Przeciwdziałanie ubóstwu pracowników z perspektywy MPiPS

Przeciwdziałanie ubóstwu pracowników
z perspektywy MPiPS
Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz
Warszawa, 13 marca 2014r.
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU
WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej
www.eapn.org.pl
Plan prezentacji
1.
2.
3.
4.
Ubodzy pracujący – definicja
Fakty – statystyki i specyfika zjawiska w Polsce
Działania obecne i planowane
Wyeliminowanie ubóstwa pracujących – nowe
działania ?
www.eapn.org.pl
Ubodzy pracujący - definicja
- Analizowane w ramach Europejskiego Badania
Dochodów i Warunków Życia (EU-SILC);
- Ludność w wieku produkcyjnym (18-64 lat) pracująca,
lecz żyjąca poniżej progu ubóstwa (60% mediany
dochodów ekwiwalentnych);
- Ubóstwo określane jest na poziomie gospodarstwa
domowego;
- Dane z 2012 r. odnoszą się do deklarowanych
dochodów za 2011 r. (oprócz Irlandii, Wielkiej
Brytanii);
www.eapn.org.pl
Ubodzy pracujący – Polska a UE w latach 20052012
16
14
13,9
UE 28
12,8
12
11,7
11,5
11,1
EU 27
11,5
11,1
8,9
Polska
10,4
10
8
9,3
9,0
8,5
8,5
8,4
8,4
2007
2008
2009
2010
9,5
6
4
2
0
2005
Źródło: Eurostat
www.eapn.org.pl
2006
2011
2012
40
35
30
25
20
15
10
5
0
www.eapn.org.pl
intensywność pracy
wykształcenie
etat
Polska
umowa czasowa
umowa na czas nieokreslony
gospodarstwo domowe bez dzieci
gospodarstwa domowe z dziećmi
pełny
niepełny
wyższe (poziomy 5 i 6)
średnie (poziomy 3 i 4)
do gimnazjalnego (poziomy 0-2)
bardzo wysoka ]0.85 - 1]
wysoka ]0.55 - 0.85]
średnia [0.45 - 0.55]
niska ]0.2 -0.45[
Ubodzy pracujący – podział szczegółowy Polska,
UE28 w 2012 r., dane Eurostat
UE 28
typ gospodarstwa typ stosunku pracy
Ubodzy pracujący – priorytet ?
„W większości krajów sprawa ubóstwa pracowników nie jest politycznym
priorytetem ani rządów ani partnerów społecznych, chociaż często
uwzględnia się ją w ogólnej polityce na rzecz zwalczania ubóstwa i
wykluczenia społecznego” - Ubóstwo pracowników w Europie, Eurofound,
2010
„Nie można w jasny sposób wyłączyć polityk odnoszące się do ubóstwa
pracowników spośród tych które mają przeciwdziałać ubóstwu i
wykluczeniu społecznemu” – Sytuacja społeczna w Europie – Wiele dróg,
jeden cel, raport roczny Komitetu Ochrony Socjalnej (SPC) (2013/2014)
www.eapn.org.pl
Klasyfikacja możliwych działań w ramach
zmniejszania zagrożenia ubóstwa wśród
pracujących – na podstawie raportu SPC
Działania bezpośrednie
• Podnoszenie płacy minimalnej
• Zmniejszanie obciążeń podatkowych
dla zarabiających
najmniej/(celowane) ulgi podatkowe
• (celowane) Zmniejszenie
pracowniczych obciążeń z tytułu
ubezpieczenia społecznego
• (celowane) świadczenia na dzieci
• (uzależnione od dochodu)
świadczenia dla os. pracujących
• Negatywny podatek dochodowy
www.eapn.org.pl
Działania pośrednie
• Działania aktywizujące zwiększające
dostęp do zatrudnienia
• Dostęp do usług opieki nad dziećmi
• Elastyczny czas pracy
• Wspomaganie utrzymania pracy
• Wspomaganie i promocja lepszych
warunków pracy i elastyczności
• Dostęp do ustawicznego kształcenia
(szczególnie wśród bezrobotnych i
biernych)
• Przeciwdziałanie dyskryminacji w
miejscu pracy
Ubodzy pracujący – działania PL:
Bezpośrednie
• Podwyższanie płacy minimalnej
• System zasiłków rodzinnych na dzieci
Płaca minimalna w latach 2010-2011 a granica ubóstwa w jednoosobowych
gospodarstwach domowych
14 000
13 500
13 500
12 867
13 000
12 500
granica ubóstwa w PLN
12 509
płaca minimalna netto
12 045
12 000
11 500
11 000
12 388
11 810
10 500
2010
www.eapn.org.pl
2011
płaca minimalna netto z
uwzględnieniem odliczenia w
wysokości 7,75% z tytułu
opłacenia składki zdrowotnej
Ubodzy pracujący – działania PL:
Pośrednie - Obecnie obowiązujące:
• Działania aktywizujące i dostęp do ustawicznego kształcenia –
głównie szkolenia w ramach EFS -> Program Kapitał Ludzki,
aktywne polityki rynku pracy: dodatek aktywizacyjny, staże,
szkolenia, prace społecznie użyteczne, interwencyjne
• Dostęp do usług opieki nad dziećmi – Program Maluch oraz
możliwość refundacji kosztów opieki nad dzieckiem
• Elastyczny czas pracy - Ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie
ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych
wprowadziła m.in. ruchomy czas pracy
• Łatwiejsze godzenie życia zawodowego z prywatnym –
wydłużenie urlopu macierzyńskiego, wprowadzenie urlopu
rodzicielskiego
• Przeciwdziałanie dyskryminacji w miejscu pracy –
gwarantowane Kodeksem Pracy
www.eapn.org.pl
Ubodzy pracujący – działania PL:
Pośrednie - proponowane:
• Zmniejszenie pracowniczych obciążeń – Zwolnienie
pracodawców ze składek na FP i FGŚP zatrudniających os.
młode i bezrobotne
• Działania aktywizujące – profilowanie, bony dla osób młodych
wspierające zatrudnienie, dofinansowanie w 50% minimalnego
wynagrodzenia dla osób powyżej 50. r. ż., zlecanie usług
aktywizacyjnych, ściślejsza integracja pomocy społecznej z
instrumentami rynku pracy
• Dostęp do usług opieki nad dziećmi – dalszy rozwój instytucji,
również w ramach Programu Maluch
• Wspomaganie utrzymania pracy oraz lepsza realizacja
zasady kształcenia ustawicznego – powstanie Krajowego
Funduszu Szkoleniowego
www.eapn.org.pl
Ubodzy pracujący – nowe działania ?:
Natura problemu ubóstwa pracujących jest złożona. Nie stanowią oni
jednolitej grupy. Dlatego adresowane ewentualne działania również
muszą być wielowymiarowe.
Tło ewentualnych decyzji:
- Polska objęta jest procedurą nadmiernego deficytu.
- Zwiększenie wydatków jest ograniczone.
- Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych, którego
częścią jest budżet państwa do końca 2014 r. musi być <= 3%PKB
Wniosek: proponowane w najbliższym czasie ewentualne
nowe rozwiązania powinny mieć neutralny charakter dla
budżetu państwa
www.eapn.org.pl
Dziękuję za uwagę!
Cezary Gaweł, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz
e-mail: [email protected]
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU
WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
Ministerstwo Pracy
i Polityki Społecznej
www.eapn.org.pl