GODŁO PROMOCYJNE

SPACER PO HELU
Hel piękny
Foto: Biker, Urząd Miasta Helu
o każdej porze roku
Hel należy do najstarszych miejscowości Pomorza. Położony jest na cyplu Półwyspu
Helskiego (na końcu Mierzei Helskiej) nad Zatoka Gdańską, w obrębie Nadmorskiego
Parku Krajobrazowego.
Zajmuje on powierzchnię 21 km kw., a zamieszkuje go ponad 4 tysiące osób. Tylko tutaj ma się komfort wyboru spośród trzech plaż. Łagodny klimat i wyjątkowo duża liczba dni słonecznych czynią ten
zakątek Polski niezwykle atrakcyjnym dla wszystkich pragnących odpocząć od miejskiego zgiełku.
Dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna usatysfakcjonuje gości, którzy dotarli do Helu
zarówno na kilka godzin, jak i na dłuższy wypoczynek. Na turystów czeka także wiele zabytków,
związanych z wieloletnią tradycją tej miejscowości. Ci, którzy raz odwiedzili to magiczne miejsce, zawsze wracają.
GODŁO
Znak jest głównym elementem budującym wizerunek
programu promocyjnego miasta Helu pod nazwą
goHel.pl.
Według Jana de Brando Aureo - średniowiecznego heraldyka,
który stworzył hierarchię barw, przypisując im symboliczne
znaczenie: pomarańczowy symbolizuje hardość i odwagę; żółty
symbolizuje rozum, cnotę kierowanie i bogactwo; zielony symbolizuje radość, wolność zdrowie i przyjaźń; błękitny symbolizuje
wartości patriotyczne, wierność i świętość.
PROMOCYJNE
Godło promocyjne Helu składa się z symbolu i logotypu.
Symbol w swej budowie nawiązuje do charakterystycznego posadowienia miasta, do sylwetki
ryb z rodziny śledziowatych, które są podstawowym gatunkiem poławianym przez helskich
rybaków. Program goHel.pl jest identyfikowany kolorystycznie przez sześć barw.
Kolor pomarańczowy został użyty do wyróżnienia logotypu,
kolor żółty symbolizuje czysty piasek na plaży, słońce oraz zamożność;
kolor zielony jest symbolem lasów półwyspu;
kolor błękitny (w trzech odcieniach) symbolizuje niebo oraz czysta wodę morską.
2
SPACER PO HELU
Co warto zobaczyć?
MUZEUM OBRONY WYBRZEŻA
Gdy tylko przed wielu laty zniesiono
wojskowe ograniczenia, do Helu
zaczęły przybywać masy turystów.
Część z nich przyciągała epopeja 32-dniowej bohaterskiej obrony Helu w 1939 r.,
część przyjeżdżała tylko po słońce, morze
i ciszę. Jedni i drudzy będąc w Helu,
napotykali na swej drodze niezliczone
pozostałości wojennych losów Helu –
bunkry, okopy i armaty.
Rozsiane po helskim lesie, są niemymi
świadkami historii, porzuconymi na
pastwę losu, bezlitośnie zdewastowanymi i rozkradanymi. Stowarzyszenie
„Przyjaciele Helu” doprowadziło w 1999
r. do wpisania przedwojennych polskich
budowli militarnych oraz stanowisk
poniemieckiej gigantycznej baterii
Schleswig – Holstein do rejestru zabytków.
W 2006 r. dzięki wejściu Polski do Unii
i odważnemu pomysłowi burmistrza
Helu udało się wprowadzić w życie
nierealny zdawałoby się plan Sekcji
Militarnej – opracowano projekt renowacji stanowiska „Bruno” oraz wieży
kierowania ogniem baterii Schleswig –
Holstein i uzyskano na ten cel pieniądze
z Unii Europejskiej. Równolegle do prac
remontowo-budowlanych i instalacyjnych ruszyły prace organizacyjne przy
tworzeniu planów mającego tu powstać
Muzeum Obrony Wybrzeża. Niewielka
grupka osób, które samorzutnie zajęły
się tym problemem, ukonstytuowała się
w początku 2006 r. jako Zarząd Muzeum
Obrony Wybrzeża i poświęcając swoją
pracę, czas, a niejednokrotnie swoje
pieniądze, przystąpiła do planowania
i przygotowywania wystaw. 1 maja 2006
r. muzeum otwarto dla zwiedzających.
Pierwszą
ekspozycją
całkowicie
zaprojektowaną i wykonaną przez
ten zespół była sala poświęcona
pamięci bohaterskiego obrońcy Helu,
dowódcy baterii cyplowej, a po wojnie
tragicznej ofierze bestialstwa wojskowej
bezpieki – komandorowi Zbigniewowi
Przybyszewskiemu.
Dla publiczności udostępniono dużą
dokumentalną wystawę „32 dni obrony Helu” i otwarto szereg dalszych
ekspozycji – dzięki współpracy wielu
entuzjastów traktujących współpracę
z MOW jak swojego rodzaju najwspanialsze hobby. Muzeum organizuje ponadto
pokazy batalistyczne z udziałem
specjalistycznych grup rekonstrukcyjnych.
Działa już wystawa „Ciekawostki artyleryjskie”, na ukończeniu są wystawy
dotyczące polskiej floty we wrześniu
1939 r. oraz wystawa o Morskim Dy-
PORT RYBACKI
Zbudowany został w latach 1882-1883
przez rząd pruski.
Pierwotnie przystań kutrów i łodzi rybackich
osłaniał falochron o konstrukcji drewnianej,
który zajmował obszar odpowiadający
obecnemu basenowi wewnętrznemu.
Dopiero kolejne modernizacje, dokonane
przez rząd II Rzeczypospolitej w latach 19241925 i 1929-1933, doprowadziły do uzyskania
konkretnej konstrukcji i powierzchni.
Na terenie portu znajdują się
przedsiębiorstwa połowowe oraz budynki i hale niezbędne do funkcjonowania
przetwórstwa rybnego.
Port daje schronienie kutrom i łodziom rybackim, a także pełni funkcję przystani dla
wodolotów i statków wycieczkowych.
W porcie ma swoje miejsce również przystań
jachtowa z zapleczem gastronomiczno-sanitarnym i placówką odprawy granicznej.
Przy wejściu do portu znajduje się ufundowany w roku 1985 rybacki krzyż
wotywny, ozdobiony sprzętem żeglarskim.
Na metalowym trzonie znajduję się napis: „Ten krzyż nadzieją tych braci, którzy
wyszli w morze, a nie wrócili i tych, którzy
wychodzą aby szczęśliwie wracali”.
wizjonie Lotniczym, zilustrowana wspaniałymi
modelami wodnosamolotów. Powstała nowa, bardzo
ciekawa ekspozycja „medycyna w wojsku”, znacznie
rozbudowała się ekspozycja łączności. W kwietniu
2009 roku, na terenie MOW zakończono rekonstrukcję
zdewastowanego i rozkradzionego odcinka wojskowej
kolejki amunicyjnej. Dzięki zgromadzeniu odpowiedniego taboru i pomocy uprawnionych specjalistów MOW
planuje, po uzyskaniu wszystkich wymaganych prawem
zezwoleń, uruchomienie przewozów turystycznych na
trasie do stanowiska B3.
Po 3 latach działalności widać już, że Muzeum Obrony
Wybrzeża stało się nową atrakcją turystyczną Helu i kopalnią wiedzy
historycznej o czasach minionych – choć tak bliskich sercom większości
Polaków.
Godziny otwarcia:
• 1 września - 31 października 10:00 - 16:00,
• 1 listopada - 31 marca możliwość otwarcia tylko na telefon
(697 88 85 83) dla grup powyżej 20 osób,
• 1 kwietnia - 30 kwietnia 11:00 - 16:00,
• 1 maja - 30 czerwca,
- dni powszednie 10:00 - 16:00,
- soboty, niedziele i święta 10:00 - 18:00,
• 1 lipca - 31 sierpnia 10:00 - 19:00.
3
SPACER PO HELU
FOKARIUM
W basenach fokarium znajdują się foki szare, które należały
kiedyś do gatunku najpowszechniejszej występującego
w rejonie Bałtyku Południowego, ale nieomal całkowicie
wytępionego wskutek intensywnych i długotrwałych
polowań.
Okresowo przebywają w fokarium osobniki, które przechodzą
kwarantannę i rekonwalescencję, by po odzyskaniu sil wrócić do
swego naturalnego środowiska. Zainicjowany przez helską Stację
Morską projekt doprowadzić ma do odtworzenia na naszym wybrzeżu
niewielkiego stada tych bardzo rzadkich obecnie zwierząt. Owocem
tych starań są narodziny foczek, które wypuszczane są na wolność.
Udostępniony jest również budynek mieszczący salę ekspozycyjną
oraz edukacyjną, podziemia którego można przez specjalne szyby
obserwować podwodne igraszki fok.
Godziny otwarcia: w sezonie od 9:00 do zachodu słońca,
po sezonie od 9:30 do 16:00.
CHECZ KASZUBSKA
Siedziba Oddziału Zrzeszenia
Kaszubsko-Pomorskiego w Helu
mieści się przy ul. Wiejskiej 78.
Jest to stary zrekonstruowany domek
rybacki o budowie ryglowej, który jest
pozostałością po budownictwie kaszubskim z przełomu XVIII i XIX wieku. Charakteryzuje się tym, że ma drewniany
szkielet i ciemne belki wypełnione
białymi fragmentami ścian. Na uwagę
zasługują łamane drzwi z osobno
otwierającą się częścią dolną i górną.
Wewnątrz znajdują się izby, dwa pomieszczenia socjalne oraz poddasze.
Checz Kaszubska czynna jest codziennie
w okresie od lipca do sierpnia w godzinach od 13:00 do 18:00, natomiast w
maju, czerwcu, październiku w soboty
i niedziele. Można w niej obejrzeć hafty
i stroje kaszubskie, ekspozycje kaszubskiej
porcelany, dawny sprzęt gospodarstwa
domowego. Obrazy przedstawiające
port rybacki – Stary Hel – oraz pracę
rybaków. Można również zaopatrzyć
się w wydawnictwa i foldery naszego
regionu. Oddział Zrzeszenia KaszubskoPomorskiego w Helu liczy obecnie 114
członków. Jest największą organizacją
pozarządową w Helu.
Głównym zadaniem zrzeszenia jest szerzenie w lokalnym społeczeństwie, zwłaszcza
wśród młodzieży, znajomości tradycji rybackich i kultury kaszubskiej.
SALA TRADYCJI PUNKTU BAZOWANIA HEL I EKSPOZYCJA UZBROJENIA
Sala Tradycji Punktu Bazowania Hel powstała w 1972 roku,
jej ekspozycje zmieniały się kilkakrotnie – wraz ze zmianami
marynarki wojennej i możliwościami klubu, w którym się
znajduje.
W obecnej formie, Salę Tradycji można zwiedzać od roku 2000.
Wystawa związana jest z historią i teraźniejszością obecności MW Helu,
ogromną uwagę przywiązując do pamiątek z walk obronnych okresu II
wojny światowej.
Zgromadzone zostały pamiątki po obrońcach Helu (fotografie, czapki,
orzełki, nieśmiertel.ki, dokumenty) oraz przedmioty pochodzące z zatopionych okrętów.
Znajdują się tu: łuska kalibru 130 mm z artylerii głównej ORP „Wicher”,
pociski – kalibru 152,4 mm baterii cyplowej i kalibru 280 mm, używane
przez pancerniki „Schleisen” i „Schleswig- Holstein” we wrześniu 1939
roku.
Poza tym w gablotach wyeksponowane są bagnety, łuski artyleryjskie,
pistolety, zastawa obiadowa i filiżanki do kawy z ORP „Wicher”,a także
szczątki bandery stawiacza min ORP „Gryf”.
Podziwiać można wykopane w rejonie Helu karabiny Mauser 98K,
będące w uzbrojeniu żołnierzy polskich podczas kampanii wrześniowej.
Wśród zbiorów Sali Tradycji jest również Krzyż Orderu Virtuti Militari,
którym helski garnizon został odznaczony za kampanię wrześniową
w 1939 r.
Dzięki ofiarodawcom, miłośnikom militariów i rodzinom obrońców
Helu ekspozycja systematycznie powiększa swoje zasoby.
Tuż przy budynku Klubu Garnizonowego ulokowano plenerową
ekspozycję broni morskiej. Znaleźć tu można armaty okrętowe
i nadbrzeżne różnego kalibru, torpedę i jej wyrzutnię, miotacze min
głębinowych, miny morskie, kotwice okrętowe, pływaki do trałów,
a także wirnik turbiny parowej niszczyciela „Wicher II”. Na szczególną
uwagę zasługuje fragment lufy armaty Bofors kalibru 152,4 mm
Baterii Cyplowej im. Heliodora Laskowskiego.
Podczas
kampanii
wrześniowej w 1939
roku była to największa
polska bateria artylerii
nadbrzeżnej.
Dowodził nią Zbigniew
Przybyszewski, który po
wojnie w sfingowanym
„procesie siedmiu komandorów” został skazany na śmierć. Pozostałe
eksponaty pochodzą z czasów powojennych, ale i one
stanowią część historii
marynarki wojennej.
Sala Tradycji i Ekspozycja Uzbrojenia cieszą się
dużym powodzeniem.
Odwiedzane są zarówno przez wycieczki, jak i indywidualnych turystów z całego kraju i z zagranicy. Istnieje także możliwość zwiedzenia helskich zabytków militarnych z przewodnikiem i niemalże namacalne poznanie historii tego skrawka Polski. Sala Tradycji gościła
w swych progach wielu znakomitych gości, między innymi Prezydenta Rzeczypospolitej na Uchodźctwie – Ryszarda Kaczorowskiego, księcia Yorku – Andrzeja czy
Dowódcę Sił Morskich Finlandii – wiceadmirała Wilhelma Holmstroma. W tym miejscu
również na ręce potomków kontradmirała Włodzimierza Steyera i komandora Zbigniewa Przybyszewskiego zostało złożone honorowe obywatelstwo miasta Helu.
Godziny otwarcia: od poniedziałku do piątku od 7.30 do 15.30.
4
SPACER PO HELU
Co warto zobaczyć?
MUZEUM RYBOŁÓWSTWA W HELU
Muzeum mieści się w zabytkowym
poewangelickim kościele pod wezwaniem
Piotra i Pawła, w położonym w centrum
miasta, tuż obok portu.
Część frontową wieńczy niewysoka drewniana
wieża, która pełni funkcję widokową. Roztacza
się z niej piękna panorama na miasto, port
i plażę od strony Zatoki Gdańskiej.
Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1417
roku. Pełnił on funkcję kościoła parafialnego
w Nowym Helu, jak wówczas nazywała się
osada, z której powstało obecne miasto.
W 1572 r. pożar miasta ogarnął także wieżę
kościoła. Została ona później odbudowana
i pełniła funkcję latarni morskiej. W ciągu XVIII
wieku silne sztormy i wzburzone fale mocno
podmywały skarpę, na której stoi kościół. Do
katastrofy doszło w 1861 roku, kiedy część
frontowa budynku wraz wieżą obsunęła się do
morza.
W dwa lata później przystąpiono do naprawy
ocalałej części budowli. Kościół uzyskał wtedy
kształt bliski dzisiejszemu, choć różniący się zasadniczo wyglądem wieży. Ta ówczesna została
rozebrana w czasie wojny obronnej we wrześniu
1939 roku.
Kościół ucierpiał w wyniku działań wojennych
w 1945 r. i został odrestaurowany w 1959 roku.
Ponieważ w Helu nie działała już wtedy parafia
ewangelicka, budynek pokościelny zaadaptowano na cele muzealne. W 1972 roku obiekt
przekazano Centralnemu Muzeum Morskiemu
w Gdańsku, które utworzyło tam swój oddział –
Muzeum Rybołówstwa.
Wystawa „Dzieje rybołówstwa na wodach Zatoki Gdańskiej” prezentuje wiele zagadnień
związanych z historią Bałtyku – od rybołówstwa
na Pomorzu i na Zalewie Wiślanym poprzez
dzieje samego Półwyspu Helskiego, kończąc
na współczesnych problemach związanych
z gospodarką morską i ekologią. Zwiedzający
zobaczą tu przykłady typowej fauny bałtyckiej,
narzędzia szkutnicze, przyrządy do połowów ryb
i myślistwa morskiego.
Wokół kościoła znajduje się skansen tradycyjnych
lodzi rybackich. Szczególnie wartościowa
jest pełnomorska łódź typu „pomeranka”,
pochodząca z Dębek. Uwadze polecamy również
łódź znad Zalewu Wiślanego – żakówkę.
Swoją przystań znalazły tu także kuter plawnicowy i łódź o wdzięcznej nazwie „Dziunia”,
która stanowiła wyposażenie Stacji Naukowej
im. Arctowskiego na Antarktydzie. Ogółem
prezentowanych jest 11 jednostek pływających.
Rybacki klimat Skansenu tworzą również
składziki rybackie wykonane z przepołowionych
łodzi i zbiorniki do przechowywania żywych ryb
(sadze). Zbiór uzupełniają elementy konstrukcyjne dawnych statków wyłowione z morza
przez rybaków.
Godziny otwarcia: w sezonie od 10:00 do 18:00,
poza sezonem od 10:30 do 16:00.
CMENTARZ HELSKI
CYPEL HELSKI,
BATERIA LASKOWSKIEGO
Cypel helski
W drodze na cypel warto zwrócić uwagę na trzy zachowane stanowiska 31 baterii nadmorskiej im. H. Laskowskiego, które we
wrześniu 1939 roku raziły skutecznie ogniem nieprzyjacielskie cele. Godziny otwarcia w sezonie od 10:00 do 20:00.
W centralnym punkcie cmentarza komunalnego znajduje się wspólna mogiła 31
Obrońców Helu, którym nadano pośmiertnie tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Helu”.
5
SPACER PO HELU
HELSKA LATARNIA
W związku z portowym charakterem miasta prawdopodobnie już
w średniowieczu palono ostrzegawcze światło nawigacyjne w okolicach cypla. Być może wykorzystywano w tym celu wieżę kościoła.
W czasach Jana II Kazimierza, po 1647 r.
zbudowano specjalny żuraw drewniany
z zawieszonym na nim żelaznym kotłem
na węgiel. W okresie od 24 sierpnia do
3 maja blask ognia wskazywał drogę
żeglarzom. W 1667 konstrukcja spłonęła.
Nową latarnię zbudowano 500 kroków
za ostatnimi zabudowaniami, nad samym brzegiem morza. Zasięg światła
był o wiele większy, bo żelazny zasobnik z zapaloną smolą i kosz
z rozżarzonym węglem wciągano na
dwudziestometrowy maszt.
Znaczne koszty utrzymania latarni
pokrywała Gdańska Rada Miejska,
nakładając specjalne opłaty na statki
wchodzące do Gdańska.
Słabą konstrukcję latarni zniszczył sztorm
31 października 1702 r. Zbudowano więc
solidną drewnianą wieżę o wysokości
32,6 m. Sylwetką była zbliżona do
latarń współczesnych. Źródłem światła
pozostał palący się węgiel, który
dostarczano z Gdańska.
Latarnia jeszcze dwukrotnie ulegała
zniszczeniu. Następną, zbudowaną
w 1790 r., usytuowano bardziej na
wschód, na 2,5 metrowej wydmie. W jej
pobliżu zbudowano mieszkanie dla
latarnika, którego obowiązkiem było
utrzymywanie w porze nocnej ognia
przez cały rok.
Kolejną latarnię, już ceglaną, zbudowano w latach 1806-26. Była to
okrągła wieża, pomalowana na biało
wysokości 41,7 m. Sześć olejowych
lamp zapalono uroczyście 1 sierpnia
1827 r. Zasięg światła, wzmocnionego
parabolicznym zwierciadłem, wynosił 17
Mm. W 1926 r. zainstalowano w niej lampę
naftową z pończoszką żarową oraz cztery
soczewki. W trzy lata później otynkowano
ją – w białe i czerwone poziome pasy.
W latach 1933-34 powstał obok latarni
budynek dla zespołu maszyn i aparatury
(dzisiejsza maszynownia). Zbudowano
trzydziestometrowy maszt radiostacji.
Zakupiono radiostację i nowoczesne
syreny.
Ta latarnia, po kolejnych modernizacjach, służyła aż do 1939 roku, kiedy to
podczas obrony Helu została 19 września
wysadzona w powietrze przez polskich saperów w celu utrudnienia
namiarów ciężkiej artylerii niemieckiej
ostrzeliwującej Hel. Zarys jej fundamentów jest do dziś widoczny jako
owalny skwerek, kilkanaście metrów
przed wejściem do obecnej latarni.
Współczesna
latarnia
wybudowana została według planów
niemieckich w 1942 roku przez
miejscowych Kaszubów. Jest to
ośmiokątna wieża z czerwonobrunatnej
licowanej cegły, zwężająca się ku górze,
zakończona galerią pod stożkowym
dachem, na którym znajduje się jedna
z helskich anten radiowych. Latarnia ma
41,5 m wysokości, a jej światło (i taras
widokowy) umieszczone na wysokości
38,5 m widać nawet z odległości 18 Mm
(ok. 36 km).
Źródłem światła jest 1000 W żarówka,
która w przypadku przepalenia się
wykonuje automatycznie obrót o 45 st.,
a na jej miejsce ustawia się żarówka zapasowa.
Od 1 sierpnia 1994 roku w miesiącach
od czerwca do końca września latarnia jest udostępniona do zwiedzania
(tel. 058 6 75 06 17).
W 1999 roku staraniem stowarzyszenia
„Przyjaciele Helu”, wmurowano w ścianę
latarni tablicę, upamiętniającą wizytę
Marszałka Józefa Piłsudskiego w tym
miejscu w dniu 1 lipca 1928 roku.
Obok latarni znajduje się niewielka tablica, umieszczona na postumencie z kamieni, upamiętniająca śmierć latarnika
Maya, który zginął w grudniu 1910
roku w wypadku podczas oddawania
strzału z armaty, używanej jako sygnał
mgłowy. W latach 2001-02 latarnia
przeszła remont kapitalny, sfinansowany
wspólnie przez Urząd Morski w Gdyni
i Towarzystwo Przyjaciół Centralnego
Muzeum Morskiego w Gdańsku. Obiekt
w miesiącach letnich jest udostępniony
turystom.
Godziny otwarcia: od maja do września
od 10:00 do 19:00 przerwa od 14:00 do
15:00.
POMNIKI HELSKIE
POMNIK OBROŃCOM HELU
Hel stanowił jeden z najdłużej broniących się obszarów Polski.
Niewielki garnizon helski dzielnie walczył z silniejszymi i lepiej uzbrojonymi
wojskami niemieckimi. Pomnik Obrońcom Helu usytuowany jest w parku,
w centrum miasta, upamiętnia owe wydarzenie jednocześnie będąc miejscem
patriotycznych uroczystości.
POMNIK JANA MYŚLISZA
W centralnej części Parku Kaszubskiego znajduje się niewielki pomnik
upamiętniający postać Jana Myślisza, Kaszuba z dziada pradziada, który za męstwo w wojnie
z bolszewikami w roku 1920 otrzymał Krzyż Virtuti
Militari. Po powrocie z wojska osiadł on w Helu,
pełniąc przez wiele lat funkcję latarnika.
POMNIK STEFANA ŻEROMSKIEGO
Niewielki pomnik w kształcie żagla poświęcony został Stefanowi
Żeromskiemu, wybitnemu pisarzowi, który trzykrotnie w latach 1922-24
przybywał w celach kuracyjnych do Helu.
W trakcie tych pobytów pisarz stworzył m.in. poetycką opowieść „Międzymorze”
opowiadającą o Półwyspie Helskim i jego mieszkańcach.
6
SPACER PO HELU
Imprezy, na których
Na przyjeżdżających
turystów czeka
szereg imprez
kulturalnych.
Oto przegląd
niektórych z nich.
HELSKA MAJÓWKA
W długi majowy weekend nie sposób się w Helu nudzić. Corocznie organizowana jest Helska Majówka. Przeprowadzane są festyny
rodzinne, majówka dla seniorów, występy artystyczne, konkursy, gry i zabawy, a także uroczystości państwowe związane z 1 i 3
maja oraz świętem flagi RP. Pokazy sprzętu wojskowego, zwiedzanie okrętów marynarki wojennej, w tym okrętu podwodnego.
Można także skosztować prawdziwej wojskowej grochówki.
DZIEŃ RYBY
Sztandarowa impreza Helu. Znana już w całej Polsce. Każdego roku spotykamy się, aby wspólnie świętować Dzień Ryby.
Najważniejszym punktem dnia jest konkurs gastronomiczny, w którym biorą udział
wszyscy restauratorzy Helu. Smak i estetykę potraw rybnych ocenia znany z programów
kulinarnych Karol Okrasa. Wyśmienita zabawa przy muzyce zespołu szantowego,
a także konkursy i zabawy na scenie Bulwaru Nadmorskiego umilają czas turystom
i mieszkańcom cały dzień. Malowanie ryb na płótnie, budowanie ryb z piasku, największa
patelnia w Polsce pełna ryb i wiele, wiele innych atrakcji.
BIEG PRZEŁAJOWY
GRAND PRIX
O PUCHAR STAROSTY
PUCKIEGO
Biegi na dystansach 2500 m dziewcząt i chłopców w kat. od 15 lat, 5000 m kobiet
(open) i mężczyzn kat. 30, 45 i powyżej 45 lat.
SPACER PO HELU
musisz być
7
FESTIWAL TWÓRCZOŚCI MORSKIEJ
ORAZ HUMORU I SATYRY BUCHTA
Celem festiwalu jest m.in. popularyzacja
regionu
nadmorskiego
w piosence oraz plastyce, a także promocja dziecięcej i młodzieżowej twórczości
artystycznej. W festiwalu uczestniczą:
gromady zuchowe, drużyny harcerskie i starszo-harcerskie, dziecięce
i młodzieżowe grupy wokalne i wokalno instrumentalne, soliści, duety oraz zespoły.
Uczestnicy przyjeżdżają z całej Polski.
Festiwal cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem i ma swoich stałych zarówno
uczestników jak i odbiorców.
POŁAWIANIE BURSZTYNU
NOC ŚWIĘTOJAŃSKA
– SOBÓTKA (23 CZERWCA)
Impreza promująca wypoczynek i sport, a przede wszystkim świetną zabawę nad polskim
morzem. Podczas tej imprezy odbywa się wiele konkursów z nagrodami. Nie ma turysty, Zabawa sobótkowa rozpoczyna się przemarszem ulicami Helu orkiestry dętej, której towarzyszy orszak świtezianek i diabłów,
który nie chciałby bawić się z nami w ten dzień. Poławianie bursztynu jest prestiżową a także wszystkich chętnych do zabawy. Na plaży od strony zatoki następuje przywitanie Neptuna z Prozerpiną, którzy przybywają
drogą morską, aby wziąć udział w zabawie i przeprowadzić chrzest morski lądowym szczurom. Podpalanie beczki, puszczanie
imprezą polskiego wybrzeża – to trzeba po prostu przeżyć!
wianków przez panny. A na koniec zabawa przy muzyce.
ŚWIĘTO MIASTA
(29 CZERWCA)
Występy zespołów i liczne konkursy na scenie Bulwaru Nadmorskiego. Przypomnienie historii miasta. Konkurs wiedzy o Helu.
Występy artystyczne. Święci Piotr i Paweł, patroni naszego miasta, bawią się tego dnia razem z nami. Tą imprezą witamy w Helu
wakacje.
8
SPACER PO HELU
Imprezy, na których musisz być
MIĘDZYNARODOWY LETNI FESTIWAL KULTURY I SZTUKI
Letni festiwal Muzyki Kameralnej w Helu
to wydarzenie kulturalne, którym nasze
miasto chlubi się od roku 2001, przy czym
godnym podkreślenia są następujące
fakty:
• po pierwsze, festiwal narodził się
z inicjatywy lokalnej społeczności,
przede wszystkim członków Zrzeszenia
Kaszubsko-Pomorskiego,
• po drugie, pomysł ten trafił na podatny grunt – mówiąc dokładniej – na
osobę, która przyjęła na siebie obowiązki
dyrektora artystycznego festiwalu,
prof. dr hab. Dariusza Paradowskiego,
• i wreszcie po trzecie: patronat honorowy
nad tym wydarzeniem artystycznym
sprawują znamienite osobistości życia
publicznego: od roku 2005 małżonka
ówczesnego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pani Jolanta Kwaśniewska
oraz Jego Ekscelencja metropolita
gdański, arcybiskup Tadeusz Gocłowski,
a od 2006 r. małżonka obecnego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pani
D-DAY HELL – PARADA HISTORII
Sześciodniowa impreza plenerowa otwarta dla
publiczności.
Rodzaj: widowisko historyczne z udziałem grup rekonstrukcji historycznych (ok. 200 uczestników, statystów,
kaskaderów, pojazdy historyczne z okresu II wojny światowej US
i niemieckie, w tym unikatowe, wykorzystane w produkcji
S. Spielberga pt. „Szeregowiec Ryan”), profesjonalne efekty
pirotechniczne, dźwięk i światło. Pokaz desantu z powietrza
i z morza! Inscenizacja i parady zlokalizowane są: na terenie
miasta Helu, na plaży i na fortyfikacjach helskich. Wydarzeniu
towarzyszy szereg imprez, takich jak np. festyn – zabawa dla
publiczności (muzyka amerykańska z epoki oraz aktorzy w strojach z epoki). Impreza “Medal of Honor Airborne D-Day Hell” ma
na celu propagowanie tzw. żywej historii poprzez plenerowe
widowiska historyczne przeprowadzone przez grupy rekonstrukcji
historycznej. Są to działające od kilku lat w Polsce stowarzyszenia
kolekcjonerów i miłośników historii militariów, którzy prezentują
swój sprzęt, umundurowanie, pojazdy i demonstrują w trakcie
dynamicznych widowisk historycznych odtwarzających epizody
największych bitew II wojny światowej.
Maria Kaczyńska wraz z arcybiskupem
Tadeuszem Gocłowskim.
Koncerty, które odbywają się w ramach tego festiwalu dwa razy
w tygodniu w okresie letnim,
przyciągają do helskiego kościoła,
a także do Muzeum Rybołówstwa
komplety słuchaczy. W natłoku letnich imprez typowo komercyjnych,
festiwal jest propozycją szczególnie
wartościową, o starannie przemyślanym
programie, w tym także artystów
zagranicznych. Między innymi niezapomnianych wrażeń dostarczyła nam
wiolonczelistka Barbara Marcinkowska
z Francji, Nina Kuźma-Sapiejewska, polska pianistka mieszkająca od lat w Nowym
Jorku. Odbył się również wspaniały
recital wokalny artystów z Czech Olgi
Prochazkovej (sopran) i Frantiska Smida
(organy). W trakcie każdego Festiwalu
odbywają się koncerty pod hasłem „Młode
talenty polskiej wokalistyki”. Mieliśmy
okazję usłyszeć przepiękne melodie
A. M. Mozarta, G. Pucciniego, Antonina
Dworzaka w wykonaniu młodych laureatów międzynarodowych konkursów
m.in. Jana Mendrala (kontratenor), Doroty Bronikowskiej (sopran koloraturowy),
Karola Kozłowskiego (tenor).
Z ogromną radością trzeba stwierdzić,
iż utrzymywanie od samego początku
na bardzo wysokim poziomie
artystycznym
i organizatorskim
wydarzenie wzbudza coraz większe
zainteresowanie, skupiając szerokie
grono słuchaczy. Międzynarodowy Letni
Festiwal Kultury i Sztuki podnosi rangę
naszego miasta. Tej klasy przedsięwzięcie
kulturalne, kontynuowane przez dłuższy
czas, nobilituje miejsce w których się odbywa, a nie tylko w skali krajowej.
Możemy być dumni, że ziarenko zasiane
przez członków Zrzeszenia wzrosło
i owocuje, a goście przyjeżdżający
wypoczywać do Helu i na Półwysep Helski planują swój pobyt w właśnie okresie
odbywającego się Festiwalu.
TEATR W REMIZIE
Seria sztuk teatralnych pod szyldem “Teatr w Remizie” zdobywa coraz większą
rzeszę fanów z każdym sezonem. Cała akcja jest inicjatywą małżeństwa znanych
aktorów - pani Grażyny Marzec i pana Olgierda Łukasiewicza. Miejscem teatru jest
remiza strażacka zgodnie z pomysłem pana Łukaszewicza, która za każdym razem
wypełniona jest po brzegi.
Pierwszy spektakl według “Wesela” Stanisława Wyspiańskiego dał początek całej
serii tego typu kulturalnych wydarzeń w Helu. Na prowizorycznych deskach teatru
helskiego stanęli tacy aktorzy jak: Nina Repetowska z Krakowa, Wiesław Komasa
z Warszawy, Filip Frątczak z Gdyni i Mieczysław Franaszek z Bydgoszczy. Teatr w
Remizie wpisał się na stałe do kalendarza imprez Helu i już dziś zapraszamy na letnie
spektakle, które dostarczą Państwu niezapomnianych przeżyć. Wstęp na wszystkie
spektakle w Teatrze w Remizie jest wolny.
9
SPACER PO HELU
Hel dla aktywnych
MARINA ZAPRASZA
Marina Helska to miejsce w Helu o wyjątkowych cechach: unikalna architektura, zaplecze socjalne dla żeglarzy na europejskim
poziomie, całoroczne biuro informacji turystycznej, hol wystawowy, klub urządzony w bardzo oryginalnym orientalnym stylu,
kawiarnia. Słowem: różnorodność, komfort, nowoczesność.
NURKOWANIE
Hel jest idealnym miejscem wypadowym do nurkowania
na wrakach Zatoki Gdańskiej.
Niedaleko od portu znajdują się
wraki na różnych głębokościach, dla
osób rozpoczynających przygodę
z nurkowaniem, jak i dla wytrawnych
nurków. Nurkowanie na wrakach
Bałtyku pozostawia w każdym niezapomniane wrażenia. Podwodny świat
Helu to nie tylko wraki, ale także
niesamowita flora i fauna. Nie lada
atrakcją dla płetwonurków będzie kuter
łącznikowy “Bryza”, dawna jednostka
pomocnicza Marynarki Wojennej, która
już niebawem ma spocząć pod wodą
w pobliżu helskiego brzegu od strony
zatoki. To będzie pierwsza taka operacja
w Polsce.
W helskim porcie znajdują się bazy
ŚCIEŻKA ROWEROWA
Zdrową i niezapomnianą formą
wypoczynku jest z całą pewnością
rower.
Ścieżka rowerowa prowadzi do Helu
przez cały Półwysep Helski, a długość
ścieżki przyrodniczo - rowerowej
z Helu do Juraty wynosi 10 km. Ścieżka
biegnie wzdłuż drogi wojewódzkiej
nr 216, w znacznej części na terenach
leśnych, co zapewnia bezkolizyjny ruch
z jezdnią. Ze względu na jej malownicze
położenie, atrakcyjne ukształtowanie
terenu z licznymi podjazdami i zjazdami jest atrakcją dla mieszkańców
i turystów. W grudniu 2005 r. uroczystego otwarcia ścieżki dokonał Aleksander Kwaśniewski, ówczesny prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
nurkowe oferujące wszystko, co nurkowi
jest potrzebne. Można tu wypożyczyć
sprzęt, napełnić butle powietrzem, nitroksem, a także tryniksem. Każdy, kto
przyjedzie do Helu w celu rozpoczęcia
przygody z nurkowaniem, czy też
aby uprawiać turystykę podwodną,
na pewno się nie zawiedzie i wyjedzie
usatysfakcjonowany.
Bazy nurkowe oferują:
• kurs w szkoleniowy LOK, PTTK, PADI,
• kursy motorowodne,
• kursy ratowników,
• turystykę wrakową,
• nurkowanie ekologiczne,
• tor nurkowy.
10
SPACER PO HELU
Hel dla aktywnych
WYCIECZKI STATKAMI
W Helu jest możliwość skorzystania
z wycieczek dawnymi kutrami rybackimi,
które obecnie zostały zaadoptowane do
celów turystycznych.
W ciągu godzinnego rejsu wokół
helskiego cypla można podziwiać
walory krajobrazowe Helu i wysłuchać
ciekawostek na temat tego miasta.
Przewoźnicy zapewniają atrakcje
w postaci obejrzenia z bliska wraków
dwóch okrętów.
Od 2006 czeka też dodatkowa atrakcja.
Tramwaj wodny, który zabierze nas do
Gdyni, Gdańska lub Sopotu. Każdego
dnia w okresie od maja do września
katamarany kilkanaście razy odbywają
swoje rejsy. W związku z tym, że miasta z własnych budżetów dotują w 75
proc. tramwaje wodne, cena biletu jest
nadzwyczaj niska. Jest to jeden z najszybszych i najprzyjemniejszych sposobów
spędzenia wakacji w Helu i zwiedzenia
Trójmiasta.
ARENA SPORTOWA
Hala została wybudowana w oparciu
o wytyczne UKFiS.
Zgodnie
z tymi
wytycznymi
przewidziano:
• wymiar areny sportowej 44 x 24 m,
• wysokość nad areną minimum 7,5 m,
• widownia 200 miejsc.
Obiekt został zaprojektowany w taki
sposób, aby mógł być w pełni użytkowany
przez
osoby
niepełnosprawne,
poruszające się na wózkach inwalidzkich.
Arena sportowa umożliwia organizację
zawodów krajowych w koszykówkę,
siatkówkę, piłkę nożną halową, piłkę
ręczną, a także w tenisa stołowego
i ziemnego. Przewidziano podział areny
przy użyciu zasłon na 3 mniejsze boiska
treningowe.
SIŁOWNIA I SALA AEROBIKU
Sala aerobiku i siłownia znajdują się
w na piętrze. Oddziela je od siebie kotara. Posiadają one dodatkowe zespoły
szatniowo-sanitarne.
W Miejskiej Hali Sportowo-Widowiskowej odbywają się regularnie zajęcia
sportowo-rekreacyjne w dyscyplinach:
piłka nożna, koszykowa, siatkowa, badminton, tenis stołowy, tenis ziemny,
kick-boxing. Można również korzystać
z siłowni i uczestniczyć w zajęciach aerobiku.
11
SPACER PO HELU
WĘDKARSTWO
Entuzjaści wędkarstwa nie będą się
tu nudzić. Wody Zatoki Gdańskiej
czekają na wędkarzy.
W Helu można wędkować przy brzegu, ale
istnieje również możliwość wypłynięcia
na głębokie wody. Organizowane są rejsy
wędkarskie po Bałtyku. Statki posiadają
miejsca noclegowe i wyżywienie, więc
zdecydowanie może to być przygoda
kilkudniowa.
KORTY TENISOWE
Na amatorów aktywnego wypoczynku czekają korty tenisowe. Korty znajdują się
w sąsiedztwie Hali Sportowo-Widowiskowej. Przez okres funkcjonowania kortów
dostępny jest także profesjonalny serwis rakiet tenisowych:
• naciąganie rakiet,
• wymiana owijek.
Od maja do września na kortach organizowane są liczne turnieje objęte ogólnopolskim programem „atp - gram, bo lubię” / www.atp.org.pl /, do którego przystąpił
helski ośrodek tenisowy. Między innymi turniej o Puchar Burmistrza, Puchar Rady
Miasta Helu, Puchar Senatora i Posła RP, a także Liga Barrakuda-Hel.
Kontakt: +48 698 322 458
[email protected]
BOISKO
Boisko piłkarskie ogólnodostępne o nawierzchni z trawy syntetycznej przy ul. Adm. Steyera umożliwiające całoroczną bezpieczną grę w piłkę.
12
SPACER PO HELU
Hel
zawsze
działa
na wyobraźnię podróżników i turystów
Utworzyły go fale, które przez wieki, gnane wiatrami, nanosiły piasek. Tak powstało
najdłuższe naturalne molo w Europie o długości 34 km i szerokości od 200 m
do 3 km. U jego nasady rosną słone łąki, a w głębi sosnowe bory nadmorskie.
Od 1978 r. cały półwysep należy do Nadmorskiego Parku Krajobrazowego.
Walory przyrodnicze i ciekawe zabytki czynią to miejsce wyjątkowo atrakcyjnym.
Tylko tutaj na cyplu półwyspu można zobaczyć, jak morze spotyka się z wodami
zatoki. Latarnia morska w Helu to dla powracających z morza marynarzy znak,
że dom jest blisko.
Pewnie dlatego mówi się,
że w Helu zaczyna się Polska.
Już w okresie międzywojennym Półwysep Helski stał się ulubionym
miejscem wypoczynku wielu przedstawicieli elit politycznych i kulturalnych
kraju. W latach trzydziestych XX wieku przebywał tu prezydent RP Ignacy
Mościcki wraz z rodziną i pracownikami. Mieszkał wówczas w willi „Muszelka”,
która szczęśliwie ocalała. Dziś znajduje się na terenie WZW „Jantar”, położonego
w bezpośrednim sąsiedztwie
obecnej rezydencji prezydenta
RP.
Podobnie jak
Ignacy Mościcki
Rezydencja
prezydenta RP
w latach 60. XX wieku w sosnowym lesie w pobliżu Juraty, na terenie należącym
obecnie do gminy Hel, wybudowano kilka pawilonów
z zapleczem gospodarczym,
dały one początek Ośrodkowi
Wypoczynkowemu
Urzędu
Rady Ministrów. 1 sierpnia 1989
roku przejęła go Kancelaria
Prezydenta RP.
Rezydencja to centrum reprezentacyjnokonferencyjne – czynne przez cały rok miejsce
działalności politycznej. Rezydencja położona
jest na południowej stronie półwyspu,
nad brzegiem Zatoki Puckiej. Dotrzeć tu można
lądem, morzem i powietrzem. Na pomoście od Wśród osób, które złożyły wizytę prezydentom RP
strony zatoki jest lądowisko dla śmigłowców.
w Helu, byli m.in.: sekretarz generalny NATO Javier Solana z rodziną, prezydent Republiki Federalnej Niemiec
W 2002 r. stanęła wieża widokowa Johannes Rau, król Hiszpanii Juan Carlos z królową
„Panorama”, mierząca 35 m wysokości. Zofią, prezydent USA George Bush, a także kanclerz
Prezydent, pomysłodawca oryginalnej kon- Niemiec Angela Merkel.
strukcji, zadedykował ją małżonce – Jolancie
Kwaśniewskiej. W lipcu 2003 r. zakończono
modernizację pozostałych budynków. W nowoczesnych wnętrzach jednego z nich (Foto Kancelaria Prezydenta RP)
umieszczono jadalnię z zapleczem mieszkalnym, w drugim – centrum konferencyjne.
Nowym akcentem jest ekspozycja mostu flagowego. Kiedy w rezydencji przebywa prezydent RP,
wywieszana jest chorągiew Rzeczypospolitej.
Podczas pobytów w rezydencji prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ma zapewnione wszelkie środki
łączności niezbędne do wypełniania konstytucyjnych
i ustawowych obowiązków głowy państwa. Przyjmuje
również oficjalnych gości zagranicznych.
13
SPACER PO HELU
Ważniejsze
telefony i adresy:
Tramwaje
wodne
Zatoka Gdańska i Zatoka Pucka
Urząd Miasta Helu
ul. Wiejska 50
tel. (058) 677 72 40, fax (058) 677 72 77
www.goHel.pl; bip.hel.eu
[email protected]
Straż Miejska w Helu
ul. Wiejska 50 tel. (058) 677 72 45,
0 600 251 166, 0 694 901 166, 0 698 481 166
Informacja turystyczna
Marina Helska
tel. 0 666 871 622; (058) 675 10 10
[email protected]
Urząd Pocztowy
ul. Wiejska 55, tel. (058) 675 04 05
Komisariat Policji dla gmin Hel
i Jastarnia z siedzibą w Juracie
ul. Ratibora 42,
tel.(058) 675 20 07, 0 798 395 112
Ochotnicza Straż Pożarna
ul. Strażacka 1
telefon alarmowy 998
tel. (058) 675 08 54
Żandarmeria Wojskowa
ul. Sikorskiego, tel. (058) 675 74 61
Przychodnia Lekarska SNZOZ
ul. Wiejska 122, tel. (058) 675 13 04
mzkzg.org
Projekt Tramwajów wodnych jest finansowany przez: Gminę Miasto Gdańsk, Gminę Miasto Gdynia, Gminę Miasto Sopot,
Gminę Miasto Hel, Gminę Miasto Jastarnię oraz Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
115 Szpital Wojskowy z Przychodnią
ul. Boczna 10,
Izba przyjęć/Pogotowie - tel.(058) 690 42 70
lub 0 696 426 553
Rejestracja POZ - tel. (058) 690 42 80
Apteka Helska
ul. Wiejska 97, tel. (058) 675 05 63
Apteka pod Lwem
ul. Dworcowa 1, tel. (058) 675 00 03
Stacja Morska UG i Fokarium
ul. Morska 9, tel. (058) 675 08 36
Rozkład rejsów • sezon 2009
Kapitanat Portu
ul. Wiejska 24, tel. (058) 675 06 18
Rozkład linii F1, F2 i 520 obowiązuje: 1-3 maja, 9-10 maja, 16-17 maja, 23-24 maja, 30-31 maja, codziennie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2009 r.
Bank PeKaO S.A.
ul. Wiejska 41, tel. (058) 675 04 12
Rozkład linii 530 obowiązuje: codziennie od 20 czerwca do 31 sierpnia 2009 r.
Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku obsługujący linie F1 i F2 oraz Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni obsługujący linie 520 i 530
nie prowadzą wspólnej sprzedaży biletów.
F1
450
50
110min
F2
140
10
90 min
Gdańsk
Hel
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
8.30
13.10
17.50
10.20
15.00
19.40
Hel
Gdańsk
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
10.50
15.30
20.10
12.40
17.20
22.00
Sopot
Hel
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
11.00
15.00
19.00
12.30
16.30
20.30
Hel
Sopot
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
9.00
13.00
17.00
10.30
14.30
18.30
www.ztm.gda.pl
297x420_mzkzg_Tw2009_DRUK.indd 1
520
450
50
60 min
Gdynia
Hel
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
9.30
12.30
16.00
19.00
530
450
50
75 min
10.30
13.30
17.00
20.00
Hel
Gdynia
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
11.00
14.30
17.30
20.30
Gdynia
Jastarnia
przyjazd • arrival • ankunft
Muzeum Rybołówstwa
ul. Bulwar Nadmorski 2, tel. (058) 675 05 52
Parafia Wojskowa p.w. św. Pawła z Tarsu
ul. Kmdr. por. Z. Przybyszewskiego 1,
tel. (058) 675 70 41
Parafia Rzymskokatolicka p.w. Bożego Ciała
ul. Wiejska 46, tel. (058) 675 06 13
Muzeum Obrony Wybrzeża
tel. (058) 675 74 88
9.15
12.45
18.15
Jastarnia
Gdynia
odjazd • departure • abfahrt
przyjazd • arrival • ankunft
9.45
15.15
18.45
Latarnia Morska
ul. Bałtycka 3, tel. (058) 675 06 17
12.00
15.30
18.30
21.30
odjazd • departure • abfahrt
8.00
11.30
17.00
Bankomaty
ul. Wiejska 50
ul. Wiejska 77
ul. Dworcowa 1
Miejska Biblioteka Publiczna
ul. Komandorska 2, tel. (058) 675 09 69
Sala Tradycji Garnizonu Hel
ul. Przybyszewskiego 1, tel. (058) 675 70 89
11.00
16.30
20.00
TAXI - tel. 0 602 717 266
www.zkmgdynia.pl
2009-07-08 13:45:00
Stacja Paliw WZW Jantar
tel. (058) 675 43 31
14
SPACER PO HELU
NA POCZĄTKU
W sieci osadniczej polskiego wybrzeża Hel jest niewątpliwie miastem najbardziej
morskim, ponieważ usytuowane jest w Mierzei Helskiej, która należy do obszarów
wielce osobliwych pod względem przyrodniczym w kraju. Niektórzy nazywają ją
najdłuższym molo w Europie.
Legenda kaszubska głosi, że to dziwne wąskie pasmo
piaszczystego lądu jest dziełem Stolemów – przybyłych z północy
olbrzymów, którzy wykorzystali siłę swych mięśni by usypać
mierzeję. Realnie jednak geneza związana jest z dynamiką morza
i wiatru.
Kaszuby to piękny region
Kaszuby są miejscem, w którym historia przez wieki składała różne
legendy i podania.
Jedna z legend powiada, że Bóg chociaż stworzył świat
piękny, nie był szczęśliwy. Ulepił więc z gliny ludzi i ożywił ich. Ale
wśród nich znalazł się jeden uparty i domagał się okrycia i pytał
z pretensją: a kaszuba? Zniecierpliwiony Pan Bóg podarował mu
wreszcie szubę. Stąd nazwa Kaszuba.
Na wizerunek naszego miasta składają się nie tylko
urokliwa przyroda, wdzięczny dla oka krajobraz, słoneczne plaże,
czyste wody i powietrze, ale także żywa regionalna kultura. Jej bogactwem jest niewątpliwie własny język należący do słowiańskiej
grupy językowej. To on jest wyznacznikiem granic naszej małej
ojczyzny.
Kaszubska kultura przejawia się również w hafcie.
Kaszuby mienią się wszystkimi barwami tęczy i to one utrwalone
są w ludowym hafcie. W hafcie puckim spotykamy ciekawe motywy. Do najbardziej charakterystycznych należy motyw mikołajka
będący stylizacją pięknej i chronionej rośliny. Haft był i jest jednym
z najstarszych i najpiękniejszych sposobów ozdabiania odzieży
i przedmiotów codziennego użytku. Należy również wspomnieć
o tradycyjnej kuchni kaszubskiej.
Menu po kaszubsku
W dawnej kuchni kaszubskiej był podział na kuchnię rybackochłopską i mieszczańsko-dworską. Tę pierwszą cechowała skromność
i prostota i pewne ubóstwo. Druga – dworska, pałacowa – była bogata, używano w niej drogich przypraw przywożonych z zamorskich
krajów. Ale zarówno jedna, jak i druga kuchnia, choć tak różne ze
względu na zamożność domu, stanowią dziedzictwo i historię tej
ziemi. Na przykład zupa z żółtej brukwi. Zupa ta o wyjątkowym
smaku była gotowana na Kaszubach od niepamiętnych czasów. Wybierano sporą brukiew, ale tylko żółtą, obierano ze skóry i krajano
w kostkę czy słupki. Gotowano w dużej ilości osolonej wody. Do
wywaru podawano gęsie podroby i mięso, tj. uda, skrzydła, korpusy,
szyję i pokrojoną małą porcję włoszczyzny. Na tej gęsinie powstawał
wyrazisty wywar, brukiew zaś zyskiwała na smaku. Dla zagęszczenia
zupy dodawano pokrojone kartofle, doprawiając wszystko do
smaku majerankiem, pieprzem i solą. Była to bardzo pożywna
zupa zastępująca z powodzeniem obiad dwudaniowy. Gotowano
ją jesienią i zimą, wtedy najlepiej smakowała. Obecnie potrawa ta
znajduje się na liście produktów tradycyjnych.
Szczególną osobliwością Helu jest jego główna ulica,
przy której zachowały się śliczne ryglowe domki rybackie z pierwszej
połowy XIX wieku. W jednym z nich mieści się siedziba Zrzeszenia
Kaszubsko-Pomorskiego.
Ludzie zawsze chętnie tu przybywali, aby pracować,
schronić się przed sztormami czy też po to, by poznać to wyjątkowe
miejsce pełne oryginalnych zabytków i historycznych pamiątek.
Jest to miasto piękne o każdej porze roku.
SPACER PO HELU
15
POLSKI JEST HEL
PLAŻE
Nadmorską
specyfikę
Helu
określa kilkadziesiąt kilometrów
plaż, wydm białych i szarych,
a także roślinność wydmowa:
mikołajek nadmorski, babka nadmorska. Pasma sosnowego lasu
urozmaicają dojście do plaży.
To
idealne
miejsce
dla
wsz ystkich k tór z y mar zą
o odpoczynku, kąpielach morskich i słonecznych, bo przecież
woda otacza Hel z trzech stron.
16
SPACER PO HELU