Skąd wziąć pomySł na bizneS? – systemy franczyzowe

REKLAMA
0780721/00
Skąd wziąć pomySł na bizneS?
– systemy franczyzowe
Podstawowym wyzwaniem stojącym
przed osobami, które planują otworzyć
własną działalność gospodarczą jest
znalezienie niszy rynkowej i posiadanie
pomysłu na biznes. Jednym ze sposobów szukania projektów własnej firmy
jest skorzystanie z systemów franczyzowych.
Franczyza jest określeniem pewnego
rodzaju umów licencyjnych, które stają się
coraz bardziej popularne w wielu sektorach rynku. Angielski termin „to franchise”
oznacza udzielenie przez jedną firmę innej firmie zezwolenia na sprzedaż dóbr lub
świadczenie usług na określonym terytorium. W Europie i w Polsce stosuje się
węższe rozumienie pojęcia franczyzy.
Franczyzą nazywa się długookresową,
stałą umowną współpracę między niezależnymi przedsiębiorcami, franczyzodawcą a franczyzobiorcą, podczas której
franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy wiedzę na temat prowadzenia firmy
i użycza swojej marki. Franchising to sposób na własny biznes oparty na cudzym,
sprawdzonym pomyśle. Jest długookresową, stałą współpracą między niezależnymi
przedsiębiorcami, franczyzodawcą a franczyzobiorcą, podczas której franczyzodawca użycza marki oraz w sposób ciągły
przekazuje franczyzobiorcy „know-how”
przez cały okres obowiązywania umowy.
W zamian franczyzobiorca uiszcza
na rzecz dawcy opłaty franczyzowe lub inne uzgodnione świadczenia1
Jednym z najbardziej kojarzonych
przez Polaków sieci franczyzowych jest
McDonald`s. Kiedy słyszymy o sieciach
franczyzowych, najczęściej kojarzą nam
się one z restauracjami szybkiej obsługi,
takimi jak np.; TelePizza. Eksperci PROFIT system szacują, że w tym roku
w Polsce będzie 640 sieci franczyzowych, a liczba punktów franczyzowych
przekroczy 37 tys. Według najnowszego
raportu firmy doradczej PROFIT system,
w ubiegłym roku na polskim rynku powstało ponad 5,5 tys. przedsiębiorstw
na licencji franczyzowej2
Systemy franczyzowe można podzielić
1
według różnych kryteriów m.in. rodzaju
know-how, rodzaju działalności gospodarczej czy sposobu organizacji systemu. Według rodzaju działalności można wyróżnić
np.: franczyzę dystrybucyjną (Distribution (trade) franchising). Jest to rodzaj
franczyzy, w której franczyzodawca udostępnia franczyzobiorcy swoje know-how
w postaci asortymentu towarów i wiedzy jak
należy je sprzedawać. Franczyzobiorca
oznacza prowadzony przez siebie sklep
znakiem towarowym franczyzodawcy oraz
najczęściej korzysta ze wsparcia w zakresie wizualizacji punktu handlowego, wyboru asortymentu, szkolenia personelu,
obsługi klienta, merchandisingu i marketingu. W katalogu systemów wyróżnić można następujące branże w dystrybucji: art.
spożywcze i przemysłowe (np. Piotr i Paweł); odzież i obuwie (Ambra, Big Star, Levi’s, Cropp Town, Top Secret); kosmetyki,
biżuteria, upominki (Yves Rocher);
AGD/RTV i telekomunikacja (Germanos,
Era, Orange); art. dla domu i ogrodu (Meble VOX); stacje paliw (Statoil). Drugim rodzajem systemu jest franczyza usługowa
(ang. service franchising), w której franczyzodawca udostępnia franczyzobiorcy
swoje know-how w postaci receptur i procedur wykonywania usługi. Przykładem takiego rodzaju działalności jest np.;
Telepizza, DaGrasso, McDonald’s,
SPHINX, SUBWAY, Jean Louis David, Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris, EccoHoliday, Kodak Express, Vision Express.
Można jeszcze mówić o franczyzie produkcyjnej (przemysłowa) (Production (industrial) franchising). Podział rodzajów
systemów franczyzowych może nastąpić
również w oparciu o rodzaj know-how, które jest przekazywane franczyzobiorcy.
Do tej kategorii możemy zaliczyć franczyzę dystrybucji produktu (ang. product distribution franchising) oraz franczyzę
koncepcji działalności (Business format
franchising), w której franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy całe swoje know-how w postaci pełnej koncepcji
prowadzenia działalności. Franczyzobiorca
otrzymuje wiedzę związaną nie tylko ze
sprzedażą produktu czy wykonywaniem
usługi, ale dotyczącą prowadzenia całego
przedsiębiorstwa. Franczyza bezpośrednia to najprostszy i najczęstszy sposób rozwoju systemu franczyzowego. Umowa
franczyzowa zawierana jest bezpośrednio
przez franczyzodawcę z franczyzobiorcą.
Franczyzodawca sam świadczy na rzecz
biorcy licencji usługi opisane w umowie
franczyzowej oraz sam wypełnia wszystkie
czynności kontrolne, umożliwiające prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa
(udziela pomocy i stałego doradztwa, szkoli pracowników, prowadzi działania marketingowe, reklamowe i finansowo-księgowe).
Kupując licencję franczyzową decydujemy się na prowadzenie biznesu na własne ryzyko, ale pod szyldem
franczyzodawcy. Znana marka ma w założeniu gwarantować większą liczbę klientów i zmniejszać istotnie ryzyko
bankructwa. Decydując się na współpracę na zasadzie franczyzy obie strony podpisują Umowę narzucającą im
wzajemne obowiązki. Podstawowym obowiązkiem franczyzodawcy jest udzielenie
licencji na markę i przekazywanie wiedzy
o prowadzeniu danego biznesu w sposób
stały przez cały okres trwania Umowy, zaś
podstawowym obowiązkiem franczyzobiorcy jest przestrzeganie wspólnych dla
całej sieci zasad prowadzenie firmy i płacenie opłat franczyzowych. Biorca licencji
może bowiem liczyć ze strony dawcy licencji na systemową i systematyczną
opiekę – na szkolenia dla siebie i załogi,
na kampanie promocyjne wspierające
sprzedaż czy na know-how dla danej
branży np. wiedzę o specyfice rozliczeń
i księgowości. Za tę pomoc franczyzobiorca przekazuje franczyzodawcy tzw. opłatę
wstępną za udzielenie licencji i potem –
przez cały czas trwania kontraktu – wpłaca na rzecz dawcy pewien procent swoich
obrotów. Pieniądze te są wykorzystywane
na rzecz całej sieci i służą wszystkim biorcom licencji – są one przeznaczane m.in.
na badania marketingowe, opracowywanie nowych produktów i kampanie reklamowe. W jednym zdaniu: franczyzobiorca
wykorzystuje w swej działalności doświadczenie, wiedzę i metody działania opracowane przez dawcę licencji.
Przychody ze sprzedaży firm działających na licencji franczyzowej wynoszą
od kilku do kilkunastu procent Produktu
Krajowego Brutto rocznie w rozwiniętych
gospodarkach (Polska – 7 proc. w 2007 roku). Oznacza to, że każdy z nas jako klient
może cały dzień kupować i być obsługiwanym w sklepach i punktach usługowych
firm franczyzowych. Każda przedsiębiorcza
osoba w Polsce, która rozpatruje możliwość zainwestowania we własną firmę, może skorzystać z oferty kilkuset systemów,
które oferują wejście w biznes za kwotę
od kilkunastu tysięcy (małe placówki bankowe, małe punkty gastronomiczne) do kilku milionów złotych (stacje benzynowe,
supermarkety).
Franczyza jest modelem biznesowym
na każdą kieszeń. Wiele systemów wymaga inwestycji nie większej niż 50 tys.
zł. W 2009 roku w 56 proc. systemów
kwota inwestycji nie przekraczała 100
tys. zł. Zaledwie 5 proc systemów franczyzowych wymaga inwestycji większej
niż 500 tys. zł 3 . Środki na rozpoczęcie
działalności można pozyskać np.; poprzez uzyskanie dotacji z Urzędów Pracy (www. uniaprzedsiebiorczych. pl).
Wysokość środków na podjęcie działalności gospodarczej finansowanie z Funduszu Pracy sięga do 600%
przeciętnego wynagrodzenia (19 898,28
zł-dane za I kwartał 2010 r.4), natomiast
w ramach projektów realizowanych
z działania 6.2 POKL przez podmioty
wyłonione w procedurze konkursowej
np. organizacje pozarządowe, można uzyskać do 40 tys. zł. Jest to kwota,
którą można przeznaczyć np.; na opłatę
licencyjną, zakup środków trwałych czy
zakup pierwszej partii produktów, oprogramowanie w ramach przystąpienia
do systemu franczyzowego (www. franchising. pl).
System franczyzowy daje możliwość
schowania się pod parasol rozpoznawalnej
marki franczyzowej, która da im szansę
na szybszy rozwój od startu.
Opracowanie: Dr Marta Joanna Ziółkowska oraz Michał Wiśniewski z zespołem PROFIT system
Tamże
3
Opracowanie: Dr Marta Joanna Ziółkowska oraz Michał Wiśniewski z zespołem PROFIT system
4
Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 12 maja 2010 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2010 r. (M.P. nr 10, poz. 548).
2
Autor Małgorzata Orzeł