Doskonalenie zasobów informacyjnych w jednostkach administracji

Dr Iwona Chomiak-Orsa, dr Wiesława Gryncewicz
Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu
Doskonalenie zasobów informacyjnych w jednostkach administracji skarbowej
Wstęp
W ostatnich latach moŜna zaobserwować znaczną zmianę w organizacji i funkcjonowaniu jednostek administracji państwowej.
Następuje tam zauwaŜalna przemiana świadomości roli, jaką odgrywa jakość zasobów informacyjnych oraz wzrost znajomości podstawowych zasad tworzących kulturę projakościową w organizacji, takich
jak: ukierunkowanie na klienta i jego potrzeby, powszechna współodpowiedzialność za jakość i kształtowanie projakościowych postaw pracowniczych. Wyrazem tego są m. in. wyspecjalizowane urzędy skarbowe do
obsługi duŜych podatników, centra informacyjne oraz wydzielone sale
obsługi podatników w urzędach skarbowych. Jest to jednak dopiero początek długiej drogi. Podejmowane inicjatywy mają bowiem charakter
wybiórczy, nie są kontynuowane i rozwijane, a ponadto pomijają wiele
istotnych kwestii.
Na bazie powyŜszych rozwaŜań wyłonił się temat niniejszego artykułu. Jego celem jest wskazanie na znaczenie jakości zasobów informacyjnych w funkcjonowaniu jednostek administracji skarbowej oraz omówienie czynników implikujących proces doskonalenia procedur i zbiorów
informacyjnych systemu informacyjnego administracji skarbowej. Na
zakończenie artykułu zostaną wymienione podstawowe kierunki działań
1
jakie są podejmowane w zakresie doskonalenia jakości informacji w powyŜszym obszarze.
1. Charakterystyka administracji skarbowej
W ostatniej dekadzie XX wieku dokonała się zasadnicza zmiana
sposobu organizacji administracji publicznej w Polsce. Rok 1990 zapoczątkował reformę ustrojową państwa na poziomie gminy. Konstytucja
Rzeczpospolitej Polskiej przyjęta w 1997 roku przyniosła decentralizację
całej władzy publicznej, a z dniem 1 stycznia 1999 roku wprowadzony
został trójstopniowy podział terytorialny kraju (Ustawa o wprowadzeniu
zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa... 1998).
Obecnie administracja publiczna podzielona jest na rządową i samorządową. Istnieją między nimi róŜnice o charakterze strukturalnym,
kompetencyjnym czy organizacyjnym. Organy administracji rządowej
moŜna, ze względu na terytorialny zasięg działania, podzielić na naczelne,
centralne i terenowe (Ustawa o działach administracji rządowej... 1997).
Organy administracji skarbowej naleŜą do grupy terenowych organów
administracji rządowej.
Poszczególne organy administracji skarbowej mają do dyspozycji
odpowiednie instytucje, które umoŜliwiają im wykonywanie zadań przewidzianych w stosownych ustawach. Instytucje takie nazywamy jednostkami administracji skarbowej. NaleŜą do nich izby i urzędy skarbowe
oraz celne, a takŜe urzędy kontroli skarbowej z Ministerstwem Finansów
na czele.
Przed 1 stycznia 1999 roku terenowa struktura administracji skarbowej składała się z 49 izb skarbowych, 399 urzędów skarbowych i oraz
49 urzędów kontroli skarbowej (Podatki. Podstawowe zagadnienia 2006).
2
Po wprowadzeniu trójstopniowego podziału terytorialnego państwa dokonano redukcji liczby izb skarbowych i urzędów kontroli skarbowej.
Ponadto, z dniem 1 września 2003 roku organy celne stały się organami
podatkowymi w zakresie podatku VAT z tytułu importu towarów oraz w
pełni w zakresie podatku akcyzowego (Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym... 2002). Aktualna
struktura administracji skarbowej została przedstawiona w tabeli 1.
Tabela 1. Struktura administracji skarbowej w Polsce
Rodzaj jednostek
izby skarbowe
urzędy skarbowe
urzędy kontroli skarbowej
izby celne
urzędy celne
Liczba
16
401
16
16
47
Źródło: Opracowanie własne na podstawie (http://www.mf.gov.pl).
NaleŜy zaznaczyć, iŜ wśród 401 urzędów skarbowych znajduje się
20 urzędów do spraw duŜych podatników. Zostały one utworzone z
dniem 1 stycznia 2004 roku w celu obsługi wyłącznie niektórych kategorii podatników (Ustawa o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw… 2003).
Administracja skarbowa to instytucje i organy zajmujące się rejestracją podatników, wymiarem, kontrolą i egzekucją zobowiązań podatkowych oraz prowadzeniem dochodzeń i orzekaniem w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
Aby poszczególne jednostki administracji skarbowej mogły w pełni
i prawidłowo wykonywać swoje zadania i obowiązki muszą mieć stworzone odpowiednie warunki. NaleŜy do nich takŜe zapewnienie im informacji o odpowiednim poziomie jakościowym, gdyŜ na ich podstawie będą podejmowane decyzje mające znaczenie nie tylko dla tych jednostek,
ale i dla ich klientów. W kolejnych punktach artykułu zostaną przedsta3
wione elementy systemu informacyjnego administracji skarbowej oraz
najwaŜniejsze czynniki implikujące proces doskonalenia jakości zasobów
informacyjnych w administracji skarbowej.
2. Elementy systemu informacyjnego administracji skarbowej
Po scharakteryzowaniu obszaru administracji skarbowej, w kolejnym punkcie artykułu autorki przedstawią składowe systemu informacyjnego administracji skarbowej. Wychodząc z cybernetycznej definicji systemu informacyjnego, w skład systemu informacyjnego administracji
skarbowej wchodzą:
• elementy podmiotowe, do których zaliczamy nadawców informacji
oraz odbiorców informacji,
• elementy przedmiotowe – czyli zbiory informacji, kanały informacyjne
oraz techniczne środki przesyłania i przetwarzania informacji (Nowicki 1999, s. 17-20).
Jako pierwsze zostaną omówione elementy podmiotowe sytemu
informacyjnego, które obejmują nadawców i odbiorców informacji. Są
to wyodrębnione jednostki organizacyjne uczestniczące w przekazie i
wymianie informacji. Jednostkami tymi mogą być osoby z dowolnego
szczebla zarządzania organizacją.
W systemie informacyjnym administracji skarbowej moŜna wyróŜnić wewnętrzne i zewnętrzne elementy podmiotowe. Elementy wewnętrzne to m. in. osoby wchodzące w skład takich struktur jak:
• Ministerstwo Finansów,
• izby skarbowe,
• izby celne,
• urzędy skarbowe,
4
• urzędy celne,
• urzędy kontroli skarbowej.
Natomiast najwaŜniejsze zewnętrzne elementy podmiotowe systemu informacyjnego administracji skarbowej to:
• petenci – mogą to być: osoby fizyczne nie prowadzące działalności
gospodarczej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
osoby prawne, pozostałe instytucje nie posiadające osobowości prawnej, a będące klientami urzędów i izb skarbowych lub celnych (np.
fundacje, stowarzyszenia), pełnomocnicy podatników, biura rachunkowe, doradcy podatkowi, itp.
• podmioty pośredniczące – są to m. in. banki prowadzące rachunki
urzędów skarbowych i celnych oraz podatników,
• inne podmioty – tutaj naleŜy wymienić organy i instytucje, które
znajdują się w najbliŜszym otoczeniu jednostek administracji skarbowej, a które są nadawcami i/lub odbiorcami informacji takie jak: ZUS,
Policja, Prokuratura i sądy poszczególnych instancji, NIK, organy samorządów terytorialnych itp.
Do elementów przedmiotowych systemu informacyjnego administracji skarbowej naleŜą zbiory informacji zawarte w róŜnego rodzaju
dokumentach. MoŜna je równieŜ podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne.
Wśród najwaŜniejszych dokumentów zewnętrznych naleŜy wymienić:
• akty prawne,
• rozliczenia i zeznania podatkowe składane przez podatników,
• pisma od podatników (wnioski, wyjaśnienia, donosy itp.),
• umowy cywilno-prawne (kupna, sprzedaŜy, dzierŜawy, najmu, uŜyczenia itp.),
• akty notarialne,
5
• decyzje Prokuratury, sądów, NIK-u i inne,
• dokumenty bankowe.
Wewnętrzne zbiory informacji tworzą m. in. następujące dokumenty:
• regulaminy poszczególnych jednostek administracji skarbowej,
• wytyczne i zarządzenia wewnętrzne (Ministerstwa Finansów, izb skarbowych i izb celnych),
• interpretacje z zakresu prawa podatkowego,
• decyzje i wnioski organów poszczególnych jednostek administracji
skarbowej (np. naczelników urzędów skarbowych i celnych, dyrektorów
izb
skarbowych
i
celnych,
UKS-u itp.).
Kanały informacyjne – to drogi przepływu wiadomości, danych i
informacji tworzące razem strukturę komunikacyjną. W systemie informacyjnym administracji skarbowej moŜna wyróŜnić następujące rodzaje
kanałów informacyjnych:
• kontakt osobisty (między urzędnikami a podatnikami oraz między samymi urzędnikami)1,
• kontakt telefoniczny,
• droga korespondencyjna (tradycyjna),
• Internet – jest on szeroko wykorzystywany, m. in. umoŜliwia dostęp
do informacji, usprawnia komunikację z ZUS-em (poprzez program
Płatnik), z Urzędem Zamówień Publicznych (ogłoszenia o przetargach), z bankami i innymi instytucjami, zapewnia dostęp do poczty
elektronicznej, umoŜliwia pobieranie elektronicznych wersji formula1
Ten sposób komunikacji jest najczęściej stosowany, petenci są wręcz zmuszani do składania
osobistych wizyt w urzędach w sprawach, które moŜna by załatwić przez telefon lub e-mail.
6
rzy przez podatników, stwarza moŜliwość składania elektronicznych
deklaracji podatkowych2.
• Intranet – stanowi swoistą miniaturą Internetu; obejmuje on swoim
zasięgiem wewnętrzną sieć komputerową danej jednostki administracji
skarbowej. Znajdują się w nim m. in.: dokumentacje systemów, wewnętrzna poczta elektroniczna, statuty i regulaminy poszczególnych
jednostek administracji skarbowej.
• Extranet to rozwinięcie i rozszerzenie koncepcji Intranetu. Ekstranet
jest połączeniem dwóch lub więcej sieci korporacyjnych wykorzystujących serwery WWW w taki sposób, aby zapewnić szybką i efektywną komunikację między nimi (Nowicki 2005, s. 143). W przypadku
administracji skarbowej rolę Extranetu spełnia rozległa sieć WAN MF.
Techniczne środki przetwarzania i przesyłania informacji stanowią sprzęt komputerowy i oprogramowanie zlokalizowane w poszczególnych jednostkach administracji skarbowej. Elementy te pełnią równieŜ
rolę nadawców i odbiorców komunikatów.
Do najwaŜniejszych systemów informatycznych administracji skarbowej zaliczyć naleŜy:
• System POLTAX,
• System Informacji Podatkowej – SINDBAD,
• System Krajowej Ewidencji Podatków – KEP,
• System dla Generalnego Inspektora Informacji Finansowej – GIIF,
• System Informacyjny Monitoringu i Kontroli Finansowej Funduszy
Strukturalnych i Funduszu Spójności – SIMIK,
• System Wymiany Informacji o Podatku VAT – VIES,
2
Od 16 sierpnia 2006 roku mogą to robić tylko największe firmy, których roczne przychody netto
przekraczają równowartość 5 mln euro, ale w przyszłości funkcja ta będzie dostępna dla wszystkich podatników (Od dziś e-deklaracje ... 2006).
7
• System Wymiany Informacji o Podatku Akcyzowym – SEED,
• System do elektronicznej komunikacji między przedsiębiorcą a administracją celną – Wrota Celne,
• System Rozliczeń Celno - Podatkowych – ZEFIR
• System Obsługi Deklaracji – CELINA.
Ogółem wewnętrzne systemy Ministerstwa Finansów, systemy
ogólnopolskie (skarbowe, celne itp.) i aplikacje zapewniające współpracę
z systemami Unii Europejskiej – to łącznie ponad 100 róŜnych systemów
informatycznych (Fiuk 2005).
Do niedawna w samej słuŜbie celnej działało 260 odrębnych aplikacji i rejestrów. Ministerstwo Finansów rozpoczęło projekt stworzenia zintegrowanego Systemu Obsługi Celnej i Podatkowej. Został on podzielony
na kilka podprojektów, m. in. wdroŜony w 2002 r. System Rozliczeń Celno - Podatkowych ZEFIR oraz zrealizowany rok później System Obsługi
Deklaracji CELINA. Cały system obsługuje ponad 5400 uŜytkowników
wewnętrznych. Rocznie przetwarza 5 mln deklaracji celnych i odpowiada
za 30% przychodów polskiego budŜetu. Dane są wymieniane w systemie
z wykorzystaniem formatu XML3, a ich transfer jest moŜliwy dzięki rozwiązaniom zbudowanym na bazie Microsoft BizTalk server (Computerword Custom Publishing 2005).
Rządowy plan informatyzacji na 2006 r. przewiduje upowszechnienie świadczenia usług przez administrację drogą elektroniczną oraz podniesienie zaufania społeczeństwa do elektronicznej formy komunikacji w
sprawach urzędowych (Szkodzin 2006).
3
XML – (ang. Extensible Markup Language) – rozszerzalny język znaczników, system składni
uniwersalnego języka programistycznego, znakujący dane poprzez tagi i atrybuty. W języku tym
danymi moŜe być zarówno zwykły tekst, jak i dane liczbowe, którym znakowanie nadaje formę
strukturalną. Jego podstawowym celem jest ułatwienie wymiany danych pomiędzy róŜnymi systemami, w szczególności systemami połączonymi przez Internet (e-POLTAX – podatki przez
Internet 2006, s. 4).
8
3. Czynniki implikujące proces doskonalenia procedur i zbiorów informacji w jednostkach administracji skarbowej
Administracja skarbowa powinna słuŜyć społeczeństwu w taki sposób, aby zapewnić optymalizację dochodów budŜetowych. Wpływy do
budŜetu muszą być na tyle duŜe, aby zagwarantować sprawne funkcjonowanie struktur państwa i rozwój gospodarki, ale naleŜy uwzględniać równieŜ moŜliwości wywiązania się przez obywateli z obciąŜeń podatkowych. Jest to zatem bardzo trudna słuŜba. Aby sprostać temu zadaniu
administracja skarbowa musi zadbać o:
• wysoką jakość sposobu wykonywania zadań,
• wysoką jakość swoich usług.
Czynniki te sprowadzają się do jednego: wszystkie jednostki administracji skarbowej muszą dbać o wysoką jakość informacji, które do nich
wpływają, w oparciu o które pracują i podejmują decyzje, i które stają się
produktem końcowym ich procesów, zwłaszcza tych kluczowych. Nie
jest to oczywiście czynnik wystarczający. Jest to warunek konieczny, bez
spełnienia którego nie moŜna mówić o sprawnym funkcjonowaniu tych
podmiotów. Wykwalifikowana kadra, wsparta najlepszym zapleczem
technicznym oraz niezbędnymi środkami finansowymi, nie zrealizuje
swoich zadań, gdy będzie dysponowała informacjami o niskim poziomie
jakościowym.
Doskonalenie zasobów informacyjnych nie moŜe stać się celem samym w sobie. NaleŜy oszacować oczekiwane korzyści i temu procesowi
poddać tylko te zbiory informacji, których poprawa jakości znacząco
wpłynie na efekty osiągane przez daną jednostkę.
NajwaŜniejsze czynniki, które implikują proces doskonalenia jakości informacji podzielono na dwie grupy: zewnętrzne, pochodzące z oto9
czenia, i wewnętrzne, które swoje źródło mają w poszczególnych jednostkach administracji skarbowej. Czynniki zostały zebrane w tab. 2.
Tabela 2. Wybrane czynniki implikujące proces doskonalenia jakości informacji w jednostkach
administracji skarbowej
CZYNNIKI
ZEWNĘTRZNE
- potrzeby i wymagania petentów
- podąŜanie ku społeczeństwu informacyjnemu
- integracja z Unią Europejską
- informatyzacja ponadresortowa
- polityka podatkowa
WEWNĘTRZNE
- optymalizacja dochodów budŜetowych
- potrzeby i wymagania wewnętrznych uŜytkowników informacji
- rozwijanie kompetencji pracowników
- strategia rozwoju organizacji
- informatyzacja
⇒
⇓
DOSKONALENIE JAKOŚCI INFORMACJI
W JEDNOSTKACH ADMINISTRACJI SKARBOWEJ
Źródło: Opracowanie własne.
Czynniki zewnętrzne nie tylko implikują proces doskonalenia jakości informacji w administracji skarbowej, ale równieŜ oddziałują na bodźce wewnętrzne, przez co zwiększają ich natęŜenie (por. Gryncewicz
2007). Przytoczone czynniki nie stanowią zamkniętej listy. MoŜna ją zapewne uzupełniać o kolejne. Zamierzeniem autorek było zaprezentowanie
tych najwaŜniejszych, które najmocniej oddziałują na jakość zasobów
informacyjnych w jednostkach administracji skarbowej.
4. Działania podejmowane na rzecz poprawy jakości informacji
Podczas badania omawianego obszaru wielokrotnie spotykano się z
róŜnymi działaniami, które zostały juŜ podjęte (zarówno wobec administracji skarbowej, jak i w obrębie niej samej), a które przyczyniły się do
10
poprawy jakości informacji. Ze względu na wagę problemu naleŜy te
wszystkie poczynania uporządkować i zastanowić się nad tym, czy są one
właściwie prowadzone, czy przynoszą zadowalające efekty i czy są wystarczające?
W związku z wejściem naszego kraju w struktury Unii Europejskiej
podjęto starania ukierunkowane na stworzenie swobodnego przepływu
informacji podatkowych między krajami członkowskimi. W związku z
tym powstały polskie aplikacje takich systemów jak:
• System Wymiany Informacji o Podatku VAT (VIES),
• System Wymiany Informacji o Podatku Akcyzowym (SEED),
• Biuro Wymiany Informacji o VAT (CLO) i Biuro Wymiany Informacji o Akcyzie (ELO), które są odpowiedzialne za wymianę informacji
dotyczących obu podatków z partnerami z krajów UE oraz administrowanie powyŜszymi systemami.
Oprócz działań związanych z integracją ze strukturami gospodarczymi i politycznymi UE, Polska prowadzi równocześnie szeroką współpracę z wieloma krajami. Jej efektem są m. in. umowy o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych oraz w kwestii
usprawnienia wymiany informacji.
Od 1997 r. Polska jest członkiem i jednym z sygnatariuszy Wewnątrzeuropejskiej Organizacji Administracji Podatkowych, zrzeszającej głównie kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Zajmuje się ona
programami poprawy i ujednolicania zasad funkcjonowania administracji
podatkowych w Europie.
Są to przykłady cennych inicjatyw o zasięgu międzynarodowym.
Większość z nich prowadzi do uproszczenia prawa podatkowego i zwięk-
11
szenia jego przejrzystości. Jest to bardzo waŜne, gdyŜ w ten sposób poprawia się dostępność i zrozumiałość określonych informacji.
Podobny charakter, choć nieco niŜszą rangę, mają strategie, w których zawarto wytyczne dotyczące rozwoju całego obszaru administracji
skarbowej w Polsce. NaleŜą do nich m. in.:
• Strategia Modernizacji Polskiej Administracji Podatkowej do roku
2004,
• Strategia Zarządzania Finansami Publicznymi na lata 2005-2008,
• oraz Program Fiscalis na lata 2003-2007 (obejmujący działania zmierzające do usprawnienia systemu podatków pośrednich) (Administracja podatkowa... 2004).
Stawiane są w nich cele oraz formułowane sposoby i harmonogram
ich realizacji. Działania, zarówno te podjęte, jak i te planowane, dotyczą
poprawy i uproszczenia zasad funkcjonowania administracji skarbowej
oraz obsługi podatników.
Wymienić naleŜy takŜe szereg innych inicjatyw. NaleŜy do nich
tworzenie
stron
internetowych
Ministerstwa
Finansów
(http://www.mf.gov.pl). Zamieszczane są tam m. in.:
• informacje o systemie podatkowym w Polsce,
• teksty przepisów z zakresu prawa podatkowego (ordynacja podatkowa
i akty wykonawcze) oraz ich interpretacje,
• opisy aktualnych wydarzeń w Ministerstwie,
• raporty, analizy i róŜnego rodzaju statystyki,
• odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania,
• broszury informacyjne,
• formularze do pobrania itp.
12
RównieŜ większość urzędów i izb skarbowych oraz celnych ma
swoje strony internetowe zawierające podstawowe informacje dla podatników.
Od 1995 r. ukazuje się Biuletyn Skarbowy Ministerstwa Finansów – czasopismo powołane w celu usprawnienia obiegu informacji pomiędzy Ministerstwem a aparatem skarbowym i podatnikami. Od 2002 r.
jest ono takŜe dostępne w Internecie (http://www.bsmf.infor.pl/).
Wprowadzono System Centralnej Weryfikacji, który wykrywa
nieprawidłowości zapisane w Centralnej Bazie Krajowej Ewidencji Podatników, stanowiącej kopię wszystkich rejestrów lokalnych utrzymywanych we wszystkich urzędach skarbowych (Opis nieprawidłowości...
2005).
Aby usprawnić komunikację z klientami, a takŜe tę wewnętrzną,
stworzono System Informacji Podatkowej (SIP), który umoŜliwia jednolitą interpretację i stosowanie prawa podatkowego (Administracja podatkowa ... 2004, s. 60-61).
Cały czas trwają prace nad systemem e-Podatki. W kilku urzędach
przeprowadzono wdroŜenia pilotaŜowe (m. in. w I-szym Urzędzie Skarbowym w Krakowie). Dzięki nim:
• zidentyfikowano rzeczywiste potrzeby urzędów skarbowych oraz podatników w zakresie funkcjonowania systemu,
• opracowano zakres i zasady współpracy z istniejącymi systemami informatycznymi funkcjonującymi w poszczególnych jednostkach administracji skarbowej,
• określono wymagania organizacyjno-prawne konieczne do pełnego
wdroŜenia systemu.
13
Przewiduje się, Ŝe system e-Podatki pozwoli na usprawnienie obsługi podatników oraz podniesienie jakości i wydajności pracy administracji skarbowej poprzez:
• zmniejszenie pracochłonności w sferze mechanicznych i powtarzalnych prac,
• skrócenie procesu rejestracji formularzy podatkowych,
• zwiększenie czasu na obsługę merytoryczną,
• ograniczenie moŜliwości błędów i pomyłek,
• usprawnienie wymiany danych pomiędzy urzędem a podatnikami i
innymi instytucjami krajowymi i zagranicznymi.
Aby bardziej motywować pracowników do lepszego wykonywania
swojej pracy organizowane są takie konkursy jak: „Urząd Skarbowy
Przyjazny Przedsiębiorcy” przeprowadzany przez Ministerstwo Finansów
i Business Centre Club oraz „Najbardziej przyjazny urząd administracji
rządowej” i „Najbardziej nowoczesny urząd administracji rządowej”
prowadzone w ramach programu „Przyjazna administracja”.
Powszechnie odbywają się audyty wewnętrzne poszczególnych
jednostek administracji skarbowej mające na celu uzyskanie certyfikatu
Systemu Zarządzania Jakością według wymagań normy PN-EN ISO
9001-2001 dla podniesienia jakości obsługi klienta oraz harmonizacji
procedur i procesów.
W badaniach ankietowych gromadzi się informacje klientów na
temat sposobu funkcjonowania jednostek administracji skarbowej, np.:
„Badanie poziomu zadowolenia z obsługi w urzędzie skarbowym” oraz
„Urzędy skarbowe w opinii małych i średnich przedsiębiorstw”.
Działają regionalne centra informacji podatkowej (np. Wielkopolskie Centrum Informacji Podatkowej w Lesznie), zajmujące się przy-
14
gotowywaniem broszur informacyjnych oraz telefoniczną obsługą informacyjną podatników.
We wszystkich urzędach skarbowych powstały wydzielone sale
operacyjne do obsługi podatników.
W szkołach podstawowych odbywają się akcje edukacyjne „Skąd
mamy na te wydatki” mające propagować wiedzę o podatkach. Pierwsza
z nich miała miejsce w roku szkolnym 2004-2005.
MoŜna zatem wskazać bardzo wiele działań, zarówno o zasięgu
międzynarodowym, jak i lokalnym, ukierunkowanych na poprawę komunikacji poszczególnych jednostek administracji skarbowej ze sobą oraz z
petentami. Cechuje je dąŜenie do usprawnienia przepływu informacji,
zwiększenia ich dostępności, zrozumiałości i bezpieczeństwa.
PowyŜsze inicjatywy stanowią dobry kierunek doskonalenia jakości
informacji. Zaobserwowano jednak pewne problemy w tym zakresie:
• System VIES funkcjonuje, ale uzyskanie przez polskiego przedsiębiorcę potwierdzenia danych zagranicznego kooperanta jest bardzo uciąŜliwe i czasochłonne.
• Strony internetowe Ministerstwa Finansów nie są na bieŜąco aktualizowane. Z tego względu ustawy i rozporządzenia, które są tam publikowane nie mogą być traktowane jako źródło prawa.
• Stworzono System Informacji Podatkowej, jednak w dalszym ciągu
interpretacją przepisów podatkowych zajmują się urzędy skarbowe.
Skutkiem tego w podobnych kwestiach podejmowane są róŜne decyzje.
• WdraŜanie aplikacji e-Podatki – tak poŜądanej przez podatników –
odbywa się w bardzo wolnym tempie.
15
PowyŜsze przykłady dowodzą, iŜ wiele spośród tych inicjatyw nie
przynosi poŜądanych efektów, gdyŜ nie zostały one dobrze dopracowane
lub nie są właściwe kontynuowane.
Nie moŜna przekreślać lub negować tego, co zostało juŜ zrobione,
ale w obliczu tak wielu braków i niedociągnięć celowym wydaje się
zwrócenie uwagi na powyŜszą problematykę w niniejszym artykule.
5. Podsumowanie
Aby poprawić jakość zasobów informacyjnych wykorzystywanych
w procesach decyzyjnych naleŜy zbadać potrzeby informacyjne poszczególnych uŜytkowników. Problemy z niewystarczającą jakością informacji
pojawiają się wówczas, gdy informacje, które docierają do odbiorców nie
odpowiadają ich oczekiwaniom.
Podczas badań prowadzonych w sektorze skarbowym nie udało się
odnotować inicjatyw ukierunkowanych bezpośrednio na poprawę jakości
informacji. Zidentyfikowano działania, które były podejmowane w poszczególnych jednostkach administracji skarbowej, bądź teŜ inicjowane
przez Ministerstwo Finansów, a miały one na celu:
• zmianę wizerunku administracji skarbowej,
• dostosowanie polskiego ustawodawstwa podatkowego do wymogów
Unii Europejskiej,
• usprawnienie obsługi podatników,
• zwiększenie dostępności do informacji dla urzędników i dla petentów.
Owszem, w ich efekcie równieŜ następowała poprawa jakości informacji. Dotyczyła ona jednak tylko poszczególnych cech jakościowych,
a niejednokrotnie była krótkotrwała, gdyŜ wiele cennych pomysłów nie
było naleŜycie kontynuowanych i rozwijanych.
16
W sektorze skarbowym istnieje zatem problem niewłaściwej jakości
informacji. Dlatego nie moŜna poprzestawać na działaniach, których niejako skutkiem ubocznym jest poprawa tej jakości. Trzeba dostrzec wagę
problemu i szukać nade wszystko bezpośrednich i kompleksowych moŜliwości jego rozwiązania.
LITERATURA
Administracja podatkowa oraz system podatkowy w Polsce (2004). Biuletyn
Informacyjny Ministerstwa Finansów
Computerworld Custom Publishing (2005): Komunikacja ponad podziałami.
Computerworld, marzec
e-POLTAX – podatki przez Internet. Materiały Ministerstwa Finansów,
11.08.2006
Fiuk G. (2005): e-Podatki – elektroniczne usługi nowoczesnego państwa. IV
Forum Informatyki w Administracji, Ciechocinek, 20-21 kwietnia
Gryncewicz W. (2007): Czynniki implikujące proces doskonalenia jakości informacji w jednostkach administracji skarbowej. W: Studia Informatica – 21.
Red. A. Szewczyk. Wydawnictwo US, Szczecin
Nowicki A. (1999): Strategia doskonalenia systemu informacyjnego w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Wydawnictwo AE, Wrocław
Nowicki A. (red.) (2005): Wstęp do systemów informacyjnych zarządzania w
przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa
Od dziś e-deklaracje podatkowe (2006). http://www.e-deklaracje.pl, 16.08.2006
Opis nieprawidłowości zgłaszanych do Urzędów Skarbowych przez System
Centralnej Weryfikacji (2005). Materiały Ministerstwa Finansów
Podatki. Podstawowe zagadnienia (2006). http://www.mf.gov.pl, 26.02.2006
Szkodzin A. (2006): Rządowy plan informatyzacji. http://www.egospodarka.pl,
02.08.2006
Ustawa o działach administracji rządowej z dnia 4 września 1997r., Dz. U. z
1997r. Nr 141, poz. 943
Ustawa o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie
niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację
jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych z dnia 27 czerwca 2003 r. Dz. U. z 2003r. Nr 137, poz. 1302
17
Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego
państwa z dnia 24 lipca 1998 r., Dz. U. z 1998r. Nr 96, poz. 603
Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym z dnia 30 sierpnia 2002 r., Dz. U. z 2002r. Nr 153, poz. 1272
Witryna internetowa Ministerstwa Finansów, http://www.mf.gov.pl
Improvement of Information Resources in Treasure Administration
Summary
Information of high quality is required for optimal business performance. The aim of this article is to present the treasure administration
in Poland and the most important determinants of information quality
process improvement. They ware shown also activities concerning information quality improvement in this sector.
18