pobierz - Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej

pobierz - Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej

Organizatorzy:
Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Historii Oddział
Polskiego Towarzystwa Historycznego
Opactwo Benedyktynek w Jarosławiu
Komitet organizacyjny:
prof. dr hab. Marek Derwich—przewodniczący
Magdalena Jakubczyk
Angelika Lipka
ks. Marek Pieńkowski
Marcin Zdyb
Konferencja naukowa finansowana w ramach programu Ministra
Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program
Rozwoju Humanistyki” w latach 2012–2016.
Losy i znaczenie dziedzictwa po klasztorach jezuickich
skasowanych na obszarze Rzeczypospolitej Obojga Narodów
oraz jego znaczenie dla powstania i działalności
Komisji Edukacji Narodowej
(w 240. rocznicę kasaty zakonu jezuitów i powstania KEN)
The fate of the heritage from Jesuit monasteries dissolved
on the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth
and its significance for the establishment and activities of
the Commission of National Education (on the occasion of the
240th anniversary of the suppression of the Jesuit order and
establishment of the Commission of National Education)
Konferencja organizowana w ramach projektu
„Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach
dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.:
losy, znaczenie, inwentaryzacja”,
NPRH, moduł badawczy 1.1
the Holy Spirit (former church of the Order of Holy Sepul-
Program Konferencji
11 VII 2013 (czwartek / Thursday)
Opactwo Benedyktynek / Benedictine Abbey
ul. Benedyktyńska 5, sala konferencyjna / conference room
chre), 'Pastewnik' – the open-air Ethnographic Museum]
Obiad (1230–1330): restauracja przy żywym skansenie „Pastewnik”,
dania kuchni regionalnej [Dinner (1230–1330): the restaurant
of the open-air Ethnographic Museum “Pastewnik”, dishes
of the local cuisine
Pruchnik (1350–1420): unikatowy zespół obiektów architektury drewnianej, kościół [An unique complex of wooden architecture,
church]
800
Rejestracja uczestników / Registration of participants
900
Uroczyste otwarcie konferencji / Opening ceremony
Przemyśl (1500–1800): Wzgórze Zamkowe (zamek, rotunda i palatium
oraz cerkiew Wołodara); pojezuickie kościół i kolegium,
obecnie Sobór archikatedralny; byłe klasztory dominikanów
I. Metody / Methods
905–920
Marek DERWICH (Wrocław), Projekt „Dziedzictwo kulturowe
palatium and Volodar church), former Jesuit church and
po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej
college, now the Greek Catholic Cathedral of St. John the
oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryza-
Baptist, the former monasteries of Dominican and Domini-
cja” [The project „Cultural heritage of dissolved monaste-
cane].
ries on the territory of former Poland and in Silesia in 18th
and
19th
century: fate, significance, cataloguing”]
II. Źródła do dziejów kasat / Sources for the history
of dissolutions
920–940
i dominikanek [Castle Hill: Castle (palace and rotunda,
Magdalena UJMA (Opole), Spuścizna pojezuicka w zasobach
Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we
Lwowie [Archival materials of Jesuits in the resource of the
Central State His torical Archives of Ukraine]
Powrót do Jarosławia ok. godz. 1830 [back to Jarosław approx. 1830]
i Nowej Garanady [The fate of Jesuit churches after the dis-
Państwowego w Lublinie [Post-Jesuits archival materials
La Plata and New Granada]
stored in the State Archive in Lublin]
mary of the meeting
1000–1020 Waldemar
ROZYNKOWSKI
(Toruń),
Inwentarz „Rzeczy
Kościel nych” kolegium jezuickiego w Toruniu z 1773 roku
Zwiedzanie Jarosławia, cz. 2: Sanktuarium Matki Bożej
[Collection catalogue of “The Ecclesiastical Things” of the
Bolesnej
Jesuit college in Toruń from the year 1773]
Ojców
Dominikanów
(atrium
i
wnętrze
dawnego kościoła jezuitów), Rynek i podziemia / Tour of
Jarosław, Sat. 2: The Dominican Shrine of Our Lady of
Sorrows (atrium and interior of the former church of the
Jesuits), the Old Square and the underground
2100
Józef KUS (Lublin), Akta pojezuickie w zasobie Archiwum
solution of the Society of Jesus in the Viceroyalties of Peru,
1700–1750 Dyskusja i podsumowanie obrad / Discussion and sum1800
940–1000
Kolacja / Dinner
1020–1040 Ewa DANOWSKA (Kielce), Materiały do dziejów kasaty jezuitów i początków KEN w Bibliotece Naukowej PAU i PAN w Krakowie [Materials for the history of the dissolution of the Jesuits and the beginning of the Commission of National Education in libraries of the Polish Academy of Arts and Sciences and the Polish Academy of Sciences in Cracow]
14 VII 2013 (niedziela / Sunday)
1040–1100 Anna RUSNOK (Cieszyn), Pozostałości biblioteki i archiwum
cieszyńskiej rezydencji jezuitów w kolekcji rękopisów eksjezuity
800–1800 OBJAZD
NAUKOWY
/
SCIENTIFIC
TOUR:
50
Zbiórka o godz. 7 na parkingu pod hotelem Turkus przy ulicy
Gen. W. Sikorskiego 5[meeting at 750 parking of Turkus hotel ul.
Gen. W. Sikorskiego]
Sieniawa (830–1100): park i zabudowania pałacowe Czartoryskich, po-
Leopolda Jana Szersznika [Detruits of the library and archive
of the Jesuit residence in Cieszyn in the collection of manuscripts of ex-Jesuit Leopold Jan Szersznik]
1100–1130 Dyskusja / Discussion
dominikański kościół Wniebowzięcia NMP z kryptą grobo-
1130–1200 Przerwa na kawę / Coffee Break
wą rodziny Czartoryskich [park and palace of Czartoryski
1200–1220 Sławomir KOŚCIELAK (Gdańsk), Inwentarze pojezuickiego
family’s, former Dominican Church of the Assumption,
dobytku w zespole akt szkolnych Wolnego (Napoleońskiego) Mia-
with Czartoryski family’s burial crypt]
sta Gdańska z lat 1808–1811 [Collection catalogues of the
Przeworsk (1130–1200): kościół Świętego Ducha (dawny klasztorny bożogrobców); „Pastewnik” – żywy skansen [the church of
post-Jesuit belongings in the school records collection of
Free (Napoleonic) City of Gdańsk (Danzig) in the years
1808–1811]
1220–1240 ks. Janusz KRÓLIKOWSKI (Tarnów), Reperkusje kasaty jezuitów w rozporządzeniach oficjalatu tarnowskiego [Repercussions
of suppression of the Jesuits in the regulations of the post of
the Tarnów official]
1240–1330 Dyskusja / Discussion
1330–1430 Obiad (w Opactwie Benedyktynek) / Lunch (in Benedictine Abbey)
III. Kasaty / Dissolutions
1430–1450 Beata TOPIJ-STEMPIŃSKA (Kraków), Kasata zakonu jezuitów
w polskiej historiografii XX wieku [The dissolution of the Jesuit Order in Polish historiography of the 20th century]
1450–1510 ks. Janusz KRÓLIKOWSKI (Tarnów), Bulla „Dominus ac
Redemptor” papieża Klemensa XIV i inne dokumenty papieskie
dotyczące kasaty jezuitów [Papal bull Dominus ac Redemptor of
Pope Clement XIV and other papal documents concerning
the suppression of the Jesuits]
1510–1530
ks. Wojciech ZAWADZKI (Warszawa), Dzieje malborskiej rezydencji Towarzystwa Jezusowego 1618–1780 [The history of
the residence of the Society of Jesus in Malbork in 1618–
1780]
1530–1550 Przerwa na kawę / Coffee Break
1550–1610 Anna SZYLAR (Tarnobrzeg), „W łzach prawie tonący, jękiem i
łkaniem wydawali, co usty wymówić nie zdołali...” – jezuici a
benedyktynki sandomierskie (XVII–XVIII w.) ["Sinking almost
in the tears they expressed by moans and sobs what their
1340–1400 Dyskusja / Discussion
1400–1500 Obiad (w hotelu) / Lunch (in the hotel )
Sala konferencyjna przy MOSiR w Jarosławiu /
The conference room at MOSiR in Jarosław
ul. Gen. Wł. Sikorskiego 5
IX. Losy muzykaliów / The fates of music collections
1500–1520 Jolanta BYCZKOWSKA-SZTABA (Warszawa), Muzykalia po
kapeli wokalno-instrumentalnej przy Kościele SJ Jezuitów w
Świętej Lipce [Musicalia left behind after the vocal instrumental band operating at the Jesuit Church in Święta Lipka]
X. Konteksty józefińskie i latynoamerykańskie/ Josephine
and Latinoamericain Contexts
1520–1540 Gregor PLOCH (Wiedeń) Kasata zakonu jezuickiego w Austrii z
uwzględnieniem Śląska Austriackiego [Dissolution of the Jesuit
Order in Austria, including Austrian Silesia]
1540–1600 Doris BIEÑKO
DE
PERALTA (Meksyk), Paweł DRABARCZYK
(Warszawa), „Vos estis sal terrae”. Działalność, dziedzictwo
i wygnanie Towarzystwa Jezusowego z Nowej Hiszpanii
[„Vos estis sal terrae”. Activity, heritage and expulsion of
The Society of Jesus from New Spain]
1600–1620 Dyskusja / Discussion
1620–1640 Przerwa na kawę / Coffee Break
1640–1700 Ewa KUBIAK (Łódź), Losy świątyń zakonu jezuitów po kasacji
Towarzystwa Jezusowego w Wicekrólestwach Peru, La Platy
dziejami wizerunków świętych w okresie kasat [Iconography of
lips could not say..." - the Jesuits and the Benedictine nuns
St. Stanislaus Kostka in the Jesuit churches in Jarosław.
from Sandomierz (17th–18th centuries)
A contribution to the study of the history of images of
saints in the period of dissolutions]
1610–1630 Agata WDOWIK (Warszawa), Edukacja – laicyzacja – polskość.
Wokół dwusetnej rocznicy kasaty zakonu jezuitów i powstania
1150-1210 Jadwiga STĘCHŁY (Jarosław), Wyposażenie i wystrój zakrystii
KEN na łamach prasy w roku 1973 [Education – Secularization
w pojezuickim kościele NMP (obecnie Matki Bożej Bolesnej) w
– Identity. The bicentenary of the Suppression of the Society
Jarosławiu w świetle prac konserwatorskich wykonanych w latach
of Jesus and the founding of the Commission of National
2006–2009 [Equipment and decor of the sacristy in the post-
Education in the Polish press in 1973]
Jesuit Church of Our Lady of Sorrows in Jaroslaw in the
light of the conservation work carried out in 2006–2009]
1210–1230 Małgorzata
KIERCZUK-MACIESZKO
runiu – historia na naczyniu zapisana [The Tumult of Thorn –
(Lublin), Losy wy-
posażenia ruchomego z kościoła jezuitów w Lublinie [The fate of
mobile equipment from the church of the Jesuits in Lublin]
1230–1245
1630–1650 Krystyna SULKOWSKA-TUSZYŃSKA (Toruń), Tumult w To-
Dyskusja / Discussion
the history written on the pottery]
1650­1750 Dyskusja / Discussion
1750–2000 Zwiedzanie Jarosławia, cz. 1: opactwo benedyktynek
(czarna kaplica, kościół klasztorny) oraz kolegiaty Bożego
Ciała (kościół dawnego kolegium jezuitów) / Tour of
1245–1300 Przerwa na kawę / Coffee Break
Jarosław, Sat. 1: Benedictine abbey (black chapel, the
church of the monas tery) and the Collegiate Church of
VIII. Losy księgozbiorów / The fate of libraries
Corpus Christi (the church of the former Jesuit college)
1300–1320 Irena CIBOROWSKA-RYMAROWICZ = Ірина Ціборовська
- Римарович (Kijów = Київ), Biblioteka kolegium jezuickie-
go w Łucku: losy księgozbioru oraz jego stare druki w zbiorach
Biblioteki Narodowej Ukrainy im. W. Wernadskiego [Library of
the Jesuit college in Lutsk: the fate of the book collection
and its early printed books in the collection of the Vernadsky National Library of Ukraine]
1320–1340 Anna i Piotr DYMMEL (Lublin), Biblioteka kolegium jezuitów
w Lublinie i jej losy [Library of the Jesuit College in Lublin
and its fate]
2030
Uroczysta kolacja (w hotelu) / Banquet (in the hotel)
12 VII 2013 (piątek / Friday)
Sala konferencyjna przy MOSiR w Jarosławiu /
The conference room at MOSiR in Jarosław
ul. Gen. Wł. Sikorskiego 5
Jesuit estates in the first half of the 19th century on the example of Białołęka estate near Warsaw]
920–940
w Krakowie i ich losy po kasacie zakonu [Immovable properties of Jesuits in Cracow and their fate after the dissolution
IV. Losy szkół / The fates of schools
900–920
o. Ludwik GRZEBIEŃ SJ (Kraków), Refleksja nad historiografią
KEN w ostatnich 50 latach [Reflection on the historiography
of the Commission of National Education in the past 50
years]
920–940
of the Order]
940–1000
Anna GĄSIOR (Tarnów), Umowa między Komisją Edukacji
Narodowej a biskupem wileńskim Ignacym Massalskim w
sprawie dóbr po skasowanym zakonie jezuitów w Wilnie (1777
rok) [Agreement between the Commission of National Edu-
Ryszard MĄCZYŃSKI (Toruń), Kłopotliwe dziedzictwo, czyli
cation and Ignacy Massalski, the bishop of Vilnius, on the
losy pojezuickich nieruchomości w gestii Komisji Edukacji
property of the dissolved Jesuit Order in Vilnius (1777)]
Narodowej [The awkward legacy or the fate of the postJesuit property at the discretion of the Commission of Na940–1000
Kamila FOLLPRECHT (Kraków), Nieruchomości jezuickie
1000–1030 Dyskusja / Discussion
tional Education]
1030–1050 Przerwa na kawę / Coffee Break
Roman PELCZAR (Stalowa Wola), Losy szkół jezuickich z ter-
1050–1110 Joanna NASTALSKA-WIŚNICKA (Lublin), Wizerunki Matki
enu województwa ruskiego po kasacie zakonu [Fates of the Jesuit
schools in the territory of the Ruthenian voivodeship after
the dissolution of the Order]
Bożej z kościołów pojezuickich dawnej Rzeczypospolitej, ich losy i
kult. Zarys problematyki [Images of Our Lady of the former
jezuits churches in the Polish-Lithuanian Commonwealth,
their fate and cult. Issues Outline]
1000–1020 Maciej ZDANEK (Kraków), Komisja Edukacji Narodowej, mnisi
1110–1130 Kazimierz S. OŻÓG (Opole), Pamięć o Piotrze Skardze po znie-
i uniwersytet. Karta z dziejów kolegium pojezuickiego w Kra-
sieniu zakonu jezuitów. Na przykładzie losów jego wizerunków
kowie [The Commission of National Education, monks and
znajdujących się w skasowanych domach jezuickich [Memory of
the university. The card in the history of the post-Jesuit col-
Piotr (Peter) Skarga after the suppression of the Jesuit Or-
lege in Cracow]
der on the example of the fate of his effigies in the dissolved
1020–1040 Dyskusja / Discussion
1040–1100 Przerwa na kawę / Coffee Break
Jesuit religious houses]
1130–1150 Janina DZIK (Kraków), Ikonografia św. Stanisława Kostki
w kościołach jezuickich w Jarosławiu. Przyczynek do badań nad
of the Jesuit church and college in Lublin after the order's
dissolution]
1810–1830 Bożena GRABOWSKA (Gorzów Wlkp.), Losy kościoła i kolegi-
latach 1773–1780 [Secondary schools in Poznań in 1773–
1780]
um jezuitów w Międzyrzeczu po kasacie zakonu [Fates of the
1120–1140 Dariusz ROLNIK (Katowice), Pamiętnikarze czasów panowania
church and the college of the Jesuits in Międzyrzecz after
Stanisława Augusta o nauczaniu zakonnym w Rzeczypospolitej
the dissolution of the Order]
(1764–1795) [Memoirists of the Stanislavian period about
1830–1850 Witalij ROSOWSKI (Lublin), Losy kościoła i kolegium jezuickie-
teaching in religious orders schools (1764–1795)]
go w Winnicy na Bracławszczyźnie po likwidacji zakonu [Fates
1140–1200 Ewa ZIÓŁEK (Lublin), Z Towarzystwa Jezusowego do Towarzy-
of the church and the college of the Jesuits in Bra-
stwa do Ksiąg Elementarnych. Myśl pedagogiczna Grzegorza Pi-
clawszczyzna after the dissolution of the Order]
ramowicza a Ratio Studiorum [From the Society of Jesus to the
1850–1910 Magdalena WALTER-MAZUR (Poznań), Pojezuickie rękopisy
muzyczne w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu [The postJesuits musical manuscripts in the Diocesan Library in San-
Society for Elementary Books. The pedagogical thought of
Grzegorz (Gregory) Piramowicz and Ratio Studiorum]
1200–1220 o. Aleksander Krzysztof SITNIK OFM (Kraków), Szkoły ber-
nardyńskie na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach
domierz]
1910–2000 Dyskusja / Discussion
2030
1100–1120 Michał NOWICKI (Poznań), Szkolnictwo średnie Poznania w
Kolacja (w hotelu) / Dinner (in the hotel)
1772–1864 [Bernardine schools in the Polish-Lithuanian
Commonwealth in 1772–1864]
1220–1310 Dyskusja / Discussion
13 VII 2013 (sobota / Saturday)
Sala konferencyjna przy MOSiR w Jarosławiu /
The conference room at MOSiR in Jarosław
1320–1420 Obiad (w hotelu „Turkus”) / Lunch (in the “Turkus” ho­
ul. Gen. Wł. Sikorskiego 5
Sala konferencyjna przy MOSiR w Jarosławiu /
tel )
The conference room at MOSiR in Jarosław
VII. Losy majątków ziemskich i rzeczy / The fates of estates
and objects
900–920
ul. Gen. Wł. Sikorskiego 5
Małgorzata KOŚKA (Warszawa), Zagospodarowanie dóbr po
V. Losy ludzi / The fates of the people
jezuickich w pierwszej połowie XIX w. na przykładzie dóbr
1430–1450 Anna GĄSIOR (Tarnów), Losy jezuitów na terenie diecezji tar-
Białołęka pod Warszawą[Area development plan of the post-
nowskiej i przemyskiej po ich wygnaniu z Rosji w 1820 roku
[Fates of the Jesuits in the diocese of Tarnów and Przemyśl
1650–1710 Katarzyna MĄCZEWSKA (Toruń), Losy kolegiów jezuickich na
ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego po kasacie zakonu w
after their exile from Russia in 1820]
kontekście problematyki konserwatorskiej zabytków architektury
1450–1510 Patrycja GĄSIOROWSKA, Stefan GĄSIOROWSKI (Kraków),
[The fates of the Jesuit colleges in the Grand Duchy of Lith-
Osiemnastowieczni jezuici w „Polskim Słowniku Biograficznym”
uania after the dissolution of the order in the context of con-
i ich losy po kasacie zakonu [Eighteen-century Jesuits in the
servation problems of architectural monuments]
„Polish Biographical Dictionary” and their fates after the
dissolution of the Order]
1710–1730 Joanna M. DZIEWULSKA (Kraków), Historia pojezuickiego
kolegium i kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie [History of
1510–1530 Andrea MARIANI (Poznań), „Wino tak podrożało, że tylko przy
post- Jesuit college and church of Saints Peter and Paul in
ołtarzu, abo we dnie galowe, używać go przyjdzie”. Życie
Cracow]
codzienne byłych jezuitów w Nieświeżu między pracą szkolną a
REFERAT WYŁOŻONY (SELF READ PAPER):
posługą parafialną [“Wine has become too expensive that it
can be used only on the altar and in gala days”. Everyday
life of former Jesuit in Nieśwież between school work and
parish ministry]
1530– 1610 Dyskusja / Discussion
1610– 1630 Przerwa na kawę / Coffee Break
Neringa
MARKAUSKAITE
(Wilno), Losy kościoła św. Kazimierza
(jezuitów) w Wilnie po kasacie zakonu [Fates of the St. Casimir
Jesuits Church monastery in Vilnius after the dissolution of
the Jesuit Order]
Ewelina WIDELSKA (Lublin), Przekształcenia założenia klasztornego jezuitów w Drohiczynie po kasacie w 1773 r. [Transformations of
the Jesuit monastery complex in Drohiczyn after its dissolu-
VI. Losy budowli i założeń ogrodowych / The fate
of the structures and gardens
tion in 1773]
Małgorzata
M ILECKA ,
Iwona
B RANKIEWICZ
(Lublin),
Przekształcenia kompozycji krajobrazowych zespołu jezuickiego
1630–1650 Andrzej BETLEJ (Kraków), Losy budowli pojezuickich na obszarze dawnego województwa ruskiego po likwidacji zakonu [The
fates of the post-Jesuit buildings in the territory of the for-
w Lublinie po kasacie klasztoru w 1773 r. [Transformation of
the landscape composition of the Jesuit complex in Lublin
after the dissolution of the monastery in 1773]
mer Ruthenian voivodeship after the suppression of the
1730–1750 Przerwa na kawę / Coffee Break
order]
1750–1810 Mirosława SOBCZYŃSKA-SZCZEPAŃSKA (Katowice), Losy
kościoła i kolegium jezuitów w Lublinie po kasacie zakonu [Fates