docKoniec Słownik Powrót
download 
Reklamacja Transkrypt
Koniec Słownik Powrót
Raport ERP MRP II 2010 - cz. 2 Powrót Identyfikacja wersji oprogramowania Słownik Expertis HORNET Koniec IFS Applications Impuls Uwagi Poprzednia nazwa oprogramowania, jeżeli uległa zmianie w ostatnich trzech latach Data wprowadzenia pierwszej wersji tego oprogramowania na rynek polski Pełne oznaczenie najnowszej, już komercyjnie dostępnej wersji oprogramowania,której dotyczą dane Data wprowadzenia aktualnie dystrybuowanej wersji oprogramowania na polski rynek Do kiedy obsługiwana będzie aktualna wersja zlokalizowanego oprogramowania Oznaczenie poprzedniej wersji oprogramowania Data wprowadzenia na rynek polski poprzedniej wersji oprogramowania Zasada wprowadzania nowych wersji( np. raz na rok...) Kraj pochodzenia - siedziby firmy dostarczającej na rynek polski opprogramowanie Dystrybutor oprogramowania w Polsce Struktura funkcjonalna oprogramowania Przeznaczenie oprogramowania Wielkość przedsiębiorstwa Małe (do 2-3 000 transakcji/mc,do 3000 indexów,do 30 użytkowników) Średnie(do 10 000 transakcji/mc,do 10 000 indexów,do 60 użytk.) Duże(>10 000 transakcji/mc,>10 tys.indexów,>60 użytk) 2000 Xpertis 2008 5.0 Nowa wersja IFS Applications 5.4 30.10.2007 2007 06.11.2007 04.2006 wg potrzeb rynku wg potrzeb rynku ciągłe uaktualnianie funkcjonalności wg potrzeb rynku Polska Szwecja Polska BHMsoft IFS Poland BPSC Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Xpertis 2006 30.10.2006 2006 raz na rok Polska Przedsiębiorstwo z rozbudowaną siecią dystrybucyjną Eksploatacja skomplikowanych urządzeń np. elektrownia, głównie gospodarka remontowa System obsługuje specyficzne wymogi rodzaju/gałęzi przemysłu: a. Ciężki b. Motoryzacja. Produkcja finalna c. Motoryzacja. Produkcja i dostawa komponentów d. Elektromaszynowy e. Produkcja materiałów budowlanych / ceramicznych f. Precyzyjny g. Elektroniczny h. Spożywczy (produkcja procesowa i dyskretna) - obsługa hodowli i kontraktacji i. Chemiczny procesowy j. Farmaceutyczny aparaturowy k. Lekki l. Meblarski m. najczęściej występujące gałęzie zastosowań w Polsce. Nie więcej niż trzy główne. Główne aplikacyjne cechy oprogramowania Typ produkcji obsługiwany a. DTO (Design To Order) lub ETO (Engineering To Order) realizacja na indywidualne zamówienie - projektowanie i realizacja b. MTO - produkcja zleceniowa c. Produkcja powtarzalna (masowa) d. Obsługa produkcji wyszczuplonej (lean production) e. JIT w sferze produkcji f. KANBAN w sferze produkcji i zaopatrzenia g. Produkcja ciągła aparaturowa - obsługa h. Wiele wariantów jednostkowych zamówień konfigurowanych z dostępnych wariantów i opcji i. Produkcja specjalizowana np. wrażliwa na modę - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Budowlany, Deweloperski - Produkcja, KonstrukcyjnoBudowlany, Energetyka i przedsiębiorstwa użyteczności publicznej Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak Obsługa sieci dystrybucyjnych: a. Zarządzanie kontaktami z dostawcami SRM b. Współpraca z klientami CRM c. Zarządzanie transportem Obsługa majątku trwałego - gospodarka remontowa Sterowanie jakością APS - zaawansowane techniki planowania i harmonogramowania S&OP - planowanie sprzedaży i operacji Typy przedsiębiorstw Przedsiębiorstwo jednofirmowe Przedsiębiorstwo wielofirmowe Przedsiębiorstwo międzynarodowe Analizy ekonomiczno - finansowe - narzędzia Rachunkowość zarządcza i sterowanie finansowe System informacji zarządczej - Business Inteligence BI Rachunkowość zaangażowania projektu Finansowa obsługa wytwarzania/montażu na zamówienie Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak TAK Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak - - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - moduł IFS Analiza Zarządcza Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Windows, Linux, Novell MS Windows UNIX, Windows NT Unix, Windows NT, Linux, OS/390/AIX Własna baza danych, pełna wersja -tak, runtime - tak xHarbour 0.93, MySQL 4.0, MS SQL 2005, Oracle ORACLE Oracle IBM PC, Palmtopy (PDA), Terminale IBM, HP, Sun, Fujitsu Siemens IBM, Sun, HP Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak wspomaganie HACCP,ISO,Labol atorium Charakterystyka oprogramowania Dane ogólne o oprogramowaniu Systemy operacyjne Baza(y) danych, pełna wersja, runtime Platformy sprzętowe Architektura klient / serwer Graficzny interfejs użytkownika Tak Tak Zdalna praca użytkowników (WEB)-jeśli nie wszystkie moduły to wpisać częściowo Możliwość zestawiania oprogramowania dla przedsiębiorstwa z elementów pochodzących od różnych dostawców SOA (Service oriented architecture) Możliwość pracy z wykorzystaniem oprogramowania udostępnianego w obcym ośrodku w trybie ASP (Application System Provider) SaaS Powierzanie pełnej obsługi informatycznej jednostce zewnętrznej Przetwarzanie w chmurze - Cloud Computing Dziedzinowa specyfikacja - cech oprogramowania Struktura produktu - obsługa a. Struktury produkcyjnej opisującej technologię wytwarzania b. Struktury konstrukcyjnej–oddzielonej od produkcyjnej c. Zmiany konstrukcyjne – synchronizacja obsługi zmian w bazie danych konstrukcyjnej i produkcyjnej, zleceniach produkcyjnych i zamówieniach Obsługa receptur dla produkcji procesowej Dystrybucja (DRP) - obsługa a. Powiązania między zakładami, hurtowniami, odbiorcami b. Planowanie uzupełniania zapasów w powiązanych podmiotach i w całej sieci Obsługa obsługa łańcucha dostaw SCM Możliwość wykorzystania systemu GS1 - kodowania i obsługi Rachunkowość Konsolidacja w rachunkowości przedsiębiorstwa wielofirmowego Obsługa przedsiębiorstwa międzynarodowego a. Wielojęzyczność b. Wielowalutowość częściowo Z wykorzystaniem technlogoii ASP DOT NET - lub pulpit zdalny Tak Obieg dokumentów,B2B - - Tak Tak Tak - Tak Tak - - Tak - - Tak - Tak Tak - Tak Tak Możliwe - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak TAK Tak Tak c. Jednolity systemem oznakowania towarów e. Zestaw procedur do zbudowania własnego systemu rachunkowości, o ile nie jest dostarczany własny system firmy System płacowy a. Wbudowany do systemu i modyfikowalny do potrzeb przedsiębiorstwa b. Zalecany system płacowy zewnętrzny z gwarantowaną możliwością połączenia z oferowanym oprogramowaniem (nazwa, producent) Obsługa sprzedaży a. Obsługa punktów sprzedaży (POS) b. Obsługa zwrotów c. Obsługa opakowań zwrotnych d. Obsługa procedur sprzedaży i rozliczeń zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi d. Serwis techniczny produktów przedsiębiorstwa - obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna e. Wykorzystanie kodów kreskowych lub RFID (znaczników radiowych) Gospodarka remontowa a. Wbudowana w system b. Oddzielne oprogramowanie Elektroniczna wymiana informacji: a. Wersja polska b. Wersja obcojęzyczna d. Wbudowany dostęp i wykorzystanie technik internetu e. Wykorzystanie formatu XML Sterowanie jakością w przedsiębiorstwie (TQC, GMP zwłaszcza w farmacji, HACCP w przemyśle spożywczym), procedury ISO 9000 - 2000 a. Wbudowana w system c. Oprogramowanie zewnętrzne jeżeli nie jest oferowane oprogramowanie własne. Jeżeli rekomendowane, to jakie? Możliwości adaptacji systemu Własne prace programowe, adaptacyjne i wprowadzanie modyfikacji przez nabywcę oprogramowania a. CASE Tak Tak Tak Tak Własny system - - Tak Tak Tak Tak Tak Własny system Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak - Plan 9000 Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - - - Tak Tak Tak Własny system Tak - - Tak Tak licencja developerska - Tak - - b. Modyfikacja programów c. Mechanizmy sterowania przepływem prac (work flow) wbudowane w system d. Dostosowanie do wymogów GS1 d. Inne narzędzia. Wykorzystanie danych istniejących w systemach informatycznych. a. Automatyzacja przenoszenia danych do bazy danych systemu Interfejsy do systemów CAD/CAM a. Dostęp do rysunków b. Tworzenie w CAD specyfikacji materiałowych i zautomatyzowane przenoszenie ich do bazy danych c. Przygotowanie danych do sterowanie obrabiarkami Polonizacja - lokalizacja oprogramowania: a. Dokumentacja pisana systemu b. Teksty pomocy pełne, takie jak w oryginale c. Ekrany i wydruki d. Instrukcje operowania oprogramowaniem dla konkretnych użytkowników tworzone w procesie wdrażania oprogramowania Wsparcie wdrażania a. Metoda wdrażania b. Oprogramowanie wspierające modelowanie procesów gospodarczych, modelowanie przedsiębiorstwa typu Entreprise Modeler) c. Czy zmiana modelu procesów automatycznie zmienia ustawienia systemu,czy niezbędna jest praca konsultanta Dane szczegółowe oprogramowania Rachunkowość, finanse i księgowość Kontroling finansowy: - Rozszerzone analizy na podstawie danych innych niż księgowe - Zalecana częstotliwość analiz Tak Tak Tak TAK - Tak - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak off-line i on-line Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Metodyka własna HTproces Tak Tak Tak Tak konsultant Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Własna IFS Implementation Method Własna Tak - Tak - konsultant - Praca konsultanta - Tak Tak wg potrzeb wg potrzeb Tak Zgodnie z potrzebami HORNET BI -zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych a. Możliwość pracy niezależnie od rodzimego oprogramowania MRP b. Baza danych dla hurtowni danych - ta sama co dla MRP - inna, jaka? c. Zaawansowany system analiz on line typu OLAP d. Planowanie strategiczne - optymalizacja e. APS - symulacja w powiązaniu z planowaniem operacyjnym (APS - Advanced Planning and Scheduling) f. Planowanie scenariuszowe g. Analiza wskaźnikowa działalności przedsiębiorstwa i. Zarządzanie relacjami z właścicielami kapitału w powiązaniu z zarządzaniem strategicznym j. . Modele procesów gospodarczych i ich interpretacja: - Strategiczna tablica wyników - Kokpit zarządzania - Repozytorium wiedzy - Repozytorium wskaźników . Techniki pomiaru i sposób ich interpretacji. Liczba gotowych do użycia wskaźników. . Analiza wskaźnikowa (ROCE) działalności przedsiębiorstwa Zgodnożć z dyrektywami podatkowymi UE i kodeksem celnym UE - w tym rozróżnienie transakcji pozaunijnych i odwzorowanie ich skutków. Podać ilość klientów i gdzie o ile wdrożono Obowiązki statystyczne w tym INTRASTAT Obsługa typowego planu kont Maksymalna ilość segmentów konta Tak - Tak Tak Microsoft SQL server 2005 Tak - - Tak Tak Tak Tak SQL server MS - Nie Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Nie Tak Tak Tak Tak Tak 200 - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak do zdefiniowania Tak 10 dowolna liczba segmentów do zdefiniowania Tak 10 zaleznie od liczby segmentów Maksymalna długość segmentu Maksymalna długość konta Wielowalutowość: a. Transakcje i rozliczenia międzynarodowe b. Zagadnienia związane z euro Wielojęzyczność (teksty) a. Możliwość pracy równoczesnej wielu użytkowników w wielu językach b. Obsługa języka rosyjskiego, ukraińskiego (wydruki, ekrany) Budżetowanie i prognozowanie Operacje finansowe i handlowe pomiędzy przedsiębiorstwami w holdingu. Konsolidacja danych finansowych przedsiębiorstw w ramach grupy / holdingu Rozliczanie projektów - kontraktów (engineering to order) a. Z udziałem podwykonawców (subkontrakty) b. Możliwość automatycznego/wspomagania dokonania rozliczeń z podwykonawcą po otrzymaniu zapłaty od głównego klienta Obsługa rozdzielników kosztów Rozliczanie klientów będących także dostawcami (kompensata należności i zobowiązań) Wprowadzanie danych z dzienników zewnętrznych Prognozowanie przepływów finansowych Tworzenie zestawień bilansowych (propozycje F-01, F-02 ...) Obsługa kasy Interfejsy do oprogramowania do analiz Możliwość szybkiego dokonania transferu danych ( tam i powrót) do Excela Powiązanie z systemami bankowymi a. Płatności b. Nalezności Środki trwałe Tworzenie struktury środka trwałego Naliczanie amortyzacji a. Zgodnie z Ustawą o Rachunkowości 20 znaków + 6 segmentów po 8 znaków - 10x10 Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak 150 znaków dla segmentu Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak c. Amortyzacja podatkowa d. Modernizacje i ulepszenia środków trwałych e. Koszty konsrwacji i obsługi Rozliczanie ubezpieczeń Należności Grupy odbiorców / klasyfikacja (utworzonych ze względu na dyskonta, wiarogodność płatniczą itp.) Naliczanie podatków (akcyza, itp.) Zarządzanie płatnościami dla poszczególnych dostawców Kontrola kredytu przy sprzedaży Zobowiązania Grupy dostawców / klasyfikacja (ze względu na wielkość obrotów, poziom cen, dyskonta itp.) Blokowanie własnych płatności Zarządzanie przepływem gotówki Automatyczne propozycje płatności dla grup dostawców Prognoza stanu gotówki z uwzględnieniem wiarogodności klientów Kontrolowanie płatności dla grup dostawców Sprawdzanie warunków płatności i upustów wg kontraktów Płace Własny system modyfikowalny do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa Oferowany system zewnętrzny Sprzedaż Wielowalutowość, w tym: Wielojęzyczność (teksty dokumentów i wolnego tekstu) Rozliczanie rabatów i skont zgodnie z polskimi przepisami Ubezpieczenia Iinni płatnicy niż nabywca, wiele źródeł pokrycia należności , różne punkty dostawy Operacje celne, zwłaszcza odliczenia przy reeksporcie Kontrola realizacji zamówień Polityka cenowa przedsiębiorstwa Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Własny system Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak a. Obsługa katalogów cenowych b. Różne ceny i polityki cenowe dla różnych klas odbiorców Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Pozycje alternatywne proponowane odbiorcom Analiza statusu klienta a. Ryzyka finansowego b. Kontrola kredytu c. Wiarogodności płatniczej Wystawianie dokumentacji handlowej Wystawianie dokumentacji spedycyjnej i celnej Reklamacji ilościowo - wartościowe, obsługa Rozliczanie dostaw częściowych. Nadzorowanie harmonogramu dostaw Rozliczanie dostaw Prowizja agentów handlowych Analiza rynków zbytu Analiza wartościowa sprzedaży wyrobów i ich grup Nadzorowanie realizacji planu sprzedaży Zbieranie danych marketingowych Gromadzenie danych w bazie danych o klientach, potencjalnych klientach, rynkach itp. Obsługa korespondencji, wysyłki prospektów itp. ATP - Określanie ilości dostępnej do rozdysponowania na podstawie znajomości stanu magazynów i planu produkcji Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Możliwość wykorzystania systemu GS1 - kodowania i obsługi Obrót materiałowy Ewidencja obrotu materiałowego a. Typowe transakcje obrotu materiałowego proponowana wyłącznie przez system b. Własne transakcje obrotu materiałowego bez prac programowych, możliwość definiowania c. Transakcje dla produkcji (zlecenia produkcyjne, przemieszczenie między lokalizacjami, rejestracja przyjęcia wyrobów gotowych do magazynów) oraz just in time produkcja powtarzalna Autoryzacja poszczególnych użytkowników do dokonywania poszczególnych typów transakcji obrotu materiałowego Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak VAP POLSKI Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Wiele lokalizacji w jednym magazynie dla konkretnej pozycji materiałowej Wiele magazynów fizycznych lub logicznych na jednym wydziale lub w jednym zakładzie Identyfikacja i obsługa partii materiału lub numerów seryjnych w magazynach i lokalizacjach oraz w procesie produkcji i dystrybucji Określanie adresów rzędów, kolumn i pojemników lub palet w magazynie Dla konkretnego materiału i/lub partii materiału: Alternatywna pozycja - przy użyciu wskazanej lokalizacji dla pozycji materiałowej wskazanie alternatywnej lokalizacji np.. W pomieszczeniach klimatyzowanych Weryfikacja daty ważności do użycia partii materiałów Nadzorowanie zużycia partii materiału Wiele jednostek miary dla jednej pozycji kupowanej Odrębne jednostki miary z przeliczaniem automatycznym dla: a. Zakupów b. Składowania c. Wiele jednostek miary (przynajmniej dwie) możliwych do stosowania równocześnie w magazynie wyrobów gotowych lub magazynie spedycyjnym d. Sprzedaży e.Produkcji Obsługa magazynu przyjęć. Magazyn tranzytowy. Przyjmowanie materiałów do inspekcji ilościowo jakościowej VMI (Vendor Managed Inventory) Zarządzanie materiałami u klienta przez dostawcę Analiza ABC wykonywana automatycznie wg zadanych kryteriów Analiza wykorzystania powierzchni magazynowych narzędzia Organizowanie przyjęć i wydań z magazynu do i z określonych lokalizacji wg określonych przez użytkownika zasad (kompletacja, pobieranie z określonej lokalizacji itp.). Obsługiwane scenariusze: LIFO, FIFO, wg nr serii … Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak możliwe Tak Tak Tak Tak Określanie dla materiału poziomu : a. Minimalnego b. Prognozowania poziomu zapasów c. Punktu zlecania d. Ekonomicznej wielkości partii. Obsługiwane algorytmy Wartościowanie zapasów. Dostępne metody: a. Cena bieżąca b. Średnia ważona c. Cena ewidencyjna d. Inne Rezerwacja przez MRP materiałów / magazynów. Mogą być określane jako rezerwowane przez MRP lub nie podlegające rezerwacji Rezerwacja materiałów pod potrzeby produkcyjne lub do kompletacji dostaw Statystyczna kontrola jakości - narzędzia do obsługi Magazyn części zamiennych - składowanie elementów słabo rotujących Obsługa kodów kreskowych Obsługa znaczników radiowych RFID Możliwość wykorzystania systemu GS1 - kodowania i obsługi Zakupy Wielowalutowość Wielojęzyczność (teksty dokumentów i wolnego tekstu) Obsługa ubezpieczeń Wiele źródeł pokrycia zobowiązań (inni płatnicy niż nabywca) Kontrola realizacji zakupów Obsługa reklamacji ilościowo - wartościowych Rozliczanie dostaw częściowych. Nadzorowanie harmonogramu dostaw Rozliczanie dostaw Analiza solidności dostawców Analiza wartościowa zakupów (wg rynków, dostawców ...) Obsługa rozliczeń finansowych z dostawcami (nadzorowanie płatności, odsetki) Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Nadzorowanie realizacji budżetu Rozdział zamówień na wielu dostawców Komasacja zamówień Portal zakupowy Obsługa aukcji (podać typ) Zdecentralizowane zamówienia Powiązanie z MRP - tworzonymi potrzebami Problemy celne a. Jednolite oznaczenie wyrobów b. Taryfy celne Dane techniczne Pozycja asortymentowa i struktura / receptura Indeks / identyfikator pozycji asortymentowej – ilość znaków Klasyfikacja pozycji asortymentowych: a. Typ pozycji – klasyfikacja zwykle ze względu na potrzeby rynku b. Typy pozycji – klasyfikacja zwykle ze względu na sposób lub organizację wytwarzania c. Pozycja podstawowa w produkcji procesowej d. Koprodukt – pozycja wytwarzania równocześnie z pozycją podstawową podczas produkcji o charakterze procesowym e. Produkt uboczny – zwykle odpad powstający podczas produkcji o charakterze procesowym f. Pozycja kosztowa np. energia elektryczna, która nie musi przechodzić przez magazyn g. Inne możliwości klasyfikacji pozycji asortymentowej Zestawy (kit) planistyczne Uzysk i współczynnik braków Dołączanie do pozycji asortymentowej a. Dowolnego tekstu b. Rysunków, szkiców i innych danych multimedialnych Struktura planistyczna (dla MPS).Obsługa wariantów i opcji, harmonogram montażu Struktura / receptura wyrobu Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak 24 znaki Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Możliwe Tak Tak Tak Tak Tak Tak 50 Tak 25 znaków 32 znaki+50 wersja handlowa+50 numer serii - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak - Tak Tak Tak Indywidualna struktura dla projektu (engineering to order) Tworzenie struktury na podstawie szablonu. Konfiguracja z użyciem wariantów i opcji na różnych poziomach struktury / złożenia Pozycje zamienne w strukturze / recepturze: a. Pełna zamienność b. W przedziale dat Pozycje typu "fantom" do celów planistycznych Pozycje typu "fantom" – komplety przechowywane w magazynie Stężenie czystego składnika w pozycji Dane kosztowe – umożliwiające sposób naliczania kosztów a. Koszt normatywny b. Koszt rzeczywisty c. Inne metody Kooperacja zewnętrzna - dane do obsługi Dane dla obsługi JIT – produkcja na liniach Kontrolowanie partii i dat przydatności (gdzie zostały użyte, numery seryjne ...) Rozliczanie wsteczne a. Materiałów b. Robocizny c. Innych czynników Procesy technologiczne Wybór technologii zależnie od wielkości partii Procesy alternatywne Technologia grupowa a. Tworzenie procesów technologicznych na podstawie szablonów b. Tylko klasyfikacja do grupowania zleceń produkcyjnych Tabele norm (do naliczania czasów w zależności od parametrów technologicznych pozycji) Kopiowanie opisu procesów Nakładanie się operacji Operacje zlecane do kooperacji Dołączanie tekstu do opisu operacji Tak - Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak - Tak Tak Tak np. czas maszynowy Tak Tak Tak Tak Tak (CTO) Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Dołączanie szkiców do opisów operacji technologicznych Specyfikacja oprzyrządowania i innych zasobów dla operacji Przydział operatorów. Zarządzanie personelem wykonawczym Centra robocze Centrum robocze zawierające maszyny, instalacje Centrum robocze zawierające grupy maszyn, linie produkcyjne Oddzielne centra dla kooperantów Zdolność produkcyjna jako suma godzin Przepustowość centrum roboczego Indywidualny kalendarz dla centrum roboczego Maszyny i pracownicy przypisani do centrum Magazyn prac w toku przypisany do centrum Zdolność produkcyjna określana dla każdej maszyny / centrum (indywidualne kalendarze) Przypisanie obsługi do centrum / maszyny do naliczania zdolności produkcyjnych i rozliczania kosztów Obciążania centrum roboczego a. Operacje maszynowe - Tpz i Tj b. Operacje inne niż maszynowe c. Inne Obciążania oprzyrządowania i innych zasobów dla operacji Stawki kosztów stałych i zmiennych dla centrum roboczego Gospodarka remontowa Planowanie i zarządzanie przeglądami i remontami Powiązanie planowania przestojów z planowaniem produkcji Rozliczanie remontów Odzielny magazyn części zamiennych Weryfikacja i atesty urządzeń pomiarowych Zbieranie i przechowywanie danych z urządzeń pomiarowych przy urządzeniach Dystrybucja Tak - Tak Tak - - Tak Tak Tak - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Constraint Based Scheduling Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Obsługa sieci dystrybucyjnych: a.Zintegrowany łańcuch dostaw SCM b. Hurtownie z siecią detalistów, zarządzanie dystrybucją i transportem DRP c. handel detaliczny i obwoźny Przedstawianie łącznie oraz niezależnie dla każdego z zakładów i magazynów tworzenie: a. Prognoza potrzeb na podstawie danych marketingowych i danych z przeszłości b. Stanów do rozdysponowania c. Zasad uzupełniania zapasów d. Ustalania wielkości partii e. Ustalanie cyklu dostaw Sieć powiązań logistycznych między magazynami i zakładami Zapotrzebowanie na transport na podstawie zleceń międzymagazynowych z podaniem wagi, wymiarów itp.. Potrzeby transportowe dla każdego okresu planistycznego Zlecenia na uzupełnienie zapasów Wielopoziomowy harmonogram główny – plan długookresowy dostaw i wynikających z niego planów produkcji Koordynacja harmonogramów produkcji i dostaw dla wielu powiązanych ze sobą zakładów. Określanie struktury harmonogramów Harmonogram główny - MPS Sposób planowania: a. Na konkretne daty b. W okresach planistycznych Wykorzystanie prognozy w trakcie procesu planowania, wykorzystanie: a.Tylko prognozy b. Prognozy i zamówień c. Tylko zamówień d. Wartości większej z zamówień i prognozy. Prognozy na podstawie danych z przeszłości z wykorzystaniem metod statystycznych Wprowadzanie do harmonogramu części zamiennych - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak - - Tak Tak - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak - - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - - Tak Tak Wiele wariantów i opcji wyrobów w harmonogramie Harmonogramy dla rodzin wyrobów Naliczanie zapotrzebowania zgrubnego na zasoby krytyczne do realizacji MPS: a. Zapotrzebowania na zasoby krytyczne naliczane z danych technologicznych b. Zasoby krytyczne inne niż "wąskie gardła" na produkcji c.Materiały o długim cyklu dostaw oznaczane jako zasoby krytyczne . Sprawdzanie ich dostępności Planowane zlecenia dla powiązanych między sobą zakładów Uruchamianie zleceń produkcyjnych na poziomie MPS Sprawdzanie zabezpieczenia materiałowego do realizacji MPS MRP Metoda regeneratywna tworzenia planu Modyfikacja planu metodą zmian netto a. Wsadowo b. On line Modyfikacja planu metodą ciągłą Pozycja typu „fantom” - obsługa Zlecenia z poza MPS., np. na części zamienne Najpóźniejsza data rozpoczęcia realizacji zlecenia na podstawie cykli produkcyjnych i przesunięć dla składników Naliczanie cyklu produkcyjnego na podstawie technologii dla konkretnej ilości do wyprodukowania i dostępnych zdolności produkcyjnych Komasowanie zleceń produkcyjnych Dzielenie zlecenia na podzlecenia w trakcie realizacji Określony procent zapasu bezpieczeństwa - dysponowanie Prognozowanie poziomu zapasu bezpieczeństwa. Dynamiczny zapas bezpieczeństwa. Zwalnianie masowe zleceń produkcyjnych Komasacja zleceń na zaopatrzenie Bilansowanie obciążeń stanowisk - wyrównywanie obciążeń (metoda skończonych zdolności produkcyjnych) - Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak Analiza przepływów finansowych związanych z MRP Zarządzanie operatywne, bilansowanie obciążeń Zapotrzebowanie na zdolności produkcyjne - naliczanie . a. Symulacja obciążeń stanowisk. Równocześnie kilka wariantów. b. Rozwijanie "do tyłu" (od żądanej daty dysponowalności) - Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak c. Rozwijanie "do przodu" Bilansowanie obciążeń stanowisk - wyrównywanie obciążeń (metoda skończonych zdolności produkcyjnych) Tak Tak Tak Tak Tak Tak Kalendarz produkcyjny z dokładnością do stanowiska. Automatyczna aktualizacja kalendarza przez moduł remontów Sprawdzanie zabezpieczenia materiałowego przed uruchomieniem zleceń produkcyjnych (stany magazynowe, rezerwacje, produkcja w toku, ilości dostępne) Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Wprowadzanie zmian do planowanych zleceń produkcyjnych przed uruchomieniem zlecenia Tworzenie manualne zleceń produkcyjnych Teksty opisowe wprowadzane do zleceń produkcyjnych Powiązania pomiędzy zleceniami produkcyjnymi (pegging) a. Jednopoziomowy b. Wielopoziomowy Sterowanie priorytetami zleceń produkcyjnych -jeśli jest podać jak:daty,odrębny wskażnik…. Lista prac na poszczególnych centrach roboczych Uruchamianie masowe zleceń produkcyjnych Mozliwość zablokowania zwalniania zleceń na zbyt odległe okresy -jeśli jest podać czy indywidualnie dla indeksu czy generalnie Dokumentacja warsztatowa (karty pracy, lista pobrań, stan zlecenia, priorytet ...) Wykorzystanie centrów roboczych w poszczególnych okresach planistycznych przez zlecenia produkcyjne nadzorowanie - Tak Tak - - - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak, odrębny wskaźnik Tak Tak Tak Tak Tak indywidualne Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Analiza WE/WY (kolejka prac, przepustowość, wykonana w kilku ostatnich tygodniach produkcja) dla poszczególnych centrów roboczych Raportowanie zaawansowania produkcji (wykonane operacje, spływ godzin, braki, wykonana ilość) Ewidencja spływu kosztów Sterowanie produkcją procesową (ciągłą lub partiową) Definiowanie wielkości wsadu Określanie receptur procentowo (dla składników) Określanie czasu operacji dla wsadu Blending Tworzenie harmonogramów zadań dziennych lub zmianowych Wystawianie dokumentacji warsztatowej Rozliczanie realizacji harmonogramów Raportowanie spływu rzeczywiście zrealizowanej produkcji (pozycje podstawowe, koprodukty, produkty uboczne) Sterowanie produkcją na liniach (JIT – produkcja powtarzalna) a. Tworzenie harmonogramów zadań dziennych lub zmianowych b. Wystawianie dokumentacji warsztatowej c. Obsługa kwitów Kanban d. Rozliczenie wsteczne materiałów (back flushing) Automatyczne rejestracja zużycia normatywnego materiałów automatyczna rejestracja zużycia robocizny Podać czy jakie jeszcze czynniki kosztowe mogą być rejestrowane dodatkowo na końcu procesu czy po określonych operacjach e. Rozliczanie automatyczne wykonania poprzednich operacji (czasy maszynowe i robocizna) po zaraportowaniu ostatniej operacji w centrum roboczym lub linii produkcyjnej - możliwa Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - - - Pozycje podstawowe i produkty uboczne Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak np. czas maszynowy Tak - - - Tak Tak, w procesie - Tak Tak Tak Tak f. Rozliczanie wsteczne zarówno maeriałów jak i robocizny pełny back flushing z możliwością wyłączenia go np. w przypadku dużych odchyleń od normatywów g. Rozliczanie realizacji produkcji Rachunek_kosztów Kalkulacja kosztów produktów Na poziomie grupy kapitałowej Na poziomie podmiotu gospodarczego Na poziomie zakładu Na poziomie magazynu Na poziomie zlecenia Metody naliczania kosztów a. Rachunek kosztów standardowych b. Wg. miejsc powstawania kosztów c. Wg nośników kosztów (zlecenia) d. Rachunek normatywny kosztów z zastosowaniem narzutów e. Rachunek kosztów - koszt rzeczywisty z zastosowaniem stawek kosztów f. Rachunek kosztów zmiennych o wielu poziomach zmienności g. Rachunek procesowy kosztów (Activity Based Costing) h. Rachunek kosztów wg faz produkcji (koszty półfabrykatów) i. Rozliczanie kosztów koproduktów i produktów ubocznych k. Zastosowanie kosztów planowanych, postulowanych i rzeczywistych l. Rachunek kosztów dla produkcji projektowej (dla indywidualnych projektów) Symulacje kosztowe wg wybranego algorytmu proponowanego przez system Symulacja kosztów produktów konfigurowalnych z wariantów i opcji Koszty naliczane po każdej operacji Wiele modeli kosztowych stosowanych równocześnie Pozostałe agendy Sterowanie jakością - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak Tak Tak - Tak - Tak Tak Tak Tak a. Obsługa procedur ISO 9000 i ISO 9000 - 2000 b. Obsługa procedur GMP - farmacja c. Obsługa procedur HCAAP - przemysł spożywczy d. Definiowanie testów jakości e. Grupowanie testów jakości w profile jakości f. Powiązanie bezpośrednie z systemem sterowania produkcją g. Możliwość automatycznego zbierania i przechowywania danych pochodzących z pomiarów bezpośrednio na obiektach h. Niezależny podsystem obok MRP i. Możliwość utworzenia własnego podsystemu z wykorzystaniem możliwości oprogramowania o ile system standardowy nie zaspokaja potrzeb Gospodarka narzędziowa a. Wkomponowany w system ERP b. Oddzielny podsystem zewnętrzny proponowany przez dostawcę i możliwy do zintegrowania z MRP (nazwa i producent) Zarządzanie transportem a. Planowanie pracy transportowej (trasy przewozowe, wolumen przewozów, zapotrzebowanie na środki transportu) przewoźników własnych i obcych b. Nadzorowanie przesyłek (ilości, terminy) c. Rozliczanie kosztów zleceń transportowych własnych i obcych d. Powiązanie z ERP i zarządzaniem łańcuchem dostaw Gospodarka remontowa a. Integracja z systemem planowania b. Rozliczanie budowy i rozbudowy środka trwałego c. Planowanie przeglądów i remontów d. Rozliczanie kosztów prowadzenia gospodarki remontowej e. Oddzielny magazyn części zamiennych. Obsługa pozycji słabo rotujących f. Atestacja urządzeń pomiarowych g. Obsługa łącznie z MRP h. Oddzielny podsystem lub system Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Własny system - - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak możliwa Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak ASP DotNet Zarządzanie danymi technicznymi wyrobu (PDM) jako oddzielny moduł Zarządzanie cyklem życia wyrobu (PLM) jako wydzielony moduł Zastosowania w E-gospodarce Wykorzystanie internetu a. Własna witryna www b. Narzędzia do utworzenia www Handel elektroniczny (e-business) Wspólpraca między przedsiębiorstwami (B2B) Współpraca z klientami (B2C) Obsługa relacji z klientami CRM Nakładka na MRP II / ERP Własna baza danych Dostęp przez własną witrynę www Planowanie akcji / projektów marketingowych Nadzorowanie i ocena realizacji projektów marketingowych - Tak Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Zbieranie danych marketingowych Gromadzenie danych w bazie danych o klientach, potencjalnych klientach, rynkach itp. Obsługa korespondencji, wysyłki prospektów itp. Wystawianie dokumentacji handlowej Polityka cenowa przedsiębiorstwa a. Obsługa katalogów cenowych b. Różne ceny i polityki cenowe dla różnych klas odbiorców Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - - Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak c. Pozycje alternatywne proponowane odbiorcom d. Możliwość konfigurowania produktów z wariantów i opcji Nadzorowanie postępu prac nad klientem e. ATP - dostępne do rozdysponowania f. CTP - możliwe do rozdysponowania g. PTP - opłacalne do dostarczenia Analiza statusu klienta a. Ryzyka finansowego b. Kontrola kredytu c. Wiarogodności płatniczej Wystawianie dokumentacji handlowej Wystawianie dokumentacji spedycyjnej i celnej Reklamacji ilościowo - wartościowe, obsługa Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak możliwa Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak tak Tak tak tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Rozliczanie dostaw częściowych. Nadzorowanie harmonogramu dostaw Rozliczanie dostaw Prowizja agentów handlowych Analiza rynków zbytu Analiza wartościowa sprzedaży wyrobów i ich grup Nadzorowanie realizacji planu sprzedaży 1 Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak - Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak Tak 2 3 4 Wielkość przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo wielofirmowe Przedsiębiorstwo międzynarodowe Przedsiębiorstwo z rozbudowaną siecią dystrybucyjną Eksploatacja skomplikowanych urządzeń Typ produkcji obsługiwany JIT dokładnie na czas MRP MRP closed loop MRP II Przedsiębiorstwo o produktach wielowariantowych i/lub wrażliwe na modę Preferowane dziedziny przemysłu wg oceny dystrybutora Sieci dystrybucji SCM Zintegrowany łańcuch dostaw DRP Hurtownie z siecią detalistów Handel detaliczny Dziedziny przemysłu wskazywane przez dostawcę Systemy operacyjne Baza danych Platformy sprzętowe Architektura klient / serwer Graficzny interfejs użytkownika Zaawansowane narzędzia do analiz ekonomiczno finansowych Kontroling finansowy Business Intelligence - system informacji zarządczej ETO (engineering to order) – prowadzenie projektów, obsługa produkcji na indywidualne zamówienia klientów MTO - produkcja na zlecenia Produkcja powtarzalna, masowa JIT w sferze produkcji KANBAN w sferze produkcji i zaopatrzenia Produkcja ciągła aparaturowa PTO produkcja na zlecenia klientów Obsługa produkcji specjalizowanej BOM obsługa struktury produktu BOM zestawienie materiałowe konstrukcyjne – oddzielone od produkcyjnego BOM zestawienie materiałowe - struktury produkcyjne ECO (engineering change order) Obsługa zmian konstrukcyjnych DRP obsługa sieci dystrybucji DRP powiązania między zakładami, hurtowniami, odbiorcami Planowanie uzupełniania zapasów Obsługa transportu Koordynacja prognozowania i planowania Konsolidacja w rachunkowości przedsiębiorstwa wielozakładowego Wielojęzyczność, obsługa przedsiębiorstwa międzynarodowego Wielowalutowość, obsługa przedsiębiorstwa międzynarodowego Euro, obsługa zagadnień walutowych związanych z Unią Europejską Jednolity system oznakowania towarów Pełna obsługa rachunkowości zgodna z polskimi przepisami (ustawa o rachunkowości, VAT ...) Wsad importowy: odliczanie przy reeksporcie towarów Analiza dostawców (solidność, ceny, jakość itp.) Nadzorowanie rozliczeń z klientami Serwis techniczny produktów przedsiębiorstwa Gospodarka remontowa Transport: planowanie i rozliczanie przewozów EDI: Elektroniczna wymiana informacji Internet: wbudowany dostęp i wykorzystanie technik Sterowanie jakością w przedsiębiorstwie Wymiana elektroniczna informacji z bankami Modyfikacje oprogramowania przez nabywcę oprogramowania Wykorzystanie danych istniejących w systemach informatycznych Poczta elektroniczna CAD/CAM - Interfejsy do systemów Obsługa kodów kreskowych Polonizacja oprogramowania dokumentacja pisana systemu Polonizacja oprogramowania - teksty pomocy Polonizacja oprogramowania - ekrany Polonizacja oprogramowania - instrukcje operowania oprogramowaniem Polonizacja oprogramowania - zgodność z polskimi przepisami Międzynarodowe Standardy Rachunkowości Euro Modelowanie procesów gospodarczych Kontroling finansowy Analizy wskaźnikowe sytuacji bieżącej przedsiębiorstwa OLAP zaawansowany system analiz on line Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych Baza danych stosowana dla hurtowni danych Planowanie strategiczne APS zaawansowane planowanie i harmonogramowanie Analiza wskaźnikowa działalności przedsiębiorstwa Konsolidacja wyników wewnętrznych i zewnętrznych Zarządzanie relacjami z właścicielami kapitału w powiązaniu z zarządzaniem strategicznym Kokpit zarządzania Repozytorium wiedzy Repozytorium wskaźników Zgodność z polskimi przepisami o rachunkowości Struktura konta, wielowymiarowość / liczba segmentów Wielowalutowość Wielojęzyczność, teksty Konsolidacja danych finansowych Rozdzielniki kosztów Rozliczanie różnic kursowych Kompensata należności i zobowiązań Obsługa VAT Rozliczanie cła Budżetowanie i prognozowanie Budżety elastyczne Wprowadzanie danych z dzienników zewnętrznych Przekazywanie danych do innych modułów Prognozowanie przepływów finansowych Tworzenie zestawień bilansowych (propozycje F-01, F-02 ...) Obsługa kasy Interfejsy do oprogramowania do analiz Bezpośrednie powiązanie z systemami bankowymi Struktura środka trwałego Naliczanie amortyzacji zgodnie z polskimi przepisami Przeszacowanie środków trwałych Rozliczanie ubezpieczeń Symulacja kosztów i umorzeń Obsługa grup odbiorców Naliczanie różnych podatków (akcyza, itp.) Zarządzanie płatnościami dla poszczególnych dostawców Kontrola kredytu przy sprzedaży Grupy dostawców, ich klasyfikacja Blokowanie własnych płatności Automatyczne propozycje płatności dla grup dostawców Kontrolowanie płatności dla grup dostawców Sprawdzanie warunków płatności i upustów wg kontraktów Płace Rozliczanie rabatów i skont zgodnie z polskimi przepisami Wiele źródeł pokrycia należności Obsługa operacji celnych, zwłaszcza odliczeń przy reeksporcie Kontrola realizacji zamówień Polityka cenowa przedsiębiorstwa Katalogi cenowe Różne ceny i polityki cenowe dla różnych klas odbiorców Proponowanie pozycji alternatywnych odbiorcom Wystawianie dokumentacji handlowej Obsługa reklamacji ilościowo wartościowych Rozliczanie dostaw częściowych. Nadzorowanie harmonogramu dostaw Rozliczanie dostaw Prowizja agentów handlowych Analiza rynków zbytu Analiza wartościowa sprzedaży wyrobów i ich grup Nadzorowanie realizacji planu sprzedaży Zbieranie danych marketingowych Gromadzenie danych marketingowych w bazie danych Obsługa korespondencji, wysyłki prospektów itp. Ewidencja obrotu materiałowego Produkcja w toku Autoryzacja Wiele lokalizacji w jednym magazynie Wiele magazynów Identyfikacja i obsługa partii , numery seryjne Adresy składowania Określanie alternatywnej lokalizacji Data ważności do użycia partii materiałów Nadzorowanie zużycia partii materiału Wiele jednostek miary Odrębne jednostki miary Obsługa magazynu przyjęć. Dwustopniowa inwentaryzacja ciągła Analiza ABC wykonywana automatycznie wg zadanych kryteriów Narzędzia do analizy wykorzystania powierzchni magazynowych Organizowanie przyjęć i wydań z magazynu Poziom minimalny zapasów Prognozowanie poziomu zapasów Punkt zlecania Ekonomiczna wielkość partii Wartościowanie zapasów. FIFO Wartościowanie zapasów. Cena bieżąca Wartościowanie zapasów. Średnia ważona Wartościowanie zapasów. FILO Wartościowanie zapasów. Cena ewidencyjna Wartościowanie zapasów. Zaktualizowana wartość pozycji zapasu Materiały / magazyny rezerwowane przez MRP lub nie podlegające rezerwacji Rezerwacja materiałów pod potrzeby produkcyjne lub do kompletacji dostaw Statystyczna kontrola jakości Tworzenie zapotrzebowań na materiały nie objęte MRP Historia dokonanych transakcji Rozliczanie rabatów i skont Obsługa ubezpieczeń Wiele źródeł pokrycia zobowiązań Kontrola realizacji zakupów Obsługa reklamacji ilościowo wartościowych Dostawy częściowe. Nadzorowanie harmonogramu dostaw Rozliczanie dostaw Analiza solidności dostawców Analiza wartościowa zakupów Rozliczenia finansowe z dostawcami Realizacja budżetu zakupów Rozdział zamówień na wielu dostawców Komasacja zamówień Zdecentralizowane zamówienia Indeks pozycji asortymentowej Typ pozycji rodzajowych ze względu na potrzeby rynku Typ pozycji ze względu na potrzeby organizacji wytwarzania Pozycja podstawowa w produkcji procesowej Koprodukt w produkcji procesowej Produkt uboczny w produkcji procesowej Pozycja kosztowa Dołączanie tekstu do pozycji asortymentowej Dołączanie danych multimedialnych do pozycji asortymentowej Struktura planistyczna Pozycje typu "fantom" do celów planistycznych Pozycje typu "fantom" – komplety przechowywane w magazynie Uzysk i współczynnik braków Dane dla serwisu wyprodukowanych wyrobów Obsługa kooperacji zewnętrznej JIT produkcja na liniach Kontrolowanie partii i dat przydatności (gdzie zostały użyte, numery seryjne ...) Wskaźnik rozliczania wstecznego Wybór technologii zależnie od wielkości partii Procesy alternatywne Technologia grupowa - tworzenie procesów technologicznych na podstawie szablonów Technologia grupowa - klasyfikacja do grupowania zleceń produkcyjnych Tabele norm. Naliczania czasów zależnie od parametrów technologicznych Kopiowanie opisu procesów Nakładanie się operacji Operacje zlecane do kooperacji Dołączanie tekstu do opisu operacji Dołączanie szkiców do opisów operacji technologicznych Specyfikacja oprzyrządowania i innych zasobów dla operacji Zarządzanie personelem wykonawczym (przydział operatorów) Centrum robocze zawierające maszyny i instalacje Centrum robocze zawierające grupy maszyn, linie produkcyjne Oddzielne centra dla kooperantów Podawanie i naliczanie zdolności produkcyjnej Podawanie przepustowości centrum roboczego Indywidualny kalendarz dla centrum roboczego Przypisanie maszyn i pracowników do centrum Przypisanie magazynu prac w toku do centrum Indywidualne kalendarze dla każdej maszyny / centrum Przypisanie obsługi do centrum / maszyny do naliczania zdolności produkcyjnych i rozliczania kosztów Sposób obciążania centrum roboczego operacje maszynowe - Tpz i Tj Obciążania centrum roboczego - operacje inne niż maszynowe Obciążania centrum roboczego - inne parametry Obciążanie oprzyrządowania i innych zasobów Określanie stawek kosztów stałych i zmiennych Prognozy potrzeb ATP – dostępne do rozdysponowania Zasady uzupełniania zapasów Ustalania wielkości partii Cyklu dostaw Sieć powiązań logistycznych Tworzenie zapotrzebowania na transport Potrzeby transportowe dla okresów planistycznych Proponowane zlecenia na uzupełnienie zapasów Wielopoziomowy harmonogram główny, plany produkcji Koordynacja harmonogramów produkcji i dostaw Planowanie na konkretne daty Planowanie w okresach planistycznych Symulacja harmonogramu głównego Wyniki obciążania stanowisk dla zmiennych okresów planistycznych Wykorzystanie tylko prognozy przy planowaniu Wykorzystanie prognozy i zamówień do planowania Wykorzystanie tylko zamówień do planowania Wykorzystanie wartości większej z zamówień i prognozy do planowania. Prognozy na podstawie danych z przeszłości Możliwość wprowadzania do harmonogramu części zamiennych Harmonogram z wieloma wariantami i opcjami wyrobów Harmonogramy dla rodzin wyrobów Naliczanie zapotrzebowania na zasoby krytyczne z danych technologicznych Zasoby krytyczne inne niż "wąskie gardła" na produkcji Zasoby krytyczne - materiały o długim cyklu dostaw. Przygotowanie planowanych zleceń dla powiązanych między sobą zakładów Uruchamianie zleceń produkcyjnych na poziomie MPS Sprawdzanie zabezpieczenia materiałowego do realizacji MPS Powiązanie zleceń z odpowiedzialnym planistą Tworzenie planu metodą regeneratywną Modyfikacja planu metodą zmian netto Modyfikacja planu metodą ciągłą Pozycja asortymentowa typu „fantom” Wprowadzanie zleceń z poza MPS Rozwijanie planu „do tyłu” Naliczanie cyklu produkcyjnego Komasowanie zleceń produkcyjnych Dysponowanie częścią zapasu bezpieczeństwa Prognozowanie poziomu zapasu bezpieczeństwa Zwalnianie masowe zleceń produkcyjnych Komasacja zamówień Planowanie obciążenia stanowisk równoczesne z naliczaniem MRP Bilansowanie obciążeń stanowisk wyrównywanie obciążeń Analiza przepływów finansowych związanych z MRP Rozwijanie "do tyłu" Rozwijanie "do przodu" Wyrównywanie obciążeń centrów roboczych Kalendarz produkcyjny Zabezpieczenie materiałowe Zmiany do planowanych zleceń produkcyjnych Tworzenie manualne zleceń produkcyjnych Wprowadzanie tekstów opisowych do zleceń produkcyjnych Pegging jednopoziomowy i wielopoziomowy Lista prac na poszczególnych centrach roboczych Uruchamianie masowe zleceń produkcyjnych Dokumentacja warsztatowa Wykorzystanie centrów roboczych Analiza WE/WY Raportowanie zaawansowania produkcji Kontrolą jakości - spirala jakości Ewidencja spływu kosztów Tworzenie harmonogramów zadań dziennych lub zmianowych Wystawianie dokumentacji warsztatowej dla produkcji procesowej Rozliczanie realizacji harmonogramów dla produkcji procesowej JIT Sterowanie produkcją na liniach Harmonogramy zadań dziennych lub zmianowych Dokumentacja warsztatowa Kwity Kanban Rozliczenie wsteczne materiałów (backflushing) Rozliczanie realizacji produkcji Rachunek kosztów Rachunek kosztów standardowych Rachunek normatywny kosztów z zastosowaniem narzutów Rachunek kosztów - koszt rzeczywisty z zastosowaniem stawek kosztów Rachunek procesowy kosztów (Activity Based Costing) Rachunek kosztów wg faz produkcji (koszty półfabrykatów) Rozliczanie kosztów koproduktów i produktów ubocznych Zastosowanie kosztów planowanych, postulowanych i rzeczywistych Symulacje kosztowe wg wybranego algorytmu proponowanego przez system Symulacja kosztów produktów konfigurowalnych z wariantów i opcji Określanie kosztów po każdej operacji Możliwość jednoczesnego stosowania wielu modeli kosztowych Sterowanie jakością (ISO 9000, GMP) Gospodarka narzędziowa Gospodarka remontowa Internet Internet. Dostęp przez witrynę internetową www do obsługi innych danych Intranet wbudowany w oprogramowanie e- biznes Handel elektroniczny Handel elektroniczny narzędzia do utworzenia strony www Handel elektroniczny zarządzanie katalogami produktów Handel elektroniczny możliwość konfigurowania zamawianych produktów z wariantów i opcji Handel elektroniczny (zabezpieczenie przekazywanych danych) B2B Współpraca między przedsiębiorstwami B2C Współpraca z klientami CRM (Zarządzanie relacjami z klientami) e-Produkcja SCM Zintegrowany łańcuch dostaw TCO całkowity koszt posiadania APS - Zaawansowane planowanie i harmonogramowanie CRM – zarządzanie relacjami z klientami SCM zarządzanie łańcuchem dostaw API – interfejs programowy ASP - dostarczyciel usług pełnej obsługi zastosowań CTP – możliwe do przyrzeczenia CRP – planowanie zapotrzebowania na zdolności produkcyjne CASE CMMS CPM ETO – produkcja projektowa ERP GUI – graficzny interfejs użytkownika lead time – cykl wytwarzania lub dostaw lean production – smukła produkcja MPS – Harmonogram główny produkcji OLAP – analizy ekonomiczne on line Wprowadzanie zleceń - order entry PDM – zarządzanie danymi produktów Konfigurator produktu PLM – cykl życia produktu PLM – zarządzanie cyklem życia produktu Wersja oferowana Data wprowadzenia Do kiedy obsługiwana aktualna wersja oprogramowania Kraj pochodzenia Dystrybutor oprgramowania Przedsiębiorstwo jednofirmowe Przedsiębiorstwo o produktach wielowariantowych i/lub wrażliwych na modę Preferowane dziedziny Planowanie uzupełniania zapasów APS - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie RFID Obsługa znaczników radiowych Planowanie scenariuszowe Symulacje what-if Zastosowane algorytmy programowania liniowego Maksymalna ilość segmentów konta Maksymalna długość segmentu Maksymalna długość konta Produkcja procesowa - Definiowanie wielkości wsadu Produkcja procesowa - Określanie składu wsadu Produkcja procesowa - Określanie czasu operacji Produkcja procesowa - Blending ATP - dostępne do rozdysponowania ATP - dostępne do rozdysponowania CTP - możliwe do rozdysponowania PTP - opłacalne do dostarczenia TOC - DBR w teorii ograniczeń TOC teoria ograniczeń SRM - zarządzanie relacjami z dostawcami SOA POS BSC ROCE S&OP VMI zarządzanie zapasem przez dostawcę SaaS Cloud computing GS1 GTIN GLN SSCC SCM Do definicji rozmiarów przedsiębiorstwa najczęściej przyjmuje się wielkość zatrudnienia lub wielkość obrotów. W warunkach polskich, w których dominują duże przedsiębiorstwa można przyjąć: do 25 osób to mała firma, do 250 - średnia, powyżej 250 – duże przedsiębiorstwo. Zwykle trzeba wydzielić także grupę przedsiębiorstw bardzo dużych powyżej 1000 pracowników. Jednak do celów informatycznych lepszym kryterium jest ocena zapotrzebowania na informacje. Brak tu ścisłych definicji. Dość powszechnie przyjęta jest poniższa klasyfikacja: Małe - do 3 000 transakcji/miesiąc, do 3000 indeksów, do 30 użytkowników Średnie - do 10 000 transakcji/miesiąc, do 10 000 indeksów, do 60 użytkowników Duże - >10 000 transakcji/miesiąc,>10 tys. indeksów, >60 użytkowników Przedsiębiorstwo wielofirmowe, to takie, które ma wydzielone jednostki o istotnym stopniu swobody. Zwykle są to oddzielne byty prawne np. spółki z o.o. lub akcyjne. Typowym przykładem mogą być wszelkiego rodzaju holdingi o profilu produkcyjnym lub produkcyjno - handlowym. Wielofirmowość może mieć charakter finansowy lub logistyczny. Typowe sytuacje wymagające wielofirmowości finansowej występują wtedy, gdy np. jedna z jednostek – fabryk, działa w strefie wolnocłowej, gdzie obowiązują odrębne zasady rozliczeń z fiskusem lub jedna z jednostek mieści się za granicą i trzeba dokonywać konsolidacji sprawozdań, albo poszczególne jednostki handlują pomiędzy sobą, a handel kończy się formalnym fakturowaniem. W związku z tym wydaje się, że za kryterium wielofirmowości finansowej, jako jedną z możliwości można uznać sporządzanie dla każdego z zakładów, sprawozdania finansowego zawierającego więcej niż rachunek zysków i strat oraz konieczność odpowiedniego rozłożenia decentralizacji sterowania finansowego. Odrębnym zagadnieniem jest konieczność prezentowania wyników części firmy np. holdingu dla giełdy lub niezbędność prowadzenia sprawozdawczości i rozrachunków wg wymagań UE lub wymagań polskich i zagranicznego właściciela równocześnie. Wielofirmowość logistyczna występuje w przedsiębiorstwach, gdzie np. istnieje działalność produkcyjna lub dystrybucyjna o tym samym charakterze, często identycznych wyrobów, wg różnych technologii o różnych kosztach wytworzenia w różnych jednostkach produkcyjnych. Przykładem mogą być dwie lub więcej fabryki mebli wytwarzających takie same, nieodróżnialne przez klienta, krzesła. Każda z fabryk pracuje wg odrębnej technologii i ma inne koszty. Wymagania takiego przedsiębiorstwa spełnia system, który pozwala na planowanie dla całego przedsiębiorstwa na poziomie harmonogramu głównego – planu długookresowego i kaskadowe schodzenie z uszczegółowieniem odrębnych harmonogramów głównych dla poszczególnych zakładów. Powinno być możliwe obsługiwanie różnych procesów produkcyjnych, logistycznych i dystrybucyjnych dla poszczególnych jednostek produkcyjnych oraz naliczanie kosztów wyrobów oddzielnie dla każdej z jednostek organizacyjnych, często wytwarzających takie same wyroby. W takim przypadku niezbędne jest obsługiwanie przez oprogramowanie zestawień materiałowych BOM i opisów procesów technologicznych indywidualnie dla każdej jednostki produkcyjnej . Oczywiście, często w Przedsiębiorstwo międzynarodowe charakteryzuje się tym, że prowadzi cześć operacji za granicą przez swe wydzielone jednostki. Wymagania wobec systemu dotyczą wówczas wielojęzyczności tekstów, rozbudowanej wielowalutowości, możliwości prowadzenia rachunkowości wedle różnych standardów i walut. Czasem niezbędne jest prowadzenie równoczesne rachunkowości wg kilku różnych zasad np. zgodnie z polską ustawą o rachunkowości oraz zasadami określonymi przez zagranicznego właściciela lub w jednostce podległej, przez przepisy w kraju jej działania. Strategia informatyzacji i wynikające z niej potrzeby w zakresie rozwiązań, jest uzależniona od charakteru operacji międzynarodowych. Często występuje połączenie wymagań dla przedsiębiorstwa międzynarodowego i wielofirmowego. Rozróżniamy przedsiębiorstwa międzynarodowe typu: • Eksporter. Konieczna jest obsługa sfery handlowej np. obsługi powiązań z klientami CRM (customer relationship management) i często rozbudowanej logistyki • Wielonarodowe mające swe odrębne prawnie jednostki w więcej niż jednym kraju. Zwykle konieczna jest przynajmniej wielofirmowość finansowa • Franszyza Przedsiębiorstwo z rozbudowaną siecią dystrybucyjną jest to przedsiębiorstwo produkcyjne, handlowe lub produkcyjno handlowe, w którym istotną rolę odgrywa rozbudowany transport i składowanie wyrobów np. w magazynach konsygnacyjnych lub hurtowych. Zwykle koszty i czas transportu oraz koszty składowania odgrywają istotną rolę. Może to być także kooperant jednego lub wielu odbiorców pracujących w systemie JIT (dokładnie na czas). Wówczas plan dostaw odbiorcy wchodzi do planu sprzedaży jego dostawcy, a wymagana jest godzinowa punktualność dostaw. Jeżeli nie występują silniejsze i rozbudowane powiązania przedsiębiorstwa z dostawcami, a tylko z odbiorcami, to zwykle wystarcza obsługa sieci dystrybucji DRP (Distributed Resource Planning). Obecnie w coraz szerszym zakresie wchodzą na rynek systemy obsługujące zintegrowany łańcuch dostaw SCM (supply chain management) jest to obsługa przepływu strumienia materiałów od dostawców do odbiorców, często wielopoziomowa, wiążąca wiele przedsiębiorstw relacjami odbiorca - dostawca wraz z zarządzaniem transportem między nimi. Obsługa SCM obejmuje przepływ informacji planistycznych i związanych z przepływem Są to przedsiębiorstwa nastawione na eksploatację skomplikowanych urządzeń, takich jak elektrownie, cementownie, rafinerie, jedno lub wielozakładowe eksploatujące drogie i skomplikowane wyposażenie techniczne. System informatyczny musi przede wszystkim pomóc w utrzymaniu ruchu w przedsiębiorstwie, w tym zwłaszcza w planowaniu i sterowaniu remontami, zapasami części zamiennych oraz w zarządzaniu finansami. Wyróżnia się kilka podstawowych typów produkcji. Nie każdy pakiet oprogramowania obsługuje wszystkie typy. Ważne jest dokładne dobranie pakietu do charakteru procesu produkcyjnego w poszczególnych jednostkach organizacyjnych. Typy produkcji: Opracowanie i realizacja projektów DTO (Design To Order) lub (Project To Order) to produkcja jednostkowa lub małoseryjna na indywidualne zamówienie klienta, często produktów opracowywanych dla konkretnego klienta np.: statek, krótka seria wyspecjalizowanych maszyn budowanych lub ciężkich pojazdów albo budynek. Konstrukcja i technologia są zwykle opracowywane indywidualnie dla konkretnego zlecenia klienta. Często są to projekty realizowane na podstawie początkowo niepełnych danych, poczynając od przygotowania oferty i jej wyceny, przez opracowanie budżetu i harmonogramu realizacji, a skończywszy na nadzorze nad realizacją i rozliczeniem kontraktu. Powtarzalność zamówień jest niewielka lub nawet żadna. Produkcja wg specyfikacji klienta ETO (Engineering To Order) , to produkcja do zrealizowania której niezbędne jest opracowanie w znacznym zakresie od nowa konstrukcji i technologii, a także często zakupu matriałów. Każde zamówienie klienta powoduje powstanie nowych pozycji matriałowych, zestawień materiałowych oraz opisu operacji technologicznych. Klient zwykle zamawia wyroby przedsiębiorstwa z wykorzystaniem istniejących wariantów i opcji wykonywanych w seryjnie np. osprzęt dużych silników spalinowych lub zindywidualizowane opakowania Produkcja zleceniowa MTO (Make To Order), która polega na wytwarzaniu i montażu partiami produktów zwykle na magazyn na konkretne zlecenia produkcyjne uruchamiane w miarę potrzeb. Zlecenia mogą się powtarzać. Produkcja powtarzalna - masowa, czyli wytwarzanie jednego lub wielu wyrobów według ustabilizowanej technologii na taśmach i gniazdach zorganizowanych przedmiotowo, tzn. ustawionych w linie tak, aby wytwarzać jeden wyrób lub rodzinę wyrobów. Przykładem może być produkcja części dla motoryzacji, lub montaż traktorów na taśmie w wymuszonym rytmie. Produkcja procesowa aparaturowa, w której w procesie fizyko-chemicznym lub biologicznym z jednego lub kilku składników powstaje jeden lub kilka produktów, z których zwykle jeden jest produktem podstawowym oraz kilka wyrobów uzupełniających o wartości użytecznej (koproduktów) i zwykle odpady (produkty uboczne), na utylizację których trzeba często ponieść dodatkowe koszty, występują też często tzw. składniki cykliczne np. katalizatory o ograniczonej żywotności. Jako przykład może służyć ropa naftowa, z której powstaje zwykle po przetworzeniu benzyna, jako produkt podstawowy oraz inne frakcje: nafta toluen itp. jako koprodukty. Odpadem zwykle są najcięższe frakcje. Innym przykładem może być wytwarzanie antybiotyków, w trakcie którego w kadziach na odpowiedniej pożywce powstają siłami natury antybiotyki. Odpady są to zwykle ścieki do utylizacji. Znakomita większość produkcji w przemyśle spożywczym to przynajmniej w pewnej części produkcja procesowa. Produkcja mieszana. Często w przedsiębiorstwie początkowe etapy produkcji to produkcja procesowa na liniach lub w pojemnikach - reaktorach gdzie otrzymuje się półprodukty lub produkty. Są one następnie konfekcjonowane, zwykle napełnia się nimi opakowania takie jak butelki, opakowania lub beczki, a następnie są ekspediowane do klientów lub do magazynu. Produkcja w przedsiębiorstwie zależnie od jego specyfiki może być zorganizowana i zarządzana jako: Sterowana przez technikę MPS / MRP Technikę JIT (just in time – dokładnie na czas), tzw. szczupłe zarządzanie (lean management, lean production) Może to być produkcja o charakterze przepływowym - masowym Zwykle jest to połączenie MRP i JIT Zarządzana przy użyciu zasad TOC (theory of constrains – teoria ograniczeń) Zarządzanie popytem w oparciu o prognozy W poszczególnych oddziałach przedsiębiorstwa organizacja może być różna i w jednym przedsiębiorstwie mogą występować różne typy produkcji. JIT (Just In Time) – dokładnie na czas. Jest to strategia zarządzania krótkookresowego, która powstała w Toyota Corporation. Polega na minimalizacji wykorzystania zasobów, które są niezbędne do uzyskania wartości dodanych wytwarzanych produktów. Zasobami są czas, robocizna, surowce i półfabrykaty, maszyny i inne wyposażenie stanowisk pracy. Założeniem jest, że wszystko, co nie zwiększa wartości dodanej jest stratą, np. koszt kapitału zaangażowanego w nadmierne zapasy, magazynowanie, nadmiernie rozbudowana kontrola jakości, wszelkie przemieszczenia poza niezbędnymi. Wszystko musi być dostępne dokładnie wtedy, gdy jest potrzebne na danym stanowisku i dokładnie w takiej ilości, jaka jest potrzebna. Obowiązuje zasada: rób tylko to co jest niezbędne i zaczynaj w ostatnim momencie, aby zdążyć na czas. Znajduje to swe odzwierciedlenie w logistyce – zapasy u dostawcy lub w drodze (w TIR’ach) oraz w sferze produkcji. Uruchamianie produkcji poprzedniego etapu na życzenie odbiorcy z następnego etapu tzw. „wysysanie” potrzebnych składników. Często używane są klasyczne lub elektroniczne karty Kanban. Zapasy są tworzone i przechowywane wtedy, Jest to odwrotność zasad stosowanych w MRP, gdzie planuje się potrzeby przekazując je z wyprzedzeniem do realizacji. Jest to w przypadku MRP „wciskanie” zleceń do realizacji, podczas gdy JIT polega na „wysysaniu” zleceń do realizacji. W przedsiębiorstwie zarządzanym zgodnie z zasadami szczupłego zarządzania (lean management) często planowanie ogólne długo i średnioterminowe oraz planowanie potrzeb materiałowych, zwłaszcza zaopatrzenia odbywa się wg zasad MPS / MRP, natomiast zarządzanie operatywne krótkookresowe odbywa się wg zasad JIT. MRP (Materials Requirement Planning) oznacza planowanie potrzeb materiałowych na podstawie danych o strukturze wyrobu BOM (Bill of Materials), informacji o stanach magazynowych, otwartych zleceniach produkcyjnych i zakupowych, stanu zamówień w toku oraz długookresowego planu produkcji MPS (Master Production Scheduling). Standard MRP uważany jest obecnie za główną metodę określania obowiązujących terminów wykonania zamówień i zleceń z uwzględnieniem cykli produkcyjnych. Umożliwia kontrolę rodzajów, ilości i terminów produkcji, a także sterowanie zapasami i ich uzupełnianiem. W przedsiębiorstwie zarządzanym zgodnie z zasadami szczupłego zarządzania (Lean Management) często planowanie ogólne długo i średnioterminowe oraz planowanie potrzeb materiałowych, zwłaszcza zaopatrzenia odbywa się wg zasad MRP, natomiast zarządzanie operatywne krótkookresowe odbywa się wg zasad JIT (just in time).- dokładnie na czas. MRP closed loop - zamknięta pętla MRP realizuje funkcje MRP oraz dodatkowo funkcje korygowania działalności zależnie od sytuacji bieżącej, biorąc pod uwagę zdolności produkcyjne w poszczególnych okresach czasu oraz stan realizacji prac w stosunku do wartości planowanych. Zarządzanie produkcją opiera się na wykorzystaniu opisów procesów wytwórczych (marszrut technologicznych). Pozwala na sterowanie sekwencjami operacji na stanowiskach i kontrolę realizacji dostaw, umożliwiając reagowanie na zaburzenia w procesie realizacji. MRP II (Manufacturing Resource Planning) obejmuje zarządzanie wszystkimi zasobami i produktami przedsiębiorstwa oraz zarządzanie działalnością przedsiębiorstwa także w aspekcie finansowym. Jest to poszerzenie MRP. Systemy takie mają oprócz tego zwykle wbudowane moduły planowania sprzedaży, zarządzania kadrami, zarządzania stanowiskami roboczymi, zarządzania gotówką i wiele innych. Wykorzystują one możliwości współczesnej sieci teleinformatyki, zwłaszcza przetwarzanie danych w sieciach lokalnych i z wykorzystaniem internetu. Umożliwiają wszechstronne i precyzyjne planowanie rzeczowe i finansowe w przedsiębiorstwie produkcyjnym i dystrybucyjnym. Przedsiębiorstwo o produktach wielowariantowych ma produkty, które mogą być na różne sposoby wykończone lub wyposażane, np. maszyny robocze i samochody o różnym wyposażeniu – jedna karoseria wyposażona w wiele różnych wersji silnika i skrzyni biegów, tkaniny wykańczane na wiele różnych sposobów lub opakowania ze zróżnicowanymi nadrukami. Warianty i opcje mogą występować na różnych poziomach złożenia wyrobu. Oprogramowanie powinno dysponować opcją tzw. konfiguratora produktu. Produkcja wrażliwa na modę charakteryzuje się ostrymi rygorami czasowymi wprowadzania produktów do produkcji i na rynek oraz krótkim czasem życia takich produktów np. odzież lub popularne kosmetyki. Przyporządkowanie poszczególnych pakietów oprogramowania do branż jest klasyfikacją dosyć arbitralną, choć wiadomo, że organizacja przedsiębiorstwa – jedno lub wielozakładowe, a także typ produkcji lub sposób i sieć dystrybucji powinny być decydujące. Na przykład przemysły spożywczy czy chemiczny, to są na ogół produkcje procesowe powtarzalne, farmaceutyczny to zwykle procesy ciągłe, oczywiście z wyłączeniem tzw. ”fabryk farmaceutycznych”, w których rozsypuje się gotowe pastylki do opakowań, a elektroniczny to produkcja na liniach lub w gniazdach zorganizowanych przedmiotowo. To że jakiś pakiet jest zainstalowany w przedsiębiorstwie danego typu i tam funkcjonuje, wcale nie znaczy, że pakiet jest przeznaczony i najlepszy dla takich przedsiębiorstw. Podczas jego wyboru mogły istnieć warunki nie sprzyjające trafnej czy optymalnej decyzji kierownictwa. Jeśli nawet oprogramowanie niezbyt pasuje do przedsiębiorstwa, ale zostanie wdrożone prawidłowo i jest dobrze eksploatowane, to będzie działało i przynosiło korzyści użytkownikom. Jeśli natomiast wybrano właściwy pakiet, ale wdrożenie przebiegło nieprawidłowo, to prawdopodobnie przedsięwzięcie zakończy się Obsługa sieci dystrybucyjnych pozwala na wspomaganie procesów dystrybucji towarów, transportu i uzupełnianie zapasów u odbiorców. Często jest to wspomaganiem procesów planistycznych na poziomie wyrobów gotowych oraz zarządzanie transportem. Typowo są to systemy DRP (distributed Resource Planning) – zarządzania dystrybucją. W bardziej rozbudowanych sieciach dystrybucji stosowane są techniki właściwe dla zarządzania łańcuchem dostaw SCM (Supply Chain Management). Obsługa zintegrowanego łańcucha dostaw SCM (supply chain management) pozwala w sieci powiązanych ze sobą przedsiębiorstw na powiązanie planowania potrzeb i zbytu dla poszczególnych zakładów, poczynając od uzupełniania zapasów w hurtowniach przez producenta wyrobów finalnych, producenta podzespołów, producenta części do dostawcy surowców. SCM ma na celu opracowanie, planowanie, nadzorowanie realizacji dostaw - sterowanie dostawami. Zwykle zawiera obsługę planowania potrzeb na różnych poziomach, planowanie i ewentualna optymalizacja transportu pomiędzy różnymi zaangażowanymi zakładami i innymi kontrahentami. Czasem w przedsiębiorstwach produkcyjnych SCM przejmuje znaczną część procesów planowania produkcji i zaopatrzenia. Rozbudowane systemy SCM obsługiwane są przez APS (advanced planning and scheduling) - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie, które zastępuje w znacznym stopniu technikę MRP. Zintegrowany łańcuch dostaw obejmuje całość przepływu materiałów poczynając od dostawców surowców i elementów z zakupu, przez sterowanie przepływem materiałów w przedsiębiorstwie a kończąc na obsłudze sieci Prognozowanie sprzedaży w oparciu o dane historyczne, rozeznanie tendencji rynkowych przy zastosowaniu technik statystycznych, pozwalających na uwzględnienie między innymi tendencji sezonowych Planowanie i nadzorowanie uzupełniania stanu zapasów w sieci sprzedaży z uwzględnieniem potrzeb poszczególnych uczestników (magazyny regionalne, składy konsygnacyjne, detaliści) Planowanie i optymalizowanie transportu, a w szczególności naliczenie potrzeb transportowych, dobór środków transportu, dobór tras i tworzenie list załadunku i rozładunku poszczególnych pojazdów Planowanie produkcji u poszczególnych uczestników łańcucha takie, aby zaspakajać uzupełnianie zapasów bez tworzenia nadmiernych zapasów Planowanie i nadzorowanie zaopatrzenia do realizacji planów produkcyjnych oraz planów uzupełniania zapasów. Zwroty wymagają utworzenia sieci odbioru uszkodzonych lub mylnie dostarczonych wyrobów oraz zorganizowanie obsługi klientów w tym zakresie. Wiele informacji i sugerowanych rozwiązań SCM można znaleźć w rozbudowanym modelu referencyjnym SCOR (supply chain operations reference) w internecie. Obsługa hurtowni z siecią detalistów przez DRP (Distributed Resource Planning) zawiera w sobie planowanie uzupełniania stanu zapasów i zarządzanie zapasami w sieci hurtowni i u detalistów. W tym celu stosowana jest zwykle logika planowania potrzeb materiałowych MRP. Pozwala także zwykle na planowanie transportu oraz ustalanie załadunków i tras. Czasem stosowane zasady naliczania potrzeb w zakresie uzupełniania zapasów są odmienne od stosowanej w MRP technice planowania uzależnionego od cykli realizacji i wyliczanych terminów realizacji poszczególnych działań. Może to być zasada uzupełniania zapasów partiami w poszczególnych okresach planistycznych lub dostawa dokładnie takiej ilości jaka została wydana. DRP II jest to poszerzenie zasad działania DRP o planowanie zapotrzebowania na podstawowe zasoby systemu transportowego, głównie przestrzeni składowania, siły roboczej, floty transportowej itp. Obsługa handlu detalicznego zawiera w sobie zwykle obsługę kas fiskalnych i rejestrację za pośrednictwem wielu stanowisk z wykorzystaniem kodów kreskowych sprzedaży, a także aktualizację stanów magazynowych u detalisty. W bardziej zaawansowanych systemach generowane są automatycznie polecenia uzupełniania zapasów. W dużych organizacjach handlowych wchodzi w użycie obsługa znaczników radiowych RFID. Przyporządkowanie poszczególnych pakietów do branż jest klasyfikacją dosyć arbitralną, choć wiadomo, że organizacja przedsiębiorstwa – jedno lub wielozakładowe, a także typ produkcji lub sposób i sieć dystrybucji powinny być decydujące. Na przykład przemysły spożywczy czy chemiczny to są na ogół produkcje procesowe powtarzalne, farmaceutyczny to zwykle procesy ciągłe oczywiście z wyłączeniem tzw. ”fabryk farmaceutycznych”, w których rozsypuje się gotowe pastylki do opakowań, a elektroniczny to produkcja na liniach lub w gniazdach zorganizowanych przedmiotowo. Należy wziąć pod uwagę dwa fakty. Po pierwsze, fakt, że jakiś pakiet jest zainstalowany w przedsiębiorstwie danego typu i tam funkcjonuje, wcale nie znaczy pakiet jest przeznaczony i najlepszy dla takich przedsiębiorstw. Podczas jego wyboru mogły istnieć warunki nie sprzyjające trafnej czy optymalnej decyzji kierownictwa. Jeśli nawet oprogramowanie niezbyt pasuje do przedsiębiorstwa, ale zostanie wdrożone prawidłowo i jest dobrze eksploatowane, to będzie działało i przynosiło korzyści użytkownikom. Jeśli natomiast wybrano właściwy pakiet, ale wdrożenie przebiegło nieprawidłowo, Jest to oprogramowanie podstawowe sterujące działalnością komputera lub powiązanych ze sobą w tzw. klaster procesorów i ich powiązaniem ze światem zewnętrznym. Oprogramowanie MRPII / ERP może pracować alternatywnie pod kontrolą jednego lub różnych systemów operacyjnych. Nie można arbitralnie stwierdzić, który jest lepszy, który gorszy, ponieważ zależy to od konkretnej sytuacji w przedsiębiorstwie. W tabeli “Zintegrowane systemy do wspomagania zarządzania produkcją i dystrybucją MRPII/ERP” podane są systemy preferowane przez dostawcę pakietu. Dostawcy pakietów wskazują bazy danych, z którymi współpracuje ich oprogramowanie. Pełna wersja baz danych wymagana jest w przypadku wprowadzania zmian i modyfikacji w oprogramowaniu, natomiast wersja tylko do użytkowania - run time wystarcza do normalnej eksploatacji oprogramowania ERP / MRP II. Wiele pakietów oprogramowania zawiera własne bazy danych przydatne do niezbyt dużych wdrożeń. Jednak przy większych instalacjach wymagane są zwykle zewnętrzne uniwersalne bazy danych. Platforma sprzętowa obejmuje główne typy komputerów i sieci, na których mogą być zainstalowane pakiety oprogramowania. Przy wyborze oprogramowania należy zwrócić uwagę, która z wersji architektury klient – serwer jest dostępna w systemie, a która rzeczywiście będzie przydatna w eksploatacji. Najprostsza wersja umożliwia po prostu zdalną prezentację danych, wzbogacona – wstępne przetwarzanie danych w zdalnej stacji roboczej (zwykle w PC), jeszcze bardziej rozbudowana – formułowanie zapytań i obróbkę odpowiedzi w stacji roboczej. Najbardziej rozbudowana wersja stanowi rozproszoną bazę danych. Ogólnie w sieci komputerowej na której eksploatowane jest oprogramowanie poszczególne zadania powinny być realizowane tam, gdzie mogą być najlepiej obsłużone. Przyszły użytkownik powinien rozważyć, czy graficzny interfejs jest mu rzeczywiście potrzebny i na jakich stanowiskach. Ma sens w przypadku średniego i wyższego szczebla zarządzania, na którym kierownicy i menedżerowie przeprowadzają różne analizy, a ich wyniki wyświetlają w postaci grafik. Natomiast zainstalowany w magazynach czy w księgowości , gdzie pracownik rutynowo wprowadza dane pochodzące z kilku lub kilkunastu wystandardyzowanych operacji raczej utrudnia niż ułatwia eksploatację. Warto sprawdzić, czy jest możliwa konfiguracja mieszana, tzn. część końcówek jest dołączona do systemu jako stacje robocze, a część jako proste terminale. Dostawca zwykle naciska na wersję graficzną, bo jej wybór oznacza dla klienta dodatkowe zakupy sprzętu, oprogramowania, a oprócz tego jest to bardziej “nowoczesny” marketingowo. Coraz częściej dostępny jest tylko interfejs graficzny, tak że nabywca oprogramowania nie ma wyboru. Zarządzanie i sterowanie finansowe w Polsce jest zwane czasami „kontrolingiem”. Jest to przekrojowa funkcja analitycznosyntetyczna realizowana w ramach zintegrowanego systemu informatycznego. Umożliwia lokalizowanie i monitorowanie odchyleń wielkości rzeczywistych w odniesieniu do wielkości planowanych przy realizacji wyznaczonych celów. Pełna obsługa zarządzania i sterowania finansowego, występuje, gdy w pakiet zostały wbudowane narzędzia rachunku kosztów produkcji, zintegrowanej, lub oddzielnej księgi kosztów (z rozliczeniem kosztów pośrednich), rachunku kosztów produkcji z księgowaniem w księdze głównej. Konieczne jest istnienie narzędzi do sprawozdawczości i analizy finansowej , tworzenie budżetu i prognoz finansowych oraz do codziennego nadzorowania finansów. Czasem analizowane są dodatkowo dane o wydajności, personelu i zaopatrzeniu. Jest to zwykle analiza wskaźnikowa. Dobór wskaźników bywa różny i ulega dość częstym zmianom, typowe to: wskaźniki rekomendowane przez Stowarzyszenie Księgowych, GUS, wskaźniki Du Pont, wskaźniki giełdowe. Często w przypadku współpracy z bankami wskaźniki są narzucane przez bank. W bardziej wyszukanych rozwiązaniach znajduje się również własna wielowymiarowa baza danych i oprogramowanie OLAP – oprogramowanie do analiz w trybie on line. Jeśli nie ma takich funkcji, to warto sprawdzić, czy jest możliwość łatwego dołączenia któregoś z pakietów oferowanych oddzielnie na rynku oraz czy dostawca posiada wiedzę, jak tego używać. Tego typu bardziej rozbudowane aplikacje, zwykle do analiz finansowych noszą nazwę BI (business intelligence) i mogą pochodzić także od dostawców innych niż pakietu ERP. Zarządzanie i sterowanie finansowe w Polsce jest zwane czasami „kontrolingiem”. Jest to przekrojowa funkcja analitycznosyntetyczna realizowana w ramach zintegrowanego systemu informatycznego. Umożliwia lokalizowanie i monitorowanie odchyleń wielkości rzeczywistych w odniesieniu do wielkości planowanych przy realizacji wyznaczonych celów. Pełna obsługa zarządzania i sterowania finansowego, występuje, gdy w pakiet zostały wbudowane narzędzia rachunku kosztów produkcji, zintegrowanej, lub oddzielnej księgi kosztów (z rozliczeniem kosztów pośrednich), rachunku kosztów produkcji z księgowaniem w księdze głównej. Konieczne jest istnienie narzędzi do sprawozdawczości i analizy finansowej , tworzenie budżetu i prognoz finansowych oraz do codziennego nadzorowania finansów. W bardziej wyszukanych rozwiązaniach znajduje się również własna wielowymiarowa baza danych i oprogramowanie OLAP – oprogramowanie do analiz w trybie on line. Jeśli nie ma takich funkcji, to warto sprawdzić, czy jest możliwość łatwego dołączenia któregoś z pakietów oferowanych oddzielnie na rynku oraz czy dostawca posiada wiedzę, jak tego używać. Tego typu bardziej rozbudowane Jest to oprogramowanie wspomagające procesy podejmowania decyzji poprzez analizę danych zgromadzonych w systemach informatycznych. Są to systemy ulokowane hierarchicznie powyżej systemów transakcyjnych, w tym ERP. Służą do wspierania decyzji strategicznych i zarządczych szczebla taktycznego. Zwykle dane niezbędne do analiz ekonomicznych są pobierane z różnych obszarów funkcjonalnych systemu informatycznego, wspierającego zarządzanie w przedsiębiorstwie i umieszczane w bazie danych. Często stosowana jest hurtownia danych, z której z kolei dane są pobierane do obliczeń i przygotowania ekranów i raportów. Zwykle możliwe jest drążenie danych tzn. sięganie w prosty sposób do danych źródłowych, powodujących określone skutki np. do źródła zagrożeń. Najczęściej spotykane odmiany systemów zaliczanych do BI to: EIS - systemy powiadamiania kierownictwa (Executive Information Systems) DSS - systemy wspomagania decyzji (Decision Support Systems) MIS - Systemy wspomagania zarządzania (Management Information Systems) GIS - systemy informacji geograficznej (Geographic Information Systems). Projektowanie na zamówienie DTO (Design To Order) i ETO (engineering to order) – prowadzenie projektów i obsługa produkcji na indywidualne zamówienia klientów ma miejsce na przykład w przypadku wytwarzania turbin, kotłów, stawiania budynków, budowy statków. Są to długo trwające, na ogół niepowtarzalne projekty, do których często trzeba stosować specjalny moduł zarządzania projektem (czasem wystarczą tylko jego elementy). Charakteryzują się specyficznymi wymaganiami odnośnie planowania technicznego i zarządzania produkcją oraz sposobem planowania i rozliczania wydatków. Dodatkowo często problemem jest tworzenie ofert na wyroby projektowane na zamówienie w krótkich seriach. Czasami występuje rachunek kosztów taki jak dla produkcji budowlanej. Powtarzalność zamówień klientów jest mała lub nawet żadna. ETO stosowane jest zwykle w przypadku wyrobów skomplikowanych o długim cyklu wytwarzania. klient powinien ściśle współpracować podczas procesu projektowania i produkcji wyrobów. Produkcja na zlecenie MTO (Make To Order) ma miejsce, gdy odbiorca zleca wykonanie partii wyrobów według wystandaryzowanej, uprzednio opracowanej dokumentacji. Te zlecenia mogą być okresowo powtarzalne. Przykładem może być produkcja podzespołów do maszyn i pojazdów wytwarzanych w krótkich i średnich seriach. Może to być produkcja i montaż wyrobów składanych z wielu wariantów i opcji z wykorzystaniem tzw konfiguratora pozwalającego na tworzenie specyfikacji wyrobu z wykorzystaniem wielu wariantów i opcji. Produkcja masowa jest produkcją powtarzalną (np. samochodów, telewizorów) na taśmach produkcyjnych lub liniach zorganizowanych przedmiotowo. Są to ciągi maszyn i urządzeń zestawionych do wytwarzania konkretnych wyrobów. Nie dotyczy to gniazd zorganizowanych technologicznie, gniazd urządzeń zorganizowanych zgodnie ze sposobem obróbki np. toczenie, frezowanie, spawanie, montaż itp. Może to być produkcja i montaż wyrobów składanych z wielu wariantów i opcji np. montaż samochodów osobowych tego samego typu na taśmie wyposażonych w różne silniki i skrzynie biegów oraz w różną tapicerkę. Nośnikiem kosztów jest pozycja asortymentowa. Przy produkcji masowej zwykle rytm taśmy jest wymuszony. ten typ produkcji nosi czasem nazwe produkcji przepływowej. JIT (just In time) – dokładnie na czas. Jest to strategia zarządzania krótkookresowego, która powstała w Toyota Corporation. Polega na minimalizacji wykorzystania zasobów, które są niezbędne do uzyskania wartości dodanych wytwarzanych produktów. Zasobami są czas, robocizna, surowce i półfabrykaty, maszyny i inne wyposażenie stanowisk pracy. Założeniem jest, że wszystko, co nie zwiększa wartości dodanej jest stratą, np. koszt kapitału zaangażowanego w nadmierne zapasy, magazynowanie, nadmiernie rozbudowana kontrola jakości, wszelkie przemieszczenia poza niezbędnymi. Wszystko musi być dostępne dokładnie wtedy, gdy jest potrzebne na danym stanowisku i dokładnie w takiej ilości, jaka jest potrzebna. Obowiązuje zasada: rób tylko to co jest niezbędne i zaczynaj w ostatnim momencie, aby zdążyć na czas. Znajduje to swe odzwierciedlenie w logistyce – zapasy u dostawcy lub w drodze (w TIR’ach) oraz w sferze produkcji – uruchamianie produkcji poprzedniego etapu na życzenie odbiorcy z następnego etapu tzw. „wysysanie” potrzebnych składników. Często używane są klasyczne lub elektroniczne karty Kanban. Zapasy są tworzone i Jest to odwrotność zasad stosowanych w MRP, gdzie planuje się potrzeby przekazując je z wyprzedzeniem do realizacji. Jest to w przypadku MRP „wciskanie” zleceń do realizacji, podczas gdy JIT polega na „wysysaniu” zleceń do realizacji. W przedsiębiorstwie zarządzanym zgodnie z zasadami szczupłego zarządzania (lean management) często planowanie ogólne długo i średnioterminowe oraz planowanie potrzeb materiałowych, zwłaszcza zaopatrzenia odbywa się wg zasad MPS / MRP, natomiast zarządzanie operatywne krótkookresowe odbywa się wg zasad JIT. Kwity kanban (etykiety) stosowane są w technice JIT (Just In time) przy produkcji średnio i wielkoseryjnej. W przedsiębiorstwach stosujących kanban, dostawy podzespołów I materiałów na wydział lub stanowisko przekazywane są w standaryzowanych pojemnikach lub standaryzowanymi partiami. Do każdego pojemnika dołączany jest kwit podzielony na dwie części. Jest to zamówienie określonej ilości podzespołów. Jedną część kwitu zatrzymuje wydający elementy, druga wraca z pojemnikiem z wydanymi elementami. Kanban jest uruchamiany przez odpowiedzialnego za dany odcinek wtedy, gdy bieżący pojemnik jest prawie wyczerpany. Kwity kanban pełnią funkcję czeku na pobranie materiału lub części. Są emitowane wraz z harmonogramem na określony czas, np. tydzień i pozwalają – nawet bez informatyki – na zarządzanie operatywne w technice „wyciągania” od poprzedników zespołów i materiałów w odróżnieniu od MRP, które polega na „wpychaniu” pracy na wydział. Powoduje to istotne zmniejszenie prac w toku i kosztów produkcji. Obecnie sygnały Kanban często tworzone są elektronicznie i są stosowane do obsługi nie tylko pobrań materiałowych na produkcję, ale także do W przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i chemicznym często zanika pojęcie partii produkcyjnej. Istotna natomiast jest partia - wsad lub „szarża” przetwarzana jednocześnie w kotle lub aparaturze, jest ona ograniczona przez pojemność pojemnika lub technologię. Zlecenia produkcyjne zwykle muszą być wielokrotnością wsadu. Czasem możliwe jest przetwarzanie niepełnego wsadu np. wytwarzanie soku z owoców z ilości surowca mniejszej niż pełny wsad. Ze składników na wejściu procesu trwającego pewien czas otrzymuje się jeden wyrób podstawowy oraz jeden lub kilka tzw. koproduktów - produktów przydatnych do dalszej obróbki czy handlu, mających swą wartość i produkty uboczne, zwykle odpady na utylizację których zazwyczaj trzeba ponieść koszty. Często występują tzw. składniki cykliczne np. katalizatory, które zużywają się wolno, ale dla realizacji produkcji są niezbędne. Odnosi się to także np. do stłuczki szklanej z konkretnego etapu produkcjii, która w określonej ilości musi wrócic następnego wsadu. Innym przypadkiem jest wykorzystanie produktu ubocznego - odpadu z jednego etapu jako element wsadu w następnym etapie produkcji. W bardziej skomplikowanych przypadkach występuje koniec Produkcja na zlecenie (production to order). Istnieje w wyrobach pewien podstawowy zestaw składników powtarzających się oraz inne składniki – warianty i opcje, dobierane do wyrobu wedle indywidualnych życzeń odbiorców. Mogą pochodzić z przygotowanego uprzednio wykazu. W takiej produkcji pożądany jest tzw. konfigurator produktów, na przykład mebli czy samochodów wyposażanych indywidualnie na taśmach. Potrzeba tego typu obsługi występuje przy produkcji na zlecenia i produkcji masowej. Obsługa produkcji specjalizowanej obejmuje zwykle specjalnie przykrojone do potrzeb poszczególnych dziedzin przemysłu lub handlu pakiety oprogramowania np. dla przemysłu samochodowego lub spożywczego. Często oferowane są tzw. wersje wertykalne pakietów specjalizowanych do obsługi poszczególnych typów produkcji. Zestawienie materiałowe BOM (Bill Of Materials) opisuje strukturę wyrobu podając zestawienie materiałowe. Jest to lista składników wchodzących bezpośrednio do rozpatrywanej pozycji. Może to być lista zawierająca materiały, surowce i podzespoły niższego rzędu, pochodzące z zakupu, kooperacji lub produkcji własnej. Struktura kompletnego produktu opisująca budowę produktu może mieć wiele poziomów i powstaje dynamicznie poprzez łączenie na żądanie w procesie rozwijania struktur jednopoziomowych, poziom po poziomie. Zwykle następuje to w procesie planowania lub tworzenia zestawienia materiałowego wyrobu. Podstawowe typy BOM poza jednopoziomowym zestawieniem materiałowym to: zagnieżdżone zestawienie materiałowe (intendent BOM), zestawienie sumaryczne zawierające wszystkie materiały i podzespoły wchodzące w skład wyrobu z ich ilością sumaryczną, zestawienie ostatniego poziomu zawierające listę tylko tych pozycji które nie mają już składników – są „na dole” struktury wraz z ilościami sumarycznymi ich występowania, modularne zestawienie do celów planistycznych, kosztowe zestawienie BOM. Na podstawie BOM można także Obsługa struktury konstrukcyjnej produktu BOM (Bill Of Materials)– zestawienia materiałowego obejmuje zakładanie, modyfikacje i usuwanie opisu pozycji asortymentowych oraz struktur wyrobów w takiej postaci, w jakiej występują w dokumentacji. konstrukcyjnej, zwykle na rysunkach podzespołów i rysunkach złożeniowych. Jest to narzędzie pracy konstruktora wyrobu. Obecnie często to tabliczka znamionowa rysunku powstającego w systemie CAD / CAM. Często te dane mogą być przekazywana dalej do system produkcyjnego w sposób zautomatyzowany. Obsługa struktury produkcyjnej BOM (Bill Of Materials) – zestawienia materiałowego obejmuje taki opis pozycji asortymentowych (materiałów, podzespołów i części) oraz struktur –, która pokazuje w jaki sposób są one wykonywane w procesie produkcji. Są to praktycznie odpowiednio dostosowane do możliwości wykonawczych danego zakładu dane technologiczne powstałe przez opracowanie danych konstrukcyjnych. Przykładem może być klasyczny gaźnik samochodowy, który jest zwykle przedstawiony na jednym rysunku konstrukcyjnym z jednym zestawieniem materiałowym na tabliczce znamionowej rysunku, natomiast jego dokumentacja produkcyjna to zwykle 4-5 operacji realizowanych na różnych stanowiskach z odpowiednio dużą liczbą rysunków i instrukcji technologicznych. Struktury produkcyjne tego samego wyrobu wytwarzanego w różnych zakładach, o odmiennym wyposażeniu produkcyjnym, mogą być różne pomimo tego, że struktura konstrukcyjna wyrobu na podstawie której opracowano struktury produkcyjne jest jedna. Patrz wielofirmowość logistyczna. Zestawienia konstrukcyjne pokazują, w jaki sposób wyrób jest zbudowany oraz jakie są jego elementy składowe. Na tym zestawieniu pracuje konstruktor nanosząc zmiany i poprawki konstrukcyjne. Zestawienie technologiczne – produkcyjne opracowuje technolog. Pokazuje, jak poszczególne składniki dostarczane są i następnie wykorzystywane w procesie produkcji. W przedsiębiorstwach produkujących skomplikowane wyroby, w których często i dużo jest zmian konstrukcyjnych ważne jest, aby istniała synchronizacja obsługi zmian w bazie danych konstrukcyjnej i produkcyjnej, a w efekcie w powstających i już obsługiwanych zleceniach produkcyjnych i zamówieniach w toku. W pakiecie wymaganym dla takich przedsiębiorstw ta synchronizacja musi odbywać się automatycznie. Zwykle w pakietach do obsługi skomplikowanych wyrobów istnieją osobne bazy danych struktury konstrukcyjnej i struktury technologicznej (produkcyjnej). Są one ze sobą powiązane. Chodzi o to, aby efekty zmian konstrukcyjnych nie powodowały zakupu i produkcji zbędnych składników w sposób zautomatyzowany. Pozwala na planowanie uzupełniania zapasów w sieci powiązanych ze sobą składów konsygnacyjnych i magazynów regionalnych, aż do indywidualnych odbiorców końcowych lub punktów zbytu. Planowanie odbywa się przez rozwijanie potrzeb odbiorców końcowych lub regionalnych z uwzględnieniem cykli dostaw techniką planowanie potrzeb materiałowych MRP (Matrials Requirement Planning), które są potrzebami brutto dostawców. W przypadku wielu poziomów magazynów rozwijanie odbywa się poziom po poziomie. Pozwala na utworzenie sieci powiązanych między sobą dostawców, magazynów i składów konsygnacyjnych regionalnych oraz odbiorców końcowych wraz z określeniem zapotrzebować na transport. Uzupełnianie zapasów pozwala na stosowanie dla poszczególnych grup pozycji jednej z rozpowszechnionych technik uzupełniania zapasów i sterowania ich poziomem np. mini – max, punkt zlecania itp. Pozwala na planowanie potrzeb transportowych do przewozu towarów. W bardziej rozbudowanej postaci pozwala na wybór i planowanie załadunku środków transportu oraz na wybór tras transportowych i ustalanie kolejności załadunku. Jest to zwykle jedna z funkcji zarządzania siecią dystrybucji DRP (Distributed Resources Planning). Koordynacja prognozowania i planowania sprzedaży, produkcji i zakupów są niezbędne do planowanie zbytu, produkcji i dystrybucji w horyzoncie długoterminowym. Zwykle musi być oparte na prognozie zbytu z jednej strony oraz na statystyce z przeszłości z drugiej. W planowaniu tym trzeba uwzględnić możliwości aparatu produkcyjnego – tzw. wąskie gardła i ich dostępność oraz możliwości zaopatrzenia w materiały o długim cyklu dostaw lub trudno dostępne. Planowanie tego typu coraz częściej jest realizowane przez zaawansowane planowanie i harmonogramowanie APS (advanced planning and scheduling). Ta funkcja w systemie umożliwia konsolidację wyników jednostek składowych, posiadających różne plany kont i prowadzenie rozliczeń handlowych między jednostkami holdingu , kończących się formalnymi dokumentami. Konsolidacja w ramach holdingu jest istotna, jeśli jednostki składowe funkcjonują w różnych krajach, o różnych zasadach opodatkowania, albo w jednym kraju, ale w strefach o różnych zasadach (np. strefa bezcłowa czy specjalne strefy gospodarcze). Pakiet umożliwia wystawianie dokumentów w różnych językach, a teksty i szablony dokumentów prezentowanych na ekranach i opisy wydruków przechowywane są w systemie informatycznym. Możliwa jest łatwa zmiana języka ekranów i wydruków. Ta funkcja jest konieczna w pakietach dla przedsiębiorstw eksportujących i importujących oraz międzynarodowych, tam, gdzie istnieje konieczność częstego przeliczania walut i korzystania z aktualnych kursów. W bardziej zaawansowanych rozwiązaniach kursy walut pobiera się z telegazety lub z internetu. Gotowość aplikacji do obsługi zagadnień walutowych związanych z Unią Europejską wyraża się poprzez właściwą reprezentację walut i kursów oraz odpowiednie algorytmy przeliczania i zaokrąglania w systemie. Brak tej funkcjonalności może spowodować konieczność gwałtownej wymiany systemu w momencie przejścia na euro. Pozwala na obsługę zagadnień związanych z rozliczeniami celnymi w obrocie z krajami poza UE. Ze względu na dużą zmienność polskiego prawa (zwłaszcza ustawy o rachunkowości i ustaw podatkowych) wyjątkowo trudno spełnić ten wymóg. Autorów oprogramowania zmusza to do nieustannego śledzenia interpretacji kolejnych urzędników z Ministerstwa Finansów i uważnej lektury „Rzeczpospolitej”. Zalecenia są często sprzeczne lub błędne, np. istnieją trzy różne wymogi odnośnie zaokrągleń w różnych dokumentach finansowych, prowadzące często do nieporozumień z urzędami skarbowymi. Część przepisów finansowych jest niejednoznaczna i praktycznie nie nadaje się do algorytmizacji, a co za tym idzie stworzenie przyzwoitego oprogramowania jest wyjątkowo trudne. W przypadku produkcji na eksport ze znacznym wsadem składników z importu niezbędne jest dla każdej partii towaru rozliczenie importowanych elementów tzw. wsadu. Pozwala to na odliczenie po przekroczeniu granicy przez konkretną partię towaru VAT i innych obciążeń finansowych poniesionych przy imporcie. Analiza dostawców na podstawie danych statystycznych i informacji z rynku co do solidności, cen, jakości pozwala na ich racjonalny wybór. Pozwala na sprawdzanie kondycji potencjalnych klientów, a zwłaszcza stanu zadłużenia, poziomu zakupów w ostatnich czasach oraz dopuszczalnego limitu kredytowego. Pakiet zawierający tę funkcję powinien zapewnić możliwość zbierania różnych danych w celu zapewnienia obsługi gwarancyjnej i posprzedażnej produktów. Niezbędne jest planowania zakupu, produkcji części zamiennych i napraw ze szczególnym uwzględnieniem ich kosztów oraz planowania i rozliczania sieci serwisu własnego i obcego. W szczególnych wypadkach np. statków, autobusów lub sprzętu telekomunikacyjnego konieczna jest obsługa dokumentacji technicznej poszczególnych egzemplarzy produktów sprzed wielu lat (do trzydziestu), aby zapewnić dostawy części zamiennych. Wymagania wobec tego obszaru są odmienne w poszczególnych typach przedsiębiorstw. W przedsiębiorstwach nastawionych na eksploatacje skomplikowanych urządzeń technologicznych takich jak elektrownie, rafinerie, cukrownie, jest to podstawowy podsystem umożliwiający sprawne działanie. Musi obsługiwać ewidencję tysięcy elementów zamiennych I materiałów eksploatacyjnych oraz planowanie remontów, zaopatrzenia w części zamienne, zlecanie i rozliczanie prac remontowych i konserwacyjnych. Stosowane są w nich skomplikowane wyspecjalizowane pakiety oprogramowania. W przypadku bogatego wyposażenia technicznego np. w elektrowniach, konieczne jest prowadzenie wyjątkowo obfitej dokumentacji technicznej urządzeń i ich stanu technicznego przez wiele lat. Dodatkowo, często konieczne jest wykonywanie części zamiennych własnymi siłami, co wymaga posiadania przez oprogramowanie do obsługi remontów modułu obsługi produkcji jednostkowej lub małoseryjnej. Istnieją przedsiębiorstwa, które zajmują się głównie remontami urządzeń np. sprzętu trakcji kolejowej lub drogowej, remontami silników itp. Pozwala to na wykorzystanie mocnych stron łączonych pakietów. Taki sys Oprogramowanie powinno umożliwiać planowanie zapotrzebowania na transport własny i obcy, rozliczanie personelu i kosztów. Jego celem jest minimalizowanie pracy przy transporcie poprzez łączenie dostaw, weryfikację marszrut i trybu załadunku. Jest to istotny element obsługi zintegrowanego łańcucha dostaw SCM. W zaawansowanych rozwiązaniach dostępne są funkcje planowania obciążenia pojazdów, ich wybór, ustalanie tras przewozu oraz planowanie i rozliczanie kosztów przewozów. Elektroniczna wymiana informacji (EDI - Electronic Data Interchange) powinna obejmować przesyłanie zamówień, potwierdzanie zamówień, przesyłanie faktur i korespondencje handlową w jednym z ogólnie przyjętych standardów EDI np. określonych w EDIFAC. Niektóre systemy zawierają automatyczny dostęp do internetu i możliwość wykorzystywania jego technik. Wbudowany dostęp i wykorzystanie technik internetu obejmuje głównie możliwość zdalnego dostępu za pośrednictwem witryny internetowej do wybranych funkcji oprogramowania, a w szczególności: składania zamówień, sprawdzania dostępności towarów oraz handel elektroniczny. Obsługa zarządzania jakością w przedsiębiorstwie zwykle służy do utworzenia biblioteki procedur, katalogu czynności i operacji mających na celu utrzymywania wysokiej jakości produkcji i usług. Obejmuje również utrzymywanie danych historycznych, emisję niezbędnych dokumentów, opracowywanie statystyki danych o jakości, rejestrację kosztów utrzymania jakości. Oprogramowanie powinno zapewnić, zależnie od potrzeb obsługę procedur ISO 9000 i ISO 9000 – 2000 lub pochodnych. W przypadku produkcji środków spożywczych i farmaceutycznych konieczna jest obsługa specjalizowanych procedur zapewnienia jakości np. HCAAP i GMP. Obsługa sterowania jakością może być wbudowana w system lub dostępna jako system zewnętrzny . System sterowania jakością może być powiązany bezpośrednio z systemem sterowania produkcją i przepływem materiałów. Coraz częściej stosowane są techniki sterowania jakością zmierzające do uzyskania możliwie najlepszej jakości wyrobów pod hasłem „kilka na milion” wadliwych elementów. Jest to np. metoda Six Sigma. Wymiana elektroniczna informacji z bankami obejmuje przynajmniej zasięganie informacji o stanach i obrotach na kontach, elektroniczne podpisywanie i przekazywanie zleceń do banków oraz odbieranie wyciągów bankowych zwykle z wykorzystaniem podpisu elektronicznego. Oprogramowanie może umożliwiać udoskonalanie pakietu i wprowadzanie zmian poprzez modyfikacje programu i struktur danych przy wykorzystaniu uproszczonych technik programistycznych typu CASE lub języków 4L oraz pisanie i inkorporację własnych programów do modułu pakietu. Wbudowanie mechanizmu sterowania przepływem prac usprawnia przebieg prac nad modyfikacją. Niesie to jednak za sobą niebezpieczeństwo wprowadzenia do oprogramowania zmian nie do końca sprawdzonych. Zwykle takie zmiany, jeżeli nie są autoryzowane przez dostawcę, powodują utratę gwarancji i brak dalszej obsługi oprogramowania. Mogą także wystąpić problemy przy przejściu do nowych wersji oprogramowania, jest to kłopotliwe, a na pewno pociąga to za sobą znaczne koszty. Generalnie zaleca się wykorzystanie standardowe możliwości pakietu oprogramowania i ograniczanie zmian do minimum. Wykorzystanie danych istniejących obecnie w systemach informatycznych pozwala na uproszczenie, a często także w znacznym stopniu zautomatyzowanie migracji z obecnego oprogramowania do nowego. Często jest to możliwe, off line, po wprowadzeniu modyfikacji w formatach danych. Obniża to koszty wdrożenia. Poczta elektroniczna pozwala na obsługę wymiany informacji wewnętrznej w przedsiębiorstwie, planowanie spotkań, zebrań itp. Możliwe jest także zwykle wyjście na świat zewnętrzny przez internet. Poczta elektroniczna może być spolonizowana lub w wersji angielskiej obsługiwana przez system operacyjny. Sformalizowana postać wymiany danych pomiędzy kontrahentami na rynku może być zrealizowana za pośrednictwem elektronicznej wymiany danych EDI (Electronic Data Interchange) lub wymiany plików w postaci XML. Można także zrealizować obieg informacji w przedsiębiorstwie z wykorzystaniem intranetu. Interfejsy do systemów CAD/CAM (Computer Aided Design / Computer Aided Manufacturing) pozwalają na obsługę dostępu do rysunków technicznych i innych dokumentów w postaci graficznej, które są niezbędne do prowadzenia produkcji lub archiwowania danych. Systemy CAD/CAM są zwykle narzędziem pracy w biurach konstrukcyjnych. Bardziej zaawansowane systemy pozwalają na przekazywanie z rysunków złożeniowych zestawień materiałowych BOM do systemu obsługi produkcji. W szczególnych wypadkach możliwe jest przygotowywanie bezpośrednio przez konstruktora danych do sterowania obrabiarek sterowanych numerycznie. Ta funkcja obejmuje odczytywanie kodów na dokumentach i opakowaniach w produkcji, raportowanie i spedycję przy użyciu skanerów oraz drukowanie kodów na dokumentach i opakowaniach. Wymagane są specjalizowane urządzenia i zwykle zintegrowane lub dodatkowe oprogramowanie zewnętrzne. Obecnie coraz szerzej wchodzi do praktyki stosowanie kodów – tagów radiowych RDFI (Radio Frequency Identification). Polonizacja oprogramowania. Dokumentacja pisana systemu powinna zawierać tekst opisowy pozwalający na normalną eksploatację systemu oraz na ewentualną jego instalację i usuwanie prostych usterek. Dokumentacja może być w postaci drukowanej lub plików komputerowych gotowych do wydrukowania lub bezpośredniego dostępu z terminala. Dokumentacja ta powinna być w wersji polskiej. Jeżeli nie, to należy podać w jakim stopniu jest to zrealizowane. Minimum stanowi dokumentacja księgowa wymagana przepisami prawa. Polonizacja oprogramowania. Teksty pomocy powinny być w wersji polskiej, oczywiście przetłumaczone, o ile oprogramowanie pochodzi z zagranicy. Jeżeli teksty pomocy są strukturalizowane, mają kilka poziomów dokładności opisu, to należy podać co zostało spolonizowane. Polonizacja oprogramowania. Ekrany powinny być bezwzględnie przetłumaczone na polski. Brak polonizacji ekranów danego modułu oznacza brak jego polonizacji. Polonizacja oprogramowania. Instrukcje operowania oprogramowaniem dla konkretnego użytkownika tworzone są w procesie wdrażania oprogramowania. Zwykle opracowywane są dla konkretnych stanowisk pracy. W pewnym stopniu mogą zastąpić dokumentację pisaną systemu. Polonizacja oprogramowania. Ustawa o VAT i rachunkowości muszą być respektowane. Niezbędne jest wprowadzanie na bieżąco zmian i uzupełnień w ślad za zmianami przepisów. W wypadku, gdy dostosowanie jest ograniczone funkcjonalnie, dostawca powinien informować, że np. lokalizacja dotyczy obszaru dystrybucji, a nie transportu, albo że program jest przeznaczony dla przedsiębiorstw produkcyjnych, a nie nadaje się dla sektora usług finansowych. Ze względu na obowiązkowy zakres stosowania MSR, informacja, czy aplikacja umożliwia prowadzenie rachunkowości zgodnie z MSR jest istotna i powinna być gwarantowana przez dostawcę oprogramowania. Gotowość aplikacji do obsługi euro wyraża się poprzez właściwą reprezentację walut i kursów oraz odpowiednie algorytmy przeliczania i zaokrąglania w systemie. Niezbędna jest obsługa tej funkcjonalności. Brak jej może spowodować konieczność gwałtownej wymiany systemu. Modelowanie procesów gospodarczych pozwala na ułatwienie i przyśpieszenie prac analitycznych i projektowych niezbędnych do przygotowania przedsiębiorstwa do wdrożenia systemu informatycznego. Szczególnie istotną jest możliwość posługiwania się tzw. modelami referencyjnymi. Są to gotowe przykłady rozwiązań organizacyjnych i związanych z nimi parametrów systemu informatycznego. W zaawansowanej postaci po skonfigurowaniu procedur obsługujących potrzeby informacyjne przedsiębiorstwa można wygenerować automatycznie zestawy menu, ekranów i wydruków niezbędnych do obsługi poszczególnych procesów na konkretnych stanowiskach pracy. W praktyce coraz częściej stosowane są narzędzia do zarządzania procesami gospodarczyni BPM (Business Process Management). Zarządzanie i sterowanie finansowe w Polsce jest zwane czasami „kontrolingiem”. Jest to przekrojowa funkcja analitycznosyntetyczna realizowana w ramach zintegrowanego systemu informatycznego. Umożliwia lokalizowanie i monitorowanie odchyleń wielkości rzeczywistych w odniesieniu do wielkości planowanych przy realizacji wyznaczonych celów. Pełna obsługa zarządzania i sterowania finansowego, występuje, gdy w pakiet zostały wbudowane narzędzia rachunku kosztów produkcji, zintegrowanej, lub oddzielnej księgi kosztów (z rozliczeniem kosztów pośrednich), rachunku kosztów produkcji z księgowaniem w księdze głównej. Konieczne jest istnienie narzędzi do sprawozdawczości i analizy finansowej , tworzenie budżetu i prognoz finansowych oraz do codziennego nadzorowania finansów. Czasem analizowane są dodatkowo dane o wydajności, personelu i zaopatrzeniu. Jest to zwykle analiza wskaźnikowa. Dobór wskaźników bywa różny i ulega dość częstym zmianom, typowe to: wskaźniki rekomendowane przez Stowarzyszenie Księgowych, GUS, wskaźniki Du Pont, wskaźniki giełdowe. Często w przypadku współpracy z bankami wskaźniki są narzucane przez bank. W bardziej wyszukanych rozwiązaniach znajduje się również własna wielowymiarowa baza danych i oprogramowanie OLAP – oprogramowanie do analiz w trybie on line. Jeśli nie ma takich funkcji, to warto sprawdzić, czy jest możliwość łatwego dołączenia któregoś z pakietów oferowanych oddzielnie na rynku oraz czy dostawca posiada wiedzę, jak tego używać. Tego typu bardziej rozbudowane aplikacje, zwykle do analiz finansowych noszą nazwę BI (Business Intelligence) i mogą pochodzić także od dostawców innych niż pakietu ERP. Pozwalają na określanie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa, a zwłaszcza rentowności, płynności finansowej oraz zwrotu z inwestycji ROI (Return On Investment). Często dostępne są rozbudowane zestawy wskaźników gotowe do wykorzystania przez użytkowników. Analiza ta stanowi część działań związanych z zarządzaniem efektywnością przedsiębiorstwa. Do realizacji wykorzystuje się zwykle zestawy wskaźników podstawowych KPI (Key Process Indicators). OLAP (On-Line Analytical Processing) jest to przetwarzanie informacji z wykorzystaniem wielowymiarowej bazy danych, która przechowuje dane w sposób bardziej przypominający wielowymiarowe arkusze kalkulacyjne niż tradycyjną, relacyjną bazę danych. Pozwala na przeprowadzanie praktycznie na bieżąco analiz wskaźnikowych przedsiębiorstwa. Dane są zwykle pobierane bezpośrednio z plików tematycznych przedsiębiorstwa np. księgi głównej, transakcji sprzedaży, należności, zobowiązań itp. Kostka OLAP umożliwia wyświetlanie i oglądanie danych z różnych punktów widzenia. Do jej budowy potrzeba dowolnego źródła danych opartego na relacjach. Narzędzia OLAP pozwalają użytkownikom na analizowanie różnych aspektów, wymiarów danych. Na przykład pozwalają na oglądanie szeregów czasowych danych o różnych zdarzeniach i analizę trendów. Ze względu na wydajność przetwarzania zaleca się stosowanie źródeł danych opartych na języku SQL i technologii hurtowni danych. Podstawowym składnikiem OLAP jest serwer OLAP, który jest usytuowany pomiędzy klientem a systemem obsługi bazy danych (DBMS) i w którym zawarte są reguły opisujące organizację danych w bazie danych. Zawiera s Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych typu BI (Business Intelligence) zawiera pogłębione analizy ekonomiczne. Cechą charakterystyczną jest zastosowanie hurtowni danych oraz możliwość tzw. „drążenia danych” to jest możliwość łatwego dostępu do danych źródłowych powodujących określone efekty np. w przypadku zagrożenia płynności możliwość szybkiego dojścia do transakcji, która to powoduje. Oprogramowanie takie może pracować niezależnie od rodzimego oprogramowania ERP lub jako jego integralna część. Typowe aplikacje wspierające zarządzanie na poziomie ogólnym to przede wszystkim: Strategiczna karta wyników Kokpit zarządzania Repozytorium wiedzy Repozytorium wskaźników Może to być ta sama baza danych co dla ERP lub inna, zewnętrzna. Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych – planowanie strategiczne pozwala na opracowywanie planów długookresowych i prognoz z wykorzystaniem technik statystycznych oraz metod programowania liniowego, opartych na prognozach i danych historycznych. Jest to często planowanie scenariuszowe. APS (advanced planning and scheduling ) - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie jest to technika stosowana przy planowaniu logistyki i produkcji w horyzoncie krótko, średnio i długoterminowym. Nazwa odnosi się do różnych programów komputerowych realizujących zaawansowane algorytmy matematyczne lub logiczne, głównie programowanie liniowe do obsługi optymalizacji lub symulacji, obciążania do skończonej zdolności produkcyjnej, planowania finansowego, zapotrzebowania na zasoby, prognozowania itp. W tych technikach stosuje się równoczesne respektowanie ograniczeń oraz reguł biznesowych aby umożliwić planowanie w czasie rzeczywistym, wspomaganie procesów decyzyjnych, określanie dostępności do rozdysponowania lub możliwości realizacji. APS często generuje i pozwala na ocenę różnorodnych scenariuszy, z których jeden jest wybierany jako plan oficjalny. Pozwala także na obsługę planowania w czasie rzeczywistym oraz obsługę funkcji ATP (available to promise) – dostępne do rozdysponowania i CTP (capable to promise) możliwe do zrealizowania. Podstawowe składowe APS to: Zarządzanie popytem w oparciu o prognozy popytu; możliwość symulacji wielu wariantów Planowanie finansowe Planowanie potrzeb materiałowych z minimalizacją poziomu zapasów w całym łańcuchu dostaw Planowanie produkcji u poszczególnych partnerów w łańcuchu dostaw z uwzględnieniem obciążania dostępnych zdolności produkcyjnych; często zastępuje stosowane do planowania produkcji techniki oparte o MRP Harmonogramowanie produkcji Zarządzanie dystrybucją Planowanie transportu APS korzysta one z dostępnych, znacznie zwiększonych zdolności obliczeniowych w systemie klient / serwer oraz osiągnięć w rozwoju algorytmów z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Działanie APS można określić następująco: Dane o produktach, zamówieniach i zleceniach zgrupowane w pakiety są ładowane do pamięci operacyjnej serwera. Odnosi się to do produktów wymienionych w planie produkcji (zamówienia klientów i prognozy zbytu). Proces ten wymaga jednorazowo trochę czasu, jednak potem tylko sekund na doładowanie danych o nowych produktach pojawiających się w zmieniającym się planie jako zamówienia lub prognozy. Po uruchomieniu procesu planistycznego w pamięci serwera wykonywane są wszystkie niezbędne operacje do określenia: Zaplanowanych zleceń produkcyjnych do realizacji zleceń klientów po ich nettowaniu o stany magazynowe i prace w toku Cykli produkcyjnych na poszczególnych poziomach produkcji wyliczonych z dokładnych danych o procesach technologicznych Terminów realizacji (planowanego rozpoczęcia i zakończenia) zleceń produkcyjnych i zakupowych przy uwzględnieniu ograniczonych zdolności produkcyjnych, możliwości zakupu oraz możliwości transportowych Respektowane są zasady, że wszystkie zlecenia: produkcyjne, zakupowe i transportowe są powiązane z konkretnymi zleceniami klientów. Po każdej zmianie planu lub, o ile to jest celowe, po każdej transakcji zmieniającej dane planistyczne (nowe zlecenie, anulacja, realizacja zlecenia, dostawa itp.) następuje przeplanowanie zleceń produkcyjnych. Ze względu na realizację obliczeń w pamięci serwera czas przetwarzania nie stanowi problemu. Możliwe jest sterowanie obsługą zleceń klientów w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Oprócz tego, pożytecznym poszerzeniem jest obsługa funkcji zarządzania transportem: planowanie transportu, wykorzystania środków transportu, optymalizacja marszrut, minimalizacja kosztów przewozów itp. W swej rozwiniętej postaci APS może obsługiwać pełne zarządzanie łańcuchem dostaw SCM w powiązanych między sobą przedsiębiorstwach Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych , analiza wskaźnikowa działalności przedsiębiorstwa praktycznie nie odbiega od tych, które są stosowane w kontrolingu. Wskaźniki efektywności przedsiębiorstwa pozwalają na określanie stanu bieżącego przedsiębiorstwa zwykle przy pomocy narzędzi BI (business intelligence). Pozwala na konsolidację danych liczbowych pochodzących z różnych jednostek – wydziałów wewnątrz przedsiębiorstwa jak i danych pochodzących z różnych jednostek zewnętrznych do dalszego wykorzystania przy użyciu narzędzi BI (business intelligence).. Zarządzanie relacjami z właścicielami kapitału w powiązaniu z zarządzaniem strategicznym jest to metoda pozwalająca na: wspieranie funkcjonowania organizacji, projektowanie procesów i ich powiązań i następnie nadzorowania ich realizacji w horyzoncie krótko, średnio i długoterminowym. Działanie to nakierowane jest na motywowanie udziałowców i informowanie ich. Zwykle wykorzystywane są głównie dane z rachunkowości przedsiębiorstwa. Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych – kokpit zarządzania jest to metoda prezentacji wyników działalności bieżącej przedsiębiorstwa w postaci równoczesnego prezentowania wielu tablic z wynikami częściowymi i wskaźnikami. Postać prezentacji przypomina rozmieszczenie wskaźników w kabinie pilota samolotu. Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych, repozytorium wiedzy jest to katalog zawierający opis proponowanych technik zarządzania, wspieranych przez oprogramowanie wraz z narzędziami informatycznymi. Zaawansowane wspieranie decyzji biznesowych, repozytorium wskaźników jest to zestawienie przygotowanych do natychmiastowego użytkowania wskaźników określających stan przedsiębiorstwa. Ze względu na dużą zmienność polskiego prawa (zwłaszcza ustawy o rachunkowości i ustaw podatkowych) wyjątkowo trudno spełnić ten wymóg. Autorów oprogramowania zmusza to do nieustannego śledzenia interpretacji kolejnych urzędników z Ministerstwa Finansów i uważnej lektury „Rzeczpospolitej”. Ich zalecenia są często sprzeczne, np. istnieją trzy różne wymogi odnośnie zaokrągleń w różnych dokumentach finansowych, prowadzące często do nieporozumień z urzędami skarbowymi. Część przepisów finansowych jest niejednoznaczna i praktycznie nie nadaje się do algorytmizacji. Struktura konta może być zaproponowana przez system (“na sztywno”) lub zbudowana przez użytkownika zgodnie z jego potrzebami na jeden z dwóch sposobów. Pierwszy polega na utworzeniu konta zawierającego szereg segmentów, a drugi na utworzeniu konta wielowymiarowego, umożliwiającego zapisywanie (na poziomie analitycznym) w różnych walutach, wielkościach, itd. i dokonywanie konsolidacji. Sztywna struktura konta wystarcza w przedsiębiorstwach prowadzących jednorodną działalność. Obsługa wielowalutowości jest konieczna w pakietach dla przedsiębiorstw eksportujących i importujących i międzynarodowych, czyli tam, gdzie istnieje konieczność częstego przeliczania walut i korzystania z aktualnych kursów. W bardziej zaawansowanych rozwiązaniach kursy walut pobiera się z telegazety lub z internetu. Pakiet umożliwia wystawianie dokumentów w różnych językach. Teksty i szablony dokumentów przechowywane są w systemie informatycznym. Konsolidacja danych finansowych przedsiębiorstw w ramach grupy / holdingu umożliwia konsolidację wyników jednostek składowych, posiadających różne plany kont i prowadzenie rozliczeń handlowych między jednostkami holdingu , kończących się formalnymi dokumentami. Konsolidacja w ramach holdingu jest istotna, jeśli jednostki składowe funkcjonują w różnych krajach, o różnych zasadach opodatkowania, albo w jednym kraju, ale w strefach o różnych zasadach (np. strefa bezcłowa czy specjalne strefy gospodarcze). Ta funkcja pozwala na kwotowy lub procentowy podział kosztów ogólnych (wydziałowych, ogólnozakładowych) pomiędzy jednostki rozliczeniowe, tzw. miejsca powstawania kosztów. W bardziej rozbudowanych systemach są zaproponowane formuły, według których koszty ogólne są dzielone na miejsca powstawania kosztów, np. według robocizny, kosztów materiałowych lub ich kombinacji. Rozliczanie różnic kursowych pozwala na szacowanie zysków lub strat, które powstały na skutek zmian kursów podczas realizacji transakcji w różnych walutach w różnych okresach czasu. Wzajemne należności rozlicza się okresowo według salda. Rozliczanie klientów będących także dostawcami jest dość często u nas stosowane, jednak pociąga za sobą duże ryzyko łatwych malwersacji pracowników. Pozwala na zautomatyzowanie wyjątkowo pracochłonnych i kłopotliwych procedur związanych z VAT, upustami itp. Przepisy te muszą być na bieżąco uwzględniane w rozwiązaniach oprogramowania. System powinien pozwalać na prowadzenie niezbędnych rejestrów oraz rozliczeń związanych z VAT. Pozwala na rozliczanie w sposób automatyczny należności i zwolnień celnych. Budżetowanie i prognozowanie są to elementy planowania finansowego, pozwalające na tworzenie budżetów – planów finansowych na przyszłość dla poszczególnych dziedzin w poszczególnych okresach czasu oraz prognoz “co będzie jeżeli” do wyboru strategii działania. Budżety mogą być bardzo szczegółowe i powiązane ze sobą kaskadowo, co umożliwia następnie dokładną kontrolę stanu finansowego przedsiębiorstwa. Tworzenie wielowariantowych prognoz różni się od budżetowania celem, dla którego się je konstruuje. Mechanizm jest bowiem ten sam. Prognozy tworzy się zwykle wielowariantowo, aby sprawdzić możliwe scenariusze rozwoju sytuacji. Logika hierarchii budżetowania może polegać na budowie budżetów od dołu – od najniższych komórek kontrolowanych finansowo, albo na dekompozycji budżetu całej jednostki stopniowo do poziomu komórek najniższych hierarchicznie. Co do zasady budżetowania – stosuje się budżetowanie przyrostowe – na bazie wyników historycznych oraz budżetowanie o bazie zerowej (ZBB), w którym kolejne poziomy nakładów finansowych są od podstaw obliczane, uzasadniane i zatwierdzane. Budżety elastyczne są to budżety, które mogą być uzmiennione, a następnie skorygowane w zależności od rozmiarów działalności i rozwoju sytuacji przedsiębiorstwa. Wprowadzanie danych z ksiąg pierwotnego zapisu do księgi głównej pozwala na weryfikację danych przed ich ostatecznym zaksięgowaniem i zwiększa przejrzystość księgi głównej. Stosowane jest głównie dla dziennika zdarzeń gospodarczych pochodzących z działalności operacyjnej. Dla operacji finansowych w nowoczesnych systemach najczęściej księgowania następują jednocześnie w tzw. księdze pierwotnego zapisu i księdze głównej. Przekazywanie danych do innych modułów umożliwia pobieranie danych np. o kosztach pośrednich, w tym stałych w danym okresie i przekazywanie ich do podsystemu rachunku kosztów. Prognozowanie przepływów finansowych w poszczególnych okresach w przyszłości pozwala na stwierdzenie, czy zapotrzebowanie na gotówkę może być zaspokojone ze środków własnych, czy trzeba sięgnąć po kredyt, czy może skorygować działalność. Ta funkcja ma na celu sporządzanie typowych sprawozdań finansowych do celów fiskalnych na bazie zestawienia obrotów i sald. Obsługa kasy obejmuje prowadzenie i rozliczanie ewidencji obrotu gotówkowego, czekowego oraz rozliczeń z bankami. Często do tego celu wykorzystywane są moduły prowadzenia rozliczeń z bankami. Umożliwiają one sięganie do danych i tworzenie różnych zestawień, np. analiz rentowności, analizy wskaźnikowej. Wykorzystywane są do tego albo tzw. generatory wydruków, albo ogólnie dostępne arkusze kalkulacyjne. Możliwe jest także zasilanie hurtowni danych do celów zbierania i analizowania informacji. Pozwala ono na szybkie weryfikowanie stanu kont, a w bardziej rozbudowanej formie na realizowanie obrotu finansowego, przelewów i płatności w sposób zdalny z wykorzystaniem podpisu elektronicznego. Ta funkcja w systemie jest istotna w przypadku, gdy np. linia produkcyjna składa się z wielu maszyn kupowanych w różnych okresach i amortyzowanych według różnych zasad, np. część z nich korzysta z tzw. ulg inwestycyjnych. Można wtedy naliczyć stawkę amortyzacyjną linii i następnie użyć ją do obliczenia stawki absorpcji narzutu. Ze względu na oddzielenie wyceny bilansowej majątku trwałego od wyceny podatkowej konieczne jest, aby system umożliwiał naliczanie amortyzacji bilansowej oraz korektę podatkową amortyzacji. Niezbędna jest także możliwość ujęcia korekty podatkowej w wyniku. Traci na znaczeniu wraz ze spadkiem poziomu inflacji. Automatyczne rozliczanie ubezpieczenia środka trwałego jest istotne, ponieważ stanowi istotny element kosztów. Jednak zawierają ją nieliczne pakiety. Jest to ważny element prognoz finansowych, w szczególności kosztów produkcji. Pozwala na tworzenie bardziej realistycznych budżetów. Obsługa grup odbiorców i klasyfikacji utworzonych ze względu na dyskonta, wiarogodność płatniczą itp. obejmuje ułatwienia w obsłudze poszczególnych grup odbiorców. Grupowanie może być ze względu na rynki, sposób rozliczeń lub sposób i wielkość udzielanego rabatu. Funkcja naliczania różnych podatków, takich jak VAT i akcyza, które przedsiębiorstwo jest zobowiązane odprowadzać do skarbu państwa powinna być realizowana automatycznie. Jej celem jest przygotowanie danych do sporządzenia deklaracji i zeznań, przygotowanie materiałów do kontroli i umożliwienie bardziej precyzyjnego planowania finansowego. Jest to jednak trudne ze względu na zawiłości w rozwiązaniach prawnych. Zarządzanie płatnościami dla poszczególnych dostawców jest szczególnie istotne wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie ma nadmiaru gotówki. Trzeba wtedy częściowymi płatnościami uspokoić jak największą liczbę dostawców. Istotna jest także możliwość blokowania własnych płatności, aby nie dopuścić do automatycznego zwalniania płatności po otrzymaniu raportu o dostawie. Bieżąca kontrola kredytu przy sprzedaży pozwala na uniknięcie sytuacji, kiedy zadłużony klient ponownie próbuje kupić, lub gdy nierzetelny klient próbuje w różnych oddziałach firmy nabywać towary, pomimo tego że nie dysponuje już odpowiednim kredytem. Prawidłowo realizowana kontrola kredytu pozwala zmniejszyć ryzyko niewypłacalności dłużnika i przewidzieć jego nadchodzące problemy. Tworzenie grup dostawców i ich klasyfikacja ze względu na wielkość obrotów, poziom cen, dyskonta itp. pozwala na prowadzenie łatwiejszej obsługi dostawców oraz kontrolę ich rozliczania oraz sprawozdawczość. Ta funkcja daje możliwość jak najpóźniejszego regulowania własnych zobowiązań, dzięki czemu zmniejsza się zaangażowanie w kapitał obrotowy. Możliwe jest regulowanie należności wobec możliwie dużej liczby wierzycieli przy ograniczonych zasobach finansowych. Automatyczne propozycje płatności dla grup dostawców, w tym prognoza stanu gotówki z uwzględnieniem wiarogodności klientów pozwala na przygotowanie zestawień propozycji płatności opartych o wiarogodne, zebrane uprzednio dane. Ta funkcja pozwala na uwalnianie płatności tak, aby minimalizować wypływ gotówki. Funkcja powinna być realizowana automatycznie, natomiast w przypadku trudnej sytuacji ręcznie. Automatyczne sprawdzanie warunków płatności i upustów pozwala na zabezpieczenie się przed nierzetelnymi kontrahentami i ułatwia procesy fakturowania i rozliczeń. Naliczanie płac stanowi część zarządzania zasobami ludzkimi - personelem (HR). Systemy płacowe w polskich przedsiębiorstwach cechuje ogromna różnorodność wynikająca głównie z liczby i siły związków zawodowych. Jest bardzo trudne tworzenie nawet sektorowych systemów płacowych. Jedynym wyjściem jest wbudowanie w pakiet szkieletowego systemu płacowego, który następnie będzie adaptowany do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa. Systemy płacowe są często oferowane przez wyspecjalizowanych dostawców i mogą być wbudowywane do pakietów oprogramowania. Ze względu na częste i niespodziewanie wprowadzane zmiany przepisów konieczne jest, aby zarządzanie zasobami ludzkimi i płace pochodziły od dostawcy, który jest w stanie zapewnić ciągły serwis tego oprogramowania. System płacowy musi zwykle być modyfikowany, ewentualnie parametryzowany do potrzeb konkretnego przedsiębiorstwa. Rozliczanie rabatów, skont i upustów zgodnie z polskimi przepisami wymaga ciągłego śledzenia zmian w odpowiednich przepisach. W wielu zagranicznych pakietach zakres możliwości stosowania odliczeń czy upustów jest inny niż dopuszczalny przez polskie prawo. Warto zwrócić uwagę, czy istnieje taka zgodność. Z kolei w niektórych przedsiębiorstwach, np. spożywczych, produkujących towary o szybkiej rotacji, często potrzebne są bardziej wyrafinowane narzędzia do polityki cenowej niż w standardowych pakietach. Dosyć często w biznesie występuje taka sytuacja, że firma sprzedaje komuś towar, dostarczany następnie do kilku różnych punktów, a płatnikiem jest jeszcze inny podmiot niż nabywca. Nawet prosty pakiet powinien umieć obsłużyć taką sytuację. Często występuje również faktoring. Jest to ważne szczególnie w przedsiębiorstwach, które importują materiały, a następnie wytwarzają z nich produkty na eksport. Mają bowiem prawo do odliczenia cła za zużyte materiały do konkretnej eksportowanej produkcji. Jest to rozwiązanie specyficznie polskie, a więc rzadko występujące w zagranicznych pakietach. Obejmuje nadzorowanie wysyłki towarów, obsługi reklamacji i nadzorowania spływu płatności. W rozwiniętej postaci nadzorowane są wysyłki, dostawy oraz płatności dla częściowych, często cyklicznych dostaw. Prowadzenie takiej polityki ze wsparciem systemu informatycznego pozwala na automatyczną obsługę wielu różnych, indywidualnych katalogów cenowych, stosowanie różnych zasad współpracy z poszczególnymi klasami odbiorców w tym obsługę rabatów i skont. Obsługa katalogów cenowych pozwala na równoczesne prowadzenie wielu katalogów cenowych w różnych walutach, dla różnych klientów i w razie potrzeby dla różnych rynków. Pozwalają na dywersyfikację polityki cenowej stosowanej wobec różnych grup i klas klientów. Proponowanie alternatywnych pozycji pozwala na zwiększenie sprzedaży i utrzymanie dobrego wizerunku w oczach klientów nawet wówczas, gdy przedsiębiorstwo akurat nie posiada w ofercie produktu, który klient chciał kupić, ale ma produkty podobne. Automatyzacja wystawiania dokumentacji handlowej pozwala na oszczędność czasu i nakładu pracy. Dokumentacja spedycyjna i celna, głównie przy eksporcie, wymaga wypełnienia wielu kwestionariuszy, co jest trudne, kłopotliwe i czasochłonne. Zwłaszcza SAD cieszy się złą sławą ze względu na jeszcze jeden, odmienny od wymaganych w dokumentach finansowych – typ zaokrągleń oraz konieczność obsługi aktualnej wersji stawek celnych. Ilościowo-wartościowa obsługa reklamacji powinna zawierać obsługę korespondencji, weryfikacje reklamacji na zgodność z kontraktami i umowami oraz wystawianie faktur korygujących. Rozliczanie dostaw częściowych i nadzorowanie harmonogramu dostaw ma zastosowanie, gdy przedsiębiorstwo prowadzi dostawy cykliczne, powtarzające się, w których trzeba nadzorować komplementację dostaw i wpływ należności. Pozwala na prowadzenie rozliczeń i śledzenie płatności oraz ich wiekowanie. Pozwala na rozliczanie agentów w zależności od zdefiniowanej polityki handlowej firmy. Analiza rynków zbytu jest niezbędna do prowadzenia analiz oraz prognozowania na przyszłość na podstawie danych z przeszłości. Analiza wartościowa sprzedaży wyrobów i ich grup jest niezbędna do prowadzenia analiz oraz prognozowania na przyszłość na podstawie danych z przeszłości. Pozwala na bieżące śledzenie planu sprzedaży we wcześniej zdefiniowanych przekrojach. Zbieranie danych marketingowych takich jak wyniki badań ankietowych, mailing itp. pozwala na nadzorowanie rynku poprzez zbieranie danych o jego chłonności i głębokości. Gromadzenie danych marketingowych w bazie danych o klientach, potencjalnych klientach i rynkach pozwala na prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz. Pozwala na obsługę funkcji administracyjno – biurowych związanych z marketingiem. Jest niezbędna, aby uzyskać informacje o stanach magazynowych. Księgowość przedsiębiorstwa jest zainteresowana w tym, aby na zakończenie miesiąca znać wartość dla każdego z wyróżnionych w planie kont magazynów. Temu podporządkowane są wszelkie działania takie jak: Rejestrowanie każdej transakcji związanej z obrotem materiałowym Inwentaryzacje Wycena magazynów Uściślanie stanów Dla ewidencji księgowej nie jest istotna sekwencja wprowadzania danych w ciągu miesiąca np. możliwe jest wprowadzanie masowe z opóźnieniem wszystkich wydań, a następnie wszystkich przyjęć. Prowadzi to do nieprawdziwych stanów w trakcie miesiąca np. powstawanie fikcyjnych stanów ujemnych. W systemie gospodarki magazynowej on line do celów zarządzania niezbędne jest wprowadzanie danych o transakcjach na bieżąco w takiej kolejności w jakiej one zachodzą w rzeczywistości. Transakcje obrotu materiałowego mogą być w komplecie zdefiniowane w pakiecie oprogramowania, a ich zmiana lub uzupełnienie mogą wymagać prac programowych. Alternatywą jest możliwość definiowania przez użytkownika bez prac programowych własnych transakcji obrotu materiałowego. Zwykle to ostatnie nie jest niezbędne, a spowodowane przyzwyczajeniami. Transakcje związane z produkcją w toku takie jak masowe wydania na zlecenia produkcyjne, przemieszczenie między lokalizacjami, rejestracja przyjęcia wyrobów gotowych do magazynów pozwalają na uporządkowanie i uproszczenie zarządzania produkcją. Oddzielną grupę stanowią transakcje w realizacji systemu Just in Time związane z produkcją powtarzalną. Pozwala to na wzbogacenie zestawu transakcji obrotu materiałowego o takie, które pozwalają łatwiej obsługiwać nowe techniki zarządzania. Typowo takie transakcje obsługują rozliczenie wsteczne produkcji. Po wykonaniu i zaraportowaniu partii produkcji można automatycznie rozliczyć zużycie materiałów i robocizny w takiej ilości, jaka wg dokumentacji powinna być niezbędna do zrealizowania tej produkcji. Autoryzacją nazywamy upoważnienie poszczególnych użytkowników do dokonywania konkretnych typów transakcji obrotu materiałowego z identyfikacją wprowadzającego transakcje. Pozwala na tworzenie mapy lokalizacji składowania materiałów w jednym magazynie. Jest to szczególnie przydatne w dużych magazynach drobnych elementów. Pozwala na organizację pobierania materiałów i ich kompletację. Wiele magazynów fizycznych lub logicznych na jednym wydziale lub w jednym zakładzie, w których mogą być przechowywane te same materiały pozwala na odwzorowanie rzeczywistej sytuacji w zakresie składowania w przedsiębiorstwie. W połączeniu z obsługą wielu lokalizacji w każdym z magazynów dla jednej pozycji pozwala na odwzorowanie rozmieszczenia materiałów i tworzenia list załadunku lub wydań z magazynów do realizacji konkretnych zleceń. Identyfikacja i obsługa partii materiału lub numerów seryjnych w magazynach i lokalizacjach jest niezbędna w procesie produkcji i dystrybucji. Materiały składowane często mają ograniczony czas przydatności do użycia np. farby i inne materiały chemiczne lub surowce w przemyśle spożywczym. Niezbędne jest nadzorowanie losów poszczególnych partii o konkretnych własnosciach i oznaczonym terminie przydatności do użycia wraz z ich miejscami składowania. Większość systemów sterowania jakością wymaga nadzorowania losów każdej partii materiałów, podzespołów i wyrobów gotowych. W przypadku silników lub innych składników wyrobów identyfikowanych indywidualnie przez numer seryjny istotne jest identyfikowanie ich składowania poprzez nadzorowanie miejsca składowania i numeru seryjnego. Określanie adresów rzędów, kolumn i pojemników lub palet dla konkretnego materiału lub partii materiału pozwala na odwzorowanie rzeczywistej sytuacji w zakresie składowania w przedsiębiorstwie, zwłaszcza w magazynach wysokiego składowania. Jest to szczególnie istotne w przypadku nadzorowania numerów partii lub numerów seryjnych. Przy użyciu wskazanej lokalizacji dla pozycji materiałowej określanie alternatywnej lokalizacji np. w pomieszczeniach klimatyzowanych jest czasem niezbędne, aby umożliwić racjonalną gospodarkę specjalizowanymi i drogimi pomieszczeniami magazynowymi. Niekiedy potrzebne to jest przy składowaniu materiałów łatwopalnych lub szkodliwych. Weryfikacja daty ważności do użycia partii materiałów pozwala na właściwe zarządzanie materiałami w sferze produkcji i składowania. Jest to szczególnie istotne w przypadku produkcji i dystrybucji produktów żywnościowych i farmaceutycznych. Śledzenie zużycia partii materiałów pozwala na dokładną weryfikację składników, z których powstał wyrób. Jest to często niezbędne np. w przemyśle lotniczym lub przy produkcji ważnych podzespołów z materiałów hutniczych atestowanych. Wiele systemów sterowania jakością zgodnych z ISO 9000 lub GMP (Good Manufacturing Practice w farmacji) jest uwarunkowane istnieniem tej opcji. Wiele jednostek miary dla jednej pozycji kupowanej jest istotne w przypadku zakupów materiałów z różnych źródeł i w różnych opakowaniach. Ułatwia to rejestrację przyjęć np. lakierów kupowanych w różnych opakowaniach detalicznych i hurtowych oraz na wagę. Odrębne jednostki miary z przeliczeniem automatycznym dla: zakupów, składowania, sprzedaży i produkcji często są niezbędne szczególnie w przypadku wytwarzania i obrotu materiałami odmiennie na różnych etapach przetwarzania. Przykładowo, przy produkcji mebli zakup wkrętów na tony, składowanie w setkach sztuk, wydawanie na produkcję w kompletach po 25 sztuk oraz dołączanie do kompletów ekspediowanych wyrobów w kompletach po 10 sztuk. Inny przykład to przechowywanie i spedycja farb w puszkach, paletach z puszkami lub beczkach. Magazyn przyjęć - tranzytowy służy zwykle do przyjmowanych materiałów, do inspekcji ilościowo – wartościowej. Jest to niezbędne aby umożliwić identyfikację przysłanych materiałów, odbiór ilościowo – jakościowy oraz obsługę reklamacji. Po odbiorze ilość przyjęta przekazywana jest do jednego z normalnych magazynów. Magazyn taki często jest traktowany specyficznie. Materiały w odbiorze normalnie nie mogą być wydawane do produkcji – nie istnieją w ogólnej ewidencji stanów, jednak w specyficznych sytuacjach np. przy braku materiałów do produkcji można je wydać. Powstaje wtedy w ewidencji sytuacja nietypowa – wydanie materiału, którego nie ma w ewidencji – ujemny stan magazynowy. Dwustopniowa inwentaryzacja ciągła pozwala na usprawnienie spisów z natury. W powiązaniu z analizą ABC wg zadanych kryteriów, zwykle jest to wartość obrotów poszczególnych pozycji, losowane są pozycje z każdej z klas do sprawdzenia w poszczególnych magazynach. Wynik weryfikacji wprowadzany jest do systemu, gdzie następuje porównanie ze stanem księgowym. Jeśli odchylenie nie przekracza dopuszczalnego limitu dla danej klasy, to stan sprawdzony jest akceptowany. W przeciwnym przypadku następuje uściślenie stanu pozycji i podejmowana jest procedura wyjaśniająca rozbieżności. Analiza ABC wykonywana automatycznie wg zadanych kryteriów pozwala na łatwą klasyfikację materiałów wykonywaną zgodnie tzw. krzywą Pareto. Pozwala to na podział przynajmniej na trzy klasy, z których każda ma inną częstotliwość inwentaryzacji i dopuszczalne odchylenie stanów. Najczęściej klasyfikacja realizowana jest wg wartości obrotów danego materiału lub ich klasyfikacji na grupy. Ta funkcja jest użyteczna w dużych magazynach. Pozwala na racjonalne rozmieszczanie towaru z uwzględnieniem takich parametrów jak: waga, objętość, powierzchnia. Niewiele pakietów posiada tę funkcję, chociaż bywa ona przydatna szczególnie w magazynach specjalizowanych np. klimatyzowanych lub paliw, gdzie powierzchnie są drogie i ograniczone. Organizowanie przyjęć i wydań z magazynu do i z określonych lokalizacji wg określonych przez użytkownika zasad (kompletacja, pobieranie z określonej lokalizacji jest istotne zwłaszcza w magazynach wysokiego składowania i dużych magazynach bez automatyzacji wyszukiwania z obsługą ludzką. Pozwala na znaczne zminimalizowanie pracy transportowej poprzez proponowanie marszrut pobrań i wydań. Określanie poziomu minimalnego pozwala na sterowaniem poziomem zapasów towarów tanich i używanych masowo. Po naruszeniu poziomu minimalnego automatycznie jest tworzone zlecenie na uzupełnienie go o zadaną wielkość partii. Poziom minimalny zależy od cyklu dostawy i statystycznie określonego średniego zużycia. Prognozowanie niezbędnego poziomu zapasów umożliwia przewidywanie stanu potrzebnych zapasów w zależności od przewidywanych i już otrzymanych zamówień klientów. Jest to często określanie poziomu minimalnego w poszczególnych okresach czasu gdy występują zapotrzebowania sezonowe. W bardziej rozbudowanej postaci, obejmującej planowanie i zarządzanie produkcją jest to określenie ilości ATP (Available To Promise) dostępne do rozdysponowania pozwalające na bieżąco określać dostępność dla klienta określonej ilości na określoną datę na podstawie znajomości stanów magazynowych oraz planowanych zleceń produkcyjnych. Jeżeli zostanie naruszony poziom zapasów określony jako punkt zlecania system wysyła sygnał o konieczności zakupu partii materiału. Określanie punktu zlecania różni się od określania poziomu minimalnego tym, że jest tylko wskazówką dla użytkowników systemu, a nie powoduje automatycznie konieczności uzupełnienia zapasu. Ekonomiczna wielkość partii w przypadku produkcji zleceniowej może być określona wtedy, gdy uruchomienie produkcji lub zakupu danych materiałów jest określone jako opłacalne. Reguły opłacalności są zapisane w systemie. Zwykle zastosowanie tej techniki uzupełniania zapasów powoduje ich wysoki poziom i duże zaangażowanie środków obrotowych. Technika ta może być stosowana przy ustabilizowanych warunkach produkcji i zaopatrzenia i stabilnych cenach. Wycena stanu końcowego zapasów według FIFO - pierwsze weszło – pierwsze wyszło, tj. przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła). Metoda ta sprawdza się przy dużym i szybkim obrocie. Wycena wg ceny bieżącej, następuje wg cen bieżących, zwykle ostatnich znanych cen pochodzących ze zrealizowanych transakcji niezależnie od daty zakupu lub wytworzenia pozycji. Wycena wg średniej ważonej umożliwia zmniejszenie wpływu przypadkowych wahań cen pochodzących z różnych zawieranych transakcji. Algorytm zapisany jest w systemie. Wycena wg FILO - pierwsze weszło – ostatnie wyszło przyjmuje, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach tych składników aktywów, które jednostka nabyła lub wytworzyła najpóźniej. Wycena wg ceny ewidencyjnej jest to wartościowanie wg ustalanej i rewidowanej okresowo ceny. Stosowane jest przy niewysokiej inflacji, a odchylenia wartości zapasów są używane m. in. do celów zarządczych. Tą metodą można wyceniać zapasy: materiałów, produktów gotowych, produkcji w toku i półproduktów. Zaktualizowana wartość pozycji zapasu – możliwość uwzględnienia w wycenie zapasu konieczności obniżenia jego wartości wskutek trwałej utraty wartości, jest to zwykle przecena pozycji . Materiały / magazyny nie podlegające rezerwacji przez MRP to magazyny środków pomocniczych np. odzieży ochronnej, itp. oraz środki pomocnicze. Przypadek szczególny stanowi magazyn części zamiennych lub elementów używanych i do utrzymywania ruchu i do produkcji lub serwisu. W procesie planowania w magazynach nie objętych MRP ilości tam przechowywane nie są brane pod uwagę. Rezerwacja materiałów pod potrzeby produkcyjne lub do kompletacji dostaw pozwala na zaznaczenie rezerwacji lub zablokowanie wydania przewidywanych ilości potrzebnych do realizacji zleceń klientów. Anulowanie rezerwacji jest możliwe indywidualnie, poprzez podjęcie decyzji, a nie automatycznie. Rezerwację realizuje się zwykle dwiema metodami: poprzez zaznaczanie potrzebnych ilości do realizacji prognozy lub blokowanie wydań materiałów niezbędnych do realizacji przyjętych zleceń klientów. Narzędzia do obsługi statystycznej kontroli jakości są zwykle potrzebne przy produkcji wyrobów masowych w dużych seriach, gdzie do kontroli stosuje się próbkowanie według zadanych reguł statystycznych. Przykładem może być produkcja taśmowa żarówek, gdy dziesiątki tysięcy sztuk są próbkowane np. pobierając 5 ze 1000 i na podstawie liczby złych określa się, dla zadanego rozkładu statystycznego, zwykle normalnego, poziom jakości partii. Tworzenie zapotrzebowań na materiały nie objęte MRP pozwala na wprowadzenie zapotrzebowania na części zamienne, materiały pomocnicze, podzespoły zwykle używane do innych celów niż produkcja lub dystrybucja. Takie zapotrzebowanie jest tworzone nie automatycznie, lecz ręcznie. Chodzi zwykle o dane z okresów kilkuletnich, co umożliwia prowadzenie analiz statystycznych np. wychwytywanie trendów zbytu lub określanie sezonowości zużycia. Jest to złożona operacja, wymagająca znajomości ostatnich interpretacji przepisów. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na pakiety zagraniczne, bowiem polskie przepisy nie dopuszczają pewnych operacji powszechnie dozwolonych zagranicą. W tych pakietach obsługa wymienionych funkcji zwykle musi być napisana od nowa. Obsługa ubezpieczeń powinna pozwolić na wyszukiwanie ubezpieczycieli na podstawie danych historycznych i rynkowych, obsługę kosztów ubezpieczeń, a następnie wliczanie różnych rodzajów ubezpieczeń w ciężar poszczególnych dostaw. Wiele źródeł pokrycia zobowiązań, gdy występują inni płatnicy niż nabywca jest szczególnie użyteczne w przedsiębiorstwach wielozakładowych, w których jeden podmiot zamawia towar dla innego, a płatnikiem jest jeszcze inny zakład lub centrala. Możliwe jest także realizowanie skomasowanych dostaw dla kilku jednostek wraz z ich rozliczaniem. Funkcja ta jest szczególnie przydatna w pośrednictwie handlowym. Kontrola realizacji zakupów pozwala na ich rozliczanie oraz na wiekowanie zobowiązań. Oprócz tego możliwa jest obsługa reklamacji ilościowo – wartościowych. Ilościowo-wartościowa obsługa reklamacji powinna zawierać obsługę korespondencji, weryfikacje reklamacji na zgodność z kontraktami i umowami oraz wystawianie faktur korygujących. Nadzorowanie harmonogramu dostaw w przypadku dostaw częściowych pozwala na rozliczanie poszczególnych dostaw wraz z wszelkimi reklamacjami. Jest funkcją księgową, która pozwala na rejestrację dostaw i naliczanie ich wartości wg cen bieżących, co pozwala na weryfikację budżetu w tym rozliczanie reklamacji. Zbieranie danych o dostawcach pozwala na ocenę ich solidności i zdolności produkcyjnych. Analiza wartościowa zakupów wg rynków i dostawców oraz innych wybranych cech dostarcza dane analityczne do prowadzenia analiz dostawców, rynków i trendów cenowych. Obsługa rozliczeń z dostawcami w tym nadzorowanie płatności, i odsetek pozwala na płacenie w najpóźniejszym dopuszczalnym terminie, ale jeszcze bez karnych odsetek. Pozwala na zmniejszenie zaangażowania kapitałowego przedsiębiorstwa. Jeżeli budżet środków na zakupy jest prawidłowo zbudowany z rozbiciem na poszczególne budżety branżowe, to nadzorowanie realizacji umożliwia minimalizowanie zaangażowania w środki obrotowe i obniżenie poziomu zapasów. Zapobiega niekontrolowanym nadmiernym zakupom jednych grup towarów kosztem innych. Ta funkcja może być przydatna w sytuacji, gdy jeden z dostawców nie jest w stanie zaspokoić potrzeb firmy, lub gdy jeden dostawca – monopolista nie jest pożądany ze względów bezpieczeństwa, albo z uwagi na działanie konkurencji. W połączeniu z analizą solidności dostawców umożliwia zwiększenie pewności dostaw o właściwej jakości. Ta funkcja umożliwia zgrupowanie zamówień na różne pozycje u jednego dostawcy. Dzięki temu można uzyskać lepsze warunki finansowe zakupu i oszczędności w transporcie. Zdecentralizowane zamówienia mogą być wprowadzane w różnych komórkach przedsiębiorstwa przez poszczególne osoby zgodnie z przyznanymi uprawnieniami. Mogą to być pozycje potrzebne do prototypów lub napraw albo materiały eksploatacyjne itp.. Indeks pozycji asortymentowej powinien pozwalać na identyfikowanie w sposób jednoznaczny dowolnej pozycji występującej w procesie produkcji i zaopatrzenia. Odnosi się to w szczególności do materiałów i części z zakupu lub kooperowanych, półproduktów i wyrobów gotowych. Opis powinien wskazywać jak obszerny może być identyfikator unikalny pozycji asortymentowej stosowany jako klucz wyszukiwania w systemie informatycznym. Zwykle jest to ciąg alfanumeryczny znaków. Chociaż praktycznie prawie nigdy nie potrzeba na identyfikację pozycji więcej niż 7 – 12 znaków to często spotyka się indeksy dłuższe, czasem przekraczające 35 znaków. Jest to tradycja z systemu znakowania rysunków z lat 30–stych XX wieku lub przyzwyczajeń księgowych, którzy ciągle jeszcze chcą, aby indeks zawierał czytelny dla człowieka opis pozycji materiałowej na dokumentach obrotu materiałowego. Jest to zbędne i kosztowne, ponieważ indeksy są wprowadzane setki tysięcy, a nawet wiele milionów razy rocznie przez pracowników. Im dłuższy indeks tym więcej czasu traci się w przedsiębiorstwie na jego wprowadzanie w różnych miejscach, a także popełnia się więcej błędów, których korekta też kosztuje. Indeks to nie jest numer r Jest to klasyfikacja pozycji rodzajowych zwykle ze względu na potrzeby penetracji rynku, pozwala na podzielenie wyrobów gotowych na grupy asortymentowe, na ogół rozprowadzane w jednym kanale dystrybucyjnym, np. samochody na poszczególne rynki lub meble różnej jakości. Może to być także podział na grupy towarów, których zbyt jest nakierowany na inne grupy odbiorców. Jest to klasyfikacja pozycji rodzajowych dokonywana zwykle na podstawie różnych technologii lub miejsca wytwarzania, tzn. na jakim wydziale, na jakich maszynach lub liniach jest produkowana dana pozycja asortymentowa: element, półprodukt lub wyrób. Pozycja podstawowa: jest to główny wyrób powstający w produkcji procesowej. Pozycja podstawowa posiada wartość użyteczną. Mogą także występować koprodukty – inne pozycje użyteczne i produkty uboczne. Pozycja podstawowa jest zwykle określona w recepturze produkcji wraz z koproduktami (produktami użytecznymi wytwarzanymi równocześnie z pozycją podstawową) i produktami ubocznymi. Często w miarę potrzeb zmienia się recepturę i jeden z koproduktów staje się produktem podstawowym. Produkt podstawowy i koprodukty wnoszą wartość dodaną, natomiast produkty uboczne często wymagają poniesienia kosztów na ich utylizacje. Koprodukt jest to produkt lub kilka produktów wytwarzanych równocześnie z pozycją podstawową, są użyteczne, posiadające wartość, Przykładem może być terpentyna powstająca przy destylacji drewna, gdy produktem podstawowym będzie spirytus drzewny. Często koprodukt może stać się pozycją podstawową po odpowiednim przestawieniu aparatury produkcyjnej. Produkt uboczny jest to zwykle bezwartościowy odpad powstający podczas produkcji, często wymagający sporych wydatków ze względu na konieczność kosztownej utylizacji np. ścieki z galwanizerni lub przepracowane chemikalia. Czasem może być wykorzystywany w dalszych etapach procesu produkcyjnego np. ciepło odpadowe. Pozycja kosztowa nie musi przechodzić przez magazyn. Są to czynniki produkcji, które nie mogą być składowane, na przykład energia, para wodna, wytwarzane na miejscu gazy techniczne. Pozycje kosztowe niezbędne są do celów planistycznych oraz do rachunku kosztów. Dołączanie do pozycji asortymentowej dowolnego tekstu pozwala na umieszczanie danych tekstowych, opisowych dotyczących pozycji. Mogą to być instrukcje przechowywania, spedycji, obróbki itp. Dołączanie danych multimedialnych do pozycji asortymentowej pozwala na umieszczanie rozbudowanych opisów i obrazów dotyczących danej pozycji np. szkiców technicznych do opisu operacji technologicznych lub rysunków konstrukcyjnych albo wizualnych instrukcji montażu czy pakowania. Struktura planistyczna pozwala na obsługę wariantów i opcji oraz tworzenie harmonogram montażu. Zawiera dane o stałym „szkielecie wyrobu” np. samochodu oraz ilości zmiennej wariantów i opcji. W przypadku samochodu wariantem jest np. jednostka napędowa: silnik i skrzynia biegów. Wariant występuje zawsze jako wybierany z listy dostępnych. Opcja nie musi występować np. sprzęt audio. Pozwalają na odwzorowanie struktury wytwarzania wyrobu, na tworzenie pozycji które występują w rzeczywistości w procesie produkcji, a które nie mają odbicia na rysunkach. Pozycje te nie są składowane w magazynie. W trakcie „rozwijania” planu potrzeb są przeskakiwane. Przykładem może być gaźnik samochodu, który zwykle przedstawiany jest na jednym rysunku konstrukcyjnym, natomiast w dokumentacji technologicznej, przedstawiony jest w 5 kolejnych fazach na rysunkach wykonawczych. Zwykle pozycje typu „fantom” nie mogą być składowane w magazynie, są to tzw. pozycje przepływowe. Czasem potrzebne jest, aby tzw. komplety mogły być przechowywane w magazynach np. zestaw montażowy złożony z czterech kół + kołpaki i śruby. Zestawy takie mogą być wydawane do produkcji jako ilości zbiorcze składników lub dla celów serwisowych jako komplety. Uzysk jest to wielkość, pozwalająca określić przydatność określonej części materiału np. z metra kwadratowego blachy można wykorzystać 0,85 jego powierzchni. Reszta stanowi odpad technologiczny. Podczas planowania zleceń uwzględnia się naddatek na odpad. Współczynnik braków, a właściwie technologiczny współczynnik braków określa, jaki procent uzyskanych wyrobów będzie zwykle wadliwy przy przestrzeganiu reżymu technologicznego np. przy produkcji żarówek po uruchomieniu produkcji pierwsze kilkadziesiąt sztuk będzie wadliwe, ponieważ temperatury nie zdążyły się ustabilizować, podobnie przy obróbce skrawaniem zwykle kilka procent wyrobów będzie poza dopuszczalną tolerancją. Podczas planowania zleceń uwzględnia się naddatek na braki technologiczne. Są to zwykle opisy procedur lub technologii realizowania napraw i przeglądów do których dołączane są zestawienia niezbędnych materiałów, materiałów eksploatacyjnych i części zamiennych. W przypadku wyrobów trwałego użytku takich jak autobusy, silniki dla statków lub centrale telefonicznych wytwarzanych indywidualnie lub w krótkich seriach niezbędna jest obsługa dokumentacyjna do celów serwisowych czasem przez ponad dwadzieścia lat. Dane o kooperacji zewnętrznej służą do określenia, czy dany element może być zlecony do wykonania firmie zewnętrznej, a w razie pozytywnej odpowiedzi, w powiązaniu z kartoteką dostawców, pozwala na uzyskanie informacji komu to można powierzyć, oraz czy kooperacja ma obejmować pojedyncze operacje, czy też ciągi operacji z zapewnieniem dostaw materiałów. Powinna być możliwa wycena a następnie rozliczenie usług kooperacyjnych. JIT (just in time) – dokładnie na czas. Jest to strategia zarządzania krótkookresowego, która powstała w Toyota Corporation. Polega na minimalizacji wykorzystania zasobów, które są niezbędne do uzyskania wartości dodanych wytwarzanych produktów. Zasobami są czas, robocizna, surowce i półfabrykaty, maszyny i inne wyposażenie stanowisk pracy. Założeniem jest, że wszystko, co nie zwiększa wartości dodanej jest stratą, np. koszt kapitału zaangażowanego w nadmierne zapasy, magazynowanie, nadmiernie rozbudowana kontrola jakości, wszelkie przemieszczenia poza niezbędnymi. Wszystko musi być dostępne dokładnie wtedy, gdy jest potrzebne na danym stanowisku i dokładnie w takiej ilości, jaka jest potrzebna. Obowiązuje zasada: rób tylko to co jest niezbędne i zaczynaj w ostatnim momencie, aby zdążyć na czas. Znajduje to swe odzwierciedlenie w logistyce – zapasy u dostawcy lub w drodze (w TIR’ach) oraz w sferze produkcji – uruchamianie produkcji poprzedniego etapu na życzenie odbiorcy z następnego etapu tzw. „wysysanie” potrzebnych składników. Często używane są klasyczne lub elektroniczne karty Kanban. Zapasy są tworzone i przechowywane wtedy, gdy są absolutnie niezbędne. Dba się o poprawę jak Jest to odwrotność zasad stosowanych w MRP, gdzie planuje się potrzeby przekazując je z wyprzedzeniem do realizacji. Jest to w przypadku MRP „wciskanie” zleceń do realizacji, podczas gdy JIT polega na „wysysaniu” zleceń do realizacji. W przedsiębiorstwie zarządzanym zgodnie z zasadami szczupłego zarządzania (lean management) często planowanie ogólne długo i średnioterminowe oraz planowanie potrzeb materiałowych, zwłaszcza zaopatrzenia odbywa się wg zasad MPS / MRP, natomiast zarządzanie operatywne krótkookresowe odbywa się wg zasad JIT. Kontrolowanie partii i dat przydatności, numery seryjne. Obecność tej funkcji coraz częściej jest niezbędna ze względu na stosowane systemy sterowania jakością zgodne z ISO 9000. Kontrolowanie partii stosowane jest do materiałów i surowców oraz do produkcji w toku. Dla materiałów przykładem może być stal, dla której dla każdej partii wymagany jest atest hutniczy określający skład chemiczny. Zlecenia produkcyjne mogą tworzyć kilka partii wyrobów, każdą z własnym oznaczeniem. Czasem jedna partia produkcyjna jest tworzona przez kilka zleceń. Partie produkcyjne na różnych fazach przetworzenia mogą być tworzone wg odmiennych reguł. Elementy i materiały mają często określoną datę przydatności do użycia np. farby i chemikalia. Kontrolowanie partii i dat pozwala na określenie, na które zlecenie – do których partii wyrobów - zostały użyte, jakie są numery seryjne tych partii. Jest to ważne m.in. w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, włókienniczym, chemicznym. Szczególnym przypadkiem partii jest partia licząca sobie 1 sztukę o konkretnym numerze seryjnym. Numer seryjny może być nadawany w procesie produkcji, albo przenoszony z zewnątrz Umożliwia analizę zużycia czynników produkcji według normatywów już po zaraportowaniu wykonania produkcji. Zwykle po zaraportowaniu wykonania określonej ilości wyrobów dobrych i odpadów – braków zakłada się, że zużyto normatywną ilość materiałów, robocizny oraz innych czynników produkcji. Pozwala na automatyczne rozliczenie czasu pracy ludzi i maszyn, zużycia materiałów. W przypadkach nadzwyczajnych np. większe niż zwykle zużycie materiałów można interaktywnie wprowadzać dane o ich zużyciu. W przypadku posiadania maszyn i urządzeń produkcyjnych przeznaczonych do tych samych operacji, ale o różnej wydajności istotne jest właściwe ich wykorzystanie. Wybór technologii zależnie od wielkości partii pozwala na automatyczny wybór procesu technologicznego i niezbędnych urządzeń produkcyjnych. Przykładem może być produkcja drukowanej dokumentacji. Wykonanie 10 sztuk odbędzie się na drukarce komputera, do 500 sztuk na kserografie, do 5000 sztuk w drukarni metodą offsetową, większa ilość na maszynie rotacyjnej. Zastosowanie procesów alternatywnych jest potrzebne wówczas, gdy proces podstawowy jest niedostępny, np. w przypadku uszkodzenia maszyny lub wtedy gdy dostarczono nietypowy materiał. Wówczas proces trzeba zrealizować na innych maszynach i wg innej technologii. W przypadku produkcji procesowej może istnieć wiele różnych procesów alternatywnych – receptur do wyboru zależnie od ustawienia parametrów aparatury i jakości surowców np. współczynnika kwasowości partii jabłek na sok. Jest to uniwersalny sposób, który upraszcza i standaryzuje wytwarzanie. Na przykład możliwe jest zgrupowanie wytwarzania wszystkich wałków o tej samej średnicy, choć o różnych długościach na jednaj obrabiarce. Raz uzbrojona tokarka nie będzie wymagała przezbrajania. Czas trwania operacji technologicznych wałków o różnych długościach jest skatalogowany I podczas planowania produkcji i tworzenia harmonogramów wykonawczych czasy operacji technologicznych wybierane są automatycznie. Ten sposób stosuje się wtedy, gdy czas przygotowywania maszyn jest znaczący, np. w produkcji farb. Proces produkcyjny poszczególnych kolorów farb ustawia się w takiej kolejności , aby bez mycia maszyn produkować każdy kolejny kolor dodając jedynie barwniki, dzięki temu oszczędza się czas i istotne ilości surowców. Dzięki tym tabelom znacząco zmniejsza się liczba błędów i nakład pracy przy normowaniu czasu pracy. Są to dwu- lub trójwymiarowe tabele, w których operacje, zgrupowane według jednej z technologii grupowych, dla poszczególnych zleceń mają przypisane czasy wykonania. W trakcie przygotowania procesu produkcji czasy wybierane są z tabeli automatycznie. Pozwala na szybkie tworzenie procesów nowych, ale podobnych do już istniejących metodą: skopiuj – dodaj – usuń różnice. W produkcji zleceniowej lub średnioseryjnej funkcja nakładanie się operacji pozwala na zaplanowanie uruchomienia produkcji „na zakładkę” na następnym stanowisku po wykonaniu części operacji dla danej partii na stanowisku bieżącym. Dzięki temu skraca się sumaryczny cykl produkcyjny. Funkcja ta umożliwia obliczenie obciążenia pracą zdolności produkcyjnych kooperanta i uwzględnienie tego w procesie planistycznym. Jest to przydatne szczególnie w sytuacji, gdy przy regularnej współpracy z kooperantem ustala się w dłuższym okresie średnie wykorzystanie jego zdolności produkcyjnych, a z niewielkim wyprzedzeniem podaje się konkretny program dostaw. Jest to rezerwowanie zdolności produkcyjnych kooperanta na nasze potrzeby. Pozwala to na dołączanie uwag i wskazówek dla operatora, które pojawiają się w dokumentacji drukowanej oraz na formatkach ekranowych. Umożliwia ono tworzenie kompletów dokumentacji elektronicznej i minimalizuje zastosowanie dokumentacji w postaci innej niż elektroniczna. Umożliwia dostęp do dokumentacji technologicznej bezpośrednio z ekranu monitora. Pozwala na planowanie obciążenia specjalistycznego oprzyrządowania przez planowane zadania produkcyjne. Ma to istotne znaczenie w przypadku oprzyrządowania drogiego i szybko zużywającego się, bowiem zawczasu można zaplanować jego zakupy czy regenerację np. wykrojników do pras. Zarządzanie personelem wykonawczym, przydział operatorów pozwala na określenie niezbędnej liczbę specjalistów – operatorów maszyn, ich przydział i czas wykorzystania do realizacji założonej produkcji. Mechanizm do tworzenia takiego centrum pozwala na racjonalne gospodarowanie składnikami majątku trwałego. Jest to szczególnie istotne w organizacji przedmiotowej produkcji, gdzie wykorzystuje się linie lub ciągi do realizacji określonych wyrobów, a poszczególne składniki linii mogą mieć różną przepustowość. Dzięki temu można racjonalnie planować obciążenia. W odróżnieniu od księgowej obsługi środków trwałych tego typu linie tworzy się podając strukturę jej składników. Numery inwentarzowe pełnia rolę drugorzędną. Takie linie robocze, wykorzystywane w produkcji, wnoszą swoją amortyzację do rachunku kosztów. Takim centrum jest na przykład wydział, jako miejsce powstawania kosztów, w którym zainstalowano linie produkcyjne i urządzenia. Ta funkcja pozwala na racjonalne naliczanie kosztów wytwarzania, a zwłaszcza podział kosztów ogólnych. Są one istotne w przypadku zlecania na zewnątrz realizacji części prac produkcyjnych, do których zleceniodawca dostarcza kooperantowi niezbędne materiały i surowce, natomiast kooperant ma ograniczone zdolności produkcyjne. Pozwala na planowanie obciążenia kooperantów oraz na naliczanie ich zapotrzebowań materiałowych w poszczególnych okresach. Podawanie i naliczanie zdolności produkcyjnej jako sumy godzin, którą dysponuje linia produkcyjna lub grupa stanowisk wzajemnie zamiennych – centrum robocze pozwala na racjonalne planowanie obciążeń, a następnie rozliczanie czasu pracy urządzeń i operatorów. Ta informacja jest szczególnie istotna w produkcji wielkoseryjnej wyrobów o krótkim czasie wytwarzania. Podaje się wówczas zwykle liczbę sztuk jaka może być wytworzona w ciągu godziny lub zmiany produkcyjnej np. liczba żarówek na godzinę pracy linii montażowej. Pozwala na określanie dostępnego czasu pracy maszyn i urządzeń w centrum roboczym. Jest to szczególnie istotne w przypadku remontów lub awarii w centrach roboczych zawierających maszyny o różnej wydajności. Umożliwia to sporządzenie dokładnego bilansu obciążeń planowaną produkcją. W przypadku produkcji wielkoseryjnej lub powtarzalnej ta funkcja pozwala na racjonalizację naliczania i bilansowania obciążeń oraz na ułatwienie w naliczaniu kosztów. Jest to szczególnie istotne przy produkcji zorganizowanej przedmiotowo tj. do takiego ustawienia maszyn i urządzeń w ciągi, aby otrzymywać określone wyroby lub ich grupy. Wskazuje, gdzie będzie odbierana produkcja danego centrum i umożliwia racjonalizację tworzenia marszrut technologicznych szczególnie przy produkcji na liniach zorganizowanych przedmiotowo. Dysponowanie indywidualnymi kalendarzami dla poszczególnych maszyn lub centrów produkcyjnych pozwala na określanie harmonogramu i rozmiarów dostępnych zdolności produkcyjnych. Dla poszczególnych urządzeń można określić czas ich niedostępności z powodu planowanych przeglądów lub remontów, co w przypadku skomplikowanych linii produkcyjnych, zbudowanych z pojedynczych maszyn, pozwala na określenie precyzyjne bilansu obciążeń. Przypisanie obsługi do centrum / maszyny do naliczania zdolności produkcyjnych i rozliczania kosztów jest istotne w przypadku gniazd wymagających obsługi wieloosobowej np. linie produkcji żarówek, stanowisko montażu końcowego i prób ciężkich silników lub turbin. Dla operacji maszynowych podanie Tpz i Tj pozwala na naliczanie obciążeń stanowisk roboczych. Jest wystarczające w przypadku, gdy jedna osoba obsługuje jedną maszynę, a czas pracy obsługi jest równy czasowi wykorzystania maszyny. Przy wielowarsztatowości obliczenia te są bardziej skomplikowane. Operacje inne niż maszynowe, a zwłaszcza czas pracy obsługi, powinny być podane oprócz operacji maszynowych w przypadku, gdy jedna osoba obsługuje wiele maszyn lub jedna linia jest obsługiwana przez wiele osób. Pozwala to także na dokładne naliczanie kosztów bezpośrednich produkcji. W przypadkach szczególnych podawane są inne parametry pozwalające na naliczanie obciążeń, np. specjalne tabele do naliczania czasów operacji przy wykorzystaniu technologii grupowych. Pozwala to na planowanie zapotrzebowania na oprzyrządowanie, energię elektryczną itp. Często oprzyrządowanie jest drogie i ma ograniczoną żywotność np. wykrojniki do pras lub modele odlewnicze. Planowanie obciążenia na takie oprzyrządowanie uwzględniające jego żywotność jest równie istotne jak planowanie obciążeń gniazd roboczych. Zwykle przy produkcji zorganizowanej technologicznie stawki kosztów stałych I zmiennych określane są dla centrum roboczego złożonego z jednej lub większej ilości maszyn np. ciężkich tokarek lub maszyny drukarskiej. Pozwala to na znaczne uproszczenie rachunku kosztów. Na podstawie danych marketingowych i danych z przeszłości dla każdego z zakładów i magazynów tworzona jest prognoza potrzeb. Powstaje w wyniku zastosowania skomplikowanych algorytmów z uwzględnieniem sezonowości i wahań rynku. ATP - dostępne do rozdysponowania (available to promise) jest to umożliwienie podania klientowi praktycznie na bieżąco ilości produktów w magazynie, które mogą być sprzedane lub dostarczone po uprzednim uwzględnieniu rezerwacji dla innych klientów i możliwości uzyskania materiałów z produkcji lub zakupu. System ewidencji materiałów w magazynach przedsiębiorstwa oraz informacja o zleceniach produkcyjnych, stanie zleceń produkcyjnych i stanie zaopatrzenia w trakcie realizacji musi być sprawny i szybki. Inaczej uzyskiwane wyniki będą dostępne zbyt późno, aby mieć znaczenie praktyczne. Uzupełnianie zapasów materiałów tanich i o masowym zużyciu odbywa się z wykorzystaniem jednej z powszechnie używanych metod takich jak FIFO, LIFO, Mini-maks itp. Ustalanie wielkości partii jest zależne od wymagań procesu produkcyjnego i wyposażenia technicznego np. obróbka termiczna w piecu o określonej objętości oraz procesów zaopatrzenia lub transportu np. konieczność dostaw pełnymi paletami lub pełno wagonowa. Czasem stosowana jest ekonomiczna wielkość partii EOQ liczona wg ustalanych w danych warunkach zasad. Cykl dostaw określany jest dla poszczególnych magazynów z centrów dystrybucyjnych i odnosi się także do uzupełniania zapasów od producentów. Możliwość zdefiniowania sieci powiązań logistycznych pomiędzy magazynami, zakładami i centrami dystrybucyjnymi służy do określania dróg transportowych i pomagać przy ustalaniu zasad uzupełniania zapasów. Tworzenie zapotrzebowania na transport odbywa się na podstawie zleceń międzymagazynowych z podaniem wagi, wymiarów i innych parametrów. Określanie potrzeb transportowych jest niezbędne dla każdego okresu planistycznego. Na podstawie planu uzupełniania zapasów lub planu dostaw określane są ilości i miejsc przeznaczenia dostarczanych wyrobów wraz z określaniem tras transportowych oraz określa się obciążenia transportu. W bardziej zaawansowanych zastosowaniach określa się dodatkowo środki transportu oraz sposób ich załadunku. Tworzenie proponowanych zleceń na uzupełnienie zapasów pozwala na przewidywanie zapotrzebowań i zarządzanie uzupełnieniami zapasów w poszczególnych magazynach i zakładach sieci logistycznej przedsiębiorstwa. W przedsiębiorstwach wielozakładowych i wielofirmowych zwykle konieczne jest tworzenie wielopoziomowego harmonogramu głównego – planu długookresowego dostaw i wynikających z niego planów produkcji. Jest to także niezbędne w przypadku rozbudowanej sieci dystrybucyjnej, np. zakłady produkcyjne, magazyny hurtowe, punkty detaliczne. Umożliwia racjonalne planowanie uzupełnień zapasów, to znaczy ich minimalizację przy zapewnieniu założonego poziomu obsługi. Obecnie coraz częściej stosowana jest opcja zaawansowanego planowania i harmonogramowania APS (advanced planning and scheduling). W przedsiębiorstwie wielozakładowym funkcja ta pozwala planiście na tworzenie prognoz sprzedaży i produkcji oraz planów uzupełnień zapasów w wielu powiązanych ze sobą hierarchicznie jednostkach. Możliwe jest budowanie struktury wielopoziomowej planów długookresowych MPS. Planowanie na konkretne daty jest wskazane w przypadku planowania dystrybucji towarów o krótkim cyklu produkcji, określonych datach ważności lub w przypadku bieżącego uzupełniania zapasów, na przykład w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym itp. Jest powszechnie stosowany w przypadku produkcji o średnim i długim cyklu wytwarzania. Okresy planistyczne nie muszą być sobie równe. Im bliższy jest termin, w którym towar musi być dostępny, tym okres planistyczny krótszy. W typowym przypadku dla planu długookresowego MPS (Master Production Scheduler) o horyzoncie 1,5 - 2 lat okresem planistycznym jest kwartał, dla plan średniookresowego MRP (Manufacturing Resources Planning) horyzontem jest kwartał w podziale na tygodnie, a dla zarządzania operatywnego MES (Manufacturing Execution System) horyzontem jest tydzień z dokładnością do dnia lub zmiany. Ta funkcja jest przydatna, jeśli zmienne lub nieprzewidywalne warunki rynkowe zmuszają do prześledzenia wielu wariantów strategii produkcyjnej. Jeden z analizowanych planów wybiera się do realizacji. Wyniki obciążania stanowisk dla zmiennych okresów planistycznych pozwalają na szybkie zgrubne określanie możliwości realizacji różnych wariantów harmonogramu głównego MPS ze względu na posiadane dostępne zasoby krytyczne, czyli np. „wąskie gardła” na produkcji, dostępność pracowników o specyficznych kwalifikacjach lub zasobów finansowych. Pozwala to na szybkie szacowanie realizowalności konkretnej wersji planu długookresowego MPS (master production scheduler). Gdy rozważa się wiele wariantów popytu w długim horyzoncie planistycznym to do szacowania realizowalności konkretnej wersji planu użyteczne są tylko prognozy zbytu ponieważ poziom realnych zamówień klientów może być niski. Jest to istotne przy planowaniu w średnim horyzoncie planistycznym. Szczególnie przy produkcji na magazyn istotne jest korzystanie z prognoz zbytu i znanych zamówień. Jest to szczególnie istotne dla produkcji towarów wrażliwych na modę lub o dużych wahaniach sezonowych. Gdy zamówienia są regularne lub realizuje się długookresowe umowy, to do planowania wystarczają jedynie zamówienia. Także należy przyjąć tą opcję, gdy planowanie obejmuje krótki okres czasu, a cykl realizacji zamówień klientów jest bardzo krótki, rzędu kilku dni lub trwałość towarów jest niewielka np. dla świeżej żywności. Ten sposób jest szczególnie przydatny przy dużym poziomie niepewności na rynku. Jest to swojego typu „wróżenie z kart”. Prognozowanie na podstawie danych z przeszłości jest szczególnie przydatne w przypadku towarów sezonowo sprzedawanych, z krótkim terminem przydatności do spożycia o dużej zmienności popytu. Korzysta się wtedy z danych historycznych z kilku ostatnich lat podlegających złożonej obróbce statystycznej. Ten sposób jest szczególnie przydatny przy stałym popycie o zmienności sezonowej, np. wiele produktów spożywczych. Metoda ta sprawdza się także przy ustabilizowanym popycie. Możliwość wprowadzania do harmonogramu części zamiennych jest przydatna w przypadku konieczności wprowadzania do harmonogramu elementów z niższych poziomów struktury produktu. Są to czynności, które bardzo komplikują proces planistyczny. Ta funkcja pozwala na większą elastyczność planowania np. dla części zamiennych lub podzespołów do produkcji własnej lub dla serwisu. Ta funkcja umożliwia prognozowanie i planowanie produkcji wielkoseryjnej i na liniach produkcyjnych produktów o wielu wariantach lub opcjach, np. maszyn roboczych o różnych parametrach czy samochodów z różnym wyposażeniem. Wariant zwykle występuje jednorazowo np. samochód może mieć jeden zespół napędowy oraz jeden typ tapicerki, opcji może być wiele lub może jej nie być wcale np. radio lub klimatyzacja w samochodzie. Umożliwia to bieżące produkowanie na linii produkcyjnej zróżnicowanych wyrobów np. samochodów o różnym wyposażeniu zdefiniowanym w zamówieniach klientów. W przypadku posiadania długookresowych prognoz ta funkcja pomaga planować wielkość produkcji danego typu wyrobów, choć nie można przewidzieć, jakie ich konkretne warianty zostaną zamówione. Na przykład w fabryce mebli można oszacować z dużą dokładnością ile krzeseł zostanie sprzedanych, choć nie wiadomo, w jakim kolorze i jakiego typu obić klienci zażyczą sobie. Naliczanie zapotrzebowania na zasoby krytyczne z danych technologicznych pozwala na określenie w procesie planowania obciążenia zasobów uznanych za krytyczne. Naliczanie obciążenia zasobów krytycznych następuje na podstawie prognoz i zleceń klientów. Zasobami krytycznymi mogą być np. maszyny stanowiących wąskie gardła w produkcji, czas pracy cennych specjalistów lub zasoby finansowe potrzebne do zakupu materiałów, które są niezbędne do wyprodukowania wyrobów w danym okresie czasu. Uzyskane dane mogą być użyte do wstępnego szacowania możliwości realizacji różnych wersji planów długookresowych MPS (Master Production Scheduler). Takie zasoby są definiowane i tworzone ręcznie przez planistę. Mogą nimi być np. pracownicy, pieniądze, przepustowość sieci transportowej. Praktycznie każdy zasób niezbędny do wytworzenia wyrobów może być w określonych warunkach uznany za krytyczny. Jednak ze względów praktycznych liczba zasobów krytycznych nie powinna przekraczać 15 -20. Sprawdzenie dostępności materiałów krytycznych, zwykle o długim cyklu dostaw pozwala na szybkie sprawdzenie na poziomie harmonogramu głównego ich dostępności i na wstępne zaplanowanie zapotrzebowania na nie. Są to materiały, których uzyskanie jest trudne ze względu na długi cykl dostaw, np. transportowane statkiem czy wykonywane na specjalne zamówienie u poddostawcy. Ta funkcja umożliwia tworzenie kaskady harmonogramów głównych. Przykładowy harmonogram kaskadowy wygląda następująco: harmonogram sprzedaży zakładu wyrobów finalnych jest podstawą do tworzenia harmonogramu potrzeb dla tego zakładu, ten z kolei stanowi podstawę dla harmonogramu dostaw dla fabryk lub dostawców podzespołów wyższego rzędu, ten – dla podzespołów niższego rzędu. Umożliwia efektywne zarządzanie siecią logistyczną dostaw. Często tą role przejmuje zaawansowane planowanie i harmonogramowanie APS (advanced planning and scheduling). W przypadku prostszej produkcji ta funkcja umożliwia ominięcie zbędnych pośrednich poziomów planistycznych i po wstępnym sprawdzeniu możliwości realizacji uruchomienie zleceń produkcyjnych. Sprawdzanie zabezpieczenia materiałowego do realizacji MPS istotne w powiązaniu z możliwością uruchamiania zleceń na poziomie MPS. Pozwala na zidentyfikowanie kto i kiedy uruchamiał zlecenie oraz kto je zaakceptował. Tworzenie planu metodą regeneratywną wymaga, aby wprowadzić od nowa prognozy oraz wszystkie otwarte zlecenia do systemu planistycznego. System je przeliczy tak, jakby zakład był właśnie uruchamiany. Wyjątek nie podlegający takiemu planowaniu stanowią zlecenia o tzw. twardej rezerwacji nie podlegające automatycznej modyfikacji w procesie planistycznym co do ilości I daty realizacji. Ta funkcja pozwala na wprowadzenie zmian do planu. Zostają przeliczone jedynie efekty tychże zmian, a nie cały plan od początku i w całości. Przyspiesza to proces planistyczny. Modyfikacja wsadowa planu netto polega na tym, że wszystkie zmiany są przetwarzane jednocześnie, on line – każda zmiana przetwarzana jest wtedy, gdy się pojawi. Modyfikacja on Line może to spowodować blokadę systemu w przypadku dużej liczby zmian. Ta metoda oznacza zmianę stanu systemu planistycznego po każdej transakcji, np. wydania z magazynu, wprowadzenia zlecenia, itd. Wprowadzane są zmiany w zleceniach otwartych i planowanych. Można stosować ten system w przypadku stabilnej produkcji z niewielką liczbą zleceń. Pozycja asortymentowa typu „fantom” zwykle występuje przy produkcji montażowej lub wtedy, gdy sposób wytwarzania odbiega od sposobu przedstawiania złożenia produktu w dokumentacji konstrukcyjnej. W procesie planistycznym „fantom” jest pomijany, natomiast liczone jest zapotrzebowanie na składniki pozycji typu fantom. Wprowadzanie zleceń z poza MPS pozwala na ręczne wprowadzanie modyfikacji lub uzupełnień danych planistycznych przez planistę. Rozwijanie „do tyłu” (od żądanej daty dysponowalności) polega na realizacji w dość grubym uproszczeniu następujących założeń: Data dostępności produktu dla odbiorcy musi być dotrzymana dla każdego z produktów planowanych do wytworzenia w przewidywanym horyzoncie planistycznym: • Nalicza się żądane daty dysponowalności określonej ilości składników korzystając z wykresów Gantt’a (cofanie się o rzeczywisty cykl uzyskania poszczególnych składników) • Przy strukturze wielopoziomowej wyrobów operacja jest powtarzana aż do osiągnięcia najniższego poziomu, czyli poziomu surowców i podzespołów z zakupu, komasując ilości niezbędnych składników dla różnych wyrobów z uwzględnieniem dostępnych stanów magazynowych i prac w toku • Wytwarzanie powinno się zacząć nie później niż w najpóźniejszej dacie rozpoczęcia, równej dacie najwcześniejszej, naliczonej w ten sposób dla wszystkich wyrobów • Korzystając z danych technologicznych, nalicza się dla każdej operacji na konkretnej maszynie lub linii, niezbędny czas do wykonania partii produkcyjnej wyrobów, części lub podzespołów w danej jednostce czasowej planowania, • Zapotrzebowanie na czas zajętości maszyn (ewentualnie personelu), naliczone indywidualnie dla każdego wyrobu, jest sumowane dla wszystkich wyrobów przewidzianych do produkcji w rozważanym horyzoncie planistycznym Opisany sposób postępowania stosowany jest przy planowaniu długo i średniookresowym, oczywiście z zastosowaniem opcji wydłużania partii, zapasów bezpieczeństwa itp. Cykl produkcyjny wyrobu jest naliczany na podstawie danych technologicznych dla konkretnej ilości do wyprodukowania i dostępnych zdolności produkcyjnych. Jest to czas, po jakim powstanie partia wyrobów o danej liczności poczynając od momentu uruchomienia procesu wytwórczego. Cykl okresla się przy istniejących ograniczeniach takich jak dostępne zdolności produkcyjne i wielkość partii, średnie czasy oczekiwania i przesunięć, cyklu produkcyjnego. Komasowanie zleceń produkcyjnych pozwala na zmniejszenie liczby zleceń produkcyjnych kosztem zwiększenia poziomu prac w toku. Ta funkcja umożliwia uniknięcie „nerwowych” reakcji systemu w procesie planistycznym, a więc zawieszania się go lub sygnalizowanie błędu, gdy zostaną np. przekroczone zapotrzebowania na wydania z magazynu o znikomą ilość, która nie wpływa na możliwość realizacji zlecenia. Przekroczenie dopuszczalnej wielkości tolerancji zapasu bezpieczeństwa powoduje automatyczne wygenerowanie zlecenia na uzupełnienie zapasów. Prognozowanie poziomu zapasu bezpieczeństwa jest szczególnie istotne przy określaniu zapotrzebowań w produkcji sezonowej w związku z przewidywanym zbytem. Przy ustabilizowanej, mało złożonej produkcji ta funkcja pozwala na zminimalizowanie prac planistycznych, gdyż umożliwia, po analizie dostępności materiałów na jednorazowe uruchomienie wszystkich zleceń w zadanym horyzoncie czasowym. Ta funkcja umożliwia zgrupowanie zamówień na różne pozycje u jednego dostawcy. Dzięki temu można uzyskać lepsze warunki finansowe zakupu i oszczędności w transporcie. Wzrasta jednak poziom zamówień w toku realizacji. Planowanie obciążenia stanowisk równoczesne z naliczaniem MRP pozwala na oszacowanie, czy realna jest realizacja założonego planu przy uwzględnieniu dostępnych zdolności produkcyjnych wszystkich gniazd roboczych potrzebnych do wykonania tego planu. Ze względu na złożoność i czas obliczeń możliwe jest użycie tej techniki tylko w przypadku prostych wyrobów i przy ustabilizowanej produkcji. Bilansowanie obciążeń stanowisk i wyrównywanie ich obciążeń, inaczej metoda skończonych zdolności produkcyjnych, polega na automatycznym manipulowaniu zleceniami w taki sposób, aby wykorzystać maksymalną przepustowość centrów roboczych i linii przy możliwie największym wykorzystaniu dostępnych zdolności produkcyjnych w poszczególnych okresach planistycznych. Bardzo wiele systemów nie ma tego algorytmu. Ostatnio stosowane są algorytmy planowania w ramach tzw. zaawansowanego planowania i harmonogramowania APS (Advanced Planning And Scheduling). Analiza przepływów finansowych związanych z MRP pozwala na zorientowanie się, jakie będą koszty pracy ludzkiej, energii, materiałów i innych czynników koniecznych do zrealizowania planu produkcyjnego w poszczególnych okresach planistycznych.. Rozwijanie „do tyłu” (od żądanej daty dysponowalności), określanie najpóźniejszej daty rozpoczęcia realizacji zlecenia polega na realizacji w dość grubym uproszczeniu następujących założeń: • Data dostępności produktu dla odbiorcy musi być dotrzymana dla każdego z produktów planowanych do wytworzenia w przewidywanym horyzoncie planistycznym: o nalicza się żądane daty dysponowalności określonej ilości składników korzystając z wykresów Gantt’a (cofanie się o rzeczywisty cykl uzyskania poszczególnych składników) o przy strukturze wielopoziomowej wyrobów operacja jest powtarzana aż do osiągnięcia najniższego poziomu, czyli poziomu surowców i podzespołów z zakupu, komasując ilości niezbędnych składników dla różnych wyrobów z uwzględnieniem dostępnych stanów magazynowych i prac w toku • Wytwarzanie powinno się zacząć nie później niż w najpóźniejszej dacie rozpoczęcia, równej dacie najwcześniejszej, naliczonej w ten sposób dla wszystkich wyrobów, • Korzystając z danych technologicznych, nalicza się dla każdej operacji na konkretnej maszynie lub linii, niezbędny czas do wykonania partii produkcyjnej wyrobów, części lub podzespołów w danej jednostce czasowej planowania, • Zapotrzebowanie na czas zajętości maszyn (ewentualnie personelu), naliczone indywidualnie dla każdego wyrobu, jest sumowane dla wszystkich wyrobów przewidzianych do produkcji w rozważanym horyzoncie planistycznym. • Opisany sposób postępowania stosowany jest przy planowaniu długo i średniookresowym, oczywiście z zastosowaniem opcji wydłużania partii, zapasów bezpieczeństwa itp. Rozwijanie „do przodu” pozwala na określenie, na kiedy począwszy od daty rozważanej, zwykle daty bieżącej mogą być wykonane produkty. Określenie tej daty polega na realizacji następujących działań: Dla każdego z produktów planowanych do wytworzenia w przewidywanym horyzoncie planistycznym, przy pomocy wykresów Gantt’a, nalicza się „do przodu”, rozpoczynając od daty, kiedy chcemy rozpocząć realizację czas dostępności i ilości materiałów z zakupu. Brany jest pod uwagę najdłuższy czas realizacji dostaw. Przy strukturze wielopoziomowej wyrobów posuwając się poziom po poziomie w kierunku złożenia wyrobów z uwzględnieniem cykli produkcyjnych operacja jest powtarzana aż do osiągnięcia wyrobów gotowych. W ten sposób zostaje wyliczona najwcześniejsza data dysponowalności wyrobów Korzystając z danych technologicznych nalicza się dla każdej operacji na konkretnej maszynie lub linii niezbędny czas do wykonania wyrobów, części lub podzespołów Zapotrzebowanie na czas zajętości maszyn (ewentualnie personelu), naliczone indywidualnie dla każdego wyrobu jest sumowane dla wszystkich wyrobów na poszczególnych stanowiskach przewidzianych do produkcji w rozważanym horyzoncie planistycznym Taki sposób planowania stosowany jest przy planowaniu krótkookresowym – operatywnym (zwykle tydzień z dokładnością do zmiany), oczywiście z zastosowaniem opcji wydłużania partii, zapasów bezpieczeństwa itp. Żądana data rozpoczęcia wytwarzania składników produktu dla odbiorcy nie może być przyśpieszona, zwłaszcza nie można rozpocząć produkcji wczoraj. Jest to technika stosowana do planowania krótkookresowego. Celem jest możliwie duże i równomierne wykorzystanie zdolności produkcyjnych poprzez właściwe rozłożenie w czasie terminów realizacji zleceń produkcyjnych, respektując jednak żądane czasy zrealizowania zleceń. Zwykle jednak następuje pewne wydłużenie cyklu wytwarzania. Powinien być jeden dla każdej samodzielnej jednostki produkcyjnej. Pozwala na określenie dysponowanego czasu pracy, dni wolnych, liczby zmian, itd. Zwykle obejmuje rok. W przypadku konieczności naliczania zapotrzebowania na zdolności produkcyjne każdego gniazda roboczego (linii lub grupy stanowisk wzajemnie zamiennych), każde z nich powinno również posiadać własny, indywidualny kalendarz. Natomiast w bardziej rozbudowanych systemach kalendarz może posiadać każda z maszyn. Umożliwia on skuteczne powiązanie systemu planowania produkcji z systemem planowania remontów. Zabezpieczenie materiałowe jest sprawdzane przed uruchomieniem zleceń produkcyjnych. Obejmuje to: stany magazynowe, rezerwacje materiałów, produkcję w toku itp. Ta funkcja jest niezbędna po to, aby uruchomić tylko te zlecenia, dla których jest komplet materiałów i składników. Czasem jest możliwe uruchomienie zleceń produkcyjnych przy niepełnym zabezpieczeniu materiałowym, np. gdy dostawa jest już w drodze. Jest to decyzja kierownika produkcji. W systemie pojawiają się wtedy ujemne stany magazynowe. W większych systemach dopuszczenie takich stanów jest możliwe, chociaż nie zalecane, podczas parametryzacji oprogramowania. Ta funkcja umożliwia korektę ilości i terminów zleceń produkcyjnych w ostatnim momencie przed ich uruchomieniem. Zarządzający czyni to manualnie i na własną odpowiedzialność. Jest to szczególnie ważne w przypadku systemów, które nie obsługują automatycznie, lub obsługują tylko częściowo, zmiany konstrukcyjne. Umożliwia ono wprowadzanie w ostatniej chwili nieplanowanych uprzednio pilnych zleceń klienta. Teksty te mogą być drukowane na dokumentach warsztatowych. Przekazują wykonawcom dodatkowe informacje, zwłaszcza na temat specyficznych wymagań co do zleceń klienta. Pegging jednopoziomowy wskazuje na bezpośrednie pochodzenie zapotrzebowania na pozycje zaplanowane do wytworzenia w danym zleceniu produkcyjnym. Jest to powiązanie na kształt tzw. odwróconej piramidy. Pegging wielopoziomowy pokazuje źródło zapotrzebowania na pozycję zawartą w danym zleceniu produkcyjnym do góry aż do wyrobu gotowego, ewentualnie aż do zlecenia klienta. Lista prac do wykonania jest przydatna w powiązaniu ze sterowaniem priorytetami zleceń do organizowania bieżącej pracy centrum roboczego. Uruchamianie masowe zleceń produkcyjnych na poziomie MRP pozwala na minimalizację pracy w prostszych przypadkach, tzn. wtedy gdy nie brakuje materiałów lub zdolności produkcyjnych. Dokumentacja warsztatowa zawierająca karty pracy, lista pobrań, stan zlecenia, priorytet itp. powinna ona być emitowana w momencie uruchamiania zleceń produkcyjnych. Może być przekazywana w formie papierowej lub elektronicznej. Zestaw dokumentacji powinien być maksymalnie uproszczony i odnosić się raczej do harmonogramu niż zlecenia, aby uniknąć nadmiaru informacji. W konkretnym przypadku należy sprawdzić, czy proponowany zestaw dokumentacji warsztatowej spełnia wymagania przedsiębiorstwa. Śledzenie wykorzystania centrów roboczych przez zlecenia produkcyjne jest istotne przy nierównomiernym obłożeniu zdolności produkcyjnych i pozwala na korekty dla ich pełniejszego wykorzystania. Analiza WE/WY obejmuje: kolejkę prac oczekujących, określenie przepustowości, przedstawienia wykonania w kilku ostatnich tygodniach dla poszczególnych centrów roboczych. Jest to zaawansowana technika sterowania średnio i krótkoseryjną produkcją zleceniową w przypadkach jej dużej różnorodności. Na jednym zestawieniu lub ekranie uzyskuje się następujące informacje: kolejka prac czekających na wykonanie (prace zaległe i bieżące) aktualny poziom prac w toku, spływ produkcji liczony w godzinach w ciągu ostatnich kilku tygodni, przepustowość wydziału. Zakłada się, że bez podjęcia nadzwyczajnych środków, spływ godzin roboczych w najbliższym tygodniu będzie taki sam, jak w poprzednich okresach. Im wyższy poziom prac w toku, tym dłuższy cykl produkcyjny. Im dłuższy cykl, tym droższa produkcja. Zmieniając poziom uruchamianych zleceń, można zmieniać poziom prac w toku, w efekcie skracając lub wydłużając średni cykl produkcyjny, a więc i wielkość kosztów. Interwencja może polegać na przykład na uruchomieniu nowej zmiany roboczej lub zagospodarowaniu wolnych dni, czy też zwiększeniu zdolności produkcyjnej. Można przepchnąć szybciej pewną liczbę zleceń o wyższym priorytecie. Raportowanie zaawansowania produkcji: wykonane operacje, spływ godzin, braki, wykonana ilość, niezbędne jest do rozliczania produkcji i jej operatywnego planowania. Coraz częściej jest ona realizowana z terminala na wydziale oraz „niejako przy okazji” raportowane są dane niezbędne do sterowania jakością. Kontrolą jakości pozwala na planowanie i ewidencjonowanie operacji kontroli i weryfikacji jakości poszczególnych stadiów produkcji. W zaawansowanych rozwiązaniach dokumenty oraz informacje niezbędne do procesu sterowania jakością (np. ISO czy GMP) są tworzone i przesyłane drogą elektroniczną. Taka ewidencja jest konieczna do naliczania rzeczywistych kosztów produkcji i rozliczania personelu. Zwykle jest realizowane jako element rozliczania zleceń produkcyjnych lub raportowania realizacji harmonogramu produkcji. Ta funkcja pozwala na tworzenie, po sprawdzeniu zabezpieczenia materiałowego i zdolności produkcyjnych, realnych harmonogramów dziennych lub zmianowych, które mogą być rozliczane w sposób uproszczony techniką rozliczania wstecznego (back-flushing). Powinno ono być maksymalnie uproszczone i odnosić się raczej do harmonogramu niż zleceń co pozwala na unikanie nadmiaru informacji. W konkretnym przypadku należy sprawdzić, czy proponowany zestaw dokumentacji warsztatowej spełnia wymagania przedsiębiorstwa. Odbywa się ono zwykle uproszczona metodą back-flushing – rozliczania wstecznego z wykorzystaniem konkretnie użytej receptury. JIT Sterowanie produkcją na liniach pozwala na tworzenie, po sprawdzeniu zabezpieczenia materiałowego i zdolności produkcyjnych, realnych harmonogramów dziennych lub zmianowych, które mogą być rozliczane w sposób uproszczony techniką rozliczania wstecznego back-flushing. Patrz opis JIT. Ta funkcja pozwala na tworzenie, po sprawdzeniu zabezpieczenia materiałowego i zdolności produkcyjnych, realnych harmonogramów dziennych lub zmianowych, które mogą być rozliczane w sposób uproszczony techniką rozliczania wstecznego (back-flushing). Dokumentacja warsztatowa zawierająca karty pracy, lista pobrań, stan zlecenia, priorytet itp. powinna być emitowana w momencie uruchamiania zleceń produkcyjnych. Może być przekazywana w formie papierowej lub elektronicznej. Zestaw dokumentacji powinien być maksymalnie uproszczony i odnosić się raczej do harmonogramu niż zlecenia, aby uniknąć nadmiaru informacji. W konkretnym przypadku należy sprawdzić, czy proponowany zestaw dokumentacji warsztatowej spełnia wymagania przedsiębiorstwa. Kwity kanban (etykiety) stosowane są w technice JIT (Just In Time) przy produkcji średnio i wielkoseryjnej. W przedsiębiorstwach stosujących kanban, dostawy podzespołów I materiałów na wydział lub stanowisko przekazywane są w standaryzowanych pojemnikach lub standaryzowanymi partiami. Każdy pojemnik zawiera kwit podzielony na dwie części. Jest to zamówienie określonej ilości podzespołów. Jedną część kwitu zatrzymuje wydający elementy, druga wraca w pojemniku z wydanymi elementami. Kanban jest uruchamiany przez odpowiedzialnego za dany odcinek wtedy, gdy bieżący pojemnik jest prawie wyczerpany. Kwity kanban pełnią funkcję czeku na pobranie materiału lub części. Są emitowane wraz z harmonogramem na określony czas, np. tydzień i pozwalają – nawet bez informatyki – na zarządzanie operatywne w technice „wyciągania” od poprzedników zespołów i materiałów w odróżnieniu od MRP, które polega na „wpychaniu” pracy na wydział. Powoduje to istotne zmniejszenie prac w toku i kosztów produkcji. Obecnie sygnały Kanban często tworzone są elektronicznie i są stosowane do obsługi nie tylko pobrań materiałowych na produkcję, ale także do obsługi uzupełniania zapasów w magazyn Rozliczenie wsteczne materiałów i zużycia robocizny (back-flushing) oznacza skrajnie uproszczone rozliczanie zużycia materiałów i innych zasobów produkcyjnych, głównie robocizny. Zakłada się, że przekazanie produkcji gotowej jest równoznaczne z normatywnych zużyciem materiału I robocizny. Jest to możliwe przy stałej, wysokiej jakości produkcji. Rozliczanie automatyczne wykonania poprzednich operacji po raportowaniu ostatniej operacji w centrum roboczym lub linii produkcyjnej na minimalizowanie prac administracyjnych związanych z rozliczaniem robocizny. Zaraportowanie ostatniej lub wskazanej operacji oznacza, że wszystkie poprzednie operacje zostały wykonane w czasach normatywnych. W przypadku dużych odchyleń od normatywów zużycia powinna istnieć możliwość wyłączenia częściowego lub całkowitego rozliczania automatycznego. Wykorzystuje się zwykle rozliczanie wsteczne materiałów i robocizny. Możliwa jest też w przypadku pojawienia się nadmiernej ilości braków możliwość wyłączenia częściowo lub całkowicie rozliczania wstecznego i raportowanie manualnie zużycia materiałów i robocizny. Zagadnienia związane z rachunkiem kosztów w przedsiębiorstwach o różnych typach działalności są skomplikowane i ich bliższy opis wykracza poza zakres tego opracowania. Różne jego typy są omówione hasłowo. Rachunek kosztów standardowych - normatywnych pozwala na planowanie kosztów według cen i stawek stałych w określonych okresach czasu, zwykle rocznych (koszty normatywne) oraz rozliczanie odchyleń od kosztów rzeczywistych. Różnicę miedzy kosztami standardowymi i rzeczywistymi zapisuje się jako zysk lub stratę. Taki rachunek kosztów znajduje zastosowanie przy niskiej inflacji. Rachunek ten może być prowadzony według miejsc powstawania kosztów lub według nośników kosztów przy produkcji na zlecenie. Od zwykłego rachunku kosztów standardowych różni się tym, że po przejściu przez każde miejsce powstawania kosztów (jednostki organizacyjne, stanowiska itd.) dolicza się koszty pośrednie i ogólnozakładowe. Jest to rozwiązanie przydatne przy niskim poziomie kosztów stałych. Rachunek kosztów, koszt rzeczywisty z zastosowaniem stawek kosztów pozwala na wydzielenie kosztów zmiennych dla poszczególnych jednostek organizacyjnych i śledzenie poziomu kosztów działalności w jednostkach o odmiennych warunkach funkcjonowania i innym poziomie zmienności kosztów. Jest to metoda pozwalająca na porządkowanie kosztów zmiennych i stałych dla poszczególnych działań w ramach procesu produkcyjnego. Jest bardzo przydatny, gdy koszty stałe są znacząco większe od kosztów zmiennych. Metoda pozwala na naliczanie kosztów i rentowności poszczególnych zleceń produkcyjnych na poszczególnych rynkach i dla poszczególnych klientów. Rachunek kosztów wg faz produkcji (koszty półfabrykatów) umożliwia naliczanie kosztów, gdy poszczególne fazy produkcji mają odmienny charakter, np. produkcja ciągła, seryjna, zleceniowa na poszczególnych wydziałach. Pozwala to na określenie rzeczywistych kosztów produktów użytecznych (produktów i koproduktów) oraz odpadów (produktów ubocznych), do utylizacji których trzeba ponieść dodatkowe koszty. Ten sposób pozwala na w miarę precyzyjne rozliczanie produkcji i dystrybucji przy produkcji seryjnej i wielkoseryjnej. Koszty planuje się raz na rok, po skorygowaniu od czasu do czasu stają się kosztami postulowanymi, koszty rzeczywiste znane są po zakończeniu produkcji. Ta funkcja umożliwia, na podstawie danych technicznych i znanych kosztów materiałowych i robocizny, przewidywanie poziomu kosztów produkcji. Zwykle każdy pakiet ma własny algorytm lub algorytmy. Pozwala ona na określenie kosztów konkretnego rozwiązania produktu, na przykład samochodu z określoną jednostką napędową, wybranym kolorem tapicerki i zamontowanym radiem. Jest to funkcja istotna w produkcji montażowej seryjnej lub produkcji jednostkowej na zamówienie, realizowanej w znacznej części ze standardowych elementów np. koparki, tkaniny z różnorodnymi nadrukami z wieloma wariantami i opcjami. Jest to istotne przy produkcji małoseryjnej o dużej zmienności przy organizacji technologicznej produkcji, np. wytwarzanie maszyn budowlanych czy ciężkich odlewów. Jest to ważna funkcja jeśli jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa działają według odmiennych zasad, np. jest wydział produkcji ciągłej, seryjna produkcji półproduktów i konfekcjonowanie. Obsługa zarządzania jakością w przedsiębiorstwie zwykle służy do utworzenia biblioteki procedur, katalogu czynności i operacji mających na celu utrzymywania wysokiej jakości produkcji i usług. Obejmuje również utrzymywanie danych historycznych, emisję niezbędnych dokumentów, opracowywanie statystyki danych o jakości, rejestrację kosztów utrzymania jakości. Oprogramowanie powinno zapewnić, zależnie od potrzeb obsługę procedur ISO 9000 i ISO 9000 – 2000 lub pochodnych. W przypadku produkcji środków spożywczych i farmaceutycznych konieczna jest obsługa specjalizowanych procedur zapewnienia jakości np. HCAAP i GMP. Obsługa sterowania jakością może być wbudowana w system lub dostępna jako system zewnętrzny . System sterowania jakością może być powiązany bezpośrednio z systemem sterowania produkcją i przepływem materiałów. Coraz częściej stosowane są techniki sterowania jakością zmierzające do uzyskania możliwie najlepszej jakości wyrobów pod hasłem „kilka na milion” wadliwych elementów. Jest to np. metoda Six Sigma. Gospodarka narzędziowa powinna być obsługiwana łącznie z MRP w przedsiębiorstwach, w których odgrywa istotną rolę. Obsługa jej jest wskazana we wszystkich przedsiębiorstwach posiadających dużo modeli, matryc, szablonów, przyrządów pomiarowych wymagających okresowej weryfikacji. Oddzielny podsystem jest stosowany zwykle wtedy, gdy gospodarka narzędziowa ma mniejsze znaczenie. CMMS - gospodarka remontowa. Wymagania wobec tego obszaru są odmienne w poszczególnych typach przedsiębiorstw. W przedsiębiorstwach nastawionych na eksploatacje skomplikowanych urządzeń technologicznych takich jak elektrownie, rafinerie, cukrownie, jest to podstawowy podsystem umożliwiający sprawne działanie. Musi obsługiwać ewidencję tysięcy elementów zamiennych I materiałów eksploatacyjnych oraz planowanie remontów, zaopatrzenia w części zamienne, zlecanie i rozliczanie prac remontowych i konserwacyjnych. Stosowane są w nich skomplikowane wyspecjalizowane pakiety oprogramowania. W przypadku bogatego wyposażenia technicznego np. w elektrowniach, konieczne jest prowadzenie wyjątkowo obfitej dokumentacji technicznej urządzeń i ich stanu technicznego przez wiele lat. Dodatkowo, często konieczne jest wykonywanie części zamiennych własnymi siłami, co wymaga posiadania przez oprogramowanie do obsługi remontów modułu obsługi produkcji jednostkowej lub małoseryjnej. Istnieją przedsiębiorstwa, które zajmują się głównie remontami urządzeń np. sprzętu trakcji kolejowej lub drogowej, remontami silników itp. Pozwala to na wykorzystanie mocnych stron łączony Internet ogólnoświatowa sieć komputerowa logicznie połączona w jednorodną sieć adresową opartą na protokole IP (ang. Internet Protocol ). Dostarcza lub wykorzystuje usługi wyższego poziomu oparte na telekomunikacji i związanej z nią infrastrukturze. Przyłączenie komputera do Internetu możliwe jest z wykorzystaniem wielu technologii, które pozwalają urządzeniu komunikować się z pobliską bramką posiadającą stałe połączenie z innymi systemami w Internecie. Typowe rozwiązania wykorzystują linie telefoniczne (modemy, cyfrowe linie ISDN, modemy ADSL), inne technologie przewodowe (transmisja przez sieci energetyczne, telewizję kablową) oraz bezprzewodowe (GPRS, łącza satelitarne, Wi-Fi). Dostęp zdalny do innych funkcji za pośrednictwem iternetu, których obsługa została zdefiniowana w systemie. Pozwala na łatwe tworzenie i obsługę własnej sieci wewnętrznej działającej podobnie jak internet. e- biznes (e- business) jest to zestaw aplikacji pozwalający na obsługę za pośrednictwem technicznych środków elektronicznych, zwykle internetu, wielu funkcji zarządzania, a w szczególności: e-Handel (B2C – business to customer) e-Finanse e- Usługi e-Relacje między przedsiębiorstwami (B2B – business to business) Handel elektroniczny (e-business) pozwala na prowadzenie handlu detalicznego z pominięciem pośredników, za pośrednictwem własnej witryny internetowej. Handel elektroniczny (e-business) pozwala na prowadzenie handlu detalicznego z pominięciem pośredników, za pośrednictwem własnej witryny internetowej. Handel elektroniczny (e-business) a w jego ramach zarządzanie katalogami produktów pozwala na udostępnianie potencjalnym klientom aktualnych katalogów produktów i innych informacji w tym cenowych. Handel elektroniczny (e-business) a w jego ramach możliwość konfigurowania zamawianych produktów z wariantów i opcji jest szczególnie istotna przy wyborze produktów z wieloma wariantami i opcjami np. samochodów z różnym wyposażeniem przez dealerów. Handel elektroniczny (e-business) a w jego ramach zabezpieczenie przekazywanych danych wymaga stosowania różnych technik szyfrowania dla zabezpieczenia poufności danych w czasie ich przesyłania. Współpraca między przedsiębiorstwami B2B (Business To Business) jest to prowadzenie poprzez internet bezpośrednio spraw pomiędzy kontrahentami handlowymi. Dzięki temu następuje przekształcenie przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw w organizację wirtualną pozwalając na zmniejszenie kosztów, skracanie cykli dostaw, skrócenie cykli dostaw oraz poprawę jakości i terminowości dostaw. Zwykle obejmuje: przygotowanie ofert przygotowanie zamówień potwierdzania zamówień płatności realizację transakcji wystawianie dokumentów związanych z realizacją transakcji marketing nakierowany na współpracę z innymi przedsiębiorstwami Współpraca z klientami (B2C) – (business to customer) jest to prowadzenie interesów pomiędzy przedsiębiorstwem a klientami końcowymi głównie przez internet. Poza sprawami prowadzonymi metodami tradycyjnymi znaczna ich część prowadzona jest drogą elektroniczną, głównie prze Internet. B2C zwykle obejmuje: przygotowanie ofert dla klientów przyjmowanie zamówień potwierdzania zamówień obsługa płatności nadzór nad realizacją transakcji wystawianie dokumentów związanych z realizacją transakcji marketing nakierowany bezpośrednio na klientów indywidualnych CRM zarządzanie relacjami z klientami (customer relationship management) pozwala na obsługę całokształtu współpracy z klientami I wspieranie decyzji w tym zakresie. Jest szczególnie istotna w przypadku współpracy z wieloma klientami przez wielu zmieniających się handlowców pozwalając na nadzorowanie pracy nad klientem nowym oraz śledzenie współpracy z klientami uzyskanymi uprzednio. Może to być niezależny system lub nakładka na pakiet typu ERP. Oprogramowanie CRM może pracować z własną bazą danych i może być udostępniony dostęp przez witrynę internetową. Zwykle obejmuje: zarządzanie finansami, obsługę cenników i katalogów, nadzorowanie płatności itp. e-Produkcja pozwala na dostęp poprzez witrynę internetową do funkcji obsługi produkcji. Dzięki zastosowaniu tego narzędzia można drastycznie zwiększyć elastyczność zarządzania produkcją. Obsługa zintegrowanego łańcucha dostaw SCM (supply chain management) pozwala w sieci powiązanych ze sobą przedsiębiorstw na powiązanie planowania potrzeb i zbytu dla poszczególnych zakładów, poczynając od uzupełniania zapasów w hurtowniach przez producenta wyrobów finalnych, producenta podzespołów, producenta części do dostawcy surowców. SCM ma na celu opracowanie, planowanie, nadzorowanie realizacji dostaw - sterowanie dostawami. Zwykle zawiera obsługę planowania potrzeb na różnych poziomach, planowanie i ewentualna optymalizacja transportu pomiędzy różnymi zaangażowanymi zakładami i innymi kontrahentami. Czasem w przedsiębiorstwach produkcyjnych SCM przejmuje znaczną część procesów planowania produkcji i zaopatrzenia. Rozbudowane systemy SCM obsługiwane są przez APS (advanced planning and scheduling) - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie, które zastępuje w znacznym stopniu technikę MRP. Zintegrowany łańcuch dostaw obejmuje całość przepływu materiałów poczynając od dostawców surowców i elementów z zakupu, przez sterowanie przepływem materiałów w przedsiębiorstwie a kończąc na obsłudze sieci Prognozowanie sprzedaży w oparciu o dane historyczne, rozeznanie tendencji rynkowych przy zastosowaniu technik statystycznych, pozwalających na uwzględnienie między innymi tendencji sezonowych Planowanie i nadzorowanie uzupełniania stanu zapasów w sieci sprzedaży z uwzględnieniem potrzeb poszczególnych uczestników (magazyny regionalne, składy konsygnacyjne, detaliści) Planowanie i optymalizowanie transportu, a w szczególności naliczenie potrzeb transportowych, dobór środków transportu, dobór tras i tworzenie list załadunku i rozładunku poszczególnych pojazdów Planowanie produkcji u poszczególnych uczestników łańcucha takie, aby zaspakajać uzupełnianie zapasów bez tworzenia nadmiernych zapasów Planowanie i nadzorowanie zaopatrzenia do realizacji planów produkcyjnych oraz planów uzupełniania zapasów. Zwroty wymagają utworzenia sieci odbioru uszkodzonych lub mylnie dostarczonych wyrobów oraz zorganizowanie obsługi klientów w tym zakresie. Wiele informacji i sugerowanych rozwiązań SCM można znaleźć w rozbudowanym modelu referencyjnym SCOR (Supply Chain Operations Reference) w internecie. TCO (Total Cost of Ownership) jest to całkowity koszt posiadania rozwiązania. Zawiera w sobie: koszt zakupu, koszt wdrożenia oraz bieżące koszty eksploatacji w określonym przedziale czasu. APS (Advanced Planning and Scheduling ) - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie jest to technika stosowana przy planowaniu logistyki i produkcji w horyzoncie krótko, średnio i długoterminowym. Nazwa odnosi się do różnych programów komputerowych realizujących zaawansowane algorytmy matematyczne lub logiczne, głównie programowanie liniowe do obsługi optymalizacji lub symulacji, obciążania do skończonej zdolności produkcyjnej, planowania finansowego, zapotrzebowania na zasoby, prognozowania itp. W tych technikach stosuje się równoczesne respektowanie ograniczeń oraz reguł biznesowych aby umożliwić planowanie w czasie rzeczywistym, wspomaganie procesów decyzyjnych, określanie dostępności do rozdysponowania lub możliwości realizacji. APS często generuje i pozwala na ocenę różnorodnych scenariuszy, z których jeden jest wybierany jako plan oficjalny. Pozwala także na obsługę planowania w czasie rzeczywistym oraz obsługę funkcji ATP (Available To Promise) – dostępne do rozdysponowania i CTP (Capable To Promise) możliwe do zrealizowania. Podstawowe składowe APS to zwykle: Zarządzanie popytem w oparciu o prognozy popytu; możliwość symulacji wielu wariantów Planowanie finansowe Planowanie potrzeb materiałowych z minimalizacją poziomu zapasów w całym łańcuchu dostaw Planowanie produkcji u poszczególnych partnerów w łańcuchu dostaw z uwzględnieniem obciążania dostępnych zdolności produkcyjnych; często zastępuje stosowane do planowania produkcji techniki oparte o MRP Harmonogramowanie produkcji Zarządzanie dystrybucją Planowanie transportu APS korzysta z dostępnych obecnie, znacznie zwiększonych zdolności obliczeniowych w systemie klient / serwer oraz osiągnięć w rozwoju algorytmów z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Działanie APS można określić następująco: Dane o produktach, zamówieniach i zleceniach zgrupowane w pakiety są ładowane do pamięci operacyjnej serwera. Odnosi się to do produktów wymienionych w planie produkcji (zamówienia klientów i prognozy zbytu). Proces ten wymaga jednorazowo trochę czasu, jednak potem tylko sekund na doładowanie danych o nowych produktach pojawiających się w zmieniającym się planie jako zamówienia lub prognozy. Po uruchomieniu procesu planistycznego w pamięci serwera wykonywane są wszystkie niezbędne operacje do określenia: Zaplanowanych zleceń produkcyjnych do realizacji zleceń klientów po ich nettowaniu o stany magazynowe i prace w toku Cykli produkcyjnych na poszczególnych poziomach produkcji wyliczonych z dokładnych danych o procesach technologicznych Terminów realizacji (planowanego rozpoczęcia i zakończenia) zleceń produkcyjnych i zakupowych przy uwzględnieniu ograniczonych zdolności produkcyjnych, możliwości zakupu oraz możliwości transportowych Respektowane są zasady, że wszystkie zlecenia: produkcyjne, zakupowe i transportowe są powiązane z konkretnymi zleceniami klientów. Po każdej zmianie planu lub o ile to jest celowe po każdej transakcji zmieniającej dane planistyczne (nowe zlecenie, anulacja, realizacja zlecenia , dostawa itp.) następuje przeplanowanie zleceń produkcyjnych. Ze względu na realizację obliczeń w pamięci serwera czas przetwarzania nie stanowi problemu. Możliwe jest sterowanie obsługą zleceń klientów w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Oprócz tego pożytecznym poszerzeniem jest obsługa funkcji zarządzania transportem: planowanie transportu, wykorzystania środków transportu, optymalizacja marszrut, minimalizacja kosztów przewozów itp. W swej rozwiniętej postaci APS może obsługiwać pełne zarządzanie łańcuchem dostaw SCM w powiązanych między sobą przedsiębiorstwach. CRM (Customer Relationship Management ) jest to część strategii i filozofii biznesu, gdzie stały kontakt i zadowolenie klienta jest kluczową wartością. Chodzi o uzyskanie możliwie dużo informacji o potrzebach klientów i ich zachowaniu się, tak aby nawiązać z nimi ściślejsze stosunki. Istotną kwestią jest zapewnienie jednolitego systemu we wszystkich procesach biznesowych poczynając od procesu sprzedaży poprzez serwis. Na podstawie zgromadzonych informacji możliwe jest sporządzanie odpowiednich statystyk wykorzystywanych przy tworzeniu portfela produktów. Obsługa zintegrowanego łańcucha dostaw SCM (Supply Chain Management) pozwala w sieci powiązanych ze sobą przedsiębiorstw na powiązanie planowania potrzeb i zbytu dla poszczególnych zakładów, poczynając od uzupełniania zapasów w hurtowniach przez producenta wyrobów finalnych, producenta podzespołów, producenta części do dostawcy surowców. SCM ma na celu opracowanie, planowanie, nadzorowanie realizacji dostaw - sterowanie dostawami. Zwykle zawiera obsługę planowania potrzeb na różnych poziomach, planowanie i ewentualna optymalizacja transportu pomiędzy różnymi zaangażowanymi zakładami i innymi kontrahentami. Czasem w przedsiębiorstwach produkcyjnych SCM przejmuje znaczną część procesów planowania produkcji i zaopatrzenia. Rozbudowane systemy SCM obsługiwane są przez APS (Advanced Planning and Scheduling) - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie, które zastępuje w znacznym stopniu technikę MRP. Zintegrowany łańcuch dostaw obejmuje całość przepływu materiałów poczynając od dostawców surowców i elementów z zakupu, przez sterowanie przepływem materiałów w przedsiębiorstwie a kończąc na obsłudze sieci • Prognozowanie sprzedaży w oparciu o dane historyczne, rozeznanie tendencji rynkowych przy zastosowaniu technik statystycznych, pozwalających na uwzględnienie między innymi tendencji sezonowych • Planowanie i nadzorowanie uzupełniania stanu zapasów w sieci sprzedaży z uwzględnieniem potrzeb poszczególnych uczestników (magazyny regionalne, składy konsygnacyjne, detaliści) • Planowanie i optymalizowanie transportu, a w szczególności naliczenie potrzeb transportowych, dobór środków transportu, dobór tras i tworzenie list załadunku i rozładunku poszczególnych pojazdów • Planowanie produkcji u poszczególnych uczestników łańcucha takie, aby zaspakajać uzupełnianie zapasów bez tworzenia nadmiernych zapasów • Planowanie i nadzorowanie zaopatrzenia do realizacji planów produkcyjnych oraz planów uzupełniania zapasów. Zwroty wymagają utworzenia sieci odbioru uszkodzonych lub mylnie dostarczonych wyrobów oraz zorganizowanie obsługi klientów w tym zakresie. Wiele informacji i sugerowanych rozwiązań SCM można znaleźć w rozbudowanym modelu referencyjnym SCOR (Supply Chain Operations Reference) w internecie. Jest ot zestaw procedur, protokołów i narzędzi dla tworzenia oprogramowania aplikacyjnego oraz dla komunikacji z programami z innego systemu. Gwarantuje, że wszystkie programy stosujące API mają podobny interfejs. Wielu dostawców oprogramowania dostarcza API do komunikacji ich systemów z systemem operacyjnym i innymi systemami. ASP (application service provider) jest to dostawca zewnętrzny całości usług niezbędnych do zarządzania i dystrybucji licencjonowanego oprogramowania do użytkowników końcowych poprzez sieć z zewnętrznego, zwykle centralnego ośrodka. Jest to sposób na outsourcing całości obsługi informatycznej w danej dziedzinie przez przedsiębiorstwo. CTP (capable to Promise) możliwe do przyrzeczenia pozwala na potwierdzenie, które z zamówień nowych lub dotychczas niepotwierdzonych może być zrealizowane po sprawdzeniu stanów zapasów i dostępnych zdolności produkcyjnych. Weryfikacja może obejmować wiele centrów produkcyjnych i dystrybucyjnych. CTP wykorzystuje model systemu produkcyjnego oparty o obciążanie stanowisk do skończonej zdolności produkcyjnej dla określania tego, co będzie można produkować. Brane są pod uwagę inne ograniczenia poziomu produkcji takie jak dostępność zasobów, cykl dostaw surowców oraz zapotrzebowania na podzespoły niższego rzędu. Na tej podstawie określa się możliwą datę realizacji zlecenia odciążając do żmudnych prac planistę. Zwykle do realizacji CTP stosowane jest APS (advanced planning and scheduling). Planowanie zapotrzebowania na zdolności produkcyjne CRP (capacity requirements planning) jest to ustalanie, pomiar i dostosowywanie poziomu obciążenia zasobów, zwykle wyposażenia produkcyjnego do dysponowanych zdolności produkcyjnych w poszczególnych okresach czasowych. Określa się szczegółowo niezbędny nakład pracy i zasobów maszynowych do realizacji zadań produkcyjnych. Oprogramowanie wspomagające tworzenie oprogramowania aplikacyjnego– CASE (Computer-Assisted Software Engineering). Są to narzędzia komputerowe do wspomagania projektowania, programowania oprogramowania lub systemów oprogramowania. Zarządzanie utrzymaniem ruchu urządzeń CMMS ( Computerized Maintenance Management Systems) jest to zautomatyzowany system wspierający utrzymanie ruchu, a w szczególności: obsługę zleceń remontowych realizowanych siłami własnymi i zlecanymi na zewnątrz, utrzymywania zapasów części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych, zakupów , rozliczanie personelu, prowadzenie rozliczeń prac remontowych i kosztów eksploatacji. . W pewnych dziedzinach przemysłu, szczególnie tam, gdzie istotne jest optymalizowanie wykorzystania drogiego wyposażenia, systemy tego typu, pełnią podstawową rolę w systemie zarządzania. Podstawowe ich funkcje to: Planowanie zleceń remontowych do obsługi planowanych i zapobiegawczych remontów. Prowadzenie ewidencji wyposażenia i nadzór nad jego przydatnością do użycia, atestacja urządzeń Zarządzanie zapasami, głownie materiałów eksploatacyjnych I części zamiennych Planowanie wykorzystania personelu i sprzętu Obsługi zakupów Rozliczenia finansowe CPM (Corporate Performance Management) zarządzanie efektywnością przedsiębiorstwa jest to zespół koncepcji zarządzania, mierników oraz technologii informatycznych umożliwiający definiowanie, monitorowanie i optymalizację realizacji celów osobistych i departamentu w powiązaniu ze strategią całej organizacji. Jest to poszerzenie BI (Business Inteligence) o którąś z koncepcji zarządzania np. BSC (Balanced Scorecard), VBM (Value Based Management lub six sigma. Pozwalają one na stosowanie zaawansowanych technik planowania, konsolidacji wyników i sprawozdawczości. CPM pozwala na lepsze przygotowanie decyzji strategicznych. Zwykle obsługiwane są następujące funkcje: • • • • • Budżetowanie, planowanie, prognozowanie Modelowanie i optymalizacja zyskowności Definiowanie i zarządzanie kartami wyników Konsolidacja finansowa Sprawozdawczość finansowa, podatkowa i statystyczna ETO (engineer-to-order) projektowanie i produkcja na zamówienie. Odnosi się do produktów, dla których klient wymaga specyficznego opracowania inżynierskiego, znaczącej modyfikacji lub zakupu nowych materiałów. Każde zamówienie klienta powoduje powstanie nowych indeksów pozycji asortymentowych, zestawień materiałowych i procesów technologicznych. Planowanie zasobów przedsiębiorstwa ERP (enterprise resources planning) jest to zorientowany na finanse system informacyjny, który pozwala na identyfikację i planowanie wykorzystania będących w posiadaniu przedsiębiorstwa zasobów, a głównie nadzorowanie, wysyłkę oraz rozliczanie zleceń klientów oraz kontrolę kosztów. Główne różnice z systemem MRP II są to różnice techniczne takie jak interfejs graficzny użytkownika, relacyjna baza danych, użycie języka oprogramowania czwartej generacji, zastosowanie narzędzi komputerowych do rozwoju oprogramowania, architektura klient / serwer oraz przenoszalność oprogramowania pomiędzy różnymi platformami. Bardziej ogólnie jest to metoda efektywnego planowania zarządzania wykorzystaniem całością zasobów przedsiębiorstwa niezbędnych do wytworzenia, wysyłki i rozliczenia zleceń klientów w sferze produkcji, dystrybucji lub serwisu. GUI (graphical user interface) graficzny interfejs użytkownika jest to sposób prezentacji na ekranie komputera użytkownika danych w takiej postaci, aby można było nimi się posługiwać przynajmniej częściowo przy użyciu myszy i ikon. Pozwala użytkownikowi na dokonywanie wyboru poprzez wskazanie na ikonę i kliknięcie myszą. Lead time - cykl wytwarzania lub dostaw jest to przedział czasu niezbędny do realizacji dostawy, procesu lub serii operacji. Jest to czas pomiędzy przyjęciem zamówienia klienta, lub przekazaniem do realizacji zlecenia produkcyjnego do postawienia w gotowości do odbioru przez klienta zamówionych produktów lub przekazania wykonanych na zlecenie pozycji. Indywidualne składowe cyklu dostaw mogą zawierać czas przygotowania oferty, czas oczekiwania, czas przetwarzania, czas przesunięcia lub transportu oraz czas na odbiór i kontrolę techniczną. Lean Production – smukła produkcja opiera się o zastosowanie zespołu zasad i wskazówek praktycznych pozwalających na zmniejszenie kosztów poprzez bezwzględne usuwanie rozrzutności oraz przez upraszczanie wszystkich procesów produkcyjnych i obsługowych. Wykorzystywane są zasady szczupłego zarządzania (Lean Management) opracowane i wprowadzone po raz pierwszy w firmir Toyota. Jest to strategia zarządzania krótkookresowego, która powstała w Toyota Corporation. Polega na minimalizacji wykorzystania zasobów, które są niezbędne do uzyskania wartości dodanej wytwarzanych produktów. Zasobami są czas, robocizna, surowce i półfabrykaty, maszyny i inne wyposażenie stanowisk pracy. Założeniem jest, że wszystko, co nie zwiększa wartości dodanej jest stratą, np. koszt kapitału zaangażowanego w nadmierne zapasy, magazynowanie, nadmiernie rozbudowana kontrola jakości, wszelkie przemieszczenia poza niezbędnymi. Wszystko musi być dostępne dokładnie wtedy, gdy jest potrzebne na danym stanowisku i dokładnie w takiej ilości, jaka jest potrzebna. Obowiązuje zasada: rób tylko to co jest niezbędne i zaczynaj w ostatnim momencie, aby zdążyć na czas. Znajduje to swe odzw MPS (master production schedule) jest to zbiór danych planistycznych, który z kolei steruje obsługą planowania zapotrzebowania materiałowego MRP. Pokazuje co przedsiębiorstwo zamierza wykonać. Informacje te są wyrażone w specyficznie skonfigurowanych danych, ilościach i datach. OLAP (on-line analytical processing) jest to przetwarzanie informacji z wykorzystaniem wielowymiarowej bazy danych, która przechowuje dane w sposób bardziej przypominający wielowymiarowe arkusze kalkulacyjne niż tradycyjną, relacyjną bazę danych. pozwala na przeprowadzanie praktycznie na bieżąco analiz wskaźnikowych przedsiębiorstwa. Dane są zwykle pobierane bezpośrednio z plików tematycznych przedsiębiorstwa np. księgi głównej, transakcji sprzedaży, należności, zobowiązań itp. Kostka OLAP umożliwia wyświetlanie i oglądanie danych z różnych punktów widzenia. Do jej budowy potrzeba dowolnego źródła danych opartego na relacjach. Narzędzia OLAP pozwalają użytkownikom na analizowanie różnych aspektów, wymiarów danych. Na przykład pozwalają na oglądanie szeregów czasowych danych o różnych zdarzeniach i analizę trendów. Ze względu na wydajność przetwarzania zaleca się stosowanie źródeł danych opartych na języku SQL i technologii hurtowni danych. Podstawowym składnikiem OLAP jest serwer OLAP, który jest usytuowany pomiędzy klientem a systemem obsługi bazy danych (DBMS) i w którym zawarte są reguły opisujące organizację danych w bazie danych. Zawiera s Wprowadzanie zleceń - order entry jest to proces akceptowania i tłumaczenia życzeń klienta na pojęcia używane w produkcji lub dystrybucji. Akceptacja powinna być dokonywana na podstawie funkcji „dostępne do rozdysponowania” ATP (available to promise). Może to być tak proste jak tworzenie dokumentu wysyłkowego dla wyrobów gotowych produkowanych na magazyn lub mogą to być bardziej skomplikowane działania włączając w to prace konstrukcyjne dla produkcji na zamówienie MTO ( make to order). PDM (product data management) zarządzanie danymi wyrobu jest to system, który zarządza wszystkimi danymi odnoszącymi się do produktów i związanymi z nimi pracami w przedsiębiorstwie. PDM zastępuje oparte na dokumentacji papierowej procesy zarządzania danymi i przechowywania danych bieżących I archiwalnych przez pojedyncze scentralizowane repozytorium danych. Pozwala upoważnionym użytkownikom w całym przedsiębiorstwie na dostęp do aktualizowanej w sposób ciągły informacji o produkcie. Dostawcy PDM kładą nacisk na podobieństwa pomiędzy PDM a metodami pracy grupowej. Konfigurator produktu (Product Configurator) jest to oprogramowanie pozwalające na obsługę produktów z wieloma wariantami. Odnosi się to do projektowania na zamówienie DTO (Design To Order), opracowania na zamówienie ETO (Engineering To Order) lub wytwarzania na zamówienie klienta MTO (Make To Order). Konfigurator realizuje odwzorowanie w konkretnym zleceniu wyspecyfikowany zestaw elementów np. typ tapicerki lub silnika samochodu oraz często tworzy kompletny model wyrobu: opis, rysunki, zestawienia materiałowe i pozwala na oszacowanie kosztów, które mogą być zintegrowane z CAD/CAM i MRP II oraz z systemem wprowadzania zamówień. Coraz częściej konfighurator jest pozwiązany z systemem zarządzania relacjami z klientami CRM (Customer Relationship Management). PLM (product life management) jest to proces zarządzania całym cyklem życia produktu poczynając od koncepcji wyrobu przez opracowanie konstrukcyjno – technologiczne, produkcję, serwis produktu I jego końcową utylizację. Zwykle zawiera w sobie możliwość utrzymywania aktualności dokumentacji z wszelkimi jej zmianami. PLM (Product Life Management) jest to proces zarządzania całym cyklem życia produktu poczynając od koncepcji wyrobu przez opracowanie konstrukcyjno – technologiczne, produkcję, serwis produktu I jego końcową utylizację. Zwykle zawiera w sobie możliwość utrzymywania dokumentacji z wszelkimi jej zmianami. Wersja oferowana aktualnie zlokalizowanego oprogramowania. Powinna zawierać numer aktualnej wersji wyrobu oraz numer jej ostatniej modyfikacji. Często dostępne są równocześnie na rynku dwie wersje oprogramowania istotnie różniące się własnościami. Należy traktować je jako dwa odmienne pakiety. Jeżeli nastąpiła zmiana nazwy oprogramowania należy odwołać się do nazwy poprzedniej. Data wprowadzenia aktualnie dystrybuowanej wersji oprogramowania na polski rynek. Do kiedy obsługiwana będzie aktualna wersja zlokalizowanego oprogramowania. Czy przewidywana jest obsługa serwisowa danej wersji oprogramowania bez ograniczeń? Kraj pochodzenia - siedziby firmy dostarczającej na rynek polski oprogramowanie. Dystrybutor oprogramowania w Polsce. Jeżeli oprogramowanie ma więcej niż jednego dystrybutora należy wymienić znaczących ze względu na obroty. Przedsiębiorstwo jednofirmowe jest jednostką prawną nie posiadającą podległych jednostek prawnych, niezależnych firm np. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółek akcyjnych. Przedsiębiorstwo o produktach wielowariantowych ma produkty, które mogą być na różne sposoby wykończone lub wyposażane, np. maszyny robocze i samochody o różnym wyposażeniu – jedna karoseria wyposażona w wiele różnych wersji silnika i skrzyni biegów, tkaniny wykańczane na wiele różnych sposobów lub opakowania ze zróżnicowanymi nadrukami. Warianty i opcje mogą występować na różnych poziomach złożenia wyrobu. Oprogramowanie powinno dysponować opcją tzw. konfiguratora produktu. Produkcja wrażliwa na modę charakteryzuje się ostrymi rygorami czasowymi wprowadzania produktów do produkcji i na rynek oraz krótkim czasem życia takich produktów np. odzież lub popularne kosmetyki. Przyporządkowanie poszczególnych pakietów oprogramowania do branż jest klasyfikacją dosyć arbitralną, choć wiadomo, że organizacja przedsiębiorstwa – jedno lub wielozakładowe, a także typ produkcji lub sposób i sieć dystrybucji powinny być decydujące. Na przykład przemysły spożywczy czy chemiczny, to są na ogół produkcje procesowe powtarzalne, farmaceutyczny to zwykle procesy ciągłe, oczywiście z wyłączeniem tzw. ”fabryk farmaceutycznych”, w których rozsypuje się gotowe pastylki do opakowań, a elektroniczny to produkcja na liniach lub w gniazdach zorganizowanych przedmiotowo. To że jakiś pakiet jest zainstalowany w przedsiębiorstwie danego typu i tam funkcjonuje, wcale nie znaczy, że pakiet jest przeznaczony i najlepszy dla takich przedsiębiorstw.. Podczas jego wyboru mogły istnieć warunki nie sprzyjające trafnej czy optymalnej decyzji kierownictwa. Jeśli nawet oprogramowanie niezbyt pasuje do przedsiębiorstwa, ale zostanie wdrożone prawidłowo i jest dobrze eksploatowane, to będzie działało i przynosiło korzyści użytkownikom. Jeśli natomiast wybrano właściwy pakiet, ale wdrożenie przebiegło nieprawidłowo, to prawdopodobnie przedsięwzięcie zakończy się Sposób planowania uzupełniania zapasów w powiązanych podmiotach i w całej sieci. APS (advanced planning and scheduling ) - zaawansowane planowanie i harmonogramowanie jest to technika stosowana przy planowaniu logistyki i produkcji w horyzoncie krótko, średnio i długoterminowym. Nazwa odnosi się do różnych programów komputerowych realizujących zaawansowane algorytmy matematyczne lub logiczne, głównie programowanie liniowe do obsługi optymalizacji lub symulacji, obciążania do skończonej zdolności produkcyjnej, planowania finansowego, zapotrzebowania na zasoby, prognozowania itp. W tych technikach stosuje się równoczesne respektowanie ograniczeń oraz oraz reguł biznesowych aby umożliwić planowanie w czasie rzeczywistym, wspomaganie procesów decyzyjnych, określanie dostępności do rozdysponowania lub możliwości realizacji. APS często generuje i pozwala na ocenę różnorodnych scenariuszy, z których jeden jest wybierany jako plan oficjalny. Pozwala także na obsługę planowania w czasie rzeczywistym oraz obsługę funkcji ATP (available to promise) – dostępne do rozdysponowania i CTP (capable to promise) możliwe do zrealizowania. Podstawowe składowe APS to: Zarządzanie popytem w oparciu o prognozy popytu; możliwość symulacji wielu wariantów Planowanie finansowe Planowanie potrzeb materiałowych z minimalizacją poziomu zapasów w całym łańcuchu dostaw Planowanie produkcji u poszczególnych partnerów w łańcuchu dostaw z uwzględnieniem obciążania dostępnych zdolności produkcyjnych; często zastępuje stosowane do planowania produkcji techniki oparte o: o MRP o Harmonogramowanie produkcji o Zarządzanie dystrybucją o Planowanie transportu APS korzysta z dostępnych, znacznie zwiększonych zdolności obliczeniowych w systemie klient / serwer oraz osiągnięć w rozwoju algorytmów z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Działanie APS można określić następująco: Dane o produktach, zamówieniach i zleceniach zgrupowane w pakiety są ładowane do pamięci operacyjnej serwera. Odnosi się to do produktów wymienionych w planie produkcji (zamówienia klientów i prognozy zbytu). Proces ten wymaga jednorazowo trochę czasu, jednak potem tylko sekund na doładowanie danych o nowych produktach pojawiających się w zmieniającym się planie jako zamówienia lub prognozy. Po uruchomieniu procesu planistycznego w pamięci serwera wykonywane są wszystkie niezbędne operacje do określenia: • Zaplanowanych zleceń produkcyjnych do realizacji zleceń klientów po ich nettowaniu o stany magazynowe i prace w toku • Cykli produkcyjnych na poszczególnych poziomach produkcji wyliczonych z dokładnych danych o procesach technologicznych • Terminów realizacji (planowanego rozpoczęcia i zakończenia) zleceń produkcyjnych i zakupowych przy uwzględnieniu ograniczonych zdolności produkcyjnych, możliwości zakupu oraz możliwości transportowych Respektowane są zasady, że wszystkie zlecenia: produkcyjne, zakupowe i transportowe są powiązane z konkretnymi zleceniami klientów. Po każdej zmianie planu lub o ile to jest celowe po każdej transakcji zmieniającej dane planistyczne (nowe zlecenie, anulacja, realizacja zlecenia , dostawa itp.) następuje przeplanowanie zleceń produkcyjnych. Ze względu na realizację obliczeń w pamięci serwera czas przetwarzania nie stanowi problemu. Możliwe jest sterowanie obsługą zleceń klientów w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Oprócz tego pożytecznym poszerzeniem jest obsługa funkcji zarządzania transportem: planowanie transportu, wykorzystania środków transportu, optymalizacja marszrut, minimalizacja kosztów przewozów itp. W swej rozwiniętej postaci APS może obsługiwać pełne zarządzanie łańcuchem dostaw SCM w powiązanych między sobą przedsiębiorstwach RFID (Radio Frequency Identification) – system identyfikacji radiowej jest to system kontroli przepływu towarów w oparciu o zdalny odczyt i zapis danych drogą radiową z wykorzystaniem specjalnych układów elektronicznych - tagów radiowych przytwierdzonych do nadzorowanych przedmiotów. Niekiedy technologia RFID nazywana jest radiowym kodem kreskowym. Obsługa znaczników radiowych – tagów jest zbliżona do obsługi kodów kreskowych. Wymaga jednak specjalnego wyposażenia technicznego i specjalizowanego modułu oprogramowania. Występują dwa rodzaje znaczników: bierne pasywne zasilane sygnałem z czytnika drogą radiową; po naładowaniu tag odpowiada zakodowaną w nim informacją. Jest to rozwiąznie tanie do zastosowania masowego. Znaczniki cznne - aktywne posiadające własne źródła zasilania. Są droższe, ale szybciej działają i mogą być odczytywane z większej odległości np. do identyfikacji kontenerów. Rozszerzone analizy na podstawie danych innych niż księgowe obejmuje planowanie scenariuszowe. Jest to sposób planowania długookresowego w warunkach znacznej niepewności. Horyzont planowania to zwykle klika – kilkanaście lat. Metoda ta pozwala nie tyle na przewidzenie przyszłości, ile na przygotowanie się do niej, przez analizę obecnie występujących trendów i zrozumienie jak na siebie wzajemnie oddziałują. Na tej podstawie sporządza się scenariusze, przedstawiające możliwe przyszłe obrazy świata oraz opisuje się .ścieżki. prowadzące do nich wraz z charakterystycznymi punktami. Wystąpienie takiego punktu - zjawiska lub zdarzenia, będzie wskazówką, mówiącą jaka przyszłość rozwija się przed nami. Na podstawie takich scenariuszy firmy tworzą .awaryjne. plany działania: Co zrobi jeśli zacznie nachodzić taka to a taka przyszłość. Zaletą tego podejścia jest wyeliminowanie zaskoczenia. Symulacje what-if są to narzędzia symulacyjne pozwalające na tworzenie wielu wariantów rozwoju sytuacji i badanie ich efektów. W najprostszym przypadku uruchamia się kilkakrotnie proces obliczeń MPS dla róznych wariantów danych wejściowych. Po uzyskaniu wyników planowanie akceptowalnych ta wersja symulacji przyjmowana jest do realizacji. W przypadku rozwiązywania dużych zagadnień optymalizacyjnych celowym jest zastosowanie technik programowania liniowego. Stało się to możliwe od pewnego czasu dzięki rozpowszechnieniu dużych i tanich pamięci operacyjnych dla serwerów. Typowe zastosowania to APS (Advanced Planning System) i SCM (Supply Chain Management). Ich liczba określa możliwość rozbudowy planu kont. Jest to liczba znaków segment konta przy jego stałej długości. Pozwala na ocenę stopnia szczegółowości opisu konta. Jest to ilość segmentów konta przemnożona przez długość segmentu, każdy z nich o stałej długości. Jest to zwykle pojemność procesora lub pojemnika, w którym zachodzą reakcje podane w jednostkach naturalnych (litry. Kilogramy itp.). Skład wsadu do procesu dla danej procedury może być określony ilościowo tj. przez podanie w jednostkach naturalnych . Często mozliwe jest określanie procentowe zawartości poszczególnych składników wsadu. Odnosi się to zwykle do receptury dla pełnego wsadu procesora. W przypadku, gdy możliwe jest przetwarzanie niepełnego procesora lub w innych szczególnych przypadkach niezbędne jest, aby podać wielkość wsadu poszczególnych składników w procentach do całości składników wchodzących do procesu. Wymaga podania czasu trwania przetwarzania wsadu przy danej recepturze włączając czas napełniania i przygotowania do nowego wsadu. Obsługuje produkcję procesową polegającą głównie na mieszaniu różnych substancji dla otrzymania wyrobu gotowego np. oleje samochodowe, płyny chłodnicze itp. ATP - dostępne do rozdysponowania (available to promise) jest to umożliwienie podania klientowi praktycznie na bieżąco ilości produktów w magazynie, które mogą być sprzedane lub dostarczone po uprzednim uwzględnieniu rezerwacji dla innych klientów i możliwości uzyskania materiałów z produkcji lub zakupu. Aby to umożliwiać trzeba dysponować sprawnym systemem ewidencji materiałów w magazynach przedsiębiorstwa oraz o zleceniach produkcyjnych i stanie zleceniach produkcyjnych i stanie zaopatrzenia w trakcie realizacji. ATP - dostępne do rozdysponowania (Available To Promise) jest to umożliwienie podania klientowi praktycznie na bieżąco ilości produktów w magazynie, które mogą być sprzedane lub dostarczone po uprzednim uwzględnieniu rezerwacji dla innych klientów i możliwości uzyskania materiałów z produkcji lub zakupu. Aby to umożliwiać trzeba dysponować sprawnym systemem ewidencji materiałów w magazynach przedsiębiorstwa oraz o zleceniach produkcyjnych i stanie zleceniach produkcyjnych i stanie zaopatrzenia w trakcie realizacji. CTP - możliwe do rozdysponowania (Capable To Promise) jest to umożliwienie podania klientowi, praktycznie na bieżąco ilości produktów w magazynie, które mogą być sprzedane lub dostarczone po uprzednim uwzględnieniu rezerwacji dla innych klientów i możliwości uzyskania materiałów z produkcji lub zakupu. Aby to umożliwiać trzeba dysponować sprawnym systemem ewidencji materiałów w magazynach przedsiębiorstwa oraz o zleceniach produkcyjnych i stanie zleceniach produkcyjnych i stanie zaopatrzenia w trakcie realizacji. To poszerzenie ATP obejmuje system planistyczny, ponieważ trzeba objąć sprawdzeniem stanu zasobów o ograniczonej dostępności, a w szczególności stanów prac w toku oraz ilości przewidzianych do wyprodukowania. Dzięki temu można określić, na kiedy można obiecać klientowi dostawę towaru. Funkcja ta jest zwykle dostępna przy obsłudze łańcucha dostaw SCM (supply chain management). PTP – opłacalne do dostarczenia (Profitable To Promise) pozwala na określenie opłacalności dostawy dla klienta (analiza kosztowa I cenowa). Możliwe jest szybkie określenie opłacalności dla indywidualnego zamówienia klienta dzięki zintegrowaniu obsługi procesów łańcucha dostaw SCM (supply chain management) oraz obsługi klientów CRM (customer relationship management) z danymi finansowymi. Umożliwia to lepszą obsługę klientów oraz sprawniejsze szacowanie proponowanych klientom cen. Werbel – bufor – sznur DBR (drum buffer rope) jest zastosowaniem metody TOC (theory of constraints). Podstawowe element to: werbel albo wąskie gardło, bufor to zapas materiałów lub części lub czas na uzupełnienie zapasu materiałów, pociągany sznur to sygnał do uruchomienia zasobów bufora. TOC jest to technika zarządzania głównie produkcją, której wykorzystanie umożliwia uzyskanie możliwie największej przepustowości wąskiego gardła przy minimalizacji nakładów. Bliższe dane można znaleźć w: www.dbrmfg.co.nz.html Teoria ograniczeń TOC (theory of constraints) jest to metodologia usprawniania systemów, która zakłada że w każdym systemie zbudowanym z wielu powiązanych ze sobą działań znajduje się jedno działanie ograniczające skuteczność działania całego systemu. Celem systemu może być maksymalizacja zysku. W przedsiębiorstwie może funkcjonować wiele procesów z których jeden limituje jego zysk. Jeżeli w przedsiębiorstwie występują duże różnice w przepustowości procesów np. na poszczególnych maszynach na wydziale, to część z nich jest częściowo niewykorzystana. Pociąga to za sobą dodatkowe koszty. Dodatkowo posługiwanie się techniką planowania potrzeb materiałowych MRP może powodować na skutek „wciskania prac” dodatkowe koszty związane z narastaniem prac w toku i nadmierne zwiększenie zaangażowania kapitałowego. Zastosowanie TOC pozwala w znacznym stopniu uniknąć tych kłopotów. Dodatkowo patrz www.dbrmfg.co.nz.html Zarządzanie kontaktami z dostawcami SRM (Supply Relationship Management) jest systemem zarządzania stosunkami z dostawcami dóbr i usług, z których korzysta przedsiębiorstwo. Celem jest uproszczenie i podwyższenie efektywności tych stosunków. SRM jest często powiązane z automatyzacją procedur zamawiania i rozliczania zamówień, oceną jakości dostawców i do wymiany informacji z nimi. Często jego składową jest e_ zaopatrzenie. SRM często stanowi element zarządzania łańcucha dostaw SCM. SOA (Service Oriented Architecture) architektury zorientowanej na obsługę poszczególnych usług pozwala na uzyskanie wyjątkowo dużej efektywności pracy z oprogramowaniem. SOA jest to określenie odnoszące się do infrastruktury obsługującej poszczególne usługi, gdzie usługa jest odrębnym modułem funkcjonalnym – elementem rozwiązania informatycznego realizującego konkretne zadanie np. pochodzącą z innego pakietu oprogramowania obsługę sfery zarządzania personelem lub obsługę gospodarki remontowej. W SOA moduł konkretnej usługi może być umieszczony gdziekolwiek w ramach tej architektury tj na dowolnym serwerze sieci i może być przywoływany – aktywowany przez inne moduły oprogramowania należące także do tej architektury. W praktyce umożliwia to zbudowanie w przedsiębiorstwie sprawnego system informatycznego z powiązanych ze sobą modułów funkcjonalnych różnego pochodzenia. POS (Point Of Sale) właściwie: POSM (Point Of Sales Materials) - materiały wspierające sprzedaż; sformułowanie to odnosi się do różnych rodzajów nośników reklamy typu BTL. Zrównoważona karta wyników BSC (Balansed Scorekard) to koncepcja zarządzania, która opisuje i precyzuje, co powinno być mierzone, aby móc jak najlepiej ocenić efektywność firmy w realizowaniu strategii oraz adekwatność samej strategii. Cele firmy przedstawione są w postaci mapy ich wzajemnych powiązań przyczynowo-skutkowych oraz mierników wyróżnionych w czterech perspektywach: finansowej, klienta, procesów wewnętrznych i rozwoju. Koncepcja Balanced Scorecard opiera się na następujących założeniach: Pomiar dokonań jest kluczowym warunkiem sprawności zarządzania. Pomiar wyników finansowych powinien być uzupełniony o pomiar stanu w innych perspektywach działania firmy. Cele i mierniki powiązane powinny być z działaniami i budżetami, tak aby stanowiły spójny plan operacyjnej działalności przedsiębiorstwa. Wydajność całkowitego zaangażowanego kapitału ROCE (Return On Capital Employed) jest to wskaźnik określający wydajność oraz rentowność inwestycji, w które zaangażowany jest kapitał firmy. ROCE wylicza się w następujący sposób: ROCE = EBIT/(całkowite aktywa- bieżące zobowiązania) Planowanie sprzedaży I działalności operacyjnej S&OP (Sales and Operations Planning) jest to formalny proces pozwalający na określenie strategii realizacji celów przedsiębiorstwa. Proces SOP pozwala na znajdowanie rozwiązania kompromisowego pomiędzy żądaniami sprzedawców, specjalistów od marketingu, finansów, działalności operacyjnej i logistyki. Rozwiązaniem jest plan kroczący na okres ok. roku aktualizowany nie rzadziej niż raz na miesiąc. Przedsiębiorstwa stosujące SOP uzyskują przejrzyste i czułe narzędzie usprawniające planowanie i zarządzanie produktami. Pozwala to zmniejszyć poziom nadmiernych zapasów oraz usprawnić działanie przedsiębiorstwa, a co za tym idzie, uzyskać zmniejszenie kosztów. Zarządzanie zapasem przez dostawcę VMI (Vendor-Managed Inventory) jest to proces biznesowy w którym dostawca danego produktu zarządza zapasami u odborcy w oparciu o bieżace zużycie oraz ustalone zasady. Zwykle w ten sposób zarządzane są matariały i elementy tanie, o masowym zużyciu Software as a service SaaS, oprogramowanie jako usługa to model dystrybucji oprogramowania gdzie aplikacja jest przechowywana i udostępniana przez producenta użytkownikom poprzez internet. Model SaaS przerzuca obowiązki zarządzania, aktualizacji, pomocy technicznej z konsumenta na dostawcę. użytkownik oddaje kontrolę nad oprogramowaniem dostawcy. Model SaaS zakłada zwykle cykliczne opłaty abonamentowe za dostęp do programu, staje się to dla użytkownika stałym wydatkiem. SaaS zapewnia lepszą ochronę własności intelektualnej firmie dostawcy. SaaS jest jednym z modeli cloud computing – przetwarzania w chmurze. Cloud computing przetwarzanie w chmurze jest to użytkowanie usług dostarczonych przez zewnętrzne organizacje. Funkcjonalność jest tu rozumiana jako usługa (dająca wartość dodaną użytkownikowi) oferowana przez dane oprogramowanie (oraz konieczną infrastrukturę). Oznacza to eliminację konieczności zakupu licencji czy konieczności instalowania i administracji oprogramowaniem. Typy chmur: *prywatne, stanowiące część organizacji, jednak będącą autonomicznym dostawcą usług, * publiczne od ogólnie dostępnego dostawcy np. Amazon, Google, Microsoft. Cloud oznacza wirtualną chmurę usług dostępnych dla klienta, w której ukryte są wszelkie szczegóły, których świadomość jest zbędna w korzystaniu z usługi. Modele cloud computing: *IAAS – Infrastructure as a service - infrastruktura jako usługa. Usługodawca zobowiązuje się do dostarczenia infrastruktury informatycznej, *PAAS -platform as a service platforma jako usługa - usługodawca udostępnia całe środowisko pracy, *SAAS – software as a service - oprogramowanie jako usługa - usługodawca udostępnia oprogramowanie, użytkowane aplikacje są jedynie wynajmowane. GS1 – globalna organizacja o charakterze non profit zajmująca się standaryzacją w obszarze zarządzania łłłańcuchem dostaw oraz zarządzania popytem. Jej początki sięgająlat 70 ub. wieku. Podstawowym obszarem działań GS1 jest sektor FMCG. Ostatnio zwrócono również większa uwagę na branże ochrony zdrowia oraz transport i logistykę. Całość standardów wypracowywanych przez organizację nosi wspólną nazwę "System GS1". W skład tego systemu wchodzi kilka głównych projektów: *GS1 BarCodes - związany z zagadnieniami dotyczącymi kodów kreskowych – automatycznej identyfikacji, * GS1 BarCodes - związany z zagadnieniami dotyczącymi kodów kreskowych – automatycznej identyfikacji, * GS1 eCom - związany z zagadnieniami dotyczącymi elektronicznej bazy danych, * GS1 GDSN - związany z zagadnieniami dotyczącymi synchronizacji danych, * GS1 EPCglobal - związany z zagadnieniami dotyczącymi technologii RFID. Źródło: WIKIPEDIA GTIN Globalny Numer Jednostki Handlowej - Global Trade Item Number określa unikatowy kod przedmiotu handlu wyrobu opakowanego lub usługi. Nazwa GTIN określa zbiorczo całą rodzinę opracowanych przez GS1 struktur identyfikatorów. Identyfikatory mogą składać się z 8, 12, 13 lub 14 cyfr odpowiednio GTIN-8, GTIN-12, GTIN-13, GTIN-14, SSCC. GLN Globalny Numer Identyfikacyjny -G lobal Location Number GLN służy do identyfikacji przedsiębiorstwa lub organizacji jako jednostki prawnej. GLN są również stosowane do identyfikacji lokalizacji jednostek fizycznych. Numer lokalizacyjny jest numerem identyfikacyjnym, oznaczającym jednostki fizyczne lub prawne. Stosowanie tych numerów jest warunkiem efektywnego EDI. SSCC Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej - Serial Shipping Container jest standardowym numerem identyfikacyjnym, stosowanym do do unikalnej identyfikacji jednostek logistycznych (transportowych i / lub magazynowych). SSCC może być przedstawiony w postaci kodu GS1–128. Zarządzanie łańcuchem dostaw (ang. Supply Chain Management (SCM)) - rozwiązania informatyczne, które służą przedsiębiorstwu do zarządzania sieciowym łańcuchem dostaw. Dzięki nim możliwa jest synchronizacja przepływu materiałów pomiędzy poszczególnymi kooperantami, co wyraźnie ułatwia firmie dostosowanie się do określonego popytu rynkowego. Zajmują się przepływem informacji, produktów i usług. Wewnętrzne SCM obejmuje zagadnienia związane z zaopatrzeniem, produkcją i dystrybucją. Zewnętrzne SCM integruje przedsiębiorstwo z jego dostawcami i klientami. Rozwiązania SCM wykorzystuje się przede wszystkim w fazie projektowania produktu, wyboru źródeł zaopatrzenia, przewidywania popytu na wyroby, oraz sterowania ich dystrybucją. Zawierają bowiem specjalistyczne narzędzia, które umożliwiają nadzór nad poszczególnymi działaniami logistycznymi firmy. Źródło: Vikipedia
