Skąd wziąć pomySł na bizneS? – systemy franczyzowe
Transkrypt
Skąd wziąć pomySł na bizneS? – systemy franczyzowe
REKLAMA 0780721/00 Skąd wziąć pomySł na bizneS? – systemy franczyzowe Podstawowym wyzwaniem stojącym przed osobami, które planują otworzyć własną działalność gospodarczą jest znalezienie niszy rynkowej i posiadanie pomysłu na biznes. Jednym ze sposobów szukania projektów własnej firmy jest skorzystanie z systemów franczyzowych. Franczyza jest określeniem pewnego rodzaju umów licencyjnych, które stają się coraz bardziej popularne w wielu sektorach rynku. Angielski termin „to franchise” oznacza udzielenie przez jedną firmę innej firmie zezwolenia na sprzedaż dóbr lub świadczenie usług na określonym terytorium. W Europie i w Polsce stosuje się węższe rozumienie pojęcia franczyzy. Franczyzą nazywa się długookresową, stałą umowną współpracę między niezależnymi przedsiębiorcami, franczyzodawcą a franczyzobiorcą, podczas której franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy wiedzę na temat prowadzenia firmy i użycza swojej marki. Franchising to sposób na własny biznes oparty na cudzym, sprawdzonym pomyśle. Jest długookresową, stałą współpracą między niezależnymi przedsiębiorcami, franczyzodawcą a franczyzobiorcą, podczas której franczyzodawca użycza marki oraz w sposób ciągły przekazuje franczyzobiorcy „know-how” przez cały okres obowiązywania umowy. W zamian franczyzobiorca uiszcza na rzecz dawcy opłaty franczyzowe lub inne uzgodnione świadczenia1 Jednym z najbardziej kojarzonych przez Polaków sieci franczyzowych jest McDonald`s. Kiedy słyszymy o sieciach franczyzowych, najczęściej kojarzą nam się one z restauracjami szybkiej obsługi, takimi jak np.; TelePizza. Eksperci PROFIT system szacują, że w tym roku w Polsce będzie 640 sieci franczyzowych, a liczba punktów franczyzowych przekroczy 37 tys. Według najnowszego raportu firmy doradczej PROFIT system, w ubiegłym roku na polskim rynku powstało ponad 5,5 tys. przedsiębiorstw na licencji franczyzowej2 Systemy franczyzowe można podzielić 1 według różnych kryteriów m.in. rodzaju know-how, rodzaju działalności gospodarczej czy sposobu organizacji systemu. Według rodzaju działalności można wyróżnić np.: franczyzę dystrybucyjną (Distribution (trade) franchising). Jest to rodzaj franczyzy, w której franczyzodawca udostępnia franczyzobiorcy swoje know-how w postaci asortymentu towarów i wiedzy jak należy je sprzedawać. Franczyzobiorca oznacza prowadzony przez siebie sklep znakiem towarowym franczyzodawcy oraz najczęściej korzysta ze wsparcia w zakresie wizualizacji punktu handlowego, wyboru asortymentu, szkolenia personelu, obsługi klienta, merchandisingu i marketingu. W katalogu systemów wyróżnić można następujące branże w dystrybucji: art. spożywcze i przemysłowe (np. Piotr i Paweł); odzież i obuwie (Ambra, Big Star, Levi’s, Cropp Town, Top Secret); kosmetyki, biżuteria, upominki (Yves Rocher); AGD/RTV i telekomunikacja (Germanos, Era, Orange); art. dla domu i ogrodu (Meble VOX); stacje paliw (Statoil). Drugim rodzajem systemu jest franczyza usługowa (ang. service franchising), w której franczyzodawca udostępnia franczyzobiorcy swoje know-how w postaci receptur i procedur wykonywania usługi. Przykładem takiego rodzaju działalności jest np.; Telepizza, DaGrasso, McDonald’s, SPHINX, SUBWAY, Jean Louis David, Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris, EccoHoliday, Kodak Express, Vision Express. Można jeszcze mówić o franczyzie produkcyjnej (przemysłowa) (Production (industrial) franchising). Podział rodzajów systemów franczyzowych może nastąpić również w oparciu o rodzaj know-how, które jest przekazywane franczyzobiorcy. Do tej kategorii możemy zaliczyć franczyzę dystrybucji produktu (ang. product distribution franchising) oraz franczyzę koncepcji działalności (Business format franchising), w której franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy całe swoje know-how w postaci pełnej koncepcji prowadzenia działalności. Franczyzobiorca otrzymuje wiedzę związaną nie tylko ze sprzedażą produktu czy wykonywaniem usługi, ale dotyczącą prowadzenia całego przedsiębiorstwa. Franczyza bezpośrednia to najprostszy i najczęstszy sposób rozwoju systemu franczyzowego. Umowa franczyzowa zawierana jest bezpośrednio przez franczyzodawcę z franczyzobiorcą. Franczyzodawca sam świadczy na rzecz biorcy licencji usługi opisane w umowie franczyzowej oraz sam wypełnia wszystkie czynności kontrolne, umożliwiające prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa (udziela pomocy i stałego doradztwa, szkoli pracowników, prowadzi działania marketingowe, reklamowe i finansowo-księgowe). Kupując licencję franczyzową decydujemy się na prowadzenie biznesu na własne ryzyko, ale pod szyldem franczyzodawcy. Znana marka ma w założeniu gwarantować większą liczbę klientów i zmniejszać istotnie ryzyko bankructwa. Decydując się na współpracę na zasadzie franczyzy obie strony podpisują Umowę narzucającą im wzajemne obowiązki. Podstawowym obowiązkiem franczyzodawcy jest udzielenie licencji na markę i przekazywanie wiedzy o prowadzeniu danego biznesu w sposób stały przez cały okres trwania Umowy, zaś podstawowym obowiązkiem franczyzobiorcy jest przestrzeganie wspólnych dla całej sieci zasad prowadzenie firmy i płacenie opłat franczyzowych. Biorca licencji może bowiem liczyć ze strony dawcy licencji na systemową i systematyczną opiekę – na szkolenia dla siebie i załogi, na kampanie promocyjne wspierające sprzedaż czy na know-how dla danej branży np. wiedzę o specyfice rozliczeń i księgowości. Za tę pomoc franczyzobiorca przekazuje franczyzodawcy tzw. opłatę wstępną za udzielenie licencji i potem – przez cały czas trwania kontraktu – wpłaca na rzecz dawcy pewien procent swoich obrotów. Pieniądze te są wykorzystywane na rzecz całej sieci i służą wszystkim biorcom licencji – są one przeznaczane m.in. na badania marketingowe, opracowywanie nowych produktów i kampanie reklamowe. W jednym zdaniu: franczyzobiorca wykorzystuje w swej działalności doświadczenie, wiedzę i metody działania opracowane przez dawcę licencji. Przychody ze sprzedaży firm działających na licencji franczyzowej wynoszą od kilku do kilkunastu procent Produktu Krajowego Brutto rocznie w rozwiniętych gospodarkach (Polska – 7 proc. w 2007 roku). Oznacza to, że każdy z nas jako klient może cały dzień kupować i być obsługiwanym w sklepach i punktach usługowych firm franczyzowych. Każda przedsiębiorcza osoba w Polsce, która rozpatruje możliwość zainwestowania we własną firmę, może skorzystać z oferty kilkuset systemów, które oferują wejście w biznes za kwotę od kilkunastu tysięcy (małe placówki bankowe, małe punkty gastronomiczne) do kilku milionów złotych (stacje benzynowe, supermarkety). Franczyza jest modelem biznesowym na każdą kieszeń. Wiele systemów wymaga inwestycji nie większej niż 50 tys. zł. W 2009 roku w 56 proc. systemów kwota inwestycji nie przekraczała 100 tys. zł. Zaledwie 5 proc systemów franczyzowych wymaga inwestycji większej niż 500 tys. zł 3 . Środki na rozpoczęcie działalności można pozyskać np.; poprzez uzyskanie dotacji z Urzędów Pracy (www. uniaprzedsiebiorczych. pl). Wysokość środków na podjęcie działalności gospodarczej finansowanie z Funduszu Pracy sięga do 600% przeciętnego wynagrodzenia (19 898,28 zł-dane za I kwartał 2010 r.4), natomiast w ramach projektów realizowanych z działania 6.2 POKL przez podmioty wyłonione w procedurze konkursowej np. organizacje pozarządowe, można uzyskać do 40 tys. zł. Jest to kwota, którą można przeznaczyć np.; na opłatę licencyjną, zakup środków trwałych czy zakup pierwszej partii produktów, oprogramowanie w ramach przystąpienia do systemu franczyzowego (www. franchising. pl). System franczyzowy daje możliwość schowania się pod parasol rozpoznawalnej marki franczyzowej, która da im szansę na szybszy rozwój od startu. Opracowanie: Dr Marta Joanna Ziółkowska oraz Michał Wiśniewski z zespołem PROFIT system Tamże 3 Opracowanie: Dr Marta Joanna Ziółkowska oraz Michał Wiśniewski z zespołem PROFIT system 4 Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 12 maja 2010 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2010 r. (M.P. nr 10, poz. 548). 2 Autor Małgorzata Orzeł