Artykuł "Ojcowie - dzieci was potrzebują"

Ojcowie – dlaczego dzieci was potrzebują?
OBECNE czasy nie sprzyjają zakładaniu rodziny. Pęd życia oraz natłok obowiązków
skutecznie uniemożliwiają ludziom zbudowanie trwałych i silnych więzi. Pozwalają raczej
utworzyć więzi powierzchowne. Wynikiem tego jest, tak częste dziś, wchodzenie w związki
partnerskie. Dookoła można też zauważyć coraz więcej ludzi samotnych z wyboru, czyli tak
zwanych singli. Nieustannie rośnie także liczba osób rozwiedzionych lub będących w separacji.
Jednocześnie zmniejsza się liczba zawieranych małżeństw. To wszystko świadczyć może
o swobodniejszym podejściu do instytucji małżeństwa.
Socjologowie alarmują, że w ostatnich latach więzi pomiędzy rodzicami i dziećmi uległy
znacznemu rozluźnieniu. Dziś mówi się wręcz o kryzysie rodziny. Zapracowani rodzice coraz
rzadziej znajdują czas na przekazywanie dzieciom pewnych wartości, tradycji, wzorców
zachowań oraz norm społecznych. Funkcję socjalizacyjną przejmują inne jednostki (na przykład
opiekunki do dzieci) oraz instytucje (takie jak przedszkola i szkoły). (…)
Zwłaszcza przed młodymi mężczyznami stoi dziś trudne zadanie. Bowiem jak tłumaczy
dr Barbara Smolińska: „Z jednej strony oczekuje się od nich uczestniczenia w życiu rodziny,
budowania więzi z żoną i dziećmi. Z drugiej zaś wymaga się, by zarabiali dużo pieniędzy
i robili karierę. Tylko wtedy mają szansę zapewnić najbliższym odpowiedni poziom życia”.
„Wielcy nieobecni” w domu, czyli o tatach wieczorowych
Współczesną cywilizację coraz częściej określa się „cywilizacją bez ojca”. Adekwatność
tej nazwy potwierdzają badania przeprowadzone przez twórców portalu UrlopOjcowski.info,
z których wynika, że prawie co trzecie dziecko w Polsce wychowuje się bez taty. Oczywiście nie
we wszystkich przypadkach tata porzuca rodzinę. Często jego nieobecność spowodowana jest
emigracją zarobkową.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Niektóre przyczyny „nieobecności” taty w domu
● Niemal 1/3 polskich dzieci wychowuje się bez ojców, którzy wyjechali na emigrację zarobkową. Takich pociech
pozostawionych w kraju może być od pół miliona do 2 milionów (według różnych źródeł). Problem ten nazywa się
często eurosieroctwem.
● Jeśli dochodzi do rozwodu, prawo do opieki nad potomstwem w ponad 90 procentach przyznaje się matce,
dlatego dość często ojcowie nie czują potrzeby podtrzymywania kontaktów z byłą partnerką i z dziećmi – również są
nieobecni w domu.
● Blisko 1/5 ojców nie pozostaje w związku z matką dziecka i nie odczuwa konieczności odwiedzania syna lub
córki w domu.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Warto w tym miejscu powiedzieć o tym, że tata może być nieobecny w życiu potomka
przynajmniej na dwa sposoby. Pierwszy sprowadza się do sytuacji, gdy mężczyzna jest
nieobecny fizycznie. Natomiast drugi występuje wtedy, kiedy jest on nieobecny psychicznie.
(…) Michał Wroński, trener umiejętności społecznych, który prowadzi zajęcia dla ojców,
przyznaje: „Gdy proszę ich, by wybrali zwierzę, które najbardziej ich przypomina, wybierają
konia. Mówią, że są jak konie pociągowe. Z klapkami na oczach ciągną całą rodzinę na swoich
barkach, każdego dnia, byle do przodu”. (…)
Potwierdzają to następujące wypowiedzi ojców [niemal we wszystkich
wypowiedziach, które zamieszczono w tym artykule, poprawiono błędy ortograficzne lub
interpunkcyjne]:
■Maciej Piechota — fizjoterapeuta, tłumaczy: „Ja pracuję cały tydzień w swoim
gabinecie, po pracy jadę na trening i wracam bardzo późno, kiedy moje dzieci już śpią.
A w weekend, gdy mógłbym im poświęcić swój czas, to najczęściej siedzę w autokarze i jadę
gdzieś na koniec kraju zagrać mecz. Wracam w niedziele do domu nad ranem i mam wieczny
dylemat, czy odpocząć po całym tygodniu, czy wygłupiać się z dzieciakami. Zawsze wygrywa
to drugie”. (…)
Ojcowie – dlaczego dzieci was potrzebują?
2
Niezaprzeczalnym faktem jest, że do właściwego i szczęśliwego rozwoju dziecko
potrzebuje obojga rodziców. W sytuacji, kiedy jest to niemożliwe (powiedzmy w razie śmierci
taty), potrzebuje ono przynajmniej dwóch osób przeciwnej płci (niech wzorem mężczyzny
będzie wtedy dla niego dziadek, wujek lub nauczyciel). Jest to konieczne, ponieważ rodzicsingiel, mimo największych starań, nie będzie w stanie zastąpić drugiego rodzica ani też nie
wynagrodzi maluchowi jego braku.
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Czym jest rodzina oraz jakie pełni funkcje?
Definicja współczesna: Dzisiaj rodzina jest postrzegana jako najstarsza i najbardziej powszechna forma
życia społecznego i odgrywa niezwykle ważną rolę w życiu każdego człowieka. Socjolog Jan Szczepański definiuje
rodzinę jako „grupę osób, które łączy stosunek małżeński i rodzicielski”. Rodzina często jest też nazywana
podstawową komórką społeczną. To wskazuje na to, jak ważną rolę odgrywa w każdym społeczeństwie.
Ujęcie historyczne: Pierwotne i oryginalne hebrajskie słowo miszpacháh, czyli „rodzina”, może odnosić
się nie tylko do komórki społecznej, lecz także do plemienia, ludu bądź narodu. Podobne znaczenie ma również
późniejszy grecki wyraz patriá.
Poniżej przedstawiono funkcje, jakie rodzina pełni wobec swoich członków oraz społeczeństwa:
— funkcja prokreacyjna — umożliwia zaspokojenie emocjonalno-rodzicielskich potrzeb współmałżonków oraz biologiczne przetrwanie społeczeństwa;
— funkcja seksualna — jest społecznie akceptowaną formą współżycia płciowego; (…)
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Współczesne oczekiwania wobec ojcostwa
Mały chłopiec uczy się ojcostwa od wczesnego dzieciństwa. Uczy się tego poprzez
obserwację swego taty oraz innych mężczyzn i poprzez naśladowanie ich zachowań. Katarzyna
Litwińska-Malec oraz Grzegorz Chudy w opracowaniu zatytułowanym „Ukradzione ojcostwo:
obraz mężczyzny w reklamie telewizyjnej” stwierdzają, że dzisiaj „jednym
z najpopularniejszych sposobów zdobywania informacji o świecie i zadaniach społecznych jest
oglądanie telewizji”. Udowodniono, że małoletni najchętniej oglądają filmy animowane,
fabularne, a także reklamy telewizyjne, dostarczające wielu modeli zachowań.
Autorzy wspomnianego wyżej artykułu stwierdzają, że „obraz mężczyzny w reklamie
jest ubogi w cechy charakteryzujące ojcostwo”. Właśnie z tego powodu, mężczyznę z reklamy
określają jako „mężczyznę okradzionego z ojcostwa”. (…) Mężczyzna w reklamie rzadko bywa
przedstawiany jako mąż i ojciec. Priorytety takiego mężczyzny stanowią: sukces materialny,
sportowy, towarzyski oraz seksualny. Niekiedy mężczyzna w reklamie zostaje przedstawiony
w charakterze fachowca. Oczywiście jest wtedy niezawodny i ceniony przez otoczenie.
Tak wygląda wizerunek mężczyzny w reklamie, a jak prezentuje się w niej wizerunek
ojca? (…) Warto w tym miejscu przytoczyć wypowiedzi kobiet na temat ich oczekiwań wobec
mężów. To pozwoli porównać, a tym samym sprawdzić, czy rzeczywiste oczekiwania wobec
mężczyzn pokrywają się z oczekiwaniami wobec nich, podpowiadanymi przez media.
Oto kilka wypowiedzi podkreślających wagę taty w opiece nad malcem:
◄„Mamy 4-letnią córcię. Mój mąż bardzo mi pomaga, mała go uwielbia, a on ją. Też
pracuje świątki, piątki i niedziele. Często po 12 godzin, na 3 zmiany, ale po pracy zawsze ma
dla nas czas i ochotę spędzać go z nami. Uwielbiam go za to”. (…)
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Dobry ojciec — kto to taki?
Dobrze wiadomo, że nie ma na świecie idealnych ojców. Podobnie jak nie ma doskonałych matek oraz
doskonałych dzieci. Jednak istnieją pewne cechy, którymi można scharakteryzować dobrego tatę.
Zaliczają się do nich m.in.:
●świadomość własnej odpowiedzialności za rodzinę;
●obecność w życiu potomka — tata musi poświęcać mu czas, choć trochę uwagi każdego dnia;
●zapewnia poczucie bezpieczeństwa (także w sferze materialnej) i jest wsparciem dla rodziny;
●miłość, opiekuńczość i szacunek w stosunku do żony oraz dzieci; (…)
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Ojcowie – dlaczego dzieci was potrzebują?
3
Czy w obecnych skomplikowanych czasach możliwe jest bycie dobrym o ojcem?
W obecnych czasach ojcowie napotykają liczne przeszkody, które utrudniają im
sprostanie różnorodnym wyzwaniom rodzinnym. Jedną z takich przeszkód jest niewątpliwe
praca zawodowa. Wysokie wymagania stawiane przez pracodawców zmuszają pracowników do
coraz wydajniejszej pracy, ciągłego podnoszenia kwalifikacji oraz większej dyspozycyjności.
Jednak praca zawodowa nie ogranicza się jedynie do zarabiania pieniędzy. (…)
Następna przeszkoda także jest ściśle powiązana z pieniądzem. Chodzi o emigracje
zarobkowe, które są dziś bardzo powszechne. Oczywiste jest, że takie długotrwałe wyjazdy
w poszukiwaniu pieniędzy, nie służą rodzinie. (…)
♦Viola opowiada: „Mój Tata był jak słońce (…). Otulał mnie ciepłem. Gdy byłam
smutna i miałam problem, nie mądrzył się. Po prostu był. Spoglądał na mnie swoimi
niebieskimi, zatroskanymi oczami. Przytulał mnie mocno do serca. Tak, że czułam jak dla mnie
bije i mówił: »Nie martw się córciu, wszystko będzie dobrze!«. A jak zdawałam maturę, to
przyszedł pod szkołę i wyglądał mnie wśród tłumu. Nie pytał o wynik. Uśmiechnął się do mnie,
ja do Niego. Potem poszliśmy, jak za dawnych czasów, na lody do restauracji. Raz w swoim
życiu nie dotrzymał słowa. Jak jechał do szpitala. A ja nie wiem dlaczego powiedziałam: »Tato,
obiecaj, że nie umrzesz«. Obiecał, ale nie dotrzymał słowa. Kocham Go! Byłam dzięki Niemu
szczęściarzem!!!”.
Pięć kluczy do tego, aby być dobrym ojcem
Przytoczone przykłady potwierdzają, że obecnie bycie dobrym ojcem jest możliwe!
Oczywiście nie przychodzi to łatwo. Dużą pomocą dla ojców są jasne i praktyczne wskazówki,
najlepiej pochodzące z zaufanego źródła. Na rynku wydawniczym spotkać można mnóstwo
poradników z tej dziedziny, ale paradoksalnie niektóre z nich sugerują metody postepowania
zaprzeczające podpowiedziom z innych podręczników czy przewodników. No i więcej jest
źródeł opisujących rolę matki. Dopiero od niedawna eksponowana jest także rola ojca. (…)
■ KLUCZ 1: Rezerwuj czas dla rodziny: Niektórzy ojcowie uważają, że wystarczy
zadbać o utrzymanie rodziny i odpowiednie warunki do życia. Wprawdzie zabieganie o te
rzeczy może wymagać wyrzeczeń, ale jeśli nie poświęcisz dzieciom i żonie czasu, szybko
nabiorą przeświadczenia, że bardziej niż na nich zależy ci na pracy, kolegach lub swoim hobby.
Skoro matka nawiązuje więź ze swoim maleństwem, zanim się ono urodzi, to czyż nie jest
logiczny wniosek, że i ty jako ojciec mógłbyś zacząć budować więź z nienarodzonym
dzieckiem? A w jaki sposób? Słuchając bicia jego serca, wyczuwając kopnięcia (…).
■ KLUCZ 2: Dokładaj starań, aby można było z tobą porozmawiać o wszystkim:
Codzienne życie nierzadko wytrąca nas z równowagi. Nic dziwnego, że ojcowie nie zawsze
będą mieć ochotę na swobodną rozmowę, skoro ich coś gryzie i denerwuje. Jeśli jednak mimo to
dołożą wszelkich starań, aby się opanowywać i uczyć sztuki słuchania dzieci, pokażą, że
szczerze się nimi interesują. Wówczas syn lub córka chętnie podzieli się tym, co czuje i myśli.
(…)
■ KLUCZ 3: Rozsądnie udzielaj dzieciom „karcenia” – w duchu miłości, nie
szczędząc przy tym pochwał: Wspomniane tutaj „karcenie” niewiele ma wspólnego z biciem
dzieci. W szerokim znaczeniu tego słowa chodzi o udzielanie rad, korygowanie, pouczanie,
a dopiero w razie konieczności ukaranie przez nałożenie jakichś ograniczeń. Na samym końcu –
w ostateczności – ojciec może się posunąć do użycia literalnej rózgi karności. (…)
■ KLUCZ 4: Obdarzaj żonę miłością i szacunkiem: Mogłoby się wydawać, że
kochanie i szanowanie swej żony nie ma nic wspólnego z rolą ojca. Nic bardziej mylnego!
Specjaliści zajmujący się badaniami nad zdrowym rozwojem dzieci w rodzinie doszli niedawno
do wniosku: „Kobieta i mężczyzna, którzy wzajemnie się szanują i pokazują to dzieciom,
stwarzają im bezpieczne środowisko” (J. Rosenberg i W. B. Wilcox). Nasze pociechy są
bacznymi obserwatorami i szybko się uczą. Błyskawicznie pojmują, jak układają się relacje
miedzy rodzicami. (…)
Ojcowie – dlaczego dzieci was potrzebują?
4
Ojciec w XXI wieku
Jak twierdzą specjaliści, socjologowie, mężczyzna to też człowiek. Niby nic w tym nie
ma odkrywczego – a jednak coś jest! Co takiego?
Jeszcze do niedawna pokutował dawny, tradycyjny podział ról pomiędzy ojcem i matką.
Mężczyzna miał zarabiać na dom i dzieci, a kobieta miała się nimi zajmować – nakarmić je,
wykąpać, zmienić im pieluchy, pobawić się z nimi i czasami pójść z pociechami do lekarza.
Obecnie jednak zmieniły się czasy i ciągle zmieniają się ludzie. Na przykład „kobiety [będące
matkami] wymagają, żeby mężczyzna był czułym ojcem i wrażliwym mężem, a jednocześnie
był silny i dawał poczucie bezpieczeństwa” – pisze Inga Kazana, dziennikarka zajmująca się
tematyką z dziedziny medycyny i psychologii, a zarazem mama dwóch córek.
Współcześni ojcowie ►nie pretendują do miana tatusiów nieomylnych
i wszystkowiedzących. Całkiem chętnie przyznają przed dzieckiem, że czegoś nie wiedzą, po
czym sprawdzają, jak (…). Dzisiejszy ojciec ►poważnie traktuje składane przez siebie
obietnice. Oznacza to, że jeśli tata zaplanuje wspólne spędzenie czasu z synem lub córką,
a następnie daje do zrozumienia, że ma ważniejsze sprawy, które musi załatwić najpierw, nie
będzie traktowany przez dzieci poważnie. (…)
Ojcowie XXI stulecia:
● przystosowują się do nowych ról, zrywając z dawnymi tradycjami rodzinnymi;
● nie pretendują do rangi tatusiów nieomylnych i wszystkowiedzących;
● poważnie traktują składane dzieciom obietnice, np. co do spędzenia wspólnie
z synem lub córką czasu;
● liczą na wsparcie swych partnerek, które zechcą rozumieć:
■ że oprócz sukcesów mężczyzna doznaje też porażek, np. w pracy zawodowej,
■ że matka nie może być w życiu dziecka „wszechobecna”, nadmiernie go
kontrolować i we wszystkim wyręczać.
Zauważamy zatem, że ojciec XXI wieku coraz lepiej sam przystosowuje się do nowych
ról i się ich nie wstydzi, jednakże oczekuje konkretnego wsparcia ze strony partnerki, choćby
w dwóch omówionych powyżej sferach życia rodzinnego. Tak więc na posiadanie
wymarzonych, wrażliwych i twardych mężczyzn pracować muszą również kobiety! I jest to
zrozumiałe, ponieważ w dobranym i satysfakcjonującym związku wspierać powinny się obie
strony nawzajem.
Ojcowie — dzieci naprawdę was potrzebują!
W jakim stopniu osoba taty przyczynia się do rozwoju dziecka? Czego uczy relacja
z nim? Jakie funkcje wychowawcze spełnia? Wreszcie, jakie skutki powoduje wychowanie
malca bez taty? Na te pytania spróbujemy teraz odpowiedzieć. (…)
Opracowanie: Elwira Wróbel
Współpraca: Zbigniew Lewandowski i zespół Redkor.pl
Jak nabyć to obszerne i niezwykle praktyczne opracowanie tematu – zobacz zakładkę „Zamówienie”