Sport Paraolimpijski Sochi 2014
Transkrypt
Sport Paraolimpijski Sochi 2014
PARAOLIMPIJSKI Warszawa 2014 Koncepcja, scenariusz, wybór zdjęć: Łukasz Szeliga, Marlena Zduńczyk Teksty: Robert Kamiński, Monika Maniak-Iwaniszewska, Romuald Schmidt, Rafał E. Stolarski, Łukasz Szeliga Zdjęcia: Maciej Kowalczyk, Jadwiga Pociask, Romuald Schmidt, Robert Szaj, Maciej Wolański Projekt graficzny, skład i łamanie: Robert T. Mączyński Redakcja i korekta: Małgorzata Łętowska, Izabela Surga Projekt sfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ISBN: 978-83-60508-74-9 Copyright 2014 © by: Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start” Wydawca: Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start” Warszawa, ul. Filtrowa 75 Realizacja: Studio Design-Express Warszawa, ul. Krępowieckiego 11 lok. 216 XI Winter Paralympic Games Słowem wstępu „Duch w ruchu” to motto Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego. A znaki Agito mają symbolizować motywację sportowców ze wszystkich zakątków świata do jedności i rywalizacji sportowej. Dobrze zatem, że choć na te kilka dni marca 2014 r. – czas XI Zimowych Igrzysk Paraolimpiskich – obrazy zmagań sportowców, wiernych łacińskiemu mottu wszystkich olimpijczyków citius, altius, fortius, czyli szybciej, wyżej, mocniej przysłoniły tragiczne widoki z kijowskiego Majdanu, zrewoltowanego Krymu, wojny domowej w Syrii, zamieszek w Libii, niepokojów w Egipcie, czy z wielu innych miejsc nieustannych konfliktów wojowniczego ludzkiego gatunku. W Soczi wystartowało 547 sportowców z 45 reprezentacji narodowych, rozgrywając w 5 dyscyplinach aż 72 konkurencje, zakończone wręczeniem 216 medali. A ich wywalczenie nie było łatwe, gdyż z roku na rok sport paraolimpijski wyraźnie się profesjonalizuje. Także na tych Igrzyskach po raz pierwszy w programie znalazły się zawody snowboardowe, zaliczone do kategorii narciarstwa alpejskiego. Reprezentacja Polski na XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie – startująca w biathlonie, biegach narciarskich, narciarstwie alpejskim i parasnowboardzie – przygotowała się do występu na miarę swoich możliwości, z wielkim wysiłkiem własnym i zaangażowaniem trenerów. Choć naszym 8 paraolimpijczykom nie udało się w Soczi stanąć na podium, dostarczyli nam wielu niezapomnianych emocji i wzruszeń. 3 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Zatem serdeczne podziękowania winni jesteśmy wszystkim polskim uczestnikom XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich. Przede wszystkim zawodnikom, którzy przez kilka lat przygotowywali się do tego największego sportowego święta osób z niepełnosprawnościami, ale także Misji Paraolimpijskiej w składzie: Monika Maniak-Iwaniszewska – szef Misji, Robert Kamiński – zastępca szefa Misji, Paulina Malinowska-Kowalczyk – attaché prasowy, a także Misji Medycznej: Wojciechowi Gawrońskiemu – szefowi Misji, lekarzowi i Jadwidze Pociask – fizjoterapeutce oraz serwisowi technicznemu naszej reprezentacji. Podziękowania należą się przede wszystkim Ministerstwu Sportu i Turystyki, bez wsparcia którego udział naszej reprezentacji w Igrzyskach byłby niemożliwy. Serdecznie dziękuję pełnomocnikowi rządu do spraw osób niepełnosprawnych Jarosławowi Dudzie oraz zarządowi Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za dotychczasowe wsparcie działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami, w tym sportu paraolimpijskiego. Osobne podziękowania składam firmie OTCF właścicielowi marki 4F, która ubrała polskich paraolimpijczyków, zgodnie ze swym przesłaniem: „Sport był, jest i będzie w modzie, a moda zawsze była, jest i będzie obecna w sporcie”. Oddajemy w Państwa ręce album, który mam nadzieję odda atmosferę największego święta sportowego, a poprzez chwile utrwalone w obiektywie przybliży emocje, które towarzyszyły temu wydarzeniu. Łukasz Szeliga prezes Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start” 4 XI Winter Paralympic Games Introdution The motto of the International Paralympic Committee is “Spirit in Motion”, and the Agitos symbolise the motivation of athletes from all over the world towards athletic rivalry and unity. Therefore, it was a good thing that the athletes competing at the 11th Winter Paralympic Games, faithful to the Latin motto of all Olympians, citius, altius, fortius, meaning faster, higher, stronger, were able to overshadow the tragic events from the Kiev Maidan, revolted Crimea, the Syrian civil war, Libyan riots, social unrest in Egypt or the many other places of endless military conflicts, even if just for those few March days. The Games in Sochi saw the starts of 547 athletes from 45 national teams, who competed in 72 competitions in 5 disciplines, with 216 medals up for grabs. Winning these medals was not an easy task, because paralympic sports are becoming more and more professional each year. These Games also saw the debut of para-snowboarding competition, which fell to the Alpine skiing category. The Polish national team appearing at the 11th Winter Paralympic Games, which competed in biathlon, cross-country skiing, Alpine skiing, and para-snowboarding, was prepared to the best of its potential, with great personal effort and involvement of the coaches. Although our 8 paralympians failed to reach the podium, they provided us with many unforgettable emotions and experiences. 5 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Therefore, we owe great thanks to all Polish participants of the 11th Winter Paralympic Games, mainly to the competitors, who prepared for the great event of the disabled for many years, but also to the Paralympic Mission with the following members: Longin Komołowski – President of the Polish Paralipmic Committee, Monika Maniak-Iwaniszewska – Mission Chief, Robert Kamiński – Mission Assistant Chief, Paulina Malinowska-Kowalczyk – Press Attaché, and the Medical Mission of Wojciech Gawroński – Mission Chief, physician, and Jadwiga Pociask – physiotherapist, and the technical service crew of our national team. Thanks are also due to the Ministry of Sports and Tourism, the support of which allowed the appearance of our national team at the Games. I would like to extend thanks to Jarosław Duda, the Government Plenipotentiary for Disabled People, and the Management Board of the National Fund for the Rehabilitation of the Disabled for the support of activities associated with the disabled, including paralympic sports. I also want the thank OTCF, the owner of the 4F brand, which provided the attire for the Polish Paralympians according to its motto: “Sport was, is, and always will be in fashion, and fashion was, is, and always will be present in sport.” You are receiving an album, which – I hope – reflects the atmosphere of the greatest of sports events, and the moments preserved in the photos reflect its accompanying emotions. Łukasz Szeliga President of the Polish Sports Association for the Disabled “Start” 6 XI Winter Paralympic Games Spis treści / Contents Słowem wstępu / Introdution 3 Droga do Soczi / The road to Sochi 16 Nominacje w Pałacu Prezydenckim / Nominations at the Presidential Palace 38 Nominacje do reprezentacji Polski / Nominations to the Polish national team 44 Wioska olimpijska – powitanie / Olympic village – welcome ceremony 48 Ceremonia Otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich / Opening Ceremony of the Paralympic Winter Games 55 Ostatnie treningi i przygotowania w Soczi / The final practices and preparations in Sochi 66 Narciarstwo alpejskie / Alpine skiing 70 Snowboard cross 103 Narciarstwo biegowe i biathlon / Cross-country skiing and biathlon 110 Curling na wózkach / Wheelchair curling 132 Hokej na sledżach / Ice sledge hockey 146 Ceremonia Zamknięcia Igrzysk Paraolimpijskich / Closing Ceremony of the Paralympic Games 161 Wyniki zawodników / The competition results 171 Podsumowanie Igrzysk / Summary the Games 172 7 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie This album documents the struggles of paralympians and invokes the atmosphere of rivalry of the 2014 11th Winter Paralympic Games in Sochi. The Polish national team of eight appeared in three disciplines: cross-country skiing, biathlon and Alpine skiing. Despite the fact that our athletes did not win any medals this time, their effort and will to fight were inspiring. The hard work of our paralympians allowed them to take part in the biggest sports event and put themselves to the test against competition from all over the world. This event was very important in their athletic lives. Personal coaches and training coordinators also worked with the competitors to achieve this distinction. The health of the athletes was protected by physicians and physiotherapists. The mission headquarters organised the trip. Everyone deserves recognition. The paralympians will definitely give us more reasons to feel emotions and pride. Longin Komołowski President of the Polish Paralympic Committee 8 XI Winter Paralympic Games Album ten dokumentuje zmagania paraolimpijczyków i przypomina atmosferę rywalizacji XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich Soczi 2014. Polska reprezentacja narodowa, licząca 8 zawodników, wystąpiła w 3 dyscyplinach: narciarstwie biegowym, biathlonie i narciarstwie alpejskim. Mimo że nasi zawodnicy nie zdobyli tym razem medali, Ich wysiłek i wola walki napawają dumą. Ciężka praca naszych paraolimpijczyków sprawiła, że mogli wziąć udział w największym sportowym święcie. Zmierzyć się z zawodnikami z całego świata. To ważne wydarzenie w sportowym życiorysie. Razem z zawodnikami na to wyróżnienie pracowali trenerzy osobiści i trenerzy koordynatorzy. Nad zdrowiem zawodników czuwali lekarze i fizjoterapeuci. Szefostwo misji zaś przygotowywało wyjazd. Wszystkim należą się wyrazy uznania. Paraolimpijczycy jeszcze nie raz dostarczą nam wielu emocji i powodów do dumy. Longin Komołowski prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego 9 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Citius, altius, fortius, that is: faster, higher, stronger. These are the words of father Henri Didion, a Dominican priest, a school principal in Arcueil near Paris and a friend of Pierre de Coubertin, the founder of the International Olympic Committee (MKOl). This energetic teacher saw sports as a powerful tool for developing the youth and did not hesitate to apply it in education. His words, which are used as the Olympic motto, are the quintessence of the Olympic idea and a message to our paralympians. Sport is a great value in the rehabilitation of the disabled. It has become an important element of the rehabilitation process for people with motor dysfunctions. During the 1960s, the activity for the benefit of sports for the disabled, which was initiated after World War II, made Poland the trendsetting leader in global paralympic sports. During the 11th Winter Paralympic Games Sochi 2014, the Polish disabled athletes did proudly represent our national colours, although they failed to capture any medals. We should remember that their hard work and determination allowed them for many years to win many events of both common and professional sports. This is why we admire them and hold them in high esteem. The sporting unions, associations, and foundations acting for the benefit of disabled sports also deserve praise. I am deeply convinced that the State Fund for the Rehabilitation of Disabled Persons (PFRON) will continue to support the community. Teresa Hernik President of the Board of PFRON 10 XI Winter Paralympic Games Citius, altius, fortius, czyli: szybciej, wyżej, mocniej. Autorem tych słów jest dominikanin, ojciec Henri Didon, przyjaciel Pierre de Coubertina, założyciela Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl), dyrektor szkoły w Arcueil pod Paryżem. Ten energiczny nauczyciel dostrzegł w sporcie potężne narzędzie wychowania młodzieży i nie zawahał się z niego skorzystać w szkolnictwie. Jego słowa, które stanowią motto olimpizmu, są kwintesencją idei olimpiad i przesłaniem dla naszych paraolimpijczyków. Sport w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest wielką wartością. Dla ludzi z dysfunkcją narządu ruchu stał się ważnym elementem w procesie rehabilitacji. Działalność na rzecz sportu niepełnosprawnych, zapoczątkowana po II wojnie światowej, w latach sześćdziesiątych sprawiła, że Polska zyskała pozycję lidera wyznaczającego kierunki rozwoju sportu paraolimpijskiego w świecie. Polscy sportowcy niepełnosprawni na XI Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich Soczi 2014 godnie reprezentowali nasze barwy narodowe, choć tym razem nie wywalczyli medali. Pamiętajmy, że dzięki ciężkiej pracy i determinacji przez wiele lat zdobywali nagrody zarówno w sporcie powszechnym, jak i wyczynowym. Za to obdarzamy Ich podziwem i estymą. Słowa uznania należą się także związkom sportowym, stowarzyszeniom i fundacjom, które działają na rzecz sportu osób niepełnosprawnych. Jestem głęboko przekonana, że Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będzie w dalszym ciągu wspierał to środowisko. Teresa Hernik prezes Zarządu PFRON 11 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie This album refers to the memories of the Polish national team’s involvement in the 11th Winter Paralymipc Games in Sochi. This time, our country was represented by a small group of only eight. It may have been the first time in years that our team failed to win any medals, but all of the competitors battled as hard as they could for the best possible position. The podium was blocked off by injuries, weaker disposition, or simply bad luck which often happens in sports – just like in the rivalry of the fully able, who competed at the same venues in Sochi just weeks earlier during the Olympic Games. They achieved the best Polish winter accomplishments ever, as they won six medals, including four gold. However, this is not about comparing the olympians and paralympians, but about emphasising the universal values produced by both the Olympic and paralympic movement. These two segments of sports are joined by such attributes as persistence, hard work, overcoming defeats, respect for the rivals and judges, and finally by fair play. I want to assure everyone that the members of the Polish Olympic Family are always respectful towards the rivalry of disabled athletes, especially during such events as the paralympic games, and are great fans of the competitors wearing white-and-red outfits. The case was no different during the games in Sochi, which were broadcast in real time on TV and online. I want to acknowledge the effort of the entire Polish team once again: the competitors, coaches, members of the paralympic and medical mission, and wish lots of international success and satisfaction from following the athletic path to the entire disabled sports community. Although it has many fields, there is only one sport. Andrzej Kraśnicki President of the Polish Olympic Committee 12 XI Winter Paralympic Games Album ten przywołuje pamięć o udziale reprezentacji Polski w XI Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich w Soczi. Tym razem nasz kraj delegował do sportowej walki skromną, zaledwie ośmioosobową ekipę. Wprawdzie po raz pierwszy od lat nie zdobyła ona medalu, ale przecież każdy z zawodników ambitnie walczył o jak najwyższą lokatę. W osiągnięciu miejsc na podium przeszkodziła albo kontuzja, albo słabsza dyspozycja lub też zwykły pech, którego przecież także w sporcie nie brakuje. Tak samo jak w rywalizacji zawodników w pełni zdrowych, którzy w tych samych obiektach Soczi i okolic, w tej samej wiosce olimpijskiej, podczas igrzysk olimpijskich gościli ledwie kilka tygodni wcześniej. Ich start okazał się najlepszym polskim zimowym występem olimpijskim w historii – wywalczyli przecież 6 medali, w tym aż 4 złote. Rzecz jednak nie w porównywaniu zdobyczy olimpijczyków i paraolimpijczyków, ale w podkreśleniu uniwersalnych wartości, które niosą ze sobą oba ruchy – olimpijski i paraolimpijski. Wytrwałość, solidna praca, niezrażanie się niepowodzeniami, szacunek dla rywali i sędziów, wreszcie fair play to cechy, które te dwa segmenty sportu jednoczą. Pragnę zapewnić, że członkowie Polskiej Rodziny Olimpijskiej zawsze z szacunkiem odnoszą się do rywalizacji sportowców niepełnosprawnych – zwłaszcza w trakcie takich imprez jak igrzyska paraolimpijskie – należą do gorących kibiców zawodników w biało-czerwonych strojach. Nie inaczej było podczas zawodów w Soczi, na bieżąco relacjonowanych w telewizji i internecie. Wyrażając raz jeszcze uznanie dla wysiłku całej polskiej ekipy: zawodników, trenerów, członków misji paraolimpijskiej i medycznej, pragnę całemu środowisku sportu osób niepełnosprawnych przekazać życzenia wielu międzynarodowych sukcesów i satysfakcji z podążania sportowym szlakiem. Sport – choć pełen odmian – jest przecież jeden. Andrzej Kraśnicki prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego 13 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Disabled athletes have competed again at the 11th Paralympic Winter Games in Sochi. We saw many days of athletic competition, battles, and overcoming of challenges and individual weaknesses. We watched numerous forms of the beauty of sports. They included struggles with own limitations and breaking of personal bests. There was success, and there were moments when there was little missing to get to the top. We experienced these wonderful moments together and together enjoyed each result. We found much joy in the following of the success of our athletes. We held our breaths during this important athletic event. All this would not have been possible but for plenty of work, for which we thank our athletes very much. I have always supported and will continue to cheer for our athletes. I know that their accomplishments will be the cause of pride for all of us. We are aware of the role played in the popularisation of disabled sports by the best: the champions, participants of the paralympic games. We realise how many people they inspire and how much power their accomplishments hold. I believe that this effort will be rewarded soon with more victories. When they stand on the podium and we hear the Polish national anthem, we will be filled with pride and joy. Jarosław Duda Government Plenipotentiary for Disabled People 14 XI Winter Paralympic Games Sportowcy z niepełnosprawnościami stanęli do kolejnej rywalizacji podczas XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich w Soczi. Za nami wiele dni sportowych zmagań, walki, pokonywania wyzwań i indywidualnych słabości. Obserwowaliśmy wiele odsłon piękna sportu. Nie zabrakło momentów pokonywania własnych ograniczeń, bicia osobistych rekordów. Były sukcesy i momenty, w których do najlepszego wyniku zabrakło naprawdę niewiele. Wspólnie przeżywaliśmy te wspaniałe chwile i cieszyliśmy się z każdego wyniku. Śledzenie sukcesów naszych sportowców dawało nam wiele radości. Z zapartym tchem braliśmy udział w tym jednym z najważniejszych świąt sportu. Aby przeżywać te chwile, niezbędna jest praca, za którą należą się naszym sportowcom słowa największego uznania. Zawsze kibicowałem i będę kibicować naszym sportowcom i wiem, że ich zaangażowanie i wyniki są i będą powodem do dumy nas wszystkich. Zdajemy sobie sprawę z roli, którą odgrywają dla popularyzacji sportu wśród osób z niepełnosprawnościami ci najlepsi: mistrzowie, uczestnicy igrzysk paraolimpijskich. Wiemy, jak wiele osób inspirują i jaką moc mają Ich dokonania. Wierzę, że ten trud już niebawem zostanie nagrodzony kolejnymi laurami. Gdy staną na podium i zabrzmi Mazurek Dąbrowskiego, chwile te napełnią nas dumą i radością. Jarosław Duda Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych 15 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Droga do Soczi Romuald Schmidt Droga polskich narciarzy alpejczyków do XI Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich Soczi 2014 rozpoczęła się prawie 60 lat temu, wcale nie w Alpach. Osoby niepełnosprawne prawdopodobnie już Ostatnie doniesienia wskazują, że pionierami na początku XX w. okazjonalnie jeździły na zorganizowanych form narciarstwa zjazdo- nartach. Narciarstwo zjazdowe niepełnospraw- wego osób niepełnosprawnych w Europie byli nych rozwinęło się w czasie II wojny światowej. Austriacy. Pierwszy obóz narciarski zorgani- Żołnierze, walczący na różnych frontach, często zowała kilkunastoosobowa grupa weteranów kończyli służbę z poważnymi obrażeniami, skut- wojennych w marcu 1947 r. w Radstadt, po- kującymi m.in. amputacjami kończyn. Byli wśród łożonym w Kraju Salzburskim w Alpach. Na nich członkowie elitarnych oddziałów górskich, trasę narciarską wchodzono o kulach. Ponieważ dla których narciarstwo zjazdowe stanowiło wejście zajmowało dużo czasu, w ciągu dnia ważny element wyszkolenia bojowego. To prze- była możliwość tylko jednego zjazdu. Podczas de wszystkim oni – mimo niepełnej sprawności tego obozu po raz pierwszy w historii narcia- – byli zainteresowani kontynuacją uprawiania rze po jednostronnych amputacjach kończyn narciarstwa. Sport okazał dla nich skutecznym dolnych wykorzystali do stabilizacji kulonarty, środkiem terapeutycznym, pozwalającym na które sami skonstruowali. Z kolei w Stanach kompensację dysfunkcji. Ułatwiał adaptację Zjednoczonych rolę pioniera propagującego w codziennych sprawach i życiu społecznym. narciarstwo zjazdowe jako formę rehabilitacji odegrała Gretchen Fraser, wolontariuszka Powrót do narciarstwa osób po amputacjach w szpitalach Armii Stanów Zjednoczonych. kończyn wymagał przystosowania techniki Dzięki jej staraniom już od 1944 r. próbowano jazdy i sprzętu. Weterani, którym amputowano wprowadzać narciarstwo do programów rehabi- 1 kończynę dolną, próbowali jazdy na 3 nartach litacji weteranów po amputacjach kończyn. – oprócz narty na sprawnej nodze mieli 2, przy- 16 mocowane do kul, krótkie narty, pełniące funkcję W 1948 r., po Zimowych Igrzyskach Olimpijskich podporową. W ten sposób powstała idea stabili- w Sankt Moritz w Szwajcarii, zorganizowano zatorów, tzw. kulonart. Mistrzostwa Austrii w narciarstwie zjazdowym XI Winter Paralympic Games The road to Sochi Romuald Schmidt The road of Polish Alpine skiers to the 2014 11th Winter Paralympic games in Sochi started almost 60 years ago, and the place was not in the Alps. The disabled probably took up skiing occa- Recent reports show that the Austrians sionally in the early 20th century. Disabled were the pioneers of organised disabled downhill skiing evolved after World War II, downhill skiing in Europe. The first skiing as the soldiers from various fronts often camp was organised by a group of war ve- ended their service with serious injuries, terans in March 1947 in Radstadt, Salzburg the effects of which included limb am- State, in the Alps. The competitors climbed putation. Among them were members up the skiing route with their crutches. The of elite mountain divisions to whom climb was long, leaving time for only one downhill skiing was an important element run a day. During this camp, for the first of their combat training. Despite their time ever, the skiers with single lower limb disabilities, they were the ones mainly amputations used self-made crutch skis as interested in continuing to ski. The sport supports. In the United States, the pioneer turned out to be an effective method of promoting downhill skiing as a form of reha- therapy, providing them with compensa- bilitation was Gretchen Fraser, a volunteer tion of their dysfunctions, and assisting at the US Army’s hospitals. Thanks to her in their adaptation to everyday tasks and efforts, the attempts to introduce skiing to social life. rehabilitation programmes for limb amputees started in 1944. The skiing of amputees required adaptation of the running technique and equi- In 1948, after the Winter Olympic Games pment. The veterans with one amputated in Sankt Moritz, Switzerland, the Austrian limb attempted to use three skis, one on downhill skiing championships were organi- the remaining leg and two fixed to their sed in Bad Gastein, which included the first crutches as support. This gave birth to sta- ever downhill competition for the disabled. bilisers, the so-called crutch skis. Seventeen skiers took part in the competi- 17 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w Bad Gastein. W ramach tych Mistrzostw po raz raz pierwszy turnus rehabilitacyjny z programem pierwszy przeprowadzono konkurencję zjazdową jazdy na nartach dla osób po amputacjach w Kli- specjalnie dla zawodników niepełnosprawnych nicznym Ośrodku Sanatoryjno-Rehabilitacyjnym z udziałem 17 narciarzy. Na starcie stanąć mogli w Cieplicach Śląskich. Jego celem było wspoma- wyłącznie alpejczycy po amputacji uda, posłu- ganie usprawniania leczniczego nauką jazdy na gujący się kulonartami lub kijkami narciarskimi. nartach w protezach kończyn dolnych. Autorka W narciarstwie zjazdowym nie używano wtedy programu zakładała, że właśnie narciarstwo jeszcze protez. – jako atrakcyjna forma rekreacji – obejmuje takie zespoły ruchowe, które mogą być wykorzy- Rok 1950 był przełomowy dla sportu niepełno- stane do doskonalenia chodu w protezach. Próba sprawnych. W Mistrzostwach Austrii po raz pierw- powiodła się i przez kilka lat wykorzystywano szy mogły wziąć udział osoby po amputacjach jazdę na nartach w protezach do usprawniania kończyn górnych. Osoby z podwójną lub pojedyn- pacjentów Kliniki po amputacjach. Podobne czą amputacją podudzia mogły po raz pierwszy turnusy sportowo-rehabilitacyjne, tym razem dla używać protez. Obok dotychczasowego slalomu ro- osób niewidomych, zainicjował w 1960 r. i przez zegrano także gigant i kombinację (slalom i gigant). wiele lat nimi kierował prof. Jan Dziedzic z Zakładu Metodyki Wychowania Fizycznego Akademii W tym czasie rozwinął się międzynarodowy Wychowania Fizycznego w Poznaniu. ruch narciarstwa zjazdowego. Rosnąca popularność narciarstwa alpejskiego, także biegowego, Historycznym momentem dla polskiego nar- umożliwiła organizację kolejnych zimowych ciarstwa był jednak trzytygodniowy turnus, zawodów – Mistrzostw Europy i Świata. W roku zorganizowany pod egidą ruchu spółdzielczego 1976 w Örnsköldsvik w Szwecji zorganizowano w Bukowinie Tatrzańskiej w 1958 r. przez lekarza pierwsze zimowe igrzyska paraolimpijskie. Aleksandra Kabscha, asystenta Katedry i Klinki Były one kolejnym etapem realizacji idei twórcy Ortopedii, późniejszego profesora, do dzisiaj igrzysk paraolimpijskich, neurologa Ludwiga aktywnie uczestniczącego w życiu naukowym. Guttmanna. Inicjatywa ta wymagała zgody ministra zdrowia, a inicjator – specjalista w dziedzinie ortopedii 18 Moda na narciarstwo dotarła także do Polski. Tu i rehabilitacji, poza tym, że osobiście kwali- idee sportu niepełnosprawnych mogły się roz- fikował uczestników turnusu, musiał pełnić wijać za sprawą „ojca polskiej rehabilitacji”, prof. równocześnie funkcje lekarza obozu, masa- Wiktora Degi, kierownika Katedry i Klinki Ortope- żysty, pielęgniarza, technika ortopedycznego dii w Poznaniu. W 1956 r. ówczesna adiunkt kli- naprawiającego protezy i pomocnika instruktora niki doc. Janina Tomaszewska zorganizowała po narciarstwa. Instruktorami – pionierami byli XI Winter Paralympic Games tion, which was limited to those with am- bilitation Centre in Cieplice Śląskie, which putated thighs, using crutch skis or skiing aimed to improve the treatment though poles. Back then, no prostheses were used in skiing lessons in lower limb prostheses. The downhill skiing. programme’s author assumed that skiing – an attractive form of recreation – concerns The year 1950 saw a breakthrough in para- the motor systems used to improve walking lympic sport. For the first time, the Austrian in prostheses. This was a success, and skiing Championships were opened to people with in prostheses was used in the clinic’s rehabi- amputations of the upper limbs, and people litation of amputees for several years. Similar with double or single shank amputations sports and rehabilitation stays were orga- were able to use prostheses. The earlier orga- nised for the blind in 1960. For many years, nised slalom was joined by giant slalom and they were led by Professor Jan Dziedzic of the combination (slalom and giant slalom). Physical Education Department of the Physical Education Academy in Poznań. This period saw the evolution of the international downhill skiing movement. The The historical breakthrough for Polish skiing growing popularity of Alpine skiing, inclu- took place during the three-week stay orga- ding cross-country skiing, allowed for the nised by the social movement in Bukowina organisation of more events – the European Tatrzańska in 1958 by doctor Aleksander and World Championships. The first Winter Kabsch, an assistant at the Orthopaedics Paralympic Games were organised in 1976 in Department and Clinic, future professor, who Örnsköldsvik, Sweden. They were the next remains active in science to this day. This ini- stage in the realisation of the concept’s in- tiative required the approval of the minister ceptor, neurologist Ludwig Guttmann. of health, and the initiator – an expert in the fields of orthopaedics and rehabilitation – The skiing trend also reached Poland. Here, not only personally qualified the participants, the concepts of disabled sports were deve- but also acted as the camp’s physician, loped by the “father” of Polish rehabilita- massage therapist, orthopaedic technician tion, Professor Wiktor Dega, the head of the repairing the prostheses, and assistant skiing Orthopaedics Department and Clinic in Po- instructor. The pioneering instructors were znań. In 1956, Assistant Professor Janina assistants of the Poznań Physical Educa- Tomaszewska organised the first rehabilita- tion Academy, Jerzy Szmyt and Krzysztof tion stay, which included a skiing programme Skupniewicz. Apart from skiing lessons, for amputees at the Clinical Spa and Reha- there were also exercises in the local fire 19 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie asystenci AWF w Poznaniu: Jerzy Szmyt i Krzysztof ocierająca się o horror „historia z urwanymi Skupniewicz. Poza nauką jazdy na nartach prowa- nogami”. W czasie jazdy prymitywnym wówczas dzono zajęcia w sali miejscowej remizy strażackiej. jednoosobowym wyciągiem orczykowym szarp- Odbywały się tam ćwiczenia ogólnie usprawniające nęło tak mocno, że szkolonego narciarza wy- i nauka chodu w protezach oraz dodatkowo nauka rwało z dwóch protez podudzia wraz z nartami. tańca towarzyskiego w protezach. Ten przytomnie nie puścił orczyka i spokojnie, siedząc, dojechał do górnej stacji. Można so- Pionierzy wykonali i zainstalowali wtedy bie wyobrazić, co działo się w długiej kolejce pierwszy w Bukowinie Tatrzańskiej zaczepowy narciarzy „ceprów”, oczekujących na dolnej wyciąg narciarski. Turnus rehabilitacyjny nabrał stacji. W „Janosiku” jeszcze długo opowiadano charakteru sportowego. Na jego zakończenie o dwóch zjeżdżających slalomem wyrwanych odbyło się sympozjum zatytułowane „Wyko- nogach. Na pewno wówczas obozy narciarskie rzystanie sportów zimowych w usprawnianiu „Startu” były zdarzeniami barwnym i atrakcyj- inwalidów ruchu”. Zwieńczył je pokazowy start nym, na które czekało się niecierpliwie cały rok. w slalomie gigancie z udziałem wszystkich Ich uczestnikami byli pracownicy Spółdzielczości uczestników turnusu. W rzeczywistości były to Inwalidów, którzy – w ramach struktur spółdziel- pierwsze w Polsce zawody w narciarstwie zjaz- czego ruchu sportowego „Start” – mogli korzy- dowym osób niepełnosprawnych, nazywanych stać z dobrodziejstw wysoce wówczas rozbudo- wtedy inwalidami. Sympozjum miało także wanych świadczeń socjalnych. historyczny wymiar. W dyskusji podsumowują- 20 cej, na wniosek prezesa poznańskiego „Startu”, Oczywiście, podobnie jak za granicą, to sportowy legendarnego rotmistrza Franciszka Karłow- aspekt polskiego narciarstwa był głównym mo- skiego, ustalono, że Rada Główna Zrzeszenia torem jego rozwoju. Pierwsze oficjalne Ogólno- Sportowego „Start” utworzy Komisję Sportu polskie Zawody Narciarskie Niepełnosprawnych Inwalidów – pierwszą w Polsce instytucję odbyły się w 1970 r. Od roku 1971 organizowane sportu osób niepełnosprawnych. Zatem, gdyby są rokrocznie Mistrzostwa Polski niepełno- nie narciarstwo, polski ruch paraolimpijski sprawnych w narciarstwie alpejskim. Polacy powstałby zapewne później i nie w tak pięknej, startowali we wszystkich, z wyjątkiem jednych, zimowej tatrzańskiej scenerii. zimowych igrzyskach paraolimpijskich. Obozy narciarskie w Bukowinie Tatrzańskiej I Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie odbyły się organizowano przez wiele lat. Ponoć do dzisiaj w Örnsköldsvik w Szwecji w 1976 r. W narciar- krążą o nich niesamowite historie, opowiada- stwie zjazdowym i biegowym wystartowało 250 ne w bukowińskiej karczmie „Janosik”. Jak np. zawodników po amputacjach i niewidomych XI Winter Paralympic Games department, which covered general ability a run of the still primitive single lift, it was and walking in prostheses, as well as dancing tugged so hard that one of the trained skiers in prostheses. was pulled out of his two shank prostheses together with skis. He was smart enough to During that time, the pioneers made and keep holding on to the lift and was carried to installed the first surface lift in Bukowina the top. One can only imagine the atmosphe- Tatrzańska. The rehabilitation stay beca- re among the plainsmen waiting in line at me anathletic event. It was concluded with the bottom. The stories about the two legs a symposium entitled “The application slaloming downhill were told in “Janosik” for of winter sports in the rehabilitation of quite a while. At that time, the “Start” skiing people with motor disabilities”, which in- camps were colourful and attractive events, cluded a demonstrative giant slalom run for which were awaited with anticipation throu- all of the stay’s participants. In reality, this ghout the entire year. Their participants were was the first downhill skiing competition in the workers of the Invalids’ Association, who Poland for the disabled, who back then were – in the scope of the structures of the “Start” referred to as invalids. The symposium was movement – were able to take advantage of historical. The closing discussion saw the the social benefits, which were very advanced Head Council of the “Start” Athletic Asso- at that time. ciation undertake to establish the Invalid Sports Commission under the motion of the Of course, much like abroad, the athletic president of the Poznań “Start” division, the aspect of Polish skiing was the main motor legendary cavalry captain Franciszek Karłow- of its evolution. The first Polish National ski – Poland’s first institution for disabled Disabled Skiing Championships took place sports. Therefore, if it were not for skiing, the in 1970. The Polish Championships in alpine Polish paralympic movement would likely skiing have been organised annually since have been delayed, and not created in such 1971. Polish athletes competed in all but one beautiful winter conditions of the Tatra Winter Paralympic Games. Mountains. The First Winter Paralympic Games were The skiing camps in Bukowina Tatrzańska held in Örnsköldsvik, Sweden, in 1976. 250 were organised for many years. There are blind competitors and amputees from 17 many incredible stories from that time still countries took part in downhill and cross- told in the “Janosik” tavern in Bukowina. -country skiing. Poland was represented by Like the horror of the ripped off legs. During seven athletes. We won silver in the 5 km 21 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie z 17 państw. Polskę reprezentowało 7 zawod- pijskich w Barcelonie inne państwa, dotychczas ników. Zdobyliśmy srebrny medal w biegu na niemrawo wspierające sport paraolimpijski, 5 km. W kolejnych Igrzyskach w norweskim w tym dyscypliny zimowe, doszły do słusznej Geilo w 1980 r. Polacy nie startowali. Powrócili na konkluzji, że także ten sport jest wart finanso- nie cztery lata później w Innsbrucku w Austrii. wania, bo stanowi najtańszą i wysoce efektywną Wystartowało tam ponad 450 zawodników formę budowania międzynarodowego prestiżu. z 21 państw, w tym 16 Polaków. Nasi zjazdowcy zdobyli 4 brązowe medale (3 medale Elżbiety V Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w 1992 r. Dadok i 1 medal Franciszka Tracza). IV Zimowe odbyły się w Tignes-Albertville we Francji, po Igrzyska Paraolimpijskie w 1988 r. kolejny raz raz pierwszy w tym samym miejscu co Igrzyska zorganizowano w Innsbrucku. Wzięło w nich Olimpijskie. Wystartowało wtedy prawie 500 udział prawie 400 zawodników z 22 państw. zawodników z 24 państw. Polskę reprezentowa- Polskę reprezentowało 18 zawodników. Nasi al- ło 14 zawodników. Nasi alpejczycy nie zdobyli pejczycy wywalczyli 3 brązowe medale (2 medale medali. W VI Zimowych Igrzyskach Paraolim- Elżbiety Dadok i 1 medal Franciszka Tracza). Od pijskich w Lillehammer w Norwegii w 1994 r. wy- czasu tych Igrzysk polscy alpejczycy już nigdy nie startowało około 500 zawodników z 31 państw. stanęli na paraolimpijskim podium. Polska reprezentacja liczyła 14 zawodników, w tym 5 zjazdowców, między nimi był Tomasz W latach osiemdziesiątych polskie narciarstwo Tasiemski – pierwszy Polak na mono-ski. alpejskie osiągnęło wysoki poziom. Zawdzię- 22 czało to zarówno efektywnemu mecenatowi Mono-ski jest osobnym działem w historii nar- spółdzielczości, jak i wybitnej osobie – Leszkowi ciarstwa zjazdowego osób niepełnosprawnych. Szczepańczykowi, szkoleniowcowi i organizato- Jest to narciarstwo zjazdowe w pozycji siedzą- rowi narciarstwa z Bielska-Białej. Dzisiaj trudno cej, w którym wykorzystuje się adaptowaną to sobie wyobrazić, ale na trasie zjazdowej FIS konstrukcję siedziska, system amortyzujący, w Szczyrku w czasie Mistrzostw Polski starto- 1 lub 2 narty i stabilizatory – kulonarty. Mono- wali Austriacy, a narciarstwa uczyli się od nas -ski umożliwia uprawianie narciarstwa osobom, Czesi i Słowacy. Kadra szkoliła się na Kaukazie które nie mogą jeździć w pozycji stojącej, będą- i Chopoku. Odszedł niestety na zawsze Leszek, cym po wysokich amputacjach kończyn dolnych, przyszły zawirowania lat transformacji i trzeba z porażeniami i niedowładami. Dla osób uzależ- było zaczynać prawie wszystko od nowa. Poza nionych w codziennym życiu od wózka inwalidz- tym od czasu powstania Międzynarodowego kiego przez długi czas nie było ofert narciarstwa Komitetu Paraolimpijskiego (International alpejskiego. Pierwsze próby adaptowania tej Paralympic Committee, IPC) i Igrzysk Paraolim- dyscypliny miały miejsce pod koniec lat sześć- XI Winter Paralympic Games race. Polish athletes did not compete in the sports, including winter sports, reached the next Games in Geilo, Norway, in 1980. They correct conclusion that it is worthy of finan- returned four years later in Innsbruck, Au- cing, since it is the cheapest and very effecti- stria. These games saw the participation ve form of building international prestige. of more than 450 competitors from 21 count ries, including 16 Poles. Our downhill skiers The 5th Winter Paralympic Games took place captured 4 bronze medal (3 by Elżbieta in 1992 in Tignes-Albertville, France, which Dadok and 1 by Franciszek Tracz). The fourth was the first time they were held in the same Winter Paralympic Games in 1988 returned location as the Olympic Games. The event to Innsbruck, and involved almost 400 com- hosted almost 500 competitors from 24 co- petitors from 22 countries. Our Alpine skiers untries. Poland was represented by 14 athle- captured 3 bronze medals (2 by Elżbieta tes. Our Alpine skiers failed to capture any Dadok and 1 by Franciszek Tracz). Since that medals. The 6th Winter Paralympic Games in time, the Polish alpine skiers have not rea- Lillehammer, Norway, in 1994 hosted appro- ched the paralympic podium. ximately 500 competitors from 31 countries. The Polish team was composed of 14 athle- During the 1980s, Polish Alpine skiing rea- tes, including 5 downhill skiers, one of whom ched a high level, which was due to the effec- was Tomasz Tasiemski – the first Polish tive association patronage and a special indi- mono-skier. vidual, Leszek Szczepańczyk, a skiing trainer and organiser from Bielsko Biała. Today, it is Mono-ski is an individual chapter in the hard to imagine, but there were Austrians history of disabled downhill skiing. It is competing during the Polish Championships performed in a sitting position, and uses an in Szczyrk and we taught skiing to Czechs adapted seat structure, a shock absorption and Slovaks. The national team trained in the system, one or two skis, and stabilisers Caucasus and on the peak of Chopok. Unfor- – crutch skis. The mono-ski opens skiing tunately, Leszek Szczepańczyk left us fore- to people unable to ski in the standing po- ver, the difficult transformations came, and sition, who had lower limbs amputated and everything had to be started from almost the those with palsies and pareses. For a long beginning. Besides, from the establishment time, skiing was closed off to the people who of the International Paralympic Committee required wheelchairs in their everyday lives. (IPC) and the Paralympic Games in Barcelona, The first attempts at adapting this discipline other countries, which were not previously were made in the late 1960s in Switzerland too active in their support of paralympic and applied a contraption similar to the 23 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie dziesiątych w Szwajcarii i polegały na zasto- poważnej dysfunkcji. Niestety, mimo że Tomasz sowaniu konstrukcji przypominającej ski-bob. był narciarskim fenomenem, musiał wówczas Szwajcarskimi rozwiązaniami zainteresowano startować z zawodnikami o znacznie większych się w innych krajach. W 1984 r. w Sankt Moritz możliwościach funkcjonalnych, co wykluczało spotkali się konstruktorzy z Niemiec, Japonii sukces sportowy. i Szwajcarii. Porównanie różnorakich konstrukcji wypadło z korzyścią dla niemieckiej idei sie- Debiut Tomasza Tasiemskiego na Igrzyskach dziska, zamontowanego na pojedynczej narcie w Norwegii związany jest z tragikomiczną histo- i stabilizowania jazdy za pomocą 2, trzymanych rią pozostałych zjazdowców, symptomatyczną w rękach, kulonart. W Europie mono-ski rozwijał dla ówczesnych standardów szkolenia naszej się dynamicznie od początku lat osiemdziesią- reprezentacji. Wiadomo było, że z powodów tych. W programie zimowych igrzysk paraolim- finansowych nie mogli oni trenować konkurencji pijskich mono-ski znalazło się jako dyscyplina szybkich przed Igrzyskami. Jednak, gdy taka spo- pokazowa w Innsbrucku w 1984 r. sobność pojawiła się w Lillehammer, ówczesny trener – wbrew oporowi zawodników – wystawił Pierwszym zawodnikiem mono-ski w Polsce ich do zjazdu, mimo że nie mogło być mowy był Tomasz Tasiemski, dzisiaj profesor poznań- o starcie w tej konkurencji. Miał to być trening. skiej AWF. Na początku lat dziewięćdziesią- Każdy, kto startował w downhillu, wie, że dla tych Tomasz, absolwent AWF, wszechstronnie niewytrenowanego zjazdowca musiało się to źle uzdolniony sportowiec, instruktor narciarstwa, skończyć. I tak w Lillehammer się stało. Jeden gimnastyk i szybownik, dzięki mono-ski mógł z trenujących odwieziony został śmigłowcem do powrócić do narciarskiej pasji po wypadku, szpitala z poważnymi urazami, a pozostali trzej w którym doznał urazu rdzenia kręgowego zawodnicy mieli rozbite, krwawiące głowy. Mimo w odcinku szyjnym. Jest wielce prawdopodobne, że w końcu stanęli już w dobrej formie na starcie że w światowej historii narciarstwa jest jedynym slalomów i gigantów, dobrych pozycji na listach alpejczykiem z tak wysokim poziomem urazu wynikowych Igrzysk nie zajęli. skutkującego porażeniem czterech kończyn. 24 Potwierdzili to trenerzy US Ski Team w 1999 r. Pierwszą Polką jeżdżącą na mono-ski była Beata w czasie szkolenia polskiej kadry mono-ski Wachowiak-Zwara. Z czasem w ślady prekurso- w znanym na całym świecie Narodowym Cen- rów poszła grupa młodych zawodników mono- trum Sportu Niepełnosprawnych (National -ski Formuły 1 narciarstwa paraolimpijskiego. Sports Center for the Disabled, NSCD) w Winter Najlepsi z nich startowali w paraolimpiadach Park w Kolorado. Nie mogli wyjść z podziwu nad w Salt Lake City, Turynie, Vancouver i Soczi. Roz- doskonałością jego techniki narciarskiej przy tak wój mono-ski w Polsce był możliwy dzięki temu, XI Winter Paralympic Games ski-bob. Other countries became interested nal abilities, which prevented his athletic in the Swiss solutions. In 1984, Sankt Mo- success. ritz hosted a meeting of constructors from Germany, Japan, and Switzerland. The com- The debut of Tomasz Tasiemski at the Games parison of the various constructions saw in Norway is associated with the tragicomic the emergence of the German seat concept, story of the other downhill skiers, which is which was installed on a single ski and stabi- symptomatic of the current training stan- lised with two crutch skis held in the hands. dards of our national team. The financial In Europe, mono-skiing evolved dynamically reasons prevented them from training for from the early 1980s. It found its way into high-speed competitions before the Ga- the exhibition part of the 1984 Winter Para- mes. However, when the opportunity arose lympic Games in Innsbruck. in Lillehammer, despite the fact that there was no way that they should have taken part The first Polish mono-ski competitor was in the competition and despite their own Tomasz Tasiemski, a current professor of objections, the coach decided to enter them the Poznań Physical Education Academy. in the downhill event. It was supposed to In the early 1990s, Tomasz, a graduate of act as a training session. Anyone who has the Academy and a versatile athlete, skiing ever competed in downhill knows that this instructor, gymnast, and glider pilot, was situation did not bode well for the untrained able to return to his skiing passion after skiers. And this was the case in Lillehammer. his accident, which left him with a severed One skier had to be airlifted to the hospital spinal cord in the neck. It is very likely that with serious injuries, and the other three he is the only Alpine skier in history with ended up with busted and bloody heads. such a serious injury, which paralysed all Although they ultimately took part in the four of his limbs. This was confirmed by the slaloms and giant slaloms in good form, they coaches of the US Ski Team in 1999 during failed to achieve good results in the events. the training sessions of the Polish mono-ski team in the world-renowned National The first Polish female mono-skier was Beata Sports Centre for the Disabled (NSCD) in Wachowiak-Zwara. With time, a young group Winter Park, Colorado. They were amazed followed in the footsteps of the precursors in at the perfection of his skiing technique. the Formula 1 of paralympic skiing. The best Unfortunately, despite the fact that Tomasz of them competed at the Paralympic Games was a skiing phenomenon, he was forced to in Salt Lake City, Turin, Vancouver, and Sochi. compete with people with superior functio- The evolution of the mono-ski in Poland was 25 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie że stał się priorytetem wśród projektów w po- wespół z Amerykanami. Miały na to wpływ nie znańskim Stowarzyszeniu „Start”, w którym po tylko lepsze rezultaty, ale i zmiana pokoleniowa, raz kolejny zainicjowano nową jakość polskie- gdyż do naszej reprezentacji weszli młodzi spor- go narciarstwa, i za sprawą odważnej polityki towcy, świetnie wykształceni, władający języka- Krystyny Hady-Bartkowiak, dyrektor Polskiego mi, przełamujący stereotyp szarych obywateli Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”. krajów postkomunistycznych. W VII Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich Zabawna była rozmowa Big Joe’go, amerykań- w 1998 r. w Nagano w Japonii wystartowało skiego mono-ski, z naszymi zawodniczkami prawie 600 zawodników z 32 państw, w tym Beatą Wachowiak-Zwarą i Agatą Struzik rok 26 z Polski. W slalomie zadebiutował pierwszy przed Igrzyskami. Big Joe, dobrze czujący się polski narciarz grupy LW2, tj. po amputacji jed- w towarzystwie młodych i pięknych Polek, nej kończyny dolnej, Łukasz Szeliga, późniejszy zapytał o ich paraolimpijskie perspektywy przed trener reprezentacji, dzisiaj prezes Polskiego Salt Lake City. Dziewczyny opowiedziały o pracy Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”. szkoleniowej, takiej, na którą w polskich wa- Łukasz zajął przyzwoite miejsce w slalomie, runkach było je stać, i o życiowych priorytetach. przełamując złą pasę naszych alpejczyków Obie ukończyły studia prawnicze na najlepszych w igrzyskach lat dziewięćdziesiątych. Szkolił uniwersytetach, jedną czekała aplikacja, druga się na Słowacji u trenera Petera Matiasko, miała dobrą pracę. Jedna była już mamą, a druga który z kolei zbierał doświadczenia u Leszka zamierzała założyć rodzinę. A Joe na to: „Hey, Szczepańczyka. Peter z czasem został trene- dziewczyny, co wy robicie? Powinnyście się rem naszej reprezentacji na Igrzyska w Turynie wreszcie na coś zdecydować, ja właśnie sprze- i Vancouver. Tak to historia zatoczyła koło. dałem dom na Alasce, przeniosłem się do NSCD Winter Park w Górach Skalistych i trenuję, liczy VIII Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w 1998 r. się dla mnie tylko i wyłącznie sport i sukces”. odbyły się w Salt Lake City w Stanach Zjedno- Nie specjalnie je przekonał, tym bardziej, że na czonych. Wystartowało tam ponad 400 za- Igrzyskach Joe medalu nie zdobył, a obie Polki wodników z 36 państw, w tym 14 z Polski. Nasi zgodnie z planami osiągnęły sukces w postaci alpejczycy nie zdobyli medali, natomiast wyso- wysokiego życiowego statusu. Sport bardzo im kie, 5 miejsce w mono-ski zajęła wicemistrzyni w tym pomógł. świata w super gigancie Agata Struzik. Polscy 26 alpejczycy zaczęli wychodzić z cienia. Zaczęli być IX Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w 2006 r. dostrzegani w narciarskim świecie, dotychczas Włosi zorganizowali w Turynie, a część alpejską hermetycznie zamkniętym przez alpejskie nacje w Sestriere. Wystartowało prawie 500 zawodni- XI Winter Paralympic Games possible thanks to the fact that it became one nations and the Americans. This was caused of the priorities of the Poznań “Start” Associa- not only by the improved results, but the tion, which once again initiated the new quality next generation of the athletes on our team, of Polish skiing, and thanks to the brave policy young people with good education and com- of Krystyna Hada-Bartkowiak, the director of the mand of foreign languages, who were able Polish Sports Association for the Disabled “Start”. to break through the stereotype of the dull citizens of post-communist states. The 7th Winter Paralympic Games in 1998 in Nagano, Japan, hosted almost 600 competitors from There was a very amusing conversation be- 32 countries, including 26 from Poland. Slalom tween Big Joe, an American mono-skier, with saw the debut of the first Polish skier in the LW2 our own Beata Wachowiak-Zwara and Agata group, i.e. after the amputation of one lower limb, Struzik one year before the Games. Big Joe, Łukasz Szeliga, the future coach of the national who felt great in the company of the young team and today the head of the Polish Sports and beautiful Polish girls, asked them about Association for the Disabled “Start”. Łukasz had their perspectives for the Games in Salt Lake a decent run in the slalom and broke the poor City. The girls told him about the training af- streak of our Alpine skiers during the 1990s. fordable to them in the Polish conditions, and Łukasz trained in Slovakia under Peter Matiasko, about their life priorities. They had both gra- who in turn trained under Leszek Szczepańczyk. duated from law schools of top universities, Over time, Peter became the coach of our natio- one was awaiting her legal apprenticeship, the nal team for the Games in Turin and Vancouver. other had a good job. One was already a mom, History had come full circle. the other was planning a family. And Joe said, “Hey, girls, what are you doing? You should The 8 Winter Paralympic Games were held focus on something. I just sold my house in in 2002 in Salt Lake City in the United States Alaska, moved to the NSCD Winter Park in the and hosted more than 400 competitors from Rocky Mountains to train, and all I care about 36 countries, including 14 from Poland. Our is sports and success.” He did not convince Alpine skiers did not win any medals, but them too well, especially since he failed to a good fifth place in the mono-ski was taken capture a medal at the Games, while both girls by the world’s second in the giant slalom, fulfilled their plans by achieving high living Agata Struzik. The Polish Alpine skiers star- status. The sport was helpful. th ted to come out of the shadow and became noticed in the skiing world, which was previo- The 9th Winter Paralympic Games were orga- usly closed to anyone outside of the Alpine nised in 2006 in the Italian Turin, and the Al- 27 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 28 ków z 39 państw, w tym 11 z Polski. Nasi alpej- niejsza niż w innych dyscyplinach sportu para- czycy nie zdobyli medali, chociaż wydawało się, olimpijskiego. Ranga medalu zimowych igrzysk że tym razem mają na nie duże szanse. jest teraz wyższa. Narciarstwo alpejskie osób niepełnosprawnych Poza tym Turyn przypomniał nam boleśnie przeszło od czasu paraolimpiady w Turynie o tym, jak bardzo liczy się w sporcie szczęście. rewolucję. Obowiązuje nowy system organiza- Niewątpliwym faworytem naszej reprezenta- cyjny i nowy regulamin. Zawodnicy, dotychczas cji był Andrzej Szczęsny, „jednonożec” – jak startujący w kilkunastu klasach według dys- mówił o nim po słowacku trener Peter Matia- funkcji, zostali podzieleni na raptem 3 grupy: sko, tak samo jak nasz zawodnik jeżdżący na niewidomych, siedzących i stojących. Zawodnicy jednej narcie. Dzięki takiemu trenerowi Andrzej każdej z klas w swojej grupie mają przypisane wykorzystał wielki talent. W 2004 r. uplasował przeliczniki i na metę przejeżdżają z czasem się w pierwszej piątce slalomu giganta Mi- przeliczonym. Wyłaniani są tylko 3 medaliści strzostw Świata. Był wówczas najwyżej noto- w każdej z grup. Dla widzów dyscyplina staje wanym Polakiem w Pucharach Europy i Świata. się czytelniejsza, mogą skoncentrować uwagę Pierwszy w historii polskiego narciarstwa na osiągniętym czasie i kolejności na mecie bez paraolimpijskiego zaczął jeździć zjazd na jednej względu na dysfunkcje zawodników. Skończył narcie w konkurencji, która dotychczas była się czas multiplikowania liczby zdobywanych poza naszym zasięgiem. Igrzyska w Turynie, medali, o które nadal mogą walczyć zawodnicy a właściwe w Sestriere, mimo zmian regula- dyscyplin letnich. Nowy system w narciarstwie minowych, miały być dla Andrzeja igrzyskami alpejskim zbliżył się standardami najbardziej na medal. Ale w sporcie szczęście „na pstrym – spośród wszystkich dyscyplin sportu para- koniu jeździ”. Krótko przed ceremonią otwarcia olimpijskiego – do sportu osób pełnosprawnych. Igrzysk, już na miejscu, w Sestriere, w czasie Na zawodach rang międzynarodowych musi treningu slalomu Andrzej złamał nogę – swoją być obecny delegat Międzynarodowej Federacji jedyną nogę. Doznał setek upadków w czasie Narciarskiej (Federation Internationale de Ski, kilku lat treningów i startów, i wtedy nic złego FIS). Obowiązują takie same parametry konku- się nie stało, a katastrofa przyszła dzień przed rencji, tras i sprzętu. Nastąpił definitywny koniec najważniejszym startem życia. Wprawdzie czasu narciarstwa amatorskiego. Tylko profe- w Turynie przeprowadzono operację nowoczes- sjonalnie szkoleni zawodnicy mogą konkurować ną metodą, gwarantującą w miarę szybki zrost w Pucharze Świata, pucharach kontynentalnych, kości piszczelowej, ale pozostał zrozumiały Mistrzostwach Świata i Igrzyskach Paraolimpij- smutek i żal po kolejnej tragedii, a przede skich. Walka o medal jest zdecydowanie trud- wszystkim niespełnionych nadziejach XI Winter Paralympic Games pine segment took place in Sestriere. The Ga- Games. The struggle for medals is definitely mes hosted almost 500 competitors from more difficult than in other paralympic sports. 39 countries, including 11 from Poland. Our The prestige of the Winter Games medals is Alpine skiers failed to capture any medals, now higher. although their chances seemed good. Besides, Turin was a painful reminder of how Disabled Alpine skiing underwent a revolution much sports depend on fortune. The clear from the time of the Winter Games in Turin. favourite of our national team was Andrzej There is a new organisational system and Szczęsny, the “unileg”, as he was referred to new regulations in place. The competitors, by coach Peter Matiasko, a single-ski competi- who used to compete in numerous classes tor himself. The coach allowed Andrzej to take according to their dysfunctions, were suddenly advantage of his great talent. In 2004, he was divided into only three groups: the blind, the in the top five in giant slalom of the World sitting, and the standing. The competitors in Championships. At that time, he was the each group are assigned conversion factors highest-rated Pole in the European Cup and and finish with adjusted times. There are only the World Cup. He was the first in the history three medallists in each group. To the spec- of Polish paralympic skiing to use one ski in tators, the discipline is more clear and they the downhill, a competition previously out of can focus on the time and order of the com- our reach. Despite the changes to the rules, petitors regardless of their dysfunctions. The the Games in Turin, specifically in Sestriere, multiplication of the won medals, which still were supposed to bring Andrzej a medal. But governs the summer disciplines, is gone. The the good graces of lady luck in sports do not standards of the new Alpine skiing system last forever. A short time before the opening make it most similar to the physically able ceremony, already in Sestriere, Andrzej broke disciplines from among all of the paralympic his leg – his only leg – when he was training disciplines. International competitions must for the slalom. He fell hundreds of times over involve representatives of the International his years of training and competitions, and Ski Federation (Federation Internationale de nothing bad ever happened, but the disaster Ski, FIS). The parameters of the competitions, struck on the eve of the most important start routes, and equipment are the same. The era of his life. He underwent an innovative ope- of amateur skiing is definitely over. Only the ration in Turin, which guaranteed relatively professionally trained competitors are able quick healing of his shinbone, but he was left to take part in the World Cup, continental with understandable hard feelings and grief cups, World Championships, and Paralympic from the tragedy, and mainly from the failed 29 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie na paraolimpijski sukces. Andrzej oczywiście się znaleźli się w trzydziestce Pucharu Świata, nie poddał i wystartował w kolejnych Igrzy- byłaby mowa o wielkim sukcesie, a gdyby jesz- skach w Vancouver i Soczi. cze weszli do pierwszej ósemki Igrzysk, przez polskie media przetoczyłaby się fala euforii. Konkurencje narciarskie X Zimowych Igrzysk Kiedy jest mowa o finansowaniu sportu para- Paraolimpijskich Vancouver 2010 przeprowa- olimpijskiego, wystarczy skonfrontować na- dzono w Whistler, sercu kanadyjskiego narciar- kłady w innych krajach i to wcale nie potęgach stwa. Wystartowało tam około 500 zawodni- w tym sporcie. W Polsce do dzisiaj na sport ków z 44 państw, w tym 13 z Polski. paraolimpijski przeznacza się niewielki procent tego, co w innych krajach. Nasi paraolimpijczy- W polskiej ekipie pojawiły się nowe postaci cy muszą korzystać z państwowych funduszy w nowej konkurencji i nowa jakość. W grupie za- na szkolenie, bo prywatny mecenat z powo- wodników niewidomych na starcie stanął Maciej dów podatkowych w zasadzie nie istnieje. Nie Krężel, nie sam, gdyż zgodnie z regulaminem trudno się dziwić ich irytacji, kiedy pojawiają musiał startować z przewodnikiem. Zawod- się komentarze, że… nieefektywnie, za drogo, nik i przewodnik tworzą zespół, razem walczą do likwidacji. Alpejskie narciarstwo olimpijskie o 2 medale z takiego samego kruszcu. Tylko i paraolimpijskie w jego cieniu wystawione są – w narciarstwie alpejskim zawodnik pełnospraw- od czasów Andrzeja Bachledy – na ataki „peł- ny ma taki sam status sportowy jak niepełno- nych troski o sport ekspertów”, szermujących sprawny. Przewodnikiem Macieja była znana opiniami typu: „w Polsce góry niskie, śniegu w sporcie pełnosprawnych alpejka Anna Oga- mało, nie ma gdzie trenować, sprzęt drogi rzyńska. Zatem Ania została pierwszą polską i w ogóle to taki elitarny sport, a do tego brak „pełnosprawną” paraolimpijką. Tchnęła swoim sukcesów”. Społeczeństwo być może uwie- profesjonalizmem nowego ducha w drużynę. rzyłoby w to, gdyby nie oszałamiająca kariera W Whistler para Krężel-Ogarzyńska osiągnęła naszych skoczków. Doczekaliśmy się sukcesów najlepsze rezultaty w całej reprezentacji: 8 miej- Adama Małysza i Kamila Stocha. Narciarstwo sce w slalomie i 9 w gigancie. Debiutanci odnieśli jest w istocie najpowszechniej uprawianym sukces z dobrą prognozą na przyszłość. sportem rekreacyjnym w Polsce, więc i narciarze niepełnosprawni mają niezbywalne do 30 Po Igrzyskach pojawiły się krytyczne komen- niego prawo. Gdy padają podobnego rodzaju tarze, że nasze narciarstwo nie przynosi me- absurdalne argumenty za likwidacją dyscypli- dali, jest bardzo drogie i nikomu niepotrzebne. ny, paraolimpijczycy ripostują równie absur- W takich sytuacjach należy zbadać kontekst dalnie. Mówią więc, że jeśli w reprezentacji opinii. Gdyby polscy pełnosprawni narciarze startuje 3 zawodników po amputacjach i mają XI Winter Paralympic Games ambitions for paralympic success. Andrzej of our skiers and that their discipline is very obviously did not give up and competed in the expensive and pointless. In such situations, subsequent Games in Vancouver and Sochi. the context of the opinions should be examined. If the physically able Polish skiers found The skiing competitions of the 10th Winter themselves in the top 30 of the World Cup, Paralympic Games in 2010 in Vancouver it would be considered a great success, and took place in Whistler, the heart of Canadian if they would additionally reach the top 8 of skiing. The Games hosted approximately 500 the Olympic Games, the Polish media would competitors from 44 countries, including 13 be in a state of euphoria. When there is talk from Poland. of financing paralympic sports, we should compare the expenditures of other countries, The Polish team had new athletes in a new which are not even the top competitors. To competition and new quality. The group of this day, Poland contributes only a fraction blind athletes included Maciej Krężel, who of the contributions made in other countries did not compete alone, since the rules stated to paralymic sports. Our paralympians are that he had to start with a guide. The com- forced to use the state funds to train, becau- petitor and the guide form a team, they fight se private sponsorship is pretty much non- together for two medals from the same metal. -existent due to fiscal reasons. Their irritation Alpine skiing is the only discipline where a ful- with comments about their ineffectiveness, ly able competitor has the same athletic sta- excessive cost, and that they should be closed tus as a disabled one. Maciej’s guide was the down is fully understandable. From the times Alpine skier Anna Ogarzyńska, who is well- of Andrzej Bachleda, Olympic and paralympic -known in the world of fully able Alpine skiers, Alpine skiing is exposed to attacks of “experts which made her the first Polish “fully able” filled with concern for sport”, whose opinions paralympian. Her professionalism provided state that “the Polish mountains are small, the team with a new spirit. In Whistler, the there is little snow, there are no places to tra- pair of Krężel-Ogarzyńska achieved the best in, it’s an elite sport, and there is no success.” results of the entire national team: 8th posi- Perhaps people would be inclined to believe tion in slalom and 9th position in giant slalom. this if not for the astounding success of our The rookies achieved success and provided jumpers, Adam Małysz and Kamil Stoch. In great hope for the future. fact, skiing is the most common recreational sport in Poland, which also gives the rights After the Games, critical comments appe- to it to the disabled. When such absurd argu- ared, which concerned the lack of medals ments in favour of closing down the discipline 31 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie łącznie zaledwie 2 kończyny dolne, a do tego Program sportowy Igrzysk objął: jeszcze po jednej na zawodnika, to o ile nart • narciarstwo alpejskie (zjazdowe) kobiet: mniej niż dla pełnosprawnych można im kupić slalom, slalom gigant, super gigant, super z ograniczonego budżetu? Gdy 1 para obuwia kombinacja, zjazd, snowboard cross, narciarskiego wystarcza dla 2 zawodników, mamy kolejne oszczędności. • narciarstwo alpejskie (zjazdowe) mężczyzn: slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja, zjazd, snowboard cross, Polskim sportowcom udaje się odnosić sukcesy nie za sprawą dobrze skoordynowanych i perfekcyjnie zaplanowanych działań szczodrego państwowego mecenatu, ale w wyniku skromnej, pełnej zaangażowania pracy w klubach i wsparcia związków, niekiedy sponsorów. Ale • narciarstwo biegowe kobiet: 1 km sprint, 5 km i 15 km (12 km kategorie na siedząco), • narciarstwo biegowe mężczyzn: 1 km sprint, 10 km i 20 km (15 km kategorie na siedząco), • narciarstwo biegowe: sztafeta open 4 x 2,5 km, sztafeta mix 4 x 2,5 km, przede wszystkim dzięki własnej inicjatywie, • biathlon kobiet: 6 km, 10 km, 12,5 km, ciężkiej pracy zawodników i ich trenerów i… • biathlon mężczyzn: 7,5 km, 12,5 km, 15 km, niestety, wciąż jeszcze, wybitnej, polskiej im- • hokej (w pozycji siedzącej na sledżach) prowizacji. – 8 drużyn, • curling na wózkach (10 zespołów mieszanych XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Soczi 2014 pięcioosobowych, w tym m.in. 1 kobieta). XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Soczi 2014 W czasie Igrzysk do zdobycia były 72 komplety odbyły w dniach 7–16 marca 2014 r. pod patro- medali. natem Międzynarodowego Komitetu ParaolimSport Mężczyźni Kobiety (K/M) Razem pijskiego (International Paralympic Committee, narciarstwo alpejskie (zjazdowe) 16 16 – 32 biathlon i narciarstwo biegowe 18 18 2 38 rapeutów, administratorów, serwisantów), hokej na sledżach – – 1 1 • 600 akredytowanych przedstawicieli mediów, curling na wózkach – – 1 1 34 34 4 72 IPC). Bezpośrednim organizatorem Igrzysk był Komitet Organizacyjny. W Igrzyskach zaplanowano udział: • 45 reprezentacji narodowych, • 700 zawodników w 5 sportach, • 750 akredytowanych osób towarzyszących (kierownictwa ekip, trenerów, lekarzy, fizjote- • 25 000 wolontariuszy. 32 Razem XI Winter Paralympic Games appear, the paralympians react in an equally The athletic programme of the games included: absurd manner and say that if the national • women’s Alpine skiing (downhill): slalom, team includes three amputees who have the giant slalom, super-G, super combination, total of two lower limbs and require only one downhill, snowboard cross. ski each, then what is the difference between • men’s Alpine skiing (downhill): slalom, the number of skis bought for the disabled giant slalom, super-G, super combination, and for the fully able from the limited budget? downhill, snowboard cross, When one pair of skiing boots is enough for two competitors, the savings grow. • women’s cross-country skiing: 1 km sprint, 5 km, and 15 km (12 km in a sitting position), • men’s cross-country skiing: 1 km sprint, The Polish athletes are successful not because 10 km, and 20 km (15 km in a sitting posi- of the well-coordinated and perfectly planned tion), actions of the generous state patronage, but • cross-country skiing: open relay due to their modest involvement in the clubs 4 x 2.5 km, mix relay 4 x 2.5 km, and the support of the unions, and sometimes • women’s biathlon: 6 km, 10 km, 12.5 km, also sponsors. But the main reason is their • men’s biathlon: 7.5 km, 12.5 km, 15 km, own initiative, the hard work of the athletes • hockey (in a sitting position on sledges) – and their coaches, and… the unfortunately still great Polish improvisation. 8 teams, • wheelchair curling (10 mixed teams of five with at least one woman). Sochi 2014 11th Paralympic Winter Games There were 72 medals up for grabs at the The Sochi 2014 11 Paralympic Winter Games th Games. Women (W/M) Total Committee (IPC). The direct organiser was the Men the auspices of the International Paralympic Sport were held between 7 and 16 March 2014 under Alpine skiing (downhill) 16 16 – 32 biathlon and cross-country skiing 18 18 2 38 sledge hockey wheelchair curling – – – – 1 1 1 1 34 34 4 72 Organisation Committee. The Games included: • 45 national teams, • 700 competitors in five sports, • 750 accredited assistants (crew chiefs, coaches, physicians, physiotherapists, administrators, service men), • 600 accredited media representatives, • 25 000 volunteers. Total 33 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Nową konkurencją w narciarstwie alpejskim Sport osób niepełnosprawnych nadal kojarzony w programie Zimowych Igrzysk został snow jest głównie z rehabilitacją. Idee towarzyszące board cross, rozgrywany tylko w pozycji stojącej. współczesnym kierunkom rozwoju ruchu paraolimpijskiego dalekie są jednak od tego punktu Faworyci wśród alpejczyków naszej reprezenta- widzenia. Choć w sporcie osób z niepełnospraw- cji, którymi była para Maciej Kężel – Anna Oga- nościami nie można pominąć bardzo istotnego rzyńska, zakwalifikowali się do Igrzysk w Soczi aspektu rehabilitacyjnego, należy podkreślać, „z marszu”. W rankingu IPCAS, odpowiedniku że – analogicznie do sportu osób pełnospraw FIS, w punktacji zajęli w 2014 r. 9 miejsce nych – sport osób niepełnosprawnych zorien w świecie w slalomie z 22,45 pkt IPCAS (im towany jest na sukces. Na przestrzeni kilku mniej punktów, tym wyższa pozycja) i 12 miej- dziesięciu lat dokonała się transformacja sce w gigancie (52,84 pkt.). Żaden z Polaków sportu o charakterze rehabilitacyjnym na sport jeszcze nie doszedł tak wysoko. o charakterze wyczynowym. Takiej transformacji uległo także narciarstwo alpejskie. Nasi alpejczycy wypadli w Soczi generalnie dobrze – jak nigdy w historii startów naszej reprezentacji Współczesny sport osób niepełnospraw- w Zimowych Igrzyskach co najmniej od Lille- nych ma w wielu warstwach wymiar tożsamy hammer. Rezultaty były przyzwoite, do medalu ze sportem pełnosprawnych. Jednocześnie najbliżej mieli faworyci Maciej Krężel („Start” polepsza jakość życia. Katowice) z przewodniczką Anną Ogarzyńską („Start” Poznań), którzy ukończyli slalom na Nie należy jednak utożsamiać narciarstwa 5 pozycji i również na 5 miejscu superkombinację. rekreacyjnego z wyczynowym. Zawodnikom W gigancie zajęli 9 miejsce. Piąte miejsca pary stawiane są wysokie wymagania: spraw- Maciek – Ania były powodem do radości: nościowe, odporności psychicznej, zdolności z tym wynikiem weszli do elity grupy B niewido- znoszenia niskich temperatur, odporności na mych/niedowidzących. Takiego rezultatu Polacy ból. Alpejczycy narażeni są na wiele niedogod- nie osiągnęli od wielu lat. ności, ograniczeń, a nawet niebezpieczeństw, wynikających z deficytów fizycznych. U nar- 34 Pozostali: Andrzej Szczęsny – jazda na jednej ciarzy mono-ski wielogodzinne przebywanie narcie, stojący – slalom 10 m, gigant 22 m; Igor w pozycji siedzącej w ciasnej skorupie zakłóca Sikorski – mono-ski – slalom 14 m; Rafał Szu- oddychanie, powoduje skurcze żołądka, zwięk- miec – monoski – gigant – 20 m. Wielkiego pecha sza ryzyko odleżyn. Narciarze z racji zakłóceń miał Michał Klos, który w czasie treningu w Soczi termoregulacji narażeni są na wychłodzenie doznał kontuzji kolana i nie mógł wystartować. – w czasie zawodów przebywają na śniegu XI Winter Paralympic Games A new competition introduced to the Winter misfortune, as he injured his knee while trai- Games was snowboard cross, in a standing ning in Sochi and was unable to compete. position only. Disabled sports continue to be associaThe favourites among our team’s Alpine ted mainly with rehabilitation. The ideas skiers, the pair of Maciej Kężel and Anna accompanying the current directions of Ogarzyńska, were easily qualified for the development of the paralympic movement Sochi Games. Their 2014 placement in the are far from this perspective. Although it is IPCAS ranking, the equivalent of the FIS impossible to omit the significant aspect ranking, was 9th in slalom with 22.45 IPCAS of rehabilitation in the sports for the disa- points (fewer points mean a higher position) bled, it should be noted that – similarly to and 12th in giant slalom (52.84 points). No the sports of the fully able – disabled sports other Poles have ever been that high. are oriented towards success. Over the past decades, disabled sport became less rehabi- In general, our Alpine skiers did well in Sochi, litative and more professional. Alpine skiing achieving the best results since at least also underwent such transformation. Lillehammer. The closest ones to a medal were the favourites, Maciej Krężel (“Start” In many layers, today’s disabled sports are Katowice) and his guide Anna Ogarzyńska identical to the sports of the physically able. (“Start” Poznań), who took the fifth position They also improve living quality. in both slalom and super combination. In giant slalom, they were ninth. The pair’s fifth However, recreational skiing should not places were a good reason for celebration: be confused with professional skiing. The the result allowed them to enter the elite of competitors have high expectations: physi- group B of the blind and visually impaired. cal, mental, resistance to low temperatures, Our athletes had not reached such results in resistance to pain. Alpine skiers are expo- many years. sed to may inconveniences and even risks resulting from their physical deficiencies. The results of the others were as follows: For mono-skiers, the numerous hours spent Andrzej Szczęsny – one ski in a standing sitting in the small shell disrupt the bre- position – slalom 10th place, giant slalom athing process, cause stomach contractions, 22nd place; Igor Sikorski – mono-ski – slalom and increase the risk of pressure ulcers. 14th place; Rafał Szumiec – mono-ski – giant Due to the disturbed thermoregulation, the slalom – 20th place. Michał Klos had great skiers are exposed to hypothermia – during 35 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie przeciętnie 8 godzin, często przy bardzo niskich alpejczyków są punkty IPCAS (odpowiednik temperaturach (na lodowcu w grudniu bywa punktów FIS w narciarstwie pełnosprawnych). –20ºC). Trening na wysokościach 2–3 km n.p.m. Punkty decydują o kwalifikacjach do Pucharu może powodować odwodnienie. Ograniczona Świata, Mistrzostw Świata i Igrzysk. Nawet widzialność zakłóca pracę błędnika. Narciarze pojedynczy sukces w zawodach wysokiej rangi muszą być odporni na stres, nie poddawać się nie gwarantuje utrzymania poziomu punktów. lękowi przed szybkością, która w supergigancie System zmusza do częstych, nieprzerwanych i zjeździe oscyluje wokół 100 km/godz. Muszą w sezonie startów, a absencja w startach prawie także akceptować ryzyko urazów, a nawet utra- zawsze obniża pozycję zawodnika w punktacji. ty zdrowia. W przypadku upadków ograniczona Za sukces sportowy uznaje się już samo zakwali- jest bowiem skuteczna asekuracja z powodu fikowanie do elitarnego Pucharu Świata. niewielkiej kontroli nad mechaniką sprzętu narciarskiego lub jazdy tylko na jednej narcie. Mimo ograniczonych możliwości finansowo- Szczególnie wysokie ryzyko urazów towarzyszy -organizacyjnych polscy alpejczycy wykazują się niewidomym i niedowidzącym, niefunkcjonu- wysokim zaangażowaniem i motywacją w pro- jącym na stoku bez przewodnika. Niepełno- cesie szkoleniowym. Mają też świadomość, że sprawność nie może być czynnikiem znacząco dzięki nim narciarstwo alpejskie staje się celem ograniczającym samodzielność i niezależność marzeń i wysiłków wielu osób z niepełnospraw- zawodników. System organizacyjny współza- nością. Narciarstwo bowiem we wszystkich wy- wodnictwa sportowego sprawia, że zawodnicy miarach jest synonimem siły i energii, przepustki muszą stawić czoła wysokim wymaganiom. do życia, które mimo niedoskonałości fizycznej Miernikiem poziomu sportowego narciarzy staje się ciekawsze i nabiera innych barw. Romuald Schmidt, absolwent AWF w Poznaniu. Od 1992 r. – wraz z Tomaszem Tasiemskim – rozwinął w Polsce mono-ski i adaptowane narciarstwo wodne. Uczestnik Igrzysk Paraolimpijskich Lillehammer 1984, Salt Lake City 2002, Turyn 2006, Vancouver 2010, Soczi 2014. Szef wyszkolenia paraolimpijskiej reprezentacji alpejczyków w latach 2002–2010. 36 XI Winter Paralympic Games the competitions, they spend an average (the equivalent of FIS points). These points of 8 hours on snow, often at extremely low determine qualification for the World Cup, temperatures (the ice temperature in De- World Championships, and the Games. Indi- cember drops to – 20ºC). Training at altitu- vidual success in high-ranking competitions des of 2–3 km above sea level may cause does not guarantee preservation of the point dehydration. The limited visibility disrupts level. The system forces frequent competi- the labyrinths. The skiers must be resistant tions, continuous during the season, and ab- to stress and not succumb to the fear of sences almost always lower the competitor’s speed, which reaches 100 km/h in super-G position. The qualification for the elite World and downhill. They also have to risk injury Cup is considered as an athletic success. and even health loss, because their falls have limited effective protection, which results Despite their limited financial and organisa- from the low control of the skiing equipment tional capacity, the Polish Alpine skiers show mechanics or running on one ski. A particu- great involvement and motivation during the larly high injury risk accompanies the blind training process. They are also aware that and the visually impaired, who do not go they are allowing Alpine skiing to become the on the slopes without guides. The disability aim of the dreams and efforts of numerous cannot limit self-reliance and independence disabled individuals, because all dimensions of competitors. The organisational system of of skiing are synonymous with strength and athletic competition forces the competitors energy, a pass to life, which, despite its phy- to face great challenges. The athletic level sical imperfections, becomes more interest- of Alpine skiers is measured by IPCAS points ing and gains different colours. Romuald Schmidt, graduate of the Poznań Physical Education Academy. From 1992, he and Tomasz Tasiemski developed mono-skiing and adapted water skiing in Poland. Competitor of the Paralympic Games in Lillehammer in 1984, in Salt Lake City in 2002, in Turin in 2006, in Vancouver in 2010, and in Sochi in 2014. Head of training of the paralympic Alpine skiing national team between 2002 and 2010. 37 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Nominacje w Pałacu Prezydenckim Nominacje do składu reprezentacji Polski na XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie w Soczi (7–16 marca 2014 r.) wręczyła 8 zawodnikom i 12 towarzyszącym im osobom (trenerom, serwisantom, lekarzom) małżonka prezydenta RP Anna Komorowska. Prezydentowa podkreśliła, że start w Igrzyskach Paraolimpijskich jest ukoronowaniem długiej pracy, ogromnego wysiłku nie tylko sportowców, ale także osób ich wspierających. Biało-czerwoną flagę, mającą towarzyszyć ekipie, przekazała na ręce prezesa Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego Longina Komołowskiego. 38 XI Winter Paralympic Games Nominations at the Presidential Palace The nominations to the Polish national team for the 11th Winter Paralympic Games in Sochi (7–16 March 2014) were handed out to eight competitors and their twelve assistants (coaches, maintenance technicians, physicians) by the wife of the President of Poland, Anna Komorowska. The First Lady stressed that participation in the Paralympic Games is the result of long work and great effort of not just the athletes but also their supporters. She presented the white and red flag to accompany the team to the President of the Polish Paralympic Committee, Longin Komołowski. 39 Komorowska, małżonka prezydenta RP XI Anna Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie i Longin Komołowski, prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego. Anna Komorowska, wife of the President of Poland, and Longin Komołowski, President of the Polish Paralympic Committee. 40 XI Winter Paralympic Games Andrzej Szczęsny z nominacją na Igrzyska Paraolimpijskie z trenerem Łukaszem Szeligą. Andrzej Szczęsny with his nomination beside coach Łukasz Szeliga. Michał Klos odebrał nominację z rąk prezesa PKPar Longina Komołowskiego. Michał Klos receiving his nomination from Polish Paralympic Committee President Longin Komołowski. Witold Skupień złożył podpis na fladze Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego. Witold Skupień signing the flag of the Polish Paralympic Committee. 41 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 42 XI Winter Paralympic Games Od lewej [Left to right]: Łukasz Szeliga, Bartłomiej Olszewski, Paulina Malinowska-Kowalczyk, Robert Kamiński, Kamil Rosiek, Rafał Szumiec (na wózku), Longin Komołowski, Witold Skupień, Andrzej Szczęsny, Michał Klos, Stanisław Kępka, Anna Komorowska, Stanisław Jan Kępka, Maciej Krężel, Igor Sikorski (na wózku), Jadwiga Pociask, Wojciech Taraba, Małgorzata Kelm, Anna Ogarzyńska. 43 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Nominacje do reprezentacji Polski Misja Paraolimpijska Misja Medyczna Longin Komołowski Wojciech Gawroński Monika Maniak-Iwaniszewska Jadwiga Pociask prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego szef Polskiej Misji Paraolimpijskiej szef Misji Medycznej, lekarz reprezentacji fizjoterapeuta Robert Kamiński zastępca szefa Polskiej Misji Paraolimpijskiej Paulina Malinowska-Kowalczyk attachė prasowy Narciarstwo alpejskie Michał Klos – slalom, slalom gigant rok urodzenia: 1993 miejsce urodzenia: Żory klasyfikacja: LW 5/7-3 klub: Wojewódzkie Stowarzyszenie Sportu i Rehabilitacji Niepełnosprawnych „Start” w Katowicach województwo: śląskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2009 Puchar Europy, Solleftea: slalom – 5 2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom gigant – 30, slalom – 32 2011 Puchar Europy, Kühtai: slalom gigant – 6 2012 Finał Pucharu Europy, Auron: slalom gigant – 11 2013 Puchar Europy, Pitztal: slalom gigant – 4 2014 Puchar Europy, La Molina: slalom gigant – 3 2014 Finał Pucharu Europy, Piancavallo: slalom gigant – 8 Andrzej Szczęsny – slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja rok urodzenia: 1982 miejsce urodzenia: Sanok klasyfikacja: LW 2 klub: Beskidzkie Zrzeszenie Sportowo-Rehabilitacyjne „Start” w Bielsku-Białej województwo: śląskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: super kombinacja – 15, slalom – 24, slalom gigant – 25, super gigant – 30 2013 Puchar Świata, Sestriere: slalom – 7 2013 Mistrzostwa Świata, La Molina: slalom – 7, slalom gigant – 19 2013 Puchar Europy, Pitztal: slalom – 1, super gigant – 6 2014 Puchar Europy, La Molina: slalom gigant – 5 2014 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom – 2 44 XI Winter Paralympic Games Maciej Krężel – slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja rok urodzenia: 1991 miejsce urodzenia: Katowice klasyfikacja: B3 klub: Wojewódzkie Stowarzyszenie Sportu i Rehabilitacji Niepełnosprawnych „Start” w Katowicach województwo: śląskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2009 Mistrzostwa Świata, Kongwonland,: slalom gigant – 7, slalom – 8 2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom – 8, slalom gigant – 9 2012 Puchar Europy– 3 miejsce w generalnej klasyfikacji w slalomie 2013 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom gigant – 3, slalom – 4 2013 Mistrzostwa Świata, La Molina: super gigant – 13 2013 Finał Pucharu Świata, Soczi: slalom – 5 2013 Puchar Europy, Pitztal: slalom – 2, super gigant – 2 2013 Puchar Europy, Kühtai: slalom – 1, slalom gigant – 2, super gigant – 4, super kombinacja – 5 2014 Puchar Europy, La Molina: slalom gigant – 2 2014 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom – 3, slalom gigant – 5 2014 Finał Pucharu Europy, Piancavallo: slalom gigant – 1 2014 Puchar Europy – 1 miejsce w klasyfikacji generalnej Anna Ogarzyńska – slalom, slalom gigant, super gigant, super kombinacja rok urodzenia: 1986 miejsce urodzenia: Poznań przewodnik Macieja Krężela klub: Stowarzyszenie Sportowo-Rehabilitacyjne „Start” w Poznaniu województwo: wielkopolskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2009 Mistrzostwa Świata, Kongwonland,: slalom gigant – 7, slalom – 8 2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom – 8, slalom gigant – 9 2012 Puchar Europy: slalom – klasyfikacja generalna – 3 2013 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom gigant – 3, slalom – 4 2013 Mistrzostwa Świata, La Molina: super gigant – 13 2013 Finał Pucharu Świata, Soczi: slalom – 5 2013 Puchar Europy, Pitztal: slalom – 2, super gigant – 2 2013 Puchar Europy, Kühtai: slalom – 1, slalom gigant – 2, super gigant – 4, super kombinacja – 5 2014 Puchar Europy, La Molina: slalom gigant – 2 2014 Puchar Świata, Sankt Moritz: slalom – 3, slalom gigant – 5 2014 Finał Pucharu Europy, Piancavallo: slalom gigant – 1 2014 Puchar Europy – 1 miejsce w klasyfikacji generalnej Rafał Szumiec – slalom, slalom gigant rok urodzenia: 1983 miejsce urodzenia: Jasło klasyfikacja: LW 10–2 klub: Integracyjny Klub Sportowy „Druga Strona Sportu” w Krakowie województwo: małopolskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: slalom – 27 2013 Puchar Europy, Pitztal: super gigant – 12 2013 Puchar Europy, Kühtai: super kombinacja – 12 2014 Finał Pucharu Europy, Piancavallo: slalom gigant – 7 45 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Igor Sikorski – slalom, slalom gigant (debiutant na Igrzyskach Paraolimpijskich) rok urodzenia: 1990 miejsce urodzenia: Kraków klasyfikacja: LW 11 klub: Beskidzkie Zrzeszenie Sportowo-Rehabilitacyjne „Start” w Bielsku-Białej województwo: śląskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2013 Puchar Europy, Pitztal: super gigant – 12, slalom gigant – 12 2013 Puchar Europy, Kühtai: super kombinacja – 9, super gigant – 9 2014 Puchar Europy, La Molina: slalom gigant – 5 2014 Finał Pucharu Europy, Piancavallo: slalom gigant – 2 Łukasz Szeliga trener Romuald Schmidt trener mono-ski snowboard cross Wojciech Taraba – SBX (debiutant na Igrzyskach Paraolimpijskich) rok urodzenia: 1986 miejsce urodzenia: Kraków klasyfikacja: SB-LL klub: Beskidzkie Zrzeszenie Sportowo-Rehabilitacyjne „Start” w Bielsku-Białej województwo: śląskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2013 Puchar Świata, Landgraaf: SBX – 9 2013 Puchar Europy, Landgraaf: SBX – 9 2014 Finał Pucharu Świata, La Molina: SBX – 14 Małgorzata Kelm trener snowboardu Bartomiej Olszewski asystent trenera, serwisant 46 XI Winter Paralympic Games Narciarstwo biegowe i biathlon Kamil Rosiek – biegi narciarskie – 1 km sprint, 10 km, 15 km; sztafeta 4 x 2,5 km; biathlon – 7,5 km, 12,5 km, 15 km rok urodzenia: 1984 miejsce urodzenia: Nowy Sącz klasyfikacja: LW 12 klub: Zrzeszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych „Start” w Nowym Sączu województwo: małopolskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2010 Igrzyska Paraolimpijskie, Vancouver: biathlon bieg pościgowy – 15; biegi narciarskie sprint – 16 2011 Mistrzostwa Świata, Chanty – Mansyjsk: biathlon sprint – 2; bieg narciarski 15 km – 4, 10 km – 5 2011 Puchar Świata, Solleftea: biathlon 12,5 km – 3; biegi narciarskie sprint – 5 2011 Puchar Świata, Finsterau: biathlon 7,5 km – 3; biegi narciarskie 15 km – 4 2012 Puchar Świata, Cable: biathlon 12,5 km – 5 2012 Puchar Świata, Vuokatti: biathlon 7,5 km – 4 2013 Mistrzostwa Świata, Solleftea: bieg narciarski 15 km – 13; biathlon 12,5 km – 15 2014 Puchar Świata, Oberried: biathlon 12,5 km – 11 Witold Skupień – biegi narciarskie – 1 km sprint, 10 km; sztafeta 4 x 2,5 km; biathlon – 7,5 km, 12,5 km (debiutant na Igrzyskach Paraolimpijskich) rok urodzenia: 1989 miejsce urodzenia: Nowy Sącz klasyfikacja: LW 5/7 klub: Zrzeszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych „Start” w Nowym Sączu województwo: małopolskie Najważniejsze osiągnięcia sportowe: 2014 Puchar Świata, Vuokatti: bieg narciarski 10 km techniką dowolną – 18; biathlon 12,5 km – 14, 7,5 km – 16 Stanisław Kępka trener Stanisław Jan Kępka serwisant 47 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Wioska olimpijska – powitanie Maciej Krężel, Mochał Klos, Jadwiga Pociask i trzymający pochodnię Rafał Szumiec. Maciej Krężel, Michał Klos, Jadwiga Pociask and with the torch Rafał Szumiec. Monika Maniak-Iwaniszewska, szef Misji Paraolimpijskiej (w środku) z asystentami. 48 Monika Maniak-Iwaniszewska, head of the Paralympic Mission (in the middle) with assistants. XI Winter Paralympic Games Igor Sikorski i Rafał Szumiec przed ceremonią powitania w wiosce. Igor Sikorski and Rafał Szumiec before the welcoming ceremony in the village. Witold Skupień i Kamil Rosiek. Witold Skupień and Kamil Rosiek. Łukasz Szeliga, siostra zakonna, Wojciech Taraba. Łukasz Szeliga with a nun and Wojciech Taraba. 49 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Wolontariusze witający reprezentacje w strefie międzynarodowej wioski paraolimpijskiej. International zone of the paralympic village – the national teams are greeted by volunteers. 50 XI Winter Paralympic Games Przemarsz polskiej reprezentacji przez strefę międzynarodową wioski paraolimpijskiej na ceremonię powitania. March of the Polish national team through the international zone of the paralympic village during the welcoming ceremony. 51 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Część artystyczna ceremonii powitania w wiosce. 52 Artistic part of the welcoming ceremony in the village. XI Winter Paralympic Games Reprezentacja Polski po ceremonii powitania w wiosce z maskotkami paraolimpijskimi: Śnieżynką i Promyczkiem. The Polish national team after the welcoming ceremony in the village with the paralympic mascots: Ray of Light and Snowflake. Zegar w centrum Soczi, odmierzający czas do otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich. The clock in Sochi counting down the time remaining to the Opening of the Paralympic Games. Małgorzata Kelm, Jadwiga Pociask i Anna Ogarzyńska z żołnierzami kompanii reprezentacyjnej. Małgorzata Kelm, Jadwiga Pociask and Anna Ogarzyńska with the soldiers of the representative guard. 53 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 54 XI Winter Paralympic Games Ceremonia Otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich Soczi, położony w najcieplejszym miejscu pijskiego – obecny Thomas Bach z Niemiec Rosji, w klimacie subtropikalnym, jej naj- i jego poprzednik Count Jacques Rogge większy letni kurort stał się w roku 2014 or- z Belgii, a także przewodniczący Międzyna- ganizatorem Zimowych Igrzysk Olimpijskich rodowego Komitetu Paraolimpijskiego sir i Paraolimpijskich. I tylko z pozoru brzmi Philip Craven. Ten ostatni w swoim wystą- to niedorzecznie. Soczi leży bowiem u stóp pieniu podkreślił, że jest to szczególny dzień, monumentalnego łańcucha gór Wielki Kau- który zgromadził wyjątkowych zawodników: kaz, stwarzającego wspaniałe możliwości „To Wy pokazujecie światu, że to, co wydaje do rozgrywania wszelkich konkurencji spor- się niemożliwe, jest jednak realne. Jesteście towych, do których uprawiania niezbędne są wzorem do naśladowania. Grajcie fair i do- śnieg i lód. brze się bawcie!”. Otwarcie XI Zimowych Igrzysk Paraolimpij- Przewodniczący Ukraińskiego Komitetu Para- skich, które nastąpiło 7 marca 2014 r., miało olimpijskiego Walery Suszkiewicz, nawiązu- niezwykle uroczysty charakter i piękną oprawę jąc do szczytnych idei olimpijskich i trudnej artystyczną. Ceremonię zorganizowano na sytuacji politycznej, powiedział m.in.: „Mod- zapełnionym widzami czterdziestotysięcznym lę się do Boga, żebyśmy mogli startować dla stadionie olimpijskim „Fiszt”, a po zapale- pokoju w Europie, na świecie i na Ukrainie”. niu olimpijskiego znicza tradycyjną formułę „Zimowe igrzyska ogłaszam za otwarte” Polską reprezentację w defiladzie uczestni- wypowiedział prezydent Federacji Rosyjskiej ków Igrzysk poprowadził chorąży reprezen- Władimir Putin. W uroczystości wzięli udział tacji Maciej Krężel, dumnie i wysoko niosąc szefowie Międzynarodowego Komitetu Olim- biało-czerwoną flagę. 55 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Opening Ceremony of the Paralympic Winter Games In 2014, Sochi, Russia’s biggest and warm- pic Committee. The latter stressed that this est summer resort in the subtropical was a special day, which had gathered special climate, hosted the Winter Olympic and competitors. “You have shown the world that Paralympic Games. This only seems ridic- absolutely nothing is impossible. You are real ulous at first glance, as Sochi is located at role models. Play fair and have fun!” the foot of the Greater Caucasus mountain range, which creates excellent conditions Valeriy Sushkevich, the President of the Na- for all sports that require snow or ice! tional Paralympic Committee, referred to the noble Olympic idea and the difficult political The Opening Ceremony of the 11th Paralym- situation by saying, “I am praying to God that pic Winter Games, which was held on we are able to compete in peace in Europe, 7 March 2014, was very special and had throughout the world, and in Ukraine.” a beautiful artistic entourage. The ceremony was hosted at the full 40-thou- During the parade of the competitors, the sand-seat Fisht Olympic Stadium, and the Polish national team was led by its flag bear- traditional words following the lighting er Maciej Krężel, who held the white and red of the torch, “I declare the Winter Games flag high and with pride. open,” were said by the President of the Russian Federation, Vladimir Putin. The ceremony was also attended by the current head of the International Olympic Committee, Thomas Bach from Germany, and his predecessor, Count Jacques Rogge from Belgium, as well as Sir Philip Craven, the President of the International Paralym- 56 XI Winter Paralympic Games Wniesienie flagi paraolimpijskiej. Carrying of the paralympic flag. Przed zapaleniem znicza paraolimpijskiego, na wózku: Sergey Shilov, z pochodnią: Olesya Vladikina. Before the lighting of the paralympic torch, on wheelchair: Sergey Shilov, with a torch: Olesya Vladikina. 57 WejścieIgrzyska reprezentacji Polski na stadion „Fiszt”. Polską flagę niósł chorąży reprezentacji XI Zimowe Paraolimpijskie 58 paraolimpijskiej Maciej Krężel z przewodniczką Anną Ogarzyńską. Entrance of the Polish Representation to the Fisht Stadium. The Polish flag is carried by the flag bearer of the national team Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska. XI Winter Paralympic Games 59 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 60 XI Winter Paralympic Games Przygotowania przed wejściem na stadion podczas ceremonii otwarcia Igrzysk. Preparation before the entrance to the stadium during the opening ceremony. Paulina Malinowska-Kowalczyk, Anna Ogarzyńska, Jadwiga Pociask i szef Misji Paraolimpijskiej Meksyku – Sergio Durand Alcántara. With the Head of the Mexican Paralympic Mission. Romuald Schmidt, Stanisław Kępka. Malowanie polskich barw na twarzach: Anna Ogarzyńska, Paulina Malinowska-Kowalczyk. Painting faces with the colours of the Polish flag. Paulina Malinowska-Kowalczyk, pop, Łukasz Szeliga, Bartłomiej Olszewski. 61 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 62 Część artystyczna Ceremonii Otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich – 504 młode baletnice tworzą wzory płatków śniegu. Artistic part of the Opening Ceremony of the Paralympic Games – 504 young ballet dancers forming snowflake patterns. XI Winter Paralympic Games 63 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Punkt kulminacyjny części artystycznej – lodołamacz „Mir”. 64Culmination of the artistic part – the ”Mir” icebreaker. XI Winter Paralympic Games 65 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Ostatnie treningi i przygotowania w Soczi The final practices and preparations in Sochi 66 XI Winter Paralympic Games Przygotowanie trasy slalomowej. Preparation of the slalom route. 67 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 68 Widok na Abchazję. A view of Abkhazia. Rafał Szumiec podczas ćwiczeń w siłowni. Rafał Szumiec training in the gym. Michał Klos i Anna Ogarzyńska przed treningiem. Michał Klos and Anna Ogarzyńska before practice. XI Winter Paralympic Games Andrzej Szczęsny i Michał Klos na wyciągu krzesełkowym w drodze na trening. Andrzej Szczęsny and Michał Klos on the chairlift on their way to training. Igor Sikorski i Rafał Szumiec przed treningiem. Igor Sikorski and Rafał Szumiec before practice. 69 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Narciarstwo alpejskie Alpine skiing 70 XI Winter Paralympic Games 71 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Narciarstwo alpejskie jest dyscypliną, któ- Alpine skiing is like cross-country skiing, ra w zależności od potrzeb – podobnie jak it can serve as an exercise, recreation, form narciarstwo biegowe – może mieć charakter of tourism, or athletic competition. Alpine usprawniający, rekreacyjny, turystyczny lub skiers can include people with a broad range współzawodnictwa sportowego. W narciar- of ailments and disabilities. This discipline stwie alpejskim mogą uczestniczyć osoby develops both mental and physical ability, z szerokim spektrum schorzeń i niepełno- including perception, courage, concentration, sprawności. Dyscyplina ta kształtuje zarów- the ability to make decisions, strength, endu- no umiejętności psychiczne, jak i fizyczne: rance, quickness, and coordination. spostrzegawczość, odwagę, koncentrację, zdolność podejmowania decyzji, siłę, wytrzymałość, szybkość i koordynację. Maciej Krężel – super gigant. Maciej Krężel – super-G. 72 Rafał Szumiec – slalom gigant. Rafał Szumiec – giant slalom. XI Winter Paralympic Games Przed startem – Bartłomiej Olszewski, Łukasz Szeliga, Anna Ogarzyńska. Before the competition – Bartłomiej Olszewski, Łukasz Szeliga, Anna Ogarzyńska. 73 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Zasady Pod auspicjami Międzynarodowego Komitetu i kombinacja (super gigant i slalom) dla kobiet Paraolimpijskiego (International Paralympic i mężczyzn. W zależności od rodzaju konku- Committee, IPC) organizowane są: Puchary rencji i rangi zawodów trasa przejazdu musi Europy, Puchary Świata, Mistrzostwa Świata spełniać określone warunki techniczne i otrzy- i Igrzyska Paraolimpijskie. Zawody te roz- mać homologację FIS. grywane są zgodnie z przepisami Międzynarodowej Federacji Narciarskiej (Fédération Bramki – zgodnie z przepisami FIS – ustawiane Internationale de Ski, FIS), uzupełnionymi są przez regulaminową komisję, która powin- o przepisy Międzynarodowego Komitetu na posługiwać się urządzeniami optycznymi. Paraolimpijskiego. Szczególnie podczas zawodów w trudnych warunkach atmosferycznych Komisja dokłada Rozgrywane są następujące konkurencje: wszelkich starań, aby trasa była bezpieczna dla slalom, slalom gigant, super gigant, zjazd zawodników. Przed startem slalomu – Maciej Krężel i Łukasz Szeliga. Maciej Krężel and Łukasz Szeliga 74– before the slalom competition. XI Winter Paralympic Games Andrzej Szczęsny na starcie slalomu do superkombinacji. Andrzej Szczęsny in the starting position of the slalom for the supercombination. 75 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Andrzej Szczęsny po pierwszym przejeździe slalomu, obok Austriacy Thomas Grochar i Martin Wuerz. Andrzej Szczęsny after his first slalom run beside Austrians, Thomas Grochar and Martin Wuerz. 76 Nowozelandczyk Adam Hall – super gigant. Adam Hall from New Zeland – super-G. XI Winter Paralympic Games Rules European Cups, World Cups, World Cham- super-G, and combination (super-G and sla- pionships, and Paralympic Games are orga- lom). Depending on the type and rank of the nised under the auspices of the International competition, the route must satisfy specific Paralympic Committee (IPC). These competi- technical requirements and receive FIS certi- tions fall under the regulations of the Inter- fication. national Ski Federation (Fédération Internationale de Ski, FIS), which are complemented According to FIS regulations, the gates are with the regulations of the International arranged by the regulation committee, which Paralympic Committee. should apply optical devices. The Commission makes all efforts to make the route safe The following competitions are organised for for the disabled competitors, particularly in both men and women: slalom, giant slalom, difficult weather conditions. Igor Sikorski na mono-ski – slalom gigant. 77 Igor Sikorski on the mono-ski – giant slalom. XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Trener udzielał ostatnich wskazówek Maciejowi Krężelowi i Annie Oga 78 rzyńskiej przed startem slalomu do superkombinacji. Łukasz Szeliga giving last tips to Maciej Krężel and Anna Ogarzyńska before the supercombination slalom. XI Winter Paralympic Games Andrzej Szczęsny – slalom do superkombinacji. Andrzej Szczęsny – supercombination slalom. 79 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie W narciarstwie alpejskim obowiązuje kla- go z uwzględnieniem handicapu w danej syfikacja indywidualna. Zawodnicy startują kategorii i konkurencji), celem wyłonienia w 3 grupach, czyli w danej konkurencji są do zwycięzców i wyznaczenia kolejnych miejsc. zdobycia tylko 3 komplety medali. Są to: Współczynniki ustalane są przez komisję narciarstwa alpejskiego IPC na podstawie zawodnicy z uszkodzeniami narządu ru- analizy wyników w danym sezonie i syste- chu startujący w pozycji stojącej (LW1 matycznie weryfikowane przed następnym – LW9), sezonem. zawodnicy z uszkodzeniami narządu ruchu startujący w pozycji siedzącej na spe- Podczas zawodów wszyscy zawodnicy cjalnym sprzęcie tzw. mono-ski (LW10/1 niewidomi i niedowidzący mają obowiązek – LW12/2), jazdy z przewodnikiem. Kontakt między zawodnicy z uszkodzeniem wzroku (B1 – B3). zawodnikiem a przewodnikiem jest głosowy, można używać mikrofonów i wzmacnia- Zawodnikom startującym w wymienionych czy akustycznych. Przewodnik i zawodnik grupach przydzielone zostają, zgodnie z sy- przejeżdżają wszystkie bramki. Zawodnicy stemem RHC-KREK, tzw. handicapy (współ- z klasą B1 mają obowiązek używania nie- czynnik do przeliczania czasu rzeczywiste- przezroczystych gogli. Andrzej Szczęsny – slalom. 80 XI Winter Paralympic Games Maciej Krężel z przewodniczką Anna Ogarzyńską – slalom. Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska – slalom. Rafał Szumiec na mono-ski – slalom gigant. Rafał Szumiec on the mono-ski – giant slalom. 81 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Alpine skiing is governed by the individual mentioned above receive so-called handi- classification presented below. The competi- caps (factor for calculation of real time with tors start in three groups, which means that consideration of the handicap within a given there are three sets of medals up for grabs in category and competition) in order to estab- a given discipline. The groups are: lish the winners and subsequent placement. The factors are determined by the IPC Alpi- competitors with damaged organs of loco- ne skiing commission based on the analyses motion competing in a standing position of the results during a given season and (LW1 – LW9), are systematically verified before the next competitors with damaged organs of loco- season. motion competing in a sitting position on special equipment, the so-called mono-ski During the competition, all blind and visual- (LW10/1 – LW12/2), ly impaired competitors must ski with a gui- competitors with visual impairment (B1 – B3). de. The contact between the competitor and the guide is through voice. Microphones and acoustic amplifiers are permitted. The guide According to the RHC-KREK system, the and the competitor pass through all gates. competitors participating in the groups B1 competitors must wear opaque goggles. Australijczyk Toby Kane – super gigant. Toby Kane from Australia – super-G. 82 XI Winter Paralympic Games Ania Ogarzyńska, Jakub Kraco, SKV (złoty medalista w grupie B), Maciej Krężel po super gigancie. Ania Ogarzyńska, Jakub Kraco SKV (gold medal in group B), Maciej Krężel after the super-G. Austriak – Roman Rabl – slalom do superkombinacji. Roman Rabl from Austria – slalom for the supercombination. 83 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 84 XI Winter Paralympic Games Andrzej Szczęsny – slalom gigant. Andrzej Szczęsny – giant slalom. 85 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Andrzej Szczęsny w trakcie rozgrzewki przed startem. Andrzej Szczęsny – warming up before the competition. 86 XI Winter Paralympic Games Andrzej Szczęsny w swojej koronnej konkurencji – slalomie. Andrzej Szczęsny – slalom. Ostatnie metry Andrzeja Szczęsnego przed metą – slalom gigant. Andrzej Szczęsny – giant slalom – just before the finish line. 87 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Rafał Szumiec na mono-ski. Rafał Szumiec on the mono-ski. 88 XI Winter Paralympic Games 89 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Igor Sikorski 90 XI Winter Paralympic Games Rafał Szumiec 91 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Start Macieja Krężela z przewodniczką Anną Ogarzyńską – slalom do superkombinacji. Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska – slalom for the supercombination. 92 XI Winter Paralympic Games 93 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Maciej Krężel z przewodniczką Anną Ogarzyńską – slalom do superkombinacji. 94Maciej Krężel with his guide Anna Ogarzyńska – slalom for the supercombination. XI Winter Paralympic Games Historia Pierwszą osobą w Polsce, która dostrzegła ną osób niepełnosprawnych. W corocznych w narciarstwie formę rehabilitacji, była dr Ja- turnusach narciarskich uczestniczyli zawod- nina Tomaszewska, ówczesny adiunkt Kliniki nicy z amputacjami kończyn, niewidomi, Ortopedycznej Akademii Medycznej w Pozna- głuchoniemi i z różnymi porażeniami i uszko- niu. Z jej inicjatywy w lutym 1956 r. zorgani- dzeniami aparatu ruchu. zowano pierwszy w kraju kurs narciarski dla osób z amputacjami w Cieplicach Śląskich Pierwsze Ogólnopolskie Zawody Narciarskie Zdroju w Ośrodku Naukowo-Rehabilitacyj- dla niepełnosprawnych ruchowo odbyły się nym. W roku 1959 w Bukowinie Tatrzańskiej w 1970 r. Począwszy od 1971 r. organizowane odbył się turnus leczniczo-rehabilitacyjny są przez PZSN „Start” i jego jednostki orga- z programem narciarskim dla niepełnospraw- nizacyjne „Start” Mistrzostwa Polski Nie- nych pracujących w spółdzielniach inwalidów. pełnosprawnych w narciarstwie zjazdowym. Od 1961 r. Polski Związek Sportu Niepełno- Mistrzostwa uzyskały miano imprezy punk- sprawnych „Start” (ówczesne Zrzeszenie towanej w rankingach IPCAS – europejskim Sportowe „Start”) zajmuje się kulturą fizycz- i światowym. 95 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie History The first person in Poland to recognise the porting the physical culture of the disabled. rehabilitation potential of skiing was Dr The annual skiing stays were attended by Janina Tomaszewska, who was an assistant competitors after limb amputations, with professor at the Orthopaedic Clinic of the vision loss, hearing and vision loss, and with Poznań Medical Academy. Her initiative various damage to the motor system. resulted in the organisation of the country’s 96 first skiing course for amputees in 1956 in The first Polish Skiing Competition for peo- Cieplice Śląskie-Zdrój at the Science and ple with motor impairments took place in Rehabilitation Centre. In 1959, Bukowina Ta- 1970. Since1971, PZSN “Start” and its organ- trzańska hosted a rehabilitation and treat- isational units have organised the “Start” ment stay with a skiing programme for the Polish Downhill Skiing Championships for disabled employed in co-operatives. From the disabled. The Championships received 1961 onwards, the “Start” Polish Association the rank of event with points counting for Disabled Athletes (then known as the towards the European and global IPCAS “Start” Athletic Association) has been sup- rankings. XI Winter Paralympic Games 97 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Reprezentanci Polski w narciarstwie alpejskim. Members of the Polish national Alpine skiing team. 98 XI Winter Paralympic Games 99 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie nierównych warunkach na trasach zdecydowanie trudniej było rywalizować zawodnikom, których niepełnosprawność bardziej ogranicza utrzymanie równowagi (Andrzej Szczęsny, Rafał Szumiec), niż sportowców innych klas startowych. Od Igrzysk Paraolimpijskich w Turynie w 2006 r. Przygotowania w sezonie paraolimpijskim zmieniły się zasady kwalifikacji medalowych, co niezwykle utrudnił brak śniegu niemal w całej sprawiło, że zmniejszyła się radykalnie licz- Europie. Nie mogliśmy przeprowadzić zapla- ba rozdawanych medali. Wprowadzenie tych nowanych treningów szybkościowych, których zasad sprawiło, że niezwykle trudno jest wygrać najbardziej zabrakło Maciejowi z Anią i Andrze- sportową rywalizację z zawodnikami krajów jowi. Andrzej podczas pierwszego startu w super alpejskich. gigancie również mocno nadwyrężył swoje jedyne kolano, wpadając w jedną z niewidocznych Po raz pierwszy od zastosowania nowych zasad we mgle dziur na trasie. W konsekwencji tego mieliśmy realne szanse na sięgnięcie po medale. urazu do samego końca, czyli do startu w swojej Głównymi kandydatami do pozycji na podium koronnej konkurencji – slalomu – nie odzyskał byli: Maciej Krężel, startujący w grupie osób pełni formy. Uplasował się dopiero na 11 miejscu, niewidomych i niedowidzących z przewodniczką czego nikt się nie spodziewał. Zarówno debiutu- Anną Ogarzyńska, i najbardziej doświadczony jący Igor Sikorski, jak i wszyscy zawodnicy – poza w ekipie Andrzej Szczęsny, startujący w grupie Andrzejem w slalomie – zajęli zaplanowane zawodników jeżdżących na stojąco. Liczyłem miejsca. Niestety do pełni szczęścia zabrakło również na bardzo wysokie lokaty Michała medalu, o który otarli się w super kombinacji Klosa. Niestety znalazł się on w licznej grupie Maciej Krężel i Ania Ogarzyńska. Po slalomie zawodników, którzy na skutek trudnych wa- uplasowali się na 3 pozycji. Niestety do pełni runków śniegowych na trasach doznali kontuzji szczęścia zabrakło równie udanego przejazdu uniemożliwiającej starty w zawodach. w super gigancie. Występ naszych alpejczyków oceniam jako przyzwoity. Nie pamiętam takich zawodów od czasów Nagano (1998), w których interwencje ekip Jeszcze raz dziękuję wszystkim zawodnikom medycznych były tak częste jak w Soczi – zarów- i osobom wspierającym naszą ekipę. no podczas treningów, jak i zawodów. W tych 100 trener Łukasz Szeliga XI Winter Paralympic Games Since the 2006 Paralympic Games in Turin, the medical crews – during both practice and medal classification rules have changed, which competition. These unfair conditions made it considerably reduced the numbers of awarded much harder for the competitors, whose dis- medals. The introduction of these rules has ability has more influence on keeping balance made it very difficult to win athletic rivalries (Andrzej Szczęsny, Rafał Szumiec) than for with competitors from Alpine countries. those in other competition classes. This was our first realistic chance to reach for The preparations during the paralympic season medals since the introduction of the new rules. were very difficult due to the lack of snow in Our favourites for the podium included Ma- almost all of Europe. We were not able to con- ciej Krężel, competing in the blind and visually duct the speed training, which was very neces- impaired group with his guide Anna Ogarzyńs- sary to Maciej, Ania and Andrzej. Andrzej also ka, and the most experienced member of our sprained his only knee during his first start in team, Andrzej Szczęsny, who competed in the the super-G as he fell into one of the fogged up standing position group. We were also counting holes on the route. In consequence of the inju- on high places from Michał Klos, who unfortu- ry, Andrzej was unable to recover his form until nately joined the group of athletes injured on the end, including the start in his best compe- the difficult snow conditions, such as soft and tition, the slalom. He finished on the 11th place, heavy snow and quickly appearing holes on the which was completely unexpected. The debut- training and competition routes, and was unable ing Igor Sikorski and all our other competitors to compete. – apart from Andrzej in the slalom – finished with the planned placement. Unfortunately, Not since the days of Nagano (1998) was there we were not able to win a medal. The closest an event with such frequent interventions of to one were Maciej Krężel and Ania Ogarzyńska in the supercombination. They were third after the slalom, but fell short due to an inferior run in the super-G. The starts of our Alpine skiers have to be seen as adequate. I would like to thank all of the competitors for their work and all these who support our team. Coach Łukasz Szeliga Łukasz Szeliga – smarowanie nart przed startem. Łukasz Szeliga – ski waxing before the competition. 101 XI Winter Paralympic Games Snowboard cross 103 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 104 XI Winter Paralympic Games Wojciech Taraba – 15 miejsce w snowboard cross. Wojciech Taraba –15th position in the Snowboard Cross. 105 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 106 XI Winter Paralympic Games Upadki też zdarzały się na desce, ale były niegroźne. Wszyscy ukończyli szczęśliwie zawody. Z trzech przejazdów liczy się czasy z 2 najlepszych ukończonych. There were also falls in the snowboard, fortunately not serious ones. Everyone successfully finished the competition. The top two times of the three runs are taken into consideration. 107 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Mimo to w dniu startu stanął na wysokości sportowego zadania. Po pierwszym przejeździe oboje wiedzieliśmy, że stać go na więcej. Stres udzielał się wszystkim ekipom. Kolejnymi przejazdami poprawił czas o 8 sekund, ostatecznie plasując się na 15 pozycji spośród 33 zawodników. Jestem z niego bardzo duma i zadowolona z tego wyniku. Zimowe Igrzyska Pararolimpijskie Sochi 2014 Wojtek osiągnął wysoki poziom sportowy były debiutem Wojtka Taraby na imprezie przez 2 lata, jest stosunkowo młody jak tak wysokiej rangi sportowej. Zanim jednak na zawodnika startującego w tej dyscyplinie. dotarliśmy do tego wymarzonego celu, droga Warto, by jeszcze porywalizował z najlepszy- była długa i wyboista, jak to w życiu spor- mi zawodnikami na świecie. Nie wiadomo, towca po prostu jest. czy tak się stanie, bo środki finansowania rok po paraolimpiadzie są bardzo małe. Proces treningowy zaczął się 2 lata wcześ- Chcielibyśmy wziąć udział w co najmniej niej, począwszy od pierwszego dnia na 2 z 4 imprez sportowych w nadchodzącym śniegu, po dziesięcioletniej przerwie. W maju sezonie. Do teamu dołączą niedługo 2 nowe 2012 r. zapadła decyzja o włączeniu paras- zawodniczki, więc i nasze potrzeby finanso- nowboardu do listy dyscyplin paraolimpij- we znacznie wzrosną. skich. Mieliśmy niewiele czasu i środków, żeby przygotować się do rywalizacji z naj- Sportowa przyszłość Wojtka Taraby oraz lepszymi zawodnikami. Dzika karta do Soczi tworzącej się sekcji i kadry parasnowboar- jest potwierdzeniem tego, że można w tak dowej będzie zależała od wielu czynników, krótkim czasie przygotować ciało i umysł do począwszy od chęci, przez źródła finansowa- podjęcia rywalizacji sportowej na najwyż- nia, po czas dzielony między pracą lub szkołą szym poziomie. a treningami. Liczymy jednak, że nam się to uda. Może kolejnym chętnym do uprawiania Forma Wojtka podczas Igrzysk nie była snowboardu sport ten odmieni życie. najlepsza, gdyż zmagał się z problemami dermatologicznymi i miał kłopoty ze snem. 108 trener Małgoarzata Kelm XI Winter Paralympic Games The Sochi 2014 Winter Paralympic Games compete some more with the best athletes were Wojtek’s debut at such high-class in the world. Yet this is in question, because sports events, but before we accomplished the funds in the year following the Paralym- this goal, the path to it was long and hard, pic Games are very limited. We would like like the life of an athlete. to compete in at least 2 of the 4 events in the upcoming season. The team will soon be The training process began two years earli- joined by two new female competitors, so our er, starting with his first day on snow after financial needs will considerably rise. a 10-year break. The decision of including para-snowboard into the list of paralympic The athletic future of Wojtek Taraba and the disciplines was made in May 2012. We did para-snowboard division and national team not have much time or resources to prepare under construction will depend on many for the competition with top athletes. The factors, starting with will, through sources of Sochi wild card confirmed that it is possible funding, to the time shared between school to prepare the body and the mind over such or work and training. We hope to succeed. a short time to assume athletic rivalry at the Perhaps this sport will change the lives of the highest level. future snowboarders. During the Games, Wojtek’s form was not at Coach Małgoarzata Kelm its peak, since he was battling dermatological problems and insomnia. Nevertheless, on the day of the competition, he rose to the occasion. After the first run, we both knew that he could do better. All of the teams were experiencing stress. His subsequent runs improved his time by 8 seconds and placed 15th in a field of 33. I am very proud of him and his result. It took Wojtek two years to reach a high athletic level. He is relatively young for a competitor in this discipline. He should 109 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Narciarstwo biegowe i biathlon 110 XI Winter Paralympic Games Cross-country skiing and biathlon 111 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 112 Narciarstwo biegowe jest dyscypliną spor- lectwem. Polega na biegu na określonym tową polegającą na przemieszczaniu się na dystansie – zwykle od 6 do 20 km, w czasie nartach w terenie pokrytym śniegiem. Narty którego zawodnicy 2 lub 4 razy zajmują sta- mocuje się do butów lub w przypadku za- nowiska na strzelnicy, przyjmując postawę wodników z grupy siedzącej do specjalnie stojącą (tylko u sprawnych), leżącą lub siedzą- wykonanych siedzisk (sledżów) za pomocą cą (w przypadku zawodników na sledżach), specjalistycznych wiązań. oddając za każdym razem po 5 strzałów. Biathlon to specyficzna zimowa dyscyplina W obu konkurencjach zwycięzcą zostaje za- sportowa, łącząca biegi narciarskie ze strze- wodnik, który najszybciej pokona trasę. Cross-country skiing is a sports discipline in It includes running over a specific distance – which participants move on skis on snow- usually between 7.5 and 20 km, during which -covered area. Skis are attached to boots or the competitors enter the shooting gallery two in case of sportsmen from the group competing or four times in standing (concerns physically in a sitting position – to specially manufactured able athletes only) or lying positions, and take sledges, with the use of specialised binding. 5 shots each time. Biathlon is a specific winter sport, which com- In both competitions, the winner is the one bines cross-country skiing with rifle shooting. who completes the run with the best time. XI Winter Paralympic Games Witold Skupień w biegu narciarskim na dystansie 10 km. Witold Skupień competing in the 10 km cross-country race. 113 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Zasady Konkurencje w narciarstwie biegowym i biat- Rozgrywane są następujące konkurencje, hlonie rozgrywane są na ogół podczas tych które dostosowane są do poszczególnych klas samych zawodów zgodnie z przepisami Mię- startowych: dzynarodowej Federacji Narciarskiej (FIS) Narciarstwo biegowe – sprint (800 m – 1200 m), uzupełnionymi o przepisy Międzynarodowego bieg średni (5 km – 10 km), bieg długi (12 km Komitetu Paraolimpijskiego (IPC). Najczęściej – 20 km), sztafeta (4 x 2,5 km) zawodnicy, którzy startują w konkurencjach Biathlon – krótki (6 km – 7,5 km), średni (10 km biegowych, startują również w biathlonie, – 12,5 km), bieg pościgowy (10 km – 12,5k m) aczkolwiek w ostatnich sezonach zauważyć długi (12,5 km – 15 km) można tendencję do coraz większej specjalizacji. W biathlonie zawodnicy nie biegają z bronią Zawodnicy startują w trzech grupach niepeł- pneumatyczną. Znajduje się ona na stanowi- nosprawności, czyli w danej konkurencji są do skach strzeleckich. Zawodnicy strzelają z broni zdobycia tylko 3 komplety medali: własnej lub organizatora (w przypadku zawod- zawodnicy z uszkodzeniami narządu ruchu ników z grupy niewidomych/niedowidzących). startujący w pozycji stojącej (LW2 – LW9), W zależności od rodzaju niepełnosprawności zawodnicy z uszkodzeniami narządu ruchu broń może być dostosowana do indywidualnych startujący w pozycji siedzącej na specjalnym możliwości zawodnika. Strzelanie wykonywane sprzęcie typu sledże, dostosowanym indywi- jest w zasadzie w pozycji leżącej. Zawodnicy dualnie do zawodnika (LW10 – LW12), mogą również strzelać w pozycji siedzącej – zawodnicy z uszkodzeniem wzroku (B1 – B3). dotyczy to osób startujących na „sledżach”. Zawodnicy niewidomi korzystają ze specjalne- Aby wyłonić zwycięzcę stosuje się specjalny go urządzenia akustycznego, umożliwiającego przelicznik procentowy ustalony dla każdej im strzelanie do celu. klasy startowej, różniący się także w zależności od techniki, którą pokonuje dystans: technika W biathlonie długim za każdy niecelny strzał klasyczna lub technika dowolna (nie dotyczy do końcowego czasu, każdego z zawodników zawodników z grupy siedzącej LW10 – LW12). doliczana jest karna minuta, natomiast w biat- 114 hlonie krótkim (przy 2 strzelaniach) oraz śred- Podczas zawodów wszyscy zawodnicy niewi- nim i pościgowym (przy 4 strzelaniach) domi i niedowidzący startują z przewodnikiem. za każdy niecelny strzał zawodnicy biegają kar- Kontakt między zawodnikiem, a przewodnikiem ną rundę dodatkową, która liczy sobie 150 m. jest jedynie głosowy. XI Winter Paralympic Games Witold Skupień – biathlon 7,5 km. Witold Skupień – 7.5 km biathlon competition. 115 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Rules Cross-country skiing and biathlon competitions usually take place during the same event, according to the regulations of the International Ski Federation (FIS – Fédération Internationale de Ski) supplemented with the regulations of the International Paralympic Committee (IPC). The competitors participating in the cross-country competitions usually also take part in biathlon. During the biathlon, the competitors do not run with air rifles, which are kept at the shooting galleries. The competitors shoot their own weapons or those provided by the organiser. Depending on the disability, the rifles can be adapted to the individual needs of the competitors. Shooting is done when lying down. The competitors may also shoot in a sitting position – this specifically concerns the individuals competing on sledges. The visually impaired competitors use a special acoustic device, which assists their marksmanship. In long-distance biathlon, for each missed target a penalty time of one minute is added to the final time of each participant. In sprint (where contestants shoot twice), middle-distance and pursuit runs (with four shooting bouts) each miss means a penalty loop of 150 m. The following competitions are held (adjusted to individual classes): Cross-country skiing – sprint (800 m – 1200 m), middle distance (5 km – 10 km), long distance (12 km – 20 km), relay (4 x 2.5 km) Biathlon – sprint (6 km – 7.5 km), middle 116 Broń do biathlonu na stacji XI Winterstrzelniczej. Paralympic Games Biathlon rifles at the shooting gallery. distance (10 km – 12.5 km), pursuit (10 km A special percentage indicator is used to select – 12.5 km), long distance (12.5 km – 15 km). the winner. It is determined for a given group competitors with damaged organs of loco- and depends on the skiing technique: classic motion competing in a standing position style or free technique (not applicable to com- (LW2 – LW9), petitors from the sitting group LW10 – LW12). competitors with damaged organs of locomotion competing in a sitting position on All blind or visually impaired competitors start special sledges adapted to the individual with their guides. The only permitted form of competitors (LW10 – LW12), contact between a contestant and a guide is competitors with visual impairment (B1 – B3). by voice. 117 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Witold Skupień – biathlon 7,5 km. Witold Skupień – 7.5 km biathlon competition. 118 XI Winter Paralympic Games 119 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Witold Skupień po biegu narciarskim na dystansie 1 km (sprint). Witold Skupień – 1 km cross-country race (sprint). Witold Skupień – biathlon 7,5 km. Witold Skupień – 7.5 km biathlon competition. 120 Witold Skupień w biegu narciarskim na dystansie 10 km. Witold Skupień competing in the 10 km cross-country race. XI Winter Paralympic Games 121 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 122 XI Winter Paralympic Games Kamil Rosiek w biegu narciarskim na dystansie 10 km. Kamil Rosiek competing in the 10 km cross-country race. 123 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 124 Kamil Rosiek – biathlon 7,5 km. Kamil Rosiek – 7.5 km biathlon competition. XI Winter Paralympic Games Kamil Rosiek po ukończeniu biegu na dystansie 10 km. Kamil Rosiek – after the 10 km cross-country race. Kamil Rosiek – biathlon 7,5 km. Kamil Rosiek – 7.5 km biathlon competition. 125 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Historia Narciarstwo jako środek lokomocji na 2 drew- Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski nianych płozach istnieje od tysięcy lat. Wska- (International Paralympic Committee, IPC), zują na to ryciny skalne postaci na nartach który stworzył w swoich strukturach specjal- odkryte na wyspie Rødøy w Norwegii, w oko- ny komitet narciarstwa biegowego i biathlo- licach Morza Białego i jeziora Ładoga oraz nu (Nordic Skiing Technical Committee, IPC). u źródeł rzeki Amur w górach Ałtaju, na azjatyckich obszarach Rosji. Fragmenty nart znaj- Od roku 1976 polscy zawodnicy uczestniczą dywanych w Szwecji miały ponad 4 tysiące w zawodach na arenie międzynarodowej, od- lat, jednakże narciarstwo jako sport zaistniało nosząc znaczące sukcesy. Podczas Zimowych w krajach skandynawskich, głównie Norwegii, Igrzysk Paraolimpijskich polscy sportowcy dopiero w II połowie XVIII w., a ponad 100 lat zdobyli w tej dyscyplinie łącznie 37 medali: później rozwinęło się w Alpach. 11 złotych, 6 srebrnych i 20 brązowych. Można przypuszczać, że osoby niepełnosprawne uprawiały okazjonalnie narciarstwo turystyczne już przed I wojną światową. Jednak zaczęło się ono rozwijać po II wojnie światowej, kiedy wielu inwalidów wojennych próbowało powrócić do wcześniejszej aktywności. W Polsce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych narciarstwo było bardzo popularne w jednostkach organizacyjnych „Start”. W Mistrzostwach Polski, organizowanych przez Polski Związek Sportu Niepełnosprawnych „Start”, wzięło udział około 180 zawodników. Narciarstwo biegowe i biathlon jako dyscypliny paraolimpijskie zarządzane są przez 126 Witold Skupień po ukończeniu biegu. Witold Skupień – after the cross-country race. XI Winter Paralympic Games 127 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie History Skiing as a way to get around on two wooden In Poland, skiing was very popular during the runners has been around for thousands of ye- 1970s and 1980s in the “Start” organisations. ars, which is evidenced in the rock drawings of Around 180 competitors took part in the a person on skis discovered on Rodöy Island in Polish Championships organised by the Polish Norway, near the White Sea and Lake Ladoga, Sports Association for the Disabled “Start”. and at the spring of the Amur River in the Altai Mountains, in the Asian part of Russia. The ski As paralympic disciplines, cross-country skiing fragments discovered in Sweden were more and biathlon are governed by the International than four thousand years old, but it was not Paralympic Committee (IPC), which created until the second half of the 18th century that a special committee for cross-country skiing skiing became a sport in Scandinavia, mainly in and biathlon within its ranks (the IPC Nordic Norway, and it did not evolve in the Alps until Skiing Technical Committee). over 100 years later. Since 1976, Polish athletes have competed 128 It is likely that disabled individuals have oc- internationally with great success. During casionally taken up skiing as early as before the Winter Paralympic Games, the Polish World War I, but the discipline did not evolve athletes have won a total of 37 medals in until after World War II, when many war victims this discipline: 11 gold, 6 silver, and 20 attempted to return to their prior activities. bronze ones. XI Winter Paralympic Games Kamil Rosiek w biegu narciarskim na dystansie 10 km. Kamil Rosiek competing in the 10 km cross-country race. Kamil Rosiek na strzelnicy biathlonowej. Kamil Rosiek at the biathlon shooting gallery. 129 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Polscy biathloniści i biegacze narciarscy Kamil Rosiek i Witold Skupień przygotowania do Igrzysk Paraolimpijskich rozpoczęli w czerwcu 2013 r., realizując program szkolenia w Klubie Sportowym „Start” Nowy Sącz pod opieką trenera Stanisława Ślęzaka. Szkolenie kadry narodowej rozpoczęto 12 sierpnia 2013 r. od zgrupowania szkoleniowego w Kościelisku pod kierunkiem trenera Stanisława Kępki. Kolejne akcje szkoleniowe prowadzono podczas zgrupowań szkoleniowych w ośrodku sportowym PZSN „Start” w Wiśle. Bezpośrednie przygotowanie startowe (BPS) przeprowa- fizyczne, dużą wolę walki i ogromne ambicje. dzono w Kościelisku i Białce Tatrzańskiej. W każdy występ podczas Igrzysk angażo- W związku z brakiem śniegu program udało wali wszystkie siły i umiejętności. Zajęcie się zrealizować na sztucznie przygotowa- wysokiego, 6 miejsca w biegu sztafetowym nych trasach biegowych. było ukoronowaniem ich wysiłków podczas Igrzysk. Podczas przygotowań do Igrzysk Paraolimpijskich zawodnicy uczestniczyli w zawo- Jako osoba odpowiedzialna za przygotowa- dach Pucharu Świata w biegach narciar- nie zawodników do Igrzysk Paraolimpijskich skich i biathlonie w Vuokatti w Finalndii pragnę podziękować szczególnie zawodni- oraz Obersdorfie i Oberried w Niemczech. kom za ogromne zaangażowanie. Dziękuję Wywalczyli wówczas prawo do udziału wszystkim uczestniczącym w odpowiednim w Igrzyskach Paraolimpijskich. przygotowaniu zawodników, osobom współpracującym, m.in. trenerowi Stanisławowi Kamil i Witold uczestniczyli w biegach nar- Ślęzakowi i serwisantowi Stanisławowi Kęp- ciarskich i biathlonie, łącznie w 13 zawodach, ce, juniorowi. przebiegając w sumie 117 km startowych. Zaprezentowali bardzo dobre przygotowanie 130 trener Stanisław Kępka XI Winter Paralympic Games The Polish biathletes and cross-country the relay race was the crowning achievement skiers Kamil Rosiek and Witold Skupień of their efforts during the Games. started to prepare for the Paralympic Games in June 2013 through the training program- As a person responsible for the training of me of the “Start” Nowy Sącz Sports Club the competitors for the Paralympic Games, under the care of coach, Stanisław Ślęzak. I would like to thank them for their great The training of the national team started involvement. I want to thank everyone who on 12 August 2013 at the training session took part in their training, including coach conducted in Kościelisko by Stanisław Kęp- Stanisław Ślęzak and service attendant Sta- ka. The subsequent training sessions took nisław Kępka junior. place in sports training centre PZSN “Start” in Wisła. The direct starting preparation was Coach Stanisław Kępka conducted in Kościelisko and Białka Tatrzańska. Due to the lack of snow, the programme was realised on artificial cross-country skiing routes. During the preparations for the Paralympic Games, the athletes took part in the cross-country and biathlon World Cup events in Vuokatti, Finland, and Oberstdorf and Oberried, Germany, where they qualified for the right to start in the Paralympic Games. Kamil and Witold took part in a total of 13 cross-country skiing and biathlon competitions and ran the total of 117 starting kilometres. They presented very good fitness, a great fighting spirit, and tremendous ambitions. They gave their all in each of their appearances during the Games. The good 6th place in Trener Stanisław Kępka dopinguje Kamila Rośka podczas biegu narciarskiego na 10 km. Coach Stanisław Kępka cheers on Kamil Rosiek during the 10 km cross-country race. 131 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Curling na wózkach Wheelchair curling 132 XI Winter Paralympic Games 133 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Curling to dyscyplina przeznaczona dla nóg i funkcji ruchowych (uszkodzenie krę- wszystkich, niezależnie od wieku i płci. Gra gosłupa, porażenie mózgowe, stwardnienie odbywa się na lodzie. Uczestniczą w niej rozsiane, podwójna amputacja nóg itp.) 2 czteroosobowe drużyny, a w składzie każ- w takim stopniu, że do przemieszczania się dej z nich są zarówno mężczyźni, jak i kobie- potrzebują oni wózka inwalidzkiego. Decyzje ty. Istotne w grze są umiejętności zawodni- o przyznaniu minimum niepełnospraw- ków i obrana przez nich strategia. ności w tej dyscyplinie sportu podejmują międzynarodowi klasyfikatorzy. Poza tym W curling na wózkach mogą grać osoby w curlingu na wózkach nie ma żadnego po- z fizyczną niepełnosprawnością dolnych działu uzależnionego od stopnia czy rodzaju części ciała, ze znaczącym uszkodzeniem niepełnosprawności. Curling is a sport for everyone, regardless of damage to the legs and motor functions the age or gender. The game is played on ice (spinal damage, cerebral palsy, multiple scle- and sees the participation of two teams of rosis, both legs amputated, etc.) to the point four composed of both men and women. The where they need a wheelchair in order to important aspects of the game are the skills get around. The decisions on acknowledging of the players and their strategy. minimum disability in this sport are made by international classifiers. Apart from this, 134 Wheelchair curling is for people with dis- wheelchair curling is in no way divided by the ability of the lower body, with considerable level or type of the disability. XI Winter Paralympic Games Mecz Słowacja – Wielka Brytania. The Slovakia vs. Great Britain game. 135 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Zasady Zasady curlingu są proste i przejrzyste. Określo- i strategia gry, opanowanie oraz umiejętność no je w przepisach Światowej Federacji Curlingu współpracy. (World Curling Federation, WCF). W curlingu na wózkach nie ma jednak tzw. szczotkowania, Każdą partię wygrywa zespół, którego ka- czyli czynności, dzięki której pocierany lód wy- mienie znajdują się najbliżej środka tarczy zwala niewielką warstwę wody, sprawiając, że („domu”) po oddaniu wszystkich, 16 rzutów. kamień zyskuje większą łatwość poślizgu. Zwycięska drużyna otrzymuje punkt za każdy kamień, który znajduje się bliżej „domu” niż Rywalizacja odbywa się na lodowym torze najlepiej skierowany kamień ekipy przeciwnej. o długości około 45 m. Na jednym końcu znajduje się strefa, w której zawodnicy Każdy mecz składa się z 8 partii. wypuszczają kamień, natomiast po przeciw- Ciekawostką jest to, że podczas curlingu ległej stronie ustawiona jest tarcza, zło- – poza najważniejszymi imprezami – nie żona z 4 okręgów, w której środek stara się ma w ogóle sędziów. Zawodników cechuje celować zawodnik. Środek tarczy nazwany bowiem wysoka kultura gry. Sami pilnują jest domem. Członkowie zespołu po kolei przestrzegania ściśle określonych zasad. wypuszczają – za pomocą specjalnej przedłużanej rączki – 2 kamienie (na przemian z rywalami) i starają się je umieścić jak najbliżej „domu”. Gdy zawodnik wypuszcza kamień, jeden z jego kolegów z drużyny – znajdujący się po przeciwległej stronie toru, tuż za tarczą – stara się podpowiedzieć mu, w które miejsce celować. Drużyna przeciwna ma natomiast za zadanie uniemożliwić kamieniom rywala dotarcie w środek tarczy, poprzez ich blokowanie i wybijanie. Najważniejsze elementy gry w curling to precyzja w zagrywaniu kamienia, taktyka 136 Zawodniczka drużyny Wielkiej Brytanii. A member of the Great Britain team. XI Winter Paralympic Games Drużyna USA. The team of137 USA. XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Rules The rules of curling are simple and clear. They target – tries to assist in aiming. The rival are defined in the rulebook of the World Curl- team’s objective is to prevent the stone of ing Federation (WCF). However, wheelchair the other team from reaching the centre of curling does not involve sweeping, which the target by blocking and knocking it away. allows the rubbed ice to release a thin layer of water and improve the slide of the rock. The most important elements of curling are precision, strategy, composure, and teamwork. The competition takes plane on an ice sheet with an approximate length of 45 m. One An end is won by the team with their stones end of the sheet hosts the zone where the closer to the centre of the target (“house”) players release the stones; the other has the after all 16 slides. The winning team receives target, which is composed of four rings. The one point for every stone closer to the “house” player aims for the centre, which is called the than the closest stone of the opposite team. house. The players use a special extension 138 to release two stones (interchangeably with Each game is composed of eight ends. the rivals), trying to get them as close to the Interestingly enough, there are no referees “house” as possible. When a player releases in curling, except for the most important the stone, one of his teammates – who is at events. The players have a very high level of the other end of the sheet, just behind the culture and they obey the rules. Mecz Korea Południowa – Chiny. The South Korea vs. China game. XI Winter Paralympic Games Rosyjska drużyna. The team of Russia. 139 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 140 Zawodnik drużyny USA. XI A member the US team. Games WinterofParalympic 141 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Historia Curling jest bardzo starą dyscypliną sportu, sze oficjalne Mistrzostwa Świata w curlingu gdyż grano w niego już ponad 500 lat temu. Gra na wózkach. Szybki i dynamiczny rozwój tej wywodzi się najprawdopodobniej ze Szkocji, dyscypliny wśród osób niepełnosprawnych a bawiono się w nią na zamarzniętych rzekach sprawił, że curling na wózkach zadebiutował i kanałach. Przez następne stulecia curling stale w programie Zimowych Igrzysk Paraolimpij- ewaluował i zmieniał się, stworzono pierwsze skich w Turynie w roku 2006. Obecnie dyscy- jego zasady i odpowiednie przepisy. Choć gra plina ta uprawiana jest w ponad 20 krajach na stawała się coraz popularniejsza, ze względu na całym świecie. trudno dostępne kamienie nie była powszechnie uprawiana. Za przełomową datę w rozwoju W curlingu na wózkach niesłychanie istotna jest curlingu przyjmuje się rok 1838, kiedy to powstał integracja sportowców niepełnosprawnych z ich the Royal Caledonian Curling Club, który stał się sprawnymi kolegami. Organizacją odpowiedzial- zalążkiem współczesnej organizacji światowego ną i zrzeszającą niepełnosprawnych curlerów curlingu i do roku 1966 pełnił właśnie taką rolę. jest Światowa Federacja Curlingu (World Curling Federation, WFC), która realizuje projekt roz- W ciągu ostatnich dziesięcioleci dyscyplina ta woju i popularyzacji curlingu na wózkach i łączy bardzo dynamicznie rozwijała się, co zaowoco- te dwie dyscypliny osób sprawnych i niepełno- wało włączeniem jej do programu Zimowych sprawnych w jedną organizacyjną strukturę. Igrzysk Olimpijskich w Nagano w 1998 r. W naszym kraju curling uprawiany jest od kilku- 142 Pod koniec lat dziewięćdziesiątych curlingiem nastu lat. Po włączeniu tej dyscypliny sportu do zainteresowały się również osoby niepełno- programu Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Na- sprawne, poruszające się na wózkach inwalidz- gano w 1998 r. kolejne kraje mogły zapoznać kich. Gra ta zaczęła się rozwijać w tych krajach, się z zasadami i specyfiką tej dyscypliny sportu. gdzie curling miał bogate tradycje. Rozpoczęły Podobnie było w Polsce, gdzie curling zyskiwał się pierwsze treningi, które zaowocowały coraz szersze rzesze sympatyków. W marcu zorganizowaniem pierwszego oficjalnego 2003 r. powstała Polska Federacja Curlingu, Pucharu Świata w curlingu na wózkach, który która zrzeszała kluby curlingowe całego kraju. odbył się w styczniu 2000 r. w Crans-Montana W grudniu tego samego roku Polska została w Szwajcarii. Dwa lata później, w styczniu 2002 członkiem Światowej Federacji Curlingu. Obecnie r., również w Szwajcarii, miały miejsce pierw- funkcjonuje Polski Związek Curlingu. XI Winter Paralympic Games Drużyna Norwegii. The Norwegian team. Mecz Słowacja – Wielka Brytania. The Slovakia vs. Great Britain game. 143 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie History Curling is a very old sport as it was played as in Switzerland. The quick and dynamic evo- early as 500 years ago. The game probably lution of the sport and its popularity among originated in Scotland, where it was played the disabled entailed its debut at the Win- on frozen rivers and canals. Over the centu- ter Paralympic Games in Turin in 2006. This ries, curling continued to evolve and change, discipline is currently practiced in more than got its first rules and adequate regulations. 20 countries worldwide. Although the popularity of the game grew, it was not common due to the difficult access The most important aspect of wheelchair to the stones. The breakthrough year in the curling is the integration of the disabled development of curling is seen as 1838, which athletes with their able peers. The World saw the establishment of the Royal Cale- Curling Federation (WFC) is responsible for donian Curling Club. The Club became the the uniting of disabled curlers. This organ- precursor of the contemporary world curling isation realises the project of evolving and organisation and played its role until 1966. popularising wheelchair curling and combines these two (able and disabled) disciplines into In recent decades, the sport developed very a single organisational structure. dynamically, which resulted in its inclusion to the 1998 Olympic Winter Games in Nagano. In our country, curling is playing for several years. Its inclusion into the 1998 Winter Olym- 144 In the late 1990s, people on wheelchairs pic Games in Nagano provided more countries started to show their interest in curling. with the opportunity to learn its rules and This game started to evolve in countries specific characteristics. This was the case in with rich curling traditions. The initial train- Poland, where curling became more and more ing gave way to the organisation of the first popular. The Polish Curling Federation was es- official Wheelchair Curling World Cup, which tablished in March 2003 and united the curling took place in January 2000 in Crans-Mon- teams from all over the country. In December tana, Switzerland. Two years later, in January 2003, Poland was granted membership in the 2002, the first official Wheelchair Curling World Curling Federation. Todays is Polish Cur World Championships took place, also held ling Association. Radość po zakończonym meczu. Drużyny USA i Rosji. Enjoy before the game.The teams of USA and Russia. XI Winter Paralympic Games 145 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Hokej na sledżach Ice sledge hockey 146 XI Winter Paralympic Games 147 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Hokej na sledżach przeznaczony jest dla osób Ice sledge hockey is for people with dama- z uszkodzeniami kończyn dolnych. Zawodni- ged lower limbs. The players move around cy poruszają się na specjalnych siedziskach, on special seats with fastened skate blades. do których przytwierdzone są ostrza łyżew. The dull sticks serve to gain speed and pass Tępo zakończone kijki służą do napędu the puck. Each team is composed of six i podań krążka. Każda drużyna składa się players, including the goalie. The game is z 6 zawodników, łącznie z bramkarzem. Gra played on a hockey rink and is composed of toczy się na lodowisku do hokeja i składa się three periods of 15 minutes of pure playtime. z 3 tercji po 15 minut czystej gry. Przepisy są The rules are similar to those of regular ice zbliżone do regularnego hokeja na lodzie, hockey, which sees restarts, offsides when gdzie występują: wznowienia, sytuacje spalo- the players enter the opposing team’s zone ne, gdy zawodnicy wjeżdżają w strefę prze- without the puck, illegal penalties such as ciwnika bez krążka, faule niedozwolone, np. elbowing, grabbing shirts, raising the stick używanie łokci w starciach indywidualnych, above the head, attacking with the front of przytrzymywanie za koszulkę, podnoszenie the seat, or attacking players without the kija powyżej głowy, atak przodem siedziska, puck. Ice sledge hockey is played in several atak na zawodnika bez krążka. Hokej na countries and is the most spectacular winter sledżach uprawiany jest w kilkunastu krajach sport, attracting thousands of spectators. i jest najbardziej widowiskową dyscypliną zimową przyciągającą tysiące widzów. 148 XI Winter Paralympic Games Mecz USA – Rosja. The USA vs. Russia game. 149 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Zasady Mecz dzieli się na 3 tercje po 15 minut każda. Do uprawnionych do gry skutkuje dwuminutową gry służy wykonany z twardego kauczuku krążek, karą techniczną drużyny, która dokonała prze- który zawodnicy, trącając kijami, starają się wbić do kroczenia. W przypadku, gdy krążek zniknie bramki przeciwnika. Na lodzie może przebywać do z pola widzenia sędziego (np. wypadnie w trybu- 6 zawodników jednej drużyny – 5 w polu i bram- ny, jeden z zawodników zasłoni go na dłużej niż karz. Drużyna musi mieć do 15 zawodników. Hokej 3 sekundy, bramkarz przykryje go ciałem), gra jest grą, w której wiele zagrań jest dozwolonych. jest przerywana i następuje wznowienie. Dwóch Zawodnik nie ma obowiązku zagrywać krążka graczy z przeciwnych drużyn staje naprzeciw kijem, może zagrać łyżwą, ręką itd. Krążka nie siebie (face off) i próbują wywalczyć krążek, gdy można zagrać ani ręką do zawodnika z tej samej sędzia rzuci go między nich. Gdy drużyna straci drużyny (powoduje to wznowienie), ani kijem bramkę, również następuje wznowienie (w cen- podniesionym powyżej ramion (także powoduje trum tafli), a więc drużyna nie zyskuje automa- wznowienie). Bramkę można zdobyć tylko kijem. tycznie krążka po utracie gola. Wznowienie w hokeju ma miejsce po każdej Spalony (offside) występuje, gdy zawodnik przerwie w grze i przy rozpoczynaniu wszystkich, znajdzie się w tercji przeciwnika przed krążkiem 3, tercji. Przeprowadza się je na jednym z 9 punk- wbitym tam przez jego partnera z drużyny. tów wzowień. O tym, w którym punkcie będzie Wówczas gra wraca do środkowej tercji. W nie- wznowienie, decyduje to zdarzenie, przez które których rozgrywkach występuje tzw. odłożony została spowodowana przerwa. We wznowieniu spalony (tag up offside). bierze udział 2 zawodników przeciwnej drużyny, którzy są zwróceni do siebie twarzami i walczą By zostać dopuszczonym do rozgrywek na o rzucony przez sędziego krążek. wszelkiego rodzaju oficjalnych zawodach (mistrzostwach Europy, świata, igrzyskach para- Zmiany w grze dokonywane są w jej trakcie, nie olimpiskich), zawodnik musi zostać sklasyfiko- ma potrzeby czekać na przerwę w grze. Istotne wany według następujących kryterów: jest, aby na lodowisku cały czas znajdowało się nie więcej niż 6 graczy jednej drużyny. klasa A–1, A–2, A–3, A–4, A–9: amputacja powyżej kostki, niedowład kończyn dolnych, 150 Niedozwolony udział zawodnika przekraczające- skróty kończyn dolnych minimum 7 cm; klasa go w danej chwili dozwoloną liczbę zawodników C–7: porażenie mózgowe. XI Winter Paralympic Games Mecz USA – Rosja. The USA vs. Russia game. Mecz Rosja – Włochy. The Russia vs. Italy game. 151 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Rules A game is divided into three 15-minute periods. If an extra player should enter the ice, his team It is played with a hard rubber puck, which receives a 2-minute technical penalty. If the the players use to try to score goals on the puck should disappear from the view of the opposing team by hitting it with their sticks. referee (e.g. flies into the stands, one of the Six players from one team can be on the ice players covers it for longer than 3 seconds, the simultaneously – five on attack and the goalie. goalie covers it with his body, etc), the game A team cannot have more than 15 players. Ho- is stopped and restarted. Two players from ckey is a sport where many plays are allowed. opposite teams face off for the puck, which is The players do not have to hit the puck with the thrown between them by the referee. When stick and may hit it with their skates, hands, a team scores a goal, the game is also restarted etc. The puck cannot be passed by hand to (in the centre of the ice), therefore the team a teammate (which causes the game to restart) losing the goal does not automatically receive and cannot be hit with a stick raised above the puck. the shoulders (which also causes the game to restart). Goals can only be scored with sticks. An offside is when the player is in the third of the opponent ahead of the puck shot there by Restarts in hockey take place after each time a teammate. In such instances, the play returns out and at the start of each of the three pe- to the middle third. Certain competitions see riods. They are conducted at one of the nine the appearance of the so-called tag up offside. restart points. The adequate restart point is determined by the event, which caused the In order to be classified and admitted to any game to be stopped. The restart is done by two official games (European or world champion- players from opposite teams who face each ships, paralympic games), a competitor must other and battle for the puck thrown between be classified according to the criteria presented them by the referee. below: Shifts take place during the game, there is no 152 class A–1, A–2, A–3, A–4, A–9: amputations need to wait for a time out. It is important that above the ankle, paresis of the lower limbs, there are no more than six players from one shorter lower limbs by minimum 7 cm; class team on the ice at a time. C–7: cerebral palsy. Mecz Rosja – Włochy. The Russia vs. Italy game. XI Winter Paralympic Games Mecz USA – Rosja. The USA vs. Russia game. 153 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 154 XI Winter Paralympic Games Zawodnik włoskiej drużyny. A member of the Italian team. 155 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Historia Hokej na sledżach powstał w latach sześćdziesiątych XX w. w Szwecji za sprawą grupy byłych hokeistów, którzy mimo niepełnosprawności postanowili kontynuować tę pasję. W roku 1994 w norweskim Lillehammer stał się oficjalną dyscypliną paraolimpijską. W Polsce sekcja sportowa hokeja na lodzie osób niepełnosprawnych działa w Integracyjnym Klubie Sportowym „Atak” w Elblągu. Hokej na sledżach jest jedną z wiodących dyscyplin zimowych sportu niepełnosprawnych. Reprezentacja Polski ma na swoim koncie liczne zwycięstwa na arenie międzynarodowej. 156 XI Winter Paralympic Games Radość Amerykanów z wygranej i zdobycia złotego medalu paraolimpijskiego. The Americans overjoyed with their victory and their gold paralympic medal. 157 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie History Ice sledge hockey was invented in the 1960s in Sweden by a group of former hockey players, who decided to continue their passion despite their disabilities. It became an official paralympic discipline in 1994 in Lillehammer, Norway. In Poland, the division of hockey for disabled persons operates under the “Atak” Integrative Athletic Club in Elbląg. Ice sledge hockey is one of the top winter sports disciplines for the disabled. The Polish national team holds numerous international victories. 158 XI Winter Paralympic Games Zwycięska drużyna USA z medalami. The victorious USA team with their medals. 159 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 160 XI Winter Paralympic Games Ceremonia Zamknięcia Igrzysk Paraolimpijskich Opublikowana po raz pierwszy w 1908 r. nie, zdobywając w sumie 80 krążków, w tym Karta Olimpijska, czyli zbiór podstawowych 30 złotych, 28 srebrnych i 22 brązowe. Drugie zasad olimpizmu, głosi m.in.: „Olimpizm miejsce na podium przypadło Niemcom, którzy jest filozofią życia, chwalącą i łączącą zdobyli 15 medali (9 złotych, 5 srebrnych w zrównoważoną całość jakość ciała, woli i 1 brązowy). Trzecie miejsce zajęli Kanadyjczycy i umysłu. Łącząc sport z kulturą i edukacją, z 16 medalami na koncie, wśród których jest 7 olimpizm dąży do stworzenia sposobu życia złotych, 2 srebrne i 7 brązowych. opartego na radości z wysiłku, wychowawczych wartościach dobrego przykładu i po- Polska reprezentacja choć wróciła do Polski szanowaniu uniwersalnych podstawowych bez medali, to bogatsza o bezcenne doświad- zasad etycznych. Celem olimpizmu jest, czenia wyniesione ze zmagań ze światową aby sport służył harmonijnemu rozwojowi czołówką niepełnosprawnych sportowców człowieka, z wizją propagowania miłującego dyscyplin zimowych. pokój społeczeństwa i poszanowania ludzkiej godności. […] Uprawianie sportu jest Uroczystość zakończenia Igrzysk odbyła się prawem człowieka. Każdy musi mieć moż- na stadionie olimpijskim „Fiszt” w obecności liwość uprawiania sportu bez jakiejkolwiek prezydenta Rosji Władimira Putina. Prze- dyskryminacji […] co wymaga wzajemnego wodniczący Międzynarodowego Komitetu Pa- zrozumienia w duchu przyjaźni, solidarności raolimpijskiego sir Philip Craven w podsumo- i fair play”. wującym przemówieniu określił zakończone zmagania „najlepszymi zimowymi igrzyska- Znicz olimpijski zgasł w Soczi 16 marca 2014 r., mi paraolimpijskimi”, wyrażając nadzieję, a XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie tym że idea olimpizmu – szlachetnej rywalizacji samym przeszły do historii. Klasyfikację sportowców wszystkich kontynentów – nadal medalową z ogromną przewagą wygrali Rosja- będzie promieniować na cały świat. 161 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Closing Ceremony of the Paralympic Games The Olympic Charter, the collection of the Paralympic Games a thing of the past. The main rules governing the Olympic movement, medal classification was led by the Russians, which was published for the first time in who won a total of 80 medals, including 30 1908, reads: “Olympism is a philosophy of gold, 28 silver, and 22 bronze. They were life, exalting and combining in a balanced followed by the Germans, who captured 15 whole the qualities of body, will and mind. medals (9 gold, 5 silver, and 1 bronze), and Blending sport with culture and education, the Canadians with 16 medals, including 7 Olympism seeks to create a way of life based gold, 2 silver, and 7 bronze. on the joy of effort, the educational value of good example, social responsibility and Although the Polish national team returned respect for universal fundamental ethi- home without any medals, it gained priceless cal principles. The goal of Olympism is to experience from competing with the top dis- place sport at the service of the harmonious abled athletes in winter sports in the world! development of humankind, with a view to promoting a peaceful society concerned with The closing ceremony took at Fisht Olym- the preservation of human dignity. […] The pic Stadium and was attended by Vladimir practice of sport is a human right. Every indi- Putin, the President of Russia. During his vidual must have the possibility of practising closing speech, sir Philip Craven, the Presi- sport, without discrimination of any kind and dent of the International Paralympic Com- in the Olympic spirit, which requires mutual mittee, deemed the competition as “the understanding with a spirit of friendship, best Paralympic Winter Games ever,” and solidarity and fair play.” expressed hope that the Olympic idea of noble rivalry among athletes from all conti- 162 The Olympic torch was put out in Sochi on nents would continue to spread throughout 16 March 2014, thus making the 11th Winter the world. XI Winter Paralympic Games 163 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 164 XI Winter Paralympic Games 165 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 166 XI Winter Paralympic Games 167 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 168 XI Winter Paralympic Games 169 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Spotkanie z szefem IPC 170 Spotkanie z szefem IPC poświęcone było The meeting with the Head of the IPC was rozmowie na temat rozwoju ruchu paraolim- dedicated to discussing the development of pijskiego na świecie, współpracy między- the paralympic movement in the world, in- narodowej i roli Polski w tym procesie. Sir ternational cooperation, and Poland’s role in Philip Craven podkreślił, że Polska dla IPC jest the process. Sir Philip Craven noted the fact bardzo ważnym partnerem na paraolimpijskiej that Poland is a very important partner on mapie świata, który w wielu sportach należy the paralympic world map and is among the do międzynarodowej elity rodziny paraolimpij- paralympic elite in numerous sports. The skiej. Szef IPC zachęcał do większego udziału IPC President encouraged Poland’s expert Polski jako eksperta w ciągle ewoluującym participation in the continually evolving sporcie osób z niepełnosprawnościami. disabled sports. XI Winter Paralympic Games Wyniki zawodników The competition results imię i nazwisko MACIEJ KRĘŻEL ANNA OGARZYŃSKA ANDRZEJ SZCZĘSNY RAFAŁ SZUMIEC IGOR SIKORSKI MICHAŁ KLOS konkurencja / wynik SC – miejsce 5 SG – DSQ SL – miejsce 5 GS – miejsce 9 SC – DNF SG – DNF GS – miejsce 22 SL – miejsce 10 GS – miejsce 20 SL – DNF GS – DNF SL – miejsce 13 GS – DNS SL – DNS WOJCIECH TARABA SB – LL – miejsce 15 WITOLD SKUPIEŃ (biatlon – konkurencje stojące) bieg sprinterski 7,5 km – miejsce 19 bieg średni 12,5 km – miejsce 16 bieg długi 15 km – miejsce 18 WITOLD SKUPIEŃ (biegi narciarskie – konkurencje stojące) bieg sprinterski 1 km – miejsce 18 bieg sztafetowy 4 x 2,5 km – miejsce 6 bieg dystansowy 10 km – miejsce 20 KAMIL ROSIEK (biatlon – konkurencje siedzące) bieg sprinterski 7,5 km – miejsce 13 bieg średni 12,5 km – miejsce 13 bieg długi 15 km – miejsce 17 KAMIL ROSIEK (biegi narciarskie – konkurencje siedzące) bieg sprinterski 1 km – miejsce 16 bieg sztafetowy 4 x 2,5 km – miejsce 6 bieg dystansowy 10 km – miejsce 17 bieg długi 15 km – miejsce 11 171 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Podsumowanie Igrzysk Minione Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Na nastroje podczas Igrzysk negatywny Soczi 2014 były wyjątkowe i rekordowe pod wpływ wywarł kontekst polityczny. Nie każdym względem. W historii igrzysk nikt sposób było bowiem zapomnieć o drama- nie zaangażował tylu środków finansowych tycznych wydarzeniach rozgrywających co Rosjanie na zorganizowanie najważniej- w tym czasie i koncentrować się jedynie na szego sportowego święta. W Soczi wy- startach w zawodach, choć te ostatnie dla startowała największa liczba zawodników zawodników, którzy zakwalifikowali się na i rozegrano najwięcej konkurencji podczas Igrzyska, powinny być najważniejsze. Cała zimowych zmagań paraolimpijczyków. misja paraolimpijska usiłowała odwrócić Transmisja z Igrzysk docierała do rekordowej uwagę zawodników od politycznej aury, by liczby państw za pośrednictwem wszystkich zapobiec ich dekoncentracji. Nie zawsze mediów. się to udawało, wystarczył mail, sms czy telefon z Polski, by zakłócić przygotowania Były to zarazem igrzyska ogromnych zawodników. Nie bez znaczenia były też kontrastów, które do tej pory nie mia- pytania, zadawane zarówno przez media, ły precedensu. Nasi zawodnicy wrócili jak i rodziny i znajomych sportowców, z Igrzysk Paraolimpijskich bez medali, co o możliwość bojkotu Igrzysk. jednak nie oznacza, że ich występ był porażką. Wysokie lokaty alpejczyków i narciarzy biegowych (5 i 6 miejsca) świadczą o tym, że – mimo licznych ograniczeń w przygotowywaniu się do zawodów, widocznych na tle o wiele większych możliwościach innych, sięgających po medale w Soczi, krajów, braku wysokich gór w Polsce i braku śniegu w sezonie paraolimpijskim – za sprawą determinacji można sięgać po miejsca w światowej czołówce. 172 XI Winter Paralympic Games Kolejnym ekstremalnym wątkiem Igrzysk w historii startów w igrzyskach ekipę, gdyż było miejsce, w którym rozgrywano zawody. reprezentowało nas tylko 8 zawodników. Reprezentanci zimowych sportów po raz Wysokie koszty przygotowań w sportach pierwszy gościli w miejscu o subtropikalnym zimowych – gdzie treningu na śniegu nie klimacie. Dodatnie temperatury powietrza, można zastąpić inną równoważącą formą w których odbywały się zawody, spowodowa- – znacząco ograniczyły nasze możliwości. ły, że parametry śniegu, na którym startowali zawodnicy, bardzo odbiegły od tych, z jakimi Po zakończeniu sportowej rywalizacji w Soczi mieli do czynienia podczas przygotowań. rozpoczynamy nowy etap przygotowań do Śnieg był miękki, ciężki i topniejący w oka kolejnych Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich, mgnieniu. Mimo starań setek wolontariu- które odbędą się w PyeongChang w 2018 r. szy próbujących sprawić, by trasy zjazdowe Mamy nadzieję, że do wsparcia przygotowań i biegowe były takie same podczas występów włączy się – poza Ministerstwem Sportu i Tu- każdego z zawodników, sztuka ta nie zawsze rystyki – Państwowy Fundusz Rehabilitacji się udawała. Nierówne i dziurawe trasy były Osób Niepełnosprawnych z programem celo- przyczyną kontuzji wielu zawodników. Jed- wym, a do grona dotychczasowych sponso- nym z pechowców był nasz reprezentant, rów dołączą inne firmy. Nasi paraolimpijczycy Michał Klos, który w trakcie ostatnich tre- jak zwykle pokażą, że mimo licznych ograni- ningów zerwał wiązadła w kolanie, co nie czeń, można wygrywać nie tylko ze swoimi wpłynęło pozytywnie na innych startujących słabościami. Ich ciężka praca sprawi, że to, alpejczyków. W Soczi mieliśmy najmniejszą co z pozoru niemożliwe, stanie się realne. 173 XI Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie Summary the Games 174 The Sochi 2014 Winter Paralympic Games turned from the Games without any medals, were special and set many records. Through- but their appearances cannot be considered out the history of the Games, no one con- as failures. The high positions of the Alpine tributed as much funds to the organisation and cross-country skiers (fifth and sixth of this most important athletic event as the place) proved that determination is able Russians. Sochi hosted the greatest number to produce places among the world’s elite of competitors and the greatest number of despite numerous organisational limitations, competitions in the history of the Winter which were clear when compared to the Paralympic Games. The Games were shown superior potential of other countries winning in a record number of countries by all media medals in Sochi, the lack of high moun- outlets. These games also presented many tains in Poland, and the lack of snow during unprecedented contrasts. Our athletes re- the paralympic season. XI Winter Paralympic Games The atmosphere of the Games was negatively The next extreme theme of the Games was affected by the political context, because there their location. This was the first time that the was no way to forget about the ongoing events winter sports athletes competed in a subtrop- and only focus on the competition, despite the ical climate. The high air temperatures during fact it should be the most important thing to the competitions caused the snow parame- the qualifiers. The entire paralympic mission ters to considerably differ from those during tried to turn the attention of the athletes away preparations. The snow was soft, heavy, and it from the political aura to keep their concentra- quickly melted. Despite the efforts of the hun- tion intact. It was not always possible, as all dreds of volunteers trying to make the condi- it took to disturb the preparations was a text tions of the downhill and cross-country routes message or a phone call from Poland. The the same for every competitor, they were not questions asked by both the media and the always able to succeed. The uneven routes with friends and families of the athletes concerning holes caused the injuries of numerous athletes. the boycotting of the Games were also import- We had the lowest number of starts in our ant factors. history in Sochi, as we were represented by only eight athletes. The high costs of winter sport preparation, where training on snow is irreplaceable, considerably reduced our potential. After the end of the competition in Sochi, we are entering the new stage of preparations for the next Winter Paralympic Games, which will be held in Pyeongchang in 2018. We hope for support from, besides the Ministry of Sports and Tourism, the National Fund for the Rehabilitation of the Disabled with an expedient programme, and that the current sponsors will be accompanied by new companies. Like always, our paralympians will show that despite numerous limitations it is possible to overcome not only your weaknesses. Their hard work will turn the seemingly impossible into realism. 175