KOBIETA JAKO NEGOCJATOR W BIZNESIE

Transkrypt

KOBIETA JAKO NEGOCJATOR W BIZNESIE
ECHO
ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
listopad 2016
Z POSIEDZEŃ RAD POWIATOWYCH ZIR
strona 4
Konferencja Rady do spraw Kobiet
i Rodzin z Obszarów Wiejskich
pod tytułem
KOBIETA JAKO
NEGOCJATOR
W BIZNESIE
strona 7
Zachodniopomorska Izba Rolnicza
Prezes Izby: Julian Sierpiński
Wiceprezes Izby: Lech Bany
Członkowie Zarządu: Tomasz Kelm, Bogdan Łakomy, Jerzy Mariak
Zajmujemy się w szczególności:
• bezpłatnym doradztwem prawnym;
• działalnością szkoleniową;
• zbieraniem opinii, wniosków, analiz i informacji gospodarczych;
• działaniem na rzecz tworzenia rynku rolnego;
• pomocą w powoływaniu zrzeszeń i stowarzyszeń producentów rolnych;
• doradztwem w zakresie produkcji rolniczej;
• współpracą z jednostkami doradztwa rolniczego;
• działaniem na rzecz rozwoju infrastruktury rolnictwa i wsi;
• doradztwem w zakresie poprawy jakości produktów rolniczych;
• promowaniem produktów rolniczych i ich eksportu;
• działaniem na rzecz ochrony środowiska i wiejskiego dziedzictwa kulturowego.
Echo Zachodniopomorskiej Wsi: pismo Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej.
Adres Redakcji: ul. Chmielewskiego 22a lok 9 (IV piętro), 70-028 Szczecin, tel. 91 484 40 72, faks 91 482 40 27,
e-mail: [email protected]
E G Z E M P L A R Z B E Z P Ł AT N Y
ul. Chmielewskiego 22a lok. 9 (IV piętro)
70-028 Szczecin
tel. 91 484 40 72, faks 91 482 40 27
e-mail: [email protected]
www.zir.pl
ul. Słowiańska 5
75-846 Koszalin
tel. 94 346 05 14, faks 94 345 71 72
e-mail: [email protected]
www.zir.pl
INFORMACJE
Szanowni Państwo
Oddajemy Państwu kolejny numer naszego miesięcznika. W obecnym wydaniu zostały umieszczone aktualne i najważniejsze wydarzenia z prac Izby Rolniczej.
W połowie miesiąca odbyła się konferencja pn. „Kobieta jako negocjator w biznesie" oraz z racji, iż w bieżącym
roku upływa 20 lat od odrodzenia samorządu rolniczego w Polsce, nasza Izba również obchodziła swój jubileusz, któremu towarzyszył Piknik Drobiowy. Relacje z obydwu przedsięwzięć zamieściliśmy oczywiście w „Echu".
Należy również wspomnieć o toczących się rozmowach na temat wspólnej polityki rolnej po 2020 roku, jak
również nie możemy zapominać o „dniu dzisiejszym". Dlatego też jestem przekonany, że znajdziecie Państwo
wiele interesujących informacji, które pozwolą na przybliżenie działań Izby.
Życząc przyjemnej lektury, serdecznie pozdrawiam
Julian Sierpiński
Prezes Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej
Spis treści
œœZ posiedzeń Rad Powiatowych ZIR ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 4
œœRada Powiatowa Gryfino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
œœKonferencja poświęcona Rolnictwu i Rozwojowi Obszarów Wiejskich���������������������������������������������� 7
œœKonferencja Rady do spraw Kobiet i rodzin z Obszarów Wiejskich����������������������������������������������������� 7
œœ20-lat Samorządu Rolniczego na Pomorzu Zachodnim ���������������������������������������������������������������������� 8
œœŻyczenia z okazji jubileuszu Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej �������������������������������������������������� 10
œœProgram Rabat Rolniczy �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13
œœInformacja z Agencji Rynku Rolnego����������������������������������������������������������������������������������������������������� 13
œœNowelizacja obszarów wiejskich przyjęta przez rząd�������������������������������������������������������������������������� 14
œœPonad 3,2 mld zł zaliczek wypłaciła ARiMR w ramach dopłat bezpośrednich za 2016 r.������������� 15
œœOd 18 października 2016 r. zmieniają się przepisy dotyczące identyfikacji i rejestracji zwierząt 15
œœGroźny pożar w Malechowie�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 16
œœKrajowa Rada Izb Rolniczych ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 17
LISTOPAD 2016
3
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
Z posiedzeń Rad Powiatowych ZIR
W dniu 28 września
2016 r. w siedzibie
Zachodniopomorskiej Izby
Rolniczej odbyło się posiedzenie
Rady Powiatowej ZIR powiatu
polickiego.
Pan Przewodniczący Marek Szczepankiewicz powitał przybyłych gości, wśród
których obecni byli Przedstawiciele:
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa OR Szczecin Pani Wioletta
Jaz i Pan Marcin Berliński, Agencji Nieruchomości Rolnych Pan Jan Chruściński, KRUS Pan Roman Lewandowski i Panie: Jadwiga Kundera, Grażyna Harmoza, Anna Dutkowska, a także AVIV­‌‑y Anna
Jurksztowicz i Beata Dymsza.
Spotkanie rozpoczął powitaniem przedstawicieli RP ZIR oraz zaproszonych gości Pan Przewodniczący Marek Szczepankiewicz, po czym zapoznał wszystkich
z protokołem z poprzedniego posiedzenia i porządkiem obrad.
Posiedzenie odbyło się
dnia 2 października w sali
Gminnego Ośrodka Kultury
w Tucznie
Proponowany porządek obrad sesji Rady
Powiatu Wałeckiego ZIR:
1. Budowa stacji meteorologicznej na
terenie powiatu wałeckiego;
2.Sytuacja w rolnictwie po tegorocznych żniwach;
3. Aktualna sytuacja w zasiewach zbóż
ozimych;
4. Sprawy bieżące oraz wolne wnioski.
Przewodniczący RP Pan Mirosław Ignaszak przywitał przybyłych Radnych oraz
gości Pana Tomasza Kelm Członka Zarządu ZIR.
Na początku został przypomniany porządek obrad. Przewodniczący zreferował przebieg spotkania roboczego
z dnia 13.09.2016r. w Starostwie Powiatowym w Wałczu. Spotkanie dotyczyło
budowy stacji meteorologicznej na terenie powiatu wałeckiego. Członkowie
RP pozytywnie przychylili się do obecnych poczynań zmierzających do budowy takiej stacji oraz zapoznali się z ofertą otrzymaną za pośrednictwem Starostwa Powiatowego w Wałczu. Nie wnoszą zastrzeżeń na tym etapie załatwienia sprawy. Zgodnie z deklaracją złożoną przez Burmistrza Tuczna, stacja taka
4
Przewodniczący oddał głos Paniom z Towarzystwa Ubezpieczeniowego „AVIVA”, aby zaznajomiły wszystkich z ofertą ubezpieczeniową dla rolników.
Następnie przedstawiciele Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
podsumowali płatności dla rolników za
2015r. Poinformowali, iż w pierwszych
dniach października rozstrzygnie się
wysokość stawek dopłat bezpośrednich, która będzie zależała od kursu
euro we wrześniu, a także od zgłoszonych do dopłat powierzchni zasiewów
i liczby zwierząt.
Powiadomiono obecnych o możliwości udzielania przez ARiMR pomocy finansowej polegającej na udzieleniu nieoprocentowanej pożyczki na sfinansowanie niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym
powstałych w okresie od dnia 7 sierpnia
2014 do 30.04.2016. O pożyczkę może
ubiegać się wyłącznie producent mleka,
świń lub owoców i warzyw. Wspomniano również o ASF – afrykańskim pomorze świń.
W kolejnej części posiedzenia głos zabrali przedstawiciele PT KRUS w Szczecinie,
którzy zapoznali obecnych ze zmianami
kadrowymi, a także zapoznali z wymiarem składek na ubezpieczenie społeczne rolników za IV kwartał 2016r.
Na końcu głos zabrał przedstawiciel
Agencji Nieruchomości Rolnych, który
przybliżył obecnym 6 obowiązujących
kryteriów przetargów ofert pisemnych:
Po przedstawieniu przez przedstawiciela ANR kryteriów podjęto dyskusję
na ich temat.
Na zakończenie Pan Przewodniczący podziękował za uczestnictwo w spotkaniu,
zapraszając na następne posiedzenie.
może powstać na terenie gminy Tuczno,
na co Radni wyrażają zgodę.
Następnie została przedstawiona sytuacja w rolnictwie po tegorocznych żniwach w poszczególnych gminach. Wszyscy jednogłośnie stwierdzili, że żniwa te
nie należały do lekkich. Przyczyną była
pogoda, opady deszczu utrzymujące się
przez miesiąc sierpień spowodowały, że
zebrane zboże było mokre i bez parametrów. Deszczowa aura utrudniała zbiór,
spowodowała również to, że na niektórych polach nie zostało zebrane zboże.
Od miesiąca września natomiast ustały
opady i obecnie jest utrudniony zasiew
zbóż ozimych. Rolnicy mają problemy
z uprawą. Wszystkie
te niekorzystne warunki spowodowały, że rolnicy odnotowali znaczny spadek
dochodu i problemy finansowe wielu
gospodarstw. Rolnicy wyrażają obawę
o obecne zasiewy jesienne, gdyż wschody
są bardzo słabe.
Na koniec omówiono zmiany w przepisach „Prawo wodne”
i „Prawo łowieckie”.
Pan Adam Stańczyk
zgłosił problem wielu rolników z powiatu
wałeckiego, którzy mimo posiadania protokołów oszacowania strat w zbożach jarych
oraz ogłoszeniem zjawiska suszy w tych
zbożach przez IUNG w Puławach otrzymali
decyzje odmowne wypłaty odszkodowania od ubezpieczyciela. Pan Tomasz Lisowski zreferował zakres szkolenia, w którym
uczestniczył. Dotyczyło zmian w przetargach ANR. Delegat Piotr Cierniakowski wystąpił z wnioskiem o sprawdzenie okresu
umów wieloletnich na dzierżawy gruntów
z zasobu ANR dla tzw. wielkoobszarowców.
Przygotował:
Mirosław Ignaszak
Przewodniczący RP Wałcz
Przygotowała:
Renata Przybysz-Słowińska
Biuro ZIR
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
Gościnności na spotkanie
z rolnikami użyczył Zespół Szkół
Nr 6 im. St. Staszica w Szczecinku,
który obchodził jubileusz 70–lecia.
Swój udział w uroczystości szkoły
miała również Rada Powiatowa
Zachodniopomorskiej Izby
Rolniczej.
W posiedzeniu Rady ZIR, uczestniczyły
takie instytucje jak: ANR, ARiMR, KRUS,
ARR. Zostały omówione min. nowe zasady przetargów na dzierżawę gruntów
z ANR, gdzie szczegóły można znaleźć na
www.anr.gov.pl w zakładce „dzierżawa”.
Zgodnie z przyjętą zasadą przez Radę
Społeczną przy Dyrektorze ANR, pierwszy przetarg będzie przetargiem ograniczonym ofertowym.
ARiMR – przedstawiono harmonogram
naboru wniosków PROW 2014 – 2020 oraz
bieżące działania dot. wniosków OB,ONW,PRŚ. Powiatowy Lekarz Weterynarii zaapelował do rolników, że ASF rozprzestrzenia się bardzo mocno w głąb naszego kraju. W tym roku stwierdzono
już 20–ty przypadek. W związku z tym
Przewodnicząca Rady
powiatowej Anna Rydzkowska,
powitała członków Rady oraz
przybyłych gości. Zostały
ponownie przybliżone kryteria
ale ogólnikowo, ponieważ
szczegółowe omówienie nastąpi
28 października na szkoleniu
organizowanym przez ANR
w gminie Białogard. Dotyczy
to również dokumentów
– oświadczeń związanych
z przetargiem.
Jak wygląda sprawa od strony prawnej na Koziej Górze? ANR – dzierżawca został wezwany do wydania gruntów (około 180 ha łącznie w tym nasadzeń około 130 ha).Na dzień dzisiejszy
15 osób prawnych, złożyło wnioski do
wojewody o wydanie gruntów. Sprawa jest w UW, dysponentem jest Wojewoda. ANR nie ma wpływu na dalsze
decyzje Wojewody. Grunty są sporne,
ponieważ dzierżawca zawarł umowę
z poddzierżawcą. Jest spór sądowy –
ANR złożyła wniosek do sądu o wydanie a dzierżawca podał ANR do sądu
o zwrot nakładów. W związku z powyższym prośba o szczegółowe wyjaśnienie sprawy jak również zapytanie do
ANR – które Spółki posiadające grunty
należy zachować szczególną ostrożność
przede wszystkim podczas transportu.
KRUS – poinformowano rolników o zasadach bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym jak również o tym, że istnieje możliwość korzystania z aplikacji
e­‌‑KRUS, śledząc na bieżąco swoje dane.
ARR – zostały omówienie tematy płatności do materiału siewnego, programu
„owoce w szkole”, „szklanka mleka” itp.
Rolnicy wyrazili swoje negatywne opinie
dotyczące prawa łowieckiego a przede
wszystkim odszkodowań i złego zachowania się myśliwych na gruntach rolników. „Nie powinno być tak, aby rolnik
na własnych gruntach nie miał prawa
przebywać – bo przeszkadza myśliwemu w polowaniu”.
w powicie białogardzkim nie wyłączyły
30% i jakie z tego tytułu są konsekwencje dla tych Spółek? Z informacji wynika, że Spółki, które nie wyłączyły 30%
to PAK i Almari Agro. Kolejnym wnioskiem związanym z przetargami to dodanie zapisu w oświadczeniu ANR o posiadaniu kwalifikacji rolniczych w przypadku definicji stażu, zmieniając Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. Poz. 109) z dnia 17
stycznia 2012r w sprawie kwalifikacji
rolniczych, uznając pracę dzieci rolników (nie będącymi domownikami) za
staż (staż pracy wynikający z Ustawy
z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, art.20, który mówi, że do stażu pracy zaliczane
są okresy pracy po ukończeniu 16 roku
życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów,
poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia
osobiście lub wraz ze współmałżonkiem). Do Zasobu w powiecie białogardzkim w najbliższym czasie wraca
około 1000ha. Grunty te zostaną rozdysponowane wśród rolników na powiększenie gospodarstw rodzinnych. W powiecie białogardzkim średni czynsz to
2,38dt/za ha za pierwsze półrocze. Pani
Anna Werlich – ZDOO przybliżyła temat
nowych odmian zbóż, które zostały zarejestrowane w tym roku to 53 a rzepaku 11 (60 kreacji jęczmienia ozimego czeka w kolejce do rejestracji). Trudno powiedzieć jakie odmiany preferować. Generalnie wszystkie odmiany są
uzależnione od pogody.
Pan B. Pałka – CETA – handel wolnorynkowy jako zagrożenie, należy podjąć
działania aby Polska nie wyraziła zgody na podpisanie takiej umowy.
Ubezpieczenie płodów rolnych. Firmy
ubezpieczeniowe stosują różne formy
(wewnętrzne regulaminy), które różnią się pomiędzy sobą na niekorzyść
rolników.
W doradztwie są zmiany. Obecnie
ZODR­‌‑y podlegają bezpośrednio pod
Ministra Rolnictwa (Wiceminister Zarudzki). Od nowego roku będzie obowiązywał inny, jeden plan działania dla
ZODR­‌‑ów. Struktury powiatowe prawdopodobnie pozostaną, może zmienić
się nazwa.
Pan Jerzy Mariak proponuje przeprowadzenia szkoleń dla rolników min. dot.
uboju we własnym gospodarstwie oraz
kurs serowarski, promując nasze gospodarstwa – np. p. Marian Nowak rolnik
(wyroby z mleka).
Protokołowała: Danuta Lebioda
LISTOPAD 2016
5
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
W dniu 27 października 2016 r.
w sali Trzcińskiego Centrum
Kultury w Trzcińsku Zdroju odbyło
się posiedzenie Rady Powiatu
Gryfińskiego Zachodniopomorskiej
Izby Rolniczej.
Przewodniczący RP Pan Jan Kozak powitał przybyłych gości oraz rolników z powiatu gryfińskiego. Wśród gości obecni
byli przedstawiciele: Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego Panowie: Andrzej Binka oraz Marek Szczepanik, Agencji Nieruchomości Rolnych Pan
Jan Chruściński, Urzędu Gminy Mieszkowice Pan Andrzej Salwa – Burmistrz, Urzędu Miejskiego Trzcińsko Zdrój Pan Emilian Osetek – Zastępca Burmistrza, Urzędu Miejskiego Cedynia Pani Gabriela Kotowicz – Burmistrz, Urzędu Miejskiego
Chojna Pani Leokadia Pohorecka, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych
w Szczecinie Pan Mieczysław Zachaś, Wiceprzewodniczący Rady Gminy Pan Robert Kowalski, Towarzystwa Ubezpieczeń
AVIVA Panie: Beata Dymsza i Irena Jurksztowicz, Pan Nikodem Sielski – biegły
sądowy, rzeczoznawca oraz Pani Dorota
Słomczyńska – gazeta tygodnik rolniczy.
Przewodniczący oddał głos Przedstawicielom z Towarzystwa Ubezpieczeniowego AVIVA, celem omówienia oferty ubezpieczeniowej.
W kolejnym wystąpieniu głos zabrał
przedstawiciel ANR Pan Jan Chruściński, który poinformował przybyłych, iż
Agencja Nieruchomości Rolnych rozpoczęła etap rozdysponowania nieruchomości. Przybliżył obecnym zasady oceny kryteriów ofert pisemnych w przetargach ograniczonych dla rolników indywidualnych województwa zachodniopomorskiego oraz przedstawił ofertę rozdysponowania gruntów na terenie powiatu gryfińskiego, która będzie przeprowadzona w najbliższym czasie. Do rozdysponowania jest ok. 1454 ha, a seria
6
przetargowa na terenie powiatu gryfińskiego rozpocznie się od 15 grudnia br.
Następnie przedstawiciel ANR odpowiadał na pytania zadawane przez rolników.
Następnie poruszony został temat gospodarki łowieckiej
na terenie powiatu
gryfińskiego. Na początku głos zabrali
przedstawiciele Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego, którzy
zapoznali obecnych
z kompetencjami UM
wobec prawa łowieckiego. Gminy powiatu gryfińskiego nie wnoszą zastrzeżeń do działalności UW wobec szacowania szkód, w przypadku, gdy szkoda
powstała poza obszarem zarządzanym
przez koło łowieckie.
Pan Andrzej Karbowy – dyrektor Biura
ZIR przedstawił obecne działania Zarządu Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej
związane z działalnością łowiecką.
Kolejnym punktem spotkania było przedstawienie problemów z Kołami Łowieckimi w poszczególnych gminach
powiatu i ujawnienie
(upublicznienie) rażącego naruszenia zasad etyki przez nie. Członkowie
Rady Powiatowej doszli
do wspólnego wniosku,
iż takim Kołom Łowieckim należałoby cofnąć
umowy dzierżaw, a tym,
którym kończy się okres
dzierżawy nie przedłużać na kolejne lata. Do
podjętej dyskusji włączył się Pan Mieczysław Zachaś z Regionalnej Dyrekcji
Lasów Państwowych, który przedstawił sprawy związane ze szkodami wyrządzonymi przez dziko żyjącą zwierzynę od strony lasów. Zaapelował, iż powinna być lepsza współpraca na drodze
PZŁ­‌‑ nadleśnictwo – rolnik. Poinformował, że w chwili obecnej projektowany
jest harmonogram odstrzału na najbliższe 10 lat i jest możliwość włączenia się
i wskazanie tych obszarów, gdzie zwierzyny jest zbyt dużo.
Pan Jan Kozak przytoczył przykład, w jaki
sposób przeprowadzane jest liczenie
zwierzyny na terenie Niemiec.
Na koniec spotkania odbyła się dyskusja
na temat związany z suszą gdzie członkowie RP chcą zmiany systemu monitoringu
suszy. Bardzo burzliwym tematem była
sprawa związana z umową CETA gdzie,
jako kraj nie powinniśmy się na nią zgodzić oraz poruszone zostały inne tematy.
Na tym spotkanie zakończono.
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
Przygotowała:
Renata Przybysz­‌‑Słowińska
Biuro ZIR
INFORMACJE
Konferencja poświęcona Rolnictwu i Rozwojowi Obszarów Wiejskich
W dniu 24 października 2016 roku w Starostwie Powiatowym w Drawsku Pomorskim, z inicjatywy Agencji
Nieruchomości Rolnych, Rady Powiatowej Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej, Rady Powiatu Drawskiego oraz
Starosty Drawskiego Stanisława Kuczyńskiego, zorganizowano konferencję poświęconą Rolnictwu i Rozwojowi
Obszarów Wiejskich. Takie spotkania są organizowane cyklicznie, dwa razy w roku.
Podczas konferencji przedstawiono aktualną sytuację rolnictwa uwzględniając przede wszystkim powiat drawski na
tle zmian w sposobie gospodarowania
ziemią przez ANR (dzierżawa, przetargi
ofertowe), bieżące działania Agencji Rynku Rolnego w tym programy: dopłaty
do materiału siewnego, „szklanka mleka” i „owoce w szkołach”, formy pomocy
dla rolników przez ARiMR (wcześniejsze
wypłaty płatności obszarowych, dopłaty do kredytów preferencyjnych). W dalszej części spotkania omówiono zasady dotyczące BHP w rolnictwie, ochrony środowiska w świetle wykonywanych
zadań gospodarczych w lasach prywatnych oraz omówienie przez Powiatowego Lekarza Weterynarii problemu Afrykańskiego Pomoru Świń (ASF).
Stanisław Baliński Przewodniczący RP ZIR
przedstawił stanowisko Izby dotyczące
CETA, które jest negatywne, jak również
odniósł się do ASF, prawa łowieckiego
i współpracy z instytucjami okołorolniczymi, którym podziękował za tak dobrą współpracę. Jednym z wniosków RP
jest m.in. skierowanie pisma do ARiMR
fot. Starostwo Powiatowe Drawsko Pomorskie
i MRiRW mówiącego o tym, że w trakcie w dniu złożenia tego wniosku a nie „kakampanii nie powinny być wprowadza- rać” za coś, co zostało wcześniej „przene żadne zmiany prawne i prawo nie po- gapione”, zmienione itp. Dobrym czawinno działać „wstecz”. Jeżeli rolnik zło- sem na wprowadzanie zmian powinien
żył wniosek zgodnie z obowiązującym być okres tzw. „martwy” tj. od np. listoprawem, jego płatność powinna być zre- pada do lutego.
alizowana wg tego, które obowiązywało
Przygotowała: Danuta Lebioda
Konferencja Rady do spraw Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich
pod tytułem „Kobieta jako negocjator w biznesie”
W dniach 13/14 października
odbyła się Konferencja poświęcona
sztuce negocjacji. Tym razem, to
Kołobrzeg powitał przedstawicielki
wojewódzkich izb rolniczych
z całego kraju.
Spotkania takie odbywają się cyklicznie
w tych województwach, w których odbywa się Konwent Marszałków. Konferencja została objęta honorowym patronatem przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztofa Jurgiela oraz Wicemarszałka Jarosława Rzepę. Patronat medialny to: Polskie Radio Koszalin i Top Agrar
Polska. Wśród gości, uczestniczyli min.
Pani Helena Rudzis­‌‑Gruchała wicestarosta Powiatu Kołobrzeg, z­‌‑ca Wójta Gminy Kołobrzeg Maciej Bejnarowicz oraz
Andrzej Binka Dyrektor Wydziału Rolnictwa i Rybactwa UM. Tematem wiodącym
było nabycie wiedzy na temat negocjacji
jak również możliwości ulegania „manipulacji". Zdaniem Radosława Cichego,
trenera, mentora, coacha, negocjacje
są potrzebne nie tylko w życiu codziennym, ale przede wszystkim w biznesie,
jaki prowadzi każdy rolnik. Umiejętność
wykorzystywania zasad negocjacyjnych,
szczególnie podczas sprzedaży płodów
rolnych z własnego
gospodarstwa jest
niezbędna do osiągnięcia sukcesu.
– Na wsiach nie ma
uniwersytetów, firm
szkoleniowych, dlatego takie seminaria
dla osób z obszarów
wiejskich są konieczne – mówił podczas
wykładu Radosław
Cichy. Nic dziwnego,
że niektóre z pań są
na takim szkoleniu już kolejny raz, uczęszczając na takie od wielu lat. – (cyt. Top
Agrar). W trakcie spotkania wygłoszone zostały także wykłady na temat profilaktyki badań nowotworowych i sposobu kontaktu z lekarzem przez dr Beatę
Kordela (onkolog). W trakcie konferencji
LISTOPAD 2016
7
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
można było także zobaczyć produkty rękodzielniczne wystawione przez kobiety­
‌‑uczestniczki spotkania.
Elementem, który umilił Paniom wieczór to „mini" koncert w wykonaniu
Klaudii Barskiej oraz symboliczna róża
wręczona przez członków Zarządu ZIR
z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet Wiejskich.
W drugim dniu Pani Iwona Bigońska zaprosiła uczestników Konferencji do zwiedzenia Ogrodów Hortulus w Dobrzycy.
Pomimo jesiennej pogody widoki były
przepiękne.
Szczególne słowa podziękowania należą się licznym sponsorom, wśród których
byli nasi wykładowcy.
Konferencja organizowana była przez
Zachodniopomorską Izbę Rolniczą,
Krajową Radę Izb Rolniczych oraz
Radę ds. Kobiet i Rodzin z Obszarów
Wiejskich.
Przygotowała: Danuta Lebioda
20-LAT SAMORZĄDU ROLNICZEGO NA POMORZU ZACHODNIM
W bieżącym roku minęło
20 lat od odrodzenia samorządu
rolniczego w Polsce. 20­‌‑lecie
Zachodniopomorskiej Izby
Rolniczej obchodziliśmy
20 października 2016r.
w Międzyzdrojach.
Mszę świętą w kościele pw. św. Piotra
Apostoła odprawił Jego Ekscelencja
Ksiądz Arcybiskup prof. Andrzej Dzięga, Metropolita Szczecińsko­‌‑Kamieński.
Honorowy patronat nad jubileuszem
objął Wojewoda Zachodniopomorski
Krzysztof Kozłowski.
Prezes Zarządu ZIR Julian Sierpiński przybliżył historię powstania izb rolniczych
na ziemiach polskich. Jako pierwsza powstała Wielkopolska Izba Rolnicza w Poznaniu w roku 1895, a podstawę prawną do jej funkcjonowania stanowiła pruska ustawa o izbach rolniczych z dnia 30
czerwca 1894 roku.
W Polsce międzywojennej dokumentem regulującym działalność izb rolniczych było Rozporządzenie Prezydenta
RP o izbach rolniczych z 22 marca 1928r.
W tym okresie funkcjonowało 13 izb rolniczych. Wykazywały one wiele aktywności w zakresie oświaty rolniczej, wprowadzania postępu technicznego i racjonalizacji produkcji. Cieszyły się wysokim autorytetem w środowisku wiejskim. Działalność izb rolniczych w II Rzeczypospolitej trwała do II wojny światowej. W warunkach okupacji zostały zawieszone wszystkie oficjalne formy działania instytucji polskich na terenie Polski.
Po II wojnie światowej izby rolnicze zostały rozwiązane na podstawie dekretu
Rady Ministrów z dnia 26 sierpnia 1946 r.
8
a zadania i majątek izb rolniczych zostały przekazane Związkowi Samopomocy
Chłopskiej. W czasie transformacji ustrojowej po 1990 roku podejmowano próby utworzenia samorządu rolniczego.
Rok 1992 stał się przełomowym, bowiem
w drodze oddolnych inicjatyw, w oparciu
o ustawę o izbach gospodarczych, powołano Szczecińską Izbę Rolną, a nieco
później Koszalińską Izbę Rolną. Pomimo podejmowania wielu pożytecznych
działań, obie izby były jednostkami prywatnoprawnymi, nie były instytucjami
samorządu rolniczego i nie mogły podejmować zadań publicznych. Przełomem było uchwalenie ustawy o izbach
rolniczych w dniu 14 grudnia 1995r., która
stworzyła podstawy prawne do przeprowadzenia demokratycznych wyborów
i wyłonienia organów samorządu rolniczego. Na mocy tej ustawy w dniu 30
czerwca 1996 r. odbyły się wybory delegatów do Walnego Zgromadzenia izb
rolniczych byłego województwa szczecińskiego i koszalińskiego. Został spełniony warunek minimum 20­‌‑procentowego
udziału osób uprawnionych do głosowania, co było równoznaczne z utworzeniem Szczecińskiej Izby Rolniczej i Koszalińskiej Izby Rolniczej. Pierwsze Walne Zgromadzenie inicjujące działalność
Szczecińskiej Izby Rolniczej odbyło się
w dniu 25 lipca 1996 r. a Koszalińskiej Izby
Rolniczej – 30 lipca tego samego roku.
Pierwszymi prezesami zostali wybrani panowie: w SIR – Jan Olech, a w KIR – Stanisław Mikołajczyk, którzy pełnili swoje
funkcje do dnia 29 stycznia 1999 r.
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
W lutym 1997 roku powołano Krajową
Radę Izb Rolniczych, w której skład weszli
prezesi i delegaci z utworzonych wcześniej wojewódzkich izb rolniczych. Reforma administracyjna kraju wymusiła reorganizację izb rolniczych. W miejsce 49 izb powstało 16 nowych. Na Walnym Zgromadzeniu w dniu 29 stycznia
1999r. utworzono Zachodniopomorską
Izbę Rolniczą. Prezesem Zarządu został
wybrany pan Edward Sadłowski. Początek działalności izb rolniczych przypadł
na okres burzliwych przemian ustrojowych w kraju oraz głębokiego kryzysu,
jaki dotknął rolnictwo i cały kompleks
żywnościowy. Izba podjęła się koordynacji pracy wszystkich związków i stowarzyszeń rolniczych w województwie.
Wspólnie z Doradztwem Rolniczym były
i są wspierane oddolne inicjatywy, izba
udziela pomocy organizacyjnej i prawnej
rolnikom w zakresie powoływania zrzeszeń, stowarzyszeń branżowych, a w późniejszym okresie również grup producenckich. Izba konsekwentnie zabiegała
o usprawnienie niewydolnego systemu
kredytowania rolnictwa, co w znacznej
części doczekało się realizacji. Nieustanną troską były wielokierunkowe działania na rzecz poprawy struktury agrarnej,
możliwości powiększania gospodarstw
rodzinnych oraz wyeliminowania nieprawidłowości w obrocie nieruchomościami rolnymi z Zasobu Skarbu Państwa.
Pomimo podejmowanych inicjatyw z naszej strony współpraca z AWRSP i obecnie z ANR jest nadal trudna. Dotychczasowe formy sprzedaży i dzierżawy nieruchomości rolnych rozmijają się z oczekiwaniami rolników i tylko w niewielkim stopniu przyczyniają się do poprawy struktury
agrarnej gospodarstw rodzinnych. Duże
areały najlepszych gleb przeszły w ręce
podmiotów zagranicznych. Analogicznie przedstawia się sytuacja w zakresie
restrukturyzacji i prywatyzacji jednostek
przemysłu rolno–spożywczego. Nasze
wnioski i koncepcje dotyczące restrukturyzacji przedsiębiorstw generalnie nie
były uwzględniane. Najważniejsze gałęzie przemysłu rolno­‌‑spożywczego przeszły w ręce obcego kapitału z pominięciem interesów polskich rolników. Organy ZIR w formie uchwał, stanowisk i wystąpień kierowały pod adresem Rządu
RP liczne wnioski, postulaty i propozycje
rozwiązań ważnych problemów rolnictwa. Zarząd ZIR, na mocy zawartych bezterminowo porozumień z Agencją Nieruchomości Rolnych OT w Szczecinie (z
dnia 22.10.2009, następnie 19.03.2013r.,
aneksowane 8.09.2013r.) oraz na szczeblu krajowym pomiędzy ANR a Krajową
Radą Izb Rolniczych (21.01.2015r.) sporządza wnioski, opinie, analizy i oceny
w zakresie gospodarowania gruntami
z Zasobu WRSP.
W roku 2013 r. Zarząd Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej zaopiniował ponad
800 wniosków dotyczących redukcji zabezpieczenia zakupu na raty nieruchomości o łącznej powierzchni 19 tys. ha;
forma zakupu:
• prawo pierwszeństwa nabycia 40%
transakcji,
• przetargi ANR 60% – na kwotę
160 000 000 zł.
• W roku 2014 r. Izba zaopiniowała ponad 354 wniosków dotyczących redukcji zabezpieczenia zakupu na raty
nieruchomości o łącznej powierzchni
8 245,7955 ha; forma zakupu:
• prawo pierwszeństwa nabycia: 46%
transakcji,
• przetargi ograniczone ANR: 54 %, na
kwotę 76 069 983 zł.
W roku 2015 Zarząd zaopiniował 206
wniosków rolników o redukcję zabezpieczeń przy zakupie nieruchomości ANR na
raty (pierwszeństwo nabycia oraz przetargi ograniczone). Producenci rolni nabyli dzięki temu łącznie 4085 ha gruntów, z czego w formie przetargów ograniczonych 1974 ha za sumę 59 088 137 zł.
Łącznie daje to 31 333 ha nabytych przez
1360 wnioskodawców – rolników indywidualnych. Ponad połowa to nabycie
w ramach przetargów ograniczonych:
na sumę 295 158 120 zł.
Zabiegaliśmy o korzystną dla rolników
procedurę prywatyzacji Przedsiębiorstwa
Zbożowo­‌‑Młynarskiego „PZZ” w Stoisławiu SA. Podejmujemy inicjatywy edukacyjne oraz pro­‌‑ekologiczne (szkolenia, konferencje, kolejne edycje konkursu „ROZWOJOWE I PRZYJAZNE ŚRODOWISKU SOŁECTWO”, konkurs KRUS Bezpieczne Gospodarstwo Rolne i in.).
Rozwijamy współpracę międzynarodową (kontakty z organizacjami rolników ze
LISTOPAD 2016
9
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
Szwecji, Niemiec, Francji, Węgier). Uczestniczymy regularnie w targach rolnych,
szczególnie w największych w naszym
regionie AGRO POMERANIA w Barzkowicach. Dyżury prawników w biurze
w Szczecinie i w Koszalinie pozwoliły na
udzielenie tysięcy porad. Działania Izby
wpłynęły w sposób istotny na integrację
środowiska rolniczego, pokazało wyraźnie celowość funkcjonowania Izby – apolitycznej i niezależnej organizacji zrzeszającej wszystkich rolników, bez względu
na ich przekonania polityczne, przynależność związkową czy partyjną.
Nasze inicjatywy pokazały realną możliwość oddziaływania na bieżącą politykę
państwa w zakresie rolnictwa i obszarów
wiejskich. Wręczając jubileuszowe odznaczenia, Zarząd chciał również podkreślić i
podziękować wszystkim tym, którzy przyczynili się do tworzenia izb rolniczych jak
również za pracę na rzecz rolników.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele instytucji, agencji, urzędów, organizacji
i przedsiębiorstw działających w obszarze
wsi i rolnictwa, współpracujących w ciągu minionych lat z naszą Izbą.
Dr hab. Monika Stanny – prof. PAN,
Dyrektor Instytutu Rolnictwa i Rozwoju Wsi PAN przedstawiła wykład pt.: „Jakie procesy zmieniają a jakie powinny
zmieniać polską wieś?”
Uroczystościom towarzyszył „Piknik Drobiowy”, zrealizowany dzięki Krajowej Radzie Izb Rolniczych w ramach projektu
dofinansowanego ze środków Funduszu
Promocji Mięsa Drobiowego.
Złote odznaczenie „Zasłużony dla samorządu rolniczego”, przyznawane przez Krajową
Udział dzieci w pikniku drobiowym
Radę Izb Rolniczych, otrzymał Ksiądz Arcybiskup prof. Andrzej Dzięga.
Odznaczenia brązowe otrzymali: Zygmunt
Adaszewski, Stanisław Baliński, Wacław
Byczkiewicz, Wacław Gojlik, Andrzej
Ługowski, Stanisław Mikołajczyk, Jerzy
Mariak, Jan Mazuro, Jan Olech, Renata
Pacholczyk, Dariusz Rawicki, Beata
Romanowicz, Edward Sadłowski, Wanda
Wilk, Aleksandra Zielińska.
ŻYCZENIA Z OKAZJI JUBILEUSZU ZACHODNIOPOMORSKIEJ IZBY ROLNICZEJ
10
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
LISTOPAD 2016
11
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
12
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
PROGRAM RABAT ROLNICZY
Informacja z Agencji Rynku Rolnego
LISTOPAD 2016
13
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
Informacje z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Nowelizacja obszarów wiejskich przyjęta przez rząd
Rada Ministrów przyjęła projekt
ustawy o zmianie ustawy
o wspieraniu rozwoju obszarów
wiejskich z udziałem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego
na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich w ramach Programu
Rozwoju Obszarów Wiejskich na
lata 2014–2020 oraz niektórych
innych ustaw, przedłożony przez
ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
Projekt nowelizacji ustawy usprawni
wdrożenie i realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na
lata 2014­‌‑2020.
Najważniejsze rozwiązania:
­‌‑ Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa (ARiMR) będzie przekazywać
do Krajowej Stacji Chemiczno­‌‑Rolniczej
wyniki analiz chemicznych gleb. Pozwoli to zwiększyć zasięg monitoringu
gleb oraz wykluczy sytuację, w których
punkty wskazane do badań przez Krajową Stację Chemiczno­‌‑Rolniczą oraz
podległe jej stacje okręgowe, pokrywałby się z działkami, które rolnicy objęli już badaniami.
­‌‑ Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie wdrażać działania:
„Transfer wiedzy i działalność informacyjna” oraz „Usługi doradcze, usługi
z zakresu zarządzania gospodarstwem
rolnym i usługi z zakresu zastępstw”.
Dotychczas wybór podmiotu wdrażającego te działania dokonywany miał
być w trybie zamówień publicznych, co
jest procesem skomplikowanym i długotrwałym. Tymczasem ARiMR posiada
odpowiednie kadry i strukturę organizacyjną, aby zająć się tymi działaniami.
­‌‑ Podmioty wdrażające poszczególne działania i poddziałania w ramach
PROW 2014­‌‑2020 będą mogły powoływać organy opiniodawczo­‌‑doradcze
w sprawach należących do zadań delegowanych im przez agencję płatniczą (ARiMR), jeśli chodzi o ocenę merytoryczną operacji realizowanych w ramach PROW.
­‌‑ Doprecyzowano termin, w którym wymagane jest posiadanie tytułu prawnego, do powierzchni użytków rolnych
wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, tj. 31 maja
danego roku.
14
­‌‑ Do oddziałów regionalnych ARiMR
przeniesiono obsługę spraw związanych z przyznawaniem i wypłatą pomocy oraz realizacją zobowiązań wieloletnich, w ramach poddziałań: „Pomoc w rozpoczęciu działalności na
rzecz młodych rolników” oraz „Pomoc
na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw”. Zapewni to sprawniejszą realizację obsługi wniosków oraz przyznawania pomocy.
­‌‑ W przypadku działania PROW: „Usługi
doradcze, usługi z zakresu zarządzania
gospodarstwem rolnym i usługi z zakresu zastępstw”, możliwe będzie skorzystanie również z innych trybów udzielania zamówień publicznych (dotychczas
możliwy był tylko tryb przetargu nieograniczonego). Rozwiązanie to pozwoli wybrać zamawiającemu optymalny
tryb udzielenia konkretnego zamówienia, przy jednoczesnym spełnieniu warunków niezbędnych do przeprowadzenia postępowania w określonym trybie.
­‌‑ Umożliwiono wypełnianie wniosków
w ramach pomocy technicznej za pomocą generatora wniosków. Jednocześnie zachowano obowiązek składania
wniosków w formie papierowej z uwagi na obowiązek przeprowadzania kontroli administracyjnej, jeśli chodzi o dokumentację przetargową i finansową.
­‌‑ Możliwa będzie zmiana decyzji w sprawie przyznania płatności bez zgody
strony w przypadku, gdy po jej wydaniu okaże się, że w wyniku przeprowadzonych kontroli administracyjnych lub
kontroli na miejscu, przyznana płatność
jest wyższa niż kwota należna.
­‌‑ Beneficjenci działań PROW: „Działanie
rolno­‌‑środowiskowo­‌‑klimatyczne” oraz
„Rolnictwo ekologiczne” będą mogli
korzystać z usług doradców rolniczych.
­‌‑ Doradca rolniczy będzie mógł uzyskiwać
określone specjalizacje (w zakresie rolnictwa ekologicznego, przedsiębiorczości oraz ekonomiki gospodarstwa rolnego). Dzięki temu podmiot ubiegający się
o przyznanie pomocy oraz beneficjent
PROW będzie mógł uzyskać bardziej
ukierunkowaną i specjalistyczną pomoc.
­‌‑ W całym kraju wprowadzono jednolite
zasady wyboru operacji partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w drodze konkursów ogłaszanych przez instytucję zarządzającą – na wzór rozwiązań
stosowanych w krajowych programach
operacyjnych finansowanych z funduszy europejskich.
­‌‑ Usprawniono proces negocjacji zmian
w PROW 2014­‌‑2020. Minister rolnictwa
i rozwoju wsi będzie mógł prowadzić
negocjacje, w tym przyjmować bądź
odrzucać uwagi zgłoszone przez Komisję Europejską. Ograniczy to znacznie dotychczasowy obowiązek przeprowadzania ponownej procedury przyjmowania przez Radę Ministrów zmian
PROW w związku z uwagami zgłaszanymi przez Komisję Europejską.
­‌‑ Umożliwiono przekazywanie przyznanych płatności bezpośrednich nie tylko
na rachunek bankowy strony, ale również
na rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo­‌‑kredytowej.
Znowelizowane przepisy mają wejść
w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Źródło: MRiRW
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
Informacje z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Ponad 3,2 mld zł zaliczek wypłaciła ARiMR w ramach dopłat bezpośrednich za 2016 r.
Od 17 października
do 30 listopada 2016 r. wypłacane
są zaliczki na poczet tegorocznych
płatności bezpośrednich. Zaliczki
otrzymają wszyscy rolnicy, którzy
spełnili warunki do przyznania tych
płatności. Na razie, do 31 października
ARiMR przekazała z tego tytułu, na
konta bankowe ok. 540 tys. rolników
ponad 3,2 mld zł.
Ponadto do rolników trafiło 287 mln zł
w ramach tegorocznych dopłat ONW
oraz 19,76 mln zł z płatności rolnośrodowiskowych za 2016 rok. Te dwa rodzaje dopłat są również wypłacane od 17
października.
Uruchomienie wypłaty zaliczek ma na
celu złagodzenie trudnej sytuacji na rynkach rolnych, w szczególności na rynku
mleka, rynku owoców i warzyw oraz
rynku wieprzowiny.
Po raz pierwszy ARiMR wypłaca zaliczki
na poczet płatności bezpośrednich w wysokości 70 proc. kwoty dopłat. Do końca
października rolnicy otrzymają ponad 3
mld zł, a do końca listopada ok. 9,5 mld zł.
z tego tytułu. Dla rolników będzie to znaczące wsparcie ich dochodów w okresie
jesienno­‌‑zimowym, w którym zazwyczaj
zaopatrują swoje gospodarstwa w nawozy, środki ochrony roślin i zakupują sprzęt
rolniczy, gdyż są one relatywnie tańsze.
Również po raz pierwszy ARiMR w już
w tym okresie jest przygotowana do uruchomienia systemów informatycznych
i księgowych, aby zapewnić wypłacenie
zaliczek wszystkim rolnikom.
Źródło: ARiMR
Od 18 października 2016 r. zmieniają się przepisy dotyczące
identyfikacji i rejestracji zwierząt
Uprzejmie informujemy, że w związku ze
zmianą przepisów dotyczących identyfikacji i rejestracji zwierząt, od 18 października 2016 r. rolnicy posiadający zwierzęta gospodarskie muszą stosować się do
nowych zasad. Nowe regulacje dotyczą
zwłaszcza posiadaczy trzody chlewnej.
Mają one na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych wśród
zwierząt. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany, które będą obowiązywać
od 18 października br.
1. Zgodnie z nowymi przepisami numer
identyfikacyjny świni - jest numerem
siedziby stada, w której zwierzę się urodziło, albo innej siedziby stada, w której zwierzę przebywało powyżej 30 dni.
2. Posiadacz trzody chlewnej zobowiązany jest oznakować należące do niego
zwierzęta w terminie 30 dni od dnia
urodzenia. Oznakowania dokonuje się
poprzez założenie na lewą małżowinę uszną kolczyka z numerem identyfikacyjnym.
3. W przypadku opuszczenia przez świnię
siedziby stada urodzenia przed upływem 30 dni od dnia urodzenia - rolnik zobowiązany jest oznakować świnię kolczykiem przed dniem opuszczenia przez to zwierzę siedziby stada.
4. W przypadku, gdy świnia została przemieszczona do siedziby stada innej niż
siedziba stada urodzenia i przebywa w
niej dłużej niż 30 dni, posiadacz świni
jest zobowiązany dodatkowo oznakować to zwierzę poprzez wytatuowanie numeru identyfikacyjnego zgodnego z numerem siedziby stada, w której zwierzę przebywa powyżej 30 dni.
5. W terminie 7 dni od dnia oznakowania
świni, należy zgłosić Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR oznakowanie
zwierzęcia, podając liczbę oznakowanych zwierząt.
6. W przypadku utraty kolczyka, także
elektronicznego, posiadacz zwierzęcia gospodarskiego (bydła, owiec, kóz
i świń) zobowiązany jest oznakować
zwierzę duplikatem kolczyka albo duplikatem kolczyka zawierającym elektroniczny identyfikator w terminie
7 dni od dnia otrzymania tego duplikatu. Te same zasady obowiązują w
przypadku utraty duplikatu kolczyka.
LISTOPAD 2016
15
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
Posiadacz zwierzęcia gospodarskiego
odpowiada za jego prawidłowe oznakowanie.
7. Posiadacz trzody chlewnej zobowiązany jest zgłosić Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR zmianę liczebności
stada świń w terminie 7 dni od dnia następujących zdarzeń:
• zwiększenia lub zmniejszenia liczebności stada, z wyjątkiem urodzenia,
przywozu z państw trzecich albo
państw członkowskich,
• uboju zwierzęcia gospodarskiego.
Rolnik musi podać liczbę zwierząt, które
przybyły lub ubyły ze stada, oraz miejsce pochodzenia lub przeznaczenia zwierzęcia.
8. W przypadku zagrożenia wystąpienia
lub gdy dojdzie do wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, podlegającej
obowiązkowi zwalczania i zostanie
określony obszar zapowietrzony, zagrożony lub inny obszar podlegający
ograniczeniom, posiadacz świń zobowiązany jest zgłosić Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR zmianę stanu
stada świń w terminie 24 godzin od
dnia następujących zdarzeń:
• zwiększenia lub zmniejszenia liczebności stada,
• uboju zwierzęcia gospodarskiego,
Rolnik musi podać liczbę zwierząt, które
przybyły lub ubyły ze stada, oraz miejsce
pochodzenia lub przeznaczenia zwierzęcia.
9. Posiadacz zwierzęcia gospodarskiego
(bydła, owiec, kóz i świń) zobowiązany
jest do dokonania spisu zwierząt przebywających w siedzibie stada - co najmniej raz na dwanaście miesięcy, nie
później jednak niż w dniu 31 grudnia.
Ustalone podczas spisu: liczba i numery identyfikacyjne tych zwierząt posiadacz zwierząt przekazuje Kierownikowi Biura Powiatowego w terminie 7 dni
od dnia dokonania tego spisu i umieszcza w księgach rejestracji.
10. Aby nadać numer w Rejestrze zwierząt gospodarskich oznakowanych,
prowadzonym przez ARiMR, należy
zgłosić Kierownikowi Biura Powiatowego siedzibę stada, miejsce prowadzenia działalności nadzorowanej
przez Inspekcję Weterynaryjną. Obowiązek ten spoczywa na:
• posiadaczu zwierzęcia gospodarskiego,
• podmiocie prowadzącym miejsce
gromadzenia zwierząt,
• podmiocie prowadzącym działalność nadzorowaną w zakresie targów, wystaw, pokazów i konkursów
zwierząt,
• podmiocie prowadzącym działalność nadzorowaną w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym
obrocie lub skupu zwierząt,
• podmiocie prowadzącym rzeźnię,
• podmiocie prowadzącym zakład
przetwórczy lub spalarnię.
Zgłoszenia należy dokonać:
• nie później niż w dniu:

wprowadzenia pierwszego zwierzęcia gospodarskiego do siedziby stada lub miejsca gromadzenia zwierząt,

uboju pierwszego zwierzęcia gospodarskiego,

unieszkodliwienia zwłok zwierzęcia
gospodarskiego w zakładzie przetwórczym lub spalarni
• w terminie 14 dni od dnia:

w ydania decyzji powiatowego lekarza weterynarii o nadaniu weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego
podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów zwierząt,

w ydania decyzji stwierdzającej spełnianie wymagań weterynaryjnych dla
prowadzenia działalności w zakresie
obrotu zwierzętami, pośrednictwa w
tym obrocie lub skupu zwierząt.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o zmianie niektórych ustaw
w celu ułatwienia zwalczania chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. 2016 poz. 1605)
Źródło: ARiMR
Groźny pożar wPotrzebna
Malechowie
pomoc dla zwierząt
09 października 2016 r. w wyniku pożaru kompleksu budynków gospodarczych spaleniu
uległo: cały dach budynku, częściowo ściany, zboże - 25 ton, siano - 60 ton, słoma - 60 ton,
materiały budowlane (styropian, wełna dociepleniowa), zalane zostały ziemniaki 20 ton. Pozostały do wykarmienia 3 krowy, 4 cielaki, trzoda chlewna – 30 szt. i drób ok. 200 szt.
(kury, kaczki i gęsi).
Pogorzelcy dostali wsparcie z GOPS, ale potrzeba im zboża, siana, słomy na zimę dla zwierząt, które trzymają.
Tel. kontaktowy do Lidii i Stanisława Kaliszczak - 94 3184254
16
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
Krajowa Rada Izb Rolniczych
Posiedzenie Krajowej Rady Izb
Rolniczych V kadencji
W dniu 3 października 2016 r. w Parzniewie odbyło się V Posiedzenie Krajowej Rady Izb Rolniczych V kadencji.
Głównym tematem dyskusji była wyjątkowo trudna sytuacja w polskim rolnictwie. Członkowie KRIR zwrócili uwagę,
że coraz bardziej rozległy i coraz głębszy kryzys ogarnął już niemal wszystkie
działy produkcji rolnej. Ceny zbóż, mleka, żywca, owoców i innych produktów
rolnych spadły poniżej kosztów produkcji. Wielu rolników się zadłuża, nad wieloma gospodarstwami rolnymi zawisła
groźba komorniczej licytacji. W świetle
tej trudnej sytuacji rolnicy oczekują od
Rządu szybkich rozwiązań w perspektywie długo i krótkoterminowej. W opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych, mając
na względzie dobro polskich rolników
należy niezwłocznie poczynić wszystkie możliwe starania w celu:
• Zahamowania rozprzestrzeniania
się ASF, poprzez zabezpieczenie
środków finansowych w budżecie
Państwa na wykup trzody chlewnej
ze wszystkich stref objętych ograniczeniami oraz ścisły nadzór nad obrotem zwierząt przez odpowiednie
państwowe służby, a także natychmiastową depopulację dzika na terenie całego kraju.
• Zabezpieczenia środków finansowych na wypłatę odszkodowań za
szkody spowodowane przez zwierzynę łowną oraz wydania przepisów wykonawczych określających
szczegółowo funkcjonowanie ustawy, które będą w pełni uzgodnione
z samorządem rolniczym. Krajowa
Rada Izb Rolniczych jest przeciwna
opóźnieniu o 2 lata wejścia w życie
nowych przepisów w tym zakresie.
• Jak najszybszego wprowadzenia regulacji prawnych w celu skrócenia
łańcucha żywnościowego, a tym samym wzmocnienia pozycji rolnika.
• Jak najszybszego przeprowadzenia reformy systemu ubezpieczeń
upraw rolnych i zwierząt gospodarskich i powiązania go z ubezpieczeniami majątkowymi w celu zwiększenia ofert firm ubezpieczeniowych zainteresowanych ubezpie-
czaniem upraw rolnych i zwierząt.
• Wprowadzenia zmiany w przepisach monitorujących suszę m.in.
zwiększając ilości stacji pomiarowych. Zdaniem samorządu rolniczego raporty IUNG nie odzwierciedlają
stanu faktycznego na polach, w rzekach, lasach, stawach i są ogłaszane
z dużym opóźnieniem dla danych
upraw. Podstawą szacowania szkód
w gospodarstwach rolnych powinna
być decyzja wójta gminy, a nie dane
z systemu monitoringu suszy prowadzonego przez IUNG.
• Z uwagi na dodatkowe możliwości
zawleczenia wirusa ASF na teren UE
w sprowadzanych produktach, KRIR
wnosi o natychmiastowe zawieszenie kontyngentu na import płodów
rolnych z Ukrainy do UE oraz zastosowanie wszelkich możliwych mechanizmów pozataryfowych prowadzących do ograniczenia importu.
• Utworzenia holdingu krajowego
z udziałem producentów rolnych,
który umożliwiłby wykup nadwyżek produktów oraz wybudowania
przez ten holding portu państwowego do przeładunku zbóż, w którym będzie kontrolowane pochodzenie sprzedawanego zboża.
Krajowa Rada Izb Rolniczych mając na
względzie sytuację polskiego rolnictwa jest przeciwna podpisaniu porozumień handlowych w sprawie TTIP
i CETA. Stosowne stanowisko zostało
przyjęte przez KRIR uchwałą.
Tradycyjnie Posiedzenie KRIR było także
okazją do dyskusji z zaproszonymi gośćmi wśród których znaleźli się: Minister
Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Jurgiel, Zastępca Prezesa ARiMR Jarosław
Sierszchulski oraz Jacek Krawczyk – Dyrektor Departamentu Leśnictwa w Ministerstwie Środowiska.
Minister Jurgiel poinformował przedstawicieli samorządu rolniczego o reformie systemu bezpieczeństwa żywności,
której najważniejszym jest stworzenie
zintegrowanego nadzoru i efektywnej
kontroli w całym łańcuchu produkcyjnym i żywnościowym, „od pola do stołu oraz o utworzeniu na bazie ANR we
współpracy z doradztwem rolniczym
agencji rozwoju obszarów wiejskich. Odpowiadał też na liczne pytania członków KRIR dotyczące między innymi strat
w rolnictwie spowodowanych przez zjawiska atmosferyczne, ubezpieczeń rolnych, niekontrolowanego napływu na
teren Polski zboża z Ukrainy czy szkód
łowieckich. Na zakończenie spotkania
minister podkreślił, że dobrze układa mu
się współpraca z izbami i liczy na dalszą
efektywną pracę samorządu rolniczego na rzecz wsi oraz jej mieszkańców.
Ubój w gospodarstwie na
użytek własny musi być
dozwolony!
W odpowiedzi na pismo MRiRW w sprawie wniosku pokontrolnego Najwyższej
Izby Kontroli o podjęcie działań w celu
wprowadzenia zmian w ustawie o produktach pochodzenia zwierzęcego
LISTOPAD 2016
17
ECHO ZACHODNIOPOMORSKIEJ WSI
polegającego na wprowadzeniu obowiązku dokonywania uboju zwierząt gospodarskich na użytek własny, wyłącznie w zakładach pozostających pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej, Zarząd
KRIR poinformował resort rolnictwa, że
samorząd rolniczy w pełni popiera stanowisko MRiRW odnośnie pozostawienia możliwości dalszego pozyskiwania
przez rolników w gospodarstwie mięsa z przeznaczeniem na użytek własny.
Wyrażamy kategoryczny sprzeciw wobec zaleceń NIK. Naszym zdaniem wprowadzenie przepisu nakazującego uboju w rzeźni pozostającej pod nadzorem Inspekcji może pozostać przepisem
martwym – niewykonalnym w praktyce, z góry narzucającym jego łamanie.
Nie w każdej gminie znajduje się ubojnia, a przewożenie jednej sztuki zwierzęcia do oddalonej niejednokrotnie kilkadziesiąt kilometrów rzeźni, byłoby dla
rolnika nie tylko nieuzasadnione ekonomicznie, ale także byłoby kolejnym
utrudnieniem codziennego życia. Z rynku zostały praktycznie wyeliminowane małe zakłady dokonujące uboju kilku czy kilkunastu sztuk dziennie. Pozostali potentaci ubijający kilkaset sztuk
dziennie, nie wykazują zainteresowania
ubojem pojedynczej sztuki na potrzeby rolnika. Nie byłoby też pewności, że
sztuka odbierana przez rolnika z rzeźni, jest tą samą sztuką, którą rolnik dostarczył do uboju.
Wprowadzenie takiego przepisu zmusi
więc rolników do łamania prawa, prawdopodobnym wydaje się, że rolnicy pomimo zakazu i tak będą ubijać zwierzęta we własnym gospodarstwie – nie mając możliwości zrobienia tego w niewielkiej ubojni. Mięsa tego nie będą mogli
poddać żadnym badaniom, co w efekcie
może spowodować wzrost zagrożenia
rozprzestrzeniania się chorób, zdecydowanie większy, niż w przypadku legalnego ubijania zwierząt w gospodarstwie.
Aby skutecznie nadzorować, a nie zabraniać takiego uboju przedstawiamy
poniższe propozycje:
1. Pozostawić możliwość uboju na terenie gospodarstwa, jednak samego uboju musi dokonać osoba posiadająca stosowne uprawnienia.
Należałoby wyznaczyć odpowiednią instytucję np. Inspekcję Weterynaryjną do przeprowadzenia szkoleń dla osób, które na podstawie
takiego szkolenia będą mogły dokonywać uboju zwierząt w gospodarstwie z przeznaczeniem mięsa
na użytek własny. W chwili obecnej
18
poza pracownikami ubojni w zasadzie nie ma osób wykwalifikowanych i przeszkolonych do wykonywania uboju zwierząt z zachowaniem wszystkich wymagań przewidzianych prawem.
2.Skoordynowanie zgłaszania uboju
do ARiMR ze zgłoszeniami do PLW
celem zachowania zgodności rejestrów. Zgłoszenia uboju zwierzęcia
gospodarskiego do ARiMR i jego
wyrejestrowanie powinny być skoordynowane z systemem PLW.
3.Rozważyć zasadność wprowadzenia obowiązku badania przedubojowego w gospodarstwie przez lekarza weterynarii celem wyeliminowania możliwości uboju zwierząt
chorych. Natomiast wprowadzenie
rozwiązań związanych z nadzorem
przez lekarza weterynarii samego procesu ubojowego i produkcji wyrobów, należy dobrze rozważyć w związku z tym, że założeniem
uboju w gospodarstwie jest wykorzystanie mięsa na potrzeby własne
(bez możliwości sprzedaży) i obecnie to posiadacz mięsa oraz wyrobów wędliniarskich bierze odpowiedzialność za warunki, w jakich
dokonywał wszystkie czynności
związane z produkcją mięsa z przeznaczeniem na użytek własny.
4.Procedury Systemu identyfikacji
i rejestracji zwierząt w ARiMR dla
trzody chlewnej powinny być takie same jak dla bydła. Problemem
jest utrzymywanie szczególnie
w małych gospodarstwach trzody
chlewnej bez wymaganej rejestracji i oznakowania.
Co z dopłatami do kukurydzy?
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych popierając wnioski zgłoszone przez Wojewódzkie Izby Rolnicze zwrócił się ponownie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi z wnioskiem o uzupełnienie o kukurydzę wykazu gatunków roślin uprawnych, do których materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany przysługuje dopłata z tytułu zużytego do
siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany.
Wśród wszystkich roślin produkcji polowej, w uprawie kukurydzy dokonał się
w największy postęp. Kukurydza jest
dziś szeroko uprawiana na terenie całej
Polski, nie tylko na kiszonkę, ale także na
ziarno. Plony kukurydzy ziarnowej są blisko dwukrotnie większe niż średnie plony zbóż. Uprawianą w kraju kukurydzę
stanowią przede wszystkim odmiany
mieszańcowe – heterozyjne, których
materiał siewny powinien być co roku
wymieniany, aby w pełni wykorzystać
cechy danej odmiany. Dlatego też, zdaniem samorządu rolniczego należałoby
wprowadzić dopłaty do tego gatunku.
Wniosek o zmianę przepisów
dotyczących płatności za
zazielenianie
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych,
zwrócił się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi o rozważenie możliwości zmiany przepisów dotyczących obowiązku
utrzymania obszarów proekologicznych
(obszarów EFA) oraz dywersyfikacji. Są
to warunki związane z wymogiem zazielenienia, który od 2015 roku jest obowiązkowy dla wszystkich większych gospodarstw.
Zarząd KRIR podkreślił, że rolnicy mając już dwuletnie doświadczenie w spełnianiu tych wymogów zgłaszają uwagi
do obowiązujących przepisów, które są
bardzo trudne do spełnienia. Coroczne
obliczanie liczby i struktury powierzchni poszczególnych upraw na gruntach
ornych jest uciążliwe i często uniemożliwia wykonanie zaplanowanego płodozmianu. Dodatkowe wymogi dotyczące zazieleniania, dywersyfikacja, uprawa roślin bobowatych drobnonasiennych bardzo utrudnia codzienną pracę rolnika.
W związku z powyższym samorząd rolniczy zawnioskował o zniesienie tego
obowiązku lub merytoryczną zmianę
przepisów regulujących płatności za zazielenianie.
Wniosek o wpisanie bobra na
listę zwierząt łownych
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych,
popierając wniosek Podkarpackiej Izby
Rolniczej, zwrócił się do ministra rolnictwa i rozwoju wsi o wpisanie bobra na
listę zwierząt łownych i uregulowanie
zasad wypłaty odszkodowania za szkody przez nie spowodowane.
Obecnie populacja bobra w całym kraju
jest bardzo liczna i ich działalność powoduje znaczące straty w rolnictwie i gospodarce rybackiej.
Zdaniem samorządu rolniczego, zaliczenie bobra do zwierząt łownych ułatwi
pozyskiwanie tego gatunku i doprowadzi do ograniczenia lawinowego wzrostu liczebności bobra w naszym kraju.
Jednym ze skutków spiętrzenia wody
przez bobry jest zalanie użytków zielonych i zniszczenie lub utrudnienie zbioru
tel. 91 484 40 72 • faks 91 482 40 27 • biuro w Koszalinie tel. 94 346 05 14 • faks 94 345 71 72 • www.zir.pl • [email protected]
INFORMACJE
plonów. Regionalne Dyrekcje Ochrony
Środowiska, szacując szkody wyrządzone przez bobry uwzględniają tylko szkody bezpośrednio przez nie wyrządzone, natomiast winą za zalanie terenów
uprawnych obarczają spółki wodne, które rzekomo niewłaściwie dbają o drożność cieków wodnych.
Samorząd rolniczy jest zdania, że należy
wprowadzić jasne rozwiązania prawne,
które w sposób jednoznaczny określą
zakres szkód wyrządzanych przez bobry,
a obejmujących również szkody w trwałych użytkach zielonych, za które rolnik
będzie mógł otrzymać odszkodowanie
ze Skarbu Państwa.
(Dz.U. 2013.1430 j.t.) w zakresie art. 28
zawierającego przesłanki do częściowego zawieszenia wypłaty emerytur i rent
z ubezpieczenia.
Nagminnym problemem jest, iż organy
KRUS powołując się na art. 28 ust. 11 niniejszej ustawy wydają decyzje pozbawiające rencistów części uzupełniającej
renty rolniczej, a także niejednokrotnie
żądają zwrotu nienależnie ich zdaniem
pobranej renty. Swoje decyzje motywują faktem posiadania lub współposiadania gospodarstwa rolnego bez odniesienia się do stanu faktycznego tzn. czy
osoba uprawniona do pobierania renty
faktycznie prowadzi działalność rolniczą
tożsamym stanowisku stoją sądy pracy
i ubezpieczeń społecznych w całym kraju na czele z Sądem Najwyższym (wyrok SN z 8.01.1997 r., II UKN 39/96, wyrok
SN z 27.05.1997 r., II UKN 145/97, wyrok
S.A. we Wrocławiu z 15.03.2012 r., III AUa
23/12, wyrok SO w Płocku z 10.03.2016,
VI U 558/15). Wobec powyższego, w celu
uniknięcia licznych rozstrzygnięć krzywdzących dla rencistów rolniczych wskazane jest, aby definitywnie rozwiązać niniejszy problem. Samorząd rolniczy zaproponował dopuszczenie możliwości
składania środków dowodowych w postaci oświadczeń o nieprowadzeniu
działalności rolniczej przez rencistów.
i wykonują w gospodarstwie rolnym jakiekolwiek prace czy tylko posiada bądź
współposiada gospodarstwo rolne.
Zarówno w ocenie samorządu rolniczego, jak i w ocenie Sądu Najwyższego, samo manifestowanie praw własnościowych do gospodarstwa rolnego nie
może być traktowane, jako równoznaczne z jego prowadzeniem (Uchwała SN
z 6 maja 2004 r., II UZP 5/04, wyrok SN
z 20.09.2005 r., III UK 77/05). W tego typu
przypadkach koniecznym jest ustalenie czy uprawniony rzeczywiście wykonuje działalność rolniczą czy jest tylko
współposiadaczem gospodarstwa rolnego. Skutki w postaci zawieszenia wypłaty renty lub emerytury rolniczej powinny wynikać z faktu prowadzenia gospodarstwa, uzyskiwania dochodu z tej
działalności oraz wykonywania w nim
prac, a nie jedynie z jego współposiadania. Natomiast, jeżeli rencista udowodni, że nie prowadzi działalności rolniczej, to nie powinien być pozbawiony
części uzupełniającej świadczenia. Na
W związku z tym, popierając stanowisko MIR w tej sprawie, zawnioskowano
o zmianę art. 28 poprzez dodanie w ust.
1 punktu 13 w następującym brzmieniu:
„Emerytura lub renta nie ulega zawieszeniu, jeżeli świadczeniobiorca nie prowadzi działalności rolniczej i poświadczy ten
fakt oświadczeniem o treści „Świadom odpowiedzialności karnej oświadczam, że
nie prowadzę działalności rolniczej i nie
wykonuję prac w gospodarstwie rolnym”
lub zmianę brzmienia art. 28 omawianej
ustawy w następujący sposób:
„Wypłata emerytury lub renty rolniczej
z ubezpieczenia ulega zawieszeniu w razie osiągnięcia dochodu z gospodarstwa
w wysokości określonej w art. 104 ust. 7
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016,
poz.887).”
Źródło: KRIR
Wniosek o zwiększenie
kontroli na parkingach
leśnych
Jedną z dróg umożliwiających przenoszenie się wirusa ASF w populacji dzików jest zjadanie przez zwierzęta pozostawionej w lasach żywności pochodzącej z wieprzowiny niewiadomego
pochodzenia.
Najczęściej zdarza się to na parkingach
leśnych. Ze względu, iż część zarządców
tych parkingów nie sprawuje nad nimi
dostatecznej opieki i nadzoru, przyczynia się to znacznym stopniu do zwiększonego zagrożenia zarażeniem dzików
wirusem.
Zgodnie z dyskusją, jaka odbyła się
z udziałem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w trakcie ostatniego Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych, wydaje się celowym zwiększenie częstotliwości kontroli nad takimi miejscami,
przez służby państwowe zaangażowane w zapobieganie i zwalczanie afrykańskiego pomoru świń.
Realizując wniosek przyjęty w trakcie
V Posiedzenia KRIR, Zarząd KRIR zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o podjęcie działań mających na
celu możliwość zwiększenia nakładania sankcji karnych na zarządców parkingów za nie utrzymywanie porządku,
a szczególnie za nieusuwanie codzienne
pozostawianych tam resztek żywności.
Wstrzymanie wypłaty
świadczenia z KRUS
z powodu posiadania
lub współposiadania
gospodarstwa
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych,
zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z wnioskiem o podjęcie inicjatywy w celu zmiany przepisów ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników
LISTOPAD 2016
19
Studiuj na
Wydziale Kształtowania
Środowiska i Rolnictwa
Zapraszamy do podnoszenia
kwalifikacji i wykształcenia na studiach
I stopnia (inżynierskich), i II stopnia
(magisterskich) na kierunkach
(i specjalnościach):
architektura krajobrazu
S1
S2
N2
odnawialne źródła energii
S1
N1
medycyna roślin
S1
S1
N1
S2
N2
S2
/ geoinformatyka
/ obszary wrażliwe
technika rolnicza i leśna
N1
S2
N1
S2
N2
S1, N1
/ hortiterapia i dekoracje roślinne
/ zielarstwo
S2
/ zrównoważona produkcja roślinna studia międzynarodowe
rolnictwo
S1
S1
S2, N2
/ produkcja owoców, warzyw i ziół
/ rośliny ozdobne i kształtowanie terenów zieleni
nowość
gospodarka przestrzenna
ogrodnictwo
N2
S2, N2
/ informatyka i doradztwo w technice rolniczej
i leśnej
/ technika w rolnictwie, leśnictwie i ochronie
środowiska
S1
N1
S2
N2
S2, N2
/ doradztwo w agroturyzmie
/ doradztwo rolnicze
ochrona środowiska
S1
N1
S2
N2
S2, N2
/ ochrona przyrody
/ ocena stanu i zagrożeń środowiska
/ rekultywacja i zagospodarowanie gruntów
S1
studia stacjonarne I stopnia
S2
studia stacjonarne II stopnia
N1
studia niestacjonarne I stopnia
N2
studia niestacjonarne II stopnia

Podobne dokumenty