Pogonowscy z Pogonowa - iwo cyprian pogonowski

DR JERZY POGONOWSKI
CZŁONEK TOWARZYSTWA HERALDYCZNEGO WE LWOWIE
POGONOWSCY
Z POGONOWA
SZKIC GENEALOGICZNO-HERALDYCZNY
DRZEWO RODOWE WYKONAŁA ART. MAL. WANDA
POGONOWSKA
DRUKOWANO JAKO RĘKOPIS
LWÓW
NAKŁADEM ZWIĄZKU RODZINNEGO POGONOWSKICH
1928
WSTĘP.
Szkic niniejszy o Pogonowskich jest tymczasowym ekstraktem z
większej monografii rodzinnej. Zadaniem jego jest przedstawić w
głównych zarysach rozwój dziejów Rodu od czasów najdawniejszych
do dziś — i ma przede wszystkim znaczenie informacyjne, na który to
charakter jego zwracam uwagę. Gdyśmy obaj z Kazimierzem
Pogonowskim z Łopuszki Małej zorganizowali w dniach 20 i 21 listopada
u. r. 1-szy zjazd Pogonowskich w Warszawie, za zebrane fundusze
rodzinne zarządziliśmy kwerendę archiwalną z całej Polski, kompletując
w ten sposób dane każdego z odgałęzień. — Dziś więc, u kresu pracy
nad niniejszym szkicem, wyrażam serdeczne podziękowanie
Wszystkim, którzy mi w tej pracy pomogli, a których nazwiska znajdują
się w źródłach dokumentalnych przy końcu pracy.
Lwów - Sokal, w czerwcu 1928 r.
Dr. Jerzy Pogonowskl.
Legendy o początku Pogonowskich. Rzecz o ich herbach.
B. Paprockiego Piotr z Radzikowa z „Gniazda cnoty" daje początek
Ogończykom, którzy byli — wedle jego „Herbów Rycerstwa" Kraków
1584 — „officiosi", lecz „ad potationem et Venerem proclivi". W
kolebce Pogonowskich, Pogonowie podlaskim (bo błędnie wywodził
Uruski gniazdo Pogonowskich — z Kujaw) uważa się za najstarszych
Ogończyków Pogonowskich, wbrew sądowi gałęzi Pogonia
Pogonowskich, u których jest tradycja, że Pogoń dostali Pogonowscy,
odznaczeni pod Grunwaldem. Tradycja zaś podlaska głosi, że rycerz
Kasper lub Krzysztof Ogończyk, wielki wódz, urodzony w czasach walk
Jagiełły z Krzyżakami, osiadł był zrazu w Dziewulach, a potem w
Pgonowie, nazwanym tak od pogoni wielkiej, którą tam był wyprawił.
Złamana w niej noga zrosła mu się cudownie w Dziewulach (blisko
Pogonowa podl. Dziewulscy są herbu Rawicz i Dziuli), których
nazwę lokalnie wywodzi etymologja ludowa od słowa „dziw", jako że
„dziw się stał". Niektórzy Pogonowscy twierdzą, że przodek nasz
Kasper Ogończyk był synem Ogona, brała Powały z Taczewa, po
Grunwaldzie w Pogonowie osiadłym. Legenda go więc wiedzie od
czasów grunwaldzkich. —
Pomieszanie herbów Ogończyk i Pogoń u Pogonowskich wyjaśniam
sobie tak: Długosz pisze, że metryka koronna zginęła pod Warną r.
1444, wzięta zapewne przez jednego z rycerzy do wykończenia.
Druga metr. kor. datuje się od r. 1447. Pierwsze akty liwskie i
drohickie (te ostatnie niestety w sowieckiej Rosji, nie odpowiadającej
na odnośne zapytania) są z roku 1445, ale w najstarszych
zachowanych liwskich i łukowskich Pogonowskich brak. Li w
Drohiczynie więc załatwiali akty dobrej woli. Co ciekawsze, nie ma ich
w ogóle w metryce kor. ni litewskiej i najlepszem
źródłem
ich
heroldyjnem jest heroldja
Król. Polskiego. Acz Niesiecki herbu ich nie wymienił, wszędzie w
heraldyce mają Pogonowscy Ogończyka, a tylko w anonim. herbarzu
rękopiśmiennym wileńskim i w Uruskim też Pogoń IV. (np. u
grodzieńskich Pogonowskich). Faktem jest, że dyplomu z Pogonią
nikt z Pogonowskih, członków Związku Rodzinnego Pogonowskich, nie
ma, jest li tylko taka tradycja u niektórych, tożsamo z Leszczyc
Brogiem. Uważam to więc za omyłkę ta k metryki polskiej niegdyś, jak
i uważających się za przynależnych do herbu Pogoń lub Leszczyc
Bróg Pogonowskich, omyłkę, uświęconą długoletnią tradycją.
Przykładem na to widoczna myłka parafialna co do synów śp.
Władysława z Łopuszki Małej, potomka wszak Ogończyka Tomasza,
dalej Pogoń Pogonowskich, krewnych ppor. Ignacego Ogończyka P.—
a nadto śp. ppłk. Konstantego Kaźm. P., który - nic mogąc dostać swej
odmiany, Pogończyka (bo zwie się Ogończyk też Pogończyk,
Ugońezyk i Powała1) prosił już w heroldji Król. Polskiego o Pogoń IV,
a dostał przecie od porządnie prowadzącej agendy tejże Heroldji
Ogończyka.
Na ślad Pogoniowskich — Pogonowskich trafiłem li w Szelidze
Żernickim.
Wedle więc Paprockicgo, Piotr z Radzikowa ocalił pewną pannę z rąk
pohańca, która mu za to dała pół pierścienia aż do czasu ich
zrękowin — stąd jest odmiana Ogończyka z półpierścieniem, pospolita
w samym Pogonowie —i bez pierścienia, a w herbarzu ks.
Kojałowicza nawet bez rąk wzniesionych. Niesiecki w „Koronie
Polskiej" 1740 t. III. s. 422 — 4 podaje różne wersje, że Pogończyk
od morawskich Odrowążów pochodzi, to znów od króla Scytji, z
Kappadocji rzekomo i Włoch do Polski przybyły etc. Paprocki dawał
Piotrowi z Radzikowa za datę r. 1100 i żenił go z Odrowążówną,
Piekosiński2) zabrnął w swe przypuszczenia dynastyczno-runiczne,
skłonny uważać Ogończyka (w kształcie, jak u ks. Kojałowicza) za
stannicę. W osobach Ogona i Powały oraz Niesobia widzi dynastów
Popielidów, a mianowicie „gałąź boczną linii seniorackiej". Dalą
początkową są u niego lata 867—900.
Istnieją też odmienne
przypuszczenia, co do Piotra z Radzikowa1) aż w stulecie
trzynaste. H. Ogończyk jest 168 rodzin w Polsce.
Przy Pogoni i Leszczycu Brogu w żadnym wykazie nie przychodzą
Pogonowscy. Jedynie wymienia ich Niesiecki po Pogoni, ale
oddzielnie.
Głosy dzieł heraldycznych o Pogonowskich.
Heraldyka rozmaicie potraktowała Pogonowskich. Raz piszą o nich
herbarze nader mało, raz ich nawet przemilczają, niekiedy
znów piszą sporo, ale chaotycznie. — Dzieła Paprockicgo dużo
mówią o Ogończykach, ale nie o Pogonowskich. Niesiecki nie
zaznacza wyraźnie ich herbu. Wielądko i Duńczewski ich
przemilczeli, Kuropatnicki, Warszycki i Małachowski oraz Stupnicki
zbywają po jednem zdaniu. Tu i ówdzie przesunie się wzmianka
o nich w dziele heraldycznem (Kronika K. Pułaskiego) lub
hislorycznem (Wład. Łozińskiego, Askenazego o bohaterskim ppor.
Ignacym, o którym w tekście) — wymieni kilku spis szlachty (Król.
Pol. — Leszczyca, Ostrowskiego, Żernickiego lub Borkowskiego)
czy elektorów (Pietruskiego, D. Wąsowicza i Borkowskiego),
spisując się w ten sposób lepiej, niż urzędowy herbarz heroldji,
która — acz tyle o Pogonowskich ma danych — nawet nic o
nich nie mówi. — Paprocki w „Herbach"2) ogólnie scharakteryzował
— j. w. — Ogończyków i orzekł, że „Piotr z Radzikowa najpierwej
dostał herbu tego". Dalej wywodzi odeń Piotra Ogona, od
któregoż rodzinę de Kościelec i Andrzeja Powałę, od którego
Mikołaja de Tuczów (w privilegiach z r. 1449). Niesiecki —
Bobrowicz w t. 7-ym na str. 353 {z przyp. Krasickiego 1841)
„Pogonowski" donosi „w wjw. Lubelskiem. Tomasz Pog., Stefan w
Podolskiem 1674 podpisał elekcję Jana III. Króla Polskiego. Józef
Pogonowski w r, 1778 podstarości Brzesko-Kujawski". Wacław
Warszycki („Imion herbowych sumaryusz" Gdańsk 1887/8) pisze
„Pog. z lub. podpisał elekcję Jana III." Ewaryst hr. Kuropatnicki
na str. 82 (Warsz., 1789) pisze tylko „Pogonoski h. Pogończyk".
Piotr Nałęcz Małachowski w „Zbiorze Nazwisk Szlachty polskiej" wyd.
w roku 1805 w Lublinie, pisze na str. 369 „Pogonowski z Podolskiego
podpisał elekcję Króla Jana III." (mowa tu o Stefanie podolskim). Jego
też tylko wspomina Stupnicki, „Herbarz polski i imionospis zasłużonych
w Polsce ludzi" t. I. Lwów 1855 str. 245, „Pogonowski Stefan, podpisał
elekcję Jana III." — Herbarz anonimowy (rękopis Archiwum wileńskiego) pisze: „Pogonoski h. Pogoń; Pogonowscy na urzędach w
Kujawach i Podlasiu w w. XVII. i XVIII". Wszędzie prawie, t. j. w
Niesieckim-Bobrowiczu, herbarzu rąkop. wileńskim, w Uruskim
(najnowszym), który zresztą na 3 dużych stronach swego dzieła
„Rodzina" t. XIV. obszernie acz chaotycznie potraktował
Pogonowskich, w „kalendarzyku politycznym" (z lat 1776, 1790—3 —
do diarjuszy sejmowych) — pojawia się Józef Pogonowski brzeskokujawski, dobrze zresztą znany archiwom polskim. Przychodzi on i w
spisie „Elektorów" Oswalda Zaprzańca z Siemuszowy Pietruskiego
(Lwów 1845) na str. 277: „Pogonowski Stefan (na Jana III. — z W.
Pod,), Tomasz P. z W. L., Józef na Stan. Aug. Z. B.), a jego
ojciec Szymon w spisie „Elektorów" D. Wąsowicza i Borkowskiego
1910 r. (elekcję króla Leszczyńskiego podpisali według tego spisu Po-
gonowscy : Stephan z W. Pod., 2 bezimiennych z W. Wołyńskiego,
Szymon z W. Brzesko-kuj. i 2 Woyciechów z Wojew. Podlaskiego"). —
Emilian v. Żernicki Szeliga w dziele „Der polnishe Adel" (2 B. Hamburg
1900) pisze na str. 217: „Pogonowski. Wappen Ogończyk. Wojew. Lubl.
1674. Auch Pogoniowski geschrieben. Fuhrten um 1825 in Polen den
Ądelsbeweis". Tenże Żernicki w „D. poln. Stammwappen" (Hambg.
1904. Taf. VII. S. 57—8) opowiada znaną z Paprockiego Gniazda
cnoty" legendę a Ogończykowi daje datę 1250 (Piotr de Radzikowo). —
Borkowski w ,,Spisie nazwisk szlachty polskiej" (nakład Gubrynowicza i
Schmidta 1887) pisze tylko „Pogonowscy h. Ogończyk na Podolu i w
lub. 1674". „Spis szlachty król. pol." Warsz. 1851 na str. 187 wymienia
Pogonowskich h. Ogończyk ośmiu, w dodatku I. pisze, że Ogończyk
miał też odmiany Pogończyk (która pewnie wywołała cały nasz
bałagan z Pogonią) i Ugończyk, a w dodatku II. Warsz. 1854 wymienia
znów Pogonowskich herbu Ogończyk dziesięciu, wszystkich znanych
w „Prawem i lewem" bez imienia — z aktów grodzkich halickich
Aleksandra Pogonowskiego, a Kazimierz Pułaski w „Kronice
polskich rodów szlacheckich Podola, Wołynia i Ukrainy" t. 1 Brody,
West, 1911 s. 53 pisze: — „Nie wiemy, czy ten (tj. Piotr Antoni
Czeczel h. Jelita) czy inny Czeczel zostawił z Karwowskiej 2 córki:
Annę za Józefem Stawiskim i Konstancję za Antonim Pogonowskim
ok. r. 1752". Zbign. Leszczyc w „Herbach szl. pol." t. I. Poznań str.
244 — 7 wymienia przy Ogończyku (t. II. tabl. LVII.) Pogonowskich z
dopiskiem „Lubl. 1674"; Ostrowski w swym spisie też wymienia
Ogończyk Pogonowskich.
Najstarszą datą o nich wśród pism heraldycznych ma Żernickiego „Der
poln. Klein-Adel im 16 Jahrh." (Hmbg. 1907) : „Im Distrikt Łuków
1531 Lugi. Pogonowski" zgodnie z aktami warszaw. Archiwum
Skarbowego, w kt. wówczas przychodzi Heljasz Pogonowski.
Najwięcej rozpisał się o Pogonowskich (h. Ogończyk, Pogonowskim
h. Pogoń IV. poświęcił tylko jedno krótkie zdanie) Sew. hr. Uruski,
przeznaczając im sporo miejsca na 3 dużych stronach. Tam
wywiódł ich od w. XVI. do XIX.1). Uruski przypuszcza błędnie, że
gniazdem ich rodzinnem są Kujawy a tylko nazwę wzięli od
podlaskiego Pogonowa. Jak się rzecz przedstawia, traktuję o tem w
dalszym ciągu niniejszej pracy. W każdym razie ciekawe może być
wzmiankowanie przez Żernickiego nazwiska „Pogononie" (1261 w
„Verzeichnis der in den Jahren 1260 —1400 in das Ermland
eingewanderten Stammpreussen" (str. 146 — „Pisz — 1261, erhalt
mit Pogononie, Azowirth und Szinten 40 Hufen an der Mundung der
Drewenz in die Passarge").
Ostatecznie może Uruski myślał, że praprzodkowie Pogonowskich,
Ogon i Powała mieszkali na Zachodzie, a jeden z ich potomków (więc
legendarny Kasper Ogończyk) osiadł w Pogonowie, którego nazwę
wiedzie tradycja lokalna od zarządzonej przezeń, wielkiego wodza z
dalekich ziem Polski, pogoni. Myśl tę jednak w takim razie
wypowiedział niejasno i niefortunnie. Są następujące w Polsce
miejscowości o podobnie brzmiącej nazwie: Pogoń, Pogonia alias
Pogoń nad Przemszą, w 1667 r. miała 6 kmieci, w r. 1827 własność
Kowacza h. Wąż. (Część obszaru
weszła w skład osady Sosnowice). Pogonia wojw. krak. obw. i
pow. olkuski par. Czeladź, Pogonów lub. końsk. żyrzyń. i Pogonów
podlaski (por. „Tabella Miast, Wsi i Osad Kr. Polsk." Warsz.
1827). Tylko Pogonów podlaski jest wsią szlachecką, gdzie indziej
pono tam nigdy Pogonowskich nie było1). W stronach podlaskich
jest wersja, że Pogonów końskowolski-żyrzyński założył Herakljan
Pogonowski z Pogonowa podl. Potwierdzony jednakże Herakljan
podlaski pochodzi z początku XVII. w. a Pogonów żyrz. końsk.
występuje na widownię dziejową równocześnie z podlaskim, jeśli
go więc jakiś Herakljan podlaski założył, to w każdym razie
najzupełniej nam nieznany. — Obok danych, zebranych przez
Uruskiego, kapilalnem źródłem, kopalnią szczegółów o
Pogonowskich jest Archiwum parafji odwiecznej Pogonowa,
zbuczyńskiej, z którego dokonał autor nin. szkicu od r. 1598 po
dziś dzień zawierzytclnionych przez obecnego proboszcza odpisów
(wbrew oczekiwaniom, drukow. akty grodzkie i ziemskie
Przeździeckiego — Stadnickiego, jak i diariusze sejmowe
ciekawych danych o Pogonowskich (pisanych Pogowskich!) nie
dostarczają. Zato Archiwa państwowe polskie, a mianowicie
Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Akt Dawnych i
Archiwum Skarbowe w Warszawie, Archiwum gr. i ziem. w
Krakowie i Lwowie, Archiwa Państwowe w Poznaniu, Lublinie,
Łomży i Wilnie, owszem — tak, że na ogół ze wszystkich powyżej
przytoczonych danych, jak i z parafij poszczególnych rodów od ich
emigracji z Pogonowa podl., z którego wszystkie wyszły, począwszy,
po dziś dzień, z kwerendy wewnętrznej i zagranicznej,
dyplomatyczno-konsularnej i ze źródeł urzędowej ewidencji
(konsystorjalnej, wojskowej etc etc.) udało się złożyć pewną
całość. Odtąd zatwierdzony Związek Rodzinny ma czuwać nad
uzupełnieniem i kontynuacją drzewa genealogicznego
Pogonowskich. — Dzieje zaś dotychczasowe przedstawiają się, jak
podano poniżej. Z dawnej ewidencji metryk nie można ułożyć
pozytywnego drzewa, ponieważ za mało jest oznaczeń, a za wielu
przodków, wobec czego nie można na pewno ustalić ich
pozytywnej linji. Pewną jest tylko ciągłość, której sprecyzowanie
utrudnia nadmiar imienników, wyróżniających się przeto
zwyczajem zaściankowym1) imioniskami, jako to : Jankowicz,
Szczudło, Szczudlik, Paralitik, Społecznik, Kołpaczek. Toteż ogół tych
imion w rysunku drzewa genealogicznego składa się na
przygotowawczy trzon i podkład drzewa pozytywnego, które się
rozpoczyna od dat r. 1675 (testament Jana z Pogonowa, przodka
linji dziś szczeblotowskiej) i 1700 r. linij Michała i burgr. Tomasza,
wreszcie w tymże czasie linji wołyńskiej etc.
Historja Pogonowskich.
a) D z i e j e a u t o c h t o n ó w.
W tradycjach rodzinnych różnych Pogonowskich znajdują się różne
imiona, jako rzekomo najstarszych przodków, a to Melchjor, Zbigniew,
Spicimir, Roch, Franciszek, Herakljan, Henryk, Jacek, Prot — ale nie
są one potwierdzone danemi dokumentalnymi. Jedynie Melchjor,
Franciszek i Herakljan są potwierdzeni, ale też w innych, późniejszych
epokach. Archiwum Skarbowe warsz. cytuje jako pierwszego
Pogonowskiego Heljasza z r. 1531, który płacił 3 grosze od łanu
średniego podatku w Ługach. Uruskiego więc Maciej, którego
synowie Bartłomiej, Maciej, Marcin, Stanisław i Wojciech byli w r.
1585 dziedzicami Pogonowa, mógłby być synem Heljasza. Z tych
Stanisław miał syna Tomasza, w 1596 dziedzica Pogonowa —
Barcikowa. Archiwum parafji zbuczyńskiej zaczyna się od r. 1598 i
trwa oczywiście do dziś, zawierając coraz to nowsze dane. Podaję
je w skróconym wypisie z ksiąg urodzin, zapowiedzi, zaślubin
zmarłych i stanu dusz. R. 1598 Gnus Franciscus Pogonowski testis.
R. 1599 bpt. Martinus, f. Andreae Pog. et Annae. Bpt. Joannes, f.
Starnslai Pog. et Dorotheae. Patrini Stanislaus et Elizabeth de
Pogonow. 1590(?) bpt. Mathias f. Jacobi Pog. et Elizab. Patrini
Joannes et Dor. de Pogonow. R. 1601 bpt. Lauretius f. jacobi P. et
Hedwigis. 1602 Catharina f. Symonis et Hedw. Vincencius f. M.
Pogowski (sic — podobnie, jak i Drohojowskich skracano na
Drojowski).
Patrinus Martinus Pogo
nowski (w Iwanowie), Bpt. Anna f. Andreae et Zophiae
Pogonowski. Patr. Nicolaus Pog. Bpt. Stanislaus f. Alberti Pog. et
Helenae. Patr. Klara Dorothea uxor Joannis Pog. Zophia f.
Nicolai et Barbarae. Bpt. Roslanius f. Jacobi et Cath. Bpt.
Hedwigis f. Stan. Pog. et Cath. Patr. Jacobus Pog. et Dorothea.
1603. Constancia f. Stan. P. et Cath. Patr. Barthol. P. 1604. Bpt.
Roslanius f. Jac. et Cath.
Zaczyna się więc, jak widzimy, las cały osób, które potem bardzo
niepewnie tylko kontynuować można. Niewątpliwie mnóstwo
przezwisk, nieściśle notowanych, utrudnia sytuację, zamiast ułatwić.
Oto dalszy ciąg: Zanotowano chrzty: Zofji, córki Stanisława
„Lasek" Pogonowskiego, Anny, córki Jakóba de Szarek P. i
Zofji, Elżbiety, c. Jana P. zwanego Oleksy i Agnieszki. R.
1609 Jadwigi, córki Jana P. i Agn. (rodzicami chrzestnymi byli
Paweł i Kat. P.), Katarzyny, c. Pawia P. Głuszca i Kat. (r. ch.
byli Jakób i Barb. z Pogonowa). R. 1610 — chrzest Doroty, c.
Jana P. zw. Szczutek i Eugenji, Adama s. Stan. P. s.
Wojciecha — i Anny, Katarzyny, córki Jana P. zw. L i t w i n o k i
Heleny, Macieja s. Bartł. Koziorożca P. i Kat., Marji, c. Jakóba P.
zw. Kokoszka i Zofji ( t u stary dopisek: „Moszpanie nie
przeczytam choćbyś mię zabił"), a dalej (1612) Anny cór. Mik. P.
zw. Rudy i Barb., Wojciecha s. Jana P, ze Zbuczyna i Zofji,
Zofji, c. Pawła P. i Anny, Elżbiety, c. Pawła P. głuchego i Kat.,
Tomasza, syn Wawrzyńca Paralitika P. i Zofji, Mikołaja, s. Stan.
Gabr. P. i Zofji, Herakljana, s. Bartł. Kokoszki P. i Kat., gdy
rodzicami chrz. bywali Jan i Jakób Wójtkowice Pogonowscy,
Jakób Społecznik Pog., Andrzej, Błażyna Pog., Krzysztof i
Małgorzata P., Stan. P. zwany Laszek, wiązali się t e ż z Rawicz
Czerskimi etc. etc. — widzimy więc, że z 5 wnuków
domniemanych Heljasza Pogonowskiego z czasów Zygmunta
Starego rozrósł się już formalny zaścianek. Szkoda tylko, że z
łych dalszych w l a t a c h 1644, 1676, 1697, 1699 itp. w
nieporządku: po sobie następujących Rudych Mikołaja i Jana
Pogonowskich,
Kokoszków
przeróżnych
i
Skudlików,
dodawany c h gęsto do najodmienniejszych od się imion — nic
pozytywnego u s t a l i ć n i e można, zwłaszcza gdy, jak się to
często w Pogonowie zdarza, żyją równocześnie cale stadła
imiennicze,
…………………………………………………………………………………
………..?
metrykalnych, starożytnych i względnie dobrze zachowanych,
ale prowadzonych nienajumiejętniej.
Prócz powtarzających się dotąd imion mamy dalej Jakubów:
Geszardzika, oż. z Zofją (1675) i bez przezwiska oraz
Lasczyka, Janów wielu bez przezwiska, ale i Jana Cesarka P.
i Jana Woycieszyka i Jana Bartoszewica Pogonowskich, Walentego Skudlika P., Andrzeja Woycieszyka Pog., Wawrzyńca
P. oż. z Zofją i Wawrzyńca P. Lesieniaka z Zofją (czy tożsamych,
- któż wie).
W dalszych aktach nie uwzględnia się często przydomków, tak,
iż orjentacja pewna jest wykluczona. Przejrzmy więc
tylko
imiona. Oto z końcem XVII. stulecia występują Wawrzyniec i
Zofja P. z córką Ewą, Krzysztof, s. Piotra i Anny, Walenty, s.
Adama i Zuzanny (z Maścibrodzkich h. wł.), Zofja c. Michała i
Zofji, Wiesław, s. Piotra i Anny, Elżbieta, c. Adama P. Szczudło
i Zuzanny, Andrzej, s. Wawrzyńca Cepczyka i Zof j i , Wojciech,
syn Heljasza i Anny, Jadwiga, c. Jana i Marjanny, Marjanna, c.
Wawrzyńca i Zofji, Benedykt P. i Anna, Elżb. P. za Wojc.
Pomian Izdebskim, Jadw. P. za Danielem Izdebskim, Maciej
Woycieszyk, mąż H. Rząr(z)ewskiej, a prócz nich Adam Szczudło,
Adam Szczudlik i Tomasz Woycieszyk Pogonowscy.
We wieku XVIII. stan też częstokroć nielepszy: Jest Jan
Woycieszyk P. i Jan Kanty P. (stanowczo inni —widać z imion
żon Konstancji i Anny P.), Krzysztof, oż. z Olszewską, i Krzysztof
Kołpaczek, Wacław Kołpaczek, mąż Anny P., Piotr P., mąż M.
Wysokińskiej, Leonard, Hieronim i Kazimierz Pogonowscy,
Sudzik (niewiadomo, Krzysztof, czy ojciec jego Walenty),
Wojciech, s. Szymona i Marjanny, Paweł, syn Szymona P. zw.
Jankowicz i Marjanny z Dziewulskich (czyż ci Szymonowie są
tożsami?), bezlik Michałów, Maciejów i innych, z których tylko z
dużem prawdopodobieństwem ustalić można jako dzieci np.
Macieja i Justyny z Borkowskich: Marjannę, Ignacego (1773),
Jakóba, Rozalję, Grzegorza (1781), Józefa, Salo-meę i
Franciszka, jako dzieci Jana i Katarzyny Zuzannę, Wojciecha i
Małgorzatę, Tomasza zaś i Małgorzaty z Radomyskich —
Stanisława Józefa i Wojciecha, Adama jako dzieci Wawrzyńca,
s. Franciszka — i Apolonji: Zuzannę i Wojciecha (1755 — legitymowanego w Galicji Zachodniej w 1804 r.) — te dane zgodne
…Pogonowski przy parafji zbuczyńskiej. Dalej pewne są dzieci
Tomasza i Franciszki: Franciszek, Jakób, Wojciech, Adam, Małgorzata, Marjanna, oraz Wojciecha i Ewy : Jan, Marcin, Antoni,
Łucja, Katarzyna — poczem Wojciecha i Jadwigi z Krasuskich:
Marjanna, Krystyna, Tomasz, Agata, Wit Modest, Antoni —
Kazimierza i Marjanny ze Zdanowskich : Bartłomiej, Agata, Teresa, Jan, Ewa — Mikołaja i Katarzyny: Jadwiga, Kajetan,
Macieina, Krystyna, wreszcie Piotra i Teresy P. Woycicszyk syn
Michał, ojciec Macieja, leg. w Gal. Zach. w r. 1803 (zgodnie z
Uruskim).
Kobiety: Rozalje, Reginy itd. wychodziły albo też za Pogonowskich,
albo za Borkowskich, Izdebskich, Dziewulskich, Wysokińskich,
Iwanowskich, Łukowskich, Okno Oknińskich, Orzełowskich,
Tchorzewskich, Wielgorskich i Chojeckich, jak i mężczyźni sobie
stąd brali żony — toż w okolicy są Borki, Choje, Dziewule, Iwanów,
Ługi, Wielgor. Jedna tylko Pogonowska wyszła była za chłopa,
Jóźwiaka (laboriosus) i jedna miała dziecko nieprawe. Wysoki
poziom etyczny Pogonowa podnoszą i sąsiedzi i c h dzisiejsi i ks.
kan. Olędzki, proboszcz zbuczyński. Śmiertelność Pogonowskich
rozmaita: dzieci słabsze umierają prędko, a l e mnóstwo się
wychowuje dobrze — zdarza się, nierzadko wiek późny, lat 90 i
więcej — najczęściej po sześćdziesiątce. Nieścisłość notat
urzędowych tłómaczą ciągłemi wędrówkami duszących się z
braku miejsca w Pogonowie Pogonowskich. Wracając do wnuków
i prawnuków naszego Heljasza z r. 1531, Mikołaj (1722), syn
Piotra a ojciec Macieja (1743—1803) nabył części Pogonowa. Na
początku XIX. w. najmajętniejszy ta m był Tomasz syn
Stanisława, mąż Ludwiki. Jan, syn Franciszka a wnuk Tomasza,
sprzedał swą część Pogonowa w r. 1785 Tomaszowi, synowi
Stanisława — stąd tenże płacił największe w Pogonowie
podatki.
Piotr wreszcie, dziedzic części Pogonowa, przekazał je synowi
Michałowi, a ten swemu, Maciejowi (leg. w G. Z- 1803
Quaterniones). — Dziś w Pogonowie jest tak : cały Pogonów
ma 810 morgów, a mianowicie: Aleksander P. ma ich 42, Jan
29, Władysław 14, Józef 27, Wacław 34, Teofil 18, Antoni 19,
Władysław (2-gi) 18, Piotr 24, Stanisław 12, Marja 12, Paweł 20,
Józef (2-gi) 17, Franciszek 16. — Reszta jest w rękach:
Zda………………………..?
Wysokińskich, Wiórów, Izdebskich, Rawicz Karwowskich,
Borkowskich h. Nowina, h. wł. Mościbrodzkich, Chromińskich,
Krasuskich h. Nieczuja — którzy po staremu żyją w Pogonowie,
przyjęci tam drogą małżeństw. - Pogonowscy podlascy więc
zbliżali się od czasów Eljasza do typu drobnej szlachty, jak
Radwan Głuchowscy, ich krewni; często byli „cmetonibus
carentes" i orali sami (por. dane Archiwum Skarbowego). Bywali
i „besz wolow". Ci z nich, którzy wybili się w świecie, byli albo
właścicielami większych dóbr, albo burgrabiami (t j. zastępcami
starostów w sprawach wojsk. i sądów grodzkich) albo we
wojsku sięgnęli po godność pułkownika (J. K. M.) lub jenerała
(ros. jen. Adolf Pogonowski).
b) D z i e j e
e m i g r a n t ó w.
Z Pogonowa Podlaskiego (dawniej gm. Zbuczyn, dziś Królowa
Niwa) wywędrowały — oprócz jednostek poszczególnych —
następujące gałęzie Pogonowskich: Łukowska (która częściowo
powróciła) t. j. l i n j a Tomasza burgrabiego i Michała z Pogonowa,
(dziś Łopuszańska), Jana z Pogonowa (dziś poznańska,
krośniewicka i szczeblotowska), dalej Stanisława (Pogonia) i tzw.
Leszczyc Brogów oraz wołyńska. Przechodzimy do ich omówienia;
naprzód: linja p o z n a ń s k o - s z c z e b l o t o w s k o k
r o ś n i e w i c k a. Z Świderskich Pogonowska z Pogonowa miała
synów Wojciecha i Mikołaja, ożenionego z Małgorzatą z
Karwowskich. Z małżeństwa, tego1) było trzech synów, a t o :
Tomasz, Krzysztof i Jan z Pogonowa, ten ostatni osiadły w
Wielkopolsce (1675), ojciec trzech synów również, mianowicie
Łukasza,
protoplasty
linji
poznańskiej,
płk.
Andrzeja,
szczeblotowskiei i Wojciecha, krośniewickiej.
Łukasz miał z Ludwiki Wolskiej syna Tomasza; księgi parafjalne w
Lwówku, pow. nowotomyskim, dawniej bukowskim, podają:
Tomasz oż. l - o v. z Heleną, 2-o v. z Apolonją (1774). Jako
pierwszy syn jego z r. 1751 zapisany jest Sebastjan Ogonowski
(prob. pewnie zapisał zam. Ogończyk — Ogonowski; gałęź ta ma
w Lwówku przezwisko „Ogon, Ogoniak, Ogonek"), dalej — też z
Heleny — Lucas, Antonius, Adamus Pogonowscy Oct. 1753,
Joannes Pog. Maj 1756 i Karol Marcus z Apo
lonji Kasprowicz 1776 (listopad). Ci ostatni tworzą dwie linje: Karol
Marek i Katarzyna mają Kaspra Melchjora (stycz. 1808), Daniela
Marcina (stycz. 1811) i Katarzynę (1819), przyczem Daniel Marcin
ma Piotra (1843), Marję i Stanisława (6. 5. 1852), od którego
pochodzą prof. Antoni (20. 4. 1884), oż. z Michaliną Rogalewską,
z którą ma Marjana Antoniego (VII. kl. gimn. 1910), Leona
Stanisława (VI. kl. g. 1912), Wacława (IV- kl. g. 1914), Helenę (III.
kl. g.), Janinę (II. kl. gimn. 1916) i Barbarę (1922), dalej brat jego Jan
26. 12. 85) i siostra Klara (27. 7. 1895). Drugą linję. tworzy
Jan, brat Karola Marka, ożeniony z Kat. Januszewską; ich
dzieci: Eleonora 1796, Szymon Tomasz 29 oct., Antonja 31. V.
1790. — Pracowici i wytrwali, byli średnio zamożnymi
obywatelami. Z Hcroldsamt'em styczności nie mieli, a że i austr.
Heraldische Gesellschaft mało miała danych o Pogonowskich ( l i
z czasów Gal. Zach., por. Uruskiego), najlepszem źródłem
heroldyjnem Pogonowskich jest Heroldja Królestwa Polskiego. —
Linję; szczeblotowską otwiera płk. J . K . M. Andrzej (testament z r.
1739), k t . miał syna Szymona (o nim cytuje Heroldja akt z 1766
r.), oż. z Katarzyną szl. Mchowską, siostrą Franciszki
Wardęskiej. Syn zaś jego Józef Aleksander, pisarz gr. brzeski
wielokrotnie wspominany, wiceregent grodzki 1756, burgr. 1757,
sędzia kapturowy 1764, podstarości i sędzia gr. brz. 1768, wójt
przedecki 1771, oż. był z Marjanną Oksza Kłobukowską; dziedzic
Naczachowa w pow. przedeckim w 1766 r. Syn jego Konstanty
Kaźmierz ur. 1805 w Gołaszewie w obw. kuj., leg. w 1838 r. w
Król., 1821 r. do 3 p. s t r z . konn. i w 1830 ppor. Później ppłk., oż.
z Emilją Konstancją Michaliną hr. Godziemba Dąmbską, dziedzic
Szczeblotowa na Kujawach. Genealogja jego żony: ojciec
Kaźmierz hr. Dąmbski, syn Damiana i Teofili z Abdank
Malczewskich, matka Anna Oksza Kłobuchowska. Damian
Dąmbski był synem gen. woj. kor., star. inowr. Jana Nep., oż. z
Marją z Jasińskich h. Sas, wnuka — przez Kaźmierzostwa hr.
Dąmbskich — marsz. nadw. Wojciecha i Adelajdy Cecylji z ks.
Radziwiłłów h. Trąby, kanclerzanki wkiej lit. - Ślub Konst. Kaźm.
Pogonowskiego z Emilją hr. Dąmbską odbył się za indultem
19/26 kwietnia 20 VI. 1846 r. Ze związku lego pochodzą: ur. 5.
V. 1849 w Dobrem Wacław, zmarły w Szczebl. 25. VI. 1920, ur.
8. X- 1852, …………………………………………?
25. VI. 1855 w Szczebl., zm. tamże 21. XII. 1914; ur. 19. IV.
1880 w Szczebl. Marja Adamina, wł. Szczeblolowa, chrzcz. w
Byczynie, jak i poprzedni — oraz Kazimierz Eugenjusz
Pogonowski, ur. 29. I I I . 1858 w Szczebl. i tamże zm. 18. VI.
1900, oż. z Marją Jaxa Kwiatkowską, z którego to małżeństwa
pochodzi Emilja Zofja 2 im. za Józefem h. Tępa Podkowa Janiszewskim, synem Ryszarda i Barbary z Rayskich. (Dziad jego
Stanisław, pradziad Onufry oż. z Józefą Zdziarską; emigrant z
czasów rabacji). Z tego znów związku pochodzą po 12 tygodniach życia zmarła Marja i żyjąca (od 16. XII. 1921) Zofja
Halina 2 im. (w Szczeblotowie). — Śp. Konst. Kaźm. Pog. miał
siostrę rodzoną za Krzeczunowiczem h. wł., a przyrodnią za
Jastrzębiec Czernickim.
Wojciech Pogonowski z Kujaw, brat płk. Andrzeja i Łukasza, miał
syna Ryszarda, oż. z Zaborowską. Osiedli w Krośniewicy w wjw.
warsz. Ze związku tego pochodzą synowie śp. Piotr i zaginiony
w młodym wieku Paweł oraz Ryszard, dzierżawca Ostrówek pod
Krośniewicą. Był ożeniony dwakroć, drugi raz z v. Pradels de
Palmart z Goliszewa, z którą miał Ryszarda oż. z Heleną
Morecką
i
Marję
za
Luczyńskim
w
Modlinie.
Z
Ryszardowstwa Pogonowskich osiadłych w Łodzi pochodzą śp.
Adam, śp. kpt. Stefan, chluba i obrońca Polski w r. 1920,
Marja, Stanisław (ma 4 kroć krzyż waleczności), Janina ur. 8. II.
1902 i Anna. — Śp. Stefan Pogonowski, b. oficer 1 Korp.
Wsch. gen. Dowbór Muśnickiego, b. ofic. 4 Dyw. Strz. gen. L.
Żeligowskiego, kt. 1 ) wysoce Go cenił i domagał się dlań po Jego
heroicznym zgonie pomnika; kaw. ord. „Virtuti Mi l i t a r i " ; dowodził
za czasów rosyjskich kozakami, zaś potem polską konnicą od
lipca 1919 r. 3 komp. 28 p. Strz. Kan., a od grudnia 1919 r. I
baonem 28 p. Strz. Kan. Pogromca bolszewików p. Paszkami i
Sokołowszczyzną, nad Żyzmą, pod Grodnem, Indurami i
Kamionką. Główny bohater radzymiński, pod Radzyminem, obok
ks. Ign. Skorupki poległy. Mjr. Perkowicz ocenił fachowo zasługę
bojową śp. Stefana, którego jen. Weygand nazwał, opuszczając
Polskę, jednym z największych bohaterów. B. minister prof. dr. K.
Kumaniecki w swej „Odbudowie państwowości polskiej" (s. 346,
Warsz. 24 r.): „Należy wspomnieć
tylko bohaterów tej miary, jak ks. I. Skorupkę, rnjra Waltera, wreszcie
kpt. Pogonowskiego, znajdującego dnia 15 sierpnia śmierć
zaszczytną jako dowódca baonu 28 pp. pod Aleksandrowem". Kornel
Makuszyński, opiewając w podniosłym wierszu herosów r. 1920 (w
warsz. „Rzeczypospolitej" pisze, że „przed tron ich wiedzie boski jasny
rycerz Pogonowski"). Istnieją o śp. Stefanie ulotki z fotografją i
życiorysem. Nadto red. Walter z Lodzi pisze o Nim pracę, w której
uwzględnia 12 Jego listów. Mjr. Perkowicz pisał o Nim w „Bellonie".
Mnóstwo dzienników pisało o Nim, zamieszczając też Jego
podobiznę. Autor niniejszej pracy poświęcił Mu sporo miejsca,
opisując zgon Jego i swego brata śp. dra Adama w pracy pi.
„Obrona Warszawy" (r. 1921, Lwów). Łodzianie postawili śp.
Stefanowi na cmentarzu pomnik, zwąc Go tam „największym rycerzem
Polski'. — Pierwszy zjazd Pogonowskich w Warszawie uczcił pamięć
obu naszych ostatnich Bohaterów mszą żałobną, którą celebrował
ks. Władysław Pogonowski.
L i n ja M i c h a ł a z Pogonowa i T o m a s z a ,
Ł u k o w s k i e go.
burgrabiego
Linje te zbiegły się bardzo oryginalnie. Oto Tomasz, brgr. łuk. z r.
1700 miał synów Kazimierza (1740), Franciszka (1728) i Macieja
(1746). Heroldja wymienia jako synów jego Kazimierza Szymona i
Jakóba, którego to Szymona nietylko Uruski, niekiedy
nienajściślejszy w swych zapodaniach, ale i akty parafji zbuczyńskiej
wyraźnie wywodzą od Józefa Kazimierza, syna Michała z Pogonowa i
Rozalji. Nie mogąc tego rozstrzygnąć, podaję obie wersje, tak, że
Szymon jest: albo bratem stryjecznym Tomasza i ks. Stanisława,
synów Stanisława i E??emji brała Józefa Kazimierza a wnuków
Michała, albo — co mi się zdaje mniej prawdopodobnem — jest
wnukiem Tomasza1). Zostawiając więc na razie potomstwo
Kazimierza, syna brgr. Tomasza, na potem, przedstawiam naprzód
pozostałe tegoż Tomasza potomstwo. Więc Franciszek oż. z Anną
(1728) miał Tomasza ur. 1733 r., oż. z Ant. Wielgorską, ojca
Onufrego Marcina 2 im. ur. 1798, od którego znów syna Tomasza
pochodzą Józef, oż. z Albiną Sobiczewską, ojciec Alfreda,
Czesława i Marjanny i Władysław oż,. z Marjanną Zarębą Celińską,
rodzice Edwarda i Sabiny (Józef i Władysław żyją dziś w
Pogonowie). Drugi syn brgr. Tomasza, Maciej oż. z Justyną miał
Jakuba ur. 1775, ożenionego z Anną Lubicz Chromińską i Franciszka
(1776) ż. z Fraciszką. Jakub miał Jana (ur. 1827), Józefa (1821),
Teklę (za Wysokińskim) oraz Stanisława oż. z Pawłowską i
Franciszka (1823), Franciszkowie zaś Joachima (1772—91) i Piotra
(ur. 1766) ż. z Marjanną Wielgorską. Jan 1827 oż. z Aleksandrą
Bibianną miał ks. Michała i Piotra Pawła oraz Julję. Ks. Michał ur.
23. IX. 1856 r., wyśw. na kapł. w r. 1882, zm. 5. V. 1905, był
wikarym parafji w Suchożebrach — od 10. V. 1887 proboszczem
w Wereszczynie do 16. X. 1890, prob. i dziek. we Włodawie od 16.
X. 1890 do 12. VI. 1903, poczem usunęli go Rosjanie za jego
patrjotyczną
działalność,
przypominającą
„Pod
piorunami"
Weyssenhoffa — był wreszcie proboszczem w Żyrzynie od 6. XI.
1903 do 5. V. 1905. (Dane Kurji Bisk. w Lubl. z 15. XI. 27. Nr.
3473). Piort Paweł (żyje), oż- 1-o r. z Bronisławą Sas Jasińską, 2-o r.
z Pomian Izdebską. Dzieci: Dr. Bolesław (lekarz, znany ginekolog
krak., por. rez. 5 baonu sanit. w Krak. Członek Komisji rewizyjnej
Zw. Rodz. Pog. Oż. z Różą ze Szwarcenberg Czernych h. Nowina, z
k t ó r ą ma Andrzeja (9 l.) i Janusza ( 6 l. ), ks. Władysław (ur. II.
1896; gimn. w Siedlcach, poczem seminarjum duch. w Lubl., a po
wskrzeszeniu Diecezji Podlaskiej w r. 1919 w Janowie Lub. do r.
1920, w kt. otrzymał święcenia kapłańskie z rąk J. E. ks. bisk. hr.
Przeździeckiego. Wikarjat w Maciejowicach n. Wisłą, poczem w
Siedlcach 3 lata, a potem w Kocku, wreszcie proboszcz w Kolanie ad
Parczew). Bronisława, Stanisław (urzędnik P. K. P. w Siedlcach, oż. z
Marceliną Seweryną h.Ślepowron Jastrzębską, z którą ma Józefa
Pawła (1. I. 1918), Marję Krystynę Jadwigę (29. IIl. 1920) i Halinę
Stanisławę (15. XI. 1921). Jan (rolnik w Plewkach), Anna Symplicja
(zakonnica u S.S. Sa-kramentek w Warszawie), Irena, Zofja, Michał,
Tadeusz, Jerzy (7 l.) — przy rodzicach w Plewkach — i w Kolanie.
Józef (1821) oż. z Zofją Tarkowską, miał Józefa Narcyza, dra
Alfreda, śp. Edwarda i Pelagję (Zięcinową, wdowę). Dyr. Tow.
Kredyt. w Łodzi Józef Narcyz, oż. z Eugenją z Gadzinowskich h.
Pobóg ? (matka jej Marja z Abdank Ossowskich), ma dzieci: Leszka,
……………………………………………………………….?
….prezydentem m. Łodzi, w k t . ma dom przy ul. Głównej. Wydał
nakł. wł. w r. 1919 interesującą broszurę o Kaszubach pt. „Ostatni
Mohikanie pomorscy". Pisywał te ż w duchu „niebłagonadiożnym"
pod pseud. „M. Wrona". Po ojcu odziedziczył był wraz ze swym
bratem lekarzem majątek Łęcznawolę obok Pogonowa podl. Dr.
Alfred, lekarz powiatowy w Lubartowie, oż. z Marją z Kaizerów.
Gorliwy patrjota i społecznik, jak i jego brał, pełen inicjatywy i
wspominany jako taki w „Księdze pamiątkowej Siedlczan" (1844 —
1905), Warsz. 1927, zaznaczył się dnia 1 lutego 1902 swem
wystąpieniem o naukę religji po polsku. Jest członkiem Komisji
rewizyjnej Zw. Rodz. Pog., w którego Wydziale zasiadają
przedstawiciele wszystkich rodzin Pogonowskich.
Dr. Alfred P. jest też znakomitym pszczelarzem. — Stryj ich
Franciszek miał syna śp. Edwarda z Łukowa, Stanisław zaś,
powstaniec z r. 1830 oż. z Pawłowską, miał Michała, młodo
odumarłego, który w ciężkich warunkach chowany zdał zaszczytnie ciężki egzamin życiowy. Oż. z Antoniną Ott, ma dzieci:
Katarzynę zam. Sas Łucką, matkę Heleny, Stanisława i
Romualdy, chor. Stanisława, b. urz. sąd. pow., dziś zawod.
chorążego, inwalidę wojennego Jana i Marję (wdowę) Wosiową.
Dokumenty szlacheckie tych linij mają: nr. kol. 1136, Dz. Gł. 4505
z r. 1859 i nr. kol. 1150, Dz. Gł. nr. 1540 z r. 1859 — Joachim
zaś, syn Franciszków Pog. (ur. 1772) miał 2 synów, Wojciecha i
Józefa, gdy brat jego Piotr (ur. 1766) miał z Marjanny Wielgorskiej
Franciszka (1824) i Ignacego. Otóż Joachima syn Wojciech (ur.
1815) ożenił się z Moniką Zdanowską i miał z niej Stanisława Pawła
(ur. 1838, Proc. leg. IV), a ten znów Jana, Franciszka i
Władysława, Józef zaś (w r. 1812 — ż. Ewa Krasińska lub
Krasuska) Tomasza Edmunda, Kazimierza i Ksawerego. (Ten
ostatni ur. 1849, jego proc. leg. ma nr V). Świeżo złączyły się
właśnie linje Tomasza Edm. i Kazimierza, a to t a k : Tomasz E. (ur.
1833) miał Pawła oż. z Wikt. Chromińską, a ci znowu Juljana,
Marjannę, Stefanję i najstarszego Piotra, ożenionego z Marjanną,
obecnie — po śmierci Wiktorji, młodziutkiej matki Kazimierza
Łaskiego — najstarszą córką Piotra, oż. z Zofją Wysokińską,
wnuczką Tekli, syna Kazimierza z 1842 r., a brata Wacława 1
Otolji (wszyscy w Pogonowie) i trzech sióstr, wydanych we wsiach
sąsiednich. Piotr i Zofja mają jeszcze syna….
…………………………………………………………………………………
…..?
Wracamy do rozgraniczenia Iinij brgr. Tomasza i Michała z
Pogonowa, przyczem stajemy na stanowisku słuszności w tym
wypadku zapodań Uruskiego i metryk zbuczyńskich. A więc Michał, oż. z Rozalją miał synów Józefa Kazimierza (ur. 5. III. 1721)
i Stanisława, oż. z Eufemją. Józef Kazimierz miał syna Józefa1),
dalej Szymona (ur. 1756 w Pogonowie), Stanisław zaś
Tomasza, ur. 1753 r. i Stanisława, ur. 1776. Przedstawię
naprzód linję Szymona: oż. był 1 - o v. z Ludwiką z
Ostrowskich jako dzierżawca więcławicki (wywędrował z
Pogonowa). Z małżeństwa tego w r. 1778 tamże urodził się
syn Józef. Szymon ożenił się potem powtórnie, z Marjanną i
miał z nią syna Jana Łukasza ur. 1794, (Proc. leg. II.)
(Szymon w G. Z. 1803, w wjw. lub. 1818 leg.) Starszy syn
jego Józef (ur. 1772), późniejszy kasjer w Pomorzanach,
żonaty był dwakroć, naprzód z Anną Wysokińską, potem w r.
1822 z Emilją h. Junosza Połchowską, córką Ignacego, oż. r.
1790 z Zuzanną Hippocentaurus Zdan-Zdanowiczówną z
przydomkiem Nikitinicz-Jastrzębiec i miał z nią w r. 1824
Miletona Władysława 2 im., późniejszego radcę namiestnictwa
we Lwowie, zm. 25. I I I . 1891 r. Śp. Mileton Władysław był
również dwakroć żonaty, a to z Eleonorą z Jastrzębiec
Drozdowskich, z którą miał w r. 1856 syna Gwidona, z
Katarzyną Walerją h. Gozdawa Iwaszkiewicz, późniejszą
Jerzową Jabłonowską. Gwidon, z zawodu notarjusz, czynny
działacz patrjotyczny, mąż zaufania ks. Sapiehy, min.
Dunajewskiego i Ziemiałkowskiego, założyciel Tow.
demokratycznego red. pamiątkowej księgi kołomyjskiej,
przyjaciel Jana Lama, kt. o Nim pisał, poeta i powieściopisarz,
marzący zawsze o Polsce i zawsze pełen inicjatywy w
służbie dla Niej, inicjator szeregu demonstracyj patrjotycznych,
ożenił się z Heleną h. Prus III. Nagody Jabłonowską (ur. 1861),
siostrą radcy Jerzego, późniejszego męża macochy Gwidona,
kaw. ord. Fr. Józ. I. (Pochodzą oni od dra Jana, — oż. z
Józefą Piwocką, h. Napiwon wnuczką słynnego hofr. Jana
Nep. Cholewy - Brynnickiego, — syna Jana i Barbary Ostoja
Finck, którego ojcem był Jan N. K. Jabłonowski, obrz. gr.
katol., teolog, oż. z Salomeą Prus I I I . Weczfińską, dla której
zmienił obrządek, by móc się jako teolog
żenić). Otóż ojcem jego1) (urodził się w r. 1781) jest Stanisław Jan
(prawdopodobnie więc stężycki, oż. Fr. Delaine, lub Kat. Jasieńczyk
Żebrowską albo płocki — ze szlach. linji mł. Tomasza), rzym. Katol.
Por. spis dokumentów przy końcu nin. pracy). — Rodzina ta
spokrewniona jest ze Zaychowskimi h. Jastrzębiec, Zbrożkami h.
Jasieńczyk z Jasienicy i Zbroszyna, Nechayami dc Felscis,
Zaprzańcami z Siemuszowy Pietruskimi h. Starykoń, z kt. ciotka
autora nin. pracy, Marja, pośl. Augustowi hr. Dąbrowa Łosiowi (por.
Genealogje J. S. D. Borkowskiego; przez ciotecznego zaś brała
Heleny Pog. Jana Artemowskiego z rodziną szefa gabinetu M. S. Z.,
radcy Marjana h. Rawicz Szumlakowskiego). — Z małżeństwa Gwidona
i Heleny pochodzą: dr. med. Marja, śp. kpt. dr. praw Adam, Irena,
dr. Jerzy i śp. Tadeusz (ur. i zm. 1900 r.) Dr. Marja Zofia Oktawja 3
im. ur. 10. 7. 1885 jest lekarką, Iw. B. asystentka U.J.K. (dermatologji). Odznaczona orderem austrj.
Dr. Adam, ur. 4. VI. 1887, kandydat adwokacki i literat. Kapitan
rezerwy W. P., przydzielony w r. 1920 do Min. Spr. Wojsk., jako
referent. prawny, poszedł jako ochotnik na front i pod Ostojami na
Podlasiu (p. Siedlce), niejako w obronie Pononowa, zginał na
posterunku 9 sierpnia 1920 r., zdawszy świetnie — wedle świadectw
swych kolegów, a zwł. kpt. Mantla z Przemyśla - praktyczny, bojowy
egzamin oficerski, kochany przez, żołnierzy jako dobry dowódca i
płomienny mówca, uświadamiający ich narodowo. - Zwłoki Jego
przewieziono do Lwowa na cmentarz jego obrońców. Śp. Adam był
ozdobiony Orlętami, Gwiazdą, Przemyśla etc. Prof. uniw. lw. dr.
Stanisław Junosza Łempicki uczcił Jego pamięć pięknym
nekrologiem. Za życia Jego pisał o Nim ks. Panaś w swej broszurze „Z
ciężkich dni Przemyśla", gdy śp. Adam bronił r. 1818/9 Przemyśla i
Lwowa.
Irena Marja 2 im. P. ur. 18. VI. 1889. Ukończyła Wydział filozoficzny
U.J.K. we Lwowie, czynna podagogicznie (II. seminarjum żeńskie we
Lwowie) i naukowo (szereg prac przyrodniczych w
języku
niemieckim).
Jerzy (ur. 30. I. 1897), dr. fiiozofji i egz. absolwent praw, .slawista i
heraldyk, lektor Uniw. Komeńskiego w Bratysławie, autor prac
naukowych i literat. Życiorys jego i prace druk. w Lesława
Jaworskiego pracy o gimn. St. Staszica. Kapr. W. P. w r. 1920.
Prezes Zw. Rodz. Pog. Oż. 18. VI. 1919 z art. mal. Wadą z
Żygulskich (h. Rawicz ?), córką inż. Franciszka i Wandy Ostoja
Sądeckiej, obyw. ziemskiej, wł. Winnik, córki Franciszka,
patriotycznego działacza i więźnia stanu. Śp. inż. F. Ż. pochodził od
konfederata barskiego Stanisława, dziada jego ojca Jana. (Rodzina ta
spokrewniona z rodziną b. prezesa Koła polskiego Leo de
Lowenmuth, Odrowąż Sypniewskimi etc.) Wanda P. wystawiała swe
prace we Lwowie, Wiedniu i Zagrzebiu. Jest kierowniczką szkoły
rysunku i malarstwa dla dzieci i młodzieży, wyróżnionej korzystnie
przez b. Ministerstwo kultury i sztuki. Nadto rzeźbiarka i poetka.
Dzieci: Iwo Cyprjan 2 im. (ur. 3. IX. 1 9 2 1 ) , obecnie uczeń szkół
powsz. i Krzysztof Stefan Adam 3 im. (ur. 25. XII. 1927 r.).
Józef, rzekomy brat Szymona, oficer napoleoński, pochowany na
cmentarzu Montparnasse w Paryżu, miał syna Jana i wnuka Jana;
ten ostatni z Katarzyną z Wieniawa Długoszówną miał Teresę (w
metryce błędnie zanotowaną jako Ogonowska — por. Sebastjana z
linji poznańskiej!), Józefa Stanisława (ojca dyrektorki Joanny,
odznaczonej orderem Odrodzenia Polski, prof. Mat. fiz.i przyr. w
gimn. św. Anny w Krakowie, oż. z Agn. J. z CepuchowiczNemeryckich), Wincentego, Julję i ks. Ign. Czesława, rektora
Zakładu Głuchoniemych we Lwowie (ur.
18. VIII. 1847, zm. 10.
X.1912).
Przechodzimy do dwu synów Stanisława i Eufemji Pogonowskich z
Pogonowa: ks. Stanisława (ur. 1776, wyśw. na kapł. 1802, zm. 1. XII.
1857. 1812 — wikary w Michowie. 1814 proboszcz w
Chodywańcach i wicedziekan Tyszowiecki. 1836 — lecz może już w
1816 — kanonik honor. kat. lubel. i proboszcz w Nabrożu) i
Tomasza, oż.. z Ludwiką z Pomian Izdebskich. Mieli oni dzieci:
Mateusza (t 1782), Franciszkę, Magdalenę, Katarzynę (zm. 1789),
Małgorzatę, Petronelę i Jakóba Onufrego, ur. 1788 r. Acz. Tomasz
P. — jak świadczy Komisja województwa Podlaskiego z lat 1816 i
1817 — był w Pogonowie najzamożniejszy, bo płacił największe podatki
(co i Archiwum podskarbińskie stwierdza) — mając siedmioro dzieci,
wszystkich w Pogonowie nie utrzymał. Toteż syn jego Jakób,
podtrzymu…………………………………………………………………….
.?
……Galicji, oż. się z jenerałówną Anną Begg de Albensberg. W
Oleszycach (ad Lubaczów) w r. 1823 ur. się im Jan, a potem
Marja, która wyszła za Łodzia Michalskiego, ojca em. radcy
kolei w Krak. inż. Jana, oż. z Marją z Lipińskich (jest 10 gałęzi
tej szlachty), Marji i dra Jerzego, dyr. Banku Krajowego w Warsz.,
oż. ze Stanisławą z Emiliewiczów, b. ministra skarbu w gabinecie
dra Ponikowskiego. — Jan Pogonowski — o wielkiej energji i
zmyśle organizacyjnym, ukończył szk. śr. w Przemyślu a uniw. we
Lwowie. R. 1847 w magistracie w Jarosławiu, potem
justycjarjuszem w Jordanowie, po 2 latach przeniesiony do Sądu w
Rzeszowie, przydzielony do prokuratorji państwa. W r. 1859
notarjusz w Rzeszowie (aż do .śmierci 31. XII. 1897 r.) Wł. dóbr
Łopuszka Mała i Janów w Małop. Zach., wicemarszałek Rady
pow., członek Rady miej., dyr. Kasy oszcz., dwukrotny burmistrz m.
Rzeszowa i poseł na Sejm krajowy. W „Głosie Rzeszowskim"
zamieszczał swe artykuły. Eksportacja zwłok jego do kość. paraf,
pantalowickiego odbyła się 3, I. 1898, pogrzeb zaś 4. I. — bardzo
uroczysty. Nekrolog obszerny i wspaniały w tygodniku „Głos
Rzeszowski" z d. 4. I. 1898 r. N r . 1, R. II. — Oż. był z Emilją h.
Ogończyk Paprocką, jedną z czworga dzieci Franciszki z Lubicz
Łapińskich (matka jej Józefa hr. Ankwiczówna, córka marsz.
Tad. i Kat. Małachowskich, krewna Ewy Ankwicz Skarbkównej,
ukochanej Mickiewicza, bywającej często w Rzeszowie u swych
krewnych1) P.). Z małżeństwa Jana Pog. z Emilją były dzieci:
Ignacy Marceli (ur. 25. XI. 1855 r.), Władysław i Stanisław oraz
Helena (za rejentem Mikołajem Abdank Machowskim w Rzeszowie
— syn Adam na Chodorówce) i Jadwiga (za Stanisławem
Jasieńczyk Jabłońskim —córka jej Stanisława Leliwa Żurowska). Ign.
Marceli oż. się 1898 r. z Marją Stanisławą h. Gozdawa Szumańską,
potem 2-o r. Strzyżowską córką Leona i Walerji z Czekańskich h.
Czeki ? Był właścicielem Obertasowa w pow. zaleszczyckim.
Synowie ich obaj, Robert (1899) i Władysław (1900—2), umarli
wkrótce po urodzeniu, córka Janina Kazimiera za drem Stefanem
Dżułyńskiem (1922) ma dwie córki, Helenę (1924) i Stefanję
(1926). Oficer Stanisław, brat Ign. Marcelego, porzuciwszy ułańską
służbę austr., osiadł w Ameryce i słuch o nim zaginał.
Władysław, radca sądowy w Przeworsku, oż. z Marją h. Lubicz z
Łopacina Łopacką (ród zaświadczony od 1411 r.) miał z nią troje
dzieci. Marja P. jest córką Ludwika Ł. i Ant. z Sobolewskich, córki
Marjanny z Drohojowskich z Tapina za Stanisławem S. (Ojciec
Ludwik Ł. Jan ożeniony był z Agn. br. Gostkowską). Dziećmi
Władysławowstwa Pog. są: Kazimierz ur. 1892, właściciel Łopuszki
Małej (gimnazjum, w Chyrowie, studja fachowe rolnicze we Wrocławiu
ze świetnemi wynikami współpracownik wielu pism fachowych gosp.
roln., b. inspektor buraczany, był ułanem austrj. W W. P. ppr. rez.
6 p. strz. konn. w Żółkwi. Jeden z głównych inicjatorów zjazdu i
związku Pogonowskich), Hanna (od 14. IV. 1923 Antoniowa h. Laryssa
Łastowiecka, właścicielka Janowa, ma dzieci: Zygmunta i Barbarę) i
mr. praw Jan Ludwik (gimn. w Bąkowicach, Rzeszowie i
Jarosławiu). W r. 1920 ochotnik 5 pap. w Jarosławiu (5 mies.) W r.
1922/3 w wyższej szkole dla Handlu zagr. we Lw. — Od 1923—
27 prawa w U. J. K. Z kolei jednor. ochotnik w I Baterji Szk. Pchor.
Art. we Włodz. Wołyń. Bankowiec. Linja ta ma piękne koligacje.
Przechodzimy do potomstwa Kazimierza, syna brgr. Tomasza: Jakób
ur. 1716 ma Tadeusza, ur. 1771 ż. z Anną Zabicką, a ten z niej
Jana Józefa ur. 1808 Pr. leg. VII i Ant Stan. ur. 1806, oż. z Ter.
Kołodziejską, z kt. to małżeństwa pochodzi Józef Tad., ur. 1832. Pr.
leg. VIII. — Jak więc z całości dziejów tych widać, znaczna część
emigrantów jednak wróciła do Pogonowa, acz przeważnie ci, którzy
zeń wyszli zrobili lepszy interes.
Przechodzimy do Pogonia1) Pogonowskich: Kazimierz oż. z Marją z
Boguckich h. Krzywda ma syna Jana, kt. w r. 1782 części Sawina
sprzedał (leg. w Gal. Zach. 1804 r.) Ożeniony był z Teklą i miał
synów a) ppor. Ignacego, bohaterskiego męczennika, o k t . pisali
J. U. Niemcewicz i Sz. Askenazy) (w „Łukasińskim") i b)
Stanisława, kt. zaczął używać h. Pogonia. Poprzedni są
skonstatowanymi Ogończykami. Stanisław ur. 1780 r. (zm. 1820)
na Podlasiu oż. był z Magdaleną, syn zaś jego Ignacy ur. 1808 zm.
1865 oż. z Franciszką z Jastrzębiec Jurkowskich; zmuszony był
ukrywać się i niszczyć swą koresp.
ze wzgl. politycznych, bo go mieszano często z ppor. Ignacym. Dzieci
jego i Franciszki: Władysław (ur. 1836 i wnet zmarły), Henryka zam.
Płaszczewska ur. 1838 zm. 1920, Stanisław zm. 1850 r.,
Marja zm. 1850, Aleksander ur. 1844, zm. 1923., ż. z Leontyną z
Frankiewiczów ur. 1846, zm. 1927. XII. Człowiek to wielkich zasług dla
kraju, o kt. poniżej. Ich dzieci: Piotr, ur. 1879 zm. 1883, dyr.
Syndykatu Roln. w Grodzisku Mazow. Ignacy ur. 1881, ż. z Władysławą
h. Starykoń Majewską, Leontyna ur. 1884 zam. Janowa Sas
Winnicka, mafka Jana Wojciecha u 1909 r.— i Piotr P. ur. i zm. 1886
r. Aleks. Józ. Tymateusz P. ur. 24. II. 1844 w Kielcach kolegował w
szk. przem. górn. tamże z Adolfem Dygasińskim i Jędrz.
Swiętochowskim — żył w napięciu myśli politycznej przedstyczniowej.
W r. 1863 z całym personalem techn. fabryki metalurg. w Poniku
wyrusza z Leśniowa do powstania. Służy W partji Langiewicza. W
bitwie p. Pieskową Skałą wydany zdradziecko przez chłopów dostaje
się do niewoli. Spędza ją w Kielcach i cytadeli warsz., wskutek zajścia z dowódcą Czengierym skazany na śmierć, ułaskawiony dla lat
młodych (I. 18) za instancją księcia krwi zesłany na Sybir do Wiatki,
po 5 latach ułaskawiony, odrzuca ze wzgardą intratne propozycje
rosyjskie, zaco mu .się znów płaci prześladowaniem. Opiekuje się,
nim wuj Jan Jurkowski, członek rządu nar. z r. 1863 i wraca go
matce
- już wdowie.
Aleks. J. T. wstępuje do kolei warsz.
wied. a w r. 1910 (po jej skupie przez Rosjan) idzie na emeryturę.
W wolnej Polsce zostaje ppor. jako weteran. Tak pracował On i
cierpiał dla idei najczystszej a Związkowi rodzinnemu może i winien
zawsze świecić przykładem.
Bolesne są leż dzieje linji wołyńskiej, pełne wstrząsów tragicznych i w
r. 1863 i w czasach ostatnich. — Pochodzi ta linja prawdopodobnie
od zamożnego Aleksandra, znanego z akt. gr. hal. (lw.) i Łozińskiego.
Do niej też. należy wójt krzemieniecki Łukasz, syn Marcina i Zofji z
Krasnopolskich z aktów kanclerskich Arch. Gł. A. D. warsz. z r. 1774.
Protoplastą, pozytywnym jest Jan (1704), ojciec Aleksandra na
Lubitowie i Woli Lubitowskiej, dalej Michała i EIjasza. Syn
Aleksandra Jan miał Pawła i Kazimierza, Paweł Leona (kt. r. 1830
nabył od ks. Czetwertyńskiego Berezównę), a Kazimierz Józefa,
ten
…………………………………………………………………………………?
……a ten Andrzeja, oż. z Anną, kt. część Lubitowa w Kowelskiem
dostał od Jana 1748 r. a od Bożeńca Jełowickiego Swiszczów w
Dubieńskiem. Ze stadła A. z A. pochodzą Maciej Mich. i
Wawrzyniec, kt. w r. 1803 dzielą Lubitów. Wawrz. ma 3 synów: rcę
tyt. Jana, Anastazego i Michała, Maciej Michał 2 im. zaś trzech: t y t .
rcę Antoniego, koll. registr. Andrzeja, ojca Józefa, (powstańca z 63
r., któremu skonfiskowano majątek — był naczelnikiem oddz. kolej. w
Równem, dzierżawił wszystkie trafiki w Warszawie — oż. był z córką
Adama, hr. Colonna Walewską, zmarł w r. 1925, a córka ich
Adamska - Babska żyje) i Franciszka, ojca Bazylego i Antoniego.
Lekarz dr. Mikołaj syn tyt. rcy Antoniego, poważany wielce w
Równem i mający tam liczne nieruchomości, był przyczyną powstania
tamże ul. Pogonowskiego, dziś przemianowanej bez sensu na
Kruczą, miał dzieci: śp. Michała, kt. syn Kazimierz osiadł na Kaukazie,
śp. Antoniego, którego syn umarł licząc l. 15, Jana, oż. z Rosjanką
(ich syn Sergjusz ma l. 12) i jenerałową Wiktorję Bylke, żyjącą dziś jako
wdowa z córkami w Konstancinie p. Warszawą— syna jej — mjra W. P.
— zamęczyli bolszewicy już po wojnie. Wszyscy mieli dowody
szlachectwa — nie uznała tylko Heroldja dowodów Ignacego, syna
Macieja, Andrzeja, s. Jana i Stanisława, s. Leona — a to dla braku
metryk. — Część tej rodziny się zrusyfikowała, podobnie, jak i część
linji podolskiej, z kt. pochodził śp. ros. jen. Adolf Pogonowski, znany
w Pogonowie i szukający z Pogonowskimi kontaktu. — O Leszcz.
Brogach i Łomżyńskich patrz niżej.
Pogonowscy w służbie orężnej dla Kraju.
W „Rocznikach Wojsk. Król. Pol. za lata od 1817—29" na rok 1818
na str, 78 jest: w 8 pp. linjowej ppor. Pog. Ignacy (ostatni z ppor. w
kolejności starszeństwa). Na str. 189: tenże przeniesiony do 2 p.
strz. piesz. W Pozn. na r. 1819 tens. na str. 99 w 2 p. strz. W 1820
na str. 104 wychodzi ze służby. Zamęczony przez Rosjan romantyk,
jak go określa cytowany przez Askenazego Niemcewicz. W aktach
Komisji Rząd. Wojny w wol. 2010 (k. 49). Wykaz stanu służby I.
P. pp. strz. p. W Roczniku na r. 1826 na str. 43 w Sztabie Gł.
(część jen.
……………………………………………………………………………..?
rocznikach do r. 1829 włącznie w tejs. .szarży i tejsamej instytucji, li w r. 1829 zostaje odzn. krzyżem Orderu św. Anny 3 klasy.
To znany z Uruskiego Piotr, s. Franciszka i J. Dembińskich h.
Nieczuja l u b Rawicz, j a k i ojciec walczący we Francji i Hiszpanji.
Co do Piotra, to mamy w A. K. Rz. W. l. 1815—31 w wol. 1996
(k. 223) Wyk. st. sł. Piotra P. por. Szt. Kwat. Też w
rodowodzie Szt. Kw. Gen. Nr. 2 poz. 75 wyk. st. sł. tegoż
Piotra, w wol. 743 jego dymisję z d. 15. XII. 1832, wreszcie w
spisie Polaków, pochowanych w Paryżu i okolicy (w posiadaniu
Ambasady polskiej) „Piotr P. (1800—47) kpt. inżynierji — grób
zbiorowy -— avenue des polonais, dywizja 17 rząd I na cmenł.
Montmartre paryskim (tamże Rudolf 1) P. (1806—63) por., grób
zbior., av. St. Charles, tamże, dyw. 13, rząd I). W Hiszpanji brak
śladów Pogonowskich (por. pismo p. Tarnowskiego z Poselstwa
Pol. w Madrycie do dra Jerzego Pog. Nr. 775 K. 28). — Ojciec
Piotra P., Franciszek, komend. pl. Terespola, szef szw. p. 2
jazdy; do p. 4 jazdy 15.9.1808; maj. p. 2 huz. 9. 8. 1809.
Przychodzi on w Wojsku Pol. Bron. Gembarzewskiego w wyciągu z
listy imiennej oficerów ks. Warsz. 1809—14. Tamże Tomasz P.
(pewno mąż Izdebskiej, przodek Pog. z Łopuszki M.) kap. p. 2
huz. uwoln. 27. IV. 1810
i jakiś P. por. p. 13 jazdy; uwol. 16. 1. 1810. — P. Ant por. p. 20
piech. 4. IX. jest w liście oficerów pułków litewskich 1812 r. w A. K.
Rz. W. wol. 267 (k. 107) Wyk. st. sł. Kpt. Ant. P. (zwoln. z woj.
Ks. Warsz.). To więc kontynuatorzy prac Pog. Józefa z
Montparnasse, koledzy Stanisława, Józefa i Aleks. J. Tym. — a
poprzednicy Stefana, Adama i Leona.
Pogonowscy dzisiejsi pozostali.
Poza wymienionymi żyją jeszcze w Pogonowie: Synowie Jana i
Bron. z Rudzińskich a wnukowie Stan. Pawła (z 1838 r.) sołtys
Stanisław, oż. z Wiktorją z Korab Chojeckich (mają Tadeusza 4
l., Zygm. 3 I. i roczną Irenę) i Marjan (I. 22). — Nadto: Bronisław
(w Tw. Jastrz.), śp. Walerja P. (I. 76), Józef P. (I. 56) oż. z Stef.
z Tchorzewskich (synowie Franciszek l. 24 i Zygm. I. 16),
Franciszek P. oż. z Marjanną z Lubicz Ługowskich, stryj sołt.
Stan., ojciec Stanisława (l. 23). Dalej, syn Michała Jan, mąż
Wiktorji z Radzikowskich, rodzice Wacława (l. 24), Anieli (I.
18), Stanisławy (l. 16) i Heleny (I. 11), Franciszka z Pog.
Orzełowska, Władysław, maż Aleks. z Chromińskich, ojciec
Stanisławy (I. 7) i Edwarda (I. 5.) oraz Anieli (za Józ. Izdebskim
w Wąsach), Felicjanna Dominikowa (l. 76) z synami Teofilem (l.
47), oż. z Aleks. z Zalewskich (I. 38), ojcem Stanisława (l. 15),
Anny (I. 6) i Reginy (l. 4) i Antonim (I. 32) oż. z Wikt. z Orzeł. (l.
21) W Tchórzewie: Po Franciszku P. — z Baltazara, przez
syna jego Wład. oż. z Zofją Radzikowską i syna ich Jakóba oż.
z Hel. Izdebską Baltazar i Władysław, — z Władysława ż. z
Anną Iwanowską h. Łodzia Józef, oż. z Marjanną Izd., Karolina
za Borkowskim i Zofja za Ślepowron Mieścickim, z Ksawerego z
Wysokińską (Łuków)- Józef z Wysokińską, ojciec Bolesławy i
Hieronima, — a z Michała ż. z Florentyną Czerską Wacław, oż. z
Anielą Krasuską (rodzice Bolesława, Franciszka, Reginy i
Haliny), Bolesław Ź. z. Hel. Wysok. (rodzice Stanisławy, Heleny,
Celiny, Anny), Czesław kaw., Aleks. na knlonji pog. ż. z Teklą z
Bork. po Grodzickim (Stanisława l. 8, Filomena I. 6, Hel. I. 4,
Hal. 1 r.), Andrzej w Raczynach (z trojgiem dzieci) i Tekla za
Rozwadowskim. Nadto w Kurowie p. Trzebieszów wnuki
Macieja P. i dzieci Macieja P. Anna, Stanisław i Jan P., w
Tworkach Jastrzębich brat Pawła z Pog., Bronisław ma syna i
dwie córki, w Jastrzębich Plutach Stanisław po Jakóbie z
Pog. ma 3 chłopców i dwoje dziewcząt, dziewulski zaś P.
Michał miał Antoniego, oż. 1-o r. z Wilczyńską, 2-o r. z
Izdebską, (a z Wilczyńskiej, Wacław) i Wojciecha (w urzędzie
poczt. w Grodnie, ojca 2 dzieci: Wandy i Mieczysława). Prócz
tego w Gołowierzchach jest 4—5 sierot po Bezrękim Florjanie P.
(?) Dokładniejszych danych nie mogłem zebrać. Nadto są w
Siedlcach jeszcze Jan, Stanisław i Władysława P. z Pog.
Syn P. h. Ogończyk przybyłego z Nowogrodu łomż. (na
Kurpiach) Franciszek, oż. z Elżbietą z Zaleskich, brat Aleksandra ur. 1849 r. ma dzieci: Dyr. inż. Mieczysława, (ur. 30. X.
1880 w Gostyninie woj. warsz. Szk. śr. w Łowiczu do 1898).
…………………………………………………………………….?
………..w Kijowie, poczem uczył mat. i fiz. w Warsz. w żeńskich szk.,
potem w szk. handl. Staszica w Sosnowcu. W 1917 dyr. gimn. w
Mławie — dziś w Łomży), kpt. Bolesława Franciszka (ur. 5. XlI. 1893
w Łowiczu, oż. z Anną Sobieszczańską; ich dzieci: Stanisław — 19. !!.
1920 i Ewa - 14. I.1923, Kpt P. jest kierownikiem ref. Deptu Intendent.
M. S. Wojsk. Po ukończeniu warsz. szk. r. zdał maturę 1914. Studja
wojsk.; kurs Konstant. Szk. Wojsk, w Kijowie 1915 jako chor., kurs ofic.
gosp. D. O. G. Warsz. 1921 i dwul. kurs na Wydz. Int. Wyższ. Szk.
Woj. Warsz. 1922—4), inż. Zdzisława (urzędnika Dyr. Monopolu
tytoniowego), inż. Franciszka Jana (nr. 7. X. 1891 w Łowiczu; szk. r.
warsz. i politechn. kij. Kierownik Wydz. Zapalników Państw. Fabryki
Amunicji w Skarżysku. Uczestnik P. K. O. 7. IX. 1919 oż. się z Wandą
Hel. Jasieńczyk Krajewską, ur. w Wilnie 1897 r. z ojca Karola i
Weroniki z Majewskich h. Łabędź. Ich syn Andrzej Wiesław Jerzy 3 im.
ur. 16, VI. 1924 w Warsz.), Irminy (Kodziowej), Bożysławy (Tuzińskiej) i
Elżbiety (Leszczyńskiej —h. Abdank).
Nad małem jeziorkiem pogonowskiem leżało Pogonowo (w
lubartowskiem), nazwane tak od właścicieli, używających herbu
Leszczyc - Bróg. Ostatnim właścicielem tego Pogonowa był
Tadeusz, oż. z Karoliną z Prus I Czarneckich, b. warsz. urz. M. Sk.
Miał. 2 synów i 2 córki: śp. Władysława, urzędnika kol. i dyr. f i r m
„Prowodnik" i „Trougolnik" w Odessie, Jana, oż. z Marją, córkę jen.
Art. ros. Feliksa Roszkowskiego i Zahorskiej, seniora i honor. prezesa
Zw. Rodz. Pog., Janinę, urz. kol. i Natalję za Kaźmierzem Strogulą, ref.
M. Kom.
L i t e r a t u r a i ź r ó dł a .
Prócz nagromadzonych źródeł, za które w pierwszym rzędzie
winniśmy wdzięczność ks. kan. A. E. Rawicz Olędzkiemu, wymienić
należy komplet danych o Pogonowskich z Heroldji Król. Pol. (dziś. w
Arch. Akt Dawn. warsz.) w zbiorach; L. Dz. 846/27, 985/27, 945/27,
1040/27, 44/28, 65/28, 62/28, i 102/28, Archiwum Skarbowego w
posyłkach z 28. XI. 27 i 10. XII. 27 (wszystkie kwity podatkowe
Pogonowskich podl. od 1531 do ………………?, kwerendę Arch.
lubel.: ……………………………………………………..? 57/28., Archiw.
Wileń. L. 1916/27 i l. 2042/27, Archiw. łomż. 309/27 i 341/27,
Archiw. pozn. l. 889/27, l. 984/27, l.1058/9/27 i 385/28,
Archiw. ziem. krak. 60/27 i 277/27 Arch. ziem. lw. l. 300/27 i
310/27 (o Pogonowskich i Jabłonowskich), Archiw. Gł. Akf D.
warsz. Nr. 581/27 (dwakroć - i pisma uzup. z 9. IV. 28, z 26. III. 28
i z 12. V. 28.) O Jabłonowskich mam urzędowe dane od r. 1781
do dziś z parafij pieniackiej t. I. p. 117, żurawickiej z 27. XII. 27,
niżankowickiej 30. X. 1808, 17. II. 1828, Nr. 133. 16. 1. 28,
Lubaczowskiej, skolańskiej, lwowskich (1852. 4. XI, Ss. Corp. Chr. t
V p. 111, Nr. 75 t. VII p. 53 Assumpt B. V. Mariae 21. II. 1880
dalej Leop. Eccl. Metrop. Nr. 75 t. X p. 342 O. e. b., Nr. 490 t.
XI. p. 101 etc. etc., nadto ekstrakty tabularne dra Jana (ze
starej, archiwalnej) i Ludwika i Zofji Jabłonowskich (z nowej).
Mnóstwo danych o nich jest w Archiwum wojewódzkiem (tabula i
szematyzmy od najdawniejszych czasów) podobnie też o Janie
Nep. Cholewie;, kt. wszystkie dokumenty i olbrzymia
korespondencja jest w komplecie w Archiwum Jabłonowskich i
Pogonowskich. To, jak i wszystkie cytowane w tekście dokumenty każdej linji Pog., są w komplecie w oryginale lub w
uwierzytelnionych odpisach a nawet często w dubletach we
wspomnianem „Arch. J. i P.”, stanowiącem własność linji aut. nin.
pracy. Są to więc dane parafij: zbuczyńskiej, pantalowickiej,
oleszyckiej, olkuskiej, tyczyńskiej, więcławickiej, pomorzańskiej,
lwowskich, kujawskich, krośniewickiej, Pol. Czerw. Krzyża (z ewid.
poległych), Związku Ziemian, magistratów : Równego i Pomorzan,
poselstwa w Madrycie, Ambasady w Paryżu, Instytutu heraldycznego, wreszcie fachowców, jak jen. dra M. Kukiela ; niestety,
prof. Wł. Semkowicz (z Krakowa) ani dr. Czołowski (ze Lwowa)
danych o Pogonowskich nie mieli. Artykuł mjra Perkowicza jest w
„Bellonie" t. XIX z r. 1925. Sąd jen. Żeligowskiego — poza
dziennikami — cytuje pismo jen. dra doc. Kukiela z Krakowa do
dra J. Pog. z 24. III. 28 v. Literaturę heraldyczną, uwzględniłem w
całości.
Wiele szczegółów i dowodów zawiera też olbrzymia korespondencja
aut. nin. pracy z członkami Zw. Rodz. Pog. — Niechże więc, znając
swoją skromną, ale piękną przeszłość, stara się On o pomnożenie
cnót dawnych.
DRUKOWANE PRACE POGONOWSKICH:
JAN POGONOWSKI. Artykuły ekonomiczne.
KAZIMIERZ POGONOWSKI. Artykuły rolniczo-gospodarcze.
JÓZEF POGONOWSKI. „Ostatni Mohikanie pomorscy", Łódź,
1919.
GWIDO POGONOWSKI. „Sercem a głową", powieść. W
„Księdze Pamiątkowej" kołomyjskiej. 1891. „Prasokół" (wiersze do
muzyki M. Signia). Reduta Akademicka.1875. — Spartanka. Widzenie.
ADAM POGONOWSKI. „Nastroje". Lwów, Zienkowicz - Chęciński,
1912. Nadto wiersze i nowele w dziennikach. — O n i m pisali W.
Bunikiewicz i St. Łempicki.
Dr. MARJA ZOFJA O. POGONOWSKA. Artykuły fachowe i
nekrologi w pismach lekarskich.
IRENA POGONOWSKA. Uber die Farbveranderung des
Feuersalamanders.
—
Htstologie
d.
Darmtraktus
der
Knochenfische. Przyczynek do znajomości bud. hist. u ryb. 191112.
Dr. JERZY POGONOWSKI (od r. 1921). „Z boju chwili", nowele.—
„Stargany laur", powieść, — „Bój o Lwów w r. 1920". — Poezje i
nowele oraz recenzje itd., rozsypane po pismach. — Wydania
arcydzieł literackich i podręczników dla młodzieży. — Prace
slawistyczne: O iliryźmie – M. Begoviću — T. G. Masaryku. — Studja
literackie (Bliziński — Krechowiecki).
Wespół z żoną WANDĄ POGONOWSKA : „Błyski godzin",
„Kaprysy". B. Połoniecki, Lwów, 1922. — Artykuły itd. po
pismach.