zobacz lub pobierz plik PDF - Instytut Nowych Technologii
Transkrypt
zobacz lub pobierz plik PDF - Instytut Nowych Technologii
RAPORT SPOŁECZNY CSR Stowarzyszenie Instytut Nowych Technologii Ul. Sienkiewicza 55, 90- 009 Łódź Grudzień 2014 r. Czym jest CSR? Obszary CSR wg normy ISO 26 000. CSR, czyli społeczna odpowiedzialność biznesu to koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem, zgodnie, z którą równie ważne jak wyniki finansowe firmy są dobre relacje z otoczeniem. Firmy realizujące zasady CSR dążą do zrównoważonego rozwoju, uwzględniają zdanie interesariuszy oraz dbają o środowisko naturalne na każdym etapie funkcjonowania. Podejmują szereg działań mających na celu poprawę jakości życia społeczeństwa. Zgodnie z Normą ISO 26000- jednym z trzech dokumentów rekomendowanym przez odpowiedzialności, CSR Komisję opiera się Europejską do na przestrzeganiu wdrożenia społecznej następujących zasad: rozliczalności, przejrzystości, postępowania etycznego, poszanowania interesów interesariuszy, poszanowania prawa, międzynarodowych norm postępowania oraz praw człowieka.1 Norma ISO 26000, którą wdraża Stowarzyszenie Instytut Nowych Technologii wylicza siedem obszarów, w których organizacje powinny realizować strategię CSR. Działania w tych obszarach powinny być przedmiotem społecznego raportowania. 1 Ład organizacyjny Prawa człowieka Stosunki pracy Ochrona środowiska naturalnego Uczciwe praktyki rynkowe Relacje z konsumentami Ochrona środowiska naturalnego2 Broszura „ISO 26000 Społeczna Odpowiedzialność”. http://www.pkn.pl/sites/default/files/discovering_iso_26000.pdf 2 tamże Ład organizacyjny. W tym obszarze osoby kierujące przedsiębiorstwami i organizacjami powinny podjąć wszelkich starań, aby normy i zasady, na których opiera się ich zarządzanie były etyczne, uwzględniały potrzeby interesariuszy oraz były zgodne z interesem społecznym. Prawa Człowieka. CSR duży nacisk kładzie na przestrzeganie praw człowieka. W firmach, które chcą być postrzegane, jako odpowiedzialne społecznie, nie ma miejsca na łamanie praw pracowniczych czy dyskryminację m.in. ze względu na płeć, religię, pochodzenie, orientację seksualną. Stosunki pracy. Zgodnie z zasadami społecznie odpowiedzialnego biznesu przedsiębiorstwa powinny dbać o relacje ze swoimi pracownikami, ale także z dostawcami, odbiorcami, konkurencją itd. Relacje te powinny opierać się na etycznych zasadach: szczerości i szacunku. Pracodawca powinien zapewnić swoim pracownikom godne i higieniczne warunki pracy, możliwość rozwoju i opiekę społeczną. Ochrona środowiska naturalnego. W tym obszarze organizacje odpowiedzialne są za zmniejszenie swojego negatywnego wpływu na środowisko naturalne przez ograniczenie produkcji zanieczyszczeń oraz zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych. Uczciwe praktyki rynkowe. W tym obszarze przedmiotem zainteresowania jest współistnienie przedsiębiorstwa na rynku z innymi organizacjami, firmami i instytucjami. Relacje, jakie nawiązują się między podmiotami, powinny być uczciwe. Działania zgodne z zasadami CSR powinny przeciwdziałać nieuczciwej konkurencji, nieetycznej współpracy oraz łamania prawa własności. Zadaniem organizacji jest propagowanie społecznej odpowiedzialności biznesu tam, gdzie jest to możliwe. Relacje z konsumentami. Również w tym obszarze głównym wyznacznikiem praktykowania przez firmy zasad CSR jest uczciwość. Przedsiębiorcy powinni dbać o to, aby reklama nie wprowadzała w błąd, informacja o produkcie była prawdziwa, a umowy były zgodne z interesem klienta. Relacje z konsumentem to również jego uświadamianie, dbałość o wysoką jakość obsługi, sprawne i uczciwe rozpatrywanie reklamacji, dbałość o bezpieczeństwo. Zaangażowanie społeczne. Działania podejmowane w ramach zaangażowania społecznego powinny wynikać z dialogu ze społecznościami, do których są kierowane i odpowiadać na ich konkretne problemy. Firmy odpowiedzialne społeczne wspierają społeczności lokalne szczególnie związanych z ich pracownikami, klientami, współpracownikami, itd. Według „Forbes” 96% przedsiębiorców uważa działania na rzecz zrównoważonego rozwoju za obowiązek biznesu. Niespełna połowa firm takie działania podejmuje3, a tylko kilkadziesiąt sporządza z nich raport. Część firm o swojej strategii i działaniach związanych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu informuje poprzez zakładki na stronach internetowych, broszurach informacyjno- promocyjnych, a część poprzez tworzenie raportów społecznych CSR. Praktyka ta nie jest jeszcze powszechna w Polsce, ale liczba raportów z każdym rokiem się zwiększa. Raportują głównie firmy z branż paliwowo- gazowej, FMCG i finansowej. Tylko nieliczne organizacje non-profit 3 http://csr.forbes.pl/odpowiedzialnosc-spoleczna-polskich-firm,artykuly,186561,1,1.html przygotowują raporty społeczne CSR. W 2013 roku tylko jedna taka organizacja złożyła raport CSR.4 Czym jest raport społeczny CSR? Raport społeczny to dokument zawierający informacje na temat zarządzania firmą w kontekście zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z tzw. Triple Bottom Line znajdują się w nim dane ekonomiczne, środowiskowe oraz społeczne związane funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Raport może zostać przygotowany, jako strona www lub być wydrukiem papierowym. Może być składową rocznego sprawozdania merytorycznego lub finansowego lub osobnym dokumentem Pierwsze raporty społeczne powstawały w latach 70-tych XX wieku i odnosiły się tylko do problemów związanych z środowiskiem naturalnym. Dopiero później zaczęły poruszać również kwestie ekonomiczne i społeczne. Sporządzanie raportów społecznych było odpowiedzią przedsiębiorstw na oczekiwania interesariuszy. Chcieli oni mieć wgląd w działalność społeczną firm. Namiastką dzisiejszych raportów społecznych były dokumenty przedstawiające informacje na temat polityki pracowniczej, jakich wymagano w latach 60-tych od firm w Holandii i we Francji. Ogromne znaczenie dla rozwoju raportowania społecznego miał „Szczyt Ziemi” w Rio de Janeiro w 1992 roku, na którym dużo uwagi poświęcono społecznej odpowiedzialności biznesu. W latach 90 tych, po sformułowaniu przez organizację Global Reporting Initiative wytycznych odnośnie raportowania, znacznie wzrosła liczba firm sporządzających sprawozdanie CSR5. Jak widać takie wskazówki były przedsiębiorcą potrzebne. Obecnie w Polsce raportowanie społeczne jest dobrowolne, jednakże wkrótce największe spółki będące tzw. jednostkami zainteresowania społecznego, zatrudniające powyżej 500 pracowników będą miały obowiązek publikowania raportów CSR. Będzie 4 http://www.csrinfo.org/pl/rejestr-raportow/o-raportowaniu/4677-raportowanie-csr-w-polsce-2013-wynikibadania 5 Ł. Makuch; Prezentacja „Raportowanie kwestii zrównowaŜonego rozwoju”; Wyższa szkoła TWP w Warszawie to wynikiem wejścia w życie nowej dyrektywy unijnej ogłoszonej w listopadzie 2014 roku.6 Obowiązek publikowania raportów dotyczących społecznej odpowiedzialności lub niektórych jej aspektów został już wprowadzony w niektórych krajach europejskich (w Belgii, Holandii, krajach skandynawskich, Hiszpanii, Francji, Niemczech), USA, Kanadzie, Indiach, Japonii oraz RPA.7 W jakim celu tworzony jest raport CSR? Raportowanie społeczne jest kolejnym krokiem po opracowaniu i wdrożeniu strategii odpowiedzialnego biznesu. Przedsiębiorstwa tworzą raporty społeczne CSR, ponieważ chcą być odpowiedzialne za działania, które podejmują i rozliczać się z nich. Dzięki wnioskom wyciągniętym z procesu raportowania mogą poprawić swoje funkcjonowanie. Raport CSR jest również promocją dla firmy oraz podnosi jej reputację. Pokazuje, że zarządzający organizacją nie myślą tylko o teraźniejszym zysku, ale ich plany są długoterminowe. Raport jest narzędziem komunikowania się ze społeczeństwem. Dzięki ujawnieniu danych związanych z realizacją strategii CSR działania podejmowane przez organizacje stają się bardziej przejrzyste, co ma duży wpływ na wzrost zaufania wśród interesariuszy. Pozwala na dokładniejszą krytykę działalności firmy, analizę jej mocnych i słabych stron oraz szans i ryzyk z nimi związanych. Wyniki finansowe organizacji są bardzo ważną informacją, ale coraz częściej niewystarczającą do pełnej oceny kondycji firmy. Dane zawarte w raporcie CSR mogą być interesujące zarówno dla inwestorów i analityków jak i dla odbiorców, pracowników i całej społeczności lokalnej. Raportowanie CSR odgrywa również znaczącą rolę w zarządzaniu organizacją. Pozwala na usystematyzowanie działań i lepszą kontrolę nad nimi. Dzięki zebraniu 6 7 http://praca.wnp.pl/niektore-firmy-czeka-obowiazkowy-raport-nt-csr,239698_1_0_0.html http://odpowiedzialnybiznes.pl/artykuly/raportowanie-spoleczne-dobrowolne-czy-obowiazkowe/ danych i ich analizie możliwe jest ulepszanie strategii CSR oraz podejmowanie bardziej adekwatnych przedsięwzięć mających na celu poprawę jakości życia społeczności lokalnej oraz ochronę środowiska. Raportowanie pozwala na monitorowanie, w jakim stopniu założone cele są realizowane i w jakie efekty przynoszą. Informacje wynikające z raportów pozwalają odpowiedzieć na pytania o wpływ wdrażania strategii CSR na funkcjonowanie przedsiębiorstwa oraz na jego otoczenie. Raportowanie CSR nie jest dodatkowym kosztem dla przedsiębiorstwa, lecz pozwala na rozwój innowacyjności i konkurencyjności. Co powinien zawierać raport CSR? Sporządzenie raportu społecznego nie jest łatwym zadaniem. Wymaga ono zgromadzenia i interpretacji wielu danych oraz przedstawienia ich w jasny i przejrzysty sposób. Dla podniesienia wiarygodności i jakości raportu firmy mogą skorzystać z wytycznych opracowanych przez Global Reporting Initative. GRI jest międzynarodową organizacją skupiającą wielu interesariuszy biznesu. Jej misją jest propagowanie raportowania społecznego i ułatwienie tego procesu poprzez opracowanie jednolitych wskaźników i wsparcie organizacji raportujących. Zgodnie z wytycznymi Global Reporting Initiative dobrze przygotowany raport CSR powinien określać okres sprawozdawczy, zawierać opisy podstawowych kierunków działania, celów i strategii przedsiębiorstwa w obszarze społecznej odpowiedzialności. Ta część stanowi kontekst dla dalszych informacji. Raport pokazuje interesariuszom sposób zarządzania organizacją, a także przedstawia dane ekonomiczne, społeczne i środowiskowe w latach poprzednich oraz stan obecny, tak, aby mogli oni je porównać. Informacji, które powinny być zawarte w raporcie może być bardzo wiele. Aby je odpowiednio wybrać oraz zaprezentować należy przestrzegać następujących zasad: Zasada istotności, Zasada kompletności, Uwzględnienie interesariuszy Kontekst zrównoważonego rozwoju8 Raport społeczny CSR omawia te kwestie oraz wskaźniki, które w realny sposób oddziaływają na społeczeństwo i środowisko oraz są szczególnie istotne dla interesariuszy. Organizacja powinna określić swoich interesariuszy oraz wyjaśnić, w jaki sposób odpowiadała na ich potrzeby. Jako interesariuszy rozumie się wszystkie podmioty, na które organizacja ma wpływ, oraz które przez swoje działania mają wpływ na organizację. Zdefiniowanie grup będących w interakcji z firmą tworzącą raport pozwala również na podjęcie decyzji o zakresie raportu i rodzaju przedstawionych wyników. Dobrze jest zaangażować interesariuszy w raportowanie poprzez uzyskanie od nich informacji o tym, jakie mają oczekiwania względem raportu. Mogą być oni także źródłem cennych danych.9 Raport zrównoważonego rozwoju powinien wyjaśniać, w jaki sposób organizacja wpływa na poprawę lub pogorszenie się sytuacji ekonomiczno- społecznej na szczeblu lokalnym, oraz w zakresie regionalnym i globalnym. Powinien jasno określać swoje działania na rzecz środowiska naturalnego. Dane te powinny być podawane w kontekście ogólnej sytuacji na danym terenie. Wszystkie dane w raporcie powinny być podawane zgodnie z zasadą kompletności. Powinny obejmować cały okres sprawozdawczy, wszystkie placówki objęte zasięgiem raportu. Nie powinno się pomijać np. niewygodnych dla firmy informacji.10 8 RG. Wytyczne do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju” Wersja 3.0 „RG. Wytyczne do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju” Wersja 3.0 1010 „RG. Wytyczne do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju” Wersja 3.0 9 Wytyczne GRI podpowiadają, w jaki sposób dbać o zachowanie wysokiej jakości raportu. Określają zasady, jakimi managerowie powinni się kierować tworząc sprawozdanie CSR. Są to: Wyważenie- raport powinien zawierać zarówno korzystne, jak i niekorzystne dane, aby czytelnik mógł realnie ocenić działania firmy. Porównywalność- dane powinny być prezentowane tak, aby można było porównywać je z danymi z poprzednich okresów lub z wynikami innych firm. Dokładność- podawane wiadomości powinny być dokładne i szczegółowe. Wpływ na realizację tej zasady może mieć stopień przejrzystości komunikatu lub sposób zbierania i prezentowania danych. Terminowość- raporty powinny być publikowane w określonym terminie. Przejrzystość- informacje powinny być prezentowane w sposób klarowny i przystępny dla odbiorców. Wiarygodność- raport powinien być możliwy do weryfikacji. Prezentowane dane muszą być poparte dowodami. Niektóre firmy, aby zwiększyć swoją wiarygodność korzystają z usług zewnętrznych audytorów. Dobre praktyki Na polskim rynku swoje działania społeczne raportuje kilkadziesiąt firm. Niewiele jest dobrych praktyk w tym zakresie wśród firm w branży szkoleniowo doradczej. Są jednak i takie, z których można brać przykład. PricewaterhouseCoopers jest międzynarodową firmą oferującą usługi doradcze z zakresu prawa, zarządzania oraz podatków. Zajmuje się również audytem i usługami księgowymi. Swoją ofertę kieruje do wszystkich gałęzi biznesu. Na świecie zatrudnia około 180 000 pracowników, z czego w Polsce 1700 osób. Istnieje w naszym kraju od blisko 25 lat. Posiada swoje placówki w głównych miastach: Gdańsku, Katowicach, Łodzi, Krakowie, Warszawie, Poznaniu oraz we Wrocławiu. Firma PwC pisze o sobie: „Jesteśmy firmą odpowiedzialną społecznie”. Potwierdza to opracowany przez nią raport społeczny. Od 2005 roku przy PwC działa fundacja „Podaruj siebie”, której głównymi celami są: przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, propagowanie zachowań prospołecznych i proekonomicznych. Fundacja podejmuje również działania dążące do wyrównywania szans w środowisku pracy. Za swoją działalność organizacja otrzymała nagrodę imienia Jacka Kuronia11. Raport społeczny firmy PwC przedstawiony jest w formie ciekawej i przejrzystej strony internetowej. W raporcie przedstawiony jest kontekst działań PwC, czyli historia funkcjonowania spółki, struktura prawna spółki, struktura zarządu i sposób jego wybierania. PwC dzieli się z czytelnikami raportu swoimi sukcesami w obszarze CSR. Raport wymienia najważniejsze wartości, jakimi się kieruje: wysoka jakość, etyczne postępowanie oraz niezależność. Opisuje procedury, jakie są wdrażane w celu zapewnienia najwyższej jakości świadczonych usług oraz narzędzia wspomagające zarządzanie etyką i niezależnością. Dokument prezentuje strategię CSR oraz strukturę zarządzania społeczną odpowiedzialnością, podaje okres, za który jest sporządzony. Pokazuje wskaźniki i wyniki w obszarze CSR zgodnie z wytycznymi GRI G3. Raport przedstawia fundację PwC oraz prezentuje najważniejsze działania, jakie są przez nią podejmowane. Dosyć dużo miejsca jest poświęcone na zagadnienia związane z rekrutacją, adaptacją, rozwojem pracowników oraz środowiskiem pracy. Na stronie raportu (www.csr.pwc.pl) opisane są działania i projekty, podejmowane w ramach CSR. Podzielone są one według obszarów: rynek, ludzie, społeczeństwo i środowisko. Raport wylicza interesariuszy firmy. Są to: pracownicy, klienci, oraz potencjalni pracownicy i klienci, media, organizacje pozarządowe, sieć spółek PwC, uczelnie i studenci, organizacje biznesowe, organy administracyjne, konkurencja, dostawcy, alumni PwC. 11 www.pwc.pl Każda z tych grup jest opisana. W raporcie podkreślona jest rola dialogu z każdą z nich w procesie raportowania. Ciekawym dodatkiem do raportu jest blog, na którym podejmowane są tematy związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu.12 Firma Capgemini przedstawia się na swojej stronie internetowej jako jedna z wiodących, globalnych firm oferujących usługi konsultingowe, technologie informatyczne i outsourcing.13 Wśród wielu informacji dotyczących Grupy Capgemini zamieszczonych na stronie internetowej sporo miejsca poświęcono odpowiedzialności społecznej. Firma bez wątpienia dostrzega wartość CSR. W krótkim manifeście zobowiązuje się do postępowania zgodnego z zasadami etyki, tworzenia przyjaznego miejsca pracy, wychodzenia naprzeciw potrzebom klientów, angażowania się w rozwiązywanie problemów społecznych, uczciwych relacji z kontrahentami, zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Capgemini pokazuje konkretne działania, jakie podejmuje w celu rozwiązania problemów dużego zużycia energii oraz tworzenia zanieczyszczeń towarzyszącemu częstym podróżą służbowym. Firma opisuje także sposoby zarządzania odpadami. Na stronie www omówione są priorytety związane z ochroną środowiska także wymienione sukcesy na tym polu. Firma Capgemini podejmuje szereg działań na rzecz społeczności lokalnej, bierze również udział w programach globalnych, których celem jest walka z ubóstwem i rozwój przedsiębiorczości. Grupa wspiera rozwija prospołeczną postawę swoich pracowników poprzez konkurs grantowy oraz projekt teatr. Wszystkie te przedsięwzięcia zostały opisane na stronie internetowej oraz poparte krótkimi materiałami filmowymi i raportem z programu grantowego. Capgemini na stronie zapewnia, że dokłada wszelkich starań, aby ich dostawcy i partnerzy biznesowi również przestrzegali etycznych zasad prowadzenia biznesu. W tym celu firma opracowała „Zasady etycznych zakupów” oraz „Ogólne warunki 12 13 www.csr.pwc.pl http://www.pl.capgemini.com/o-capgemini/grupa/profil-firmy współpracy z dostawcami”. Zwraca także uwagę czytelników na to, że usługi, jakie oferują klientom są zgodne z wymogami zrównoważonego rozwoju. Na stronie internetowej można znaleźć kilka broszur dotyczących działalności i wartości Capgemini. Jedna z nich: „The Others Face of Capgemini” stanowi przegląd priorytetów i osiągnięć Grupy w obszarach CSR. Broszura jest w języku angielskim i przedstawia działania firmy poza Polską. Nie jest to typowy raport społeczny, ale zawiera jego elementy: dane dotyczące profilu i struktury i strategii firmy, jej wartości, priorytety, zasady, na których opiera swoje relacje z pracownikami klientami, dostawcami i partnerami biznesowymi. W broszurze znajdują się przykłady działań na rzez środowiska i społeczności lokalnej. Zasadami społecznej odpowiedzialności kieruje się również firma szkoleniowodoradcza Profes. Firma ta jest jedną z największych w branży w Polsce. Zajmowała szóste miejsce w rankingu Home&Market 2012 i 2013 roku. Działa od 20 lat i zatrudnia około 50 pracowników. Na stronie internetowej spółka prezentuje swoją Strategię Społecznej Odpowiedzialności Biznesu. W kolejnych zakładkach pokazuje, jakie działania są podejmowane, w celu realizacji tej strategii i jakimi sukcesami w obszarze CSR może się poszczycić.14 Nie ma jednak dokumentu, który w sposób kompletny raportuje o działaniach społecznych Profes. Firma ta, mimo, że aktywnie działa na rzecz zrównoważonego rozwoju, nie podjęła się raportowania. Być może, idąc za przykładem wiodących firm na rynku, w niedługiej przyszłości przedstawi swój raport społeczny. 14 http://profes.com.pl/Spoleczna_odpowiedzialnosc.html Realizacja zasad ekoekonomii w INT Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) to koncepcja kierowania przedsiębiorstwem lub organizacją. Polega ona na dobrowolnym podejmowaniu działań na rzecz społeczeństwa i środowiska. Podmioty realizujące zasady CSR inwestują w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska naturalnego, w relacje ze społecznością lokalną oraz informują o tych działaniach. Dzięki temu wzrasta ich konkurencyjność na rynku, a jednocześnie poprawia się sytuacja społeczna i środowiskowa w bezpośrednim otoczeniu. z obszarów Jednym społecznej odpowiedzialności biznesu według Międzynarodowej Normy ISO 26000 jest troska o środowisko naturalne wyrażona dbałością o jak najmniejszą emisję zanieczyszczeń do środowiska oraz oszczędność zasobów.15 Ochrona środowiska naturalnego jest nie tylko wyrazem dobrej woli przedsiębiorcy, czy organizacji, ale także wynika z konieczności przestrzegania prawa. W Polsce zagadnienia o ochronie środowiska”. 16 związane z ekologią porusza ustawa: „Prawo Podmioty odpowiedzialne społecznie wymagają jednak od siebie więcej niż to, co narzuca im ustawodawca. Degradacja środowiska jest problemem globalnym. Największe katastrofy klimatyczne i ekologiczne dzieją się poza Polską, jednak każdy z nas dokłada do nich swoją cegiełkę. Powstrzymanie niszczycielskiego wpływu gospodarki na środowisko również należy zacząć od własnego otoczenia- od domu i miejsca pracy. Instytut Nowych Technologii w myśl hasła: „Myśl globalnie działaj lokalnie” oraz zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności biznesu wdrożył w swojej siedzibie standardy ekoekonomii, czyli koncepcji rozwijania biznesu z uwzględnieniem ochrony 15 16 http://www.odpowiedzialnafirma.pl/o-csr/iso-26000 http://poradnik.wfirma.pl/-czy-wiesz-jakie-masz-obowiazki-zwiazane-z-ochrona-srodowiska środowiska. Proces ten był poprzedzony konsultacjami z pracownikami. Ich pomysły na działania proekologiczne okazały się trafione i warte realizacji. Poważnym problemem ekologicznym jest nadmierna wycinka drzew. Tempo, ·z jakim przetrzebiane, czy wręcz karczowane są lasy przewyższa możliwości ich nasadzania. Jest to motorem wielu problemów ekologicznych: wzmożonej erozji gleb, zmian klimatycznych związanych z zaburzeniem cyrkulacji wody, potężnych powodzi, zwiększenia się poziomu dwutlenku węgla w powietrzu, a co za tym idzie ocieplenia klimatu. Do wyprodukowania tony papieru trzeba ściąć 17 drzew. 17 Pamiętając o tym INT wdrożył zasady mające na celu zmniejszenie zużycia papieru. Nasi pracownicy wszelkie konieczne wydruki robią dwustronnie, używając optymalnej wielkości czcionki i akapitów. Jednocześnie wydruków jest coraz mniej, ponieważ wprowadzony został elektroniczny obieg dokumentów. Aby przebiegał on sprawnie i bez problemów ośmioro pracowników wzięło udział w warsztatach dotyczących tego zagadnienia. Dobrym sposobem na odciążenie środowiska jest wykorzystywanie niepotrzebnych kartek, zadrukowanych po jednej stronie na brudnopisy. Przy każdym biurku, lub w każdym pokoju może być pojemnik na takie kartki, aby każdy mógł do niego dokładać oraz z niego brać w razie potrzeby. Pracownicy Instytutu przypominają innym o konieczności oszczędzania papieru. W stopkach mailowych ustawili informację: „Help save paper do you need to print this e-mail?”. Dzięki temu, odbiorcy maili zastanowią się, czy jest możliwe przeanalizowanie tekstu na ekranie monitora oraz przechowanie go w formie elektronicznej. Utworzone zostało również elektroniczne archiwum dokumentów w miejsce papierowego. Instytut zrezygnował z zakupu gazet i pism, co oczywiście nie 17 http://www.e-pity.pl/drzewko_za_1gr/eko_newsy/nowa_strona_56/ oznacza zmniejszenia dostępu do informacji. Dostępne są bowiem elektroniczne wersje kupowanych wcześniej pozycji. Instytut Nowych Technologii organizuje liczne szkolenia, warsztaty i konferencje. Metodą oszczędzania papieru w tym obszarze jest korzystanie z tablicy suchościeralnej zamiast flipchartu z kartkami. Materiały szkoleniowe dla uczestników udostępniane są w formie elektronicznej. Pracownicy INT drukują je na życzenia osoby zainteresowanej. Kolejnym globalnym problemem, któremu w sposób lokalny przeciwstawia się Instytut Nowych Technologii jest brak wody. Są miejsca na świecie, gdzie brak wody przynosi śmierć wielu gatunkom zwierząt, są rzeki, których wody nie dopływają do morza, ponieważ wcześniej są w sposób nieodpowiedzialny wykorzystywane do nawadniania pól, czy do przemysłu. Również dostęp do wód gruntowych jest coraz trudniejszy. Trzeba sięgać do nich niżej, co jest coraz bardziej kosztowne. Podczas doradztwa z ekoekonomii przypominane było jego uczestnikom o konieczności racjonalnego zużywania wody do mycia rąk, czy naczyń w kuchni. Pracownicy doskonale zdają sobie sprawę z zasadności takich działań. Ograniczenia zużycia zasobów dotyczy także energii elektrycznej. W Polsce jest ona pozyskiwana głównie ze spalania węgla. Jest to proces bardzo szkodliwy dla środowiska. W jego efekcie do atmosfery dostają się szkodliwe substancje (np.: dwutlenek węgla, tlenek azotu), metale ciężkie (np.: rtęć, kadm) oraz pyły. Wydobywanie węgla wiąże się z zanieczyszczeniem wód oraz zmianami w krajobrazie. Przeciwstawia się ono zasadom zrównoważonego rozwoju, które mówią o takim korzystaniu z zasobów, które pozwoli na ich odnawianie się i korzystanie z nich przez kolejne pokolenia. W celu realizacji zasad zrównoważonego rozwoju Instytut Nowych Technologii wprowadził istotne z punktu widzenia ekologii zmiany. Zostało wymienione oświetlenie na ledowe lub energooszczędne. Taki zabieg ograniczy zużycie energii, a jednocześnie zmniejszy wydatki organizacji. W wyborze odpowiedniego oświetlenia, aby dobre chęci przyniosły realne korzyści, doradzał elektryk. Jego fachowa wiedza pomogła w wyborze najlepszych rozwiązań. Urządzenia pozostawiane na noc w trybie standby oraz ładowarki pozostawiona w gniazdkach zużywają pozornie niewiele prądu, jednak, gdy te wartości się zsumuje okazuje się, że jest to znaczące marnotrawstwo. W Instytucie Nowych Technologii wprowadzono dobry zwyczaj wyłączania komputerów z funkcji standby oraz tam, gdzie to możliwe odłączania urządzeń od źródła prądu. Organizując biuro zgodnie z zasadami ekoekonomii należy wybierać takie urządzenia, które zużywają jak najmniej prądu, a jednocześnie mają wysoką jakość. INT zakupił nowe drukarki, bardziej oszczędne niż poprzednie. Dzięki temu zmniejszy się zużycie energii elektrycznej, ale także tuszu. Redukcja zużycia energii była również celem przy wyborze najbardziej optymalnego sposobu suszenia rąk w toaletach. Idea gospodarki opartej na zrównoważonym rozwoju wymaga zaprzestania marnotrawstwa dóbr. Współczesny świat produkuje tony śmieci, które pokrywają coraz większe obszary. Odpowiedzią na ten problem jest jeden z postulatów ekonomii ekologicznej: rozwój przemysłu surowców wtórnych. Aby postulat ten mógł być realizowany należy większą wagę przykładać do segregacji odpadów. Jest to bardzo prosta rzecz, a ma ogromne znaczenie dla ekologii. Niektóre odpady produkowane w biurze mogą być użyte ponownie. INT wprowadził regułę uzupełniania zużytych tonerów, zamiast zakupu nowych. Jeśli nie jest to możliwe, to puste tonery odbierane są z siedziby biura przez zajmującą się tym firmę zewnętrzną. Działaniem proekologicznym, a jednocześnie przynoszącym pożytek społeczeństwu jest przekazywanie starych tonerów na akcje charytatywne. W ten sposób można wspomóc między innymi Fundację „A kogo?”, Fundację Bez Tajemnic lub akcję Pajacyk PAH. W biurze produkowane są także inne odpady, których nie wolno traktować, jak zwykłych śmieci. Zużyte baterie są odpadem niebezpiecznym. Nie można ich po prostu wyrzucić do kosza na śmieci. Baterie zawierają toksyczne metale ciężkie oraz substancje takie jak lit i mangan. Z baterii, które trafiają na wysypiska uwalniane są te trujące związki zagrażając środowisku, zwierzętom i ludziom.18 To samo dotyczy innych elektrośmieci, czyli zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych- takich, które niegdyś działały na baterię lub na prąd. Również one zawierają trujące substancje. Przedmioty, które powinno się oddawać do punktu zbiórki elektrośmieci oznaczone są specjalnym znaczkiem: przekreślonym koszem na śmieci. W punkcie zbiórki odpady takie są przygotowywane do recyklingu a toksyny unieszkodliwiane. Nieprawidłowe składowanie elektrośmieci jest nie tylko działaniem zagrażającym środowisku, ale także łamaniem prawa, za co grozi wysoka grzywna. 19 Pracownicy Instytutu Nowych Technologii troszczą się o środowisko. Nie chcą zatruwać Ziemi, dlatego zużyte baterie składują w wyznaczonym miejscu, a następnie są one oddawane w punkcie zbiórki baterii w markecie. Osoby pracujące w INT oszczędzają papier, a ten zużyty oraz kartony przekazują na makulaturę. Do pojemnika na makulaturę wrzuca się: 18 19 gazety, książki bez twardych okładek; katalogi, prospekty, foldery; tekturę; worki papierowe, papier do pakowania; ścinki drukarskie. https://eko-polska.pl/artykuly/dlaczego-zuzytych-baterii-nie-mozna-wyrzucac-do-smietnika/9520 http://www.kocham-biuro.pl/wiedza/ekologia/41-ekologia-w-biurze?showall=&start=3 Należy pamiętać, że papier przekazany na makulaturę nie może być lakierowany, czy foliowany, tłusty, brudny, z resztkami jedzenia, farb lub klejów. Makulatura nie może być też mokra.20 Gdyby do produkcji papieru na świecie wykorzystywano tylko materiału pierwotnego, czyli drewna, a zużytego papieru nie przetwarzano na nowy, to na miejscach lasów piętrzyłyby się góry śmieci. Papier już od dawna pozyskiwano z surowców wtórnych. Pierwsza metoda produkcji papieru opracowana przez chińskiego urzędnika Cai Luna zakładała wykorzystanie zużytych szmat i starych sieci rybackich. Szmaty były stosowane jako materiał papierniczy do lat 70 XX wieku. Następnie zostały one wyparte przez drewno. Wzrost świadomości ekologicznej przyczynił się do rozwoju wykorzystywania makulatury jako surowca, a jej rola w produkcji wciąż rośnie.21 Makulatura zbierana przez pracowników INT dołączana jest do zbiórki prowadzonej przez jedną z łódzkich szkół podstawowych. Działanie to ma więc nie tylko wymiar ekologiczny, ale także społeczny. Dochód ze sprzedaży makulatury przez uczniów jest przeznaczany na ich potrzeby, np. na dofinansowanie do szkolnych wycieczek. W Instytucie Nowych Technologii jest specjalny pojemnik, do którego można wrzucać plastikowe nakrętki od butelek. Dlaczego nie wrzucać ich po prostu do kosza na plastik? Powodów jest kilka: 1. Zebrane nakrętki można przekazać na akcje charytatywne i przez to zwiększyć swój katalog działań odpowiedzialnych społecznie. Kilogram nakrętek to 70 groszy. 20 21 http://www.recykling.pl/recykling/index/b/odpady/110 http://www.recykling.pl/recykling/index/b/odpady/110 2. Jeśli zbiera się osobno nakrętki, to do kosza na plastik wyrzucane są butelki otwarte, które łatwiej zgnieść i zmniejszyć ich powierzchnię. 3. Proces sortowania śmieci w sortowni jest sprawniejsza, bo nie trzeba już oddzielać nakrętek od butelek. (Wbrew pozorom są one wykonane z innych tworzyw). 4. Możliwe jest przekazanie oddzielonych nakrętek bezpośrednio do firmy recyklingowej, wtedy proces ich przetworzenia jest krótszy i tańszy.22 Selektywnej zbiórce w INT podlegają nie tylko odpady niebezpieczne, czy te, które oddawane są do specjalnych punktów. Segregacja dotyczy wszystkich produkowanych w biurze śmieci. W łatwo dostępnym dla wszystkich miejscu postawione zostały pojemniki na różnego rodzaju śmieci. Pracownicy bez problemów stosują się do zasad kierujących selektywną zbiórka odpadów. Są one bardzo proste i dla wszystkich czytelne. Do zielonego pojemnika wrzucane jest szkło. Do niebieskiego pojemnika trafia papier. Do żółtego kosza wyrzucany jest plastik. Do pojemnika szarego wrzuca się odpady nienadające się do recyklingu np. odpady higieniczne. Do pojemnika brązowego wyrzuca się resztki jedzenia.23 Segregacja odpadów jest prostym zabiegiem, mającym duże znaczenie dla środowiska. Zmniejsza się ilość śmieci na wysypiskach, dzięki czemu mniej szkodliwych substancji przedostaje się do ziemi. Rozdzielanie śmieci z różnego tworzywa jest to też dowodem na to, że pracownicy organizacji rzeczywiście troszczą się o środowisko i swoją postawą promują ekologiczny tryb życia. 22 http://www.ekologia.pl/srodowisko/ochrona-srodowiska/nakretki-butelek-pet-masowa-akcjaspoleczna,11973,2.html 23 http://www.ole.pl/webpage/segregacja-odpadow-prawo-smieci.html Wzrost ruchu samochodowego w ostatnich dziesięcioleciach wiąże się niestety ze wzrostem emisji gazów szkodliwych dla zdrowia ludzi oraz przyczyniających się do pogłębienia się efektu cieplarnianego w atmosferze. Są wśród nich tlenki węgla, tlenki siarki, węglowodory i ich pochodne, tlenki azotu, związki ołowiu, dwutlenek węgla, metan, amoniak, podtlenek azotu oraz inne substancje. Producenci samochodów prześcigają się w innowacyjnych rozwiązaniach mających na celu ograniczenie problemu zanieczyszczenia powietrza przez ich produkty.24 Zanim jednak samochody ekologiczne będą dominowały na naszych drogach można zamienić środek transportu na rower lub komunikację publiczną. Instytut Nowych Technologii, aby zachęcić swoich pracowników do przyjeżdżania do pracy rowerami wygospodarował miejsce na ich bezpieczne i wygodne przechowywanie. Rowerzyści nie muszą się martwić o to, że ich jednoślady zostaną skradzione, czy zniszczone, ponieważ są bezpieczne. Korzystanie z roweru jest nie tylko sposobem przemieszczania się przyjaznym dla środowiska, ale często również szybszym niż jazda samochodem przez zakorkowane i remontowane ulice. Należy także pamiętać, że ruch to zdrowie, szczególnie po kilku godzinach pracy w biurze. Wszystkie zasady postępowania proekologicznego w INT zostały zebrane i zapisane w formie wewnętrznej procedury. Dla części pracowników zachowania zgodne z tą procedurą z początku były jedynie przestrzeganiem zasad, ale po kilku tygodniach zmieniają się w nawyki. Nie trzeba już myśleć nad wyłączeniem sprzętu elektronicznego z gniazdka, czy nad segregacją odpadów. Postępowanie takie staje się dla pracowników INT zupełnie naturalne. Wszelkie zabiegi mające na celu oszczędzanie energii, wody, czy innych zasobów nie zdadzą egzaminu, jeśli nie będzie temu towarzyszyło zaangażowanie ludzi. Aby rzeczywiście zachowania proekologiczne stały się nawykiem pracownicy INT 24 http://autokult.pl/9882,spaliny-silnikow-co-zawieraja-i-jak-to-wplywa-na-czlowieka-2 byli edukowani w obszarze ekoekonomii. Ważne jest również, aby wprowadzając w życie zasady mające na celu ochronę środowiska poinformować pracowników o nowej strategii postępowania, omówić jej przyczyny i cele. Było to realizowane podczas konsultacji z zespołem oraz podczas szkolenia. Instytut Nowych Technologii przeprowadził dla swoich pracowników dwudniowe szkolenie dotyczące ekonomii ekologicznej. W ciągu 8 godzin szkolenia omówione zostały najważniejsze zagadnienia z tego obszaru oraz sposoby, w jaki można przeciwstawiać się degradacji środowiska. Uczestnicy zapoznali się ze standardami, jakie zamierza wdrożyć INT, wypracowali proekologiczne rozwiązania, które mogą wprowadzić w życie w swojej pracy, utrwalili sobie reguły segregacji odpadów. W związku z proekologicznymi zmianami w siedzibie INT wyznaczona została osoba odpowiedzialna za ich wdrażanie, monitorowanie i raportowanie. Dzięki temu łatwiej jest kontrolować, jaki stosunek do innowacji mają pracownicy i jak radzą sobie z przestrzeganiem nowych wytycznych. Raporty mają na celu wskazanie mocnych i słabych stron rozwiązań, dzięki czemu wciąż będzie można je ulepszać. Wdrożenie zasad ekoekonomii w biurze jest ważne z punku widzenia dbania o środowisko naturalne. Wszyscy chcemy oddychać czystym powietrzem, jeść zdrowe jedzenie i pić zdrową wodą. Zmiany należy rozpocząć od siebie podnosząc własną świadomość ekologiczną oraz wyrabiając nawyk oszczędzania dóbr. W pierwszej kolejności odczuwalne będą korzyści finansowe płynące z takich działań. Zmniejszą się wydatki na prąd, wodę, czy zakup papieru. Podniesie się także prestiż organizacji. Zyska ona pozytywny wizerunek w otoczeniu. Będzie postrzegana jako organizacja przyjazna środowisku oraz taka, której naprawdę zależy na dobrych warunkach życia społeczności lokalnej. Interesariusze organizacji pociągnięci przykładem również mogą zmieniać swoje nawyki: żyć i pracować w sposób proekologiczny. Po dłuższym czasie widoczne będą zmiany w otoczeniu. Będzie czyściej na ulicach, zwiększy się ruch rowerowy, częściej będą wykorzystywane przedmioty wielokrotnego użytku, bardziej popularne stanie się segregowanie odpadów itd. Zmiany powoli będą powiększać swój zasięg i pociągać za sobą coraz więcej osób. SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU W RELACJACH PRACOWNICZYCH Wśród wytycznych do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju GRI ważne miejsce zajmują kwestie związane z zatrudnieniem i relacjami pracowniczymi. Świadczy to o tym, że społecznie odpowiedzialny biznes musi zwracać baczną uwagę również na te zagadnienia. Zasady społecznej odpowiedzialności biznesu należy zacząć wdrażać wewnątrz firmy. Bowiem jakiekolwiek prospołeczne i proekologiczne działania nie będą wiarygodne, jeśli wewnątrz instytucji pracownicy będą się uskarżać na brak szacunku i etyki w zachowaniu zarządu. Nie będą również chcieli angażować się w działania wpływające na umocnienie się firmy na rynku ani poprawiające jej wizerunek w społeczeństwie. Bez odpowiedzialnego podejścia do kwestii relacji pracowniczych nie można mówić o społecznej odpowiedzialności biznesu. Bez podjęcia odpowiednich działań w tym zakresie nie można posunąć się dalej w realizacji CSR. Dobre praktyki w odpowiedzialnych relacjach pracowniczych to między innymi: przestrzeganie zasady równych szans w dostępie do zatrudnienia i rozwoju, zarządzanie wiekiem i płcią, elastyczne formy zatrudnienia. Takie działania przynoszą szereg korzyści zarówno firmie jak i pracownikom. Jako tło do analizowania społecznej odpowiedzialność biznesu w zakresie relacji pracowniczych można przyjąć piramidę potrzeb Maslowa. Abraham Maslow amerykański psycholog - uważał, że zachowanie człowieka zależne jest od zaspokojenia jego potrzeb. Potrzeby ludzkie umiejscowił na piramidzie, na pięciu poziomach, są to: potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, szacunku i uznania oraz samorealizacji. Dopiero zaspokojenie potrzeb niższego rzędu pozwala na przejście na kolejny poziom. Managerowie, którzy realizują zasady odpowiedzialnego biznesu wewnątrz organizacji dbają o to, aby pracownicy mieli zaspokojone potrzeby na każdym poziomie. U podstawy piramidy Maslowa leżą potrzeby fizjologiczne, czyli to, co jest niezbędne do życia: jedzenie, odpowiednia temperatura, toaleta, odpoczynek itd. w miejscu pracy będą to zasadnicze rozwiązania związane z realizacją standardów BHP: odpowiednie przerwy w pracy, ergonomiczne i komfortowe miejsce wykonywania zadań, a także zapewnienie odpowiedniej płacy. Dla wielu firm zaspakajanie tych podstawowych potrzeb pracowników jest naturalne i bezdyskusyjne. Lekceważenie ich wiązałoby się z łamaniem prawa i narażało firmę na sankcje finansowe oraz złą reputację. Dobrym przykładem realizacji potrzeb fizjologicznych pracowników wychodzącym poza obowiązki pracodawcy wynikające z zapisów prawa są stołówki pracownicze i dofinansowania do posiłków oraz strefy relaksu zapewniające chwile odpoczynku od napięcia związanego z pracą. Kolejną grupą potrzeb wg. Maslowa są potrzeby bezpieczeństwa. w kontekście relacji pracowniczych obejmują one stabilność zatrudnienia, świadczenia socjalne, np.: prywatna opieka medyczna dla pracowników i ich rodzin, pomoc w trudnych sytuacjach losowych (np. dofinansowanie operacji dziecka), dofinansowanie kupna okularów korekcyjnych, karty multisport. Takie działania pozwalają zatrudnionym pracować bez lęku o przyszłość, pozytywnie wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników Przekładają się na wzrost lojalności i zaangażowania oraz na mniejszą ilość zwolnień lekarskich. Są dodatkową formą wynagrodzenia. Poczucie stabilności zatrudnienia w dużej mierzy zależy od rodzaju umowy z pracodawcą. Najbardziej pożądaną umową jest umowa o pracę na czas nieokreślony. Jej zaletą jest dłuższy czas wypowiedzenia, zapisy dotyczące płatnych urlopów, dodatkowe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a co za tym idzie zabezpieczenie emerytalne i możliwość skorzystania ze zwolnienia lekarskiego, urlopu macierzyńskiego (ojcowskiego) i rodzicielskiego. Coraz większą popularnością cieszą się w Polsce elastyczne formy zatrudnienia. Są one odpowiedzią na problemy pracodawców w czasie kryzysu gospodarczego, a także są korzyścią dla tych, którzy chcą godzić obowiązki rodzinne i zawodowe. Jest to szczególnie ważne dla młodych rodziców. Do elastycznych form zatrudnienia zalicza się: Terminowe umowy o pracę: umowa na czas określony, umowa na zastępstwo, umowa sezonowa, umowa na okres próbny, umowa na czas wykonywania określonej pracy25. Takie formy zatrudnienia dają pracownikowi czas na znalezienie stałej pracy lub na pokazanie się pracodawcy z jak najlepszej strony i przekonanie go do kontynuowania zatrudnienia. Nie jest to jednak forma umowy pozwalająca na poczucie stabilizacji i pewności. Umowy cywilno- prawne: umowa zlecenie, umowa o dzieło oraz umowa agencyjna (samozatrudnienie). Te formy zatrudnienia regulowane są przez kodeks cywilny. Pozwalają na większą dowolność w zakresie miejsca i czasu oraz sposobu wykonywania zadań. Zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu. Możliwość pracy na część etatu jest zaletą głównie dla młodych rodziców, którzy muszą sprostać łączeniu pracy z wychowywaniem dzieci oraz dla innych osób sprawujących opiekę nad osobami zależnymi. Z szansy pracy na część etatu chętnie korzystają też ci, dla których praca 8 godzin dziennie byłaby zbyt dużym obciążeniem ze względu na ich zdrowie. 25 R. Walkowiak, M. Wysocka; „Elastyczne formy pracy” w „Społeczna odpowiedzialność organizacji. Od odpowiedzialności do elastycznych form pracy” red. R. Walkowiak, M. Wysocka. Leasing pracowniczy. Ta forma zatrudnienia polega na korzystaniu przez firmę z usług agencji pracy tymczasowej. Pracodawcą jest tutaj firma pośrednicząca, która zawarła umowę z firmą, na rzecz której pracownik wykonuje pracę. Praca nakładcza. Umowa o pracę nakładczą skupia się na rezultacie a nie na świadczeniu pracy. Innym określeniem na ten rodzaj zatrudnienia jest praca chałupnicza, co wskazuje na fakt, że wykonuje się ją w domu. Telepraca polega na wykonywaniu obowiązków zawodowych poza zakładem pracy wykorzystując do tego narzędzie teleinformatyczne i telekomunikacyjne (komputer, telefon). Ważna w telepracy jest ciągłość tak wykonywanych zadań. Praca na wezwanie to forma zatrudnienia, w której pracownik musi być w ciągłej gotowości. Powinien stawić się w pracy na każde wezwanie pracodawcy. Rotacja stanowisk to oddelegowanie osoby zatrudnionej na inne stanowisko pracy lub do innego miejsca na określony czas. Job sharing to dzielenie pracy, jaka mogłaby być wykonywana w ramach jednego etatu na kilku pracowników. Work sharing to zmniejszenie zakresu obowiązków lub czasu pracy pracownika. Podobnie jak Job sharing jest to narzędzie przydatne w okresach kryzysu, gdy zmniejszają się możliwości firm do wypłacania wynagrodzeń.26 Do elastycznych form zatrudnienia należą również formy mające na celu pomoc osobą mającym problem ze znalezieniem pracy. Są to: Zatrudnienie socjalne Zatrudnienie wspierane Prace interwencyjne Roboty publiczne 26 R. Walkowiak, M. Wysocka; „Elastyczne formy pracy” w „Społeczna odpowiedzialność organizacji. Od odpowiedzialności do elastycznych form pracy” red. R. Walkowiak, M. Wysocka. Organizacje wdrażające zasady społecznej odpowiedzialności biznesu w relacjach pracowniczych powinny uwzględniać zarówno swoje możliwości, jak i potrzeby przyszłych pracowników. Korzystanie z elastycznych form zatrudnienia powinno być wyjściem naprzeciw potrzebom pracowników, oraz wynikać z troski o jakość ich życia, a nie być jedynie sposobem obniżenia kosztów zatrudnienia. Narzucanie pracownikom elastycznych warunków zatrudnienia, które nie są dla nich korzystne i nie wpływają pozytywnie na godzenie życia osobistego i zawodowego mogą spowodować niezadowolenie i frustrację zatrudnionych oraz być źródłem złej reputacji firmy. Omawiana wyżej potrzeba bezpieczeństwa jest drugą z potrzeb niższego rzędu na piramidzie Maslowa. Kolejne trzy szczeble zajmują potrzeby wyższego rzędu, do których można przejść, po za zaspokojeniu tych pierwszych. Pierwszą z potrzeb wyższego rzędu jest potrzeba przynależności. Każda osoba lepiej się czuje w grupie, której członków zna oraz, w której czuje się lubiana i akceptowana. Realizacja tej potrzeby wpływa na utożsamianie się pracownika z wartościami uznawanymi w firmie i wzmacnia jego lojalność w stosunku do pracodawcy. w odpowiedzi na nią działy HR organizują wyjazdy integracyjne, spotkania świąteczne itd. Bardzo dobrą praktyką łączącą zaspokojenie potrzeby przynależności pracowników z działaniami dla społeczności jest wolontariat pracowniczy. Dzięki tej idei pracownicy wspólnie angażują się w pomoc innym. Łączy ich działanie, cel i wartości, jakie im przyświecają. Wolontariat to bezinteresowna pomoc na rzecz dobra wspólnego.27 W wolontariacie pracowniczym do relacji wolontariusz- beneficjent dołącza firma. Ona finansuje pomoc oraz wspiera wolontariuszy np. poprzez dodatkowy czas wolny, czy docenienie ich zaangażowania w firmowych kanałach komunikacji. Na niej też spoczywa odpowiedzialność za czyny i postawę wolontariuszy. Wolontariat pracowniczy 27 K. Lorecka; „Wolontariat pracowniczy w Polsce”; Warszawa 2011r. może polegać na organizowaniu jednorazowych lub powtarzalnych akcji pomocowych (np. zbiórka artykułów na paczki świąteczne dla ubogich). Jest on wtedy określany mianem wolontariatu akcyjnego. Inną formą wolontariatu pracowniczego jest wolontariat długofalowy, oparty na trwałych relacjach z odbiorcami pomocy (np. angażowanie się pracowników w pomoc w nauce i organizowanie czasu dzieciom z pobliskiej świetlicy środowiskowej). Wolontariat organizowane są cyklicznie. akcyjny też może być długofalowy jeśli „akcje” 28 Wolontariat pracowniczy dzieli się też na indywidualny, gdzie angażuje się tylko jedna osoba i grupowy, czyli taki, który skupia więcej niż jednego pracownika. 29 Inne kryteria rozróżniają wolontariat kompetencyjny i ogólnospołeczny. Wolontariat kompetencyjny opiera się na specjalistycznej wiedzy pracowników (np. pracownicy kancelarii prawniczej udzielają darmowych porad podopiecznym Domu Samotnej Matki). w wolontariacie ogólnospołecznym społecznicy wykorzystują swoje indywidualne umiejętności i wiedzę, nie związane z branżą, w jakiej pracują.30 Starania o przyjęcie do grupy pracowników i ich akceptacje rozpoczynają się już na początku zatrudnienia. Aby nowy pracownik bez problemów dołączył do zespołu i nie czuł się w nim wyalienowany managerowie powinni postępować zgodnie z kilkoma zasadami. Po pierwsze informacje o firmie, jakie są przekazywane, powinny być dokładne i prawdziwe. Ważne jest też, aby na początku zatrudnienia lub jeszcze przed jego rozpoczęciem pracownik miał możliwość spotkać się bezpośrednio z przełożonym. Pierwszego dnia pracy nowozatrudniony powinien mieć przygotowane miejsce pracy: swoje biurko, komputer, kalkulator. Te zabiegi sprawią, że pracownik poczuje się częścią organizacji. Sprecyzowanie zadań, z jakich będzie pracownik rozliczany oraz 28 tamże tamże 30 tamże 29 wskazanie osoby, do której może się zwracać z wszelkimi pytaniami i wątpliwościami również pomoże w procesie adaptacji31. Nowego pracownika należy oprowadzić po miejscu pracy i przedstawić go współpracownikom. Dobrą praktyką jest umieszczanie informacji o nowym koledze lub nowej koleżance w firmowych kanałach komunikacyjnych, np.: w intranecie, gazetce firmowej lub na tablicy ogłoszeń. Dzięki temu nowa osoba nie będzie anonimowa i będzie miała większą śmiałość w kontaktach z innymi. Po zaspokojeniu potrzeby przynależności, pracownik dąży do zaspokojenia potrzeby szacunku i uznania. Jest ona realizowana poprzez pozycję w firmie, premie, nagrody w konkursach firmowych, samochód firmowy itd. Dla wielu są to jednak niewystarczające dowody uznania. Brakuje im konkretnej informacji, że są dobrzy w tym, co robią, że są bardzo cennymi pracownikami i organizacja nie chciałaby ich stracić. Managerowie powinni chwalić swoich podwładnych, gdy uda im się osiągnąć coś bardzo trudnego, co wykraczało poza ich obowiązki. Motywacją dla pracowników będzie też pochlebne słowo w sytuacji, gdy osiągną cel, jaki był im postawiony. Na pochwałę zasługują również ci, którzy po raz pierwszy poradzili sobie z jakimś zadaniem, które do tej pory okazywało się dla nich zbyt trudne. Ważne jest, aby pochwała dotyczyła konkretnego osiągnięcia i była do niego adekwatna. Dobrze jest podkreślić, jakie cechy pracownika wpłynęły na ten sukces i jakie on ma znaczenie dla zespołu. Pochwała powinna być wypowiedziana bez zbędnej zwłoki, czyli przy najbliższej okazji od wydarzenia. Najlepiej jeśli jest ona przekazana bezpośrednio przez przełożonego, ale może to być też rozmowa telefoniczna lub e-mail. Chwalenie pracownika wpływa dobrze na jego obraz samego siebie i przekłada się na wzrost motywacji do osiągania kolejnych sukcesów.32 31 http://www.praca.pl/poradniki/dla-pracodawcow/adaptacja-nowego-pracownika-jak-skutecznie-wprowadzicnowego-pracownika-do-twojej-firmy_pr-1272_2.html 32 http://www.achieveglobal.pl/zasoby-wiedzy/prasa/przywodztwo/dlaczego-chwalic-pracownika.html Na szczycie piramidy Maslowa znajdują się potrzeby związane z samorealizacją, możliwością samodecydowania i rozwojem osobistym. Pracodawca może wspierać w zaspokojeniu tej potrzeby swoich pracowników poprzez organizację dla nich szkoleń i warsztatów lub delegowaniu ich na konferencje branżowe. Dużą rolę w tym obszarze odgrywają managerowie. Jeśli darzą zaufaniem swoich podwładnych i powierzają im ambitne zadania, przyczyniają się do ich rozwoju. Na nich również spoczywa obowiązek przygotowania pracownika do jak najlepszego, samodzielnego wykonywania zadań na danym stanowisku. Narzędziem przydatnym w zaspokajaniu potrzeby samorealizacji i rozwoju pracownika jest ścieżka kariery. Ścieżka kariery jest to plan rozwoju pracownika. Jest to algorytm zawierający kolejne stanowiska oraz warunki, jakie musi spełnić pracownik, aby je osiągnąć. Dobrze opracowana ścieżka kariery uwzględnia zainteresowania, aspiracje i predyspozycje pracownika, oraz potrzeby kadrowe organizacji. Firmie daje gwarancje pozyskania wykwalifikowanych i zaufanych pracowników wyższych szczebli, a zatrudnionym jasny obraz rozwoju oraz motywację. Na tym stopniu piramidy Maslowa znajduje się także potrzeba samodecydowania. Narzędziem HR, które odpowiada na tę potrzebę jest ocena pracownicza. Jest to dosyć skomplikowany proces mający na celu podsumowanie pracy osoby podlegającej ocenie oraz wypracowanie planu na następny okres. W tym procesie aktywnie powinien uczestniczyć pracownik. Jego zdanie powinno być brane pod uwagę w ustalaniu celów, czy metod eliminacji błędów. W pełnej ocenie pracowniczej jest też miejsce, aby pracownicy wypowiedzieli swoją opinię na temat miejsca pracy, metod zarządzania, współpracy z innymi. Mogą przedstawić własne propozycje ulepszeń. Zatrudnieni zyskują poczucie, że zostali wysłuchani. Jeśli widzą, że firma liczy się z ich zdaniem i ich sugestie są wdrażane, ich potrzeba samodecydowania jest zaspokojona. Potrzeba samorealizacji i samodecydowania Potrzeba szacunku i uznania Potrzeba przynależności Potrzeba bezpieczeństwa Potrzeby fizjologiczne •sposób zarządzania zasobami ludzkimi •ścieżka kariery •pełna ocena pracownicza •szkolenia, warsztaty i konferencje •zajmowane stanowisko •premie •atrybuty (samochód, laptop) •pochwały •wprowadzenie nowego pracownika •wyjazdy i spotkania integracyjne •wolontariat pracowniczy •stabilność zatrudnienia •świadczenia socjalne (prywatna opieka medyczna dla całej rodziny, fundusz emerytalny, pomoc w nieszczęśliwych zdarzeniach losowych, dodatki do urlopów, dofinansowanie do okularów, itd.) •odpowiedni czas pracy i przerwy •komfortowe i ergonomiczne i bezpieczne miejsce pracy •pensja minimalna •stołówka zakładowa •przestrzeganie zasad BHP Rys.1) Zaspokajanie potrzeb pracowników Odpowiedzialny biznes w relacjach pracowniczych to również prowadzenie w sposób etyczny procesów rekrutacji i zakończenia współpracy z pracownikami. Rekrutacja jest znaczącym procesem dla organizacji. Jej celem jest pozyskanie jak najlepszych pracowników na dane stanowisko. Rekrutować można na kilka sposobów. Wyróżnia się rekrutację wewnętrzną (ogłoszenia w firmowych kanałach komunikacji, firmowa baza danych, polecenia) oraz rekrutację zewnętrzną (ogłoszenia w mediach, skorzystanie z usług agencji rekrutacyjnej, polecenia zewnętrzne). Najczęściej wykorzystywanym narzędziami w procesie rekrutacji są selekcja CV i rozmowa kwalifikacyjna. Polskie prawo oraz zasady etyczne nie pozwalają, aby na jakimkolwiek etapie rekrutacji naruszać sferę osobistą kandydata. Nie można więc prosić o informacje na temat orientacji seksualnej, poglądów politycznych, religii, wykształcenia i stanowiska zawodowego rodziców, pochodzenia etnicznego i narodowości, planów dotyczących rodziny, wieku, czy niepełnosprawności. Kandydat powinien być traktowany podmiotowo, jako partner w rozmowie. Ma prawo odmówić odpowiedzi na pytanie oraz prosić o udzielenie potrzebnych mu informacji na temat proponowanego stanowiska.33 W procesie rekrutacji każdy powinien mieć równe szanse. Nie można dyskryminować kandydatów ze względu na ich poglądy, kolor skóry, czy wiek. Rekruterzy powinni wystrzegać się subiektywnej oceny, a skupić się na kwalifikacjach i predyspozycjach ubiegającego się o pracę. Dobrą praktyką w odpowiedzialnym biznesie jest dążenie do różnorodności pod względem wieku i płci wśród zatrudnionych. Jest to duże wyzwanie dla managerów, ale także daje możliwość uczenie się współpracowników od siebie i spojrzenia na problemy i zadania z różnych perspektyw Jeszcze dalej idą ci, którzy decydują się na zatrudnianie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, np.: byłych więźniów, czy osoby chore psychicznie. Podczas rekrutacji kandydata do pracy należy traktować z szacunkiem. Rozmowa powinna odbyć się o ustalonym czasie i w komfortowych warunkach. Prowadzenie wywiadu na korytarzu, czy w kuchni jest niegrzeczne i źle świadczy o firmie. Osoby odpowiedzialne za rekrutacje powinny pamiętać, że w czasie rozmowy nie tylko one oceniają kandydata, ale także kandydat ocenia firmę. 33 Firma =Pracownicy. Broszura Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Jednym z najtrudniejszych elementów relacji pracowniczych jest rozstanie z pracownikiem, szczególnie jeśli jest konieczność zwolnienia wielu pracowników jednocześnie. Jest kilka narzędzi pomagających przejść ten etap: pakiety przejściowe, dłuższy okres wypowiedzenia, odprawy, pomoc psychologiczna i wsparcie doradcy zawodowego w wytyczeniu nowej ścieżki zawodowej.34 Niezmiernie ważny jest również sposób, w jaki przekazywana jest informacja o zwolnieniu. Manager w tym wypadku musi wykazać się dużą delikatnością i empatią. Główną zasadą przy zwalnianiu pracowników jest zasada bezpośredniości. Przełożony powinien spotkać się ze zwalnianymi pracownikami i osobiście poinformować ich o sytuacji, w jakiej się znaleźli. Ważne jest miejsce i czas takiego spotkania. Trudno jest z uśmiechem wrócić do obsługi klientów, chwilę po otrzymaniu wypowiedzenia. Należy wziąć to pod uwagę planując rozmowę ze zwalnianymi. Rozstanie z pracownikiem jest też momentem, w którym można uzyskać wiele cennych informacji na temat tego, co w organizacji jest dobre, a co złe. Dobrze przeprowadzona rozmowa kończąca współpracę może zarówno pozytywnie wpłynąć na zwolnionego jak i przynieść korzyści firmie. W odpowiedzialnym podejściu do zwolnień pracowników nie można zapominać o tych, co zostają w firmie. Badania pokazują, że efektywność pracowników pozostających w niepewności, co do swojego dalszego losu spada o 30 %. Ich poczucie bezpieczeństwa i stałości zostaje bardzo naruszone. Ogromne znaczenie w takiej sytuacji ma przejrzysta i uczciwa komunikacja. Aby zapobiec plotkom i niepokojom wśród pracowników należy wyjaśnić im przyczyny zwolnień i w miarę możliwości rozwiać ich obawy. 34 S. Lewandowska-Akhvlediani; „CSR, a człowiek jako jednostka” w: Usługi społeczne odpowiedzialnego biznesu”; red. M. Bonikowska, M. Grewiński; Warszawa 2011r. CSR w relacjach odbiorcami i dostawcami. Każda firma funkcjonuje w określonym środowisku. Jej istnienie w mniejszym, lub w większym stopniu zależy od innych, np.: od dostawców, klientów, społeczności lokalnej. Sposób jej działania jest regulowany przez inne podmioty gospodarcze, instytucje finansowe oraz urzędy. Podmioty, które wywierają wpływ na firmę, a także pozostają pod jej wpływem, określane są mianem interesariuszy firmy. 35 Nie istnieje takie przedsiębiorstwo, ani organizacja, która nie wchodziłaby w relację z innymi ludźmi lub podmiotami. Podczas tworzenia strategii CSR bardzo ważne jest dokładne określenie interesariuszy oraz rozpoznanie ich potrzeb i oczekiwań, a także zdefiniowanie własnych oczekiwań wobec nich. Budowanie strategii społecznej odpowiedzialności firmy powinna opierać się na dialogu z interesariuszami, tak, aby zmaksymalizować obustronne korzyści i zniwelować ewentualne negatywne skutki wprowadzanych zmian. Branie pod uwagę interesu różnych grup w pracowaniu na własny zysk wpływa pozytywnie na zrównoważony rozwój organizacji. Według badań przeprowadzonych w 2011 roku przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości grupą interesariuszy najczęściej wskazywaną przez przedsiębiorstwa są klienci. Blisko połowa badanych określała mianem interesariuszy także dostawców.36 Drugim krokiem, po zidentyfikowaniu interesariuszy jest ich zaangażowanie w działania CSR. Można to zrobić na kilka sposobów: poprzez komunikację, konsultacje, partnerstwo oraz dialog.37 35 http://odpowiedzialnybiznes.pl/artykuly/zarzadzanie-relacjami-z-interesariuszami-jako-jeden-z-elementowspolecznej-odpowiedzialnosci-biznesu/ 36 tamże 37 tamże Komunikacja może być realizowana poprzez artykuły w prasie, stronę internetową, newslettery, media społecznościowe, konferencje oraz spotkania otwarte. Ma ona na celu przedstawienie szerszemu gronu informacji na temat działalności firmy. Konsultacje dążą do poznania opinii innych na temat podejmowanych działań, nowych produktów, przekazów reklamowych itd. Do tego celu wykorzystywane są m.in. ankiety, spotkania, komentarze na portalach internetowych. Partnerstwa to długotrwała forma zaangażowania. Można nią określić wspólne projekty, inicjatywy, działania strategiczne. Dialog polega na wymianie poglądów z interesariuszami. Może mieć to miejsce podczas zorganizowanych spotkań lub poprzez fora internetowe. Respondenci, którzy w badaniu PARP wskazali, że posiadają relację z klientami deklarowali, że komunikują się z nimi poprzez bezpośrednie rozmowy, kontakt telefoniczny i mailowy, reklamy, spotkania z przedstawicielami firmy, badanie zadowolenia. Natomiast komunikacja z dostawcami odbywa się najczęściej poprzez rozmowę bezpośrednią lub telefoniczną, spotkanie z przedstawicielem firmy lub e- mail. Badane firmy wskazywały również klientów oraz dostawców jako grupy, z którymi najczęściej nawiązywana jest współpraca w obszarze CSR. Uwzględnienie ich zdania w budowaniu strategii społecznej odpowiedzialności może pomóc w doborze optymalnych działań, wpłynie na wzajemne zaufanie i efektywność przedsięwzięć. Jednym z dokumentów pomocnym w określeniu zasad nawiązywania i utrzymywania relacji z klientami i dostawcami jest Norma ISO 26000. Wymienia ona relacje z konsumentami, jako jeden z obszarów społecznej odpowiedzialności biznesu. Dokument ten zwraca uwagę na etyczne praktyki w reklamie, obiektywną i dokładną informację, uczciwe zapisy w umowach oraz edukację rynku. Wytyczne dotyczące relacji z dostawcami mówią o konieczności zwracania uwagi na kryteria środowiskowe oraz społeczne w politykach zakupów, dystrybucji i zawierania umów. Firmy realizujące strategię CSR powinny zachęcać do tego swoich kontrahentów oraz pomagać im we wdrażaniu zasad CSR.38 Relacje z odbiorcami. Konsumenci są bardzo liczną i ważną grupą interesariuszy. Sprostanie ich oczekiwaniom przy jednoczesnym dbaniu o własne wartości i interesy jest poważnym zadaniem dla firm i organizacji. Pierwszym etapem budowania relacji z konsumentami musi być ich poznanie. Należy zadać sobie pytania:, „do kogo kierujemy nasze usługi/produkty?”, „Jakie są oczekiwania naszych klientów?”. Trzeba także pamiętać, że klienci mają prawo do zmiany swoich potrzeb, a również grupa sama się zmienia- jedni odchodzą, a na ich miejsce pojawiają się nowi, być może z innymi oczekiwaniami oraz wartościami. Istotnym pytaniem ułatwiającym charakterystykę konsumentów jest pytanie o ich świadomość. Wybory klientów mogą wynikać z ich wiedzy, lub jej braku. Klienci mogą decydować się na kupno tańszego produkty, ale jeśli znaliby rzeczywiste koszty społeczne i ekologiczne ich wyprodukowania, być może woleliby wydać więcej pieniędzy, ale postąpić odpowiedzialnie społecznie. Klienci zawsze mają wybór. Należy o tym pamiętać dedykując im usługę lub produkt. Jeśli chcemy, aby wybrali naszą ofertę musimy być dla nich atrakcyjni. Najlepszym sposobem na poznanie klientów jest nawiązanie z nimi dialogu, czyli otwarcie się na relację, poprzez badanie ich potrzeb, przejrzystość zasad, zrozumiałe procedury oraz przyjmowanie krytyki.39 Dialog z konsumentami w organizacji może być realizowany poprzez: 38 CSR w łańcuchu dostaw i partnerstwie biznesowym. Doświadczenia firm skandynawskich”; Skandynawsko-Polska Izba Gospodarcza i CSRinfo, Warszawa, Polska, 2012 39 http://interesariusze.pl/artykuly/dialog-z-konsumentem/?m=konsumenci zapewnienie dostępu do pełnej, rzetelnej i uczciwej informacji; transparentność umów, unikanie zapisów „drobnym drukiem”; reagowanie na potrzeby klientów; wysoką jakość produktów i usług oraz wysoką jakość obsługi klienta, także w zakresie reklamacji; dbanie o klientów o szczególnych potrzebach (np.: osoby niepełnosprawne, w podeszłym wieku). dzielenie się wiedzą i doświadczeniem z klientami; realizowanie komunikowanych planów; indywidualne traktowanie, poświęcenie czasu klientowi; ewaluacja podejmowanych działań; etykę na każdym etapie funkcjonowania; spójność wartości i działań; wytypowanie pracownika odpowiedzialnego za bezpośrednią komunikację;40 Kierowanie się przez organizację wymienionymi zasadami przyniesie jej wiele korzyści. Poprzez wzmocnienie relacji z klientem oraz zdobycie jego zaufania, łatwiej będzie go utrzymać, co wpłynie na wzrost sprzedaży i większe zyski. Poprawi się wizerunek organizacji oraz jej konkurencyjność na rynku. Poprzez ciągłe starania o wysokie standardy, firma będzie rozwijać się i wzrośnie jej innowacyjność. Zmniejszy się ryzyko reklamacji i sporów sądowych. Klientami Instytutu Nowych Technologii są przedsiębiorstwa, instytucje oraz organizacje, których pracownicy lub właściciele biorą udział w konferencjach, szkoleniach i warsztatach organizowanych przez INT oraz zlecający Stowarzyszeniu usługi szkoleniowe, społeczeństwo: 40 tamże doradcze mieszkańcy i inne. Odbiorcami województwa działań łódzkiego, Instytutu uczniowie, jest też seniorzy itd. Przedstawiciele społeczności zachęcani są do udziału w projektach realizowanych z myślą o ich rozwoju. Pracownicy Instytutu Nowych Technologii dbają o profesjonalną i grzeczną obsługę interesariuszy. Jest zatrudniona osoba odpowiedzialna za pierwszy kontakt z klientem i ewentualne pokierowanie go dalej. Osoba ta odbiera telefony oraz wita i obsługuje klientów przychodzących do biura. Inni pracownicy INT również komunikują się z klientami pamiętając zachowaniu wysokich standardów. Dobrą praktyką zmierzającą do ciągłego doskonalenia się w zakresie nawiązywania i utrzymywania relacji z klientami będą okresowe szkolenia prowadzone metodą warsztatową. INT organizuje liczne konferencje, spotkania i szkolenia dla swoich klientów. Dba, aby ich uczestnicy czuli się komfortowo. Można to osiągnąć poprzez: organizowanie spotkań w wygodnych salach, gdzie każdy ma możliwość widzieć i słyszeć prowadzącego; robienie odpowiednich przerw, zapewnienie poczęstunku; rozpoczynanie spotkań punktualnie. Troska o potrzeby klientów niepełnosprawnych lub starszych wyraża się w organizowaniu spotkań i konferencji w odpowiednio przystosowanych budynkach. W celu promowania przedsiębiorczości również wśród osób niedosłyszących i głuchych należy zapewnić tłumacza migowego lub transkrypcję dla głuchych. Z szacunku do klienta INT dba o wysoką jakość swoich usług. Trenerzy oraz wykładowcy zawsze muszą być bardzo dobrze przygotowani do swojej pracy. Po przeprowadzonych projektach edukacyjnych, doradczych i animacyjnych odbywa się ewaluacja dostarczająca informacji na temat poziomu zadowolenia uczestników. Proces ewaluacji jest pomocny w niwelowaniu słabych stron projektu i wzmacnianiu tego, co dobre. INT realizuje projekty skierowane do różnych grup. Zawsze jasno są określone zasady rekrutacji oraz terminy jej poszczególnych etapów. Instytut w sposób szczególny dba o osoby zagrożone wykluczeniem społecznym: osoby starsze, bezrobotne, młodzież zagrożona patologiami. Dla tej grupy klientów organizowane są szkolenia i projekty mające na celu poprawę jakości ich życia. Instytut Nowych Technologii nawiązuje dialog ze swoimi klientami podczas organizowanych spotkań. Jest to okazja do bezpośredniej rozmowy na temat oczekiwań i potrzeb odbiorców. Można również wsłuchać się i wyciągać wnioski z informacji zwrotnej na temat podejmowanych działań. Stowarzyszenie preferuje komunikację z klientami, która nie wymaga niepotrzebnego zużycia papieru, tj. komunikację bezpośrednią, telefoniczną lub mailową. Kontakt z klientami odbywa się także poprzez media. Informacje na temat wydarzeń realizowanych przez INT publikowane są w prasie. Poszczególne projekty często mają swoje własne strony internetowe oraz zakładki na stronie internetowej INT. Prowadzona jest również strona na portalu społecznościowym. W komunikacji z klientami INT przekazuje informacje o swoim zaangażowaniu w realizację zasad społecznej odpowiedzialności. w konkursie „Lider Nowoczesnych Technologii” organizowanym przez Instytut Nowych Technologii promowane są firmy działające w sposób etyczny i wykazujące się troską o środowisko. Pracownicy w korespondencji mailowej przypominają innym o konieczności oszczędzania papieru. w stopce wiadomości umieszczają zdanie: „Help save paper - do you need to print this e-mail?”. Relacje z dostawcami. Drugą grupą ważnych dla organizacji interesariuszy są dostawcy, czyli kontrahenci dostarczający wszelkie produkty i usługi niezbędne do zapewnienia klientom organizacji finalnego produktu lub usługi.41 Dla organizacji doradczoszkoleniowej, jaką jest Instytut Nowych Technologii są to m.in. dostawcy sprzętu biurowego i artykułów biurowych, firmy marketingowe, podmioty wynajmujące lokale na użytek INT. Szeroko rozumiany łańcuch dostaw obejmuje nie tylko bezpośrednich dostawców, ale też producentów dóbr i ich poszczególnych części, usługi sprzedażowe i posprzedażowe oraz wywóz i utylizację odpadów. Mogą być to m.in. fabryka papieru, zewnętrzne firmy audytorskie, drukarnie oraz firmy zajmujące się odbiorem śmieci, a także firmy ochroniarskie, sprzątające, zewnętrzni trenerzy. Tak rozumiany łańcuch dostaw określany jest również łańcuchem wartości, ponieważ wynika on z zasad, jakimi kieruje się firma i jest ich urzeczywistnieniem42. Kierowanie się zasadami społecznej odpowiedzialności w doborze i tworzeniu relacji z dostawcami ma pozytywny wpływ na reputację organizacji. Etyczne traktowanie kontrahentów sprzyja budowaniu zaufania społecznego wobec firmy. Podobnie nawiązywanie współpracy z podmiotami, których działalność również opiera się na odpowiedzialności społecznej pomaga w kreowaniu pozytywnego i przejrzystego wizerunku. Wypracowywanie trwałych i pozytywnych relacji z dostawcami wpływa na ich lojalność oraz zachowanie płynności dostaw. W poszukiwaniu kontrahentów o wysokich standardach działania oraz kierujących się etycznymi zasadami należy zwracać uwagę na ich relacje z rynkiem, m.in. na zapisy w umowach, metody pozyskiwania klientów, źródła pozyskiwania surowców, stosunek do konkurencji. Ma to na celu ograniczenie ryzyka związanego z występowaniem korupcji, brakiem terminowości realizacji zamówień, ryzykiem płynności finansowej dostawcy. Firmy i organizacje biorące odpowiedzialność za jakość życia społeczności lokalnej w miarę możliwości będą korzystały z usług i produktów oferowanych przez lokalnych przedsiębiorców. Będą również angażowały się w ich edukowanie w zakresie 41 42 http://interesariusze.pl/artykuly/definicja-lancucha-dostaw/?m=dostawcy http://interesariusze.pl/artykuly/definicja-lancucha-dostaw/ zrównoważonego rozwoju. Edukacja ta może odbywać się poprzez organizowanie konferencji tematycznych dla dostawców, e-learning lub kampanie informacyjne. Uczciwą ofertowych na metodą pozyskiwania portalach dostawców internetowych jest dostępnych zamieszczanie dla wszystkich zapytań osób zainteresowanych. w ten sposób żadna z firm nie jest faworyzowana, a działanie organizacji zamawiającej jest przejrzyste. Spośród nadesłanych ofert firma może wybrać kontrahenta, który w najwyższym stopniu będzie spełniał stawiane wymagania, również te związane ze społeczną odpowiedzialnością. Do zapytania ofertowego można dołączyć ankietę dla dostawców, której wyniki dadzą wiedzę, w jaki sposób potencjalny kontrahent działa na rzecz zrównoważonego rozwoju. Narzędziem nawiązywania relacji z dostawcą w sposób odpowiedzialny są kodeksy postępowania dla dostawców, wspólne polityki środowiskowe i społeczne, klauzule w umowach oraz inne wytyczne.43 Są to narzędzia, których celem jest zmobilizowanie dostawcy do zachowań prospołecznych i proekologicznych. Ważnym aspektem jest również przyjrzenie się oddziaływaniom dostawców i producentów na środowisko. Odpowiedzialne kreowanie łańcucha dostaw to takie, które dąży do zminimalizowania zagrożenia dla natury, poprzez ograniczenie zużycia energii i innych zasobów oraz emisji trujących substancji. Dobrymi praktykami w tym obszarze są między innymi: wybieranie produktów pochodzących z recyklingu i nadających się do ponownego przetworzenia oraz wybór producentów pozyskujących materiały w sposób zrównoważony. Łatwym sposobem na obniżenie kosztów środowiskowych w zakresie dostaw produktów potrzebnych w biurze jest korzystanie z zakupów on- line. Dostępne są elektroniczne wersje katalogów materiałów i sprzętów biurowych, mebli, artykułów 43 „CSR w łańcuchu dostaw i partnerstwie biznesowym. Doświadczenia firm skandynawskich”; SkandynawskoPolska Izba Gospodarcza i CSRinfo, Warszawa, Polska, 2012 spożywczych. Są one tańsze i bardziej przyjazne dla środowiska niż ich papierowe odpowiedniki. Robiąc zakupy okresowo, przewidując, co będzie potrzebne w najbliższym miesiącu oszczędzamy papier, poprzez tworzenie jednej faktury zamiast wielu za jednorazowe zakupy oraz zmniejszenie liczby wydruków potwierdzeń zamówienia. Dostarczenie zakupów jeden raz w miesiącu zmniejsza koszty dostawy zarówno finansowe, jak i środowiskowe (zmniejszenie emisji spalin do atmosfery). Idąc dalej w tym kierunku można zawiązać kooperatywę zakupową z innymi firmami i organizacjami znajdującymi się w jednym budynku, aby ich zamówienia były realizowane w jednej dostawie. Wtedy samochód dostawczy z zamówionymi produktami wykona jeden kurs zamiast kilku, jest to bardziej ekonomiczne. w ten sposób zmniejszają się koszty dostawy i jest szansa na wynegocjowanie upustu na zakupy. Wśród dostawców INT znajduje się personel odpowiedzialny za sprzątanie biura. w trosce o środowisko naturalne można zobligować firmę sprzątającą do ograniczenia stosowania środków czyszczących zawierające niebezpieczne substancje, a zastąpienia ich bardziej ekologicznymi preparatami. Wykorzystanie w usługach czyszczenia innowacyjnego sprzętu sprzyja oszczędzaniu wody i energii. Początkowo wiąże się to z pewnymi kosztami, ale w perspektywie długoterminowej przynosi zyski. Dla firmy odpowiedzialnej społecznie odpowiednim dostawcą będzie jedynie taka firma, która w sposób uczciwy i etyczny traktuje swoich pracowników. Jeśli dostawca nie ma opracowanych procedur dotyczących przestrzegania praw pracownika, firma zamawiająca może zobligować swojego dostawce do stworzenia i przestrzegania takich procedur. Pomimo budowania relacji na wzajemnym zaufaniu, realizacja takiego zobowiązania, podobnie jak działania w innych obszarach, powinna być monitorowana. Sprzyjają temu regularne audyty dostawców. Działania społecznie odpowiedzialne mogą wyrażać się w bojkotowaniu tych dostawców i producentów, których postępowanie jest nieetyczne oraz unikanie zakupów rzeczy wyprodukowanych w krajach, gdzie nieprzestrzegane są prawa pracowników oraz wykorzystywane są do produkcji niebezpieczne dla środowiska i człowieka substancje. Relacja z dostawcami może odbywać się na trzech poziomach zaangażowania. Pierwszy poziom opiera się na kontroli. Firma będąca odbiorcą może prowadzić audyty swoich dostawców, oczekiwać od nich sprawozdań i raportów. Powinna przekazywać im informację zwrotną z kontroli. Drugim poziomem zaangażowania jest współdziałanie mające na celu optymalizację procesu produkcji lub dostawy oraz poprawę w obszarze zarządzania ryzykiem strony zamawiającej. Najwyższy poziom relacji klient- dostawca jest budowanie świadomości poprzez edukację oraz obserwowanie i analizę dobrych praktyk. Związek z dostawcami należy kształtować w taki sposób, aby móc jak najwięcej uczyć się od siebie nawzajem. Taka współpraca będzie sprzyjała obustronnemu rozwojowi oraz podnosiła jakość usług. Dzięki partnerskiej relacji można liczyć na wzrost innowacyjności przedsiębiorstw oraz zwiększenie ich konkurencyjności na rynku. Dużą korzyścią dla społeczności i środowiska mogą być wspólne projekty firmy z jej dostawcami. Połączenie zasobów kilku podmiotów może skutkować wzrostem efektywności przedsięwzięć, np. jeśli są to projekty edukacyjne zwiększy się zasięg ich oddziaływania. W łańcuchu dostaw znajdują się zarówno dostawcy jak i klienci. Te dwie grupy wpływają na siebie nawzajem. Firma dobiera dostawców zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami klientów. Jednocześnie może na te oczekiwania wpływać poprzez edukowanie konsumentów i wskazanie korzyści płynących z decyzji społecznie odpowiedzialnych. Do takich decyzji należy wybór dostawców, których cechuje etyka w działaniu. Chcąc realizować strategie CSR czasami trzeba wybrać droższe rozwiązania, przez co podniesie się cena finalnego produktu, czy usługi. Tylko długoterminowe planowanie pozwoli na dostrzeżenie korzyści z takiego działania. Dlatego ważne jest przekazywanie klientom wiedzy z zakresu zrównoważonego rozwoju, aby popierali i wspierali nasze wartości i decyzje w tym obszarze. CSR jest jak życie w toskańskiej wiosce – tylko ten w pełni korzysta z dobrodziejstw otoczenia, kto nie odwraca się do sąsiadów plecami. Maria Piłat, Hochtief 44 CSR definiowane jest jako dobrowolne łączenie działań biznesowych ze społecznymi i środowiskowymi. Firmy i organizacje, które wdrażają zasady CSR budują relacje z otoczeniem w celu poprawiania dobrobytu społecznego. Dążą do zachowania równowagi pomiędzy celami biznesowymi, a dbałością o środowisko i poprawą jakości życia społeczeństwa zarówno obecnie, jak i w przyszłości. Na drodze rozwoju idei odpowiedzialności społecznej biznesu powstała koncepcja biznesu społecznie zaangażowanego, czyli takiego, który nie jest obojętny wobec problemów społecznych i podejmuje działania mające na celu przeciwdziałanie im.45 W ostatnich latach coraz więcej firm i organizacji dostrzega, jak duże znaczenie dla rozwoju biznesu mają pozytywne i odpowiedzialne relacje z najbliższym otoczeniem społecznym. Dbałość o etyczne relacje z interesariuszami to również jedna z zasad prowadzenia odpowiedzialnego biznesu. Relacje z otoczeniem można budować poprzez podejmowanie przedsięwzięć na rzecz poszczególnych jego podmiotów lub poprzez wspólne działanie w imię jakiejś idei. Firma, czy organizacja rozwijająca się na danym terytorium nigdy nie pozostaje obojętna dla lokalnej społeczności. Zawsze będzie wywierała jakiś wpływ na otoczenie i będzie wprowadzała zmiany do zastanego stanu. Może to być wpływ pozytywny, gdy dzięki działaniom podejmowanym przez organizacje, będzie podnosiła się jakość życia okolicznych mieszkańców lub funkcjonowania innych podmiotów, a ich zasoby będą wzmacniane, lub negatywny, jeśli firma będzie przynosiła więcej szkód. 44 CSR w Polsce. Menadżerowie/Menadżerki 500. Lider/Liderka CSR. badanie GoodBrand oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Warszawa 2010r. 45 M. DASZKIEWICZ; „Budowanie relacji z otoczeniem. Biznes wobec społecznej odpowiedzialności”; w: M. Przybyła (red.), Wybrane aspekty zarządzania, Wydawnictwo Indygo Zahir Media, Wrocław 2009r. Realizowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę jakości życia otoczenia może przynieść wiele korzyści również samej firmie. Przede wszystkim jest to droga do uzyskania przewagi konkurencyjnej, poprawy warunków prowadzenia interesów oraz zyskanie zaufania i dobrej opinii wśród interesariuszy.46 Organizacja zyskuje dobrą renomę oraz rozpoznawalność marki. CSR jest również źródłem innowacyjności, bowiem chęć reagowania na potrzeby społeczne motywuje do poszukiwania nowych rozwiązań i kreowaniu twórczych pomysłów. Zasadami społecznie odpowiedzialnego biznesu kieruje reguła wygranywygrany. Oznacza to, że z działań CSR czerpią korzyści obie strony: zarówno podmiot, do którego kierowana jest pomoc, jak i ten, kto tę pomoc oferuje. Społeczna odpowiedzialność biznesu w podejmowaniu działań na rzecz otoczenia Społeczne zaangażowanie biznesu, jako element społecznej odpowiedzialności, obejmuje działania na rzecz otoczenia. Działania te mogą być kierowane bezpośrednio do mieszkańców okolicy, do istniejących na tym terenie firm i organizacji pozarządowych lub do jednostek samorządu terytorialnego. Instytut Nowych Technologii kieruje swoje działania do wszystkich tych grup. Stara się przekazywać im wiedzę i umiejętności przydatne w ich życiu lub funkcjonowaniu. Propaguje ideę społecznej odpowiedzialności poprzez promowanie firm wykazujących się troską o środowisko i etyczne zachowanie wobec interesariuszy oraz organizowaniu akcji dotyczących ważnych społecznie zagadnień. Instytut jest wrażliwy na potrzeby społeczeństwa. Wychodzi z pomocą do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz do firm i organizacji potrzebujących wsparcia. Do głównych Technologii należą: 46 obszarów zaangażowania społecznego Instytutu Nowych edukacja; wsparcie innowacyjności w biznesie; rozwój przedsiębiorczości; propagowanie idei partnerstwa dostęp do technologii M. DASZKIEWICZ; „Budowanie relacji z otoczeniem. Biznes wobec społecznej odpowiedzialności”; w: M. Przybyła (red.), Wybrane aspekty zarządzania, Wydawnictwo Indygo Zahir Media, Wrocław 2009r. Działania na rzecz społeczności lokalnej. Społeczność lokalna, czyli zbiorowość zamieszkująca stosunkowo niewielkie terytorium47 jest jednym z odbiorców zaangażowania społecznego biznesu. Instytut Nowych Technologii jest organizacją, która chce dzielić się swoimi zasobami z innymi. Do działań INT skierowanych bezpośrednio do mieszkańców należą szkolenia zawodowe oraz programy edukacyjne. Wpływają one na podniesienie jakości kapitału ludzkiego regionu i dostępność wartościowych kadr. Dotychczas INT zrealizował szereg szkoleń zawodowych dotyczących różnych obszarów pracy. Miały one na celu podnoszenie kompetencji beneficjentów oraz przygotowywały ich do pracy na stanowiskach: specjalista ds. rozliczania projektów; sprzedawca; mechatronik; pracownik obsługi obrabiarek sterowanych automatycznie; manager. Instytut przeprowadził również warsztaty skierowane do niepracujących kobiet, będących szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym. Projekt ten zakładał wzrost zatrudnienia kobiet w Łodzi oraz podniesienie ich statusu społecznego i zawodowego. Warunkiem udzielenia rzeczywistej pomocy społeczności lokalnej jest poznanie jej autentycznych potrzeb i sytuacji, w jakiej funkcjonuje. Działania podejmowane przez Instytut Nowych Technologii poprzedzone są wnikliwą analizą potrzeb otoczenia. Wybór zakresu szkoleń zawodowych jest odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku pracy na specjalistów danej dziedziny. Kurs podnoszący kwalifikację sprzedawców poza modułem dotyczącym technik sprzedaży zawierał naukę języka angielskiego na różnych poziomach oraz kurs na prawo jazdy. Wynikało to z faktu, iż brak tych umiejętności często stanowi ogromną barierę w znalezieniu lepszej pracy lub w rozwoju w obecnej. Również warsztaty dla bezrobotnych kobiet zawierały kurs języka angielskiego. Współcześnie znajomość chociaż podstaw tego języka jest bardzo pomocna na rynku pracy. Podobnie ze znajomością obsługi komputera, dlatego i ten obszar zawierały szkolenia realizowane przez INT. Organizując szkolenia Instytut 47 http://pl.wikipedia.org/wiki/Spo%C5%82eczno%C5%9B%C4%87_lokalna zwraca dużą uwagę na osoby, które mają szczególnie trudną sytuację na rynku pracy. Osoby, które ukończyły 45 rok życia mają pierwszeństwo udziału w szkoleniach. Instytut Nowych technologii dostrzega duże znaczenie umiejętności korzystania z nowoczesnych technik informatyczno- komunikacyjnych we współczesnym świecie. Braki w tym zakresie dokuczają najczęściej osobom młodym- uczniom, którzy wykorzystują komputer głównie do rozrywki oraz starszym, dla których zmiany w zakresie technologii postępują zbyt szybko. Dla pierwszej z wymienionych grup INT zrealizował program edukacyjny „Nauka i zabawa z Pecetem”. Projekt obejmował warsztaty, szkolenia oraz półkolonie dla chętnych uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych oraz podopiecznych świetlic środowiskowych. Beneficjenci mogli także bezpłatnie korzystać z kafejki internetowej. Odpowiedzialność społeczna biznesu zakłada zapewnienie równych szans do rozwoju osobistego dla wszystkich, dlatego udział w zajęciach był darmowy. Dzięki temu mogli wziąć w nich udział również ci, których nie stać na płatne kursy. Osoby powyżej 50 roku życia narażone są na wykluczenie informatyczne. Dla nich zmiany, jakie następują dzieją się za szybko. Umiejętność obsługi komputera i korzystania z Internetu są dla nich bardzo przydatne, ale trudne do samodzielnego opanowania. INT realizuje dwa projekty skierowane do seniorów: „Senior new tech w bankowości” oraz „Akademia Seniora”. Projekt „Senior new tech w bankowości” ma na celu przygotowanie osób 55+ do korzystania z bankowości elektronicznej. Umiejętność obsługi konta bankowego przez Internet jest dla nich dużym udogodnieniem, ale najpierw muszą wyzbyć się obaw związanych z obsługą komputera. Projekt ma ich w tym wesprzeć przekazując niezbędną wiedzę. W ramach „Akademii Seniora” osoby starsze mogą bezpłatnie korzystać z trzech stanowisk komputerowych. Do ich dyspozycji jest także specjalista IT, który odpowie na pytania oraz pomoże rozwiązać pojawiające się trudności. Wyżej wymienione działania społeczne wpływają na rozwój kompetencji społeczeństwa. Przynoszą korzyści odbiorcom, wpływają na poprawę jakości ich życia poprzez podniesienie ich konkurencyjności na rynku pracy oraz możliwość korzystania z nowoczesnych technologii. Działania na rzecz NGO. Nawiązywanie relacji z innymi organizacjami jest ważnym zadaniem w realizowaniu zasad społecznej odpowiedzialności. Wiadomo, że w grupie jest siła. Budowanie więzi między różnymi podmiotami służy podnoszeniu kapitału społecznego na wyższy poziom. Instytut Nowych Technologii stara się dzielić swoją wiedzą i umiejętnościami. Przekazuje wypracowany przez siebie know- how innym organizacjom. W ten sposób chce wzmacniać ich zasoby, wspomagać w rozwoju oraz wpływać na polepszenie ich sytuacji. W tym celu INT podejmuje oraz zrealizował szereg przedsięwzięć. Wśród nich są: „Utworzenie sieci- szansą rozwoju organizacji pozarządowych z województwa łódzkiego”. Projekt zakładał uruchomienie Centrum Wsparcia Sieci Organizacji Pozarządowych w Łodzi, którego zadaniem jest koordynowanie i wspieranie działań związanych z powstawaniem sieci NGO w Łodzi oraz wsparcie merytoryczne dla jej potencjalnych członków. „Trzeci sektor – siłą społeczeństwa obywatelskiego!” Działania podejmowane w ramach tego projektu miały na celu wsparcie członków, pracowników oraz wolontariuszy NGO a także osób, które są na etapie tworzenia nowych organizacji pozarządowych w regionie. Projekt zakłada liczne szkolenia oraz bezpłatne doradztwo z obszarów istotnych dla tego typu organizacji. Do pomocy przy realizacji projektu zaproszeni zostali studenci. Ich praca opierająca się na wolontariacie została poprzedzona szkoleniem pozwalającym na zapoznanie się ze specyfiką pracy w NGO, oraz zasadami prowadzenia doradztwa. Pozwoliło im to zyskać wiedzę i doświadczenie przydatne w późniejszym poszukiwaniu pracy. Działania na rzecz biznesu. Organizacje pozarządowe z reguły podejmują działania odpowiadające na potrzeby społeczne, natomiast biznes nastawiony jest głównie na zysk. Instytut wchodzi w relacje z biznesem i przekonuje go o znaczeniu wspólnego działania na rzecz dobra społeczeństwa. Propaguje ideę społecznej odpowiedzialności. Wspiera rozwój biznesu poprzez promowanie innowacyjności oraz zwracanie uwagi na korzyści płynące z budowania relacji między przedsiębiorcami. Współpraca INT z biznesem wyraża się przez organizowanie cyklicznych spotkań, konferencji oraz szkoleń. Instytut zainicjował stworzenie Klubu Inwestora Zagranicznego. Tworzą go zagraniczni przedsiębiorcy, managerowie oraz ich rodziny. W jego ramach organizowane są spotkania zarówno biznesowe, jak i rodzinne. Instytut wspiera nowatorskie pomysły łódzkich przedsiębiorców. Widzi w nich szansę na poprawę jakości życia, zmniejszenie zjawiska ubóstwa oraz efektywną ochronę środowiska. Tematowi innowacji w biznesie poświęcony był projekt pilotażowy „Akademia Innowacji MŚP”. W ramach tego projektu odbyły się szkolenia dla kadry zarządzającej firm z województwa łódzkiego z zakresu kreowania innowacji, ich oceniania, finansowania oraz promowania na zewnątrz. W celu propagowania innowacyjności Instytut Nowych Technologii wspiera kampanię promocyjną: „Łódź nowych technologii”. Ma ona na celu zachęcenie inwestorów do ulokowania biznesu w Łodzi. W jej ramach razem z Urzędem Miasta oraz Łódzkim Regionalnym Parkiem Naukowo-Technologicznym organizuje konkurs dla przedsiębiorców z województwa. W konkursie „Lider Nowych Technologii” oceniany jest zakres inwestowania przez firmy w nowatorskie technologie oraz innowacyjne rozwiązania. Jury zwraca również uwagę na to, czy firma kieruje się zasadami zrównoważonego rozwoju. Z konkursem „Lider Nowych Technologii” związany jest cykl konferencji „Biznes i Nauka”. Skierowany jest on do firm, przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, NGO-sów, parków naukowo- technologicznych oraz ludzi nauki. Dotychczas konferencje te odbywały się pod następującymi nazwami: • Transfer Nowych Technologii; • Metody Transferu Nowych technologii; • Finansowanie Innowacji; • Konkurencyjność poprzez innowacje; • Innowacje i wynalazki, które się sprzedają; • Technologie Przyszłości- odnawialne źródła energii. Ostatnia z wyżej wymienionych konferencji duży nacisk kładła na promowanie ekonomii ekologicznej. Dążenie do zrównoważonego rozwoju poprzez dbanie o środowisko naturalne jest bardzo ważne w prowadzeniu odpowiedzialnego biznesu. INT buduje relacje z biznesem również poprzez spotkania z wybitnymi ludźmi. Doświadczenia gości „Spotkań w doborowym towarzystwie” mogą inspirować młodych przedsiębiorców, studentów oraz naukowców do rozwijania swoich innowacyjnych pomysłów. Jest to także przestrzeń na tworzenie nowych relacji i umacnianie tych istniejących. Pobudza to lokalny rynek do rozwoju istniejącego biznesu oraz sprzyja inwestycjom. Relacje z jednostkami samorządu terytorialnego. W ramach wspierania współpracy biznesu z jednostkami samorządu terytorialnego Instytut Nowych Technologii organizuje konferencje „Partnerstwo Publiczno- Prywatne”. Są one dedykowane przedstawicielom samorządu terytorialnego, przedsiębiorcom przedstawicielom funduszy ochrony środowiska, związków miast i gmin, parków naukowo – technologicznych oraz instytucji finansowych. Partnerstwo Publiczno - Prywatne jest modelem finansowania zadań publicznych oraz inwestycji przez przedsiębiorców prywatnych. Jest on z powodzeniem realizowany w różnych krajach europejskich. W Polsce takie rozwiązania nie są popularne, a warto się im dokładnie przyjrzeć, aby poznać ich funkcjonalność, wady oraz zalety. Osoby zainteresowane PPP miały możliwość wzięcia udziału w wyjeździe studyjnym do Brukseli w ramach Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast „Open Days”. Poprzez zorganizowanie tego wyjazdu INT dał jego uczestnikom możliwość nawiązania kontaktów z przedstawicielami firm i władz samorządowych z innych krajów oraz wymianę doświadczeń. Służyć temu miały seminaria, warsztaty oraz rozmowy w tzw. „Miejscu Spotkań”. Do działań INT ukierunkowanych na relację z JST oraz wspieranie ich dobrego wizerunku w społeczeństwie należą ogólnopolskie konferencje serii „E- urząd”: E-urząd przyjazny dla obywatela - wymiana doświadczeń i prezentacja dobrych praktyk; Przyszłość administracji – E-urząd Podczas konferencji zaprezentowane zostały możliwości wykorzystania nowoczesnych technologii w instytucjach samorządowych oraz ich wpływ na jakość obsługi klienta. Przedstawione zostały również przykłady zagraniczne. Informatyzacja instytucji samorządu terytorialnego wpłynie na jakość życia mieszkańców. Pozwoli na łatwiejsze i szybsze załatwienie spraw, dzięki czemu konieczność odwiedzenie urzędu nie będzie już dla nich czymś nieprzyjemnym. Relacje z instytucjami edukacyjnymi i działania na rzecz promocji wiedzy. Edukacja jest znaczącym obszarem w dążeniu do zrównoważonego rozwoju. Dbanie o jej wysoką jakość jest zadaniem dla organizacji kierujących się zasadami odpowiedzialności społecznej. Instytut Nowych Technologii jest organizatorem konferencji edukacyjnych o zasięgu ogólnopolskim. Do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem zaproszeni są przedstawiciele Kuratoriów oraz Wydziałów Edukacji, dyrektorzy szkół i placówek oświatowych, dyrektorzy Centrów Kształcenia Praktycznego oraz nauczyciele. Spotkania te prezentują dobre praktyki z obszaru edukacji zawodowej. Współcześnie jest to ważny temat, ponieważ rynek pracy cierpi na brak wykwalifikowanych robotników. Dyskusja nad szkolnictwem zawodowym może wiele zmienić w tym zakresie. Konferencje na temat szkolnictwa zawodowego dotyczyły m.in. następujących zagadnień: Rozwój Szkolnictwa Zawodowego w Polsce i Unii Europejskiej Kształcenie Modułowe- zadaniowe w praktyce szkoły zawodowej Doradztwo zawodowe w kontekście potrzeb rynku pracy. Szkoła zawodowa dzisiaj i jutro Nowe wyzwania dla edukacji zawodowej w kontekście Polskiej Ramy Kwalifikacji i zmian systemowych Od 2006 roku Instytut Nowych Technologii jest współorganizatorem Ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy o Regionie i Przedsiębiorczości. Jest to duże przedsięwzięcie mające na celu upowszechnienie wiedzy z obszarów biznesu, gospodarki oraz Unii Europejskiej. W konkursie bierze udział kilka tysięcy uczniów szkół ponadgimnazjalnych zainteresowanych tą tematyką. Promowane w nim są młode, ambitne osoby z regionu. Zachęca się je do poszerzania wiedzy z obszaru przedsiębiorczości w kontekście województwa łódzkiego oraz przynależności Polski do Unii Europejskiej. Wiedza ta z pewnością pomoże tym młodym ludziom w odnalezieniu swojego miejsca na rynku w przyszłości oraz wpłynie na podwyższenie poziomu gospodarki w regionie. Kampania społeczna Dążenie do zrównoważonego rozwoju wymaga zwracania uwagi innych osób oraz podmiotów na problemy społeczne oraz promowania etycznego zachowania wśród wszystkich grup interesariuszy. Ważnym przedsięwzięciem realizowanym przez INT był projekt „Korupcja- wszyscy tracimy”. Był on skierowany zarówno do społeczności lokalnej, jak i do przedstawicieli firm, jednostek samorządu terytorialnego, środowisk akademickich, oraz organizacji pozarządowych. Projekt miał na celu podnoszenie świadomości na temat zagrożenia, jakim jest korupcja, propagowanie etycznych zachowań oraz wypracowanie metod ograniczenia zjawiska korupcji. W ramach projektu przeprowadzone zostały szkolenia podejmujące temat etyki zawodowej. Były one dedykowane urzędnikom, pracownikom sektora medycznego oraz służbom mundurowych, gdyż te grupy są w dużym stopniu narażone na zachęty ze strony innych do przyjmowania korzyści finansowych za niedopełnienie swoich obowiązków. Wśród społeczności lokalnej problem korupcji był nagłaśniany poprzez happeningi na jednej z głównych ulic miasta oraz atrakcje przygotowane podczas Pikniku Rodzinnego na terenie Centrum SzkoleniowoKonferencyjnego Uniwersytetu Łódzkiego. Jednym z efektów projektu jest raport dotyczący postrzegania zjawiska korupcji przez mieszkańców Łodzi. Partnerstwo Wiele z wymienionych przedsięwzięć INT organizuje razem z innymi instytucjami. Są to zarówno jednostki samorządu terytorialnego, firmy, jak i NGO-sy. Duże znaczenie ma tutaj budowanie partnerskich relacji i wykorzystywanie dostępnych zasobów dla wspólnego dobra. Budowanie partnerstw jest szansą na znalezienie innowacyjnych rozwiązań problemów dotykających wszystkie strony. Jednocześnie wszyscy partnerzy dzielą odpowiedzialność, ryzyka oraz korzyści wynikające z podejmowanych działań.48 Międzysektorowe partnerstwo może być szczególnie owocne ze względu na różnorodność cech i doświadczeń poszczególnych stron. Partnerstwo międzysektorowe jest podstawą budowania społecznej odpowiedzialności. Instytut nie tylko podejmuje działania w partnerstwie z innymi instytucjami, ale także promuje 48 http://odpowiedzialnybiznes.pl/artykuly/partnerstwo-jako-narzadzie-spolecznej-odpowiedzialnosci-biznesu/ budowanie relacji poprzez organizowanie konferencji i spotkań dla przedstawicieli różnych sektorów. Partnerstwo sektora sektora oraz z biznesem pozarządowego z innymi podmiotami trzeciego Z działania kooperatywnego organizacji pozarządowej, jaką jest INT z innymi NGOsami oraz z biznesem wynika wiele korzyści: • • • • • wzrost szansy na sukces podejmowanych działań, dzięki połączeniu zasobów; możliwość spojrzenia na problem z innych perspektyw; wzrost zaufania społecznego do firmy/organizacji, a także dla prowadzonej akcji; wzajemne inspirowanie i motywowanie się do działania zwiększenie grona odbiorców działania.49 Szczególnie interesujące są relacje NGO z biznesem, ponieważ są to dosyć odległe od siebie podmioty, jednocześnie jednak pracując razem, wiele się od siebie uczą. Dla organizacji najważniejszymi zaletami wejścia w relacje z biznesem są: • • • • uzyskania źródeł finansowania dla swoich przedsięwzięć; fachowa wiedza i doświadczenie; zasoby ludzkie; zasoby materialne (np. lokalowe). Również biznes czerpie korzyści z partnerstwa z NGO, szczególnie w kontekście społecznej odpowiedzialności. Organizacje często lepiej orientują się w problemach społecznych mieszkańców regionu i mają doświadczenie w realizacji projektów prospołecznych. Właściciele firm decydując się na angażowanie swoich zasobów w działania społeczne chętnie korzystają z wiedzy organizacji pozarządowych i angażują się we współpracę z nimi. Korzyści, jakie czerpie biznes z kooperacji na rzecz otoczenia z NGO to: • • • 49 łatwiejsze dotarcie do beneficjentów; dostęp do wiedzy eksperckiej z zakresu problemów społecznych; korzystanie z doświadczenia organizacji pozarządowych w zakresie realizacji projektów społecznych; Współpraca organizacji pozarządowych z biznesem. Poradnik efektywnej współpracy. FOB. • • budowanie dobrego wizerunku firmy zarówno na zewnątrz, jak i wśród pracowników; pomoc w organizowaniu wolontariatu pracowniczego, motywowanie ludzi do pracy społecznej. Relacje Organizacji pozarządowych z jednostkami samorządu terytorialnego Jednostki samorządu terytorialne mają narzucone odgórnie zadania na rzecz społeczności. Niestety środki finansowe przeznaczane na ten cel są niewystarczające. Braki występują także w zasobach ludzkich. Problemy społeczne to bardzo rozległe kwestie, dlatego pojedyncze instytucje nie są w stanie kompleksowo przeciwdziałać ich skutkom i prowadzić skuteczną profilaktykę. Niezbędna jest współpraca z innymi podmiotami.50 Organizacja pozarządowa na kooperacji z samorządem może zyskać wzrost rangi podejmowanych działań, JST natomiast ekspercką wiedzę z obszaru, w jakim realizowany jest wspólny projekt. Angażowanie się NGO w realizację zadań samorządu mobilizuje też samych mieszkańców do przejęcia odpowiedzialności za swoje środowisko. Zachęca do wpływania na decyzje władz, jest to podstawa tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Partnerstwo Instytutu Nowych Technologii z JST pomaga z realizacji misji INT: promocji innowacyjności i wspieraniu przedsiębiorczości w Łodzi. Jednocześnie są to zadania, za które odpowiedzialny jest samorząd. Wspólne działania pomagają w tworzeniu przyjaznych warunków dla inwestorów i promują nasze miasto Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju przynoszą korzyści całemu społeczeństwu oraz wszystkim jego instytucjom, dlatego dla podniesienia ich efektywności powinny być podejmowane wspólnie. Każdy ze współpracujących podmiotów wnosi istotne zasoby, dzięki którym w większym stopniu można osiągnąć zamierzony efekt. Nazwa projektu 50 Sektor pozarządowy Biznes Jednostki samorządu terytorialnego i instytucje A. Cygan; „Współpraca biznesu z jednostkami samorządu terytorialnego a realizacja polityki społecznej”, w „Usługi społeczne odpowiedzialnego biznesu”; red. M. Bonikowska, M. Grewiński; Warszawa 2011r. rządowe Senior new tech w bankowości INT - Narodowy Bank Polski Konferencja „e- urząd” INT Signa, Społeczna wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Technitel Polska SJ, COMARCH Krajowa Izba Rozliczeniowa, Władza Wdrażająca Programy Europejskie Konferencje PPP INT, Fundacja Centrum PPP, PolskoBrytyjska Izba Handlowa Signa, Społeczna wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Fototim, Łódzki Regionalny Park Naukowo Technologiczny sp.z o.o, Wolters Kluwer Ministerstwo Gospodarki, Urząd Marszałkowski, Urząd Miasta Łodzi INT, Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia Praktycznego Centrum Nauki jednostki oświatowe z i Biznesu Żak, województwa Centrum Doskonalenia łódzkiego Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego INT Łódzki Regionalny Park NaukowoTechnologiczny Sp. z o.o, Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna s.a, Signa, Energe 21, Centrum Transferu Technologii PŁ, 6 edycji w latach 2006 - 2011 Konferencje szkolnictwa zawodowego 7 edycji w latach 2005 - 2011 Konferencje Biznes i Nauka 5 edycji w latach 2007 - 2011 Wydział Mechaniczny Politechniki Łódzkiej, Urząd Miasta Łódź, Urząd Marszałkowski w Łodzi, Centrum Obsługi Przedsiębiorcy Olimpiada Wiedzy o Regionie i Przedsiębiorczości INT, Stowarzyszenie Ludzi Aktywnych Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A., Wydawnictwo Szkolne PWN, Young Digital Planet S.A., Strefa9pl, Signa Narodowy Bank Polski Korupcja- Wszyscy tracimy INT, Fundacja Fundusz Współpracy Wyższa Szkoła Administracji Publicznej Wojewoda Łódzki, Urząd Marszałkowski Nauka i Zabawa z Pecetem INT Wyższa Szkoła Centrum Informacji Finansów i Informatyki, i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi Z komputerem na Ty INT, Fundacja Centrum JTI Polska Sp. z o.o. Wspierania Przedsiębiorczości w Poddębicach Starostwo Powiatowe w Poddębicach, Gmina Wartkowice Utworzenie sieci - szansą rozwoju organizacji pozarządowych z woj. Łódzkiego INT, Stowarzyszenie Ludzi Aktywnych, Stowarzyszenie Aktywni eu. Centrum Diagnozy i Terapii Autyzmu w Łodzi Urząd Marszałkowski, Urząd Miasta Łodzi Gazeta Wyborcza, Społeczna Akademia Nauk, Kamari, Złoty Imbir Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Urząd Marszałkowski, Urząd Miasta Łodzi, jednostki oświatowe z województwa łódzkiego Regionalny Ośrodek INT Debaty Międzynarodowej Akademia Seniora INT - Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Rys 1. Wybrane projekty INT realizowane w partnerstwie z podmiotami różnych sektorów. Opracowanie własne w oparciu o informacje zawarte na http://www.newtechlodz.com/start.php Cele realizacji działań CSR przez INT Poprzez działania CSR Instytut chce dotrzeć do szerokiego grona interesariuszy, realizować działania, które przyniosą korzyści wszystkim grupom, ale jednocześnie będą spełniać ich oczekiwania oraz odpowiadać na ich potrzeby. Wartość dodana naszych działań docelowo nie może skupiać się na kreowaniu tylko pozytywnego wizerunku, ale chcemy, aby była wartością wykorzystaną w pełni i dopasowaną do realnego zapotrzebowania interesariuszy. Aby zrealizować te założenia Instytut przeprowadził badania skierowane do poszczególnych grup, które miały pokazać: czy w ogóle interesariusze zauważyli, że Instytut realizuje działania CSR, w jakim stopniu podejmowane inicjatywy są wartością dla odbiorców, czy spełniają ich oczekiwania, czy istnieje potrzeba realizowania takich działań lub jakie powinny być dalsze kroki. Respondentami byli: członkowie, partnerzy i wolontariusze Instytutu, pracownicy i współpracownicy, dostawcy i odbiorcy / klienci, współpracujące NGO, JST i przedsiębiorstwa, przedstawiciele szeroko rozumianego otoczenia ( mieszkańcy, sąsiedzi etc.). Jednocześnie Instytut chciał dowiedzieć się jaki jest poziom wiedzy respondentów o CSR i jakie są źródła ich wiedzy o CSR. W badaniu wzięło udział: a. b. c. d. e. f. g. h. Wolontariusze INT -14 osób Członkowie INT – 16 osób Pracownicy INT – 12 osób Dostawcy INT – 22 osoby Klienci INT – 28 osób Partnerzy INT – 46 osób Mieszkańcy Łodzi – 142 osoby Przedstawiciele JST – 21 osób Poniżej przedstawione są wyniki przeprowadzonego badania. 1. O koncepcji Społecznej Odpowiedzialności Biznesu respondenci dowiedzieli się z : a. Prasa 12% b. Telewizja 28% c. Internet 11 % d. Plakaty, ulotki 2% e. Inne źródła, spotkania 29% f. Nigdy nie słyszałem 18% 2. Czy według Pana/Pani społeczna odpowiedzialność biznesu jest odpowiednio promowana, wśród społeczeństwa? a. Tak 23% b. Nie 77% 3. Czy według Pana/Pani firmy na polskim rynku są odpowiedzialne społecznie? a. b. c. d. e. Zdecydowanie tak 4% Raczej tak 11% Raczej nie 38% Zdecydowanie nie 22% Nie wiem 25% 4. Jakie zadania według Pana/Pani powinien realizować Instytut Nowych Technologii, aby można było powiedzieć, że jest społecznie odpowiedzialny? a. b. c. d. e. f. g. h. i. Wspieranie organizacji charytatywnych 7% Dbałość o środowisko 26% Dbałość o pracowników 31% Oferowanie dobrej jakości produktów 16% Zapewnienie miejsc pracy 6% Uczciwość 25% Branie pod uwagę wspólnego dobra społeczeństwa 12% Działania na rzecz społeczności lokalnej 34% Nie wiem 6% 5. Czy zna Pan/Pani firmę, o której można powiedzieć, że jest odpowiedzialna społecznie? a. Tak, 64% b. Nie 36% 6. Jaki jest wedle Pana/Pani główny powód zaangażowania Instytutu Nowych Technologiii w strategię CSR? a. b. c. d. e. f. Poprawa wizerunku przedsiębiorstwa 67% Podniesienie kultury organizacyjnej firmy 34% Wzrost motywacji pracowników 27% Zwiększenie lojalności klientów 9% Zwiększenie konkurencyjnej przewagi 46% Autentyczna troska o ochronę środowisko naturalnego 39% 7. Czy uczestniczył/ła Pan/Pani w działaniach w ramach strategii CSR realizowanych przez Instytut Nowych Technologii? a. Tak 29% b. Nie 71% 8. Jeśli tak, proszę zaznaczyć w jakich działaniach z zakresu Społecznej Odpowiedzialności Biznesu Pan/Pani uczestniczyła? Wdrożenie standardów „ekoekonomii” (np. sesje dialogu ekologicznego) 21% Wdrożenie systemu pracy zdalnej (np. doradztwo w obszarze pracy zdalnej) 2% Akademia Seniora 18% Opracowanie i wdrożenie normy ISO 26000 (np. sesje wdrożeniowe dla interesariuszy) 11% e. Komunikacja społeczna ( np. audyt relacji sprzedażowo-dostawczych i obsługi klienta) 6% a. b. c. d. 9. Jakie środki/formy komunikacji CSR realizowane przez Instytut Nowych Technologii uważa Pan/Pani za najskuteczniejsze? a. b. c. d. e. f. Dialog społeczny 8% Specjalna platforma 9% Szkolenia 35% Artykuły/materiały merytoryczne 13% Kontakt telefoniczny i e-mailowy17% Newsletter 5% g. Regularne spotkania, warsztaty 48% h. Inne 12% 10. Jakie działania powinien Instytut Nowych Technologii realizować z zakresu CSR, aby spełnić Pani/Pana oczekiwania? a. .szkolenia, warsztaty b. .działać ekologicznie c. .spotkania tematyczne d. .przejrzyste zasady e. Systematyczna komunikacja f. .Uczciwe zasady współpracy g. Wsparcie dla słabych NGO h. Lobbing we władzach i. Budować relacje pracownicze oparte na partnerstwie Z przeprowadzonych badań wynika, że najlepszym kanałem dystrybucji informacji są bezpośrednie spotkania, a najlepiej postrzegalnymi i zauważalnymi są szkolenia, warsztaty, komunikacja i działania proekologiczne. Wszystkie te działania wpisują się w inicjatywy realizowane przez Instytut. Zaskakująco niskie jest zainteresowanie komunikacją w formie newsletterów i materiałów drukowanych. Jeśli analizujemy poszczególne grupy respondentów, zauważalna są preferowane odmienne ścieżki kontaktu: dla przedstawicieli otoczenia, członków, partnerów na pierwszym miejscu są spotkania, dla pracowników – komunikacja bezpośrednia, a dla dostawców i odbiorców oraz JST – komunikacja elektroniczna i telefoniczna. Ostatnie grupy są też dosyć dobrze zorientowane w tematyce społecznej odpowiedzialności ekologiczne i biznesu. wyrażali wdrożyliśmy w naszej firmie. Wszyscy badani zainteresowanie szczególnie innowacyjnymi podkreślali działania rozwiązaniami, które