100 lat Teatru Wielkiego w Poznaniu lat Teatru Wielkiego w

100 lat Teatru Wielkiego w Poznaniu
organizatorzy wystawy:
Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu i Muzeum Narodowe w Poznaniu,
Muzeum Narodowe w Poznaniu, Galeria Malarstwa i Rzeźby
czas trwania wystawy: 27 listopad 2010 – 30 styczeń 2011
kuratorzy:
Tadeusz Boniecki (Teatr Wielki w Poznaniu),
Teresa Michałowska-Barłóg (Muzeum Narodowe w Poznaniu)
koncepcja i aranŜacja plastyczna: Ryszard Kaja
Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu zaliczany jest do czołowych
instytucji muzycznych w Polsce i doczekał się wielu cennych opracowań, dzięki którym
naleŜy do jednej z najlepiej opisanych scen operowych w kraju. Jego dzieje, niekiedy
dramatyczne, ale zawsze bardzo ciekawe, obfitowały w wydarzenia artystyczne najwyŜszej
rangi. Muzeum Narodowe w Poznaniu pragnie uczcić stulecie Teatru wystawą jubileuszową,
przygotowaną we współpracy obu tych instytucji.
Celem wystawy jest próba przywołania najwaŜniejszych wydarzeń i dokonań Teatru
Wielkiego w Poznaniu, jak równieŜ plastyczne wykreowanie aury nieodzownej dla
poczucia czegoś wyjątkowego - magii teatru.
Na ekspozycję części historycznej składa się obszerny wybór róŜnorodnych
dokumentów i niezwykłych pamiątek, prawdziwych skarbów dotychczas nie prezentowanych,
z bogatych zasobów Archiwum Artystycznego Teatru Wielkiego w Poznaniu i Archiwum
Państwowego w Poznaniu. Pojedyncze obiekty pochodzą takŜe ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Poznaniu. Z zasobów Teatru pokazywane są obok typowych archiwaliów
takŜe osobliwości pochodzące z okresu międzywojennego: ksiąŜka straŜacka , ksiąŜka
poŜyczek, zachowany bilet do poznańskiego teatru czy wzruszający swoją patriotyczną treścią
adres artystów Teatru Miejskiego we Lwowie skierowany do grona artystów Teatru
Wielkiego w Poznaniu, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Liczne fotografie
dokumentują spektakle operowe i baletowe, solistów, muzyków, dyrygentów, dyrektorów i
pracowników , a takŜe gości i wydarzenia z Ŝycia tej instytucji.
Bogaty i ambitny repertuar tego Teatru przypominają wydawnictwa teatralne, programy
przedstawień, afisze i plakaty. O wysokiej randze artystycznej poznańskiej sceny świadczy
chociaŜby niewielki afisz zapowiadający w 1937 roku polską prapremierę baletu „Harnasi”,
którego – światowa prapremiera odbyła się w Operze Paryskiej w 1936 roku - z muzyką
Karola Szymanowskiego pod batutą Zygmunta Latoszewskiego, ówczesnego dyrektora
Teatru, ze scenografią Zygmunta Szpingiera, utalentowanego artysty, absolwenta poznańskiej
Szkoły Zdobniczej, autora licznych realizacji scenograficznych dla miejscowego Teatru.
Imponujący wybór prezentowanych plakatów oraz
projektów dekoracji teatralnych
i projektów kostiumów przypomina całą plejadę wybitnych artystów, przedstawicieli słynnej
polskiej szkoły plakatu i scenografii, związanych z teatrem poznańskim. Wśród scenografów
szkoły krakowskiej i warszawskiej spotykamy takich tworców jak Tadeusz Kantor, Andrzej
Sadowski, Jan Kosiński, Krzysztof Pankiewicz, Ewa Starowieyska, Marian Kołodziej, czy
przedstawicieli szkoły poznańskiej jak Wacław Taranczewski, Zbigniew Kaja oraz jego syn,
Ryszard Kaja, autor wielu wybitnych realizacji dla poznańskiego teatru.
Postać Stanisława Moniuszki, wielkiego patrona i twórcy polskiej opery narodowej
symbolicznie przypomina puchar szklany ze srebrną pokrywą, dedykowany kompozytorowi
przez nieznanego wielbiciela jego talentu w 1861 roku, zapewne po premierze „Verbum
nobile”. Puchar ten, wykonany zapewne na Śląsku, ze szkła glazurowanego miedzią,
pochodzi ze zbiorów Muzeum Instrumentów Muzycznych, Oddziału Muzeum Narodowego
w Poznaniu.
Ekspozycji historycznej towarzyszą rekwizyty, elementy dekoracji czy akcesoria
mody wieczorowej sprzed stu lat, obowiązujące wytworne damy podczas wizyt w operze.
Rewia kostiumów teatralnych z róŜnych spektakli, prezentowana na manekinach, obok peruk,
butów, zbroi, mebli teatralnych, starych reflektorów, elementów teatralnej maszynerii,
olbrzymie elementy dekoracji architektonicznych i malarskich tworzą malowniczy entourage
wystawy.
AranŜacja plastyczna wystawy, brawurowe, typowe dla jej twórcy Ryszarda Kai
pomieszanie konwencji, stylów i estetyk to spektakularna oprawa plastyczna dla szacownych
pamiątek z przeszłości. Wykreowana tu, dotychczas niespotykana moŜliwość odczucia teatru
operowego w muzeum, a więc w innej perspektywie, widzianego z bliska, à rebours,
dostarcza wielkiej siły ekspresji. Ekspresji nieodzownej dla inscenizacji wielkiej opery.
Z okazji Jubileuszu Muzeum Narodowe w Poznaniu Ŝyczy Teatrowi Wielkiemu w Poznaniu
dalszych sukcesów artystycznych.
Wystawie towarzyszy informator opracowany przez Tadeusza Bonieckiego, kuratora
wystawy i kierownika Archiwum Artystycznego Teatru Wielkiego w Poznaniu.
Program spotkań na wystawie:
3.12, godz. 19.00
„Piątkowy wieczór w muzeum” – Na wystawie 100 lat Teatru Wielkiego w Muzeum
Narodowym Ryszard Kaja „Spotkanie z Mistrzem”- Ryszardem Kają - scenografem,
malarzem, autorem koncepcji i aranŜacji wystawy.
5.12, godz. 12.00
Tadeusz Boniecki, „Spotkanie kuratorskie na wystawie 100 lat Teatru Wielkiego w Muzeum
Narodowym
12.12, godz. 16.00
„Spotkanie na wystawie 100 lat Teatru Wielkiego w Muzeum Narodowym Andrzej Jazdon
(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu)
19.12, godz. 16.00
„Spotkanie na wystawie 100 lat Teatru Wielkiego w Muzeum Narodowym Katarzyna
Liszkowska „ Z historii Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu”