. Zjawisko to dotknie szczególnie
gminę Kruszyna, na terenie której nie przewiduje się budowy węzłów komunikacyjnych. Tym
samym gmina nie odniesie Ŝadnych bezpośrednich korzyści z budowy autostrady A-1, a jej
mieszkańców dotkną dodatkowe uciąŜliwości.
8.
Na pytania i wątpliwości samorządowców i parlamentarzystów odpowiedzi udzielali
p. Mirosław Maksimiuk - Zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad;
p. Krzysztof Raj – Dyrektor Oddziału GDDiKA w Katowicach; p. Wojciech Bugajski
z Departamentu Dróg i Autostrad Ministerstwa Infrastruktury oraz p. Javier Martin Rivals Dyrektor Zarządzający Konsorcjum Autostrady Południe S.A., które wygrało przetarg na
budowę odcinka autostrady A1 Stryków – Pyrzowice Lotnisko i podpisało umowę
z GDDKiA na wykonanie tego odcinka.
a)
P. Mirosław Maksimiuk - Zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
zgodził się z wnioskiem, dotyczącym konieczności zmiany finansowania dróg
krajowych w miastach na prawach powiatu. Fakt, Ŝe drogi krajowe mają róŜnych
zarządców nie jest korzystne i właściwe z Ŝadnego punktu widzenia, takŜe
prowadzonych prac utrzymaniowych na tych drogach, np. odśnieŜaniem. Poparł zatem
propozycję p. Prezydenta Tadeusza Wrony.
Stwierdził ponadto w swojej wypowiedzi, Ŝe nie moŜna powiedzieć, iŜ nastąpiło
odłoŜenie w czasie realizacji odcinka A1. Umowa podpisana z koncesjonariuszem
zakłada realizację wspomnianego odcinka do końca 2014 r. Drogi nie są budowane pod
Mistrzostwa Europy w 2012, tylko po to Ŝeby z nich korzystać. Nie nastąpi takŜe wzrost
natęŜenia ruchu w stosunku do obecnego. Jeśli chodzi o EURO, to ma to znaczenie, jeśli
chodzi o ruch jedynie dla miast organizatorów. Autostrady i drogi ekspresowe mają
słuŜyć tranzytowi, a nie społecznościom lokalnym i taki jest ich cel, stąd teŜ wszędzie
na świecie istnieje ograniczenie dostępności do tych dróg wyłącznie poprzez węzły.
W Ŝadnym wypadku nie moŜna powiązywać autostrady poprzez MOP-y, czy obwody
utrzymania autostrady. Takie są zasady projektowania, a GDDKiA nie ma władztwa,
Ŝeby zrobić jakieś ustępstwo w tym zakresie.
6
Poinformował, iŜ nie jest niestety w stanie odpowiedzieć na pytanie, kto wyszedł
z propozycją takiego harmonogramu budowy odcinków autostrady i nie wiadomo czy
informacja ta będzie do odtworzenia w dokumentach. Zobowiązał się natomiast
odpowiedzieć pisemnie w innej kwestii. W piśmie zostaną wyartykułowane przesłanki
przemawiające za przyjętym rozwiązaniem. Powtórnie podkreślił, Ŝe nie jest to
odkładanie odcinka, o którym mowa na później - umowa zakłada realizację tego
odcinka do 2014 roku i siłą rzeczy nie ma moŜliwości zrealizowania obu odcinków
w tym samym terminie, np. w 2012 r.
b)
P. Dyrektor Krzysztof Raj udzielił odpowiedzi na zadane wcześniej pytania i uwagi:
Stwierdził, iŜ argument, Ŝe cały ruch przeniesie się na drogę DK 91 nie jest prawdziwy
(z doświadczenia wynika ze spadek ruchu na autostradzie po wybudowaniu w
pierwszym roku jest niewielki, większość ruchu zostaje jednak na podstawowym
szlaku). Jego zdaniem ruch nie przeniesie się na DK 91 (tak wynika z doświadczeń przy
budowie autostrad do Krakowa i Wrocławia). Twierdzenie, Ŝe miejscowości wokół
zostaną rozjechane przez pojazdy, których ruch przeniesie się na DK 91 jest mocno
przesadzone.
Potwierdził jednocześnie, iŜ DK 91 będzie dalej remontowana, trwają opracowania
projektowe i na początku przyszłego sezonu ruszą prace remontowe, rozpoczęty remont
od Częstochowy przez Rędziny zostanie dokończony.
W odpowiedzi na pytanie p. Posła K. Matyjaszczyka dot. dokumentów stwierdził, Ŝe
dokumenty wiąŜące w procesie budowy autostrady to:
- wskazanie lokalizacyjne dla całego przebiegu autostrady przez woj. śląskie wydane
przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji,
- decyzje lokalizacyjne (odcinki zostały podzielone na etapy) z 2002 i 2003 r.
z określonymi obszarami zajętości terenu, z określoną liczbą węzłów i obiektów
inŜynierskich. Są to decyzje prawomocne,
- decyzja środowiskowa z bieŜącego roku jest prawomocna, ostateczna do
zrealizowania,
- fragmentem dokumentu do negocjacji i wyboru był projekt wstępny, pokazujący
załoŜenia do projektu ostatecznego w postaci konkretnych rozwiązań dot. danych
węzłów, obiektów, poszerzeń. Autostrada planowana jest z ilością o dwóch jezdniach
z taką zajętością terenu określoną w decyzji lokalizacyjnej, Ŝe będzie istniała moŜliwość
dobudowania trzeciego pasa - takie samo rozwiązanie było dla autostrady A4 i takie
samo jest dla A2.
Jeśli chodzi o szkody górnicze, to rzeczywiście klasycznych szkód górniczych nie ma,
natomiast są powaŜne kłopoty po drugiej stronie Pyrzowic, gdzie nakładają się
istniejące w przeszłości 2 rodzaje eksploatacji: rudna i górnicza. Mamy do czynienia
z płytką eksploatacją, z całą siecią chodników, gdzie trzeba będzie się zmierzyć
z wypełnieniem tych pustek. Chodzi o taki rozmiar szkód po eksploatacji rudnej.
Jak będzie w czasie budowy wyglądało korzystanie z dróg - w chwili obecnej nie ma
dokumentu, który określałby jak wykonawca wyobraŜa sobie transport na budowę. Na
to jest za wcześnie. Umowa została zawarta w styczniu 2009 r. Obecnie
przygotowywany jest projekt budowlany i wykonawczy. KaŜda strona ma świadomość,
Ŝe ruch prowadzony na drogach gminnych, powiatowych będzie musiał być uzgodniony
z zarządcą dróg. Tak jest to praktykowane. Z pewnością samorządy nie będą
zaskakiwane jakimś działaniem bez powiadomienia, a w interesie koncesjonariusza
i GDDKiA będzie, aby stan dróg, którymi wykonawca będzie się poruszać
zewidencjonować, aby nie toczyć później sporów.
7
Bliskie połączenie do węzła Kościelec nie wpłynie na wydłuŜenie czasu dojazdu
mieszkańców okolicznych gmin, którzy będą chcieli dojechać do Częstochowy.
Przesadne jest stwierdzenie, Ŝe czas dojazdu wydłuŜy się do godziny.
W wypadku cen terenów połoŜonych przy autostradzie, nie mogących być bezpośrednio
skomunikowanych, a mających blisko do węzła, to nie spadnie ona. Nie przewiduje się
zatem problemu z ustalaniem cen gruntów i koniecznością wypłat odszkodowań.
Na odcinku między Wikłowem i Kościelcem (zgodnie z projektem wstępnym) ma być
kilka obiektów nad autostradą, poprawione drogi istniejące, dalsze utwardzenia,
dobudowy pozwalające wykonywać przejazdy pomiędzy istniejącymi drogami
powiatowymi z wykorzystaniem tychŜe obiektów nad autostradą do węzła Kościelec.
Dokumenty niektóre były prezentowane i przeglądane. JeŜeli będzie potrzeba
przedstawienia, to z udziałem koncesjonariusza (jeśli koncesjonariusz wyrazi zgodę),
projekt wstępny (będący obecnie w dyspozycji koncesjonariusza) być moŜe zostanie
udostępniony.
c)
P. Javier Martin Rivals - Dyrektor Zarządzający Konsorcjum Autostrady Południe S.A.
przedstawił informacje na temat aktualnych prac:
Koncesjonariusz przygotowuje obecnie projekt oparty na projekcie wstępnym, który juŜ
istnieje. Projekt w zasadzie jest ten sam, nie będzie zatem niespodzianek. Kalendarz
prac wskazuje, Ŝe przed końcem roku zostaną zakończone wszystkie prace projektowe.
W tym okresie spodziewamy się równieŜ, iŜ będą pozwolenia, jeśli chodzi o GDDKiA
i władze wojewódzkie i będzie moŜna rozpocząć budowę. Wszystko odbywa się zatem
zgodnie z planem. P. Dyrektor K. Raj potwierdził równieŜ, Ŝe warunki zawarte
w umowie są wypełniane w sposób satysfakcjonujący.
Jeśli chodzi o realizację inwestycji w dwóch etapach, biorąc pod uwagę niemoŜliwość
skończenia wszystkiego w 2012 r. trzeba było podjąć decyzję, biorąc pod uwagę
kryteria techniczne i ekonomiczne. W części przygotowywanego projektu będą
informacje dotyczące uŜytkowania dróg przyległych. Wykonawca jest zobowiązany do
zostawienia ich po zakończeniu budowy autostrady w zastanym stanie.
d)
pozostałe wypowiedzi:
P. Andrzej Kwapisz - Starosta Powiatu Częstochowskiego powrócił do problemu dróg
alternatywnych; ruch zostanie przeniesiony na drogi gminne i powiatowe.
P. Jan Miarzyński – Członek Zarządu Powiatu Częstochowskiego odniósł się do
stwierdzenia, Ŝe ruch na drogach alternatywnych się nie zwiększy. W przedstawionych
przypadkach nie zabierano drogi istniejącej, tylko budowano nowe. Poza tym
w początkowym okresie autostrady te były niepłatne, Ŝeby kierowcy przyzwyczaili się
do nowych dróg. MoŜe tutaj teŜ naleŜałoby pomyśleć o okresie przejściowym, a w tym
czasie wybudować drogę z pominięciem terenów zabudowanych.
P. Poseł H. Respondek stwierdziła, Ŝe podstawowe pytanie jest takie, czy moŜna
renegocjować umowę. JeŜeli tej moŜliwości nie ma, to naleŜy dołoŜyć wszelkich starań
i sił Ŝeby ten odcinek był zrealizowany jak najszybciej i równolegle do tego
budowanego w I kolejności. JeŜeli ostatecznie nie ma takiej moŜliwości, to musimy to
wiedzieć, bo trzeba się do tego inaczej przygotować. P. Dyrektor M. Maksymiuk
udzielił jednoznacznej odpowiedzi, Ŝe w obecnych uwarunkowaniach finansowych
renegocjowanie umowy jest praktycznie niemoŜliwe. Zmiana terminów na obecnym
etapie wiązałaby się takŜe ze zmianą innych przyjętych w umowie warunków i załoŜeń.
8
P. Poseł K. Matyjaszczyk ponowił pytanie do przedstawiciela Ministerstwa
Infrastruktury dotyczące bezpłatnych obwodnic autostradowych – chodzi o dezyderat
przedstawiony w trakcie obrad Komisji Infrastruktury Sejmu RP. Czy zgodnie
z przedstawionymi informacjami do października 2009 r. będą rozwiązania prawne,
które zapewnią takŜe bezpłatność. Poprosił o udzielenie informacji, kto w Ministerstwie
odpowiada za prace nad tymi rozwiązaniami, aby moŜna było na bieŜąco śledzić prace.
Kolejne pytanie skierowane do wykonawcy dotyczyło tego, czy gdyby termin realizacji
A1 był zmieniony na 2012 rok (obydwa odcinki w tym samym czasie), czy byłaby
szansa przyspieszyć prace oraz, czy gdyby termin realizacji był pierwotnie wyznaczony
na 2012 rok, to Konsorcjum stanęłoby do przetargu.
Przedstawiciel Ministerstwa Infrastruktury poinformował, aby pytanie dot. prac nad
rozwiązaniami dot. bezpłatnych obwodnic autostradowych kierować do Departamentu
Dróg
i Autostrad w Ministerstwie Infrastruktury do p. Dyrektora Jarosława Waszkiewicza.
Zwrócono się zatem do przedstawiciela Ministra z prośbą o udzielenie przez
Ministerstwo konkretnej odpowiedzi w formie pisemnej i przesłanie jej na ręce
p. Prezydenta Tadeusza Wrony.
Przedstawiciel wykonawcy, odpowiadając na wcześniejsze pytanie stwierdził, Ŝe nie jest
moŜliwa realizacja obu odcinków w tym samym terminie, tzn. do 2012 roku. Zmiana
terminów, to byłaby - poza kwestiami moŜliwości technicznych - równieŜ zmiana
innych warunków, w szczególności ekonomicznych.
9.
Na zakończenie p. Prezydent Tadeusz Wrona dokonał podsumowania spotkania
i przedstawionych wniosków. Zwrócił uwagę na konieczność konsultacji pomiędzy
wykonawcami, projektantami i samorządowcami wszystkich rozwiązań technicznych,
dotyczących zarówno układu dróg dojazdowych, związanych z budową oraz
wyprowadzeniem ruchu z tych gmin, które leŜą przy autostradzie. ,,Budowa odcinka Rząsawa
(Częstochowa) - Pyrzowice Lotnisko jest dla Miasta Częstochowa i gmin połoŜonych na pn.
od Częstochowy oraz dla całego województwa śląskiego priorytetem. Zwracamy się do
Ministra Infrastruktury i do jego słuŜb, by ten odcinek znalazł się takŜe wśród priorytetów
Ministerstwa” – powiedział. Bardzo mocno naleŜy równieŜ zwrócić uwagę na konieczność
długofalowego rozwiązania problemu finansowania dróg krajowych w miastach na prawach
powiatu.
Notatkę sporządził:
Ferdynand Morski, Iwona Pragnąca
9