Rewitalizacja obszarów zdegradowanych – założenia projektu

Projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz
niektórych innych ustaw zaakceptowany przez Radę Ministrów
Informacja prasowa, 18 sierpnia 2015 r.
– Planowanie przestrzenne wymaga szybkich, celowych i skutecznych działań, które pozwolą
ograniczyć najistotniejsze problemy i umożliwią efektywne kształtowanie przestrzeni – powiedziała
minister infrastruktury i rozwoju Maria Wasiak. Przyjęty 18 sierpnia br. przez rząd projekt ustawy
o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw
(tzw. mała nowelizacja) stanowi pierwszy krok do kompleksowych zmian systemowych,
opracowywanych przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju oraz Komisję Kodyfikacyjną Prawa
Budowlanego.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest podstawowym aktem regulującym
zagadnienia planowania i zagospodarowania przestrzennego. Jej nowelizacja jest odpowiedzią
na potrzebę dokonania szybkich zmian, rozwiązujących najpilniejsze problemy związane
z kształtowaniem przestrzeni, a jednocześnie nie powodujących po stronie gmin dodatkowych
obciążeń. Umożliwi gminom efektywne gospodarowanie przestrzenią – zanim przeprowadzone
zostaną długofalowe zmiany systemowe. Kierunek planowanych w małej nowelizacji zmian jest
zgodny z postulatami zgłaszanymi m.in. przez samorządy, stowarzyszenia urbanistów i architektów
oraz organizacje zrzeszające przedsiębiorców takie jak Konfederacja Lewiatan czy Business Centre
Club
Najistotniejsze i wymagające najszybszych działań problemy dotyczą:

nieuwzględniania przy planowaniu przestrzeni zasad urbanistyki – chaotyczna i rozproszona
zabudowa oznacza wyższe koszty budowy i utrzymania infrastruktury (m.in. dróg, sieci
kanalizacyjnej i wodociągowej, szkół, ośrodków zdrowia), a także większe wydatki na dojazdy
do pracy i utrudniony dostęp do usług;

niekorzystnego bilansu kosztów i zysków związanych z prowadzoną polityką przestrzenną
i wynikającego z tego rosnącego deficytu w budżetach gmin – m.in. konieczność wykupu
przez gminę gruntów pod drogi publiczne, koszty budowy infrastruktury do obsługi
rozproszonej zabudowy;

nadmiernej ilości terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, wynikającej z braku
przeprowadzania analiz potrzeb rozwojowych gmin i ich sytuacji demograficznej – według
danych Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, 14%
powierzchni kraju jest przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, natomiast według
ewidencji odzwierciedlającej stan faktyczny, grunty zabudowane to 1% (dane Głównego
Urzędu Statystycznego);

niskiego poziomu udziału społeczności lokalnych w planowaniu przestrzeni, co prowadzi
do licznych konfliktów;

utrudnień dla realizacji idei miasta zwartego, przyjaznego użytkownikom, w tym pieszym,
rowerzystom i niepełnosprawnym – ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym w obecnym brzmieniu ma charakter wyłącznie proceduralny, nie nadaje
planowaniu przestrzennemu kierunku merytorycznego, którego wymagają dzisiejsze
wyzwania cywilizacyjne (potrzeba zrównoważonego rozwoju i oszczędnego gospodarowania
zasobami).
1
Wydział Prasowy
Biuro Ministra
tel.: 22 273 71 13
e-mail: [email protected]
www.mir.gov.pl,
Projektowane rozwiązania mają przyczynić się do:

Przekierowania inwestycji budowlanych na tereny przygotowane do zabudowy i wyposażone
w niezbędną infrastrukturę:
 decyzje o warunkach zabudowy (WZ) dotyczące nowej zabudowy, będą wydawane
wyłącznie na tereny przygotowane do inwestycji;
 sporządzanie planów miejscowych będzie wymagało uprzedniego przeprowadzenia
analiz dotyczących m.in. podaży i zapotrzebowania na tereny budowlane;
 wprowadzenie przepisów umożliwiających uchwalenie planu miejscowego na
podstawie wystąpienia podmiotu prywatnego, który jednocześnie zobowiąże się do
wyposażenia inwestycji w brakującą infrastrukturę i bezpłatnego jej przekazania
gminie.

Lepszego zabezpieczenie interesów inwestorów i procesów inwestycyjnych (prywatnych
i publicznych):
 uchwalanie planów miejscowych przy zaangażowaniu wielu podmiotów
i społeczności lokalnych będzie stanowić stabilną i transparentną podstawę przy
określeniu przeznaczenia terenu i możliwości jego zagospodarowania i sąsiadujących
z nim działek;
 inwestycje na terenach newralgicznych, o szczególnym znaczeniu dla danej
miejscowości, oraz inwestycje wzbudzające kontrowersje społeczne będą
realizowane wyłącznie w oparciu o plan miejscowy;
 określenie terminu ważności decyzji WZ na 2 lata oznacza, że jej treść będzie aktualna
(co ma szczególne znaczenie wobec intensywnych procesów inwestycyjnych) i będzie
odpowiadać istniejącym uwarunkowaniom, decydującym o możliwości realizacji
określonej inwestycji;
 ograniczenie możliwości nieuzasadnionego podnoszenia cen na rynku nieruchomości
ze względu na spekulacyjny charakter funkcjonowania decyzji WZ, co w dłuższej
perspektywie pomoże urealnić ceny gruntów inwestycyjnych.

Wprowadzenia rozwiązań umożliwiających gminom lepsze bilansowanie wydatków
i wpływów związanych z zagospodarowaniem przestrzennym oraz racjonalizacji systemu
odszkodowań, dzięki wprowadzeniu zasad przyznawania odszkodowań adekwatnych
do przyczyny powstania ograniczenia i związanego z nim roszczenia:
 zwiększenie przychodów gmin nastąpi m.in. dzięki zrównaniu terminów dotyczących
odszkodowań oraz opłaty planistycznej do 10 lat (obecnie można ją naliczyć tylko
przez 5 lat od uchwalenia planu, co pozwala na uniknięcia jej ponoszenia);
 zmniejszenie wydatków gmin, a tym samym możliwość wykorzystania części środków
dotychczas przeznaczanych na odszkodowania na inne cele (np. na budowę
infrastruktury technicznej, społecznej, remonty) zapewnione zostanie m.in. poprzez
wskazanie gmin jako instytucji odpowiedzialnych finansowo za własne decyzje
planistyczne oraz zapisy eliminujące nadmierny automatyzm w mechanizmach
odszkodowawczych;
2
Wydział Prasowy
Biuro Ministra
tel.: 22 273 71 13
e-mail: [email protected]
www.mir.gov.pl,
 lepsze bilansowanie wydatków i wpływów związanych z zagospodarowaniem
przestrzennym będzie związane również z koniecznością przeprowadzenia analiz
zapotrzebowania na tereny inwestycyjne, dzięki którym działania będą ściśle
związane
z możliwościami i potrzebami danej gminy.

Określenia zasad efektywnego gospodarowania przestrzenią, w tym zasad miasta zwartego,
niskoemisyjnego, przyjaznego pieszym i rowerzystom, a przez to bardziej przyjaznego dla
jego mieszkańców:
 wsparcie realizacji jednego z głównych celów regulacji – przekierowania inwestycji
na tereny do tego przygotowane;
 wprowadzenie katalogu podstawowych zasad, które będą uwzględniane w procesie
planistycznym i będą sprzyjać racjonalnemu zagospodarowaniu przestrzeni
– sprawniejsza realizacja inwestycji przyjaznych pieszym i rowerzystom (np. dzięki
możliwości realizowania nie związanych z jezdnią tras tramwajowych, ścieżek
rowerowych i ciągów pieszych w oparciu o procedury tzw. specustawy drogowej);
 ustanowienie zasad wydzielania gruntów przeznaczonych pod zieleń publiczną, parki,
place i obiekty kultury, co ułatwi powstawanie przestrzeni otwartych dla
mieszkańców (będą stanowiły cele publiczne).

Wzmocnienia udziału społeczeństwa w procesie sporządzania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, m.in. dzięki dodatkowym konsultacjom
i obowiązkowi publikowania dodatkowych dokumentów:
 wymóg przedstawienia uzasadnienia do uchwał intencyjnych oraz przeprowadzenia
dodatkowych konsultacji ze społecznością lokalną, dzięki czemu mieszkańcy
i przedsiębiorcy uzyskają informacje o planowanych działaniach przestrzennych
gminy i będą mogli przedstawiać swoje uwagi i wnioski już na wczesnym etapie
procedur planistycznych;
 procedura uchwalania planu miejscowego na podstawie wystąpienia prywatnego
podmiotu będzie go dodatkowo obligowała do przedstawienia m.in. wizualizacji
inwestycji, tak by społeczność lokalna miała realną możliwość jej oceny.

Wzmocnienia roli studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy oraz jego mocniejsze powiązanie z realnymi potrzebami i możliwościami gminy:

wprowadzenie m.in. wymogu oparcia się w procesach planistycznych na planach
rozwojowych gminy, wieloletniej prognozie finansowej, prognozach demograficznych,
bilansie terenów przeznaczonych pod zabudowę;

umożliwienie gminom odzwierciedlenia prowadzonej polityki przestrzennej na obszarach
nieobjętych planami miejscowymi – w przypadku gdy wnioskowany sposób
zagospodarowania terenu jest niezgodny ze studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, wójt (burmistrz lub prezydent miasta) będzie
kierował wniosek do rady gminy (organu do którego kompetencji należy prowadzenie polityki
przestrzennej), która będzie mogła wyrazić zgodę na wydanie decyzji o warunkach zabudowy
równocześnie dołączając do niej uchwałę o przystąpieniu do odpowiedniej zmiany studium,
lub odmówić wyrażenia zgody na wydanie decyzji o warunkach zabudowy.
3
Wydział Prasowy
Biuro Ministra
tel.: 22 273 71 13
e-mail: [email protected]
www.mir.gov.pl,