Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem
Transkrypt
Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem
Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa Wpisany przez Krzysztof Dziekoński W trudnych czasach szczególne znaczenie mają ryzyko kredytowe i ryzyko płynności - obszary wiążące się z realnym przepływem pieniądza. Jednym z nowszych elementów sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z MSSF, wprowadzonym w 2007 roku przez MSSF 7, jest obowiązek dokonywania ujawnień dotyczących m.in. zarządzania ryzykiem finansowym przez jednostkę. Wymóg ten jest niejednokrotnie traktowany przez jednostki jako dodatkowy obciążenie w procesie sporządzania sprawozdań finansowych, nie wnoszące istotnej wartości dla odbiorców. Jednak w obecnej sytuacji rynkowej ujawnienia dotyczące ryzyka finansowego oraz sposobu zarządzania tym ryzykiem, jako jedna z niewielu części sprawozdania finansowego, na podstawie której można dokonać pewnej prospektywnej oceny kondycji finansowej jednostki, nabiera szczególnego znaczenia. W teorii spotykamy się z wieloma rodzajami ryzyka, na które narażone są przedsiębiorstwa w ramach prowadzenia działalności. Można wymienić na przykład ryzyko walutowe, ryzyko stóp procentowych, ryzyko cen towarów, ryzyko kredytowe, ryzyko operacyjne, ryzyko płynności, ryzyko prawne, ryzyko podatkowe. W praktyce jednak szczególnego znaczenia w obecnych trudnych czasach nabierają dwa rodzaje ryzyka, tj. ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności, czyli obszary wiążące się z realnym przepływem pieniądza. 1/3 Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa Wpisany przez Krzysztof Dziekoński Ryzyko kredytowe rozumiane jest jako ryzyko niedotrzymania warunków przez drugą stronę kontraktu, szczególnie w zakresie dokonania zapłaty oraz jej terminu. Z kolei ryzyko płynności (wypłacalności) rozumiane jest zasadniczo jako możliwość (lub brak) regulowania przez podmiot w terminie swoich zobowiązań. Oba ryzyka są ze sobą bardzo silnie powiązane, brak otrzymania terminowej płatności od swoich odbiorców może powodować problemy z płynnością (wypłacalnością) jednostki, w najgorszym scenariuszu może prowadzić nawet do upadłości. Trochę inaczej (szerzej) rozpatrywane są te ryzyka z punktu widzenia instytucji finansowych, np. banków. Istotnym elementem zarządzania ryzykiem jest komunikacja z tzw. interesariuszami. Zarządzanie ryzykiem to nie tylko wewnętrzna sprawa przedsiębiorstwa (czyli zarządu, rady nadzorczej, komitetu ds. audytu), proces ten wymaga włączenia wszystkich pracowników, a ponadto dotyczy również całego otoczenia zewnętrznego, w tym organów nadzorujących, akcjonariuszy, kredytodawców, wierzycieli, klientów. Profesjonalne otoczenie wyżej ceni (w tym również wycenia) jednostki, w których funkcjonuje właściwy proces zarządzania ryzykiem. Tak więc w sytuacji, kiedy budowanie wartości firmy jest jednym z najistotniejszych celów przedsiębiorstw, a otoczenie rynkowe tak trudne jak obecnie (zarówno pod kątem znalezienia wypłacalnych klientów, jak również w kontekście pozyskania nowego finansowania zewnętrznego lub chociażby utrzymania na obecnym poziomie) istotną, praktyczną rolę zaczyna odgrywać kwestia realnego zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie. Należy również dodać, iż zarządzanie ryzykiem nie jest procesem statycznym, wobec zmieniającego się otoczenia i warunków należy cały czas przeglądać i definiować na nowo cele i sposoby zarządzania ryzykiem finansowym. Rolą rady nadzorczej, w tym komitetu ds. audytu, staje się więc „motywowanie" zarządu do wdrażania procesu zarządzania ryzykiem jako nieodłącznego elementu zarządzania w przedsiębiorstwie, aby poprzez ocenę obecnie stosowanych zasad zarządzania ryzykiem finansowym jednostki wprowadzały coraz lepsze (bardziej właściwe w obecnej sytuacji) procedury i zasady identyfikacji, pomiaru oraz zarządzania tym ryzykiem, stosownie do trudnych czasów, w których przychodzi funkcjonować przedsiębiorstwom. 2/3 Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa Wpisany przez Krzysztof Dziekoński Ponadto rada nadzorcza powinna wymagać, aby w sprawozdaniach finansowych znalazły się rzetelne i kompletne informacje w zakresie narażenia jednostki na ryzyko finansowe oraz zarządzania tym ryzykiem, zgodnie z wymaganiami MSSF 7. Powinno się również w ramach np. audytu wewnętrznego lub lepiej - poprzez zlecenie zewnętrznym specjalistom - rozważyć dokonanie audytu w zakresie monitorowania i zarządzania ryzykiem finansowym; w przypadku zidentyfikowania jakichkolwiek luk lub słabości w tym obszarze niezwłocznie powinno się podjąć działania w celu ich wyeliminowania. Warto również zwrócić uwagę na rosnącą odpowiedzialność wobec członków rad nadzorczych, a szczególnie członków komitetów ds. audytu, za jakość sprawozdawczości finansowej spółek. Istotnym elementem zapewniającym prawidłowość raportowanych wyników jest system zarządzania ryzykiem finansowym w przedsiębiorstwach, jako jeden z elementów zapobiegania problemom firm, w tym np. w obszarze złych należności lub też problemów z płynnością. 3/3