Terapia guzów mózgu Prof. dr hab. Jan Barciszewski i Prof. dr hab

Terapia guzów mózgu
Prof. dr hab. Jan Barciszewski1 i Prof. dr hab. Stanisław Nowak2
1
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, Noskowskiego 12, 61-704 Poznań,
Uniwersytet Medyczny, Katedra Neurochirurgii i Neurotraumatologii, Przybyszewskiego 49,
60-355 Poznań
2
Glejaki złośliwe mózgu naleŜą do najtrudniejszych w leczeniu nowotworów i w
krótkim czasie doprowadzają do zgonu chorego. Wynika to z ich niekontrolowanej
proliferacji, braku apoptozy, dynamicznej angiogenezy inwazyjnego wzrostu i naciekania
sąsiadujących tkanek mózgu. Pomimo skojarzenia leczenia chirurgicznego z radio- i
chemoterapią udaje się osiągnąć jedynie ograniczony sukces terapeutyczny w postaci
kilkumiesięcznego wydłuŜenia czasu przeŜycia. Wskazuje to na konieczność poszukiwania
nowych metod leczenia, które pozwolą w sposób zasadniczy zahamować wzrost lub usunąć
glejaka nie obniŜając jednocześnie jakości Ŝycia chorego.
Skuteczność leczenia neurochirurgicznego, którego głównym celem jest maksymalna
resekcja nowotworu, moŜna zwiększyć poprzez śródoperacyjne podanie specyfiku, który
hamuje aktywność i wzrost pozostałych i niemoŜliwych do usunięcia komórek glejaka.
Cechują się one nadmierną angiogenezą indukowaną przez wiele czynników, wśród których
dobrze udokumentowanym jest tenascyna C (TN-C), o masie cząsteczkowej 210-240 kDa.
Jest ona glikozylowanym białkiem adhezyjnym (glikoproteina) obecnym w macierzy
pozakomórkowej
nowotworów
mózgu.
Śródoperacyjne,
bezpośrednie
podanie
do
nacieczonego nowotworem mózgu inhibitora syntezy tenascyny, moŜe zahamować
angiogenezę i zmniejszyć zdolność nowotworu do wzrastania a takŜe zwiększyć efektywność
zabiegu chirurgicznego.
Interferencyjny RNA (RNAi) daje takie szanse. Proces ten polega na degradacji
swoistego mRNA indukowanej dwuniciowym RNA (dsRNA; ang. double-stranded RNA) o
sekwencji homologicznej. dsRNA moŜe mieć wielkość od 30 do ponad 500 par zasad.
Powoduje on ograniczenie lub całkowite zahamowanie ekspresji odpowiedniego genu.
Właściwości ATN-RNA aktywującego proces RNAi w guzach mózgu, analizowane były in
vivo w liniach komórkowych wyprowadzonych bezpośrednio z tkanki nowotworowej glejaka
wielopostaciowego. Efekt specyficznego wyciszenia tenascyny-C potwierdzono na linii
komórkowej glejaka oraz stosujac mieszane siRNA (ang. scrambled).