Kamień architektoniczny i dekoracyjny

Anna Smoleñska, Marek Rembiœ
Kamieñ architektoniczny
i dekoracyjny
W dniach 23–24 wrzeœnia 2003
roku odby³a siê ogólnopolska konferencja naukowa: „Kamieñ architektoniczny i dekoracyjny” zorganizowana przez Zak³ad Z³ó¿ Surowców Skalnych na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska Akademii Górniczo-Hutniczej.
Konferencjê otworzy³ Prorektor
AGH ds. Nauki, Pan prof. Janusz
Kowal zwracaj¹c uwagê na harmoniê panuj¹c¹ w rozwoju badañ naukowych prowadzonych przez
Akademiê, zarówno w zakresie nowatorskich kierunków: informatyki
i telekomunikacji, jak i tradycyjnych
zwi¹zanych z geologi¹ i górnictwem. Podkreœli³ te¿ wagê problematyki zwi¹zanej z zastosowaniem
i konserwacj¹ kamienia we wspó³czesnej gospodarce. Myœl tê kontynuowa³ przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego konferencji dr
hab. in¿. Jan Bromowicz, prof.
AGH. We wprowadzeniu do obrad
poruszy³ on problem dysharmonii
panuj¹cej pomiêdzy sposobem
traktowania materia³ów kamiennych z jednej strony jako tajemniczych i przez to niezbyt lubianych,
a z drugiej strony po¿¹danych
z uwagi na szereg zalet. Zwróci³ te¿
uwagê na zas³ugi patrona Uczelni
ks. Stanis³awa Staszica, który
przed prawie dwustu laty w dziele
„O Ziemiorodztwie Karpatow, i innych gor i rownin Polski”, wykaza³
ogromne umiejêtnoœci i gospodarcze wyczucie w ocenie polskich
z³ó¿ materia³ów kamiennych.
Konferencja by³a miejscem prezentacji wyników badañ materia³ów kamiennych zwi¹zanych z ich
wydobyciem, ocen¹ jakoœci, zastosowaniem, niszczeniem i konserwacj¹. Tak ró¿norodna tematyka
skupi³a uczestników reprezentuj¹-
cych krajowe oœrodki naukowe:
Akademiê Górniczo-Hutnicz¹, Akademiê Sztuk Piêknych w Krakowie,
Instytut Górnictwa Odkrywkowego
we Wroc³awiu, Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie, Miêdzyuczelniany Instytut Konserwacji
i Restauracji Dzie³ Sztuki w Warszawie i Krakowie, Pañstwowy Instytut Geologiczny w Warszawie
i Gdañsku, Politechnikê Wroc³awsk¹, Polsk¹ Akademiê Nauk w Krakowie, Uniwersytet Wroc³awski
i Poznañski, Wojskow¹ Akademiê
Techniczn¹) oraz specjalistów zajmuj¹cych siê obróbk¹ kamienia
i konserwacj¹ dzie³ sztuki. Konferencja odby³a siê w trzech sesjach
tematycznych.
W ramach esji I: „Kamieñ w architekturze i jego konserwacja”
omawiano materia³y kamienne
u¿yte w historycznych budowlach
ró¿nych regionów Polski.
Drug¹ czêœæ tej sesji poœwiêcono problematyce metod stosowanych w konserwacji kamienia. Profesor Irenesz P³uska omówi³ wspó³czesne metody konserwacji zabytków kamiennych w aspekcie technicznym i estetycznym. Podkreœli³
istotn¹ rolê konserwatora – restauratora, którego dzia³alnoœæ powinna
byæ umiejêtnoœci¹ rekonstruowania
oraz sztuk¹ m¹drej interpretacji
dawnych dzie³. Zapewni to kamiennym dzie³om sztuki dalsz¹ ich egzystencjê, czêsto te¿ przywróci im si³ê
oddzia³ywania artystycznego.
Przyk³ady przeprowadzonych
konserwacji zniszczonego kamienia
zosta³y zaprezentowane przez Andrzeja M. Tekielaka (gmach Biblioteki Jagielloñskiej) i Lecha Chwilczyñskiego (nagrobek Kazimierza
Jagielloñczyka w Kaplicy Œwiêtokrzyskiej Katedry na Wawelu).
Przemówienie Prorektora AGH ds. Nauki, prof. dr. hab. in¿. Janusza Kowala
inauguruj¹cego Konferencjê Naukow¹: „Kamieñ architektoniczny i dekoracyjny”
(fot. M. Rembiœ)
Sesja II: „Konserwacja Kaplicy
Zygmuntowskiej” dotyczy³a najcenniejszego i zapewne najpiêkniejszego zabytku sztuki kamieniarskiej Polski. Referaty jej poœwiêcone porusza³y problematykê
dotycz¹c¹ pochodzenia kamienia,
jego niszczenia oraz historycznych
i wspó³czesnych prac konserwatorskich.
Sesja III: „Wydobycie i ocena
jakoœci kamienia dla potrzeb architektury i konserwacji” obejmowa³a
zagadnienia zwi¹zane z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i metodami eksploatacji z³ó¿ materia³ów
kamiennych w Polsce oraz perspektywami funkcjonowania gospodarki kamieniami budowlanymi
na tle wymagañ normatywnych
obowi¹zuj¹cych w Unii Europejskiej:
Referaty zosta³y wydane drukiem w postaci obszernych, recenzowanych artyku³ów w Materia³ach
konferencji naukowej: „Kamieñ architektoniczny i dekoracyjny”.
W trakcie obrad i dyskusji towarzysz¹cej referatom zarysowa³y siê
postulaty dotycz¹ce koniecznoœci
podjêcia dzia³añ zwi¹zanych z:
– rozszerzeniem na wiêksz¹ skalê informacji na temat mo¿liwoœci wykorzystania rodzimych
materia³ów kamiennych. Szczególnie silnie podkreœlano po-
trzebê informowania architektów w zakresie mo¿liwoœci stosowania polskiego kamienia.
Podano szereg przyk³adów
u¿ycia materia³ów kamiennych
pochodz¹cych z odleg³ych krajów, co czêsto jest powodem
du¿ych trudnoœci w pracach remontowych obiektów podlegaj¹cych silnemu zu¿yciu. £¹czy
siê z tym koniecznoœæ rejestracji pochodzenia materia³ów
w aktualnie realizowanych budowlach;
– ustaleniem zasad dotycz¹cych
oceny zmian stanu zachowania
konserwowanych
obiektów
w miarê up³ywu czasu;
– utworzeniem bazy danych dotycz¹cych pochodzenia i stanu
zachowania materia³ów kamiennych na wzór podobnych,
od lat ju¿ gromadzonych, np.
we Francji.
Konferencja by³a miejscem
dyskusji i wymiany doœwiadczeñ
specjalistów reprezentuj¹cych ró¿ne dziedziny nauki: geologów, górników, architektów, historyków
sztuki i konserwatorów dzie³ sztuki.
Przyczyni³a siê do nawi¹zania wzajemnych kontaktów, które byæ mo¿e w przysz³oœci zaowocuj¹ wspólnymi pracami naukowymi i nowymi
rozwi¹zaniami technicznymi.
Prace konserwatorskie prowadzone w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Kamienio³om w Trzuskawicy – przyk³ad oddzia³ywania górnictwa skalnego na
Uzupe³nianie ubytków formy rzeŸbiarskiej mas¹ mineraln¹ imituj¹c¹ piaskowiec
œrodowisko (referat El¿biety Pietrzyk-Sokulskiej)
(referat Gra¿yny Chromy-Roœciszewskiej i Anny Janickiej)
10
BIP 123 – Listopad 2003 r.