Sport Paraolimpijski Sochi 2014

Transkrypt

PARAOLIMPIJSKI
Warszawa 2014
Koncepcja, scenariusz, wybór zdjęć:
Łukasz Szeliga, Marlena Zduńczyk
Teksty:
Robert Kamiński, Monika Maniak-Iwaniszewska, Romuald Schmidt,
Rafał E. Stolarski, Łukasz Szeliga
Zdjęcia:
Maciej Kowalczyk, Jadwiga Pociask, Romuald Schmidt, Robert Szaj, Maciej Wolański
Projekt graficzny, skład i łamanie:
Robert T. Mączyński
Redakcja i korekta:
Małgorzata Łętowska, Izabela Surga
Projekt sfinansowany ze środków
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
ISBN: 978-83-60508-74-9
Copyright 2014 © by:
Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”
Wydawca:
Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”
Warszawa, ul. Filtrowa 75
Realizacja:
Studio Design-Express
Warszawa, ul. Krępowieckiego 11 lok. 216
XI Winter Paralympic Games
Słowem wstępu
„Duch w ruchu” to motto Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego. A znaki Agito mają symbolizować motywację sportowców ze wszystkich zakątków świata do jedności
i rywalizacji sportowej. Dobrze zatem, że choć na te kilka dni
marca 2014 r. – czas XI Zimowych Igrzysk Paraolimpiskich
– obrazy zmagań sportowców, wiernych łacińskiemu mottu
wszystkich olimpijczyków citius, altius, fortius, czyli szybciej,
wyżej, mocniej przysłoniły tragiczne widoki z kijowskiego
Majdanu, zrewoltowanego Krymu, wojny domowej w Syrii,
zamieszek w Libii, niepokojów w Egipcie, czy z wielu innych
miejsc nieustannych konfliktów wojowniczego ludzkiego
gatunku.
W Soczi wystartowało 547 sportowców z 45 reprezentacji
narodowych, rozgrywając w 5 dyscyplinach aż 72 konkurencje,
zakończone wręczeniem 216 medali. A ich wywalczenie nie
było łatwe, gdyż z roku na rok sport paraolimpijski wyraźnie
się profesjonalizuje. Także na tych Igrzyskach po raz pierwszy
w programie znalazły się zawody snowboardowe, zaliczone
do kategorii narciarstwa alpejskiego.
Reprezentacja Polski na XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie
– startująca w biathlonie, biegach narciarskich, narciarstwie
alpejskim i parasnowboardzie – przygotowała się do występu
na miarę swoich możliwości, z wielkim wysiłkiem własnym
i zaangażowaniem trenerów. Choć naszym 8 paraolimpijczykom nie udało się w Soczi stanąć na podium, dostarczyli nam
wielu niezapomnianych emocji i wzruszeń.
3
XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie
Zatem serdeczne podziękowania winni jesteśmy wszystkim polskim uczestnikom XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich. Przede wszystkim zawodnikom,
którzy przez kilka lat przygotowywali się do tego największego sportowego
święta osób z niepełnosprawnościami, ale także Misji Paraolimpijskiej w składzie: Monika Maniak-Iwaniszewska – szef Misji, Robert Kamiński – zastępca
szefa Misji, Paulina Malinowska-Kowalczyk – attaché prasowy, a także Misji
Medycznej: Wojciechowi Gawrońskiemu – szefowi Misji, lekarzowi i Jadwidze
Pociask – fizjoterapeutce oraz serwisowi technicznemu naszej reprezentacji.
Podziękowania należą się przede wszystkim Ministerstwu Sportu i Turystyki,
bez wsparcia którego udział naszej reprezentacji w Igrzyskach byłby niemożliwy. Serdecznie dziękuję pełnomocnikowi rządu do spraw osób niepełnosprawnych Jarosławowi Dudzie oraz zarządowi Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych za dotychczasowe wsparcie działań na rzecz osób
z niepełnosprawnościami, w tym sportu paraolimpijskiego.
Osobne podziękowania składam firmie OTCF właścicielowi marki 4F, która
ubrała polskich paraolimpijczyków, zgodnie ze swym przesłaniem: „Sport był,
jest i będzie w modzie, a moda zawsze była, jest i będzie obecna w sporcie”.
Oddajemy w Państwa ręce album, który mam nadzieję odda atmosferę największego święta sportowego, a poprzez chwile utrwalone w obiektywie przybliży
emocje, które towarzyszyły temu wydarzeniu.
Łukasz Szeliga
prezes Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”
4
Introdution
The motto of the International Paralympic Committee is
“Spirit in Motion”, and the Agitos symbolise the motivation
of athletes from all over the world towards athletic rivalry
and unity. Therefore, it was a good thing that the athletes
competing at the 11th Winter Paralympic Games, faithful
to the Latin motto of all Olympians, citius, altius, fortius,
meaning faster, higher, stronger, were able to overshadow
the tragic events from the Kiev Maidan, revolted Crimea, the
Syrian civil war, Libyan riots, social unrest in Egypt or the
many other places of endless military conflicts, even if just
for those few March days.
The Games in Sochi saw the starts of 547 athletes from 45
national teams, who competed in 72 competitions in 5 disciplines, with 216 medals up for grabs. Winning these medals
was not an easy task, because paralympic sports are becoming
more and more professional each year. These Games also saw
the debut of para-snowboarding competition, which fell to the
Alpine skiing category.
The Polish national team appearing at the 11th Winter Paralympic Games, which competed in biathlon, cross-country skiing,
Alpine skiing, and para-snowboarding, was prepared to the
best of its potential, with great personal effort and involvement of the coaches. Although our 8 paralympians failed to
reach the podium, they provided us with many unforgettable
emotions and experiences.
5
Therefore, we owe great thanks to all Polish participants of the 11th Winter
Paralympic Games, mainly to the competitors, who prepared for the great event
of the disabled for many years, but also to the Paralympic Mission with the following members: Longin Komołowski – President of the Polish Paralipmic Committee, Monika Maniak-Iwaniszewska – Mission Chief, Robert Kamiński – Mission
Assistant Chief, Paulina Malinowska-Kowalczyk – Press Attaché, and the Medical
Mission of Wojciech Gawroński – Mission Chief, physician, and Jadwiga Pociask –
physiotherapist, and the technical service crew of our national team.
Thanks are also due to the Ministry of Sports and Tourism, the support of which
allowed the appearance of our national team at the Games. I would like to extend
thanks to Jarosław Duda, the Government Plenipotentiary for Disabled People,
and the Management Board of the National Fund for the Rehabilitation of the
Disabled for the support of activities associated with the disabled, including
paralympic sports.
I also want the thank OTCF, the owner of the 4F brand, which provided the attire
for the Polish Paralympians according to its motto: “Sport was, is, and always will
be in fashion, and fashion was, is, and always will be present in sport.”
You are receiving an album, which – I hope – reflects the atmosphere of the
greatest of sports events, and the moments preserved in the photos reflect its
accompanying emotions.
Łukasz Szeliga
President of the Polish Sports Association for the Disabled “Start”
6
Spis treści / Contents
Słowem wstępu / Introdution 3
Droga do Soczi / The road to Sochi 16
Nominacje w Pałacu Prezydenckim / Nominations
at the Presidential Palace
38
Nominacje do reprezentacji Polski / Nominations to the Polish
national team
44
Wioska olimpijska – powitanie / Olympic village – welcome ceremony
48
Ceremonia Otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich / Opening Ceremony
of the Paralympic Winter Games
55
Ostatnie treningi i przygotowania w Soczi / The final practices
and preparations in Sochi
66
Narciarstwo alpejskie / Alpine skiing
70
Snowboard cross 103
Narciarstwo biegowe i biathlon / Cross-country skiing and biathlon
110
Curling na wózkach / Wheelchair curling
132
Hokej na sledżach / Ice sledge hockey
146
Ceremonia Zamknięcia Igrzysk Paraolimpijskich / Closing Ceremony
of the Paralympic Games
161
Wyniki zawodników / The competition results
171
Podsumowanie Igrzysk / Summary the Games 172
7
This album documents the struggles of paralympians and invokes the atmosphere of rivalry
of the 2014 11th Winter Paralympic Games in Sochi. The Polish national team of eight appeared
in three disciplines: cross-country skiing, biathlon and Alpine skiing.
Despite the fact that our athletes did not win any medals this time, their effort and will to
fight were inspiring. The hard work of our paralympians allowed them to take part in the biggest sports event and put themselves to the test against competition from all over the world.
This event was very important in their athletic lives.
Personal coaches and training coordinators also worked with the competitors to achieve this
distinction. The health of the athletes was protected by physicians and physiotherapists.
The mission headquarters organised the trip.
Everyone deserves recognition. The paralympians will definitely give us more reasons to feel
emotions and pride.
Longin Komołowski
President of the Polish Paralympic Committee
8
Album ten dokumentuje zmagania paraolimpijczyków i przypomina
atmosferę rywalizacji XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich Soczi
2014. Polska reprezentacja narodowa, licząca 8 zawodników, wystąpiła w 3 dyscyplinach: narciarstwie biegowym, biathlonie i narciarstwie
alpejskim.
Mimo że nasi zawodnicy nie zdobyli tym razem medali, Ich wysiłek
i wola walki napawają dumą. Ciężka praca naszych paraolimpijczyków
sprawiła, że mogli wziąć udział w największym sportowym święcie.
Zmierzyć się z zawodnikami z całego świata. To ważne wydarzenie
w sportowym życiorysie.
Razem z zawodnikami na to wyróżnienie pracowali trenerzy osobiści
i trenerzy koordynatorzy. Nad zdrowiem zawodników czuwali lekarze
i fizjoterapeuci. Szefostwo misji zaś przygotowywało wyjazd.
Wszystkim należą się wyrazy uznania. Paraolimpijczycy jeszcze nie
raz dostarczą nam wielu emocji i powodów do dumy.
Longin Komołowski
prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego
9
Citius, altius, fortius, that is: faster, higher, stronger. These are the words of father Henri Didion, a Dominican priest, a school principal in Arcueil near Paris and a friend of Pierre de Coubertin, the founder of the International Olympic Committee (MKOl). This energetic teacher saw
sports as a powerful tool for developing the youth and did not hesitate to apply it in education.
His words, which are used as the Olympic motto, are the quintessence of the Olympic idea and
a message to our paralympians.
Sport is a great value in the rehabilitation of the disabled. It has become an important element
of the rehabilitation process for people with motor dysfunctions. During the 1960s, the activity
for the benefit of sports for the disabled, which was initiated after World War II, made Poland the
trendsetting leader in global paralympic sports.
During the 11th Winter Paralympic Games Sochi 2014, the Polish disabled athletes did proudly
represent our national colours, although they failed to capture any medals. We should remember that their hard work and determination allowed them for many years to win many events
of both common and professional sports. This is why we admire them and hold them in high
esteem. The sporting unions, associations, and foundations acting for the benefit of disabled
sports also deserve praise. I am deeply convinced that the State Fund for the Rehabilitation
of Disabled Persons (PFRON) will continue to support the community.
Teresa Hernik
President of the Board of PFRON
10
Citius, altius, fortius, czyli: szybciej, wyżej, mocniej. Autorem tych słów
jest dominikanin, ojciec Henri Didon, przyjaciel Pierre de Coubertina, założyciela Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl), dyrektor szkoły w Arcueil pod Paryżem. Ten energiczny nauczyciel dostrzegł w sporcie
potężne narzędzie wychowania młodzieży i nie zawahał się z niego skorzystać w szkolnictwie. Jego słowa, które stanowią motto olimpizmu, są
kwintesencją idei olimpiad i przesłaniem dla naszych paraolimpijczyków.
Sport w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest wielką wartością. Dla ludzi z dysfunkcją narządu ruchu stał się ważnym elementem
w procesie rehabilitacji. Działalność na rzecz sportu niepełnosprawnych,
zapoczątkowana po II wojnie światowej, w latach sześćdziesiątych sprawiła, że Polska zyskała pozycję lidera wyznaczającego kierunki rozwoju
sportu paraolimpijskiego w świecie.
Polscy sportowcy niepełnosprawni na XI Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich Soczi 2014 godnie reprezentowali nasze barwy narodowe, choć
tym razem nie wywalczyli medali. Pamiętajmy, że dzięki ciężkiej pracy
i determinacji przez wiele lat zdobywali nagrody zarówno w sporcie powszechnym, jak i wyczynowym. Za to obdarzamy Ich podziwem i estymą.
Słowa uznania należą się także związkom sportowym, stowarzyszeniom
i fundacjom, które działają na rzecz sportu osób niepełnosprawnych.
Jestem głęboko przekonana, że Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych będzie w dalszym ciągu wspierał to środowisko.
Teresa Hernik
prezes Zarządu PFRON
11
This album refers to the memories of the Polish national team’s involvement in the 11th Winter
Paralymipc Games in Sochi. This time, our country was represented by a small group of only
eight. It may have been the first time in years that our team failed to win any medals, but all
of the competitors battled as hard as they could for the best possible position. The podium was
blocked off by injuries, weaker disposition, or simply bad luck which often happens in sports
– just like in the rivalry of the fully able, who competed at the same venues in Sochi just weeks
earlier during the Olympic Games. They achieved the best Polish winter accomplishments ever,
as they won six medals, including four gold. However, this is not about comparing the olympians
and paralympians, but about emphasising the universal values produced by both the Olympic
and paralympic movement. These two segments of sports are joined by such attributes as persistence, hard work, overcoming defeats, respect for the rivals and judges, and finally by fair play.
I want to assure everyone that the members of the Polish Olympic Family are always respectful
towards the rivalry of disabled athletes, especially during such events as the paralympic games, and are great fans of the competitors wearing white-and-red outfits. The case was no
different during the games in Sochi, which were broadcast in real time on TV and online.
I want to acknowledge the effort of the entire Polish team once again: the competitors, coaches,
members of the paralympic and medical mission, and wish lots of international success and satisfaction from following the athletic path to the entire disabled sports community. Although it has
many fields, there is only one sport.
Andrzej Kraśnicki
President of the Polish Olympic Committee
12
Album ten przywołuje pamięć o udziale reprezentacji Polski w XI Zimowych
Igrzyskach Paraolimpijskich w Soczi. Tym razem nasz kraj delegował do
sportowej walki skromną, zaledwie ośmioosobową ekipę. Wprawdzie po raz
pierwszy od lat nie zdobyła ona medalu, ale przecież każdy z zawodników
ambitnie walczył o jak najwyższą lokatę. W osiągnięciu miejsc na podium
przeszkodziła albo kontuzja, albo słabsza dyspozycja lub też zwykły pech,
którego przecież także w sporcie nie brakuje. Tak samo jak w rywalizacji zawodników w pełni zdrowych, którzy w tych samych obiektach Soczi i okolic,
w tej samej wiosce olimpijskiej, podczas igrzysk olimpijskich gościli ledwie
kilka tygodni wcześniej. Ich start okazał się najlepszym polskim zimowym
występem olimpijskim w historii – wywalczyli przecież 6 medali, w tym aż
4 złote. Rzecz jednak nie w porównywaniu zdobyczy olimpijczyków i paraolimpijczyków, ale w podkreśleniu uniwersalnych wartości, które niosą
ze sobą oba ruchy – olimpijski i paraolimpijski. Wytrwałość, solidna praca,
niezrażanie się niepowodzeniami, szacunek dla rywali i sędziów, wreszcie fair
play to cechy, które te dwa segmenty sportu jednoczą.
Pragnę zapewnić, że członkowie Polskiej Rodziny Olimpijskiej zawsze z szacunkiem odnoszą się do rywalizacji sportowców niepełnosprawnych – zwłaszcza w trakcie takich imprez jak igrzyska paraolimpijskie – należą do gorących
kibiców zawodników w biało-czerwonych strojach. Nie inaczej było podczas
zawodów w Soczi, na bieżąco relacjonowanych w telewizji i internecie.
Wyrażając raz jeszcze uznanie dla wysiłku całej polskiej ekipy: zawodników,
trenerów, członków misji paraolimpijskiej i medycznej, pragnę całemu środowisku sportu osób niepełnosprawnych przekazać życzenia wielu międzynarodowych sukcesów i satysfakcji z podążania sportowym szlakiem. Sport
– choć pełen odmian – jest przecież jeden.
Andrzej Kraśnicki
prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego
13
Disabled athletes have competed again at the 11th Paralympic Winter Games in Sochi. We saw
many days of athletic competition, battles, and overcoming of challenges and individual weaknesses. We watched numerous forms of the beauty of sports. They included struggles with
own limitations and breaking of personal bests. There was success, and there were moments
when there was little missing to get to the top. We experienced these wonderful moments together and together enjoyed each result. We found much joy in the following of the success of
our athletes. We held our breaths during this important athletic event. All this would not have
been possible but for plenty of work, for which we thank our athletes very much.
I have always supported and will continue to cheer for our athletes. I know that their accomplishments will be the cause of pride for all of us.
We are aware of the role played in the popularisation of disabled sports by the best: the champions, participants of the paralympic games. We realise how many people they inspire and how
much power their accomplishments hold. I believe that this effort will be rewarded soon with
more victories. When they stand on the podium and we hear the Polish national anthem, we
will be filled with pride and joy.
Jarosław Duda
Government Plenipotentiary for Disabled People
14
Sportowcy z niepełnosprawnościami stanęli do kolejnej rywalizacji
podczas XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich w Soczi. Za nami wiele
dni sportowych zmagań, walki, pokonywania wyzwań i indywidualnych
słabości. Obserwowaliśmy wiele odsłon piękna sportu. Nie zabrakło
momentów pokonywania własnych ograniczeń, bicia osobistych rekordów. Były sukcesy i momenty, w których do najlepszego wyniku zabrakło naprawdę niewiele. Wspólnie przeżywaliśmy te wspaniałe chwile
i cieszyliśmy się z każdego wyniku. Śledzenie sukcesów naszych sportowców dawało nam wiele radości. Z zapartym tchem braliśmy udział
w tym jednym z najważniejszych świąt sportu. Aby przeżywać te chwile,
niezbędna jest praca, za którą należą się naszym sportowcom słowa
największego uznania.
Zawsze kibicowałem i będę kibicować naszym sportowcom i wiem, że ich
zaangażowanie i wyniki są i będą powodem do dumy nas wszystkich.
Zdajemy sobie sprawę z roli, którą odgrywają dla popularyzacji sportu
wśród osób z niepełnosprawnościami ci najlepsi: mistrzowie, uczestnicy
igrzysk paraolimpijskich. Wiemy, jak wiele osób inspirują i jaką moc mają
Ich dokonania. Wierzę, że ten trud już niebawem zostanie nagrodzony
kolejnymi laurami. Gdy staną na podium i zabrzmi Mazurek Dąbrowskiego, chwile te napełnią nas dumą i radością.
Jarosław Duda
Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych
15
Droga do Soczi
Romuald Schmidt
Droga polskich narciarzy alpejczyków do XI Zimowych Igrzysk
Paraolimpijskich Soczi 2014 rozpoczęła się prawie 60 lat temu,
wcale nie w Alpach.
Osoby niepełnosprawne prawdopodobnie już
Ostatnie doniesienia wskazują, że pionierami
na początku XX w. okazjonalnie jeździły na
zorganizowanych form narciarstwa zjazdo-
nartach. Narciarstwo zjazdowe niepełnospraw-
wego osób niepełnosprawnych w Europie byli
nych rozwinęło się w czasie II wojny światowej.
Austriacy. Pierwszy obóz narciarski zorgani-
Żołnierze, walczący na różnych frontach, często
zowała kilkunastoosobowa grupa weteranów
kończyli służbę z poważnymi obrażeniami, skut-
wojennych w marcu 1947 r. w Radstadt, po-
kującymi m.in. amputacjami kończyn. Byli wśród
łożonym w Kraju Salzburskim w Alpach. Na
nich członkowie elitarnych oddziałów górskich,
trasę narciarską wchodzono o kulach. Ponieważ
dla których narciarstwo zjazdowe stanowiło
wejście zajmowało dużo czasu, w ciągu dnia
ważny element wyszkolenia bojowego. To prze-
była możliwość tylko jednego zjazdu. Podczas
de wszystkim oni – mimo niepełnej sprawności
tego obozu po raz pierwszy w historii narcia-
– byli zainteresowani kontynuacją uprawiania
rze po jednostronnych amputacjach kończyn
narciarstwa. Sport okazał dla nich skutecznym
dolnych wykorzystali do stabilizacji kulonarty,
środkiem terapeutycznym, pozwalającym na
które sami skonstruowali. Z kolei w Stanach
kompensację dysfunkcji. Ułatwiał adaptację
Zjednoczonych rolę pioniera propagującego
w codziennych sprawach i życiu społecznym.
narciarstwo zjazdowe jako formę rehabilitacji odegrała Gretchen Fraser, wolontariuszka
Powrót do narciarstwa osób po amputacjach
w szpitalach Armii Stanów Zjednoczonych.
kończyn wymagał przystosowania techniki
Dzięki jej staraniom już od 1944 r. próbowano
jazdy i sprzętu. Weterani, którym amputowano
wprowadzać narciarstwo do programów rehabi-
1 kończynę dolną, próbowali jazdy na 3 nartach
litacji weteranów po amputacjach kończyn.
– oprócz narty na sprawnej nodze mieli 2, przy-
16
mocowane do kul, krótkie narty, pełniące funkcję
W 1948 r., po Zimowych Igrzyskach Olimpijskich
podporową. W ten sposób powstała idea stabili-
w Sankt Moritz w Szwajcarii, zorganizowano
zatorów, tzw. kulonart.
Mistrzostwa Austrii w narciarstwie zjazdowym
The road to Sochi
Romuald Schmidt
The road of Polish Alpine skiers to the 2014 11th Winter Paralympic
games in Sochi started almost 60 years ago, and the place was not
in the Alps.
The disabled probably took up skiing occa-
Recent reports show that the Austrians
sionally in the early 20th century. Disabled
were the pioneers of organised disabled
downhill skiing evolved after World War II,
downhill skiing in Europe. The first skiing
as the soldiers from various fronts often
camp was organised by a group of war ve-
ended their service with serious injuries,
terans in March 1947 in Radstadt, Salzburg
the effects of which included limb am-
State, in the Alps. The competitors climbed
putation. Among them were members
up the skiing route with their crutches. The
of elite mountain divisions to whom
climb was long, leaving time for only one
downhill skiing was an important element
run a day. During this camp, for the first
of their combat training. Despite their
time ever, the skiers with single lower limb
disabilities, they were the ones mainly
amputations used self-made crutch skis as
interested in continuing to ski. The sport
supports. In the United States, the pioneer
turned out to be an effective method of
promoting downhill skiing as a form of reha-
therapy, providing them with compensa-
bilitation was Gretchen Fraser, a volunteer
tion of their dysfunctions, and assisting
at the US Army’s hospitals. Thanks to her
in their adaptation to everyday tasks and
efforts, the attempts to introduce skiing to
social life.
rehabilitation programmes for limb amputees started in 1944.
The skiing of amputees required adaptation of the running technique and equi-
In 1948, after the Winter Olympic Games
pment. The veterans with one amputated
in Sankt Moritz, Switzerland, the Austrian
limb attempted to use three skis, one on
downhill skiing championships were organi-
the remaining leg and two fixed to their
sed in Bad Gastein, which included the first
crutches as support. This gave birth to sta-
ever downhill competition for the disabled.
bilisers, the so-called crutch skis.
Seventeen skiers took part in the competi-
17
w Bad Gastein. W ramach tych Mistrzostw po raz
raz pierwszy turnus rehabilitacyjny z programem
pierwszy przeprowadzono konkurencję zjazdową
jazdy na nartach dla osób po amputacjach w Kli-
specjalnie dla zawodników niepełnosprawnych
nicznym Ośrodku Sanatoryjno-Rehabilitacyjnym
z udziałem 17 narciarzy. Na starcie stanąć mogli
w Cieplicach Śląskich. Jego celem było wspoma-
wyłącznie alpejczycy po amputacji uda, posłu-
ganie usprawniania leczniczego nauką jazdy na
gujący się kulonartami lub kijkami narciarskimi.
nartach w protezach kończyn dolnych. Autorka
W narciarstwie zjazdowym nie używano wtedy
programu zakładała, że właśnie narciarstwo
jeszcze protez.
– jako atrakcyjna forma rekreacji – obejmuje
takie zespoły ruchowe, które mogą być wykorzy-
Rok 1950 był przełomowy dla sportu niepełno-
stane do doskonalenia chodu w protezach. Próba
sprawnych. W Mistrzostwach Austrii po raz pierw-
powiodła się i przez kilka lat wykorzystywano
szy mogły wziąć udział osoby po amputacjach
jazdę na nartach w protezach do usprawniania
kończyn górnych. Osoby z podwójną lub pojedyn-
pacjentów Kliniki po amputacjach. Podobne
czą amputacją podudzia mogły po raz pierwszy
turnusy sportowo-rehabilitacyjne, tym razem dla
używać protez. Obok dotychczasowego slalomu ro-
osób niewidomych, zainicjował w 1960 r. i przez
zegrano także gigant i kombinację (slalom i gigant).
wiele lat nimi kierował prof. Jan Dziedzic z Zakładu Metodyki Wychowania Fizycznego Akademii
W tym czasie rozwinął się międzynarodowy
Wychowania Fizycznego w Poznaniu.
ruch narciarstwa zjazdowego. Rosnąca popularność narciarstwa alpejskiego, także biegowego,
Historycznym momentem dla polskiego nar-
umożliwiła organizację kolejnych zimowych
ciarstwa był jednak trzytygodniowy turnus,
zawodów – Mistrzostw Europy i Świata. W roku
zorganizowany pod egidą ruchu spółdzielczego
1976 w Örnsköldsvik w Szwecji zorganizowano
w Bukowinie Tatrzańskiej w 1958 r. przez lekarza
pierwsze zimowe igrzyska paraolimpijskie.
Aleksandra Kabscha, asystenta Katedry i Klinki
Były one kolejnym etapem realizacji idei twórcy
Ortopedii, późniejszego profesora, do dzisiaj
igrzysk paraolimpijskich, neurologa Ludwiga
aktywnie uczestniczącego w życiu naukowym.
Guttmanna.
Inicjatywa ta wymagała zgody ministra zdrowia,
a inicjator – specjalista w dziedzinie ortopedii
18
Moda na narciarstwo dotarła także do Polski. Tu
i rehabilitacji, poza tym, że osobiście kwali-
idee sportu niepełnosprawnych mogły się roz-
fikował uczestników turnusu, musiał pełnić
wijać za sprawą „ojca polskiej rehabilitacji”, prof.
równocześnie funkcje lekarza obozu, masa-
Wiktora Degi, kierownika Katedry i Klinki Ortope-
żysty, pielęgniarza, technika ortopedycznego
dii w Poznaniu. W 1956 r. ówczesna adiunkt kli-
naprawiającego protezy i pomocnika instruktora
niki doc. Janina Tomaszewska zorganizowała po
narciarstwa. Instruktorami – pionierami byli
tion, which was limited to those with am-
bilitation Centre in Cieplice Śląskie, which
putated thighs, using crutch skis or skiing
aimed to improve the treatment though
poles. Back then, no prostheses were used in
skiing lessons in lower limb prostheses. The
downhill skiing.
programme’s author assumed that skiing
– an attractive form of recreation – concerns
The year 1950 saw a breakthrough in para-
the motor systems used to improve walking
lympic sport. For the first time, the Austrian
in prostheses. This was a success, and skiing
Championships were opened to people with
in prostheses was used in the clinic’s rehabi-
amputations of the upper limbs, and people
litation of amputees for several years. Similar
with double or single shank amputations
sports and rehabilitation stays were orga-
were able to use prostheses. The earlier orga-
nised for the blind in 1960. For many years,
nised slalom was joined by giant slalom and
they were led by Professor Jan Dziedzic of the
combination (slalom and giant slalom).
Physical Education Department of the Physical Education Academy in Poznań.
This period saw the evolution of the international downhill skiing movement. The
The historical breakthrough for Polish skiing
growing popularity of Alpine skiing, inclu-
took place during the three-week stay orga-
ding cross-country skiing, allowed for the
nised by the social movement in Bukowina
organisation of more events – the European
Tatrzańska in 1958 by doctor Aleksander
and World Championships. The first Winter
Kabsch, an assistant at the Orthopaedics
Paralympic Games were organised in 1976 in
Department and Clinic, future professor, who
Örnsköldsvik, Sweden. They were the next
remains active in science to this day. This ini-
stage in the realisation of the concept’s in-
tiative required the approval of the minister
ceptor, neurologist Ludwig Guttmann.
of health, and the initiator – an expert in the
fields of orthopaedics and rehabilitation –
The skiing trend also reached Poland. Here,
not only personally qualified the participants,
the concepts of disabled sports were deve-
but also acted as the camp’s physician,
loped by the “father” of Polish rehabilita-
massage therapist, orthopaedic technician
tion, Professor Wiktor Dega, the head of the
repairing the prostheses, and assistant skiing
Orthopaedics Department and Clinic in Po-
instructor. The pioneering instructors were
znań. In 1956, Assistant Professor Janina
assistants of the Poznań Physical Educa-
Tomaszewska organised the first rehabilita-
tion Academy, Jerzy Szmyt and Krzysztof
tion stay, which included a skiing programme
Skupniewicz. Apart from skiing lessons,
for amputees at the Clinical Spa and Reha-
there were also exercises in the local fire
19
asystenci AWF w Poznaniu: Jerzy Szmyt i Krzysztof
ocierająca się o horror „historia z urwanymi
Skupniewicz. Poza nauką jazdy na nartach prowa-
nogami”. W czasie jazdy prymitywnym wówczas
dzono zajęcia w sali miejscowej remizy strażackiej.
jednoosobowym wyciągiem orczykowym szarp-
Odbywały się tam ćwiczenia ogólnie usprawniające
nęło tak mocno, że szkolonego narciarza wy-
i nauka chodu w protezach oraz dodatkowo nauka
rwało z dwóch protez podudzia wraz z nartami.
tańca towarzyskiego w protezach.
Ten przytomnie nie puścił orczyka i spokojnie,
siedząc, dojechał do górnej stacji. Można so-
Pionierzy wykonali i zainstalowali wtedy
bie wyobrazić, co działo się w długiej kolejce
pierwszy w Bukowinie Tatrzańskiej zaczepowy
narciarzy „ceprów”, oczekujących na dolnej
wyciąg narciarski. Turnus rehabilitacyjny nabrał
stacji. W „Janosiku” jeszcze długo opowiadano
charakteru sportowego. Na jego zakończenie
o dwóch zjeżdżających slalomem wyrwanych
odbyło się sympozjum zatytułowane „Wyko-
nogach. Na pewno wówczas obozy narciarskie
rzystanie sportów zimowych w usprawnianiu
„Startu” były zdarzeniami barwnym i atrakcyj-
inwalidów ruchu”. Zwieńczył je pokazowy start
nym, na które czekało się niecierpliwie cały rok.
w slalomie gigancie z udziałem wszystkich
Ich uczestnikami byli pracownicy Spółdzielczości
uczestników turnusu. W rzeczywistości były to
Inwalidów, którzy – w ramach struktur spółdziel-
pierwsze w Polsce zawody w narciarstwie zjaz-
czego ruchu sportowego „Start” – mogli korzy-
dowym osób niepełnosprawnych, nazywanych
stać z dobrodziejstw wysoce wówczas rozbudo-
wtedy inwalidami. Sympozjum miało także
wanych świadczeń socjalnych.
historyczny wymiar. W dyskusji podsumowują-
20
cej, na wniosek prezesa poznańskiego „Startu”,
Oczywiście, podobnie jak za granicą, to sportowy
legendarnego rotmistrza Franciszka Karłow-
aspekt polskiego narciarstwa był głównym mo-
skiego, ustalono, że Rada Główna Zrzeszenia
torem jego rozwoju. Pierwsze oficjalne Ogólno-
Sportowego „Start” utworzy Komisję Sportu
polskie Zawody Narciarskie Niepełnosprawnych
Inwalidów – pierwszą w Polsce instytucję
odbyły się w 1970 r. Od roku 1971 organizowane
sportu osób niepełnosprawnych. Zatem, gdyby
są rokrocznie Mistrzostwa Polski niepełno-
nie narciarstwo, polski ruch paraolimpijski
sprawnych w narciarstwie alpejskim. Polacy
powstałby zapewne później i nie w tak pięknej,
startowali we wszystkich, z wyjątkiem jednych,
zimowej tatrzańskiej scenerii.
zimowych igrzyskach paraolimpijskich.
Obozy narciarskie w Bukowinie Tatrzańskiej
I Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie odbyły się
organizowano przez wiele lat. Ponoć do dzisiaj
w Örnsköldsvik w Szwecji w 1976 r. W narciar-
krążą o nich niesamowite historie, opowiada-
stwie zjazdowym i biegowym wystartowało 250
ne w bukowińskiej karczmie „Janosik”. Jak np.
zawodników po amputacjach i niewidomych
department, which covered general ability
a run of the still primitive single lift, it was
and walking in prostheses, as well as dancing
tugged so hard that one of the trained skiers
in prostheses.
was pulled out of his two shank prostheses
together with skis. He was smart enough to
During that time, the pioneers made and
keep holding on to the lift and was carried to
installed the first surface lift in Bukowina
the top. One can only imagine the atmosphe-
Tatrzańska. The rehabilitation stay beca-
re among the plainsmen waiting in line at
me anathletic event. It was concluded with
the bottom. The stories about the two legs
a symposium entitled “The application
slaloming downhill were told in “Janosik” for
of winter sports in the rehabilitation of
quite a while. At that time, the “Start” skiing
people with motor disabilities”, which in-
camps were colourful and attractive events,
cluded a demonstrative giant slalom run for
which were awaited with anticipation throu-
all of the stay’s participants. In reality, this
ghout the entire year. Their participants were
was the first downhill skiing competition in
the workers of the Invalids’ Association, who
Poland for the disabled, who back then were
– in the scope of the structures of the “Start”
referred to as invalids. The symposium was
movement – were able to take advantage of
historical. The closing discussion saw the
the social benefits, which were very advanced
Head Council of the “Start” Athletic Asso-
at that time.
ciation undertake to establish the Invalid
Sports Commission under the motion of the
Of course, much like abroad, the athletic
president of the Poznań “Start” division, the
aspect of Polish skiing was the main motor
legendary cavalry captain Franciszek Karłow-
of its evolution. The first Polish National
ski – Poland’s first institution for disabled
Disabled Skiing Championships took place
sports. Therefore, if it were not for skiing, the
in 1970. The Polish Championships in alpine
Polish paralympic movement would likely
skiing have been organised annually since
have been delayed, and not created in such
1971. Polish athletes competed in all but one
beautiful winter conditions of the Tatra
Winter Paralympic Games.
Mountains.
The First Winter Paralympic Games were
The skiing camps in Bukowina Tatrzańska
held in Örnsköldsvik, Sweden, in 1976. 250
were organised for many years. There are
blind competitors and amputees from 17
many incredible stories from that time still
countries took part in downhill and cross-
told in the “Janosik” tavern in Bukowina.
-country skiing. Poland was represented by
Like the horror of the ripped off legs. During
seven athletes. We won silver in the 5 km
21
z 17 państw. Polskę reprezentowało 7 zawod-
pijskich w Barcelonie inne państwa, dotychczas
ników. Zdobyliśmy srebrny medal w biegu na
niemrawo wspierające sport paraolimpijski,
5 km. W kolejnych Igrzyskach w norweskim
w tym dyscypliny zimowe, doszły do słusznej
Geilo w 1980 r. Polacy nie startowali. Powrócili na
konkluzji, że także ten sport jest wart finanso-
nie cztery lata później w Innsbrucku w Austrii.
wania, bo stanowi najtańszą i wysoce efektywną
Wystartowało tam ponad 450 zawodników
formę budowania międzynarodowego prestiżu.
z 21 państw, w tym 16 Polaków. Nasi zjazdowcy
zdobyli 4 brązowe medale (3 medale Elżbiety
V Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w 1992 r.
Dadok i 1 medal Franciszka Tracza). IV Zimowe
odbyły się w Tignes-Albertville we Francji, po
Igrzyska Paraolimpijskie w 1988 r. kolejny raz
raz pierwszy w tym samym miejscu co Igrzyska
zorganizowano w Innsbrucku. Wzięło w nich
Olimpijskie. Wystartowało wtedy prawie 500
udział prawie 400 zawodników z 22 państw.
zawodników z 24 państw. Polskę reprezentowa-
Polskę reprezentowało 18 zawodników. Nasi al-
ło 14 zawodników. Nasi alpejczycy nie zdobyli
pejczycy wywalczyli 3 brązowe medale (2 medale
medali. W VI Zimowych Igrzyskach Paraolim-
Elżbiety Dadok i 1 medal Franciszka Tracza). Od
pijskich w Lillehammer w Norwegii w 1994 r. wy-
czasu tych Igrzysk polscy alpejczycy już nigdy nie
startowało około 500 zawodników z 31 państw.
stanęli na paraolimpijskim podium.
Polska reprezentacja liczyła 14 zawodników,
w tym 5 zjazdowców, między nimi był Tomasz
W latach osiemdziesiątych polskie narciarstwo
Tasiemski – pierwszy Polak na mono-ski.
alpejskie osiągnęło wysoki poziom. Zawdzię-
22
czało to zarówno efektywnemu mecenatowi
Mono-ski jest osobnym działem w historii nar-
spółdzielczości, jak i wybitnej osobie – Leszkowi
ciarstwa zjazdowego osób niepełnosprawnych.
Szczepańczykowi, szkoleniowcowi i organizato-
Jest to narciarstwo zjazdowe w pozycji siedzą-
rowi narciarstwa z Bielska-Białej. Dzisiaj trudno
cej, w którym wykorzystuje się adaptowaną
to sobie wyobrazić, ale na trasie zjazdowej FIS
konstrukcję siedziska, system amortyzujący,
w Szczyrku w czasie Mistrzostw Polski starto-
1 lub 2 narty i stabilizatory – kulonarty. Mono-
wali Austriacy, a narciarstwa uczyli się od nas
-ski umożliwia uprawianie narciarstwa osobom,
Czesi i Słowacy. Kadra szkoliła się na Kaukazie
które nie mogą jeździć w pozycji stojącej, będą-
i Chopoku. Odszedł niestety na zawsze Leszek,
cym po wysokich amputacjach kończyn dolnych,
przyszły zawirowania lat transformacji i trzeba
z porażeniami i niedowładami. Dla osób uzależ-
było zaczynać prawie wszystko od nowa. Poza
nionych w codziennym życiu od wózka inwalidz-
tym od czasu powstania Międzynarodowego
kiego przez długi czas nie było ofert narciarstwa
Komitetu Paraolimpijskiego (International
alpejskiego. Pierwsze próby adaptowania tej
Paralympic Committee, IPC) i Igrzysk Paraolim-
dyscypliny miały miejsce pod koniec lat sześć-
race. Polish athletes did not compete in the
sports, including winter sports, reached the
next Games in Geilo, Norway, in 1980. They
correct conclusion that it is worthy of finan-
returned four years later in Innsbruck, Au-
cing, since it is the cheapest and very effecti-
stria. These games saw the participation
ve form of building international prestige.
of more than 450 competitors from 21 count
ries, including 16 Poles. Our downhill skiers
The 5th Winter Paralympic Games took place
captured 4 bronze medal (3 by Elżbieta
in 1992 in Tignes-Albertville, France, which
Dadok and 1 by Franciszek Tracz). The fourth
was the first time they were held in the same
Winter Paralympic Games in 1988 returned
location as the Olympic Games. The event
to Innsbruck, and involved almost 400 com-
hosted almost 500 competitors from 24 co-
petitors from 22 countries. Our Alpine skiers
untries. Poland was represented by 14 athle-
captured 3 bronze medals (2 by Elżbieta
tes. Our Alpine skiers failed to capture any
Dadok and 1 by Franciszek Tracz). Since that
medals. The 6th Winter Paralympic Games in
time, the Polish alpine skiers have not rea-
Lillehammer, Norway, in 1994 hosted appro-
ched the paralympic podium.
ximately 500 competitors from 31 countries.
The Polish team was composed of 14 athle-
During the 1980s, Polish Alpine skiing rea-
tes, including 5 downhill skiers, one of whom
ched a high level, which was due to the effec-
was Tomasz Tasiemski – the first Polish
tive association patronage and a special indi-
mono-skier.
vidual, Leszek Szczepańczyk, a skiing trainer
and organiser from Bielsko Biała. Today, it is
Mono-ski is an individual chapter in the
hard to imagine, but there were Austrians
history of disabled downhill skiing. It is
competing during the Polish Championships
performed in a sitting position, and uses an
in Szczyrk and we taught skiing to Czechs
adapted seat structure, a shock absorption
and Slovaks. The national team trained in the
system, one or two skis, and stabilisers
Caucasus and on the peak of Chopok. Unfor-
– crutch skis. The mono-ski opens skiing
tunately, Leszek Szczepańczyk left us fore-
to people unable to ski in the standing po-
ver, the difficult transformations came, and
sition, who had lower limbs amputated and
everything had to be started from almost the
those with palsies and pareses. For a long
beginning. Besides, from the establishment
time, skiing was closed off to the people who
of the International Paralympic Committee
required wheelchairs in their everyday lives.
(IPC) and the Paralympic Games in Barcelona,
The first attempts at adapting this discipline
other countries, which were not previously
were made in the late 1960s in Switzerland
too active in their support of paralympic
and applied a contraption similar to the
23
dziesiątych w Szwajcarii i polegały na zasto-
poważnej dysfunkcji. Niestety, mimo że Tomasz
sowaniu konstrukcji przypominającej ski-bob.
był narciarskim fenomenem, musiał wówczas
Szwajcarskimi rozwiązaniami zainteresowano
startować z zawodnikami o znacznie większych
się w innych krajach. W 1984 r. w Sankt Moritz
możliwościach funkcjonalnych, co wykluczało
spotkali się konstruktorzy z Niemiec, Japonii
sukces sportowy.
i Szwajcarii. Porównanie różnorakich konstrukcji
wypadło z korzyścią dla niemieckiej idei sie-
Debiut Tomasza Tasiemskiego na Igrzyskach
dziska, zamontowanego na pojedynczej narcie
w Norwegii związany jest z tragikomiczną histo-
i stabilizowania jazdy za pomocą 2, trzymanych
rią pozostałych zjazdowców, symptomatyczną
w rękach, kulonart. W Europie mono-ski rozwijał
dla ówczesnych standardów szkolenia naszej
się dynamicznie od początku lat osiemdziesią-
reprezentacji. Wiadomo było, że z powodów
tych. W programie zimowych igrzysk paraolim-
finansowych nie mogli oni trenować konkurencji
pijskich mono-ski znalazło się jako dyscyplina
szybkich przed Igrzyskami. Jednak, gdy taka spo-
pokazowa w Innsbrucku w 1984 r.
sobność pojawiła się w Lillehammer, ówczesny
trener – wbrew oporowi zawodników – wystawił
Pierwszym zawodnikiem mono-ski w Polsce
ich do zjazdu, mimo że nie mogło być mowy
był Tomasz Tasiemski, dzisiaj profesor poznań-
o starcie w tej konkurencji. Miał to być trening.
skiej AWF. Na początku lat dziewięćdziesią-
Każdy, kto startował w downhillu, wie, że dla
tych Tomasz, absolwent AWF, wszechstronnie
niewytrenowanego zjazdowca musiało się to źle
uzdolniony sportowiec, instruktor narciarstwa,
skończyć. I tak w Lillehammer się stało. Jeden
gimnastyk i szybownik, dzięki mono-ski mógł
z trenujących odwieziony został śmigłowcem do
powrócić do narciarskiej pasji po wypadku,
szpitala z poważnymi urazami, a pozostali trzej
w którym doznał urazu rdzenia kręgowego
zawodnicy mieli rozbite, krwawiące głowy. Mimo
w odcinku szyjnym. Jest wielce prawdopodobne,
że w końcu stanęli już w dobrej formie na starcie
że w światowej historii narciarstwa jest jedynym
slalomów i gigantów, dobrych pozycji na listach
alpejczykiem z tak wysokim poziomem urazu
wynikowych Igrzysk nie zajęli.
skutkującego porażeniem czterech kończyn.
24
Potwierdzili to trenerzy US Ski Team w 1999 r.
Pierwszą Polką jeżdżącą na mono-ski była Beata
w czasie szkolenia polskiej kadry mono-ski
Wachowiak-Zwara. Z czasem w ślady prekurso-
w znanym na całym świecie Narodowym Cen-
rów poszła grupa młodych zawodników mono-
trum Sportu Niepełnosprawnych (National
-ski Formuły 1 narciarstwa paraolimpijskiego.
Sports Center for the Disabled, NSCD) w Winter
Najlepsi z nich startowali w paraolimpiadach
Park w Kolorado. Nie mogli wyjść z podziwu nad
w Salt Lake City, Turynie, Vancouver i Soczi. Roz-
doskonałością jego techniki narciarskiej przy tak
wój mono-ski w Polsce był możliwy dzięki temu,
ski-bob. Other countries became interested
nal abilities, which prevented his athletic
in the Swiss solutions. In 1984, Sankt Mo-
success.
ritz hosted a meeting of constructors from
Germany, Japan, and Switzerland. The com-
The debut of Tomasz Tasiemski at the Games
parison of the various constructions saw
in Norway is associated with the tragicomic
the emergence of the German seat concept,
story of the other downhill skiers, which is
which was installed on a single ski and stabi-
symptomatic of the current training stan-
lised with two crutch skis held in the hands.
dards of our national team. The financial
In Europe, mono-skiing evolved dynamically
reasons prevented them from training for
from the early 1980s. It found its way into
high-speed competitions before the Ga-
the exhibition part of the 1984 Winter Para-
mes. However, when the opportunity arose
lympic Games in Innsbruck.
in Lillehammer, despite the fact that there
was no way that they should have taken part
The first Polish mono-ski competitor was
in the competition and despite their own
Tomasz Tasiemski, a current professor of
objections, the coach decided to enter them
the Poznań Physical Education Academy.
in the downhill event. It was supposed to
In the early 1990s, Tomasz, a graduate of
act as a training session. Anyone who has
the Academy and a versatile athlete, skiing
ever competed in downhill knows that this
instructor, gymnast, and glider pilot, was
situation did not bode well for the untrained
able to return to his skiing passion after
skiers. And this was the case in Lillehammer.
his accident, which left him with a severed
One skier had to be airlifted to the hospital
spinal cord in the neck. It is very likely that
with serious injuries, and the other three
he is the only Alpine skier in history with
ended up with busted and bloody heads.
such a serious injury, which paralysed all
Although they ultimately took part in the
four of his limbs. This was confirmed by the
slaloms and giant slaloms in good form, they
coaches of the US Ski Team in 1999 during
failed to achieve good results in the events.
the training sessions of the Polish mono-ski team in the world-renowned National
The first Polish female mono-skier was Beata
Sports Centre for the Disabled (NSCD) in
Wachowiak-Zwara. With time, a young group
Winter Park, Colorado. They were amazed
followed in the footsteps of the precursors in
at the perfection of his skiing technique.
the Formula 1 of paralympic skiing. The best
Unfortunately, despite the fact that Tomasz
of them competed at the Paralympic Games
was a skiing phenomenon, he was forced to
in Salt Lake City, Turin, Vancouver, and Sochi.
compete with people with superior functio-
The evolution of the mono-ski in Poland was
25
że stał się priorytetem wśród projektów w po-
wespół z Amerykanami. Miały na to wpływ nie
znańskim Stowarzyszeniu „Start”, w którym po
tylko lepsze rezultaty, ale i zmiana pokoleniowa,
raz kolejny zainicjowano nową jakość polskie-
gdyż do naszej reprezentacji weszli młodzi spor-
go narciarstwa, i za sprawą odważnej polityki
towcy, świetnie wykształceni, władający języka-
Krystyny Hady-Bartkowiak, dyrektor Polskiego
mi, przełamujący stereotyp szarych obywateli
Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”.
krajów postkomunistycznych.
W VII Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich
Zabawna była rozmowa Big Joe’go, amerykań-
w 1998 r. w Nagano w Japonii wystartowało
skiego mono-ski, z naszymi zawodniczkami
prawie 600 zawodników z 32 państw, w tym
Beatą Wachowiak-Zwarą i Agatą Struzik rok
26 z Polski. W slalomie zadebiutował pierwszy
przed Igrzyskami. Big Joe, dobrze czujący się
polski narciarz grupy LW2, tj. po amputacji jed-
w towarzystwie młodych i pięknych Polek,
nej kończyny dolnej, Łukasz Szeliga, późniejszy
zapytał o ich paraolimpijskie perspektywy przed
trener reprezentacji, dzisiaj prezes Polskiego
Salt Lake City. Dziewczyny opowiedziały o pracy
Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”.
szkoleniowej, takiej, na którą w polskich wa-
Łukasz zajął przyzwoite miejsce w slalomie,
runkach było je stać, i o życiowych priorytetach.
przełamując złą pasę naszych alpejczyków
Obie ukończyły studia prawnicze na najlepszych
w igrzyskach lat dziewięćdziesiątych. Szkolił
uniwersytetach, jedną czekała aplikacja, druga
się na Słowacji u trenera Petera Matiasko,
miała dobrą pracę. Jedna była już mamą, a druga
który z kolei zbierał doświadczenia u Leszka
zamierzała założyć rodzinę. A Joe na to: „Hey,
Szczepańczyka. Peter z czasem został trene-
dziewczyny, co wy robicie? Powinnyście się
rem naszej reprezentacji na Igrzyska w Turynie
wreszcie na coś zdecydować, ja właśnie sprze-
i Vancouver. Tak to historia zatoczyła koło.
dałem dom na Alasce, przeniosłem się do NSCD
Winter Park w Górach Skalistych i trenuję, liczy
VIII Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w 1998 r.
się dla mnie tylko i wyłącznie sport i sukces”.
odbyły się w Salt Lake City w Stanach Zjedno-
Nie specjalnie je przekonał, tym bardziej, że na
czonych. Wystartowało tam ponad 400 za-
Igrzyskach Joe medalu nie zdobył, a obie Polki
wodników z 36 państw, w tym 14 z Polski. Nasi
zgodnie z planami osiągnęły sukces w postaci
alpejczycy nie zdobyli medali, natomiast wyso-
wysokiego życiowego statusu. Sport bardzo im
kie, 5 miejsce w mono-ski zajęła wicemistrzyni
w tym pomógł.
świata w super gigancie Agata Struzik. Polscy
26
alpejczycy zaczęli wychodzić z cienia. Zaczęli być
IX Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w 2006 r.
dostrzegani w narciarskim świecie, dotychczas
Włosi zorganizowali w Turynie, a część alpejską
hermetycznie zamkniętym przez alpejskie nacje
w Sestriere. Wystartowało prawie 500 zawodni-
possible thanks to the fact that it became one
nations and the Americans. This was caused
of the priorities of the Poznań “Start” Associa-
not only by the improved results, but the
tion, which once again initiated the new quality
next generation of the athletes on our team,
of Polish skiing, and thanks to the brave policy
young people with good education and com-
of Krystyna Hada-Bartkowiak, the director of the
mand of foreign languages, who were able
Polish Sports Association for the Disabled “Start”.
to break through the stereotype of the dull
citizens of post-communist states.
The 7th Winter Paralympic Games in 1998 in Nagano, Japan, hosted almost 600 competitors from
There was a very amusing conversation be-
32 countries, including 26 from Poland. Slalom
tween Big Joe, an American mono-skier, with
saw the debut of the first Polish skier in the LW2
our own Beata Wachowiak-Zwara and Agata
group, i.e. after the amputation of one lower limb,
Struzik one year before the Games. Big Joe,
Łukasz Szeliga, the future coach of the national
who felt great in the company of the young
team and today the head of the Polish Sports
and beautiful Polish girls, asked them about
Association for the Disabled “Start”. Łukasz had
their perspectives for the Games in Salt Lake
a decent run in the slalom and broke the poor
City. The girls told him about the training af-
streak of our Alpine skiers during the 1990s.
fordable to them in the Polish conditions, and
Łukasz trained in Slovakia under Peter Matiasko,
about their life priorities. They had both gra-
who in turn trained under Leszek Szczepańczyk.
duated from law schools of top universities,
Over time, Peter became the coach of our natio-
one was awaiting her legal apprenticeship, the
nal team for the Games in Turin and Vancouver.
other had a good job. One was already a mom,
History had come full circle.
the other was planning a family. And Joe said,
“Hey, girls, what are you doing? You should
The 8 Winter Paralympic Games were held
focus on something. I just sold my house in
in 2002 in Salt Lake City in the United States
Alaska, moved to the NSCD Winter Park in the
and hosted more than 400 competitors from
Rocky Mountains to train, and all I care about
36 countries, including 14 from Poland. Our
is sports and success.” He did not convince
Alpine skiers did not win any medals, but
them too well, especially since he failed to
a good fifth place in the mono-ski was taken
capture a medal at the Games, while both girls
by the world’s second in the giant slalom,
fulfilled their plans by achieving high living
Agata Struzik. The Polish Alpine skiers star-
status. The sport was helpful.
th
ted to come out of the shadow and became
noticed in the skiing world, which was previo-
The 9th Winter Paralympic Games were orga-
usly closed to anyone outside of the Alpine
nised in 2006 in the Italian Turin, and the Al-
27
28
ków z 39 państw, w tym 11 z Polski. Nasi alpej-
niejsza niż w innych dyscyplinach sportu para-
czycy nie zdobyli medali, chociaż wydawało się,
olimpijskiego. Ranga medalu zimowych igrzysk
że tym razem mają na nie duże szanse.
jest teraz wyższa.
Narciarstwo alpejskie osób niepełnosprawnych
Poza tym Turyn przypomniał nam boleśnie
przeszło od czasu paraolimpiady w Turynie
o tym, jak bardzo liczy się w sporcie szczęście.
rewolucję. Obowiązuje nowy system organiza-
Niewątpliwym faworytem naszej reprezenta-
cyjny i nowy regulamin. Zawodnicy, dotychczas
cji był Andrzej Szczęsny, „jednonożec” – jak
startujący w kilkunastu klasach według dys-
mówił o nim po słowacku trener Peter Matia-
funkcji, zostali podzieleni na raptem 3 grupy:
sko, tak samo jak nasz zawodnik jeżdżący na
niewidomych, siedzących i stojących. Zawodnicy
jednej narcie. Dzięki takiemu trenerowi Andrzej
każdej z klas w swojej grupie mają przypisane
wykorzystał wielki talent. W 2004 r. uplasował
przeliczniki i na metę przejeżdżają z czasem
się w pierwszej piątce slalomu giganta Mi-
przeliczonym. Wyłaniani są tylko 3 medaliści
strzostw Świata. Był wówczas najwyżej noto-
w każdej z grup. Dla widzów dyscyplina staje
wanym Polakiem w Pucharach Europy i Świata.
się czytelniejsza, mogą skoncentrować uwagę
Pierwszy w historii polskiego narciarstwa
na osiągniętym czasie i kolejności na mecie bez
paraolimpijskiego zaczął jeździć zjazd na jednej
względu na dysfunkcje zawodników. Skończył
narcie w konkurencji, która dotychczas była
się czas multiplikowania liczby zdobywanych
poza naszym zasięgiem. Igrzyska w Turynie,
medali, o które nadal mogą walczyć zawodnicy
a właściwe w Sestriere, mimo zmian regula-
dyscyplin letnich. Nowy system w narciarstwie
minowych, miały być dla Andrzeja igrzyskami
alpejskim zbliżył się standardami najbardziej
na medal. Ale w sporcie szczęście „na pstrym
– spośród wszystkich dyscyplin sportu para-
koniu jeździ”. Krótko przed ceremonią otwarcia
olimpijskiego – do sportu osób pełnosprawnych.
Igrzysk, już na miejscu, w Sestriere, w czasie
Na zawodach rang międzynarodowych musi
treningu slalomu Andrzej złamał nogę – swoją
być obecny delegat Międzynarodowej Federacji
jedyną nogę. Doznał setek upadków w czasie
Narciarskiej (Federation Internationale de Ski,
kilku lat treningów i startów, i wtedy nic złego
FIS). Obowiązują takie same parametry konku-
się nie stało, a katastrofa przyszła dzień przed
rencji, tras i sprzętu. Nastąpił definitywny koniec
najważniejszym startem życia. Wprawdzie
czasu narciarstwa amatorskiego. Tylko profe-
w Turynie przeprowadzono operację nowoczes-
sjonalnie szkoleni zawodnicy mogą konkurować
ną metodą, gwarantującą w miarę szybki zrost
w Pucharze Świata, pucharach kontynentalnych,
kości piszczelowej, ale pozostał zrozumiały
Mistrzostwach Świata i Igrzyskach Paraolimpij-
smutek i żal po kolejnej tragedii, a przede
skich. Walka o medal jest zdecydowanie trud-
wszystkim niespełnionych nadziejach
pine segment took place in Sestriere. The Ga-
Games. The struggle for medals is definitely
mes hosted almost 500 competitors from
more difficult than in other paralympic sports.
39 countries, including 11 from Poland. Our
The prestige of the Winter Games medals is
Alpine skiers failed to capture any medals,
now higher.
although their chances seemed good.
Besides, Turin was a painful reminder of how
Disabled Alpine skiing underwent a revolution
much sports depend on fortune. The clear
from the time of the Winter Games in Turin.
favourite of our national team was Andrzej
There is a new organisational system and
Szczęsny, the “unileg”, as he was referred to
new regulations in place. The competitors,
by coach Peter Matiasko, a single-ski competi-
who used to compete in numerous classes
tor himself. The coach allowed Andrzej to take
according to their dysfunctions, were suddenly
advantage of his great talent. In 2004, he was
divided into only three groups: the blind, the
in the top five in giant slalom of the World
sitting, and the standing. The competitors in
Championships. At that time, he was the
each group are assigned conversion factors
highest-rated Pole in the European Cup and
and finish with adjusted times. There are only
the World Cup. He was the first in the history
three medallists in each group. To the spec-
of Polish paralympic skiing to use one ski in
tators, the discipline is more clear and they
the downhill, a competition previously out of
can focus on the time and order of the com-
our reach. Despite the changes to the rules,
petitors regardless of their dysfunctions. The
the Games in Turin, specifically in Sestriere,
multiplication of the won medals, which still
were supposed to bring Andrzej a medal. But
governs the summer disciplines, is gone. The
the good graces of lady luck in sports do not
standards of the new Alpine skiing system
last forever. A short time before the opening
make it most similar to the physically able
ceremony, already in Sestriere, Andrzej broke
disciplines from among all of the paralympic
his leg – his only leg – when he was training
disciplines. International competitions must
for the slalom. He fell hundreds of times over
involve representatives of the International
his years of training and competitions, and
Ski Federation (Federation Internationale de
nothing bad ever happened, but the disaster
Ski, FIS). The parameters of the competitions,
struck on the eve of the most important start
routes, and equipment are the same. The era
of his life. He underwent an innovative ope-
of amateur skiing is definitely over. Only the
ration in Turin, which guaranteed relatively
professionally trained competitors are able
quick healing of his shinbone, but he was left
to take part in the World Cup, continental
with understandable hard feelings and grief
cups, World Championships, and Paralympic
from the tragedy, and mainly from the failed
29
na paraolimpijski sukces. Andrzej oczywiście się
znaleźli się w trzydziestce Pucharu Świata,
nie poddał i wystartował w kolejnych Igrzy-
byłaby mowa o wielkim sukcesie, a gdyby jesz-
skach w Vancouver i Soczi.
cze weszli do pierwszej ósemki Igrzysk, przez
polskie media przetoczyłaby się fala euforii.
Konkurencje narciarskie X Zimowych Igrzysk
Kiedy jest mowa o finansowaniu sportu para-
Paraolimpijskich Vancouver 2010 przeprowa-
olimpijskiego, wystarczy skonfrontować na-
dzono w Whistler, sercu kanadyjskiego narciar-
kłady w innych krajach i to wcale nie potęgach
stwa. Wystartowało tam około 500 zawodni-
w tym sporcie. W Polsce do dzisiaj na sport
ków z 44 państw, w tym 13 z Polski.
paraolimpijski przeznacza się niewielki procent
tego, co w innych krajach. Nasi paraolimpijczy-
W polskiej ekipie pojawiły się nowe postaci
cy muszą korzystać z państwowych funduszy
w nowej konkurencji i nowa jakość. W grupie za-
na szkolenie, bo prywatny mecenat z powo-
wodników niewidomych na starcie stanął Maciej
dów podatkowych w zasadzie nie istnieje. Nie
Krężel, nie sam, gdyż zgodnie z regulaminem
trudno się dziwić ich irytacji, kiedy pojawiają
musiał startować z przewodnikiem. Zawod-
się komentarze, że… nieefektywnie, za drogo,
nik i przewodnik tworzą zespół, razem walczą
do likwidacji. Alpejskie narciarstwo olimpijskie
o 2 medale z takiego samego kruszcu. Tylko
i paraolimpijskie w jego cieniu wystawione są –
w narciarstwie alpejskim zawodnik pełnospraw-
od czasów Andrzeja Bachledy – na ataki „peł-
ny ma taki sam status sportowy jak niepełno-
nych troski o sport ekspertów”, szermujących
sprawny. Przewodnikiem Macieja była znana
opiniami typu: „w Polsce góry niskie, śniegu
w sporcie pełnosprawnych alpejka Anna Oga-
mało, nie ma gdzie trenować, sprzęt drogi
rzyńska. Zatem Ania została pierwszą polską
i w ogóle to taki elitarny sport, a do tego brak
„pełnosprawną” paraolimpijką. Tchnęła swoim
sukcesów”. Społeczeństwo być może uwie-
profesjonalizmem nowego ducha w drużynę.
rzyłoby w to, gdyby nie oszałamiająca kariera
W Whistler para Krężel-Ogarzyńska osiągnęła
naszych skoczków. Doczekaliśmy się sukcesów
najlepsze rezultaty w całej reprezentacji: 8 miej-
Adama Małysza i Kamila Stocha. Narciarstwo
sce w slalomie i 9 w gigancie. Debiutanci odnieśli
jest w istocie najpowszechniej uprawianym
sukces z dobrą prognozą na przyszłość.
sportem rekreacyjnym w Polsce, więc i narciarze niepełnosprawni mają niezbywalne do
30
Po Igrzyskach pojawiły się krytyczne komen-
niego prawo. Gdy padają podobnego rodzaju
tarze, że nasze narciarstwo nie przynosi me-
absurdalne argumenty za likwidacją dyscypli-
dali, jest bardzo drogie i nikomu niepotrzebne.
ny, paraolimpijczycy ripostują równie absur-
W takich sytuacjach należy zbadać kontekst
dalnie. Mówią więc, że jeśli w reprezentacji
opinii. Gdyby polscy pełnosprawni narciarze
startuje 3 zawodników po amputacjach i mają
ambitions for paralympic success. Andrzej
of our skiers and that their discipline is very
obviously did not give up and competed in the
expensive and pointless. In such situations,
subsequent Games in Vancouver and Sochi.
the context of the opinions should be examined. If the physically able Polish skiers found
The skiing competitions of the 10th Winter
themselves in the top 30 of the World Cup,
Paralympic Games in 2010 in Vancouver
it would be considered a great success, and
took place in Whistler, the heart of Canadian
if they would additionally reach the top 8 of
skiing. The Games hosted approximately 500
the Olympic Games, the Polish media would
competitors from 44 countries, including 13
be in a state of euphoria. When there is talk
from Poland.
of financing paralympic sports, we should
compare the expenditures of other countries,
The Polish team had new athletes in a new
which are not even the top competitors. To
competition and new quality. The group of
this day, Poland contributes only a fraction
blind athletes included Maciej Krężel, who
of the contributions made in other countries
did not compete alone, since the rules stated
to paralymic sports. Our paralympians are
that he had to start with a guide. The com-
forced to use the state funds to train, becau-
petitor and the guide form a team, they fight
se private sponsorship is pretty much non-
together for two medals from the same metal.
-existent due to fiscal reasons. Their irritation
Alpine skiing is the only discipline where a ful-
with comments about their ineffectiveness,
ly able competitor has the same athletic sta-
excessive cost, and that they should be closed
tus as a disabled one. Maciej’s guide was the
down is fully understandable. From the times
Alpine skier Anna Ogarzyńska, who is well-
of Andrzej Bachleda, Olympic and paralympic
-known in the world of fully able Alpine skiers,
Alpine skiing is exposed to attacks of “experts
which made her the first Polish “fully able”
filled with concern for sport”, whose opinions
paralympian. Her professionalism provided
state that “the Polish mountains are small,
the team with a new spirit. In Whistler, the
there is little snow, there are no places to tra-
pair of Krężel-Ogarzyńska achieved the best
in, it’s an elite sport, and there is no success.”
results of the entire national team: 8th posi-
Perhaps people would be inclined to believe
tion in slalom and 9th position in giant slalom.
this if not for the astounding success of our
The rookies achieved success and provided
jumpers, Adam Małysz and Kamil Stoch. In
great hope for the future.
fact, skiing is the most common recreational
sport in Poland, which also gives the rights
After the Games, critical comments appe-
to it to the disabled. When such absurd argu-
ared, which concerned the lack of medals
ments in favour of closing down the discipline
31
łącznie zaledwie 2 kończyny dolne, a do tego
Program sportowy Igrzysk objął:
jeszcze po jednej na zawodnika, to o ile nart
• narciarstwo alpejskie (zjazdowe) kobiet:
mniej niż dla pełnosprawnych można im kupić
slalom, slalom gigant, super gigant, super
z ograniczonego budżetu? Gdy 1 para obuwia
kombinacja, zjazd, snowboard cross,
narciarskiego wystarcza dla 2 zawodników,
mamy kolejne oszczędności.
• narciarstwo alpejskie (zjazdowe) mężczyzn:
slalom, slalom gigant, super gigant, super
kombinacja, zjazd, snowboard cross,
Polskim sportowcom udaje się odnosić sukcesy
nie za sprawą dobrze skoordynowanych i perfekcyjnie zaplanowanych działań szczodrego
państwowego mecenatu, ale w wyniku skromnej, pełnej zaangażowania pracy w klubach
i wsparcia związków, niekiedy sponsorów. Ale
• narciarstwo biegowe kobiet: 1 km sprint, 5 km
i 15 km (12 km kategorie na siedząco),
• narciarstwo biegowe mężczyzn: 1 km sprint,
10 km i 20 km (15 km kategorie na siedząco),
• narciarstwo biegowe: sztafeta open 4 x 2,5
km, sztafeta mix 4 x 2,5 km,
przede wszystkim dzięki własnej inicjatywie,
• biathlon kobiet: 6 km, 10 km, 12,5 km,
ciężkiej pracy zawodników i ich trenerów i…
• biathlon mężczyzn: 7,5 km, 12,5 km, 15 km,
niestety, wciąż jeszcze, wybitnej, polskiej im-
• hokej (w pozycji siedzącej na sledżach)
prowizacji.
– 8 drużyn,
• curling na wózkach (10 zespołów mieszanych
XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Soczi 2014
pięcioosobowych, w tym m.in. 1 kobieta).
XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Soczi 2014
W czasie Igrzysk do zdobycia były 72 komplety
odbyły w dniach 7–16 marca 2014 r. pod patro-
medali.
natem Międzynarodowego Komitetu ParaolimSport
Mężczyźni
Kobiety
(K/M)
Razem
pijskiego (International Paralympic Committee,
narciarstwo alpejskie
(zjazdowe)
16
16
–
32
biathlon i narciarstwo
biegowe
18
18
2
38
rapeutów, administratorów, serwisantów),
hokej na sledżach
–
–
1
1
• 600 akredytowanych przedstawicieli mediów,
curling na wózkach
–
–
1
1
34 34
4
72
IPC). Bezpośrednim organizatorem Igrzysk był
Komitet Organizacyjny. W Igrzyskach zaplanowano udział:
• 45 reprezentacji narodowych,
• 700 zawodników w 5 sportach,
• 750 akredytowanych osób towarzyszących
(kierownictwa ekip, trenerów, lekarzy, fizjote-
• 25 000 wolontariuszy.
32
Razem
appear, the paralympians react in an equally
The athletic programme of the games included:
absurd manner and say that if the national
• women’s Alpine skiing (downhill): slalom,
team includes three amputees who have the
giant slalom, super-G, super combination,
total of two lower limbs and require only one
downhill, snowboard cross.
ski each, then what is the difference between
• men’s Alpine skiing (downhill): slalom,
the number of skis bought for the disabled
giant slalom, super-G, super combination,
and for the fully able from the limited budget?
downhill, snowboard cross,
When one pair of skiing boots is enough for
two competitors, the savings grow.
• women’s cross-country skiing: 1 km sprint,
5 km, and 15 km (12 km in a sitting position),
• men’s cross-country skiing: 1 km sprint,
The Polish athletes are successful not because
10 km, and 20 km (15 km in a sitting posi-
of the well-coordinated and perfectly planned
tion),
actions of the generous state patronage, but
• cross-country skiing: open relay
due to their modest involvement in the clubs
4 x 2.5 km, mix relay 4 x 2.5 km,
and the support of the unions, and sometimes
• women’s biathlon: 6 km, 10 km, 12.5 km,
also sponsors. But the main reason is their
• men’s biathlon: 7.5 km, 12.5 km, 15 km,
own initiative, the hard work of the athletes
• hockey (in a sitting position on sledges) –
and their coaches, and… the unfortunately
still great Polish improvisation.
8 teams,
• wheelchair curling (10 mixed teams of five
with at least one woman).
Sochi 2014 11th Paralympic Winter Games
There were 72 medals up for grabs at the
The Sochi 2014 11 Paralympic Winter Games
th
Games.
Women
(W/M)
Total
Committee (IPC). The direct organiser was the
Men
the auspices of the International Paralympic
Sport
were held between 7 and 16 March 2014 under
Alpine skiing (downhill)
16
16
–
32
biathlon and
cross-country skiing
18
18
2
38
sledge hockey
wheelchair curling
–
–
–
–
1
1
1
1
34 34
4
72
Organisation Committee. The Games included:
• 45 national teams,
• 700 competitors in five sports,
• 750 accredited assistants (crew chiefs,
coaches, physicians, physiotherapists,
administrators, service men),
• 600 accredited media representatives,
• 25 000 volunteers.
Total
33
Nową konkurencją w narciarstwie alpejskim
Sport osób niepełnosprawnych nadal kojarzony
w programie Zimowych Igrzysk został snow
jest głównie z rehabilitacją. Idee towarzyszące
board cross, rozgrywany tylko w pozycji stojącej.
współczesnym kierunkom rozwoju ruchu paraolimpijskiego dalekie są jednak od tego punktu
Faworyci wśród alpejczyków naszej reprezenta-
widzenia. Choć w sporcie osób z niepełnospraw-
cji, którymi była para Maciej Kężel – Anna Oga-
nościami nie można pominąć bardzo istotnego
rzyńska, zakwalifikowali się do Igrzysk w Soczi
aspektu rehabilitacyjnego, należy podkreślać,
„z marszu”. W rankingu IPCAS, odpowiedniku
że – analogicznie do sportu osób pełnospraw
FIS, w punktacji zajęli w 2014 r. 9 miejsce
nych – sport osób niepełnosprawnych zorien
w świecie w slalomie z 22,45 pkt IPCAS (im
towany jest na sukces. Na przestrzeni kilku
mniej punktów, tym wyższa pozycja) i 12 miej-
dziesięciu lat dokonała się transformacja
sce w gigancie (52,84 pkt.). Żaden z Polaków
sportu o charakterze rehabilitacyjnym na sport
jeszcze nie doszedł tak wysoko.
o charakterze wyczynowym. Takiej transformacji
uległo także narciarstwo alpejskie.
Nasi alpejczycy wypadli w Soczi generalnie dobrze
– jak nigdy w historii startów naszej reprezentacji
Współczesny sport osób niepełnospraw-
w Zimowych Igrzyskach co najmniej od Lille-
nych ma w wielu warstwach wymiar tożsamy
hammer. Rezultaty były przyzwoite, do medalu
ze sportem pełnosprawnych. Jednocześnie
najbliżej mieli faworyci Maciej Krężel („Start”
polepsza jakość życia.
Katowice) z przewodniczką Anną Ogarzyńską
(„Start” Poznań), którzy ukończyli slalom na
Nie należy jednak utożsamiać narciarstwa
5 pozycji i również na 5 miejscu superkombinację.
rekreacyjnego z wyczynowym. Zawodnikom
W gigancie zajęli 9 miejsce. Piąte miejsca pary
stawiane są wysokie wymagania: spraw-
Maciek – Ania były powodem do radości:
nościowe, odporności psychicznej, zdolności
z tym wynikiem weszli do elity grupy B niewido-
znoszenia niskich temperatur, odporności na
mych/niedowidzących. Takiego rezultatu Polacy
ból. Alpejczycy narażeni są na wiele niedogod-
nie osiągnęli od wielu lat.
ności, ograniczeń, a nawet niebezpieczeństw,
wynikających z deficytów fizycznych. U nar-
34
Pozostali: Andrzej Szczęsny – jazda na jednej
ciarzy mono-ski wielogodzinne przebywanie
narcie, stojący – slalom 10 m, gigant 22 m; Igor
w pozycji siedzącej w ciasnej skorupie zakłóca
Sikorski – mono-ski – slalom 14 m; Rafał Szu-
oddychanie, powoduje skurcze żołądka, zwięk-
miec – monoski – gigant – 20 m. Wielkiego pecha
sza ryzyko odleżyn. Narciarze z racji zakłóceń
miał Michał Klos, który w czasie treningu w Soczi
termoregulacji narażeni są na wychłodzenie
doznał kontuzji kolana i nie mógł wystartować.
– w czasie zawodów przebywają na śniegu
A new competition introduced to the Winter
misfortune, as he injured his knee while trai-
Games was snowboard cross, in a standing
ning in Sochi and was unable to compete.
position only.
Disabled sports continue to be associaThe favourites among our team’s Alpine
ted mainly with rehabilitation. The ideas
skiers, the pair of Maciej Kężel and Anna
accompanying the current directions of
Ogarzyńska, were easily qualified for the
development of the paralympic movement
Sochi Games. Their 2014 placement in the
are far from this perspective. Although it is
IPCAS ranking, the equivalent of the FIS
impossible to omit the significant aspect
ranking, was 9th in slalom with 22.45 IPCAS
of rehabilitation in the sports for the disa-
points (fewer points mean a higher position)
bled, it should be noted that – similarly to
and 12th in giant slalom (52.84 points). No
the sports of the fully able – disabled sports
other Poles have ever been that high.
are oriented towards success. Over the past
decades, disabled sport became less rehabi-
In general, our Alpine skiers did well in Sochi,
litative and more professional. Alpine skiing
achieving the best results since at least
also underwent such transformation.
Lillehammer. The closest ones to a medal
were the favourites, Maciej Krężel (“Start”
In many layers, today’s disabled sports are
Katowice) and his guide Anna Ogarzyńska
identical to the sports of the physically able.
(“Start” Poznań), who took the fifth position
They also improve living quality.
in both slalom and super combination. In
giant slalom, they were ninth. The pair’s fifth
However, recreational skiing should not
places were a good reason for celebration:
be confused with professional skiing. The
the result allowed them to enter the elite of
competitors have high expectations: physi-
group B of the blind and visually impaired.
cal, mental, resistance to low temperatures,
Our athletes had not reached such results in
resistance to pain. Alpine skiers are expo-
many years.
sed to may inconveniences and even risks
resulting from their physical deficiencies.
The results of the others were as follows:
For mono-skiers, the numerous hours spent
Andrzej Szczęsny – one ski in a standing
sitting in the small shell disrupt the bre-
position – slalom 10th place, giant slalom
athing process, cause stomach contractions,
22nd place; Igor Sikorski – mono-ski – slalom
and increase the risk of pressure ulcers.
14th place; Rafał Szumiec – mono-ski – giant
Due to the disturbed thermoregulation, the
slalom – 20th place. Michał Klos had great
skiers are exposed to hypothermia – during
35
przeciętnie 8 godzin, często przy bardzo niskich
alpejczyków są punkty IPCAS (odpowiednik
temperaturach (na lodowcu w grudniu bywa
punktów FIS w narciarstwie pełnosprawnych).
–20ºC). Trening na wysokościach 2–3 km n.p.m.
Punkty decydują o kwalifikacjach do Pucharu
może powodować odwodnienie. Ograniczona
Świata, Mistrzostw Świata i Igrzysk. Nawet
widzialność zakłóca pracę błędnika. Narciarze
pojedynczy sukces w zawodach wysokiej rangi
muszą być odporni na stres, nie poddawać się
nie gwarantuje utrzymania poziomu punktów.
lękowi przed szybkością, która w supergigancie
System zmusza do częstych, nieprzerwanych
i zjeździe oscyluje wokół 100 km/godz. Muszą
w sezonie startów, a absencja w startach prawie
także akceptować ryzyko urazów, a nawet utra-
zawsze obniża pozycję zawodnika w punktacji.
ty zdrowia. W przypadku upadków ograniczona
Za sukces sportowy uznaje się już samo zakwali-
jest bowiem skuteczna asekuracja z powodu
fikowanie do elitarnego Pucharu Świata.
niewielkiej kontroli nad mechaniką sprzętu
narciarskiego lub jazdy tylko na jednej narcie.
Mimo ograniczonych możliwości finansowo-
Szczególnie wysokie ryzyko urazów towarzyszy
-organizacyjnych polscy alpejczycy wykazują się
niewidomym i niedowidzącym, niefunkcjonu-
wysokim zaangażowaniem i motywacją w pro-
jącym na stoku bez przewodnika. Niepełno-
cesie szkoleniowym. Mają też świadomość, że
sprawność nie może być czynnikiem znacząco
dzięki nim narciarstwo alpejskie staje się celem
ograniczającym samodzielność i niezależność
marzeń i wysiłków wielu osób z niepełnospraw-
zawodników. System organizacyjny współza-
nością. Narciarstwo bowiem we wszystkich wy-
wodnictwa sportowego sprawia, że zawodnicy
miarach jest synonimem siły i energii, przepustki
muszą stawić czoła wysokim wymaganiom.
do życia, które mimo niedoskonałości fizycznej
Miernikiem poziomu sportowego narciarzy
staje się ciekawsze i nabiera innych barw.
Romuald Schmidt,
absolwent AWF w Poznaniu. Od 1992 r. – wraz z Tomaszem Tasiemskim – rozwinął w Polsce mono-ski
i adaptowane narciarstwo wodne. Uczestnik Igrzysk Paraolimpijskich Lillehammer 1984, Salt Lake City
2002, Turyn 2006, Vancouver 2010, Soczi 2014. Szef wyszkolenia paraolimpijskiej reprezentacji alpejczyków w latach 2002–2010.
36
the competitions, they spend an average
(the equivalent of FIS points). These points
of 8 hours on snow, often at extremely low
determine qualification for the World Cup,
temperatures (the ice temperature in De-
World Championships, and the Games. Indi-
cember drops to – 20ºC). Training at altitu-
vidual success in high-ranking competitions
des of 2–3 km above sea level may cause
does not guarantee preservation of the point
dehydration. The limited visibility disrupts
level. The system forces frequent competi-
the labyrinths. The skiers must be resistant
tions, continuous during the season, and ab-
to stress and not succumb to the fear of
sences almost always lower the competitor’s
speed, which reaches 100 km/h in super-G
position. The qualification for the elite World
and downhill. They also have to risk injury
Cup is considered as an athletic success.
and even health loss, because their falls have
limited effective protection, which results
Despite their limited financial and organisa-
from the low control of the skiing equipment
tional capacity, the Polish Alpine skiers show
mechanics or running on one ski. A particu-
great involvement and motivation during the
larly high injury risk accompanies the blind
training process. They are also aware that
and the visually impaired, who do not go
they are allowing Alpine skiing to become the
on the slopes without guides. The disability
aim of the dreams and efforts of numerous
cannot limit self-reliance and independence
disabled individuals, because all dimensions
of competitors. The organisational system of
of skiing are synonymous with strength and
athletic competition forces the competitors
energy, a pass to life, which, despite its phy-
to face great challenges. The athletic level
sical imperfections, becomes more interest-
of Alpine skiers is measured by IPCAS points
ing and gains different colours.
Romuald Schmidt,
graduate of the Poznań Physical Education Academy. From 1992, he and Tomasz Tasiemski developed
mono-skiing and adapted water skiing in Poland. Competitor of the Paralympic Games in Lillehammer
in 1984, in Salt Lake City in 2002, in Turin in 2006, in Vancouver in 2010, and in Sochi in 2014. Head
of training of the paralympic Alpine skiing national team between 2002 and 2010.
37
Nominacje
w Pałacu Prezydenckim
Nominacje do składu reprezentacji Polski na XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w Soczi
(7–16 marca 2014 r.) wręczyła 8 zawodnikom i 12 towarzyszącym im osobom (trenerom, serwisantom, lekarzom) małżonka prezydenta RP Anna Komorowska.
Prezydentowa podkreśliła, że start w Igrzyskach Paraolimpijskich jest ukoronowaniem długiej pracy, ogromnego wysiłku nie tylko sportowców, ale także osób ich wspierających. Biało-czerwoną flagę, mającą towarzyszyć ekipie, przekazała na ręce prezesa Polskiego Komitetu
Paraolimpijskiego Longina Komołowskiego.
38
Nominations
at the Presidential Palace
The nominations to the Polish national team for the 11th Winter Paralympic Games in Sochi
(7–16 March 2014) were handed out to eight competitors and their twelve assistants (coaches,
maintenance technicians, physicians) by the wife of the President of Poland, Anna Komorowska.
The First Lady stressed that participation in the Paralympic Games is the result of long work
and great effort of not just the athletes but also their supporters. She presented the white
and red flag to accompany the team to the President of the Polish Paralympic Committee,
Longin Komołowski.
39
Komorowska,
małżonka prezydenta
RP
XI Anna
Zimowe
Igrzyska
Paraolimpijskie
i Longin Komołowski, prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego.
Anna Komorowska, wife of the President
of Poland, and Longin Komołowski, President
of the Polish Paralympic Committee.
40
Andrzej Szczęsny z nominacją na Igrzyska Paraolimpijskie z trenerem Łukaszem Szeligą.
Andrzej Szczęsny with his nomination beside coach
Łukasz Szeliga.
Michał Klos odebrał nominację z rąk prezesa PKPar Longina Komołowskiego.
Michał Klos receiving his nomination from Polish Paralympic Committee President Longin Komołowski.
Witold Skupień złożył podpis na fladze
Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego.
Witold Skupień signing the flag of the
Polish Paralympic Committee.
41
42
Od lewej [Left to right]: Łukasz Szeliga, Bartłomiej Olszewski, Paulina Malinowska-Kowalczyk, Robert Kamiński, Kamil Rosiek, Rafał
Szumiec (na wózku), Longin Komołowski, Witold Skupień, Andrzej Szczęsny, Michał Klos, Stanisław Kępka, Anna Komorowska, Stanisław Jan Kępka, Maciej Krężel, Igor Sikorski (na wózku), Jadwiga Pociask, Wojciech Taraba, Małgorzata Kelm, Anna Ogarzyńska.
43
Nominacje
do reprezentacji Polski
Misja Paraolimpijska
Misja Medyczna
Longin Komołowski
Wojciech Gawroński
Monika Maniak-Iwaniszewska
Jadwiga Pociask
prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego
szef Polskiej Misji Paraolimpijskiej
szef Misji Medycznej, lekarz reprezentacji
fizjoterapeuta
Robert Kamiński
zastępca szefa Polskiej Misji Paraolimpijskiej
Paulina Malinowska-Kowalczyk
attachė prasowy
Narciarstwo alpejskie
Michał Klos – slalom, slalom gigant
rok urodzenia: 1993
miejsce urodzenia: Żory
klasyfikacja: LW 5/7-3
klub: Wojewódzkie Stowarzyszenie Sportu i Rehabilitacji Niepełnosprawnych „Start” w Katowicach
województwo: śląskie
Najważniejsze osiągnięcia sportowe:
2009 Puchar Europy, Solleftea: slalom – 5
2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom gigant – 30, slalom – 32
2011 Puchar Europy, Kühtai: slalom gigant – 6
2012 Finał Pucharu Europy, Auron: slalom gigant – 11
2013 Puchar Europy, Pitztal: slalom gigant – 4
2014 Puchar Europy, La Molina: slalom gigant – 3
2014 Finał Pucharu Europy, Piancavallo: slalom gigant – 8
Andrzej Szczęsny – slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja
rok urodzenia: 1982
miejsce urodzenia: Sanok
klasyfikacja: LW 2
klub: Beskidzkie Zrzeszenie Sportowo-Rehabilitacyjne „Start” w Bielsku-Białej
2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: super kombinacja – 15, slalom – 24,
slalom gigant – 25, super gigant – 30
2013 Puchar Świata, Sestriere: slalom – 7
2013 Mistrzostwa Świata, La Molina: slalom – 7, slalom gigant – 19
2013 Puchar Europy, Pitztal: slalom – 1, super gigant – 6
2014 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom – 2
44
Maciej Krężel – slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja
rok urodzenia: 1991
miejsce urodzenia: Katowice
klasyfikacja: B3
klub: Wojewódzkie Stowarzyszenie Sportu i Rehabilitacji Niepełnosprawnych „Start” w Katowicach
2009 Mistrzostwa Świata, Kongwonland,: slalom gigant – 7, slalom – 8
2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom – 8, slalom gigant – 9
2012 Puchar Europy– 3 miejsce w generalnej klasyfikacji w slalomie
2013 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom gigant – 3, slalom – 4
2013 Mistrzostwa Świata, La Molina: super gigant – 13
2013 Finał Pucharu Świata, Soczi: slalom – 5
2013 Puchar Europy, Kühtai: slalom – 1, slalom gigant – 2, super gigant – 4, super kombinacja – 5
2014 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom – 3, slalom gigant – 5
2014 Puchar Europy – 1 miejsce w klasyfikacji generalnej
Anna Ogarzyńska – slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja
rok urodzenia: 1986
miejsce urodzenia: Poznań
przewodnik Macieja Krężela
klub: Stowarzyszenie Sportowo-Rehabilitacyjne „Start” w Poznaniu
województwo: wielkopolskie
2009 Mistrzostwa Świata, Kongwonland,: slalom gigant – 7, slalom – 8
2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom – 8, slalom gigant – 9
2012 Puchar Europy: slalom – klasyfikacja generalna – 3
2013 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom gigant – 3, slalom – 4
2013 Mistrzostwa Świata, La Molina: super gigant – 13
2013 Finał Pucharu Świata, Soczi: slalom – 5
2013 Puchar Europy, Kühtai: slalom – 1, slalom gigant – 2, super gigant – 4, super kombinacja – 5
2014 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom – 3, slalom gigant – 5
2014 Puchar Europy – 1 miejsce w klasyfikacji generalnej
Rafał Szumiec – slalom, slalom gigant
rok urodzenia: 1983
miejsce urodzenia: Jasło
klasyfikacja: LW 10–2
klub: Integracyjny Klub Sportowy „Druga Strona Sportu” w Krakowie
województwo: małopolskie
2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom – 27
2013 Puchar Europy, Pitztal: super gigant – 12
2013 Puchar Europy, Kühtai: super kombinacja – 12
45
Igor Sikorski – slalom, slalom gigant
(debiutant na Igrzyskach Paraolimpijskich)
rok urodzenia: 1990
miejsce urodzenia: Kraków
klasyfikacja: LW 11
2013 Puchar Europy, Pitztal: super gigant – 12, slalom gigant – 12
2013 Puchar Europy, Kühtai: super kombinacja – 9, super gigant – 9
Łukasz Szeliga
trener
Romuald Schmidt
trener mono-ski
snowboard cross
Wojciech Taraba – SBX
(debiutant na Igrzyskach Paraolimpijskich)
rok urodzenia: 1986
miejsce urodzenia: Kraków
klasyfikacja: SB-LL
2013 Puchar Świata, Landgraaf: SBX – 9
2013 Puchar Europy, Landgraaf: SBX – 9
2014 Finał Pucharu Świata, La Molina: SBX – 14
Małgorzata Kelm
trener snowboardu
Bartomiej Olszewski asystent trenera, serwisant
46
Narciarstwo biegowe i biathlon
Kamil Rosiek – biegi narciarskie – 1 km sprint, 10 km, 15 km; sztafeta 4 x 2,5 km;
biathlon – 7,5 km, 12,5 km, 15 km
rok urodzenia: 1984
miejsce urodzenia: Nowy Sącz
klasyfikacja: LW 12
klub: Zrzeszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych „Start” w Nowym Sączu
2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: biathlon bieg pościgowy – 15;
biegi narciarskie sprint – 16
2011 Mistrzostwa Świata, Chanty – Mansyjsk: biathlon sprint – 2; bieg narciarski 15 km – 4, 10 km – 5
2011 Puchar Świata, Solleftea: biathlon 12,5 km – 3; biegi narciarskie sprint – 5
2011 Puchar Świata, Finsterau: biathlon 7,5 km – 3; biegi narciarskie 15 km – 4
2012 Puchar Świata, Cable: biathlon 12,5 km – 5
2012 Puchar Świata, Vuokatti: biathlon 7,5 km – 4
2013 Mistrzostwa Świata, Solleftea: bieg narciarski 15 km – 13; biathlon 12,5 km – 15
2014 Puchar Świata, Oberried: biathlon 12,5 km – 11
Witold Skupień – biegi narciarskie – 1 km sprint, 10 km; sztafeta 4 x 2,5 km;
biathlon – 7,5 km, 12,5 km (debiutant na Igrzyskach Paraolimpijskich)
rok urodzenia: 1989
miejsce urodzenia: Nowy Sącz
klasyfikacja: LW 5/7
klub: Zrzeszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych „Start” w Nowym Sączu
2014 Puchar Świata, Vuokatti: bieg narciarski 10 km techniką dowolną – 18;
biathlon 12,5 km – 14, 7,5 km – 16
Stanisław Kępka
trener
Stanisław Jan Kępka serwisant
47
Wioska olimpijska
– powitanie
Maciej Krężel, Mochał Klos, Jadwiga Pociask i trzymający pochodnię Rafał Szumiec.
Maciej Krężel, Michał Klos, Jadwiga Pociask and with the torch Rafał Szumiec.
Monika Maniak-Iwaniszewska, szef Misji Paraolimpijskiej (w środku) z asystentami.
48
Monika Maniak-Iwaniszewska, head of the
Paralympic Mission (in
the middle) with assistants.
Igor Sikorski i Rafał Szumiec przed
ceremonią powitania w wiosce.
Igor Sikorski and Rafał Szumiec
before the welcoming ceremony in
the village.
Witold Skupień i Kamil Rosiek.
Witold Skupień and Kamil Rosiek.
Łukasz Szeliga, siostra zakonna, Wojciech Taraba.
Łukasz Szeliga with a nun and Wojciech Taraba.
49
Wolontariusze witający reprezentacje w strefie międzynarodowej wioski paraolimpijskiej.
International zone of the paralympic village – the national teams are greeted by volunteers.
50
Przemarsz polskiej reprezentacji przez strefę międzynarodową wioski paraolimpijskiej na ceremonię powitania.
March of the Polish national team through the international zone of the paralympic village during the welcoming ceremony.
51
Część artystyczna ceremonii powitania w wiosce.
52
Artistic part of the welcoming
ceremony in the village.
Reprezentacja Polski po ceremonii powitania w wiosce z maskotkami paraolimpijskimi: Śnieżynką i Promyczkiem.
The Polish national team after the welcoming ceremony in the village with the
paralympic mascots: Ray of Light and
Snowflake.
Zegar w centrum Soczi, odmierzający czas do otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich.
The clock in Sochi counting down the time remaining to the Opening of the
Paralympic Games.
Małgorzata Kelm, Jadwiga Pociask i Anna Ogarzyńska z żołnierzami kompanii reprezentacyjnej.
Małgorzata Kelm, Jadwiga Pociask and Anna Ogarzyńska with the soldiers of the representative guard.
53
54
Ceremonia Otwarcia
Igrzysk Paraolimpijskich
Soczi, położony w najcieplejszym miejscu
pijskiego – obecny Thomas Bach z Niemiec
Rosji, w klimacie subtropikalnym, jej naj-
i jego poprzednik Count Jacques Rogge
większy letni kurort stał się w roku 2014 or-
z Belgii, a także przewodniczący Międzyna-
ganizatorem Zimowych Igrzysk Olimpijskich
rodowego Komitetu Paraolimpijskiego sir
i Paraolimpijskich. I tylko z pozoru brzmi
Philip Craven. Ten ostatni w swoim wystą-
to niedorzecznie. Soczi leży bowiem u stóp
pieniu podkreślił, że jest to szczególny dzień,
monumentalnego łańcucha gór Wielki Kau-
który zgromadził wyjątkowych zawodników:
kaz, stwarzającego wspaniałe możliwości
„To Wy pokazujecie światu, że to, co wydaje
do rozgrywania wszelkich konkurencji spor-
się niemożliwe, jest jednak realne. Jesteście
towych, do których uprawiania niezbędne są
wzorem do naśladowania. Grajcie fair i do-
śnieg i lód.
brze się bawcie!”.
Otwarcie XI Zimowych Igrzysk Paraolimpij-
Przewodniczący Ukraińskiego Komitetu Para-
skich, które nastąpiło 7 marca 2014 r., miało
olimpijskiego Walery Suszkiewicz, nawiązu-
niezwykle uroczysty charakter i piękną oprawę
jąc do szczytnych idei olimpijskich i trudnej
artystyczną. Ceremonię zorganizowano na
sytuacji politycznej, powiedział m.in.: „Mod-
zapełnionym widzami czterdziestotysięcznym
lę się do Boga, żebyśmy mogli startować dla
stadionie olimpijskim „Fiszt”, a po zapale-
pokoju w Europie, na świecie i na Ukrainie”.
niu olimpijskiego znicza tradycyjną formułę
„Zimowe igrzyska ogłaszam za otwarte”
Polską reprezentację w defiladzie uczestni-
wypowiedział prezydent Federacji Rosyjskiej
ków Igrzysk poprowadził chorąży reprezen-
Władimir Putin. W uroczystości wzięli udział
tacji Maciej Krężel, dumnie i wysoko niosąc
szefowie Międzynarodowego Komitetu Olim-
biało-czerwoną flagę.
55
Opening Ceremony
of the Paralympic
Winter Games
In 2014, Sochi, Russia’s biggest and warm-
pic Committee. The latter stressed that this
est summer resort in the subtropical
was a special day, which had gathered special
climate, hosted the Winter Olympic and
competitors. “You have shown the world that
Paralympic Games. This only seems ridic-
absolutely nothing is impossible. You are real
ulous at first glance, as Sochi is located at
role models. Play fair and have fun!”
the foot of the Greater Caucasus mountain
range, which creates excellent conditions
Valeriy Sushkevich, the President of the Na-
for all sports that require snow or ice!
tional Paralympic Committee, referred to the
noble Olympic idea and the difficult political
The Opening Ceremony of the 11th Paralym-
situation by saying, “I am praying to God that
pic Winter Games, which was held on
we are able to compete in peace in Europe,
7 March 2014, was very special and had
throughout the world, and in Ukraine.”
a beautiful artistic entourage. The ceremony was hosted at the full 40-thou-
During the parade of the competitors, the
sand-seat Fisht Olympic Stadium, and the
Polish national team was led by its flag bear-
traditional words following the lighting
er Maciej Krężel, who held the white and red
of the torch, “I declare the Winter Games
flag high and with pride.
open,” were said by the President of the
Russian Federation, Vladimir Putin. The
ceremony was also attended by the current
head of the International Olympic Committee, Thomas Bach from Germany, and
his predecessor, Count Jacques Rogge from
Belgium, as well as Sir Philip Craven, the
President of the International Paralym-
56
Wniesienie flagi paraolimpijskiej.
Carrying of the paralympic flag.
Przed zapaleniem znicza paraolimpijskiego, na wózku: Sergey Shilov, z pochodnią: Olesya Vladikina.
Before the lighting of the paralympic torch, on wheelchair:
Sergey Shilov, with a torch: Olesya Vladikina.
57
WejścieIgrzyska
reprezentacji Polski
na stadion „Fiszt”. Polską flagę niósł chorąży reprezentacji
XI Zimowe
Paraolimpijskie
58
paraolimpijskiej Maciej Krężel z przewodniczką Anną Ogarzyńską.
Entrance of the Polish Representation to the Fisht Stadium. The Polish flag is carried
by the flag bearer of the national team Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska.
59
60
Przygotowania przed wejściem na stadion podczas ceremonii otwarcia Igrzysk.
Preparation before the entrance to the stadium during the opening ceremony.
Paulina Malinowska-Kowalczyk, Anna Ogarzyńska, Jadwiga Pociask i szef Misji Paraolimpijskiej Meksyku – Sergio
Durand Alcántara.
With the Head of the Mexican Paralympic Mission.
Romuald Schmidt, Stanisław Kępka.
Malowanie polskich barw na twarzach: Anna Ogarzyńska,
Paulina Malinowska-Kowalczyk.
Painting faces with the colours of the Polish flag.
Paulina Malinowska-Kowalczyk, pop, Łukasz Szeliga,
Bartłomiej Olszewski.
61
62
Część artystyczna Ceremonii Otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich
– 504 młode baletnice tworzą wzory płatków śniegu.
Artistic part of the Opening Ceremony of the Paralympic Games
– 504 young ballet dancers forming snowflake patterns.
63
Punkt kulminacyjny części artystycznej – lodołamacz „Mir”.
64Culmination of the artistic part – the ”Mir” icebreaker.
65
Ostatnie treningi
i przygotowania
w Soczi
The final practices
and preparations
in Sochi
66
Przygotowanie trasy slalomowej.
Preparation of the slalom route.
67
68
Widok na Abchazję.
A view of Abkhazia.
Rafał Szumiec podczas ćwiczeń w siłowni.
Rafał Szumiec training in the gym.
Michał Klos i Anna Ogarzyńska przed treningiem.
Michał Klos and Anna Ogarzyńska before practice.
Andrzej Szczęsny i Michał Klos na wyciągu krzesełkowym w drodze na trening.
Andrzej Szczęsny and Michał Klos on the chairlift on their way to training.
Igor Sikorski i Rafał Szumiec przed treningiem.
Igor Sikorski and Rafał Szumiec before practice.
69
Narciarstwo alpejskie
Alpine skiing
70
71
Narciarstwo alpejskie jest dyscypliną, któ-
Alpine skiing is like cross-country skiing,
ra w zależności od potrzeb – podobnie jak
it can serve as an exercise, recreation, form
narciarstwo biegowe – może mieć charakter
of tourism, or athletic competition. Alpine
usprawniający, rekreacyjny, turystyczny lub
skiers can include people with a broad range
współzawodnictwa sportowego. W narciar-
of ailments and disabilities. This discipline
stwie alpejskim mogą uczestniczyć osoby
develops both mental and physical ability,
z szerokim spektrum schorzeń i niepełno-
including perception, courage, concentration,
sprawności. Dyscyplina ta kształtuje zarów-
the ability to make decisions, strength, endu-
no umiejętności psychiczne, jak i fizyczne:
rance, quickness, and coordination.
spostrzegawczość, odwagę, koncentrację,
zdolność podejmowania decyzji, siłę, wytrzymałość, szybkość i koordynację.
Maciej Krężel – super gigant.
Maciej Krężel – super-G.
72
Rafał Szumiec – slalom gigant.
Rafał Szumiec – giant slalom.
Przed startem – Bartłomiej Olszewski, Łukasz Szeliga, Anna Ogarzyńska.
Before the competition – Bartłomiej Olszewski, Łukasz Szeliga, Anna Ogarzyńska.
73
Zasady
Pod auspicjami Międzynarodowego Komitetu
i kombinacja (super gigant i slalom) dla kobiet
Paraolimpijskiego (International Paralympic
i mężczyzn. W zależności od rodzaju konku-
Committee, IPC) organizowane są: Puchary
rencji i rangi zawodów trasa przejazdu musi
Europy, Puchary Świata, Mistrzostwa Świata
spełniać określone warunki techniczne i otrzy-
i Igrzyska Paraolimpijskie. Zawody te roz-
mać homologację FIS.
grywane są zgodnie z przepisami Międzynarodowej Federacji Narciarskiej (Fédération
Bramki – zgodnie z przepisami FIS – ustawiane
Internationale de Ski, FIS), uzupełnionymi
są przez regulaminową komisję, która powin-
o przepisy Międzynarodowego Komitetu
na posługiwać się urządzeniami optycznymi.
Paraolimpijskiego.
Szczególnie podczas zawodów w trudnych
warunkach atmosferycznych Komisja dokłada
Rozgrywane są następujące konkurencje:
wszelkich starań, aby trasa była bezpieczna dla
slalom, slalom gigant, super gigant, zjazd
zawodników.
Przed startem slalomu
– Maciej Krężel i Łukasz Szeliga.
Maciej Krężel and Łukasz Szeliga
74– before the slalom competition.
Andrzej Szczęsny na starcie slalomu do superkombinacji.
Andrzej Szczęsny in the starting position of the slalom for
the supercombination.
75
Andrzej Szczęsny po pierwszym przejeździe slalomu,
obok Austriacy Thomas Grochar i Martin Wuerz.
Andrzej Szczęsny after his
first slalom run beside Austrians, Thomas Grochar and
Martin Wuerz.
76
Nowozelandczyk Adam Hall – super gigant.
Adam Hall from New Zeland – super-G.
Rules
European Cups, World Cups, World Cham-
super-G, and combination (super-G and sla-
pionships, and Paralympic Games are orga-
lom). Depending on the type and rank of the
nised under the auspices of the International
competition, the route must satisfy specific
Paralympic Committee (IPC). These competi-
technical requirements and receive FIS certi-
tions fall under the regulations of the Inter-
fication.
national Ski Federation (Fédération Internationale de Ski, FIS), which are complemented
According to FIS regulations, the gates are
with the regulations of the International
arranged by the regulation committee, which
Paralympic Committee.
should apply optical devices. The Commission makes all efforts to make the route safe
The following competitions are organised for
for the disabled competitors, particularly in
both men and women: slalom, giant slalom,
difficult weather conditions.
Igor Sikorski na mono-ski – slalom gigant.
77
Igor Sikorski on the mono-ski – giant slalom.
XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Trener udzielał ostatnich wskazówek Maciejowi Krężelowi i Annie Oga
78
rzyńskiej przed startem slalomu do superkombinacji.
Łukasz Szeliga giving last tips to Maciej Krężel and Anna Ogarzyńska
before the supercombination slalom.
Andrzej Szczęsny – slalom do superkombinacji.
Andrzej Szczęsny – supercombination slalom.
79
W narciarstwie alpejskim obowiązuje kla-
go z uwzględnieniem handicapu w danej
syfikacja indywidualna. Zawodnicy startują
kategorii i konkurencji), celem wyłonienia
w 3 grupach, czyli w danej konkurencji są do
zwycięzców i wyznaczenia kolejnych miejsc.
zdobycia tylko 3 komplety medali. Są to:
Współczynniki ustalane są przez komisję
narciarstwa alpejskiego IPC na podstawie
zawodnicy z uszkodzeniami narządu ru-
analizy wyników w danym sezonie i syste-
chu startujący w pozycji stojącej (LW1
matycznie weryfikowane przed następnym
– LW9),
sezonem.
zawodnicy z uszkodzeniami narządu ruchu startujący w pozycji siedzącej na spe-
Podczas zawodów wszyscy zawodnicy
cjalnym sprzęcie tzw. mono-ski (LW10/1
niewidomi i niedowidzący mają obowiązek
– LW12/2),
jazdy z przewodnikiem. Kontakt między
zawodnicy z uszkodzeniem wzroku (B1 – B3).
zawodnikiem a przewodnikiem jest głosowy, można używać mikrofonów i wzmacnia-
Zawodnikom startującym w wymienionych
czy akustycznych. Przewodnik i zawodnik
grupach przydzielone zostają, zgodnie z sy-
przejeżdżają wszystkie bramki. Zawodnicy
stemem RHC-KREK, tzw. handicapy (współ-
z klasą B1 mają obowiązek używania nie-
czynnik do przeliczania czasu rzeczywiste-
przezroczystych gogli.
Andrzej Szczęsny – slalom.
80
Maciej Krężel z przewodniczką Anna Ogarzyńską – slalom.
Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska – slalom.
Rafał Szumiec na mono-ski – slalom gigant.
Rafał Szumiec on the mono-ski – giant slalom.
81
Alpine skiing is governed by the individual
mentioned above receive so-called handi-
classification presented below. The competi-
caps (factor for calculation of real time with
tors start in three groups, which means that
consideration of the handicap within a given
there are three sets of medals up for grabs in
category and competition) in order to estab-
a given discipline. The groups are:
lish the winners and subsequent placement.
The factors are determined by the IPC Alpi-
competitors with damaged organs of loco-
ne skiing commission based on the analyses
motion competing in a standing position
of the results during a given season and
(LW1 – LW9),
are systematically verified before the next
season.
motion competing in a sitting position on
special equipment, the so-called mono-ski
During the competition, all blind and visual-
(LW10/1 – LW12/2),
ly impaired competitors must ski with a gui-
competitors with visual impairment
(B1 – B3).
de. The contact between the competitor and
the guide is through voice. Microphones and
acoustic amplifiers are permitted. The guide
According to the RHC-KREK system, the
and the competitor pass through all gates.
competitors participating in the groups
B1 competitors must wear opaque goggles.
Australijczyk Toby Kane – super gigant.
Toby Kane from Australia – super-G.
82
Ania Ogarzyńska, Jakub Kraco, SKV (złoty medalista w grupie B), Maciej Krężel po super gigancie.
Ania Ogarzyńska, Jakub Kraco SKV (gold medal in group B), Maciej Krężel after the super-G.
Austriak – Roman Rabl – slalom do superkombinacji.
Roman Rabl from Austria – slalom for the supercombination.
83
84
Andrzej Szczęsny – slalom gigant.
Andrzej Szczęsny – giant slalom.
85
Andrzej Szczęsny w trakcie rozgrzewki przed startem.
Andrzej Szczęsny – warming up before the competition.
86
Andrzej Szczęsny w swojej koronnej konkurencji – slalomie.
Andrzej Szczęsny – slalom.
Ostatnie metry Andrzeja Szczęsnego przed metą – slalom gigant.
Andrzej Szczęsny – giant slalom – just before the finish line. 87
Rafał Szumiec na mono-ski.
Rafał Szumiec on the mono-ski.
88
89
Igor Sikorski
90
Rafał Szumiec
91
Start Macieja Krężela z przewodniczką Anną Ogarzyńską – slalom do superkombinacji.
Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska – slalom for the supercombination.
92
93
Maciej Krężel z przewodniczką Anną Ogarzyńską – slalom do superkombinacji.
94Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska – slalom for the supercombination.
Historia
Pierwszą osobą w Polsce, która dostrzegła
ną osób niepełnosprawnych. W corocznych
w narciarstwie formę rehabilitacji, była dr Ja-
turnusach narciarskich uczestniczyli zawod-
nina Tomaszewska, ówczesny adiunkt Kliniki
nicy z amputacjami kończyn, niewidomi,
Ortopedycznej Akademii Medycznej w Pozna-
głuchoniemi i z różnymi porażeniami i uszko-
niu. Z jej inicjatywy w lutym 1956 r. zorgani-
dzeniami aparatu ruchu.
zowano pierwszy w kraju kurs narciarski dla
osób z amputacjami w Cieplicach Śląskich
Pierwsze Ogólnopolskie Zawody Narciarskie
Zdroju w Ośrodku Naukowo-Rehabilitacyj-
dla niepełnosprawnych ruchowo odbyły się
nym. W roku 1959 w Bukowinie Tatrzańskiej
w 1970 r. Począwszy od 1971 r. organizowane
odbył się turnus leczniczo-rehabilitacyjny
są przez PZSN „Start” i jego jednostki orga-
z programem narciarskim dla niepełnospraw-
nizacyjne „Start” Mistrzostwa Polski Nie-
nych pracujących w spółdzielniach inwalidów.
pełnosprawnych w narciarstwie zjazdowym.
Od 1961 r. Polski Związek Sportu Niepełno-
Mistrzostwa uzyskały miano imprezy punk-
sprawnych „Start” (ówczesne Zrzeszenie
towanej w rankingach IPCAS – europejskim
Sportowe „Start”) zajmuje się kulturą fizycz-
i światowym.
95
History
The first person in Poland to recognise the
porting the physical culture of the disabled.
rehabilitation potential of skiing was Dr
The annual skiing stays were attended by
Janina Tomaszewska, who was an assistant
competitors after limb amputations, with
professor at the Orthopaedic Clinic of the
vision loss, hearing and vision loss, and with
Poznań Medical Academy. Her initiative
various damage to the motor system.
resulted in the organisation of the country’s
96
first skiing course for amputees in 1956 in
The first Polish Skiing Competition for peo-
Cieplice Śląskie-Zdrój at the Science and
ple with motor impairments took place in
Rehabilitation Centre. In 1959, Bukowina Ta-
1970. Since1971, PZSN “Start” and its organ-
trzańska hosted a rehabilitation and treat-
isational units have organised the “Start”
ment stay with a skiing programme for the
Polish Downhill Skiing Championships for
disabled employed in co-operatives. From
the disabled. The Championships received
1961 onwards, the “Start” Polish Association
the rank of event with points counting
for Disabled Athletes (then known as the
towards the European and global IPCAS
“Start” Athletic Association) has been sup-
rankings.
97
Reprezentanci Polski w narciarstwie alpejskim.
Members of the Polish national Alpine skiing team.
98
99
nierównych warunkach na trasach zdecydowanie
trudniej było rywalizować zawodnikom, których
niepełnosprawność bardziej ogranicza utrzymanie równowagi (Andrzej Szczęsny, Rafał Szumiec), niż sportowców innych klas startowych.
Od Igrzysk Paraolimpijskich w Turynie w 2006 r.
Przygotowania w sezonie paraolimpijskim
zmieniły się zasady kwalifikacji medalowych, co
niezwykle utrudnił brak śniegu niemal w całej
sprawiło, że zmniejszyła się radykalnie licz-
Europie. Nie mogliśmy przeprowadzić zapla-
ba rozdawanych medali. Wprowadzenie tych
nowanych treningów szybkościowych, których
zasad sprawiło, że niezwykle trudno jest wygrać
najbardziej zabrakło Maciejowi z Anią i Andrze-
sportową rywalizację z zawodnikami krajów
jowi. Andrzej podczas pierwszego startu w super
alpejskich.
gigancie również mocno nadwyrężył swoje jedyne kolano, wpadając w jedną z niewidocznych
Po raz pierwszy od zastosowania nowych zasad
we mgle dziur na trasie. W konsekwencji tego
mieliśmy realne szanse na sięgnięcie po medale.
urazu do samego końca, czyli do startu w swojej
Głównymi kandydatami do pozycji na podium
koronnej konkurencji – slalomu – nie odzyskał
byli: Maciej Krężel, startujący w grupie osób
pełni formy. Uplasował się dopiero na 11 miejscu,
niewidomych i niedowidzących z przewodniczką
czego nikt się nie spodziewał. Zarówno debiutu-
Anną Ogarzyńska, i najbardziej doświadczony
jący Igor Sikorski, jak i wszyscy zawodnicy – poza
w ekipie Andrzej Szczęsny, startujący w grupie
Andrzejem w slalomie – zajęli zaplanowane
zawodników jeżdżących na stojąco. Liczyłem
miejsca. Niestety do pełni szczęścia zabrakło
również na bardzo wysokie lokaty Michała
medalu, o który otarli się w super kombinacji
Klosa. Niestety znalazł się on w licznej grupie
Maciej Krężel i Ania Ogarzyńska. Po slalomie
zawodników, którzy na skutek trudnych wa-
uplasowali się na 3 pozycji. Niestety do pełni
runków śniegowych na trasach doznali kontuzji
szczęścia zabrakło równie udanego przejazdu
uniemożliwiającej starty w zawodach.
w super gigancie. Występ naszych alpejczyków
oceniam jako przyzwoity.
Nie pamiętam takich zawodów od czasów
Nagano (1998), w których interwencje ekip
Jeszcze raz dziękuję wszystkim zawodnikom
medycznych były tak częste jak w Soczi – zarów-
i osobom wspierającym naszą ekipę.
no podczas treningów, jak i zawodów. W tych
100
trener Łukasz Szeliga
Since the 2006 Paralympic Games in Turin,
the medical crews – during both practice and
medal classification rules have changed, which
competition. These unfair conditions made it
considerably reduced the numbers of awarded
much harder for the competitors, whose dis-
medals. The introduction of these rules has
ability has more influence on keeping balance
made it very difficult to win athletic rivalries
(Andrzej Szczęsny, Rafał Szumiec) than for
with competitors from Alpine countries.
those in other competition classes.
This was our first realistic chance to reach for
The preparations during the paralympic season
medals since the introduction of the new rules.
were very difficult due to the lack of snow in
Our favourites for the podium included Ma-
almost all of Europe. We were not able to con-
ciej Krężel, competing in the blind and visually
duct the speed training, which was very neces-
impaired group with his guide Anna Ogarzyńs-
sary to Maciej, Ania and Andrzej. Andrzej also
ka, and the most experienced member of our
sprained his only knee during his first start in
team, Andrzej Szczęsny, who competed in the
the super-G as he fell into one of the fogged up
standing position group. We were also counting
holes on the route. In consequence of the inju-
on high places from Michał Klos, who unfortu-
ry, Andrzej was unable to recover his form until
nately joined the group of athletes injured on
the end, including the start in his best compe-
the difficult snow conditions, such as soft and
tition, the slalom. He finished on the 11th place,
heavy snow and quickly appearing holes on the
which was completely unexpected. The debut-
training and competition routes, and was unable
ing Igor Sikorski and all our other competitors
to compete.
– apart from Andrzej in the slalom – finished
with the planned placement. Unfortunately,
Not since the days of Nagano (1998) was there
we were not able to win a medal. The closest
an event with such frequent interventions of
to one were Maciej Krężel and Ania Ogarzyńska
in the supercombination. They were third after
the slalom, but fell short due to an inferior run
in the super-G. The starts of our Alpine skiers
have to be seen as adequate.
I would like to thank all of the competitors for
their work and all these who support our team.
Coach Łukasz Szeliga
Łukasz Szeliga – smarowanie nart przed startem.
Łukasz Szeliga – ski waxing before the competition.
101
Snowboard cross
103
104
Wojciech Taraba – 15 miejsce w snowboard cross.
Wojciech Taraba –15th position in the Snowboard Cross.
105
106
Upadki też zdarzały się na desce, ale były niegroźne. Wszyscy ukończyli szczęśliwie
zawody. Z trzech przejazdów liczy się czasy z 2 najlepszych ukończonych.
There were also falls in the snowboard, fortunately not serious ones.
Everyone successfully finished the competition. The top two times of
the three runs are taken into consideration.
107
Mimo to w dniu startu stanął na wysokości
sportowego zadania. Po pierwszym przejeździe oboje wiedzieliśmy, że stać go na więcej.
Stres udzielał się wszystkim ekipom. Kolejnymi przejazdami poprawił czas o 8 sekund,
ostatecznie plasując się na 15 pozycji spośród
33 zawodników. Jestem z niego bardzo duma
i zadowolona z tego wyniku.
Zimowe Igrzyska Pararolimpijskie Sochi 2014
Wojtek osiągnął wysoki poziom sportowy
były debiutem Wojtka Taraby na imprezie
przez 2 lata, jest stosunkowo młody jak
tak wysokiej rangi sportowej. Zanim jednak
na zawodnika startującego w tej dyscyplinie.
dotarliśmy do tego wymarzonego celu, droga
Warto, by jeszcze porywalizował z najlepszy-
była długa i wyboista, jak to w życiu spor-
mi zawodnikami na świecie. Nie wiadomo,
towca po prostu jest.
czy tak się stanie, bo środki finansowania
rok po paraolimpiadzie są bardzo małe.
Proces treningowy zaczął się 2 lata wcześ-
Chcielibyśmy wziąć udział w co najmniej
niej, począwszy od pierwszego dnia na
2 z 4 imprez sportowych w nadchodzącym
śniegu, po dziesięcioletniej przerwie. W maju
sezonie. Do teamu dołączą niedługo 2 nowe
2012 r. zapadła decyzja o włączeniu paras-
zawodniczki, więc i nasze potrzeby finanso-
nowboardu do listy dyscyplin paraolimpij-
we znacznie wzrosną.
skich. Mieliśmy niewiele czasu i środków,
żeby przygotować się do rywalizacji z naj-
Sportowa przyszłość Wojtka Taraby oraz
lepszymi zawodnikami. Dzika karta do Soczi
tworzącej się sekcji i kadry parasnowboar-
jest potwierdzeniem tego, że można w tak
dowej będzie zależała od wielu czynników,
krótkim czasie przygotować ciało i umysł do
począwszy od chęci, przez źródła finansowa-
podjęcia rywalizacji sportowej na najwyż-
nia, po czas dzielony między pracą lub szkołą
szym poziomie.
a treningami. Liczymy jednak, że nam się to
uda. Może kolejnym chętnym do uprawiania
Forma Wojtka podczas Igrzysk nie była
snowboardu sport ten odmieni życie.
najlepsza, gdyż zmagał się z problemami
dermatologicznymi i miał kłopoty ze snem.
108
trener Małgoarzata Kelm
The Sochi 2014 Winter Paralympic Games
compete some more with the best athletes
were Wojtek’s debut at such high-class
in the world. Yet this is in question, because
sports events, but before we accomplished
the funds in the year following the Paralym-
this goal, the path to it was long and hard,
pic Games are very limited. We would like
like the life of an athlete.
to compete in at least 2 of the 4 events in
the upcoming season. The team will soon be
The training process began two years earli-
joined by two new female competitors, so our
er, starting with his first day on snow after
financial needs will considerably rise.
a 10-year break. The decision of including
para-snowboard into the list of paralympic
The athletic future of Wojtek Taraba and the
disciplines was made in May 2012. We did
para-snowboard division and national team
not have much time or resources to prepare
under construction will depend on many
for the competition with top athletes. The
factors, starting with will, through sources of
Sochi wild card confirmed that it is possible
funding, to the time shared between school
to prepare the body and the mind over such
or work and training. We hope to succeed.
a short time to assume athletic rivalry at the
Perhaps this sport will change the lives of the
highest level.
future snowboarders.
During the Games, Wojtek’s form was not at
Coach Małgoarzata Kelm
its peak, since he was battling dermatological problems and insomnia. Nevertheless,
on the day of the competition, he rose to the
occasion. After the first run, we both knew
that he could do better. All of the teams were
experiencing stress. His subsequent runs
improved his time by 8 seconds and placed
15th in a field of 33. I am very proud of him
and his result.
It took Wojtek two years to reach a high
athletic level. He is relatively young for
a competitor in this discipline. He should
109
Narciarstwo biegowe
i biathlon
110
Cross-country skiing
and biathlon
111
112
Narciarstwo biegowe jest dyscypliną spor-
lectwem. Polega na biegu na określonym
tową polegającą na przemieszczaniu się na
dystansie – zwykle od 6 do 20 km, w czasie
nartach w terenie pokrytym śniegiem. Narty
którego zawodnicy 2 lub 4 razy zajmują sta-
mocuje się do butów lub w przypadku za-
nowiska na strzelnicy, przyjmując postawę
wodników z grupy siedzącej do specjalnie
stojącą (tylko u sprawnych), leżącą lub siedzą-
wykonanych siedzisk (sledżów) za pomocą
cą (w przypadku zawodników na sledżach),
specjalistycznych wiązań.
oddając za każdym razem po 5 strzałów.
Biathlon to specyficzna zimowa dyscyplina
W obu konkurencjach zwycięzcą zostaje za-
sportowa, łącząca biegi narciarskie ze strze-
wodnik, który najszybciej pokona trasę.
Cross-country skiing is a sports discipline in
It includes running over a specific distance –
which participants move on skis on snow-
usually between 7.5 and 20 km, during which
-covered area. Skis are attached to boots or
the competitors enter the shooting gallery two
in case of sportsmen from the group competing
or four times in standing (concerns physically
in a sitting position – to specially manufactured
able athletes only) or lying positions, and take
sledges, with the use of specialised binding.
5 shots each time.
Biathlon is a specific winter sport, which com-
In both competitions, the winner is the one
bines cross-country skiing with rifle shooting.
who completes the run with the best time.
Witold Skupień w biegu narciarskim na dystansie 10 km.
Witold Skupień competing in the 10 km cross-country race.
113
Zasady
Konkurencje w narciarstwie biegowym i biat-
Rozgrywane są następujące konkurencje,
hlonie rozgrywane są na ogół podczas tych
które dostosowane są do poszczególnych klas
samych zawodów zgodnie z przepisami Mię-
startowych:
dzynarodowej Federacji Narciarskiej (FIS)
Narciarstwo biegowe – sprint (800 m – 1200 m),
uzupełnionymi o przepisy Międzynarodowego
bieg średni (5 km – 10 km), bieg długi (12 km
Komitetu Paraolimpijskiego (IPC). Najczęściej
– 20 km), sztafeta (4 x 2,5 km)
zawodnicy, którzy startują w konkurencjach
Biathlon – krótki (6 km – 7,5 km), średni (10 km
biegowych, startują również w biathlonie,
– 12,5 km), bieg pościgowy (10 km – 12,5k m)
aczkolwiek w ostatnich sezonach zauważyć
długi (12,5 km – 15 km)
można tendencję do coraz większej specjalizacji. W biathlonie zawodnicy nie biegają z bronią
Zawodnicy startują w trzech grupach niepeł-
pneumatyczną. Znajduje się ona na stanowi-
nosprawności, czyli w danej konkurencji są do
skach strzeleckich. Zawodnicy strzelają z broni
zdobycia tylko 3 komplety medali:
własnej lub organizatora (w przypadku zawod-
zawodnicy z uszkodzeniami narządu ruchu
ników z grupy niewidomych/niedowidzących).
startujący w pozycji stojącej (LW2 – LW9),
W zależności od rodzaju niepełnosprawności
zawodnicy z uszkodzeniami narządu ruchu
broń może być dostosowana do indywidualnych
startujący w pozycji siedzącej na specjalnym
możliwości zawodnika. Strzelanie wykonywane
sprzęcie typu sledże, dostosowanym indywi-
jest w zasadzie w pozycji leżącej. Zawodnicy
dualnie do zawodnika (LW10 – LW12),
mogą również strzelać w pozycji siedzącej –
zawodnicy z uszkodzeniem wzroku (B1 – B3).
dotyczy to osób startujących na „sledżach”.
Zawodnicy niewidomi korzystają ze specjalne-
Aby wyłonić zwycięzcę stosuje się specjalny
go urządzenia akustycznego, umożliwiającego
przelicznik procentowy ustalony dla każdej
im strzelanie do celu.
klasy startowej, różniący się także w zależności
od techniki, którą pokonuje dystans: technika
W biathlonie długim za każdy niecelny strzał
klasyczna lub technika dowolna (nie dotyczy
do końcowego czasu, każdego z zawodników
zawodników z grupy siedzącej LW10 – LW12).
doliczana jest karna minuta, natomiast w biat-
114
hlonie krótkim (przy 2 strzelaniach) oraz śred-
Podczas zawodów wszyscy zawodnicy niewi-
nim i pościgowym (przy 4 strzelaniach)
domi i niedowidzący startują z przewodnikiem.
za każdy niecelny strzał zawodnicy biegają kar-
Kontakt między zawodnikiem, a przewodnikiem
ną rundę dodatkową, która liczy sobie 150 m.
jest jedynie głosowy.
Witold Skupień – biathlon 7,5 km.
Witold Skupień – 7.5 km biathlon competition.
115
Rules
Cross-country skiing and biathlon competitions usually take place during the same event,
according to the regulations of the International
Ski Federation (FIS – Fédération Internationale
de Ski) supplemented with the regulations of
the International Paralympic Committee (IPC).
The competitors participating in the cross-country competitions usually also take part in biathlon. During the biathlon, the competitors
do not run with air rifles, which are kept at the
shooting galleries. The competitors shoot their
own weapons or those provided by the organiser. Depending on the disability, the rifles can be
adapted to the individual needs of the competitors. Shooting is done when lying down. The
competitors may also shoot in a sitting position – this specifically concerns the individuals
competing on sledges. The visually impaired
competitors use a special acoustic device, which
assists their marksmanship. In long-distance
biathlon, for each missed target a penalty time
of one minute is added to the final time of each
participant. In sprint (where contestants shoot
twice), middle-distance and pursuit runs (with
four shooting bouts) each miss means a penalty
loop of 150 m.
The following competitions are held (adjusted to
individual classes):
Cross-country skiing – sprint (800 m – 1200 m),
middle distance (5 km – 10 km), long distance
(12 km – 20 km), relay (4 x 2.5 km)
Biathlon – sprint (6 km – 7.5 km), middle
116
Broń do biathlonu na stacji
XI Winterstrzelniczej.
Paralympic Games
Biathlon rifles at the
shooting gallery.
distance (10 km – 12.5 km), pursuit (10 km
A special percentage indicator is used to select
– 12.5 km), long distance (12.5 km – 15 km).
the winner. It is determined for a given group
and depends on the skiing technique: classic
motion competing in a standing position
style or free technique (not applicable to com-
(LW2 – LW9),
petitors from the sitting group LW10 – LW12).
competitors with damaged organs of locomotion competing in a sitting position on
All blind or visually impaired competitors start
special sledges adapted to the individual
with their guides. The only permitted form of
competitors (LW10 – LW12),
contact between a contestant and a guide is
competitors with visual impairment (B1 – B3).
by voice.
117
118
119
Witold Skupień po biegu narciarskim na dystansie 1 km (sprint).
Witold Skupień – 1 km cross-country race (sprint).
120
Witold Skupień w biegu narciarskim na dystansie 10 km.
Witold Skupień competing in the 10 km cross-country race.
121
122
Kamil Rosiek w biegu narciarskim na dystansie 10 km.
Kamil Rosiek competing in the 10 km cross-country race.
123
124
Kamil Rosiek – biathlon 7,5 km.
Kamil Rosiek – 7.5 km biathlon competition.
Kamil Rosiek po ukończeniu biegu na dystansie 10 km.
Kamil Rosiek – after the 10 km cross-country race.
Kamil Rosiek – biathlon 7,5 km.
Kamil Rosiek – 7.5 km biathlon competition.
125
Historia
Narciarstwo jako środek lokomocji na 2 drew-
Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski
nianych płozach istnieje od tysięcy lat. Wska-
(International Paralympic Committee, IPC),
zują na to ryciny skalne postaci na nartach
który stworzył w swoich strukturach specjal-
odkryte na wyspie Rødøy w Norwegii, w oko-
ny komitet narciarstwa biegowego i biathlo-
licach Morza Białego i jeziora Ładoga oraz
nu (Nordic Skiing Technical Committee, IPC).
u źródeł rzeki Amur w górach Ałtaju, na azjatyckich obszarach Rosji. Fragmenty nart znaj-
Od roku 1976 polscy zawodnicy uczestniczą
dywanych w Szwecji miały ponad 4 tysiące
w zawodach na arenie międzynarodowej, od-
lat, jednakże narciarstwo jako sport zaistniało
nosząc znaczące sukcesy. Podczas Zimowych
w krajach skandynawskich, głównie Norwegii,
Igrzysk Paraolimpijskich polscy sportowcy
dopiero w II połowie XVIII w., a ponad 100 lat
zdobyli w tej dyscyplinie łącznie 37 medali:
później rozwinęło się w Alpach.
11 złotych, 6 srebrnych i 20 brązowych.
Można przypuszczać, że osoby niepełnosprawne uprawiały okazjonalnie narciarstwo turystyczne już przed I wojną światową. Jednak zaczęło się ono rozwijać po II wojnie światowej,
kiedy wielu inwalidów wojennych próbowało
powrócić do wcześniejszej aktywności.
W Polsce w latach siedemdziesiątych
i osiemdziesiątych narciarstwo było bardzo
popularne w jednostkach organizacyjnych
„Start”. W Mistrzostwach Polski, organizowanych przez Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”, wzięło udział około
180 zawodników.
Narciarstwo biegowe i biathlon jako dyscypliny paraolimpijskie zarządzane są przez
126
Witold Skupień po ukończeniu biegu.
Witold Skupień – after the cross-country race.
127
History
Skiing as a way to get around on two wooden
In Poland, skiing was very popular during the
runners has been around for thousands of ye-
1970s and 1980s in the “Start” organisations.
ars, which is evidenced in the rock drawings of
Around 180 competitors took part in the
a person on skis discovered on Rodöy Island in
Polish Championships organised by the Polish
Norway, near the White Sea and Lake Ladoga,
Sports Association for the Disabled “Start”.
and at the spring of the Amur River in the Altai
Mountains, in the Asian part of Russia. The ski
As paralympic disciplines, cross-country skiing
fragments discovered in Sweden were more
and biathlon are governed by the International
than four thousand years old, but it was not
Paralympic Committee (IPC), which created
until the second half of the 18th century that
a special committee for cross-country skiing
skiing became a sport in Scandinavia, mainly in
and biathlon within its ranks (the IPC Nordic
Norway, and it did not evolve in the Alps until
Skiing Technical Committee).
over 100 years later.
Since 1976, Polish athletes have competed
128
It is likely that disabled individuals have oc-
internationally with great success. During
casionally taken up skiing as early as before
the Winter Paralympic Games, the Polish
World War I, but the discipline did not evolve
athletes have won a total of 37 medals in
until after World War II, when many war victims
this discipline: 11 gold, 6 silver, and 20
attempted to return to their prior activities.
bronze ones.
Kamil Rosiek w biegu narciarskim na dystansie 10 km.
Kamil Rosiek competing in the 10 km cross-country race.
Kamil Rosiek na strzelnicy biathlonowej.
Kamil Rosiek at the biathlon shooting gallery.
129
Polscy biathloniści i biegacze narciarscy
Kamil Rosiek i Witold Skupień przygotowania do Igrzysk Paraolimpijskich rozpoczęli w czerwcu 2013 r., realizując program
szkolenia w Klubie Sportowym „Start”
Nowy Sącz pod opieką trenera Stanisława
Ślęzaka. Szkolenie kadry narodowej rozpoczęto 12 sierpnia 2013 r. od zgrupowania
szkoleniowego w Kościelisku pod kierunkiem trenera Stanisława Kępki. Kolejne
akcje szkoleniowe prowadzono podczas
zgrupowań szkoleniowych w ośrodku sportowym PZSN „Start” w Wiśle. Bezpośrednie
przygotowanie startowe (BPS) przeprowa-
fizyczne, dużą wolę walki i ogromne ambicje.
dzono w Kościelisku i Białce Tatrzańskiej.
W każdy występ podczas Igrzysk angażo-
W związku z brakiem śniegu program udało
wali wszystkie siły i umiejętności. Zajęcie
się zrealizować na sztucznie przygotowa-
wysokiego, 6 miejsca w biegu sztafetowym
nych trasach biegowych.
było ukoronowaniem ich wysiłków podczas
Igrzysk.
Podczas przygotowań do Igrzysk Paraolimpijskich zawodnicy uczestniczyli w zawo-
Jako osoba odpowiedzialna za przygotowa-
dach Pucharu Świata w biegach narciar-
nie zawodników do Igrzysk Paraolimpijskich
skich i biathlonie w Vuokatti w Finalndii
pragnę podziękować szczególnie zawodni-
oraz Obersdorfie i Oberried w Niemczech.
kom za ogromne zaangażowanie. Dziękuję
Wywalczyli wówczas prawo do udziału
wszystkim uczestniczącym w odpowiednim
w Igrzyskach Paraolimpijskich.
przygotowaniu zawodników, osobom współpracującym, m.in. trenerowi Stanisławowi
Kamil i Witold uczestniczyli w biegach nar-
Ślęzakowi i serwisantowi Stanisławowi Kęp-
ciarskich i biathlonie, łącznie w 13 zawodach,
ce, juniorowi.
przebiegając w sumie 117 km startowych.
Zaprezentowali bardzo dobre przygotowanie
130
trener Stanisław Kępka
The Polish biathletes and cross-country
the relay race was the crowning achievement
skiers Kamil Rosiek and Witold Skupień
of their efforts during the Games.
started to prepare for the Paralympic Games
in June 2013 through the training program-
As a person responsible for the training of
me of the “Start” Nowy Sącz Sports Club
the competitors for the Paralympic Games,
under the care of coach, Stanisław Ślęzak.
I would like to thank them for their great
The training of the national team started
involvement. I want to thank everyone who
on 12 August 2013 at the training session
took part in their training, including coach
conducted in Kościelisko by Stanisław Kęp-
Stanisław Ślęzak and service attendant Sta-
ka. The subsequent training sessions took
nisław Kępka junior.
place in sports training centre PZSN “Start”
in Wisła. The direct starting preparation was
Coach Stanisław Kępka
conducted in Kościelisko and Białka Tatrzańska. Due to the lack of snow, the programme
was realised on artificial cross-country skiing
routes.
During the preparations for the Paralympic
Games, the athletes took part in the cross-country and biathlon World Cup events in
Vuokatti, Finland, and Oberstdorf and Oberried, Germany, where they qualified for the
right to start in the Paralympic Games.
Kamil and Witold took part in a total of
13 cross-country skiing and biathlon competitions and ran the total of 117 starting kilometres. They presented very good fitness, a great fighting spirit, and tremendous ambitions.
They gave their all in each of their appearances during the Games. The good 6th place in
Trener Stanisław Kępka dopinguje Kamila Rośka podczas biegu narciarskiego na 10 km.
Coach Stanisław Kępka cheers on Kamil Rosiek during
the 10 km cross-country race.
131
Curling na wózkach
Wheelchair curling
132
133
Curling to dyscyplina przeznaczona dla
nóg i funkcji ruchowych (uszkodzenie krę-
wszystkich, niezależnie od wieku i płci. Gra
gosłupa, porażenie mózgowe, stwardnienie
odbywa się na lodzie. Uczestniczą w niej
rozsiane, podwójna amputacja nóg itp.)
2 czteroosobowe drużyny, a w składzie każ-
w takim stopniu, że do przemieszczania się
dej z nich są zarówno mężczyźni, jak i kobie-
potrzebują oni wózka inwalidzkiego. Decyzje
ty. Istotne w grze są umiejętności zawodni-
o przyznaniu minimum niepełnospraw-
ków i obrana przez nich strategia.
ności w tej dyscyplinie sportu podejmują
międzynarodowi klasyfikatorzy. Poza tym
W curling na wózkach mogą grać osoby
w curlingu na wózkach nie ma żadnego po-
z fizyczną niepełnosprawnością dolnych
działu uzależnionego od stopnia czy rodzaju
części ciała, ze znaczącym uszkodzeniem
niepełnosprawności.
Curling is a sport for everyone, regardless of
damage to the legs and motor functions
the age or gender. The game is played on ice
(spinal damage, cerebral palsy, multiple scle-
and sees the participation of two teams of
rosis, both legs amputated, etc.) to the point
four composed of both men and women. The
where they need a wheelchair in order to
important aspects of the game are the skills
get around. The decisions on acknowledging
of the players and their strategy.
minimum disability in this sport are made
by international classifiers. Apart from this,
134
Wheelchair curling is for people with dis-
wheelchair curling is in no way divided by the
ability of the lower body, with considerable
level or type of the disability.
Mecz Słowacja – Wielka Brytania.
The Slovakia vs. Great Britain game.
135
Zasady
Zasady curlingu są proste i przejrzyste. Określo-
i strategia gry, opanowanie oraz umiejętność
no je w przepisach Światowej Federacji Curlingu
współpracy.
(World Curling Federation, WCF). W curlingu
na wózkach nie ma jednak tzw. szczotkowania,
Każdą partię wygrywa zespół, którego ka-
czyli czynności, dzięki której pocierany lód wy-
mienie znajdują się najbliżej środka tarczy
zwala niewielką warstwę wody, sprawiając, że
(„domu”) po oddaniu wszystkich, 16 rzutów.
kamień zyskuje większą łatwość poślizgu.
Zwycięska drużyna otrzymuje punkt za każdy
kamień, który znajduje się bliżej „domu” niż
Rywalizacja odbywa się na lodowym torze
najlepiej skierowany kamień ekipy przeciwnej.
o długości około 45 m. Na jednym końcu znajduje się strefa, w której zawodnicy
Każdy mecz składa się z 8 partii.
wypuszczają kamień, natomiast po przeciw-
Ciekawostką jest to, że podczas curlingu
ległej stronie ustawiona jest tarcza, zło-
– poza najważniejszymi imprezami – nie
żona z 4 okręgów, w której środek stara się
ma w ogóle sędziów. Zawodników cechuje
celować zawodnik. Środek tarczy nazwany
bowiem wysoka kultura gry. Sami pilnują
jest domem. Członkowie zespołu po kolei
przestrzegania ściśle określonych zasad.
wypuszczają – za pomocą specjalnej przedłużanej rączki – 2 kamienie (na przemian z rywalami) i starają się je umieścić jak najbliżej
„domu”. Gdy zawodnik wypuszcza kamień,
jeden z jego kolegów z drużyny – znajdujący się po przeciwległej stronie toru, tuż za
tarczą – stara się podpowiedzieć mu, w które
miejsce celować. Drużyna przeciwna ma natomiast za zadanie uniemożliwić kamieniom
rywala dotarcie w środek tarczy, poprzez ich
blokowanie i wybijanie.
Najważniejsze elementy gry w curling to
precyzja w zagrywaniu kamienia, taktyka
136
Zawodniczka drużyny Wielkiej Brytanii.
A member
of the
Great Britain team.
XI Winter
Paralympic
Games
Drużyna USA.
The team of137
USA.
Rules
The rules of curling are simple and clear. They
target – tries to assist in aiming. The rival
are defined in the rulebook of the World Curl-
team’s objective is to prevent the stone of
ing Federation (WCF). However, wheelchair
the other team from reaching the centre of
curling does not involve sweeping, which
the target by blocking and knocking it away.
allows the rubbed ice to release a thin layer
of water and improve the slide of the rock.
The most important elements of curling are
precision, strategy, composure, and teamwork.
The competition takes plane on an ice sheet
with an approximate length of 45 m. One
An end is won by the team with their stones
end of the sheet hosts the zone where the
closer to the centre of the target (“house”)
players release the stones; the other has the
after all 16 slides. The winning team receives
target, which is composed of four rings. The
one point for every stone closer to the “house”
player aims for the centre, which is called the
than the closest stone of the opposite team.
house. The players use a special extension
138
to release two stones (interchangeably with
Each game is composed of eight ends.
the rivals), trying to get them as close to the
Interestingly enough, there are no referees
“house” as possible. When a player releases
in curling, except for the most important
the stone, one of his teammates – who is at
events. The players have a very high level of
the other end of the sheet, just behind the
culture and they obey the rules.
Mecz Korea Południowa – Chiny.
The South Korea vs. China game.
Rosyjska drużyna.
The team of Russia.
139
140
Zawodnik drużyny USA.
XI
A member
the US team. Games
WinterofParalympic
141
Historia
Curling jest bardzo starą dyscypliną sportu,
sze oficjalne Mistrzostwa Świata w curlingu
gdyż grano w niego już ponad 500 lat temu. Gra
na wózkach. Szybki i dynamiczny rozwój tej
wywodzi się najprawdopodobniej ze Szkocji,
dyscypliny wśród osób niepełnosprawnych
a bawiono się w nią na zamarzniętych rzekach
sprawił, że curling na wózkach zadebiutował
i kanałach. Przez następne stulecia curling stale
w programie Zimowych Igrzysk Paraolimpij-
ewaluował i zmieniał się, stworzono pierwsze
skich w Turynie w roku 2006. Obecnie dyscy-
jego zasady i odpowiednie przepisy. Choć gra
plina ta uprawiana jest w ponad 20 krajach na
stawała się coraz popularniejsza, ze względu na
całym świecie.
trudno dostępne kamienie nie była powszechnie uprawiana. Za przełomową datę w rozwoju
W curlingu na wózkach niesłychanie istotna jest
curlingu przyjmuje się rok 1838, kiedy to powstał
integracja sportowców niepełnosprawnych z ich
the Royal Caledonian Curling Club, który stał się
sprawnymi kolegami. Organizacją odpowiedzial-
zalążkiem współczesnej organizacji światowego
ną i zrzeszającą niepełnosprawnych curlerów
curlingu i do roku 1966 pełnił właśnie taką rolę.
jest Światowa Federacja Curlingu (World Curling
Federation, WFC), która realizuje projekt roz-
W ciągu ostatnich dziesięcioleci dyscyplina ta
woju i popularyzacji curlingu na wózkach i łączy
bardzo dynamicznie rozwijała się, co zaowoco-
te dwie dyscypliny osób sprawnych i niepełno-
wało włączeniem jej do programu Zimowych
sprawnych w jedną organizacyjną strukturę.
Igrzysk Olimpijskich w Nagano w 1998 r.
W naszym kraju curling uprawiany jest od kilku-
142
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych curlingiem
nastu lat. Po włączeniu tej dyscypliny sportu do
zainteresowały się również osoby niepełno-
programu Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Na-
sprawne, poruszające się na wózkach inwalidz-
gano w 1998 r. kolejne kraje mogły zapoznać
kich. Gra ta zaczęła się rozwijać w tych krajach,
się z zasadami i specyfiką tej dyscypliny sportu.
gdzie curling miał bogate tradycje. Rozpoczęły
Podobnie było w Polsce, gdzie curling zyskiwał
się pierwsze treningi, które zaowocowały
coraz szersze rzesze sympatyków. W marcu
zorganizowaniem pierwszego oficjalnego
2003 r. powstała Polska Federacja Curlingu,
Pucharu Świata w curlingu na wózkach, który
która zrzeszała kluby curlingowe całego kraju.
odbył się w styczniu 2000 r. w Crans-Montana
W grudniu tego samego roku Polska została
w Szwajcarii. Dwa lata później, w styczniu 2002
członkiem Światowej Federacji Curlingu. Obecnie
r., również w Szwajcarii, miały miejsce pierw-
funkcjonuje Polski Związek Curlingu.
Drużyna Norwegii.
The Norwegian team.
Mecz Słowacja – Wielka Brytania.
The Slovakia vs. Great Britain game.
143
History
Curling is a very old sport as it was played as
in Switzerland. The quick and dynamic evo-
early as 500 years ago. The game probably
lution of the sport and its popularity among
originated in Scotland, where it was played
the disabled entailed its debut at the Win-
on frozen rivers and canals. Over the centu-
ter Paralympic Games in Turin in 2006. This
ries, curling continued to evolve and change,
discipline is currently practiced in more than
got its first rules and adequate regulations.
20 countries worldwide.
Although the popularity of the game grew, it
was not common due to the difficult access
The most important aspect of wheelchair
to the stones. The breakthrough year in the
curling is the integration of the disabled
development of curling is seen as 1838, which
athletes with their able peers. The World
saw the establishment of the Royal Cale-
Curling Federation (WFC) is responsible for
donian Curling Club. The Club became the
the uniting of disabled curlers. This organ-
precursor of the contemporary world curling
isation realises the project of evolving and
organisation and played its role until 1966.
popularising wheelchair curling and combines
these two (able and disabled) disciplines into
In recent decades, the sport developed very
a single organisational structure.
dynamically, which resulted in its inclusion to
the 1998 Olympic Winter Games in Nagano.
In our country, curling is playing for several
years. Its inclusion into the 1998 Winter Olym-
144
In the late 1990s, people on wheelchairs
pic Games in Nagano provided more countries
started to show their interest in curling.
with the opportunity to learn its rules and
This game started to evolve in countries
specific characteristics. This was the case in
with rich curling traditions. The initial train-
Poland, where curling became more and more
ing gave way to the organisation of the first
popular. The Polish Curling Federation was es-
official Wheelchair Curling World Cup, which
tablished in March 2003 and united the curling
took place in January 2000 in Crans-Mon-
teams from all over the country. In December
tana, Switzerland. Two years later, in January
2003, Poland was granted membership in the
2002, the first official Wheelchair Curling
World Curling Federation. Todays is Polish Cur
World Championships took place, also held
ling Association.
Radość po zakończonym meczu. Drużyny USA i Rosji.
Enjoy before the game.The teams of USA and Russia.
145
Hokej na sledżach
Ice sledge hockey
146
147
Hokej na sledżach przeznaczony jest dla osób
Ice sledge hockey is for people with dama-
z uszkodzeniami kończyn dolnych. Zawodni-
ged lower limbs. The players move around
cy poruszają się na specjalnych siedziskach,
on special seats with fastened skate blades.
do których przytwierdzone są ostrza łyżew.
The dull sticks serve to gain speed and pass
Tępo zakończone kijki służą do napędu
the puck. Each team is composed of six
i podań krążka. Każda drużyna składa się
players, including the goalie. The game is
z 6 zawodników, łącznie z bramkarzem. Gra
played on a hockey rink and is composed of
toczy się na lodowisku do hokeja i składa się
three periods of 15 minutes of pure playtime.
z 3 tercji po 15 minut czystej gry. Przepisy są
The rules are similar to those of regular ice
zbliżone do regularnego hokeja na lodzie,
hockey, which sees restarts, offsides when
gdzie występują: wznowienia, sytuacje spalo-
the players enter the opposing team’s zone
ne, gdy zawodnicy wjeżdżają w strefę prze-
without the puck, illegal penalties such as
ciwnika bez krążka, faule niedozwolone, np.
elbowing, grabbing shirts, raising the stick
używanie łokci w starciach indywidualnych,
above the head, attacking with the front of
przytrzymywanie za koszulkę, podnoszenie
the seat, or attacking players without the
kija powyżej głowy, atak przodem siedziska,
puck. Ice sledge hockey is played in several
atak na zawodnika bez krążka. Hokej na
countries and is the most spectacular winter
sledżach uprawiany jest w kilkunastu krajach
sport, attracting thousands of spectators.
i jest najbardziej widowiskową dyscypliną
zimową przyciągającą tysiące widzów.
148
Mecz USA – Rosja.
The USA vs. Russia game.
149
Zasady
Mecz dzieli się na 3 tercje po 15 minut każda. Do
uprawnionych do gry skutkuje dwuminutową
gry służy wykonany z twardego kauczuku krążek,
karą techniczną drużyny, która dokonała prze-
który zawodnicy, trącając kijami, starają się wbić do
kroczenia. W przypadku, gdy krążek zniknie
bramki przeciwnika. Na lodzie może przebywać do
z pola widzenia sędziego (np. wypadnie w trybu-
6 zawodników jednej drużyny – 5 w polu i bram-
ny, jeden z zawodników zasłoni go na dłużej niż
karz. Drużyna musi mieć do 15 zawodników. Hokej
3 sekundy, bramkarz przykryje go ciałem), gra
jest grą, w której wiele zagrań jest dozwolonych.
jest przerywana i następuje wznowienie. Dwóch
Zawodnik nie ma obowiązku zagrywać krążka
graczy z przeciwnych drużyn staje naprzeciw
kijem, może zagrać łyżwą, ręką itd. Krążka nie
siebie (face off) i próbują wywalczyć krążek, gdy
można zagrać ani ręką do zawodnika z tej samej
sędzia rzuci go między nich. Gdy drużyna straci
drużyny (powoduje to wznowienie), ani kijem
bramkę, również następuje wznowienie (w cen-
podniesionym powyżej ramion (także powoduje
trum tafli), a więc drużyna nie zyskuje automa-
wznowienie). Bramkę można zdobyć tylko kijem.
tycznie krążka po utracie gola.
Wznowienie w hokeju ma miejsce po każdej
Spalony (offside) występuje, gdy zawodnik
przerwie w grze i przy rozpoczynaniu wszystkich,
znajdzie się w tercji przeciwnika przed krążkiem
3, tercji. Przeprowadza się je na jednym z 9 punk-
wbitym tam przez jego partnera z drużyny.
tów wzowień. O tym, w którym punkcie będzie
Wówczas gra wraca do środkowej tercji. W nie-
wznowienie, decyduje to zdarzenie, przez które
których rozgrywkach występuje tzw. odłożony
została spowodowana przerwa. We wznowieniu
spalony (tag up offside).
bierze udział 2 zawodników przeciwnej drużyny,
którzy są zwróceni do siebie twarzami i walczą
By zostać dopuszczonym do rozgrywek na
o rzucony przez sędziego krążek.
wszelkiego rodzaju oficjalnych zawodach (mistrzostwach Europy, świata, igrzyskach para-
Zmiany w grze dokonywane są w jej trakcie, nie
olimpiskich), zawodnik musi zostać sklasyfiko-
ma potrzeby czekać na przerwę w grze. Istotne
wany według następujących kryterów:
jest, aby na lodowisku cały czas znajdowało się
nie więcej niż 6 graczy jednej drużyny.
klasa A–1, A–2, A–3, A–4, A–9: amputacja
powyżej kostki, niedowład kończyn dolnych,
150
Niedozwolony udział zawodnika przekraczające-
skróty kończyn dolnych minimum 7 cm; klasa
go w danej chwili dozwoloną liczbę zawodników
C–7: porażenie mózgowe.
Mecz USA – Rosja.
Mecz Rosja – Włochy.
The Russia vs. Italy game.
151
Rules
A game is divided into three 15-minute periods.
If an extra player should enter the ice, his team
It is played with a hard rubber puck, which
receives a 2-minute technical penalty. If the
the players use to try to score goals on the
puck should disappear from the view of the
opposing team by hitting it with their sticks.
referee (e.g. flies into the stands, one of the
Six players from one team can be on the ice
players covers it for longer than 3 seconds, the
simultaneously – five on attack and the goalie.
goalie covers it with his body, etc), the game
A team cannot have more than 15 players. Ho-
is stopped and restarted. Two players from
ckey is a sport where many plays are allowed.
opposite teams face off for the puck, which is
The players do not have to hit the puck with the
thrown between them by the referee. When
stick and may hit it with their skates, hands,
a team scores a goal, the game is also restarted
etc. The puck cannot be passed by hand to
(in the centre of the ice), therefore the team
a teammate (which causes the game to restart)
losing the goal does not automatically receive
and cannot be hit with a stick raised above
the puck.
the shoulders (which also causes the game to
restart). Goals can only be scored with sticks.
An offside is when the player is in the third of
the opponent ahead of the puck shot there by
Restarts in hockey take place after each time
a teammate. In such instances, the play returns
out and at the start of each of the three pe-
to the middle third. Certain competitions see
riods. They are conducted at one of the nine
the appearance of the so-called tag up offside.
restart points. The adequate restart point is
determined by the event, which caused the
In order to be classified and admitted to any
game to be stopped. The restart is done by two
official games (European or world champion-
players from opposite teams who face each
ships, paralympic games), a competitor must
other and battle for the puck thrown between
be classified according to the criteria presented
them by the referee.
below:
Shifts take place during the game, there is no
152
class A–1, A–2, A–3, A–4, A–9: amputations
need to wait for a time out. It is important that
above the ankle, paresis of the lower limbs,
there are no more than six players from one
shorter lower limbs by minimum 7 cm; class
team on the ice at a time.
C–7: cerebral palsy.
Mecz Rosja – Włochy.
The Russia vs. Italy game.
Mecz USA – Rosja.
153
154
Zawodnik włoskiej drużyny.
A member of the Italian team.
155
Historia
Hokej na sledżach powstał w latach sześćdziesiątych XX w. w Szwecji za sprawą grupy
byłych hokeistów, którzy mimo niepełnosprawności postanowili kontynuować tę pasję. W roku 1994 w norweskim Lillehammer
stał się oficjalną dyscypliną paraolimpijską.
W Polsce sekcja sportowa hokeja na lodzie
osób niepełnosprawnych działa w Integracyjnym Klubie Sportowym „Atak” w Elblągu.
Hokej na sledżach jest jedną z wiodących dyscyplin zimowych sportu niepełnosprawnych.
Reprezentacja Polski ma na swoim koncie
liczne zwycięstwa na arenie międzynarodowej.
156
Radość Amerykanów z wygranej i zdobycia
złotego medalu paraolimpijskiego.
The Americans overjoyed with their victory
and their gold paralympic medal.
157
History
Ice sledge hockey was invented in the 1960s
in Sweden by a group of former hockey players, who decided to continue their passion
despite their disabilities. It became an official paralympic discipline in 1994 in Lillehammer, Norway.
In Poland, the division of hockey for disabled
persons operates under the “Atak” Integrative Athletic Club in Elbląg. Ice sledge hockey
is one of the top winter sports disciplines for
the disabled. The Polish national team holds
numerous international victories.
158
Zwycięska drużyna USA z medalami.
The victorious USA team with their medals.
159
160
Ceremonia Zamknięcia
Igrzysk Paraolimpijskich
Opublikowana po raz pierwszy w 1908 r.
nie, zdobywając w sumie 80 krążków, w tym
Karta Olimpijska, czyli zbiór podstawowych
30 złotych, 28 srebrnych i 22 brązowe. Drugie
zasad olimpizmu, głosi m.in.: „Olimpizm
miejsce na podium przypadło Niemcom, którzy
jest filozofią życia, chwalącą i łączącą
zdobyli 15 medali (9 złotych, 5 srebrnych
w zrównoważoną całość jakość ciała, woli
i 1 brązowy). Trzecie miejsce zajęli Kanadyjczycy
i umysłu. Łącząc sport z kulturą i edukacją,
z 16 medalami na koncie, wśród których jest 7
olimpizm dąży do stworzenia sposobu życia
złotych, 2 srebrne i 7 brązowych.
opartego na radości z wysiłku, wychowawczych wartościach dobrego przykładu i po-
Polska reprezentacja choć wróciła do Polski
szanowaniu uniwersalnych podstawowych
bez medali, to bogatsza o bezcenne doświad-
zasad etycznych. Celem olimpizmu jest,
czenia wyniesione ze zmagań ze światową
aby sport służył harmonijnemu rozwojowi
czołówką niepełnosprawnych sportowców
człowieka, z wizją propagowania miłującego
dyscyplin zimowych.
pokój społeczeństwa i poszanowania ludzkiej godności. […] Uprawianie sportu jest
Uroczystość zakończenia Igrzysk odbyła się
prawem człowieka. Każdy musi mieć moż-
na stadionie olimpijskim „Fiszt” w obecności
liwość uprawiania sportu bez jakiejkolwiek
prezydenta Rosji Władimira Putina. Prze-
dyskryminacji […] co wymaga wzajemnego
wodniczący Międzynarodowego Komitetu Pa-
zrozumienia w duchu przyjaźni, solidarności
raolimpijskiego sir Philip Craven w podsumo-
i fair play”.
wującym przemówieniu określił zakończone
zmagania „najlepszymi zimowymi igrzyska-
Znicz olimpijski zgasł w Soczi 16 marca 2014 r.,
mi paraolimpijskimi”, wyrażając nadzieję,
a XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie tym
że idea olimpizmu – szlachetnej rywalizacji
samym przeszły do historii. Klasyfikację
sportowców wszystkich kontynentów – nadal
medalową z ogromną przewagą wygrali Rosja-
będzie promieniować na cały świat.
161
Closing Ceremony
of the Paralympic Games
The Olympic Charter, the collection of the
Paralympic Games a thing of the past. The
main rules governing the Olympic movement,
medal classification was led by the Russians,
which was published for the first time in
who won a total of 80 medals, including 30
1908, reads: “Olympism is a philosophy of
gold, 28 silver, and 22 bronze. They were
life, exalting and combining in a balanced
followed by the Germans, who captured 15
whole the qualities of body, will and mind.
medals (9 gold, 5 silver, and 1 bronze), and
Blending sport with culture and education,
the Canadians with 16 medals, including 7
Olympism seeks to create a way of life based
gold, 2 silver, and 7 bronze.
on the joy of effort, the educational value
of good example, social responsibility and
Although the Polish national team returned
respect for universal fundamental ethi-
home without any medals, it gained priceless
cal principles. The goal of Olympism is to
experience from competing with the top dis-
place sport at the service of the harmonious
abled athletes in winter sports in the world!
development of humankind, with a view to
promoting a peaceful society concerned with
The closing ceremony took at Fisht Olym-
the preservation of human dignity. […] The
pic Stadium and was attended by Vladimir
practice of sport is a human right. Every indi-
Putin, the President of Russia. During his
vidual must have the possibility of practising
closing speech, sir Philip Craven, the Presi-
sport, without discrimination of any kind and
dent of the International Paralympic Com-
in the Olympic spirit, which requires mutual
mittee, deemed the competition as “the
understanding with a spirit of friendship,
best Paralympic Winter Games ever,” and
solidarity and fair play.”
expressed hope that the Olympic idea of
noble rivalry among athletes from all conti-
162
The Olympic torch was put out in Sochi on
nents would continue to spread throughout
16 March 2014, thus making the 11th Winter
the world.
163
164
165
166
167
168
169
Spotkanie z szefem IPC
170
Spotkanie z szefem IPC poświęcone było
The meeting with the Head of the IPC was
rozmowie na temat rozwoju ruchu paraolim-
dedicated to discussing the development of
pijskiego na świecie, współpracy między-
the paralympic movement in the world, in-
narodowej i roli Polski w tym procesie. Sir
ternational cooperation, and Poland’s role in
Philip Craven podkreślił, że Polska dla IPC jest
the process. Sir Philip Craven noted the fact
bardzo ważnym partnerem na paraolimpijskiej
that Poland is a very important partner on
mapie świata, który w wielu sportach należy
the paralympic world map and is among the
do międzynarodowej elity rodziny paraolimpij-
paralympic elite in numerous sports. The
skiej. Szef IPC zachęcał do większego udziału
IPC President encouraged Poland’s expert
Polski jako eksperta w ciągle ewoluującym
participation in the continually evolving
sporcie osób z niepełnosprawnościami.
disabled sports.
Wyniki zawodników
The competition results
imię i nazwisko
MACIEJ KRĘŻEL
ANNA OGARZYŃSKA
ANDRZEJ SZCZĘSNY
RAFAŁ SZUMIEC
IGOR SIKORSKI
MICHAŁ KLOS
konkurencja / wynik
SC – miejsce 5
SG – DSQ
SL – miejsce 5
GS – miejsce 9
SC – DNF
SG – DNF
GS – miejsce 22
SL – miejsce 10
GS – miejsce 20
SL – DNF
GS – DNF
SL – miejsce 13
GS – DNS
SL – DNS
WOJCIECH TARABA
SB – LL – miejsce 15
WITOLD SKUPIEŃ
(biatlon – konkurencje stojące)
bieg sprinterski 7,5 km – miejsce 19
bieg średni 12,5 km – miejsce 16
bieg długi 15 km – miejsce 18
WITOLD SKUPIEŃ
(biegi narciarskie – konkurencje stojące)
bieg sprinterski 1 km – miejsce 18
bieg sztafetowy 4 x 2,5 km – miejsce 6
bieg dystansowy 10 km – miejsce 20
KAMIL ROSIEK
(biatlon – konkurencje siedzące)
bieg sprinterski 7,5 km – miejsce 13
bieg średni 12,5 km – miejsce 13
KAMIL ROSIEK
(biegi narciarskie – konkurencje siedzące)
bieg sprinterski 1 km – miejsce 16
bieg sztafetowy 4 x 2,5 km – miejsce 6
bieg dystansowy 10 km – miejsce 17
171
Podsumowanie Igrzysk
Minione Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie
Na nastroje podczas Igrzysk negatywny
Soczi 2014 były wyjątkowe i rekordowe pod
wpływ wywarł kontekst polityczny. Nie
każdym względem. W historii igrzysk nikt
sposób było bowiem zapomnieć o drama-
nie zaangażował tylu środków finansowych
tycznych wydarzeniach rozgrywających
co Rosjanie na zorganizowanie najważniej-
w tym czasie i koncentrować się jedynie na
szego sportowego święta. W Soczi wy-
startach w zawodach, choć te ostatnie dla
startowała największa liczba zawodników
zawodników, którzy zakwalifikowali się na
i rozegrano najwięcej konkurencji podczas
Igrzyska, powinny być najważniejsze. Cała
zimowych zmagań paraolimpijczyków.
misja paraolimpijska usiłowała odwrócić
Transmisja z Igrzysk docierała do rekordowej
uwagę zawodników od politycznej aury, by
liczby państw za pośrednictwem wszystkich
zapobiec ich dekoncentracji. Nie zawsze
mediów.
się to udawało, wystarczył mail, sms czy
telefon z Polski, by zakłócić przygotowania
Były to zarazem igrzyska ogromnych
zawodników. Nie bez znaczenia były też
kontrastów, które do tej pory nie mia-
pytania, zadawane zarówno przez media,
ły precedensu. Nasi zawodnicy wrócili
jak i rodziny i znajomych sportowców,
z Igrzysk Paraolimpijskich bez medali, co
o możliwość bojkotu Igrzysk.
jednak nie oznacza, że ich występ był porażką. Wysokie lokaty alpejczyków i narciarzy
biegowych (5 i 6 miejsca) świadczą o tym,
że – mimo licznych ograniczeń w przygotowywaniu się do zawodów, widocznych na
tle o wiele większych możliwościach innych,
sięgających po medale w Soczi, krajów,
braku wysokich gór w Polsce i braku śniegu
w sezonie paraolimpijskim – za sprawą determinacji można sięgać po miejsca w światowej czołówce.
172
Kolejnym ekstremalnym wątkiem Igrzysk
w historii startów w igrzyskach ekipę, gdyż
było miejsce, w którym rozgrywano zawody.
reprezentowało nas tylko 8 zawodników.
Reprezentanci zimowych sportów po raz
Wysokie koszty przygotowań w sportach
pierwszy gościli w miejscu o subtropikalnym
zimowych – gdzie treningu na śniegu nie
klimacie. Dodatnie temperatury powietrza,
można zastąpić inną równoważącą formą
w których odbywały się zawody, spowodowa-
– znacząco ograniczyły nasze możliwości.
ły, że parametry śniegu, na którym startowali
zawodnicy, bardzo odbiegły od tych, z jakimi
Po zakończeniu sportowej rywalizacji w Soczi
mieli do czynienia podczas przygotowań.
rozpoczynamy nowy etap przygotowań do
Śnieg był miękki, ciężki i topniejący w oka
kolejnych Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich,
mgnieniu. Mimo starań setek wolontariu-
które odbędą się w PyeongChang w 2018 r.
szy próbujących sprawić, by trasy zjazdowe
Mamy nadzieję, że do wsparcia przygotowań
i biegowe były takie same podczas występów
włączy się – poza Ministerstwem Sportu i Tu-
każdego z zawodników, sztuka ta nie zawsze
rystyki – Państwowy Fundusz Rehabilitacji
się udawała. Nierówne i dziurawe trasy były
Osób Niepełnosprawnych z programem celo-
przyczyną kontuzji wielu zawodników. Jed-
wym, a do grona dotychczasowych sponso-
nym z pechowców był nasz reprezentant,
rów dołączą inne firmy. Nasi paraolimpijczycy
Michał Klos, który w trakcie ostatnich tre-
jak zwykle pokażą, że mimo licznych ograni-
ningów zerwał wiązadła w kolanie, co nie
czeń, można wygrywać nie tylko ze swoimi
wpłynęło pozytywnie na innych startujących
słabościami. Ich ciężka praca sprawi, że to,
alpejczyków. W Soczi mieliśmy najmniejszą
co z pozoru niemożliwe, stanie się realne.
173
Summary the Games
174
The Sochi 2014 Winter Paralympic Games
turned from the Games without any medals,
were special and set many records. Through-
but their appearances cannot be considered
out the history of the Games, no one con-
as failures. The high positions of the Alpine
tributed as much funds to the organisation
and cross-country skiers (fifth and sixth
of this most important athletic event as the
place) proved that determination is able
Russians. Sochi hosted the greatest number
to produce places among the world’s elite
of competitors and the greatest number of
despite numerous organisational limitations,
competitions in the history of the Winter
which were clear when compared to the
Paralympic Games. The Games were shown
superior potential of other countries winning
in a record number of countries by all media
medals in Sochi, the lack of high moun-
outlets. These games also presented many
tains in Poland, and the lack of snow during
unprecedented contrasts. Our athletes re-
the paralympic season.
The atmosphere of the Games was negatively
The next extreme theme of the Games was
affected by the political context, because there
their location. This was the first time that the
was no way to forget about the ongoing events
winter sports athletes competed in a subtrop-
and only focus on the competition, despite the
ical climate. The high air temperatures during
fact it should be the most important thing to
the competitions caused the snow parame-
the qualifiers. The entire paralympic mission
ters to considerably differ from those during
tried to turn the attention of the athletes away
preparations. The snow was soft, heavy, and it
from the political aura to keep their concentra-
quickly melted. Despite the efforts of the hun-
tion intact. It was not always possible, as all
dreds of volunteers trying to make the condi-
it took to disturb the preparations was a text
tions of the downhill and cross-country routes
message or a phone call from Poland. The
the same for every competitor, they were not
questions asked by both the media and the
always able to succeed. The uneven routes with
friends and families of the athletes concerning
holes caused the injuries of numerous athletes.
the boycotting of the Games were also import-
We had the lowest number of starts in our
ant factors.
history in Sochi, as we were represented by only
eight athletes. The high costs of winter sport
preparation, where training on snow is irreplaceable, considerably reduced our potential.
After the end of the competition in Sochi, we
are entering the new stage of preparations for
the next Winter Paralympic Games, which will
be held in Pyeongchang in 2018. We hope for
support from, besides the Ministry of Sports
and Tourism, the National Fund for the Rehabilitation of the Disabled with an expedient
programme, and that the current sponsors
will be accompanied by new companies. Like always, our paralympians will show that despite
numerous limitations it is possible to overcome
not only your weaknesses. Their hard work will
turn the seemingly impossible into realism. 175

Sport Paraolimpijski Sochi 2014

Transkrypt

Podobne dokumenty

luty 2016r.

systemy pomiaru czasu i wizualizacji wynikow

Informator

November / Listopad 2008r - Polish Library in Washington

WYDANIE ZIMOWE NR 3 2010

Dzień Babci i Dziadka - Zespół Szkół nr 1 w Bukownie

BFG: BARDZO FAJNY AGENT - materiały edukacyjne