Spis treści
Transkrypt
Spis treści
Spis treści 7 Rzym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Narodziny cywilizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Cywilizacja i kultura n Czas i historia n Skąd czerpiemy wiedzę o ludziach żyjących w odległej przeszłości? n Ludzie pierwotni wobec przestrzeni n Konsekwencje trwałego osadnictwa n Prehistoria i historia n Początki najstarszych cywilizacji (Mezopotamia — Egipt — Indie — Chiny — Ameryka — Ariowie) Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Marek Junianus Justinus, Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa (ks. II, rozdz. 1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Warto przeczytać 2 Cywilizacje starożytnego Wschodu . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Sakralny charakter władzy n Typy religii starożytnych: politeizm, monoteizm, dualizm (Politeizm na przykładzie religii egipskiej — Monoteizm Hebrajczyków — Perski dualizm religijny) n Wschodnie systemy religijne (Buddyzm — Hinduizm — Taoizm — Konfucjanizm) n Pismo (Alfabet) n Prawo (Spisy praw) n Nauka, odkrycia, wynalazki Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Druga Księga Samuela (11,1–12,24) . . . . . . . . 31 Warto przeczytać 3 Historia polityczna starożytnego Wschodu . . . . . . . . . . . 34 Egipt n Mezopotamia n Rywalizacja mocarstw n Imperia bliskowschodnie Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Traktat sukcesyjny Asarhaddona, króla Asyrii . . . 40 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdziały 1–3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 4 Grecja starożytna – kolebka cywilizacji europejskiej . . . . 44 Kultury minojska i mykeńska n Wieki ciemne (Alfabet grecki) n Polis (Demokracja ateńska) n Religia i mitologia grecka n Cechy kultury starożytnych Greków (Kulturotwórcza rola arystokracji — Wolność — Jedność i różnorodność Grecji) n Myśl grecka (Racjonalizm — Grecki ideał życia — Sport) n Świątynie i sztuki plastyczne n Teatr n Filozofia n Kultura hellenistyczna Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Platon, Obrona Sokratesa (rozdz. 29–33) . . . . . . 62 Warto przeczytać 5 Ateny i Sparta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Ateny n Sparta n Wojny Greków z Persami n Rozkwit Aten n Wojna peloponeska Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Tukidydes, Wojna peloponeska (ks. II, rozdz. 65) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Warto przeczytać 6 Epoka hellenistyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Grecja po wojnie peloponeskiej n Macedonia n Wyprawa Aleksandra n Świat hellenistyczny Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Kwintus Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego (ks. VIII, rozdz. 3–5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdziały 4–6) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 84 Etruskowie n Początki miasta Rzymu n Republika rzymska (Patrycjusze i plebejusze — Prawo rzymskie) n Podboje republiki rzymskiej – ogólna charakterystyka n Kryzys i upadek republiki (Cezar i Oktawiusz) Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Gajusz Juliusz Cezar, O wojnie domowej (ks. I, rozdz. 7–11) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Warto przeczytać 8 Cesarstwo rzymskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Pryncypat n Romanizacja n Kultura n Kryzys cesarstwa n Chrześcijaństwo (Religia rzymska — Jezus Chrystus — Kościół chrześcijański — Prześladowania chrześcijan — Konstantyn Wielki) Pytania, zadania, problemy Teksty źródłowe Gajus Swetoniusz Trankwillus, Żywoty Cezarów (fragmenty); Ewangelia według św. Łukasza (6,17–38a) . . . . . . . 108 Warto przeczytać 9 Podboje rzymskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Podbój Italii n Wojny punickie n Podbój basenu Morza Śródziemnego n Zahamowanie podbojów Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta (ks. XXII, rozdz. 59) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdziały 7–9) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 10 Wędrówka ludów barbarzyńskich . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Germanie (Plemiona germańskie) n Wędrówka ludów i upadek cesarstwa na Zachodzie n Cesarstwo wschodnie n Arabowie Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Tacyt, Germania (rozdz. 11–15) . . . . . . . . . . . 131 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdział 10) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 11 Narodziny Europy – odrodzenie cesarstwa rzymskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Rzymianie pod władzą barbarzyńców (Frankowie — Kościół we wczesnym średniowieczu — Irlandia) n Karolingowie (Pepin Krótki — Karol Wielki — Renesans karoliński — Cesarstwo Karola Wielkiego) Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Einhard, Życie Karola Wielkiego (rozdz. 22–27) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Warto przeczytać 12 Średniowieczne cesarstwo rzymskie . . . . . . . . . . . . . . 150 Upadek Karolingów (Verdun) n Nowa fala najazdów n Drugie odrodzenie cesarstwa n „Młodsza Europa” a cesarstwo (Cyryl i Metody — Otto III) n Reforma Kościoła (Grzegorz VII) n Papiestwo w walce z cesarstwem (Fryderyk Barbarossa) n Triumf i upadek papiestwa Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Dictatus Papae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Warto przeczytać 13 Obrzeża Europy w IX–XI w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Brytania n Skandynawia n Słowianie (Bułgaria — Wielkie Morawy — Czechy — Ruś) n Węgry Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Powieść minionych lat (pod 986 r.) . . . . . . . . . . 172 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdziały 11–13) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 14 Gospodarka i społeczeństwo w starożytności i średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 Najstarsze formy gospodarki rolnej (Hodowla — Uprawa roli) n Rolnictwo starożytne (Niewolnictwo — Rzym starożytny) n Rolnictwo w średniowieczu (Feudalizm — Kolonizacja) n Handel i rzemiosło (Pieniądz — Handel Greków i Rzymian — Handel w średniowieczu — Rozwój gospodarczy Europy Zachodniej w średniowieczu) Pytania, zadania, problemy Teksty źródłowe Herodot, Dzieje (ks. IV, rozdz. 196); Dokument miasta Paryża z 1277 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Warto przeczytać 15 Wyprawy krzyżowe do Ziemi Świętej . . . . . . . . . . . . . . 191 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Anonima dzieje pierwszej krucjaty albo Czyny Franków i pielgrzymów jerozolimskich (rozdz. 10) . . . . . . . . . . . 197 Warto przeczytać 16 Narodziny państwa polskiego i ustrój monarchii piastowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 Początki Polski n Chrzest Polski n Bolesław Chrobry n Kryzys monarchii wczesnopiastowskiej n Odnowienie i nowa organizacja państwa Piastów n Podziały Polski Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Gall Anonim, Kronika polska (ks. I, rozdz. 6) . . . . 211 Warto przeczytać 17 Polska dzielnicowa i zjednoczona – przemiany ustrojowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Rozbicie dzielnicowe (Kolonizacja niemiecka) n Zjednoczenie Królestwa Polskiego n Monarchia stanowa (Odrodzone Królestwo — Kazimierz III Wielki — Idea państwa — Prawa sukcesyjne i elekcje królów) n Unia Polski z Litwą n Przywileje szlacheckie n Odzyskanie Pomorza n „Naród polityczny” i początki parlamentaryzmu Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Wincenty z Kielczy, Żywot większy św. Stanisława (ks. II, rozdz. 26–27) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Warto przeczytać 18 Monarchia wczesnopiastowska . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Prehistoria ziem polskich n Początki państwa Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Kronika Thietmara (ks. VIII, rozdz. 31–33) . . . . . . 237 Warto przeczytać 19 Upadek i odnowienie Królestwa Polskiego . . . . . . . . . . 239 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Gall Anonim, Kronika polska (ks. I, rozdz. 20–21) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 Warto przeczytać 20 Regiony Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 Wielkopolska n Dzielnica krakowska – Małopolska n Śląsk n Mazowsze n Pomorze n Kujawy n Ziemia łęczycka i sieradzka n Ziemia lubuska Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Kronika wielkopolska (rozdz. 30, 35 i 57) . . . . . . 263 Warto przeczytać . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego (ks. IX, pod 1325 r.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdział 22) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 23 Europejskie narody i państwa narodowe . . . . . . . . . . . 281 Królestwo a naród n Tradycja historyczna a kształtowanie się narodu n „Swoi” i „obcy” n „Narodowy” kult religijny n Naród w średniowieczu a naród współczesny Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy List arcybiskupa Jakuba Świnki . . . . . . . . . . . 287 Warto przeczytać 24 Rywalizacja angielsko-francuska w XII–XV w. . . . . . . . . 289 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Relacja z Marchiennes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdział 24) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 25 Europa Środkowa w XIII–XV w. Czasy ekspansji wielkich dynastii i łączenia królestw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego (ks. XI, pod 1419 r.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 Warto przeczytać 26 Polska i Litwa za Jagiellonów. Wojny z Krzyżakami . . . . 306 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Jan z Wiślicy, Z wojny pruskiej (w. 174–265) . . . . 312 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdział 26) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 27 Obrzeża Europy w późnym średniowieczu . . . . . . . . . . 316 Irlandia i Szkocja n Anglia po wojnie stuletniej n Państwa Półwyspu Iberyjskiego n Skandynawia n Moskwa Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Moskwa w drugiej połowie XV w. . . . . . . . . . . 320 Warto przeczytać 28 Cywilizacja średniowiecznej Europy . . . . . . . . . . . . . . 321 Dziedzictwo starożytności n Chrześcijaństwo n Tradycje barbarzyńskie n Środowiska tworzące kulturę średniowieczną (Klasztory — Uniwersytety — Kultura świecka — Kultura prowansalska) n Sztuka średniowieczna (Styl romański — Gotyk) n Pojęcie Europy n Niepokoje średniowiecza n Kultura polska w średniowieczu (Literatura — Polska sztuka średniowieczna) n Koniec średniowiecza Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Wincenty Kadłubek, Kronika polska (ks. IV, rozdz. 5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 Warto przeczytać Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346 21 Polska w XIII i XIV w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 Pytania, zadania, problemy Tekst źródłowy Wincenty Kadłubek, Kronika polska (ks. IV, rozdz. 26) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 Warto przeczytać n Kalendarium (rozdziały 16–21) 22 Krzyżacy i Litwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 1 – rozdziały dla poziomu podstawowego 3 – rozdziały dla poziomu rozszerzonego