ENERGETYKA BIAŁORUSI I. Wstęp II. Elektroenergetyka

ENERGETYKA BIAŁORUSI
I.
Wstęp
Białoruś w okresie ostatnich 20 lat w obszarze gospodarki energetycznej
osiągnęła ogromny postęp, Spośród krajów WNP jest to postęp najbardziej
zaawansowany.
Energochłonność gospodarki zmniejszyła się w tym czasie 3-krotnie i
wynosi aktualnie ok. 20%, tj. na każde 1000 USD wartości PKB – zużycie paliw i
energii stanowi wartość 0,24 średniej ceny 1 tony ropy naftowej, tj. ok. 200 USD.
W ciągu ostatnich 17 lat PKB Białorusi wzrósł ponad 2,5-krotnie, a
zużycie paliw pierwotnych nie uległo zwiększeniu.
Jednocześnie emisja CO2 zmniejszyła się o połowę z 62 do 33 mld ton.
Białoruś nie dysponuje własnymi zasobami węglowodorów. Gazu
praktycznie nie ma, ropa naftowa występuje w śladowych ilościach. Jej roczne
wydobycie wynosi ok. 1,7 mln ton, co stanowi ok. 8% w masie przetwórczej tego
surowca.
Stąd też w bilansie paliw pierwotnych 85% stanowi import. Jest to
import ropy naftowej (ponad 20 mln ton) i gazu ziemnego (prawie 20 mld m³) w
całości realizowany z Federacji Rosyjskiej.
Z własnych zasobów paliwowych i energetycznych mogą być
wykorzystywane:
 drewno – 11 mln m³, tj. ok. 3 mln tpu
 węgiel brunatny – 160 do 250 mln ton
 torf – 4-4,5 mld ton
 woda – 0,64 mln tpu
Od wielu lat realizowane są specjalne programy rządowe ukierunkowane
na energooszczędne modernizacje źródeł wytwórczych, systemów przemysłowych
i zużycia energii i paliw. Główny cel – zwiększyć udział paliw pierwotnych z
własnych źródeł do 20% w roku 2015 i 30% w roku 2020.
II.
Elektroenergetyka
1. Białoruś jest aktywnym uczestnikiem różnorodnych działań
międzynarodowych organizowanych w ramach Karty Energetycznej.
2. W białoruskim systemie energetycznym łączna moc zainstalowana
wynosi 9221,2 MW, z tego
 8478,4 MW to elektrownie cieplne
1
 26,3 MW to moc elektrowni wodnych
 1,5 MW to moc jednej stacji wiatrowej
 715 MW to moc elektroenergetyczna wytwarzana w
elektrociepłowniach przemysłowych.
Prawie połowa mocy źródeł wytwórczych (47%) energii
elektrycznej pracuje w kogeneracji, a w 92% paliwem jest gaz.
Szczytowe zapotrzebowanie systemu wynosi 6850 MW.
Z ogólnej ilości zainstalowanej mocy 8506,2 MW, tj. ponad 92%
należy do Państwowego holdingu „Belenergo”. Struktura ta skupia w
sobie głównych producentów, pełni funkcje dyspozycyjne, jest
dystrybutorem i operatorem sieci przesyłowych, a także wykonawcą
nowych inwestycji i utrzymania majątku.
3. Sieci przesyłowe białoruskiego systemu energetycznego mają
stosunkowo wysoką sprawność i są stale modernizowane. W roku 2013
nie notowano poważniejszych awarii. Było jedynie 221 wyłączeń I i II
stopnia. Są one połączone z systemami 4 krajów sąsiedzkich:
 Z FR 4 połączenia, w tym jedyna linia 750 kW z elektrowni
atomowej w Smoleńsku i 3 linie – 330 kW
 Z Litwą 5 połączeń, w tym 3 z Ignalina (wszystkie linie – 330
kW)
 Z Ukrainą, 1 linia Czernichów – Homel (330 kW) i nieczynna
linia z Czarnobyla
 Z Polską, linia Białystok – Roś – 220 kW w zarządzie PSE
operator, oraz linia (prywatna) Brześć – Wólka Dobryńska –
110 kW, w zarządzie PGE Dystrybucja w Lublinie.
4. System stale poprawia sprawność i efektywność. W roku 2013 zużycie
paliwa umownego wyniosło 256 g/kWh i zmniejszyło się w okresie 5
poprzednich lat o 8,5%. W produkcji ciepła zużycie paliwa umownego
wyniosło w 2013 r. 167,5 kg/Gcal. W roku 2013 na modernizację
systemu wydatkowano 1450 mln USD. W tej liczbie są również wydatki
inwestycyjne poniesione na budowie „atomówki”. Oddano do użytku
208,5 MW nowych wysokoefektywnych mocy. W latach 2011-2015
oddane będzie do eksploatacji 1871,3 MW nowych mocy. Jednocześnie
wyłączonych zostanie 906 MW w starych źródłach. Efektywny przyrost
mocy wyniesie więc 965,3 MW.
5. W roku 2013 podniesiono ceny na energię elektryczną dla ludności. W
tymże roku przychody ze sprzedaży energii po raz pierwszy pokryły
2
koszty jej produkcji i dystrybucji, a „Belenergo” zakończył rok z
wynikiem dodatnim 435 mln BYR, tj. ok. 4,3 mln USD.
6. Białoruś jest importerem energii elektrycznej. Import stanowi 20-25% w
bilansie zużycia. Głównym dostawcą jest Smoleńska AES. Import
prowadzony jest także z Litwy i częściowo z Ukrainy.
Unieruchomione oba połączenia z Polską są nieczynne i blokują przesył
energii w jakąkolwiek stronę. Eksport energii z Białorusi jest śladowy i
nie przekracza 1% jej produkcji.
Podstawowe wielkości Białoruskiego systemu elektroenergetycznego
(stan na 01.01.2014)
Moc zainstalowana w systemie
elektroenergetycznym
Wytwórczość energii elektrycznej ze źródeł
„Belenergo”
Przekazywanie energii cieplnej
Import energii elektrycznej
Wytwarzanie energii elektrycznej w
elektrowniach
Eksport energii elektrycznej
Zużycie energii elektrycznej w RB
Długość elektroenergetycznych linii
przesyłowych
Powietrzne elektroenergetyczne linie
przesyłowe o napięciu 35-750 kV
Powietrzne elektroenergetyczne linie
przesyłowe o napięciu 0,4-10 kV
Elektroenergetyczne linie kablowe
Długość sieci ciepłowniczych
Ilość zatrudnionych
9 221,2 MW
28,515 mld kWh
35,989 mln Gcal
6,716 mld kWh
2,809 mld kWh
0,346 mld kWh
37,694 mld kWh
239,06 tys. km
35,66 tys. km
203,40 tys. km
34,75 tys. km
5,80 tys. km
63 457 os.
3
Zmiany w strukturze zapotrzebowania sektorowego na energię elektryczną
obrazuje poniższe zestawienie.
Poniżej schemat sieci głównych linii przesyłowych wysokich napięć.
4