Platforma Kultury

Pobrano z PlatformaKultury.pl
08.10.2014
Pobyt tolerowany. Odsłona druga. Lublin
____________________________
13 października rozpoczniemy w Dzielnicowym Domu Kultury “Węglin” w Lublinie drugą część projektu
“Pobyt tolerowany. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych”, która trwać będzie pięć dni, do 17
października. W ciągu tych dni przeprowadzone zostaną warsztaty dla młodzieży INNI SĄ W NAS,
warsztaty dla seniorów OBCE SMAKI, spotkania sąsiedzkie NA PRYWACIE, performans POBYT
TOLEROWANY oraz otwarte spotkanie GOŚCINNOŚĆ. GOŚĆ, INNY. Zapraszamy wszystkich
zainteresowanych.
"POBYT TOLEROWANY" - (termin prawny) forma ochrony, dzięki której cudzoziemiec, któremu
odmówiono nadania statusu uchodźcy, może legalnie przebywać na terytorium obcego państwa.
"[...] często obcy jest tym, który kwestionuje" - tak jakby samo jego zjawienie się naruszało spokój
panowania tego, co swoje, zakłócało porządek zadomowienia, rzucało wyzwanie błogiemu stanowi, w
którym wszyscy mogą czuć się u siebie, a wszystkie rzeczy zdają się spoczywać na swoim miejscu.
Jako nieswój, Obcy - według częstego rozpoznania - jawi się jako problem”.
Działania wpisane w projekt „Pobytu tolerowanego” wychodzą od nakreślonej powyżej kategorii
gośćInności według Jacquesa Derridy. Tak rozumiane pojęcie gościnności zakłada „dekonstrukcję
poczucia bycia u siebie w domu”, swoiste wydomowienie.
Projekt „Pobyt tolerowany. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” zakłada udział w dyskusji wokół
tematu uchodźstwa i imigracji; konfrontuje uczestników z 4 miast (Legnicy, Poznania, Bytomia, Lublina)
poprzez działania (warsztaty dla młodzieży: "INNI SĄ W NAS"; warsztaty dla seniorów: "OBCE SMAKI";
spotkania sąsiedzkie: "NA PRYWACIE"; akcję „POBYT TOLEROWANY” i otwarte spotkanie:
"GOŚCINNOSĆ. GOŚĆ, INNY") z pojęciem gościnności.
Nadrzędnym celem projektu jest kształtowanie świadomości społecznej, upowszechnianie wiedzy na
temat uchodźstwa oraz budowanie pokojowych relacji międzyludzkich.
Projekt “Pobyt tolerowany” powstał w wyniku kilkumiesięcznego procesu prowadzonego z inicjatywy
Centrum Kultury Niezależnej Teatr Szwalnia w Łodzi oraz Ośrodka Teatralnego Kana w Szczecinie.
Premierowe prezentacje samej akcji odbyły się w marcu 2013 w ramach ogólnopolskiej akcji Dotknij
Teatru w Łodzi i spotkały się z dużym zainteresowaniem odbiorców. Na proces ten złożyły się prace
badawcze pozwalające zapoznać się z sytuacją uchodźców w Polsce; spotkania, zajęcia i warsztaty dla
dzieci z Ośrodka dla Cudzoziemców w Grotnikach k/Łodzi oraz wielokrotne spotkania z pewną rodziną
czeczeńskich uchodźców przebywającą na terenie naszego kraju na mocy pobytu tolerowanego.
Doświadczenie mówienia o problemach niewygodnych, niski stan wiedzy o problemie uchodźstwa
spowodował potrzebę zbudowania komplementarnego projektu edukacyjno-kulturalnego, który łączy
działania poznawcze z praktyką.
DZIAŁANIA W RAMACH PROJEKTU:
1. „INNI SĄ W NAS“ - warsztaty dla młodzieży
Działania warsztatowe mają na celu dekonstrukcję poczucia bycia u siebie w domu, wprowadzenie w
strona 1 / 6
Pobrano z PlatformaKultury.pl
taki stan wydomowienia, aby osoba uczestnicząca zyskała obcość wobec samego siebie. Wyrzeczenie
się bycia u siebie, oddanie siebie do dyspozycji Innego, pozwoli na bliższą obecność ze sobą i
rozumienie Tego, który znajduje się obok. Tak przyjmowany gość to „ktoś inny niż ja, radykalnie inny”.
Podczas realizacji proponowanych zadań pojęcie Innego zostanie poddane rewizji. Teoretyczne ujęcia
metodologii kulturoznawczych znajdą niniejszym swoje odzwierciedlenie w bezpośrednich działaniach
edukacyjnych, które – za Julią Kristevą - wskażą, że „Inni są w nas i to my jesteśmy Inni”. Filozofia
Kristevej jest filozofią otwartości, która przenosi środek ciężkości na indywiduum – tutaj każde „ja” jest
„Innym”, więc nie ma takiej „inności”, która powinna spotykać się z niesprawiedliwością i represjami.
koncepcja i realizacja: Weronika Fibich
2. „OBCE SMAKI“ - warsztaty kulinarne dla seniorów
Z przepisów spisanych od uchodźców z Czeczenii spróbujemy przybliżyć obce smaki. Warsztaty
kulinarne mają na celu zasmakowanie w potrawach kuchni kaukaskiej. Podczas wspólnego gotowania
tematem przewodnim będzie GośćInność. Rozpoznawanie tego, co jest nam znane, od tego co
odległe, obce. W swobodnej rozmowie zapoznamy uczestników warsztatu z naszym doświadczeniem
opowieści o losie uchodźców. Zależy nam, aby zwrócić uwagę na łatwe w przyjmowaniu oczywistości,
że „swoi” są zawsze lepsi od „innych”, a własne konwencje kulturowe (czyli to, jak myślimy i działamy)
traktujemy jako naturalne, oczywiste i często jedynie słuszne. Naturalnym jest, iż taki stan wiedzy
powoduje powstawanie różnych etnocentryzmów powstających wewnątrz kultur, a także idei środka
oraz myślenie o naszej kulturze jako naturalnej w przeciwieństwie do kultur innych.
koncepcja i realizacja: Weronika Fibich, Ewa Łukasiewicz, Patrycja Terciak
3. „GOŚCINNOŚĆ. GOŚĆ, INNY” - otwarte spotkanie
Tematem spotkania będzie problematyka uchodźcza. Obecność Innego jako gościa w naszym miejscu
przebywania. Odczytanie pojęcia pobyt tolerowany. Zapoznanie się z procedurą uchodźczą oraz
sytuacją uchodźców na terenie naszego kraju. Zależy nam na upowszechnianiu wiedzy dotyczącej
Innego, aby kształtować świadomość społeczną w atmosferze otwartości, rozumienia i rozpoznawania.
Dla ukazania jak najszerszego kontekstu wywołanego tematu Innego w spotkaniu wezmą udział:
ekspert do spraw uchodźców oraz twórcy projektu.
4. "POBYT TOLEROWANY" - akcja w prywatnym mieszkaniu
Pobyt tolerowany to niepewne jutro, łączące aspekty uchodźczej przeszłości i teraźniejszości. Jest
soczewką skupiającą jednostkowość, wobec której Inni to my; kalejdoskopem przedstawiającym
warianty postrzegania przemilczanej rzeczywistości. Dylemat odpowiedzialności za usłyszane historie
oraz ich wykorzystanie staje się problemem wspólnym - niewiedza i niepamięć przestają być wymówką.
Pobyt tolerowany to stan pozornej ochrony i bezpieczeństwa. Nikt nie jest "u siebie".
Opowieść wykorzystująca różnorodne środki wyrazu artystycznego akcentuje kwestie najistotniejsze
dla „uchodźczego bytu” – absurd i obłudę systemu, zależności polityczne, ograniczenia prawne,
powracające wspomnienia i tęsknotę za rodziną, krajem, normalnością, pełnym człowieczeństwem.
Obnaża stan, w którym osobiste doświadczenia wojny korespondują z niepewną przyszłością,
pozornym bezpieczeństwem oraz druzgocącą stagnacją, jaką uciekinierzy z krajów ogarniętych
konfliktami zastali w Polsce.
Miejsce gry – prywatne mieszkanie - staje się przestrzenią deziluzji i spotkania, nie tylko z prawdą
strona 2 / 6
Pobrano z PlatformaKultury.pl
swoistych świadectw, ale także ze współuczestnikami akcji i samym sobą. W tej wspólnocie rodzą się
pytania. Nie na wszystkie znajdują się odpowiedzi. I nie na wszystkie odpowiada się bezrefleksyjnie.
koncepcja i realizacja, scenariusz, prowadzenie wywiadów z cudzoziemcami: Weronika Fibich
narrator akcji, scenariusz: Ewa Łukasiewicz
instalacje: Justyna Rochala
materiał video: Grzegorz Habryn (PSM)
zdjęcia i materiał video z udziałem rodziny cudzoziemców: Ewa Ciechanowska
muzyka: Tomasz Krzyżanowski
montaż audycji radiowej, gromadzenie materiałów, organizacja i promocja projektu: Patrycja Terciak
gromadzenie materiałów, organizacja i promocja projektu: Elżbieta Mentel, Katarzyna Skręt
konsultacje merytoryczne, tłumaczenia: Joanna Paliwoda-Szubańska
Szczególne podziękowania dla rodziny cudzoziemców (z Czeczenii) – Luizy i Adama z dziećmi Khedą,
Abdulem, Mediną, Aiszą oraz Eliną, za rozmowy, spotkania i wspólne gotowanie.
5. ZDARZENIA PODSUMOWUJĄCE
Podsumowanie projektu „POBYT TOLEROWANY. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” odbędzie się
w przestrzeni prywatnego mieszkania, gdzie spotkaniu z mediami towarzyszyć będzie wystawa
fotografii, instalacja wizualna oraz rozmowa z Krystyną Kurczab-Redlich – reportażystką, świadkiem
dwóch wojen czeczeńskich.
Na cykl prezentowanych fotografii składają się portrety wykonane przez Ewę Ciechanowską bohaterom
akcji Pobyt tolerowany – małżeństwu – Adamowi i Luzie. Wystawę stanowi zbiór zdjęć wywoływanych
podczas wszystkich spotkań przeprowadzonych w ramach projektu.
Podczas finału Pobytu tolerowanego udostępniona zostanie także instalacja wizualna, która w ramach
inicjatywy Emergency Biennale in Chechenya będzie przesłana do Groznego, gdzie po odzyskaniu
przez Czeczenię suwerenności ma powstać kolekcja sztuki współczesnej. Instalację stanowić będzie
nie tylko dokumentacja działań w ramach Pobytu tolerowanego, ale także twórczy komentarz do niej,
za którego kształt odpowiadają twórcy projektu.
Kontekst społeczny, historyczny i polityczny sytuacji Czeczenii przybliży w swoim wystąpieniu Krystyna
Kurczab-Redlich. Jako reportażystka obu wojen czeczeńskich, twórca filmów dokumentalnych oraz
autorka m.in. książki Głową o mur Kremla. Nowe fakty, specjalistycznie odniesie się do problemu
uchodźstwa w Polsce i obecnej sytuacji pomiędzy Rosją a Czeczenią.
Najbliższe działania: 13-17 października 2014, Lublin, Dzielnicowy Dom Kultury „Węglin” strona 3 / 6
Pobrano z PlatformaKultury.pl
W ramach projektu „POBYT TOLEROWANY. Cykl działań edukacyjno-kulturalnych” w każdej z
czterech miejscowości objętych wydarzeniami, odbywają się te same zdarzenia (w terminach
zaplanowanych z organizatorem na miesiąc przed prezentacjami).
WRZESIEŃ -LEGNICA
17-21.09
PAŹDZIERNIK -LUBLIN
13-17.10
wtorek 14 października, godz. 10.00 – DDK „Węglin” lub prywatne mieszkanie
warsztaty dla seniorów „Obce smaki”
środa 15 października, godz. 12.00 – prywatne mieszkanie
akcja „Pobyt tolerowany” (dla grupy z warsztatów kulinarnych)
godz. 17.00, 19.00 – prywatne mieszkanie
akcja „Pobyt tolerowany”
czwartek 16 października, godz. 9.30 – DDK „Węglin”
warsztaty dla młodzieży „Inni są w nas”
godz. 17.00, 19.00 – prywatne mieszkanie
akcja „Pobyt tolerowany”
piątek 17 października,
godz. 17.00 – prywatne mieszkanie
akcja „Pobyt tolerowany”
godz. 19.30 – DDK „Węglin”
strona 4 / 6
Pobrano z PlatformaKultury.pl
spotkanie otwarte „Gościnność. Gość, Inny”
LISTOPAD -POZNAŃ
12-16.11
GRUDZIEŃ -BYTOM
03-07.12
STYCZEŃ –SZCZECIN (PODSUMOWANIE PROJEKTU)
17.01
sobota 17 stycznia, godz. 18.00 –prywatne mieszkanie
otwarcie wystawy fotografii Ewy Ciechanowskiej; omówienie projektu „POBYT TOLEROWANY. Cykl
działań edukacyjno-kulturalnych” z uwzględnieniem obecności lokalnych mediów; prezentacja instalacji
przygotowanej na Emergency Biennale in Chechenya
godz. 20.00
spotkanie z reporterem –świadkiem i specjalistą w temacie sytuacji w Czeczenii
Organizator:
Ośrodek Teatralny Kana, pl. św. Piotra i Pawła 4/5, Szczecin, tel. 914341561
Partnerzy:
Centrum Kultury Niezależnej Teatr Szwalnia, Łódź
Ośrodek Nowy Świat, Legnica
Dzielnicowy Dom Kultury "Węglin", Lublin
Teatr Ósmego Dnia, Poznań
Bytomskie Centrum Kultury, Bytom
Patronaty:
Narodowe Centrum Kultury; Platforma Kultury
kwartalnik teatralny „NIETAK!T”
strona 5 / 6
Pobrano z PlatformaKultury.pl
polski wortal teatralny e-teatr
Gazeta Wyborcza. Lublin
Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet: edukacja
kulturalna).
strona 6 / 6