Dokończenie - Serwis Elektroniki

Modernizacja oprogramowania odbiorników SAT
Modernizacja oprogramowania odbiorników SAT
(cz.1)
Tadeusz Nowak
W
iększość odbiorników cyfrowych, jakie
można spotkać w handlu, eksploatowanych jest przy wykorzystaniu oryginalnego
oprogramowania i pracuje ku zadowoleniu
swoich właścicieli. Dla wielu entuzjastów jest
to jednak za mało. Przebadali oni intensywnie różnorodne modele i znaleźli drogi, w jaki
sposób można samemu napisać alternatywne
oprogramowanie lub rozbudować istniejące
już programy, a także jak je wgrać do odbiornika. Może odbyć się to poprzez różne interfejsy.
Już bardzo stare egzemplarze wbudowany
mają przynajmniej interfejs RS232. W przypadku nowszych modeli, dodatkowo znajdują
się również gniazda USB-1.1 i / lub USB-2.0.
Niektóre odbiorniki wyposażone są nawet w
złącza RJ45. Prywatne oprogramowanie może
całkowicie zastąpić oryginalny interfejs obsługi lub rozszerzyć go o dodatkowe aplikacje.
1. Na początku był d-box1
Wszystko zaczęło się od klasycznego odbiornika
Nokia d-box1 (Nokia 9500) i następnego, bardzo podobnego w budowie, Nokia 9200. Z oryginalnym interfejsem
obsługi odbiorniki te były wszystkim innym, tylko nie niezawodnym. W przypadku gdy się je wyłączyło, nie było na
przykład wiadomo, czy po ponownym włączeniu, dopiero
co oglądana stacja, będzie nadal odbierana. Poza tym
odbiorniki te irytowały swoimi wyjątkowo długimi czasami
przełączania oraz pamięcią, w której przechowywane są
stacje (programy), a która to pamięć obsługiwać mogła
jedynie około 350 kanałów. Już wtedy, przed ponad dziesięcioma laty było to zbyt mało. I tak niejeden, kto kupił
Nokię 9200, po krótkim użytkowaniu i z dużym rozczarowaniem wyekspediował ją na strych.
Wybawienie przyszło wraz z prywatnym oprogramowanie o nazwie DVB98. Było ono stale rozbudowywane
i zakończyło się w znanym jeszcze i lubianym do dzisiaj
interfejsie obsługi DVB2000. W bardzo krótkim czasie, po
tym jak odbiorniki przebudowane zostały pod względem
hardwarowym, można było oglądać telewizję rzeczywiście
komfortowo. DVB98 oraz DVB2000 zrobiły z odbiorników
całkowicie nowe urządzenia i pokazały, w jaki sposób
dojrzały software decyduje o funkcjonalności takiego
cyfrowego odbiornika. Wiele funkcji, które te programy
zawierały już od roku 1998, do nowoczesnych odbiorników wchodziły początkowo stopniowo. Można z całą
pewnością powiedzieć, że te stare odbiorniki, które dzięki
Premiere w Niemczech i w Austrii spotkały się z dużym
powodzeniem, dzisiaj są jeszcze aktualizowane.
Rozwój alternatywnego oprogramowania sterujące-
go nie zatrzymał się oczywiście na d-box1 i podobnych
modelach. Dla coraz to większej ilości odbiorników publikowane były nowe interfejsy obsługi lub rozszerzenia,
które z już od dawna nie produkowanych urządzeń, zrobiły
bardzo poszukiwane cacka. Przy tym na pierwszym planie
były nie tylko legalne możliwości użytkowania.
Dla przykładu weźmy trochę nowszy i swego czasu
tak bardzo znienawidzony odbiornik d-box2. Pozwala on
się modyfikować nie tylko w taki sposób, że funkcjonował
na nim alternatywny software, lecz otwiera on również
taką możliwość, że poprzez wgranie specjalnych kluczy, bez modułu i bez karty Smartcard, można oglądać
zakodowane programy telewizyjne. Na celowniku były
tutaj przede wszystkim kanały Premiere-Pay-TV oraz
telewizja austriacka. W roku 2006 oraz na początku 2007
odbiorniki d-box2 w internetowych domach aukcyjnych
były bardzo często sprzedawane. Osiągały one przy tym
ceny przekraczające 200€. Przy tym fakt, czy na urządzeniach znajduje się jeszcze oprogramowanie oryginalne,
czy zainstalowane są już aktualne interfejsy obsługi bez
lub z nielegalnymi możliwościami dostępu do różnych
programów, nie odgrywało jakiekolwiek roli.
Uwaga: Ponieważ nie wiadomo, jak długo utrzymywać
się będą nielegalne możliwości dostępu do różnych
zakodowanych nadajników, kupno takich urządzeń,
jedynie ze względu na taką możliwości zastosowania,
należy odrzucić. Odbiorniki takie, po aktualizacji systemów szyfrujących - jak to się mówi - w ciągu nocy, mogą
stać się dla tych »specjalnych zastosowań« zupełnie
nieużyteczne oraz w dużym stopniu bezwartościowe.
Tymczasem lista odbiorników, dla których alternatywne
zastosowania, obojętne czy legalne i / lub nielegalne są
możliwe, obejmuje ponad 80 modeli. Do najbardziej znanych urządzeń zaliczają się odbiorniki marki Dreambox.
To dla nich oferowano i oferuje się nadzwyczaj dużą ilość
rozszerzeń software’owych i są one jeszcze rozwijane.
Oprócz legalnych aplikacji, przy ich zastosowaniu, możliwe jest również zrealizowanie nieuprawnionego dostępu
do różnych ofert Pay-TV via satelita lub kabel.
Trochę inaczej przedstawia się sprawa z odbiornikami
Topfield. Również dla nich istnieje prawie niezliczona ilość
dodatkowych programów – przede wszystkim dla modeli
TF5000 oraz TF5500. O ile nam wiadomo, chodzi tutaj
jednak o rzeczywiście legalne aplikacje. Tanie oraz bez
konieczności rejestracji korzystanie z Pay-TV, w przypadku tych aplikacji, nie jest możliwe do realizacji.
W przypadku różnych modeli, opracowywanie nielegalnych aplikacji znajdowało się na pierwszym miejscu.
Jako znany przykład wymienić należy tutaj Nokię 5400,
urządzenie, które w międzyczasie również przestało być
produkowane, jednak tak jak wcześniej, tak i obecnie,
nadal jest urządzeniem bardzo nowoczesnym. Oprócz
nielegalnych możliwości dostępu do wszystkich możli-
SERWIS ELEKTRONIKI
Modernizacja oprogramowania odbiorników SAT
wych kodowanych nadajników, rozszerzenie software’u
tego urządzenia zawiera jednak również legalne funkcje
bonusowe.
Istnieją odbiorniki, od których w ogóle nie oczekuje się,
aby dla nich również istniały dodatkowe aplikacje. I tak
zwolennicy odbiornika Kathrein UFS821 z twardym dyskiem odszukali się w Internecie i opracowali całkiem przyjemne legalne “smakołyki” dla tego urządzenia. Jednak i
tutaj “specjaliści” ci przekroczyli granice legalności.
Poniżej zajmiemy się trochę dokładniej niektórymi odbiornikami. Posłużą one jako przykłady, aby pokazać, co
z różnymi odbiornikami w ogóle można wyrabiać i jak się
z nimi obchodzić. Omawiane tematy dają się zastosować
oczywiście również w innych urządzeniach i pokazują,
w jaki to sposób można usunąć ewentualnie oczekiwane
problemy.
2.1. Dreambox DM7025
Odbiornik Dreambox 7025 wyróżnia się swoim pełnym
wyposażeniem. Dzięki wbudowanemu twardemu dyskowi
oraz podwójnemu tunerowi pozwala on na najwyższy
komfort oglądania telewizji. Dzięki dowolnie wybieranemu
wyposażeniu w tunery – do wyboru są DVB-C, DVB-S
oraz DVB-T w dowolnych kombinacjach – komfort ten jest
jeszcze bardziej wyraźny. Do tego dodać należy jeszcze
bardzo dobry wyświetlacz grafiki.
Za przednią pokrywą znajduje się miejsce do wsunięcia (slot) modułu dekodującego oraz karty pamięci
CF. Następnie wbudowane są jeszcze dwa czytniki kart
Smartcard.
2. Dreambox – odbiornik na bazie Linuxa
Dreambox jest bez wątpienia najbardziej znanym
odbiornikiem na bazie Linuxa. Oprócz pierwotnego Drembox DM7000 istnieją również najwyższej klasy modele
DM7020 z jednym tunerem oraz DM7025 z dwoma tunerami. W modelach DM7025, w zależności od wyboru,
mogą być wbudowane tunery DVB-S, DVB-C lub DVB-T
lub ich dowolne kombinacje. Wszystkie trzy rodzaje urządzeń mogą być później dodatkowo wyposażane w twardy
dysk lub też oferowane są z już wbudowanym twardym
dyskiem. Model DM500 jest tutaj najmniejszym modelem
Dreambox’a. Różni się on od pozostałych odbiorników
przede wszystkim tym, że nie można wbudować do niego twardego dysku. Odbiornik ten nie posiada również
wbudowaną kieszeń CI dla modułów dekodujących. Dreambox 600 jest bliskim krewnym modelu 500. Odbiornik
ten może być jednak doposażony w twardy dysk i jest
następcą modelu DM500.
Fot.2. Slot do wsunięcia modułu dekodującego oraz dla
karty pamięci CF oraz dwa czytniki kart Smartcard
Na ściance tylnej znaleźć można kilka niezwykłych
dla odbiornika satelitarnego gniazd. Szeregowy dziewięciobiegunowy interfejs RS232-C służy do aktualizacji
software’u systemowego oraz zaprogramowania z wykorzystaniem komputera PC. Połączenie z komputerem
można wykonać poprzez szeregowy kabel null-modem
(Nullmodem to typ kabla szeregowego do bezpośredniego połączenia dwóch urządzeń DTE (np. komputerów,
terminali, drukarek) przez porty szeregowe RS-232 C.
Występuje w kilku odmianach od pełnej - dla urządzeń
korzystających z pełnego handshakeingu - aż do uproszczonej, trójżyłowej wersji).
Fot.1. Większość Dreamboxów oprócz niektórych detali, nie różnią się od siebie nawet o włos
Chociaż jest wiele różnych modeli Dreambox’ów, odróżniają się od siebie jedynie bardzo nieznacznie (fot.1).
Wszystkich modeli jednak dotyczy to, że z nimi można
zrobić dużo więcej, niż z tradycyjnym odbiornikiem. Byłoby po prostu szkoda, aby Dreambox’a używać jedynie
jako skrzynki do przełączania kanałów. Zasadniczo jego
jakościowe zalety również przemawiają za tego rodzaju
zastosowaniem. W stanie wyjściowym z fabryki Dreambox’y potrafią jedynie tylko część tego, co jest z nimi
możliwe. Ze względu na bliskie pokrewieństwo wszystkich
Dreambox’ów między sobą, ograniczymy się do tego, aby
dokładniejszemu omówieniu poddać model DM7025.
Fot.3. Z tyłu, oprócz zwykle spotykanych gniazd, znajdują się również niektóre „osobliwości” Dreamboxów
Interfejs USB służy do podłączenia urządzeń kompatybilnych z USB-1.1. Zakres wspomaganych urządzeń
zależny jest od software’u i jest ciągle rozbudowywany.
Interfejs sieciowy (Ethernet 10/100 Mbit, RJ45) służy jako
interfejs komunikacyjny z wykorzystaniem HTTP, FTP,
SERWIS ELEKTRONIKI
Modernizacja oprogramowania odbiorników SAT
Fot.4. Obecność interfejsów Ethernet, USB, RS232
oraz mini-DIN pozwala przypuszczać, że z tym
odbiornikiem można o wiele więcej zrobić, niż
NFS, Telnet oraz Samba. Alternatywnie dla interfejsu szeregowego, poprzez gniazdo RJ45, aktualizowane mogą
być również oprogramowanie systemowe oraz wstępne
zaprogramowanie odbiornika.
Dreamboxy przystosowane są do wbudowania twardego dysku i w każdej chwili mogą być tym samym rozbudowane. Alternatywnie Dreambox można kupić z już
zamontowanym twardym dyskiem.
Info! Najlepsze warunki dla urządzeń z obrotnicą
anteny. Urządzenie obsługuje sterowanie silnikami
typu DiSEqC-1.2 oraz USALS. Ponieważ urządzenie
może zapamiętać dowolnie wiele kanałów telewizyjnych i radiowych, najlepiej nadaje się do urządzeń z
obrotnicą anteny.
2.2. Wolny wybór przy wymianie tunera
DM7025 jest odbiornikiem z Twin-Tunerem. Inaczej niż
jest to w przypadku większości innych odbiorników satelitarnych z podwójnym tunerem, w przypadku Dreamboxa
można dowolnie wybrać, które tunery potrzebujemy.
Fot.6. Z tyłu tunery mają małą płytkę zakrywającą, która
w stanie zamkniętym domyka się ściśle z obudową. Ponieważ przykręcona jest ona do tunera,
wymiana tunera jest operacją bardzo łatwą.
lub również w DVB-S oraz DVB-T. Oczywiście, każda inna
kombinacja jest tutaj również możliwa.
Montaż tunera jest bardzo prosty i łatwy nawet bez
posiadania szczególnej wiedzy technicznej. Potrzebny
jest do tego jedynie śrubokręt krzyżowy. Za jego pomocą
odkręca się te siedem śrub którymi przymocowana jest
pokrywa obudowy.
Uwaga: Przed rozpoczęciem pracy należy wyciągnąć
wtyczkę sieciową z gniazdka. Nawet gdy wiadomo, że
urządzenie jest odłączone od prądu, należy je zawsze
traktować tak, jakby było ono pod napięciem. Jest to
stara, ogólnie aktualna mądrość elektryków, których
już nie raz uchroniła przed wieloma wypadkami. Zagrożenie pochodzić może przede wszystkim z bloku
zasilacza sieciowego. Kondensatory po odłączeniu
urządzenia z sieci magazynują jeszcze przez pewien
czas ładunek elektryczny.
1. Jeden z dwóch tunerów satelitarnych ma być wymieniony na tuner do odbioru cyfrowej telewizji naziemnej
DVB-T. Obojętne jest, który z obu już wbudowanych
tunerów będzie wymieniany. Najpierw niepotrzebny
Fot.5. Tył odbiornika urządzenia nie zdradza, jakie
tunery wbudowane zostały do Dreamboxa.
Obecność tunera satelitarnego rozpoznać można
po gniazdach typu “F” z ich typowym gwintem. W
przypadku tunerów DVB-T oraz DVB-C stosuje
się takie same gniazda i wtedy trzeba wiedzieć,
gdzie jaki tuner jest wbudowany.
Urządzenia oferowane są w wersji do odbioru cyfrowej
telewizji satelitarnej (DVB-S), do odbioru cyfrowej telewizji
poprzez antenę (DVB-T), a także do odbioru cyfrowej
telewizji poprzez kabel (DVB-C). DM7025 wyposażyć
można na przykład w dwie części odbioru satelitarnego
Fot.7. Wnętrze odbiornika DM7025. Tunery zamontowane są tylko do jednej listwy przyłączeniowej.
Nie są, przykręcone żadnymi wkrętami. Sprawia
to, że wymiana tunera jest czynnością kilkuminutową.
SERWIS ELEKTRONIKI
Modernizacja oprogramowania odbiorników SAT
Jedyne, czego brakuje, to wyszukania stacji nadających programy. W tym celu w “Ustawieniach” w menu
głównym wybrać należy funkcję “Szukania kanałów”.
Przed przejściem do wyszukiwania stacji, zajmiemy się
konfiguracjami tunera. Pokazują one, jakie tunery są
wbudowane w gniazdo (Sockel) A i B.
Po kliknęciu na ten dopiero co wbudowany tuner
DVB-T, dochodzi się do “Ustawień odbioru” (w wersji
niemieckojęzycznej: Empfangeinstellungen). W razie potrzeby włączyć należy tutaj 5-woltowe napięcie zasilające
dla aktywnych anten DVB-T. Następnie ustawić należy
region, w którym urządzenie ma odbierać sygnały DVB-T.
Ponieważ urządzenie sprzedawane jest na całym świecie,
oprócz ustawień dla Niemiec, zawarte są również różne
ustawienia dla regionów Europy i Australii.
Fot.8. Nowy tuner został po prostu zamontowany. O
jaki rodzaj tunera tutaj chodzi, wydrukowane jest
na tylnej stronie jego płytki. Tutaj chodzi o tuner
do odbioru DVB-T.
już tuner po prostu wymontowujemy go z płyty głównej. Ponieważ zamontowany jest on tylko do jednej
listwy przyłączeniowej, nie trzeba już więc odkręcać
żadnego wkręta.
2. Nowy tuner należy wetknąć w listwę przyłączeniową.
Jedyną czynnością, którą można przeoczyć, jest tutaj
to, aby małą płytkę pokrywającą tuner z tylnej strony
poprawnie zahaczyć w obudowie odbiornika. W trakcie
pracy ten mały detal może być niekiedy przeoczony. Po
tym, gdy nowy tuner został już zamontowany, należy
jeszcze przykręcić pokrywę obudowy. Z hardware’m
nie ma już tu nic więcej do roboty.
2.3. Obsługa po wymianie tunera
Inteligentna koncepcja Dreamboxa objawia się wtedy,
gdy po raz pierwszy, po wymianie tunera, włącza się go.
Ponieważ odbiornik automatycznie rozpoznaje tuner, nie
są konieczne jakiekolwiek czynności związane z podstawowymi konfiguracjami.
Fot.9. W podmenu “Konfiguracja tunera” wylistowane
są wszystkie tunery wbudowane w Dreamboxie
Fot.10. W przypadku stosowania aktywnej anteny,
aktywować należy napięcie zasilające 5V. Ustawienie regionu DVB-T może być odpowiedzialne
za to, że mimo istniejących dla danego miejsca
programów DVB-T, w czasie automatycznego
wyszukania nadajników nie zostały znalezione
jakiekolwiek stacje.
W opisywanym przykładzie oryginalny software okazał
się być niezbyt aktualny. Brakowało możliwości ustawienia
dla wielu dopiero co uruchomionych regionów objętych
emisją cyfrowej telewizji nziemnej. Ponieważ w miejscu
przetestowania odbiornik nie oferuje lokalnej sieci DVB-T,
wybrany zostaje dowolny niemiecki region DVB-T i uruchomione jest automatyczne wyszukanie stacji.
W podmenu “Automatyczne szukanie” należy najpierw
ustawić, jak należy postępować z już zapamiętanymi
stacjami. Do wyboru są Przepisać listę nadajników, zachować tylko znalezione oraz Zachować listę nadajników
(Senderliste beibehalten). W zależności od wyboru, automatyczne szukanie nadajników przeprowadzone zostaje
przez obydwa tunery lub tylko przez jeden.
Chociaż Dreambox testowany był w jednym z obszarów objetych naziemną telewizją cyfrową DVB-T, nie
znalazł jakiegokolwiek multipleksa. Zaszło podejrzenie,
że odbiornik przeskanował te tylko kanały, na których
wcześniej odbierał w innym regionie. Niestety, również
przy innych dowolnych ustawieniach regionu, DM7025
nie znajduje jakiegokolwiek nadajnika DVB-T. }
Ciąg dalszy w następnym numerze
SERWIS ELEKTRONIKI