„MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE
Transkrypt
„MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE
MPU-ORZ2/5044-14/Maz/11 5467/11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU OPRACOWANIE: ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH MGR INś. AGNIESZKA WIECZORKIEWICZ MGR INś. ANNA MOCZKO – FLORA I FAUNA POZNAŃ, PAŹDZIERNIK 2011 R./STYCZEŃ 2012 R.* * NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY WYNIKAJĄCE Z UZYSKANYCH OPINII I DOKONANYCH UZGODNIEŃ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 1. WPROWADZENIE ............................................................................................................................... 3 1.1. Informacje wstępne ........................................................................................................................ 3 1.2. Podstawy formalno-prawne opracowania .......................................................................................... 3 1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania ............................................................................................. 4 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy ............................................................................................ 4 2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .............................................. 7 2.1. PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu............................................................................ 7 2.2. Rzeźba terenu ................................................................................................................................ 8 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe ........................................................................................... 8 2.4. Warunki wodne .............................................................................................................................. 9 2.5. Szata roślinna ................................................................................................................................. 9 2.6. Świat zwierzęcy ............................................................................................................................ 12 2.7. Gleby ........................................................................................................................................... 13 2.8. Klimat lokalny ............................................................................................................................... 13 2.9. Dziedzictwo kulturowe ................................................................................................................... 14 2.10. Jakość powietrza atmosferycznego ................................................................................................. 15 2.11. Klimat akustyczny ......................................................................................................................... 16 2.12. Jakość wód .................................................................................................................................. 17 3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY .................................................................................................. 18 4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ..................................... 20 4.1. Cel opracowania projektu planu ..................................................................................................... 20 4.2. Ustalenia projektu planu ................................................................................................................ 21 4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ................................................................ 23 4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu .................. 25 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ........................ 27 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO .................. 30 6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi ............................................................................................. 30 6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ....................................................................... 32 6.3. Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz .................................................................... 33 6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną ..................................................................................................... 36 6.5. Oddziaływanie na powietrze........................................................................................................... 37 6.6. Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................................... 38 6.7. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe ......................................................................................... 39 6.8. Oddziaływanie na ludzi .................................................................................................................. 39 6.9. Oddziaływanie na zwierzęta ............................................................................................................ 40 6.10.Oddziaływanie na dobra materialne ................................................................................................. 40 6.11.Oddziaływanie na obszary Natura 2000 i inne obszary cenne przyrodniczo .......................................... 41 6.12.Oddziaływanie transgraniczne......................................................................................................... 42 6.13.Pola elektromagnetyczne................................................................................................................ 42 7. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .................................................................................. 43 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE ................................................................................................................................... 43 9. WNIOSKI .......................................................................................................................................... 44 10. STRESZCZENIE ................................................................................................................................. 45 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp. na tle ortofotomapy miasta Poznania 2. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp. na tle mapy topograficznej 3. Hipsometria 4. Mapa glebowa 5. Geologia 6. Projekt mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, MPU 2012r. – etap procedury planistycznej – wyłoŜenie do publicznego wglądu 7. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania 2 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 1. WPROWADZENIE 1.1. Informacje wstępne Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko, dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu. Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XXVII/203/IV/2003 Rady Miasta Poznania z dnia 9 września 2003 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w Poznaniu. Granica wspomnianego powyŜej projektu mpzp. obejmuje tereny znajdujące się w północnej części Poznania, w dzielnicy Stare Miasto. Przedmiotowy obszar projektu planu połoŜony jest na północ od torów kolejowych Północnej Kolejowej Obwodnicy Towarowej, w sąsiedztwie zabudowy budynków Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz zabudowań os. RóŜany Potok, a takŜe w bezpośrednim sąsiedztwie ul. Umultowskiej (poza granicami obszaru mpzp.). Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem projektu planu miejscowego wynosi 17,68 ha. 1.2. Podstawy formalno-prawne opracowania Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko1. W myśl powyŜszej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1 organ administracji opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Natomiast stosownie do art. 50 przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagane jest równieŜ w przypadku wprowadzenia zmian do obowiązującego planu miejscowego. Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu miejscowego wskazuje równieŜ art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a takŜe są przedmiotem społecznej oceny – podlegają wyłoŜeniu do publicznego wglądu, a ustalenia prognozy mogą mieć wpływ na decyzje rady gminy w sprawie uchwalenia planu miejscowego. 1 2 Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z dnia 7 listopada 2008 r. ze zmianami Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie przewidywanego wpływu na środowisko, jaki moŜe mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie planu form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu w prognozie ocenia się relacje pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego, a takŜe aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju. W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określa w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a takŜe dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego. Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57 i 58 ustawy – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem WOOIII.411.427.2011. PW z dnia 03.10.2011r.) oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu (pismem NS-72/1-196(1)/11 z dnia 04.10.2011 r.). 1.4 Wykorzystane materiały i metody pracy Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe: Literatura: • Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, • Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa JeŜ J., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, • Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, • Wśród zwierząt i roślin, Kronika miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002, • Środowisko naturalne miasta Poznania, część I, Urząd Miejski w Poznaniu, wydział Ochrony Środowiska, Poznań 1996. Materiały kartograficzne • mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:2000, • mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000, • mapa glebowo-rolnicza, 4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU • mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2001, • mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2004, • szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D, Państwowy Instytut Geologiczny, 1990. Akty prawne • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami), • Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa, w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami), • Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami), • Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zmianami), • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 ze zmianami), • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019 ze zmianami), • Ustawa z dnia z dnia 28 września 1991 o lasach (Dz. U. 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zmianami), • Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zmianami), • Ustawa z dnia 7 maja 2010r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675), • Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. Nr 92, poz. 1029), 5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami), • Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2010 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz stawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2011 (M. P. Nr 76, poz. 954). Dokumenty, inne dostępne opracowania: • projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, MPU 2012, • Uchwała Nr XXVII/203/IV/2003 Rady Miasta Poznania z dnia 9 września 2003 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w Poznaniu, • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r., • Program ochrony środowiska miasta Poznania na lata 2009-2012, Uchwała Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r., • Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH) (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281), • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2011, • Roczny raport jakości powietrza województwa wielkopolskiego za rok 2010 r., WIOŚ, Poznań 2011 r., • Opracowanie ekofizjograficzne do projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo”, Etap I, część I, Obszary środowiskotwórcze i przyrodniczo cenne wymagające szczególnej ochrony, Borysiak J., Stachowicz W., Czępiński K. Poznań 2002, • „Opracowanie ekofizjograficzne do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO”. Cz. I. Delimitacja obszarów o wiodącej funkcji ekologicznej, oprac. Czaban A., Mielcarek M. z zespołem, Poznań, 2003. Inne źródła: • wizja terenowa (wrzesień 2011 r.) • dokumentacja fotograficzna (MPU, wrzesień 2011 r.) 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU • www.geoinfo.amu.edu.pl • www.poznan.pios.gov.pl. PowyŜsze materiały, w połączeniu z przeprowadzoną wizją terenową, pozwoliły na opracowanie charakterystyki stanu funkcjonowania środowiska w podziale na poszczególne komponenty. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. PosłuŜono się równieŜ metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umoŜliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień ogólności (lub szczegółowości) ustaleń planu. 2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1. PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu Obszar objęty granicami mpzp. dla obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, połoŜony jest w północnej części miasta Poznania, w bezpośrednim sąsiedztwie Północnej Kolejowej Obwodnicy Towarowej oraz ul. Umultowskiej. Szczegółowy przebieg granic analizowanego obszaru został przedstawiony na załącznikach do niniejszej prognozy (zał. 1 i 2). Przedmiotowy obszar obejmuje dwa odrębne tereny. Pierwszy z nich przylega od strony południowej i południowo-zachodniej do ul. Dzięgielowej, od strony zachodniej graniczy z ul. Umultowską, natomiast od strony północnej i północno-wschodniej sąsiaduje z zabudową mieszkaniową jednorodzinną i wielorodzinną os. RóŜany Potok. Obszar ten obejmuje tereny zieleni porośnięte spontanicznie pojawiającą się roślinnością naturalną, połoŜone wzdłuŜ przepływającego (z kierunku północno-zachodniego w kierunku południowo-wschodnim) Strumienia RóŜanego, a takŜe tereny leśne. W chwili obecnej na terenie tym występuje równieŜ pojedyncza zabudowa zagrodowa, zlokalizowana w sąsiedztwie ul. Dzięgielowej. Drugi teren (znajdujący się w granicach mpzp.) obejmuje powierzchniowo znacznie mniejszy obszar, połoŜony między torami kolejowymi, a przedłuŜeniem ul. Dzięgielowej w kierunku zabudowy kampusu Uniwersytetu im. A. Mickiewicza na Umultowie Morasku. Podobnie jak we wspomnianym powyŜej przypadku, występują tu tereny leśne oraz tereny porośnięte roślinnością niską. Wspomniane tereny połoŜone są w obrębie północnego (naramowickiego) klina zieleni, obejmującego tereny zieleni zlokalizowane wzdłuŜ doliny Warty oraz w obrębie całego Moraska. 7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Ponadto, znajdują się one w granicach dawnego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Morasko”3. W ich granicach nie stwierdzono występowania obszarów włączonych do sieci „Natura 2000”, jak równieŜ obszarów i obiektów objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. W trakcie szczegółowych inwentaryzacji przeprowadzonych w latach ubiegłych4 stwierdzono natomiast obecność siedlisk podlegających ochronie na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14.08.2001r w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie5 2.2. Rzeźba terenu Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski (wg. J. Kondrackiego), omawiany teren znajduje się w obrębie naleŜącego do makroregionu Pojezierze Wielkopolskie (315.5) mezoregionu Pojezierza Poznańskiego (315.51). Cały obszar Moraska – Radojewa – Umultowa stanowi obszar o wyjątkowo urozmaiconej (jak na warunki nizinne) rzeźbie terenu, będącej efektem działalności lądolodu plejstoceńskiego, przede wszystkim zlodowacenia bałtyckiego – stadiału poznańskiego. Analizowany obszar charakteryzuje się wyraźnym obniŜeniem terenu w kierunku doliny Strumienia RóŜanego oraz wywyŜszeniem terenów znajdujących się w rejonie północnej (w sąsiedztwie os. RóŜany Potok) i południowej (w sąsiedztwie torów kolejowych) granicy. NajniŜszymi rzędnymi charakteryzują się tereny połoŜone w bezpośrednim sąsiedztwie Strumienia RóŜanego (80-82 m n.p.m.), natomiast najwyŜsze wysokości odnotowano w obrębie południowego fragmentu terenu, znajdującego się w sąsiedztwie torów kolejowych (92 m n.p.m.). 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe W rejonie omawianego terenu osady czwartorzędowe reprezentowane są przez namuły piaszczyste den dolinnych oraz piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe poziomu sandrowego I. Namuły piaszczyste den dolinnych, będące holoceńskimi utworami powstałymi na skutek procesów akumulacji rzecznej, występują w sąsiedztwie doliny Strumienia RóŜanego. Piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe poziomu sandrowego I, występujące na pozostałych terenach zlokalizowanych w granicach mpzp., odpowiadają typowej proglacjalnej sedymentacji sandrowej. Utwory trzeciorzędowe reprezentowane są przez iły, mułki (miejscami piaski), zalegające na warstwie piasków, mułków i iłów (z przewarstwieniami węgla brunatnego). 3 zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Morasko” został powołany Uchwałą nr CV/610/94 Rady Miejskiej Poznania z dnia 10 maja 1994r. w sprawie utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr 12 poz. 126). Ze względu na wejście w Ŝycie ustawy z dnia 7 grudnia 2000r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2001 Nr 3, poz. 21) tereny te straciły status ochronny. 4 Opracowanie ekofizjograficzne do projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo”, Etap I, część I, Obszary środowiskotwórcze i przyrodniczo cenne wymagające szczególnej ochrony, Borysiak J., stachowicz W, Czępiński K. Poznań 2002, 5 Dz. U. Nr 92, poz. 1029 8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 2.4. Warunki wodne Rozpatrywane tereny naleŜą do dorzecza rzeki Warty i połoŜone są w zasięgu działu wodnego III rzędu. W granicach analizowanego obszaru wody powierzchniowe reprezentowane są przede wszystkim przez Strumień RóŜany (RóŜany Potok), przepływający przez obszar znajdujący się w sąsiedztwie ul. Umultowskiej i os. RóŜany Potok. Strumień RóŜany jest lewostronnym dopływem rzeki Warty. Łączna długość cieku wynosi 5,7 km, natomiast powierzchnia jego zlewni wynosi 10,1 km2. PoniŜej ul. Umultowskiej do Strumienia RóŜanego wpada okresowo płynący ciek, prowadzący wody spływające z kierunku Hub Moraskich oraz Umultowa. Występujące w granicach opracowania cieki cechuje wyraźna zmienność przepływu w ciągu roku. Wiosną są one znaczne, a pod koniec lata ulegają znacznemu obniŜeniu (ciek płynący z rejonu Hub Moraskich jest ciekiem okresowo suchym). Spływ powierzchniowy wód opadowych i roztopowych dokonuje się w kierunku doliny Warty. Zasoby uŜytkowych wód podziemnych w zasięgu opracowania są w zasadzie niewielkie. W utworach czwartorzędowych pierwszym, mało zasobnym poziomem jest poziom wód gruntowych. Zgodnie z Mapa Hydrograficzną6 w skali 1:50000 głębokość występowania pierwszego zwierciadła wód podziemnych na zdecydowanej większości terenów znajdujących się w granicach projektu mpzp. wynosi ok. 1,0 m p.p.t. Na niewielkich fragmentach terenu (m. in. po północnej stronie ul. Dzięgielowej, w rejonie torów kolejowych) głębokość zalegania pierwszego zwierciadła wód podziemnych jest nieco większa i wynosi 2,0 m p.p.t. Zasilanie poziomu wód gruntowych następuje głównie poprzez infiltrację opadów atmosferycznych. Niewielka miąŜszość utworów piaszczystych i drenujące działanie dolin cieków wodnych sprawiają, Ŝe po okresie sezonowych wezbrań wiosennych zwierciadło wody ulega szybkiemu obniŜeniu. NaleŜy równieŜ zaznaczyć, iŜ z uwagi na podatność gruntów na infiltrację, wody podziemne naraŜone są na zanieczyszczenie. Poziom wodonośny trzeciorzędowy, związany przede wszystkim z utworami piaszczystymi miocenu, jest poziomem subartezyjskim, napiętym przez nieprzepuszczalna warstwę tzw. iłów poznańskich. Zwierciadło wody stabilizuje się na głębokości kilku lub kilkunastu metrów poniŜej powierzchni terenu7. 2.5. Szata roślinna Obszar objęty projektem planu wchodzi w skład północnego strukturalnego klina zieleni, współtworzącego klinowo-pierścieniowy system zieleni miasta Poznania, wykształconego wzdłuŜ doliny rzeki Warty – korytarza ekologicznego rangi regionalnej. Dolina Strumienia RóŜanego (niewielkiego dopływu Warty), decydująca o ekologicznym charakterze terenu, stanowi korytarz ekologiczny rangi 6 Mapa Hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Geomat Sp. z o.o., Poznań 2001, druk Geokart-International, Rzeszów 2001 7 Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000, ark. Poznań (471), Chmal R., Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1997 9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU lokalnej. Dolina Strumienia RóŜanego i zasilających go cieków wodnych wraz z terenami leśnymi i łąkami wchodzi w skład obszaru węzłowego o szczególnym znaczeniu w systemie przyrodniczym miasta. Obszar dzięki swojej dominującej funkcji ekologicznej stanowi cenny teren do badań naukowych - teren charakteryzujący się szczególną aktywnością biologiczną o fundamentalnym znaczeniu dla funkcjonowania środowiska.8 Strumień RóŜany, płynący płytkim otwartym kortem, wraz z wąskim pasem terenu, skupiskami wierzb (Salix), zbiorowiskami szuwarowo-łąkowymi (po zachodniej stronie ul. Umultowskiej) oraz szerszą śródleśną doliną wraz z łęgiem wierzbowo-topolowym, łęgiem olszowym i roślinnością szuwarową (po wschodniej stronie ul. Umultowskiej), stanowi węzeł ekologiczny I rzędu (Zał. 7 fot. 2 i 3). Zachowanie biotopów tego węzła w moŜliwie naturalnym stanie wymaga czynnej, rygorystycznej ochrony i jest warunkiem dla utrzymania ekologicznej ciągłości przestrzennej w tej części klina zieleni. Przylegające do Strumienia szuwary, łąki, ugory, zadrzewienia śródpolne i tereny leśne, stanowią węzły ekologiczne II rzędu - wspomagające i uzupełniające w stosunku do Strumienia RóŜanego (wymagające ochrony i rehabilitacji). W składzie węzła ekologicznego I rzędu wyróŜnia się szczególnie cenny teren po wschodniej stronie ul. Umultowskiej, obejmujący rozwidlenie cieków wodnych (wraz z suchym borem sosnowym, przechodzącym w łęgi wierzbowo-topolowe) i dalszy bieg Strumienia do ul. Dzięgielowej wraz z tworzonymi z jego udziałem wilgotnymi biotopami łęgów olszowych (Fraxino-Alnetum) i biotopami szuwarowo-bagiennymi. Teren ten był proponowany w opracowaniu ekofizjograficznym z 2002 r. autorstwa prof. dr hab. Janiny Borysiak i dr Wojciecha Stachnowicza9, do uznania za uŜytek ekologiczny, poniewaŜ w swoim składzie siedliskowym zawiera siedliska podlegające ochronie w myśl Rozporządzenia Ministra Środowiska z 14. 08. 2001 r.10 Siedliska te, zachowane w stanie zbliŜonym do naturalnego, wykształciły się zajmując teren na północny-zachód od zakrętu ul. Dzięgielowej - tworzą je ulegające zanikowi zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) oraz olzy i łozowiska (Alnetea glutinosae). Zbiorowisko łąk trzęślicowych ulega powolnej sukcesji ekologicznej zmieniając się w wilgotną łąkę zarastającą ziołoroślami (zarasta głównie nawłocią kanadyjską Solidago canadensis i zakrzewieniami). Podmokłe warunki gruntowe na terenie objętym projektem planu nie pozwoliły potwierdzić występowania kozłka dwupiennego (Valeriana dioika), zaliczanego do roślin naczyniowych zagroŜonych wymarciem w Wielkopolsce – gatunku wymienionego w ww. opracowaniu. Proponowany uŜytek ekologiczny został od roku 2002 uszczuplony o fragment terenu prywatnego. Z otwartego terenu w obrębie zespołu lasu łęgowego typu Circaeo-Alnetum, z dominującym gatunkiem olszy czarnej (Alnus glutinosa) wydzielono ogrodzeniem z siatki ogrodowej 8 Opracowanie ekofizjograficzne do projektu mpzp. Morasko – Radojwo – Umultowo cz. I. Deliminacja obszarów o wiodącej funkcji ekologicznej , A.Czaban, M.Mielcarek i in , Poznań , 2003r. 9 Opracowanie ekofizjograficzne do projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo”, Etap I, część I, Obszary środowiskotwórcze i przyrodniczo cenne wymagające szczególnej ochrony, Borysiak J., Stachowicz W, Czępiński K. Poznań 2002, 10 Dz.U.01.92.1029 z 3.09.2001r. 10 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU teren posesji prywatnej. Ogrodzenie obsadzono tujami (Thuja occidentalis), załoŜono trawnik, zbudowano skalny mur oporowy i zbiornik retencyjny. Urządzona i ogrodzona część ogrodowa posesji przewęziła korytarz ekologiczny dochodząc na odległość przejazdu do rzędu olszy czarnej, porastającego krawędź koryta Strumienia RóŜanego. Teren tego zespołu w trakcie inwentaryzacji nosił wiele śladów bytowania dzików. Węzeł ekologiczny II rzędu tworzą: 1. Bory sosnowe: - w części połoŜonej na zachód od ul. Umultowskiej, przy północnej krawędzi towarowej obwodnicy kolejowej, - w części połoŜonej na wschód od ul. Umultowskiej między os. RóŜany Potok, a drogą wzdłuŜ kolektora sanitarnego, - w części połoŜonej na wschód od ul. Umultowskiej, przy północnej krawędzi ul. Dzięgielowej do leśnej polany przy tejŜe ulicy. Suche bory sosnowe stanowiące zespół Cladonio-Vaccinietalia, będące lasami ochronnym dla Strumienia RóŜanego, tworzone są przez około 60-letnie, sztuczne nasadzenia sosny pospolitej (Pinus sylvestris). Lasy te stanowiące otulinę dla biocenoz olsowo-szuwarowych, wymagają ochrony aktywnej, związanej ze stopniową przebudową drzewostanu w kierunku drzewostanu liściastego. Bór graniczący z obwodnicą kolejową od strony ul. Umultowskiej w swoim środkowym piętrze zdominowany jest przez młode drzewka czeremchy pospolitej (Prunus padus) i dębu szypułkowego (Quercus robur). W jego poszyciu przewaŜają trawy (zał. 7, fot. 4). 2. Ugory rolnicze i łąki którymi porośnięte są trzy tereny: - w części połoŜonej na zachód od ulicy Umultowskiej na północ od boru sosnowego do szuwarów przy Strumieniu RóŜanym – ugór zdominowany przez nawłoć kanadyjską (Solidago canadensis) i przymiotno kanadyjskie (Erigeron canadensis) i inne gatunki synantropijne z miejscowo wykształconymi połaciami psammofilnych muraw napiaskowych (zał. 7, fot. 1), - w części połoŜonej na zachód od ulicy. Umultowskiej na północ od Strumienia RóŜanego naturalna wilgotna łąka – uŜytek zielony. - po północnej stronie od zakrętu ul. Dzięgielowej na wschód o zabudowanej posesji – ugór z połaciami psammofilnych muraw napiaskowych (zał. 7, fot. 12). 3. Leśna polana dostępna z ul. Dzięgielowej, od zachodu osłonięta borem sosnowym, od wschodu dąbrową i od północy otwarta na Strumień RóŜany z łęgiem olszowymi. Teren jest porośnięty trawą i kilkoma drzewami brzozy brodawkowej (Betula verrucosa) i samosiejkami czeremchy pospolitej i grochodrzewu (Robinia pseudoacacia). Teren pełni funkcję rekreacyjną jest regularnie koszony, ma wyznaczone miejsce do palenia ogniska i posiada drewnianą szopę z doprowadzonym zasilaniem. (zał. 7, fot. 7 i 8). 4. Dąbrowa po północnej stronie ul. Dzięgielowej otoczona od zachodu leśną polaną od wschodu granicząca z prywatną posesją i od północy otwarta na Strumień RóŜany z łęgiem olszowym. W drzewostanie tworzącym zespół spinetyzowanej kwaśnej dąbrowy Calamagrostip-Quercetum 11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU rosną dęby szypułkowe (Quercus robur). Sporadycznie w drzewostanie pojawia się grab pospolity (Carpinus betulus), na obrzeŜach dąbrowy rosną skupiska złoŜone z drzew sosny pospolitej (Pinus sylvestris), brzozy brodawkowatej (Betula verrucosa) czeremchy pospolitej (Prunus padus) i grochodrzewu (Robinia pseudoacacia). W drzewostanie zdarzają się okazy dębów osiągające obwód około 340cm. (zał. 7, fot. 9 i 10). 5. Zabudowana część posesji prywatnej przy ulicy Dzięgielowej. Teren zagospodarowany typową zielenią ozdobną – trawnikami i kompozycjami z drzew i krzewów iglastych. (Zał. 7 fot. 11 i 12). 2.6. Świat zwierzęcy Na terenie objętym planem występują gatunki zwierząt charakterystyczne dla środowiska wodnego, terenów wilgotnych łąk, wilgotnego biotopu łegowo-olszowego oraz suchego boru sosnowego i dąbrowy. W trakcie przeprowadzonej inwentaryzacji zaobserwowano w wodach Strumienia RóŜanego zatoczka pospolitego (Planorbis planorbis) oraz błotniarkę stawową (Lymnaea stagnalis). Generalnie na terenach całego planu często spotykane są róŜne gatunki ślimaków (Gastropoda), w tym bardzo łatwy do zaobserwowania ślimak winniczek (Helix pomatia; podlegający ochronie prawnej). Wilgotne biotopy Moraska sprzyjają występowaniu wielu gatunków chronionych płazów i gadów. Z publikacji11 dotyczących Moraska wynika, Ŝe z terenu rezerwatu Meteoryt Morasko lub zbiorników wodnych przy terenach uniwersyteckich za pośrednictwem naturalnego korytarza ekologicznego, jakim jest Strumień RóŜany, mogą na teren objęty planem zawędrować takie płazy jak: kumak nizinny (Bombina bombina), grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) oraz gady tj. zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix) i padalec zwyczajny (Anguis fragilis). O duŜym prawdopodobieństwie występowania tych zwierząt świadczą bieŜące relacje mieszkańców, udzielane na terenach połoŜonych w dalszym biegu Strumienia RóŜanego przy ul. Dzięgielowej i poniŜej ul. Naramowickiej. Wilgotne warunki występujące na terenie planu tworzą dogodne siedliska dla obserwowanej przy zbiornikach wodnych (przy ul. Umultowskiej) ropuchy szarej (Bufo bufo) i Ŝaby wodnej (Rana esculena). Z gadów w pobliŜu terenów kolejowych zaobserwowano jaszczurkę zwinkę (Lacerta agilis). Najłatwiejszymi do zaobserwowania, często pojawiającymi się w obrębie terenów leśnych, szczególnie w pobliŜu Strumienia RóŜanego są dziki (Sus scrofa), sarny (Capreolus capreolus) i lisy (Vulpes vulpes). Teren dąbrowy przy ul. Dzięgielowej jest regularnym miejscem Ŝerowania dzików w porze opadania Ŝołędzi, a strumień szlakiem wędrówek do kolejnych miejsc Ŝerowania lub kąpieli błotnych. Wraz z przebudową układu komunikacyjnego na terenach leśnych przylegających do ulic moŜna napotkać ślady rozrycia ściółki leśnej i inne ślady zniszczeń wokół miejsc gdzie sporadycznie wyrzucono odpady o charakterze spoŜywczym - zwierzęta chętnie Ŝywią się tymi odpadami. Obszar objęty opracowaniem, przez swój zróŜnicowany skład biotopów leśnych, śródpolnych i wodnych o charakterze seminaturalnym i naturalnym, zapewnia warunki do bytowania wielu przedstawicieli róŜnych zwierząt z grup: owadów, mięczaków, płazów, gadów, ptaków i ssaków. 11 Wśród zwierząt i roślin, Kronika miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2002. 12 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 2.7. Gleby Z uwagi na połoŜenie w granicach projektu mpzp. dwóch odrębnych obszarów, analizę gleb przeprowadzono w odniesieniu do kaŜdego z nich z osobna. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na mapie glebowo-rolniczej, w obrębie pierwszego obszaru, zlokalizowanego między ul. Umultowską a ul. Dzięgielową, występują przede wszystkim tereny łąkowe klasy V zaliczane do uŜytków zielonych słabych i bardzo słabych (gleby torfowe i mułowo-torfowe). Towarzyszą im tereny leśne, w obrębie których stwierdzono obecność gleb brunatnych wyługowanych i brunatnych kwaśnych, wykształconych piaskach słabogliniastych zalegających na piaskach luźnych. W niewielkim stopniu występują tu równieŜ gleby rolniczo nieprzydatne, nadające się pod zalesienie (północna część analizowanego obszaru, połoŜona w sąsiedztwie os. RóŜany Potok). W obrębie obszaru połoŜonego wzdłuŜ linii kolejowej (Północnej Towarowej Obwodnicy Poznania) występują tereny leśne na glebach zaliczanych do klasy IV i V oraz grunty rolne klasy IV. Ze względu na zróŜnicowanie w sposobie zagospodarowania terenów objętych granicą projektu planu miejscowego, zróŜnicowany jest równieŜ stopień przekształcenia gleb. Na terenie, na którym powstała zabudowa, gleby uległy przekształceniom, na skutek działalności człowieka. Naturalna gleba nie spełnia wymogów technicznych jakie są wymagane przy tego typu inwestycjach, w związku z czym, w celu uzyskania odpowiednich właściwości gruntu dokonuje się przemieszczenia duŜych mas ziemnych, utwardzenia oraz wzbogacenia podłoŜa o materiały mineralne takie jak: piasek, Ŝwir, cement i inne. Działania te doprowadziły do utraty naturalnych właściwości fizycznych, chemicznych oraz biologicznych gleby na terenie, na którym zlokalizowana została zabudowa. W pewnym stopniu przekształcenia dotyczą równieŜ gleb na terenach przylegających do znajdujących się poza granicami projektu mpzp. szlaków komunikacji kołowej (ul. Umultowska, ul. Dzięgielowa) oraz linii kolejowej (Północnej Towarowej Obwodnicy Kolejowej). Stosunkowo najmniej przekształcone pozostały gleby na terenach połoŜonych wzdłuŜ doliny Strumienia RóŜanego oraz w obrębie terenów leśnych. 2.8. Klimat lokalny Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak teren całego Poznania, naleŜy do Regionu Środkowowielkopolskiego. Warunki klimatyczne w Poznaniu w znacznym stopniu ukształtowane zostały poprzez napływające w kierunku miasta masy powietrza. Dominującymi masami powietrza, szczególnie w okresie letnim i jesiennym, są masy powietrza polarno - morskiego, które napływają znacznie częściej niŜ powietrze polarno - kontynentalne. Najrzadziej pojawiają się masy powietrza arktycznego oraz zwrotnikowego. Najczęściej przemieszczającymi się nad terenami Poznania frontami są fronty chłodne, powodujące znaczne wahania ciśnienia, odczuwalny spadek temperatury powietrza oraz wzrost prędkości wiatru. Zjawiskom tym towarzyszy równieŜ występowanie opadów, często o znacznej 13 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU gwałtowności. Średnio w ciągu roku notowanych jest w Poznaniu 67 dni, w których przemieszczają się fronty chłodne i 42, w których przemieszczają się fronty ciepłe. NajdłuŜej obserwowany jest okres bezfrontowy i wynosi on 230 dni w roku. Średnia roczna wielkość ciśnienia atmosferycznego wynosi dla Poznania 1005 hPa. Największe wahania ciśnienia obserwowane są dla okresu zimowego (w okresie od grudnia do lutego wahania mogą osiągnąć wartość 73 hPa), podczas gdy w okresie letnim ciśnienie waha się w niewielkich granicach (amplituda nie przekraczająca 34 hPa). Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania naleŜy do najniŜszych w kraju. Pomiary wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań Ławica wykazały, Ŝe średnia wartość opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1960 – 2002)12 wynosiła 527,0mm. Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. NajwyŜsze średnie miesięczne z temperaturą wynoszącą 19°C są notowane w czerwcu i lipcu, najniŜsze w miesiącach zimowych (np. luty 2007 r. ze średnią temperaturą miesięczną na poziomie 0,8°C). W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 8,2°C. Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta, a w szczególności na stęŜenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła wiatru. Dla obszaru miasta Poznania stwierdzono największą częstość występowania wiatrów z sektora zachodniego, o dość niewielkiej sile (średnia roczna wartość wynosi 3,5m/s). Wiatry silne i bardzo silne zdarzają się sporadycznie, a częstość ich występowania moŜna określić na poziomie 1%. Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zaleŜna jest od pory roku. NajwyŜszą wartość osiąga w okresie zimowym, kiedy dochodzi do 88%, najniŜsza natomiast jest w miesiącach letnich, takich jak czerwiec, kiedy osiąga wartość 70%. Zaobserwować moŜna równieŜ istotny wpływ czynników związanych z działalnością człowieka na kształtowanie się klimatu charakterystycznego dla aglomeracji miejskiej. NajwaŜniejszym czynnikiem wpływającym na ten stan rzeczy jest wielkość emisji pyłów i gazów oraz pary wodnej, która wpływa na specyficzne kształtowanie się klimatu w poszczególnych rejonach miasta. Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania naleŜy do najdłuŜszych w kraju i wynosi 220 dni. 2.9. Dziedzictwo kulturowe Na omawianym terenie nie występują zabytki objęte ochroną konserwatorską w rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r., o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 13. W granicach analizowanego terenu nie stwierdzono równieŜ lokalizacji punktowych i obszarowych stanowisk archeologicznych. 12 13 Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu; www.geoinfo.amu.edu.pl (Dz. U. 03.162.1568 z późn. zmianami) 14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 2.10. Jakość powietrza atmosferycznego Na kształtowanie lokalnej jakości powietrza na danym terenie największy wpływ ma lokalizacja i charakter źródeł emisji oraz sposób dotychczasowego zagospodarowania przestrzennego. Na higienę atmosfery wpływają równieŜ czynniki związane z ukształtowaniem terenu i naturalnymi moŜliwościami „przewietrzenia” terenu. Teren objęty projektem mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu obejmuje przede wszystkim tereny leśne oraz tereny zieleni otwartej. Terenom tym towarzyszy pojedyncza zabudowa zagrodowa, zlokalizowana na działce przylegającej do ul. Dzięgielowej oraz niewielki obiekt infrastruktury technicznej – kanalizacji, zlokalizowany w rejonie zabudowań os. RóŜany Potok. Przez analizowany teren nie przebiegają szlaki komunikacji kołowej lub kolejowej. Z uwagi na dotychczasowy sposób zagospodarowania omawianego obszaru moŜna stwierdzić, iŜ jedynym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, zlokalizowanym w obszarze projektu mpzp., jest instalacja grzewcza funkcjonująca w obrębie istniejącej zabudowy zagrodowej. Eksploatacja wspomnianej instalacji wiąŜe się z sezonową emisją zanieczyszczeń (okres grzewczy), jednakŜe ich ilość nie stanowi jakiegokolwiek zagroŜenia dla dotrzymania obowiązujących standardów jakości powietrza atmosferycznego. NaleŜy równieŜ zauwaŜyć, Ŝe istniejące tu budynki mieszkalne zostały wybudowane w ostatnich latach i najprawdopodobniej zostały wyposaŜone w instalację grzewczą bazującą na wykorzystaniu paliw o niŜszych wskaźnikach emisji. Większe znaczenie dla kształtowania lokalnej jakości powietrza ma natomiast bezpośrednie sąsiedztwo ul. Umultowskiej oraz ul. Dzięgielowej, które poza umoŜliwieniem dojazdu do istniejącej w sąsiedztwie obszaru mpzp. zabudowy (mieszkaniowej jak i usługowej) stanowią równieŜ alternatywę dla kierowców udających się w kierunku Piątkowa z rejonu Umultowa, Radojewa, a takŜe Bolechowa czy Murowanej Gośliny. Emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych z tych terenów jest duŜa, jednak nie przekracza określonych przepisami dopuszczalnych poziomów stęŜeń (poza granicami pasa drogowego) i nie stanowi zagroŜenia dla przekroczenia obowiązujących norm na terenach znajdujących się w granicach mpzp.. Z uwagi na fakt, iŜ część ul. Umultowskiej (na północ od torów kolejowych) stanowi droga o nawierzchni gruntowej, moŜliwe jest występowanie lokalnego i czasowego wzrostu poziomu zapylenia w jej bezpośrednim sąsiedztwie (szczególnie w okresie suszy). W pewnym stopniu na wzrost zapylenia w granicach mpzp. oddziałuje równieŜ przebiegająca poza południowymi granicami obszaru opracowania Północna Kolejowa Obwodnica Towarowa. Ze względu na brak punktów pomiarowych, zlokalizowanych w niewielkiej odległości od omawianego terenu, analizę jakości powietrza atmosferycznego przeprowadzono na podstawie wykonywanej przez WIOŚ rocznej oceny jakości powietrza dla poszczególnych stref14, wyznaczonych 14 Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Poznań 2011 15 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU w oparciu o ustawę Prawo ochrony środowiska15. Teren będący przedmiotem niniejszego opracowania znajduje się w granicach strefy aglomeracja poznańska. Wykonana przez WIOŚ w 2010 r. ocena jakości powietrza atmosferycznego pod kątem ochrony zdrowia, obejmowała określenie stęŜeń dwutlenku azotu (NO2), dwutlenku siarki (SO2), tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), pyłu 2,5, pyłu PM10, ozonu (O3), ołowiu (Pb), arsenu (As), niklu (Ni) i kadmu (Cd). Na podstawie uzyskanych wyników, obszar miasta Poznania został zaliczony do klasy A, w której stęŜenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych oraz poziomów celów długoterminowych. Wyjątek stanowiła tu klasyfikacja danych określających stęŜenia pyłu PM10 oraz benzo(a)pirenu. Stwierdzono występowanie przekraczających poziom docelowy podwyŜszonych stęŜeń benzo(a)pirenu, a takŜe przekroczeń dla dopuszczalnego poziomu dla 24 – godzinnych stęŜeń pyłu PM10 (tylko w sezonie grzewczym), na skutek czego cała aglomeracja poznańska została zaklasyfikowana do strefy C. 2.11. Klimat akustyczny W stanie istniejącym, obszary znajdujące się w granicach projektu planu obejmują przede wszystkim tereny leśne oraz tereny porośnięte spontanicznie pojawiającą się roślinnością niską. Na obszarze zlokalizowanym między ul. Dzięgielową, ul. Umultowską oraz os. RóŜany Potok znajdują się natomiast pojedyncze budynki zabudowy zagrodowej, zlokalizowanej na działce sąsiadującej od południa z ul. Dzięgielową. Na całym analizowanym terenie nie występują tereny komunikacyjne. Spośród wymienionych powyŜej form zagospodarowania, standardy akustyczne w środowisku definiuje się jedynie dla terenów zabudowy zagrodowej – na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska16 oraz rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku17. W granicach obszaru opracowania nie stwierdzono obecności obiektów stanowiących źródło emisji hałasu, jednakŜe część terenów znajdujących się na analizowanym obszarze znajduje się w zasięgu oddziaływania hałasu komunikacyjnego, generowanego przez zlokalizowane poza granicami mpzp. ul. Umultowską oraz Północną Kolejową Obwodnicę Towarową. Zgodnie z informacjami przedstawionymi na Mapie akustycznej18, niemal cały południowy obszar leŜący w granicach mpzp. naraŜony jest na niekorzystne oddziaływanie hałasu kolejowego, generowanego przez linię kolejową przylegającą do jego południowej granicy. Zasięg izolinii LDWN = 55dB nie obejmuje natomiast północnego terenu znajdującego się w granicach projektu mpzp. (izolinia ta sięga jedynie północnej krawędzi ul. Dzięgielowej). Podobna sytuacja występuje w przypadku zasięgu izolinii LN = 50 dB, 15 16 17 18 art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z dnia 23 stycznia 2008r.) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, tekst jednolity, z późniejszymi zmianami) rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH) (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281) 16 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU określającej zasięg hałasu kolejowego w porze nocnej. Hałas kolejowy nie stanowi zatem zagroŜenia dla dotrzymania standardów akustycznych dla terenu zabudowy zagrodowej, połoŜonego w sąsiedztwie ul. Dzięgielowej. Przytoczona Mapa akustyczna11 nie zawiera oceny zagroŜenia hałasem samochodowym od ul. Dzięgielowej, znajdującej się poza granicami projektu mpzp.. W niewielkim stopniu, na klimat akustyczny obszarów znajdujących się w granicach omawianego mpzp., wpływa równieŜ ruch kołowy na ul. Umultowskiej (w szczególności fragment połoŜony poniŜej torów kolejowych). Zgodnie z informacjami przedstawionymi na cytowanej wcześniej Mapie akustycznej, zasięg izolinii LDWN = 55- 60dB oraz LN = 50 - 55 dB obejmuje jedynie niewielki fragment obszaru u zbiegu ul. Umultowskiej oraz ul. Dzięgielowej. Reasumując, istniejąca w granicach mpzp. zabudowa zagrodowa, dla której zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa określono standardy akustyczne, nie znajduje się w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania hałasu samochodowego i kolejowego, generowanego przez źródła zlokalizowane poza granicami projektu planu. ZagroŜenia dla klimatu akustycznego w środowisku19 na obszarze planu (w stanie istniejącym) nie stanowi równieŜ hałas lotniczy, związany z przelotami cywilnymi. 2.12. Jakość wód Od 2007 roku ocena jakości wód powierzchniowych i podziemnych prowadzona jest dla jednolitych części wód (JCW, JCWPd). W 2010 r. zakres i częstotliwość badań zgodne były z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych20. Na analizowanym terenie wody powierzchniowe są reprezentowane przez fragment Strumienia RóŜanego (o łącznej długości 5,7 km) oraz wspomnianego juŜ wcześniej okresowo suchego cieku, dopływającego do Strumienia RóŜanego z rejonu Hub Moraskich oraz Umultowa. Ze względu na wielkość oraz znaczenie ww. cieków dla bilansu wodnego miasta Poznania brak jest szczegółowych parametrów opisujących jakość wód powierzchniowych w rejonie przedmiotowego projektu planu. Jak wcześniej wspomniano, ocena jakości wód podziemnych prowadzona jest dla jednolitych części wód podziemnych (JCWPd). Miasto Poznania połoŜone jest w obrębie jednolitej części wód podziemnych nr 62, w obrębie której prowadzeniem badań jakości wód zajmuje się Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie. Badania przeprowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny na terenie województwa wielkopolskiego (obejmujące lata 2008-2009) dotyczyły analizy jakości wód podziemnych jedynie w obrębie trzech jednolitych części wód podziemnych zagroŜonych nieosiągnięciem dobrego stanu. 19 20 Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH) (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281) Dz. U. Nr 81, poz. 685 17 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Do części tych zaliczono równieŜ JCWPd nr 62, obejmującą swym zasięgiem obszar miasta Poznania. Niestety Ŝaden z punktów pomiarowych nie był połoŜony w granicy miasta. W 2008 r., w punktach pomiarowych zlokalizowanych najbliŜej Poznania, stwierdzono obecność wód o dobrej jakości, natomiast w 2009 r. wody te charakteryzowały się jedynie zadowalającą jakością21. Badania przeprowadzone w roku 2010 określiły stan ilościowy oraz stan chemiczny wód podziemnych jako dobry22. 3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY Na obszarze objętym projektem mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu nie występują zasoby przyrodnicze objęte prawną ochroną w formie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, uŜytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego oraz pomników przyrody, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Biorąc powyŜsze pod uwagę, nie stwierdzono występowania ograniczeń w realizacji załoŜeń projektu mpzp., wynikających z występowania na omawianym obszarze wspomnianych form ochrony przyrody. NaleŜy jednak wspomnieć, iŜ analizowany obszar znajduje się w granicach dawnego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Morasko”23, powołanego m.in. w celu ochrony biotopów ekstensywnie uŜytkowanych łąk. W trakcie szczegółowych inwentaryzacji, przeprowadzonych w latach ubiegłych24, stwierdzono natomiast obecność siedlisk podlegających ochronie na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14.08.2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie25. We wspomnianym opracowaniu potwierdzono występowanie na terenie analizowanego projektu mpzp. olsów i łozowisk, a takŜe zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych (Molinion). Ponadto, stwierdzono równieŜ stanowiska roślin naczyniowych, zagroŜonych wymarciem w Wielkopolsce (kozłek dwupienny Valeriana dioica) oraz zespołów roślinnych zagroŜonych wymarciem w Wielkopolsce (ubogie łąki trzęślicowe Selino carvifoliae – Molinietum). Na omawianym obszarze nie występują równieŜ pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj.: główne zbiorniki wód podziemnych, ujęcia wody oraz ich strefy ochronne, obszary ciche w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest równieŜ zlokalizowany w zasięgu obszarów, na których obowiązują ograniczenia w zagospodarowaniu 21 22 23 24 25 Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2008, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2009, Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2011, zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Morasko” został powołany Uchwałą nr CV/610/94 Rady Miejskiej Poznania z dnia 10 maja 1994r. w sprawie utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr 12 poz. 126). Ze względu na wejście w Ŝycie ustawy z dnia 7 grudnia 2000r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2001 Nr 3, poz. 21) tereny te straciły status ochronny. Opracowanie ekofizjograficzne do projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo”, Etap I, część I, Obszary środowiskotwórcze i przyrodniczo cenne wymagające szczególnej ochrony, Borysiak J., stachowicz W, Czępiński K. Poznań 2002, Dz. U. Nr 92, poz. 1029 18 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU i uŜytkowaniu terenów, np. obszarów ograniczonego uŜytkowania lub obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi. Wyjątek stanowią grunty leśne, które obecnie występują na omawianym obszarze w trzech enklawach, których łączna powierzchnia wynosi 9,18 ha. Lasy, ze względu na połoŜenie w granicy administracyjnej miasta, uznawane są za lasy ochronne. Stosownie do ustawy z dnia z dnia 28 września 1991 o lasach26 ochrona gruntów leśnych polega na: 1) ograniczaniu przeznaczania ich na cele nieleśne lub nierolnicze; 2) zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów leśnych oraz szkodom w drzewostanach i produkcji leśnej, powstającym wskutek działalności nieleśnej i ruchów masowych ziemi; 3) przywracaniu wartości uŜytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów leśnych wskutek działalności nieleśnej; 4) poprawianiu ich wartości uŜytkowej oraz zapobieganiu obniŜania ich produkcyjności; 5) ograniczaniu zmian naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego naleŜy uwzględnić ustalenia planów urządzenia lasu dotyczące granic i powierzchni lasów, w tym lasów ochronnych. Wśród problemów ochrony środowiska występujących na omawianym obszarze wskazać moŜna równieŜ fakt zaśmiecania terenów zieleni otwartej wzdłuŜ Strumienia RóŜanego. Najprawdopodobniej przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak świadomości ekologicznej wśród mieszkańców okolicznej zabudowy mieszkaniowej. NaleŜy jednak zdawać sobie sprawę z zagroŜenia jakie niesie za sobą postępujący proces dewastacji tego terenu. Z uwagi na występowanie cennych przyrodniczo siedlisk oraz gatunków, a takŜe z uwagi na uwarunkowania ekofizjograficzne obszaru mpzp., jego potencjał biologiczny oraz znaczenie w strukturze przyrodniczej miasta Poznania, dla omawianego projektu planu szczególnie istotna jest realizacja celów ochrony przyrody, zdefiniowanych w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Stosownie do tej ustawy w planie miejscowym naleŜy uwzględnić cele ochrony przyrody, których realizacja zapewni utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie róŜnorodności biologicznej, zachowanie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony, ochronę walorów krajobrazowych, zieleni oraz zadrzewień. Ze względu na duŜą wartość przyrodniczą terenów znajdujących się w granicach analizowanego mpzp., istotnym zagadnieniem jest równieŜ uniemoŜliwienie wprowadzania na te tereny nowej zabudowy oraz ograniczenie moŜliwości rozbudowy zabudowy juŜ istniejącej (zabudowa zagrodowa w sąsiedztwie ul. Dzięgielowej). Pojawienie się nowych obiektów budowlanych w sposób znaczący mogłoby wpłynąć na zmianę warunków siedliskowych (obniŜanie zwierciadła wód podziemnych, uszczelnianie powierzchni), doprowadzając tym samym do ustępowania gatunków roślin i zwierząt wraŜliwych na zmiany w środowisku (w tym gatunków chronionych oraz zagroŜonych). 26 Dz. U. 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zmianami 19 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Analizując zapisy projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, naleŜy uznać, Ŝe spełnia on wymagania w zakresie utrzymania procesów ekologicznych, ciągłości przyrodniczej oraz racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska. Projekt planu zakłada utrzymuje dotychczasowa strukturę przyrodniczą terenów zieleni połoŜonych w dolinie Strumienia RóŜanego oraz istniejących, niewielkich kompleksów leśnych, chroniąc jednocześnie przed dalszą zabudową tych terenów (wprowadzenie zakazu lokalizacji budynków na terenach Z i ZL). Określa równieŜ zasady lokalizacji na przedmiotowym obszarze elementów dysharmonizujących lokalny krajobraz (reklamy, nadziemne elementy sieci infrastruktury technicznej, ogrodzenia). Działania te pozwolą na zachowanie istniejącego kompleksu zieleni i wód powierzchniowych w dolinie Strumienia RóŜanego, utrzymanie procesów ekologicznych i funkcjonowanie siedlisk flory i fauny, a takŜe zabezpieczenie przed dalszą fragmentacją terenów o duŜej wartości przyrodniczej na skutek wprowadzania zabudowy. Ponadto, zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, w celu utrzymania równowagi przyrodniczej oraz dla racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska, w mpzp. powinny być uwzględnione zagadnienia, dotyczące m.in. kompleksowego rozwiązania problemów zabudowy terenów, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej, odprowadzania ścieków, gospodarki odpadami, czy teŜ innych potrzeb. Projekt planu, poprzez zapisy dotyczące przeznaczenia terenu zabudowy zagrodowej (RM) oraz określenia formy nowej zabudowy, pozwala na kontynuację dotychczasowego zagospodarowania na tym terenie, uniemoŜliwiając jednocześnie rozwój funkcji i form zabudowy zbyt intensywnych i negatywnie ingerujących w przestrzeń i krajobraz Moraska. Ustala nieprzekraczalne parametry w zakresie maksymalnej powierzchni zabudowy, minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, wysokości zabudowy oraz minimalnej powierzchni nowych działek budowlanych. Uchwalenie planu miejscowego uniemoŜliwi zatem rozwój zbyt intensywnej zabudowy, stanowiącej zagroŜenie dla zachowania jakości poszczególnych komponentów środowiska. W zakresie rozwiązywania problemów dotyczących terenów, w obrębie których zlokalizowana jest istniejąca zabudowa (niewielki teren RM oraz K), projekt planu ustala powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym. W pełnym zakresie reguluje zagadnienia związane z prowadzeniem gospodarki odpadami oraz zagospodarowaniem wód opadowych i roztopowych. Z uwagi na dostęp do istniejącej sieci kanalizacyjnej nie wprowadza natomiast zapisów w zakresie odprowadzania ścieków (obowiązujące obecnie przepisy ustalają konieczność odprowadzania ścieków do sieci kanalizacji sanitarnej na terenach wyposaŜonych w tego typu infrastrukturę). 4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU 4.1. Cel opracowania projektu planu Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, jest 20 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, z uwzględnieniem konieczności kształtowania ładu przestrzennego oraz konieczności dostosowania funkcji, struktury zabudowy i intensywności dalszego zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych terenu. W analizowanym przypadku szczególnie istotne jest określenie takiego sposobu zagospodarowania i uŜytkowania terenu, który pozwoli na ochronę występujących tu terenów leśnych oraz terenów o duŜej wartości przyrodniczej. 4.2. Ustalenia projektu planu Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1 000. W części tekstowej projektu mpzp. zawarto zapisy odnoszące się do wszystkich terenów znajdujących się w granicach analizowanego obszaru, ustalające przeznaczenie poszczególnych terenów oraz określające m.in. zasady: ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich uŜytkowaniu, modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji oraz infrastruktury technicznej. W projekcie planu znalazły się równieŜ zapisy dotyczące parametrów, wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu (wyłącznie dla terenów dla których dopuszczono moŜliwość zabudowy), a takŜe zapis ustalający stawkę słuŜącą naliczeniu opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. W zakresie przeznaczenia terenów w projekcie planu ustalono (załącznik nr 6): • tereny lasów – oznaczone na rysunku projektu planu symbolami 1ZL, 2ZL i 3ZL, • tereny zieleni – oznaczone na rysunku projektu planu symbolami 1Z i 2Z, • teren zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym – oznaczony na rysunku projektu planu symbolem RM, • teren infrastruktury technicznej – kanalizacji – oznaczony na rysunku projektu planu symbolem K. Omawiany projekt planu jest przede wszystkim planem umoŜliwiającym ochronę walorów przyrodniczych analizowanych obszarów. W związku z powyŜszym utrzymuje w większości dotychczasową strukturę przyrodniczą obszaru oraz jego dotychczasowy sposób uŜytkowania. Na obszarze analizowanego projektu mpzp. dominują tereny wyłączone z zabudowy, obejmujące tereny lasów (1ZL-3ZL) oraz tereny zieleni (1Z-2Z), których łączna powierzchnia stanowi 17,46 ha (98,75% całkowitej powierzchni obszaru objętego mpzp.). Pozostałe tereny obejmują teren zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym RM (0,21 ha) oraz teren infrastruktury technicznej – kanalizacji K (0,01 ha). Na terenach lasów (1ZL-3ZL), projekt planu ustala zagospodarowanie terenów zgodne z planem urządzenia lasów oraz zachowanie dotychczasowego sposobu uŜytkowania obszarów cennych przyrodniczo (oznaczonych na rysunku planu) na terenie 3ZL. Dopuszcza lokalizację elementów tj. ciągi piesze i rowerowe, obiekty małej architektury, elementy Systemu Informacji 21 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Miejskiej i urządzenia wodne, zakazując jednocześnie lokalizacji reklam oraz ogrodzeń (z wyjątkiem związanych z gospodarka leśną). Ponadto, dla terenów tych wprowadzono całkowity zakaz lokalizacji budynków. Podobne ustalenia wprowadzono dla terenów zieleni, oznaczonych na rysunku planu symbolem Z, dla których ustalono zakaz lokalizacji budynków. Zgodnie z zapisami mpzp. ustala się zachowanie dotychczasowego sposobu uŜytkowania obszarów cennych przyrodniczo (oznaczonych na rysunku planu), z jednoczesnym uwzględnieniem dopuszczenia lokalizacji zbiorników retencyjnych oraz dopuszczeniem robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w tym infrastruktury krytycznej. Na terenie 2Z dopuszcza się równieŜ lokalizację drogi wewnętrznej wzdłuŜ przebiegu kolektora sanitarnego Ø600mm. Tereny przeznaczone pod zabudowę wyznaczono wyłącznie w obrębie nieruchomości obecnie juŜ zainwestowanych. Dla terenu zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym (RM), projekt planu ustala lokalizowanie zabudowy wolno stojącej zgodnie z wyznaczonymi liniami (maksymalne nieprzekraczalne linie zabudowy). W obrębie działki budowlanej zlokalizowany moŜe zostać jeden budynek mieszkalny o maksymalnej wysokości 9,0 m. Maksymalna powierzchnia zabudowy nie moŜe przekroczyć 20% powierzchni terenu, natomiast minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej musi stanowić minimum 50% powierzchni działki budowlanej. Ponadto projekt mpzp. praktycznie uniemoŜliwia wydzielanie nowych działek poprzez wprowadzenie zapisu ustalającego minimalną powierzchnię nowo wydzielonej działki budowlanej (nie mniej niŜ 2000 m2) oraz określenie minimalnej szerokości jej frontu (nie mniej niŜ 35,0 m, z wyjątkiem działek pod infrastrukturę techniczną). Lokalizacja zabudowy została dopuszczona równieŜ na terenie infrastruktury technicznej – kanalizacji (K). W zakresie szczegółowych parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania na terenie tym projekt planu ustala maksymalną wysokość zabudowy (nie większą niŜ 3,0 m) oraz dowolny kształt dachów. Jednocześnie ustala zachowanie istniejącej przepompowni ścieków. Na przedmiotowym terenie dopuszczono takŜe lokalizację zbiorników retencyjnych. Dla wszystkich terenów ustalono powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym, zapewnienie dostępu do sieci (zgodnie z przepisami odrębnymi) oraz dopuszczono roboty w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w tym infrastruktury krytycznej. W przypadku terenu RM ustalono dostęp działek budowlanych do terenów przyległej drogi publicznej (poza planem) natomiast w przypadku terenu K ustalono dostęp do ul. Umultowskiej (poza planem) poprzez teren 2Z. Do projektu planu wprowadzono równieŜ ustalenia w zakresie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, w tym jego poszczególnych komponentów. W tym zakresie w projekcie planu ustalono: - zagospodarowanie terenów zgodnie z planem urządzenia lasów – w przypadku terenów 1ZL-3ZL, - zachowanie dotychczasowego sposobu uŜytkowania obszarów cennych przyrodniczo, oznaczonych na rysunku planu – na terenach 3ZL, 1Z-2Z (z dopuszczeniem lokalizacji 22 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU zbiorników retencyjnych oraz robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej), - zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów – na terenach RM, K, - zakaz regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego, z wyjątkiem istniejących urządzeń wodnych – na terenach Z, - zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie lub odprowadzenie ich do sieci kanalizacji deszczowej, rowów lub cieków – na terenie RM, K, - zakaz wykonywania prac ziemnych trwale przekształcających rzeźbę terenu (z dopuszczeniem lokalizacji zbiorników retencyjnych oraz robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej) – na terenach Z, - zagospodarowanie odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi. W zakresie kształtowania komfortu akustycznego sformułowano zapis dotyczący konieczności zapewnienia na terenie RM dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów zabudowy zagrodowej, dla których przepisy odrębne27 formułują takie wymagania. W zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego terenów objętych projektem planu, wprowadzono zakaz lokalizacji: reklam (ZL, Z, RM, K), ogrodzeń z wyjątkiem związanych z gospodarką leśną (na terenach ZL), ogrodzeń pełnych i ogrodzeń z betonowych elementów prefabrykowanych (na terenie RM, K). Na terenach Z ustalono ponadto zakaz lokalizacji nadziemnych elementów sieci infrastruktury technicznej. Na terenach Z i ZL dopuszczono natomiast moŜliwość lokalizacji: ciągów pieszych i rowerowych, ogrodzeń wykonanych wyłącznie z drewna (na terenach Z), urządzeń słuŜących ochronie przyrody (na terenach Z), obiektów małej architektury, elementów Systemu Informacji Miejskiej oraz urządzeń wodnych. 4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym28 zapisy projektu planu miejscowego (część tekstowa i graficzna) muszą być zgodne z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu jego zgodności ze studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” obszar projektu planu połoŜony jest w podstrefie obejmującej obszar Moraska (podstrefa B5), charakteryzującej się duŜym udziałem terenów otwartych o cennych walorach przyrodniczych, wśród których wyznaczono tereny, na których dopuszcza się zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, w formie oddzielnych jednostek urbanistycznych osadzonych w zieleni. Granice terenów pod 27 28 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 23 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU zabudowę, w tym terenów o specjalnym sposobie zabudowy i zagospodarowania, naleŜy traktować jako nieprzekraczalne. Na terenach przeznaczonych pod zabudowę naleŜy zachować i wzbogacać korytarze zieleni ekologicznej. W granicy projektu planu w „Studium...” wyznaczono tereny wyłączone z zabudowy: tereny otwarte cenne przyrodniczo – współtworzące klinowo-pierścieniowy system zieleni (ZKO1) oraz tereny otwarte – lasy, doliny rzek i strumieni, jeziora, tereny rolnicze – współtworzące klinowo-pierścieniowy system zieleni (ZKO). Zgodnie z zasadami ogólnymi, dotyczącymi kierunków zmian w zagospodarowaniu przestrzennym, na terenach ZKO (w ramach których występują tereny obecnie zabudowane, nie związane z funkcją zieleni) dopuszcza się utrzymanie istniejącego zainwestowania, z moŜliwością przebudowy lub rozbudowy, z zachowaniem istniejącego procentu zabudowy. W zakresie kierunków i zasad ochrony terenów otwartych współtworzących klinowo-pierścieniowy system zieleni wymaga się zachowania terenów otwartych z jednoczesnym podnoszeniem ich walorów przyrodniczych i estetycznych oraz ochrony istniejących i realizacji nowych powiązań terenów otwartych (zapewniających ciągłość korytarzy ekologicznych). „Studium...” wprowadza zakaz lokalizowania nowych oraz rozbudowy istniejących obiektów budowlanych, z wyjątkiem wspomnianych powyŜej, a takŜe ścieŜek rekreacyjnych, obiektów małej architektury, obiektów słuŜących ochronie przyrody, obiektów niezbędnych do właściwego gospodarowania zasobami wodnymi, infrastruktury technicznej oraz transportowej (których przebieg i zasady realizacji zostaną wyznaczone w oparciu o szczegółową waloryzację przyrodniczą), a takŜe tablic informacyjnych dotyczących przyrody. Na terenach ZKO1 (zgodnie z zasadami ogólnymi przyjętymi w „Studium...”) dopuszcza się utrzymanie istniejącego zainwestowania bez prawa powiększania terenu nieruchomości, budowy nowych budynków i rozbudowy istniejących. Dla współtworzących klinowo-pierścieniowy system zieleni terenów otwartych, cennych przyrodniczo (ZKO1) w „Studium...” ustala się ponadto: zachowanie dotychczasowego sposobu uŜytkowania ziemi, zakaz lokalizowania nowych oraz rozbudowy istniejących obiektów budowlanych, z wyjątkiem obiektów małej architektury, instalacji słuŜących ochronie przyrody oraz niezbędnej infrastruktury technicznej (której przeprowadzenie na terenach sąsiednich jest niemoŜliwe ze względów technologicznych), zakaz lokalizowania tymczasowych obiektów budowlanych, zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, zakaz przekształcania powierzchni ziemi z dopuszczeniem lokalizacji ścieŜek rekreacyjnych na zasadach określonych w oparciu o szczegółową waloryzację przyrodniczą, zakaz regulacji linii brzegowej zbiorników i cieków wodnych, zakaz wydobywania kopalin oraz dopuszczenie moŜliwości lokalizowania tablic informacyjnych dotyczących przyrody. W zakresie kierunków ochrony środowiska przyrodniczego i jego zasobów „Studium...” wskazuje na konieczność dąŜenia do poprawy jakości wód podziemnych i powierzchniowych, w tym RóŜanego Potoku, poprzez zmniejszenie obciąŜeń i wyeliminowanie zrzutów ścieków bytowych oraz przemysłowych do wód powierzchniowych i gruntowych. „Studium...” wymaga takŜe utrzymania wysokiej jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń m.in. przez podłączenie wszystkich obiektów budowlanych do miejskiego – centralnego 24 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU systemu ciepłowniczego lub zastosowanie proekologicznych mediów grzewczych. W celu polepszenia przepływu powietrza postuluje się zachowanie powierzchni terenów zieleni towarzyszącej zabudowie oraz tworzenie pasów zieleni w ciągach, a takŜe uwzględnianie w załoŜeniach urbanistycznych korytarzy przewietrzania miasta. W kontekście zapisów „Studium..” dla omawianego obszaru ustalenia projektu planu naleŜy uznać za zgodne ze „Studium...”. Projekt ustalajac przeznaczenie większości terenów pod tereny lasów (ZL) oraz tereny zieleni (Z) ustala te funkcje jako podstawowe w strukturze funkcjonalnej obszaru połoŜonego w jego granicach. Zgodnie z zapisami „Studium...” umoŜliwia zachowanie istniejącej juŜ zabudowy zagrodowej (na terenie RM), określając jednocześnie szczegółowe parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym powierzchnię zabudowy, minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, wysokość zabudowy, czy minimalną powierzchnię nowej działki budowlanej. Reasumując, realizacja załoŜeń planistycznych, ustalonych w projekcie planu, pozwoli na ochronę terenów leśnych oraz terenów zieleni towarzyszącej Strumieniowi RóŜanemu, uniemoŜliwiając jednocześnie niekontrolowany rozwój zabudowy na terenach o duŜej wartości przyrodniczej. 4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu Brak planu miejscowego dla danego terenu powoduje utrudnienia w określeniu zasad kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy (stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym29). Sytuacja taka utrudnia kształtowanie ładu przestrzennego obszaru oraz skuteczną ochronę jego środowiska przyrodniczego. Odstąpienie od realizacji planu miejscowego „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu wiązać się będzie z ryzykiem wystąpienia negatywnych zmian w dotychczasowym sposobie zagospodarowania i uŜytkowania obszaru projektu mpzp. W chwili obecnej, sposób zagospodarowania i uŜytkowania analizowanego obszaru, a takŜe poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego, charakteryzują się stosunkowo wysokimi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi (wyjątek stanowi tu teren zabudowy zagrodowej). Biorąc pod uwagę, obserwowane w skali całego miasta, tendencje, dotyczące procesów inwestycyjnych - ich skali i rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych – brak realizacji ustaleń projektu planu moŜe w znacznym stopniu utrudnić lub wręcz uniemoŜliwić osiągnięcie celów dotyczących ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, jakie dla omawianego obszaru określone zostały w „Studium...”. Efektem takiej sytuacji moŜe być zmniejszenie zasobów przyrodniczych (w dolinie Strumienia RóŜanego), kompleksów leśnych oraz pogorszenie stanu ich środowiska przyrodniczego. 29 Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 25 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU W przypadku analizowanego obszaru, najbardziej istotnych, potencjalnych zmian w środowisku spodziewać się moŜna na niezabudowanych terenach zieleni, połoŜonych wzdłuŜ ul. Dzięgielowej oraz w sąsiedztwie os. RóŜany Potok. Grunty te, ze względu na bliskość terenów o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, a takŜe bliskie sąsiedztwo terenów zabudowy mieszkaniowej oraz dróg publicznych, są terenami niezwykle atrakcyjnymi dla potencjalnych inwestorów. Część z nich jest w chwili obecnej przedmiotem postępowania dotyczącego wydania decyzji, umoŜliwiających wprowadzenie na te tereny zabudowy. Wspomniana powyŜej presja inwestycyjna naleŜy do najwaŜniejszych i najbardziej szkodliwych procesów (mających wpływ na kierunki oraz tempo niepoŜądanych przekształceń środowiska przyrodniczego), jakie pojawią się w przypadku zaniechania realizacji ustaleń planu miejscowego. Realizacja polityki przestrzennej wyłącznie w oparciu o decyzje administracyjne (wynikające z zasady dobrego sąsiedztwa), które nie stanowią skutecznego narzędzia umoŜliwiającego kształtowanie ładu przestrzennego, utrudni uwzględnienie istotnych aspektów ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, wśród których do najwaŜniejszych zaliczyć naleŜy (w przypadku omawianego projektu mpzp.) kształtowanie terenów zieleni oraz ochronę elementów o największej wartości przyrodniczej. Ustalenie jednoznacznych przepisów prawa miejscowego umoŜliwi utrzymanie funkcji przyrodniczych w obrębie większości terenów znajdujących się w granicach projektu mpzp., co jest szczególnie istotne w kontekście istniejącej enklawy zabudowy zagrodowej. Reasumując, do najwaŜniejszych potencjalnych zmian w środowisku, jakie mogłyby wystąpić w przypadku braku realizacji ustaleń planu miejscowego, zaliczyć moŜna m.in.: • realizacja zabudowy na terenach zieleni otwartej, stanowiącej fragment klina zieleni, • uszczuplenie zasobów biologicznych doliny Strumienia RóŜanego oraz zasobów leśnych, • znaczące zmniejszenie róŜnorodności biologicznej wynikającej ze zmiany warunków siedliskowych (postępujący rozwój zabudowy), • fragmentaryzacja korytarza ekologicznego (dolina Strumienia RóŜanego) zapewniającego ciągłość powiązań ekologicznych w tej części miasta, skutkująca zaburzeniem jego funkcjonowania, • fragmentaryzacja kompleksów leśnych, • naruszenie ustabilizowanych w chwili obecnej warunków zasilania podziemnego systemów korzeniowych drzew, • znaczne zmniejszenie zdolności infiltracyjnych gruntów i pogorszenie warunków retencyjnych terenów (na skutek uszczelnienia powierzchni w przypadku lokalizacji zabudowy), • zmiana warunków zasilania Strumienia RóŜanego oraz ryzyko obniŜenia poziomu lustra wody, • zwiększenie zagroŜenia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz wód podziemnych na skutek nieuporządkowanej gospodarki wodno-ściekowej. 26 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałoŜyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia. Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć naleŜy m.in. przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę róŜnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie, a takŜe lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych. Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć moŜna: → Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), wprowadzająca wymóg wyposaŜenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych, → Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach - cel szczególnie istotny w kontekście obowiązywania dla Poznania programu ochrony powietrza programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań30, → Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe: II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom. II Polityka Ekologiczna Państwa Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównowaŜonego rozwoju, ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym załoŜeniem zrównowaŜonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i Ŝycia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, moŜliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów 30 Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r. 27 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU przyrodniczych oraz naturalnej róŜnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównowaŜonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej. Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu ustaleń projektów planów miejscowych, wymienić naleŜy m.in.: • racjonalizację uŜytkowania wody, • ochronę gleb, • zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji, • zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, • gospodarowanie odpadami, • jakość wód, • jakość powietrza, zmiany klimatu, • hałas i promieniowanie, • róŜnorodność biologiczną i krajobrazową. Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności z wymogami Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia „Polityki...”. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z: 28 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 1. kierunkami działań systemowych, 2. ochroną zasobów naturalnych, 3. poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdraŜania wytycznych dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdroŜenie przepisów umoŜliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko juŜ na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000, uwzględnianie obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zaleŜnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska. Na szczeblu lokalnym zapisy projektu planu miejscowego korespondują z zapisami Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2009-2012. Program ten stanowi wyraz realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na organy samorządowe województwa, powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. WyŜej wymieniony dokument określał zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2009-2012) oraz zdefiniował cele średniookresowe dla miasta do roku 2015. Dokument wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym: • cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy w powiązaniu z ochroną środowiska, • cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów przyrody, • cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego projektu mpzp. Są to zwłaszcza cele ekologiczne dotyczące: o ochrony powierzchni ziemi i gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: określenie maksymalnej powierzchni zabudowy oraz minimalnej powierzchni biologicznie czynnej na terenie RM, zakaz wykonywania prac ziemnych trwale przekształcających rzeźbę terenu (Z), zagospodarowanie odpadów zgodnie z przepisami odrębnymi (ZL, Z, RM); o poprawy jakości wód powierzchniowych i zapewnienia odtwarzalności zasobów wód podziemnych, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego, z wyjątkiem istniejących urządzeń wodnych (Z), 29 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie lub odprowadzenie ich do sieci kanalizacji deszczowej, rowów lub cieków (RM, K) dopuszczenie lokalizacji zbiorników retencyjnych (Z), dopuszczenie lokalizacji urządzeń wodnych (ZL, Z), zachowanie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie terenu RM; o osiągnięcia najwyŜszej jakości powietrza oraz lokalnego wyeliminowania negatywnego oddziaływania na środowisko. Realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy (na terenie RM), zachowanie minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie terenu RM, zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenu (RM, K); o zmniejszenia uciąŜliwości akustycznych wstępujących na obszarze miasta do poziomu akceptowalnego pod względem prawnym i społecznym. Realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów zabudowy zagrodowej. 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO 6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi Z uwagi na charakter analizowanego projektu planu (plan ochronny), nie przewiduje się wystąpienia znaczących zmian w odniesieniu do powierzchni ziemi oraz warunków glebowych. Projekt planu ogranicza do minimum moŜliwość lokalizacji zabudowy, wprowadzając jednocześnie szereg zapisów, pozwalających na ochronę cennych walorów naturalnych terenów leŜących w granicach mpzp., w tym naturalnego ukształtowania powierzchni i warunków gruntowych. Jednym z najwaŜniejszych zapisów projektu planu, wpływającym korzystnie na ograniczenie negatywnego oddziaływania we wspomnianym zakresie, jest wprowadzenie całkowitego zakazu lokalizacji budynków na terenach 1ZL-3ZL i 1Z-2Z. Zgodnie z ustaleniami, na terenach tych dopuszcza się jedynie lokalizację elementów tj. ciągów pieszych i rowerowych, urządzeń słuŜących ochronie przyrody, obiektów małej architektury, elementów Systemu Informacji Miejskiej oraz urządzeń wodnych. Lokalizacja wspomnianych elementów nie spowoduje powaŜniejszych zmian w ukształtowaniu powierzchni ziemi oraz warunkach gruntowych, głównie ze względu na charakter oraz niewielką skalę działania. Wyjątek stanowi tu dopuszczenie lokalizacji urządzeń wodnych, których realizacja będzie najprawdopodobniej wymagała uŜycia sprzętu budowlanego oraz ingerencji w powierzchnię ziemi i warunki gruntowe (np. umieszczenie elementów konstrukcyjnych, wprowadzenie materiałów zmieniających przepuszczalność itd.). Wprowadzenie tego rodzaju obiektów moŜe być jednak niezwykle istotne z punktu widzenia zachowania na omawianym obszarze panujących tu dotychczas stosunków wodnych. WaŜnym zapisem, wpływającym na zachowanie dotychczasowego ukształtowania powierzchni ziemi jest równieŜ wprowadzenie dla terenów 1Z-2Z zakazu wykonywania prac ziemnych trwale 30 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU przekształcających rzeźbę terenu. Jedynym odstępstwem od tego zakazu jest dopuszczenie na terenie 2Z lokalizacji drogi wewnętrznej wzdłuŜ przebiegu kolektora sanitarnego Ø600 mm. Przewiduje się jednak, Ŝe realizacja wspomnianej drogi wewnętrznej (niezbędnej do właściwej obsługi infrastruktury – istniejąca przepompownia ścieków) nie będzie wpływała znacząco na pogorszenie warunków gruntowych oraz zmiany w ukształtowaniu powierzchni. Zapisy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu szczegółowo odnoszą się równieŜ do niewielkich terenów, w obrębie których dopuszczono lokalizację zabudowy. W celu zminimalizowania skali występowania negatywnego oddziaływania na ukształtowanie powierzchni ziemi oraz warunki gruntowe, określają przede wszystkim maksymalną powierzchnię zabudowy, jaka moŜe być realizowana w obrębie terenu RM (20% powierzchni terenu). Ustalają równieŜ minimalną powierzchnię nowo wydzielonej działki budowlanej (nie mniej niŜ 2000 m2, z wyjątkiem działek pod infrastrukturę techniczną) oraz minimalną szerokość jej frontu (nie mniej niŜ 35,0 m, z wyjątkiem działek pod infrastrukturę techniczną). Zapisy te, w połączeniu z ustaleniem lokalizacji jednego budynku mieszkalnego na terenie działki budowlanej oraz koniecznością lokalizowania zabudowy zgodnie z wyznaczonymi liniami zabudowy, praktycznie uniemoŜliwiają wprowadzenie nowej zabudowy na terenie RM. Aby ograniczyć negatywny wpływ lokalizacji nielicznej zabudowy, w odniesieniu do terenu RM oraz K (w obrębie którego ustalono zachowanie istniejącej przepompowni ścieków) wprowadzono takŜe zapis ustalający zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów. Pozytywny wpływ na ochronę powierzchni ziemi i warunków gruntowych będzie miało natomiast wprowadzenie dla całego obszaru mpzp. zapisu ustalającego zagospodarowanie odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi. Regulacja sposobu postępowania z odpadami wytworzonymi na terenach objętych granicami planu pozwoli na uniknięcie zanieczyszczenia powierzchni ziemi oraz zapobiegnie moŜliwości przedostawania się substancji niebezpiecznych do gruntu i wód. Ponadto, prowadzenie właściwej gospodarki odpadami pozwoli na zminimalizowanie zagroŜenia wynikającego z ewentualnego, niekontrolowanego pozbywania się odpadów. Nieznaczne zmiany ukształtowania terenu oraz właściwości podłoŜa mogą wystąpić na skutek dopuszczonych w planie robót w zakresie rozbudowy infrastruktury technicznej w obrębie całego omawianego terenu. W związku z prowadzeniem prac moŜe dojść do przekształcenia powierzchni ziemi o charakterze lokalnym i czasowym, wynikającym z konieczności wykonania wykopów, przemieszczenia elementów infrastruktury itd. Trwałe oddziaływanie na warunki gruntowe będzie niosło za sobą natomiast umieszczenie pod powierzchnią terenu elementów wchodzących w skład sieci infrastruktury technicznej. Odpowiednie zabezpieczenie tego typu instalacji będzie najprawdopodobniej wymagało umieszczenia w glebie materiałów wpływających na właściwości gruntu. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe zjawisko to nie będzie odgrywało znaczącej roli w kształtowaniu powierzchni ziemi oraz zmianie warunków gruntowych, głównie ze względu na stosunkowo niewielką skalę działania. 31 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne Realizacja ustaleń projektu mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu będzie miała korzystny wpływ na tutejsze wody powierzchniowe i podziemne. Zachowanie, zgodnie z załoŜeniami projektu planu, istniejących obszarów leśnych oraz terenów zieleni towarzyszącej dolinie Strumienia RóŜanego, przy równoczesnym ograniczeniu powierzchni terenów, w obrębie których dopuszcza się zabudowę, wpłynie korzystnie na wody powierzchniowe i podziemne na tym terenie. DuŜe powierzchnie leśne (oraz powierzchnie porośnięte roślinnością o charakterze łąkowym) wpłyną korzystnie na retencję wody i ograniczą napływ ewentualnych zanieczyszczeń z terenów sąsiednich. W związku z brakiem lokalizacji na większości obszaru nowej zabudowy i innych punktowych źródeł emisji zanieczyszczeń, nie przewiduje się pogorszenia stanu jakości wód powierzchniowych i podziemnych występujących na tym obszarze. Utrzymanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i uŜytkowania terenów w dolinie Strumienia RóŜanego umoŜliwi zachowanie panujących tu stosunków wodnych oraz ograniczy ryzyko zanieczyszczenia występujących na omawianym terenie wód powierzchniowych. Zakaz lokalizacji zabudowy na terenach ZL i Z pozwoli uniknąć niekorzystnych oddziaływań związanych z nadmiernym uszczelnieniem powierzchni umoŜliwiającej infiltrację wód opadowych i roztopowych, nadmiernym spływem powierzchniowym z terenów utwardzonych oraz zwiększeniem ryzyka zanieczyszczenia wód substancjami niebezpiecznymi na skutek prowadzenia niewłaściwej gospodarki wodno-ściekowej. Niezwykle waŜnym aspektem ochrony tutejszych wód powierzchniowych jest takŜe wprowadzenie zakazu regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego, z wyjątkiem istniejących urządzeń wodnych (z uwzględnieniem dopuszczenia lokalizacji zbiorników retencyjnych oraz robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury). Ustalenia projektu planu wprowadzają takŜe rozwiązania mające na celu zapewnienie właściwej infiltracji wód opadowych i roztopowych oraz zachowanie właściwego obiegu wody w środowisku na analizowanym terenie. UmoŜliwiają to między innymi zapisy regulujące postępowanie z wodami opadowymi i roztopowymi w obrębie terenów, na których dopuszczona została lokalizacja zabudowy (RM, K). W przypadku terenu RM oraz terenu K, projekt mpzp. ustala zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie lub odprowadzenie ich do sieci kanalizacji deszczowej, rowów lub cieków. Takie rozwiązanie ocenia się pozytywnie z ekologicznego punktu widzenia i jest zgodne z polityką państwa i „Programem Ochrony Środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-2012”. Podstawową zasadą współczesnych metod jest zatrzymanie części (lub całości) deszczu na terenie, na który spadł, powolny odpływ pozostałych wód opadowych do odbiornika, oraz naturalne oczyszczanie wód opadowych na miejscu (przed wprowadzeniem do odbiornika wodnego lub gruntowego, np. spływ przez powierzchnie zadarnione). Zatrzymanie części wód opadowych ogranicza degradację środowiska spowodowaną uszczelnieniem terenu, powoduje podniesienie poziomu wód gruntowych i lepsze zasilanie cieków przez wody gruntowe, co przyczynia się do polepszenia sytuacji 32 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU przy niŜówkach. Przy pomocy stosowania retencji i infiltracji deszczu do gruntu moŜna doprowadzić do powstania wody w ciekach, które przez niewłaściwie zaprojektowaną kanalizację deszczową pozostawały nawet przez dłuŜszy czas bez wody. Rozwiązania te wydają się być szczególnie słuszne w odniesieniu do terenów o znacznym udziale powierzchni biologicznie czynnej (na terenie RM minimum 50% powierzchni działki budowlanej), dla których ustalono jednocześnie zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenu. Poprawianiu lokalnej retencji sprzyjać będzie takŜe dopuszczenie lokalizacji zbiorników retencyjnych na terenach zieleni 1Z-2Z. Działania te, podobnie jak w przypadku ustalenia sposobu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych, pozwolą na zatrzymanie jak największej ilości wody w granicach analizowanego terenu, zmniejszając jednocześnie ryzyko obniŜenia poziomu zwierciadła wód gruntowych jak i występowania znacznych wahań w poziomie lustra wody w lokalnych ciekach wodnych. W przypadku analizowanego projektu mpzp nie zaistniała konieczność wprowadzania szczegółowych zapisów odnoszących się do sposobu odprowadzania ścieków z terenów zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym (RM). Projekt planu wprowadza jedynie ustalenie powiązania sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci, zgodnie z przepisami odrębnymi. Istniejąca na wspomnianym terenie zabudowa posiada obecnie dostęp do kanalizacji sanitarnej, a obowiązujące przepisy prawa (w tym zakresie) ustalają konieczność odprowadzania ścieków do sieci kanalizacji sanitarnej na terenach wyposaŜonych w tego typu infrastrukturę. W związku z powyŜszym, pomimo braku szczegółowych zapisów odnoszących się do sposobu odprowadzania ścieków z terenu przeznaczonego pod zabudowę, naleŜy przyjąć, iŜ wytworzone na tym terenie ścieki bytowe i komunalne nie będą wpływać w jakikolwiek sposób na pogorszenie jakości lokalnych zasobów wód. Korzystny wpływ na zminimalizowanie moŜliwości zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych będą miały takŜe zapisy regulujące prowadzenie gospodarki odpadami na analizowanym terenie. Wprowadzenie dla całego obszaru obowiązku zagospodarowania odpadów na zasadach określonych w przepisach odrębnych, ograniczy zagroŜenia wynikające z nieodpowiedniego postępowania z odpadami. Prowadzenie gospodarki odpadowej we właściwy sposób pozwoli na ograniczenie moŜliwości zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych substancjami niebezpiecznymi przedostającymi się do gruntu na skutek niewłaściwego składowania odpadów. 6.3. Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz Realizacja ustaleń projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu w znacznym stopniu przyczyni się do zachowania lokalnej róŜnorodności biologicznej oraz walorów krajobrazowych analizowanych terenów, stanowiących element klinowo-pierścieniowego układu zieleni miasta. 33 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Jak wspomniano we wcześniejszych rozdziałach, projekt planu miejscowego jest w duŜej mierze planem ochronnym, mającym na celu zachowanie cennych elementów przyrodniczych i krajobrazowych występujących na przedmiotowym obszarze. Zachowuje on dotychczasowy sposób zagospodarowania i uŜytkowania terenów ograniczając jednocześnie moŜliwość wprowadzenia obiektów i inwestycji niekorzystnie oddziaływujących na środowisko naturalne. Z punktu widzenia ochrony lokalnej bioróŜnorodności, najbardziej istotne jest wprowadzenie zapisów ustalających zachowanie dotychczasowego sposobu uŜytkowania obszarów cennych przyrodniczo (oznaczonych na rysunku planu) na terenie 3ZL oraz na terenach 1Z-2Z. Takie rozwiązania pozwolą ograniczyć do minimum moŜliwość zmiany warunków siedliskowych na wspomnianych terenach, a co za tym idzie ograniczą ryzyko wycofywania się z tych terenów gatunków rzadkich i cennych roślin i zwierząt. Ponadto, zachowanie cennych przyrodniczo terenów (zlokalizowanych w dolinie Strumienia RóŜanego) stanowiących lokalny korytarz ekologiczny, pozwoli uniknąć ingerencji w dotychczasowy układ szlaków migracji gatunków, przemieszczających się zarówno w obrębie klinowo-pierścieniowego systemu terenów zieleni, jak i między większymi kompleksami. Zachowaniu lokalnej róŜnorodności biologicznej sprzyjać będzie równieŜ zapis ustalający zakaz regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego, z wyjątkiem istniejących urządzeń wodnych (oraz z uwzględnieniem dopuszczenia lokalizacji zbiorników retencyjnych oraz robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury). PowyŜszy zapis, pozwoli uchronić siedliska gatunków roślin i zwierząt związanych z siedliskami wodnymi i nadwodnymi przed dewastacją na skutek ewentualnej zmiany stosunków wodnych, likwidacji siedlisk (np. całkowite skanalizowanie cieku, wycinka drzew i krzewów porastających jego brzegi) czy bezpośredniego pozbawienia naturalnej szaty roślinnej. Ponadto, brak regulacji koryt cieków wodnych w niezmienionym stanie umoŜliwia naturalny przebieg wielu procesów ekologicznych, w tym zjawisk okresowego podtapiania, dzięki którym część terenów odznacza się znacznie większą róŜnorodnością przedstawicieli flory i fauny. Istniejące w granicach projektu mpzp. tereny leśne, których obecność w sposób znaczący wpływa na róŜnorodność gatunkową tutejszej fauny, zostaną zgodnie z zapisami zachowane. Zagospodarowanie tych terenów będzie zgodne z planem urządzenia lasów, a jedyne ingerencje w zagospodarowanie tych terenów ograniczą się do dopuszczonej zgodnie z ustaleniami mpzp. lokalizacji ciągów pieszych i rowerowych, urządzeń wodnych, elementów Systemu Informacji Miejskiej oraz obiektów małej architektury. W kontekście zachowania lokalnej bioróŜnorodności równie istotne są zapisy ustalające zakaz lokalizacji budynków na wszystkich terenach ZL i Z oraz zakaz wykonywania prac ziemnych trwale przekształcających rzeźbę terenu. Ustalenia te pozwolą uniknąć niekorzystnych procesów, obejmujących między innymi: trwałe uszczelnienie części powierzchni (ograniczenie powierzchni dostępnej dla roślin), zmiany właściwości gruntów (utwardzenie wierzchniej warstwy gleby, uniemoŜliwiające prawidłowy rozwój roślin) czy zniszczenie naturalnych siedlisk roślin i zwierząt. Ustalenia projektu planu zapobiegają równieŜ niekorzystnym zmianom bioróŜnorodności na terenach na których dopuszczono lokalizację zabudowy. Dla terenu RM ustalają maksymalny 34 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU procent zabudowy terenu oraz minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej, natomiast dla terenu RM i K ustalają zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenu. Zagospodarowanie terenów, gwarantujące zachowanie duŜych powierzchni biologicznie czynnych, będzie korzystnie wpływać na zachowanie struktury przyrodniczej analizowanych terenów (znajdujących się w obrębie dawnego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego), pomimo dopuszczenia lokalizacji nielicznej zabudowy. Czasowe i lokalne negatywne oddziaływania mogą wystąpić jedynie na etapie realizacji inwestycji dopuszczonych ustaleniami projektu mpzp. Prowadzenie prac realizacyjnych, w trakcie których istnieje konieczność uŜycia cięŜkiego sprzętu, wiąŜe się z częściowym utwardzeniem powierzchni, zniszczeniem szaty roślinnej oraz wierzchniej warstwy gleby. Prowadzenie prac budowlanych wpływa równieŜ na czasowe ograniczenie liczby występujących gatunków zwierząt, które na skutek nasilenia się niekorzystnych czynników najprawdopodobniej będą przenosić się na tereny, w obrębie których panować będą korzystniejsze warunki środowiskowe. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe zjawisko to nie będzie w sposób długofalowy wpływać na kształtowanie lokalnej bioróŜnorodności, przede wszystkim ze względu na znikomy zasięg prowadzonych prac. Zachowanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i uŜytkowania duŜych terenów zieleni (Z) z towarzyszącymi im wodami powierzchniowymi (Strumień RóŜany, niewielki ciek spływający z rejonu Hub Moraskich) oraz terenów leśnych (ZL), sprzyja równieŜ zachowaniu walorów krajobrazowych omawianego obszaru. Ustalenia projektu planu ograniczają moŜliwość wprowadzenia na te tereny elementów zakłócających naturalne elementy krajobrazu, tj. reklamy czy ogrodzenia (na terenach Z dopuszcza się lokalizację ogrodzeń wykonanych wyłącznie z drewna), a takŜe uniemoŜliwiają lokalizacji na terenach Z nadziemnych elementów siec infrastruktury technicznej. Ponadto, zapisy mpzp. dopuszczają moŜliwość wprowadzenia tu ciągów pieszych i rowerowych, urządzeń słuŜących ochronie przyrody, elementów Systemu Informacji Miejskiej oraz obiektów małej architektury, które przypuszczalnie mogą przyczynić się równieŜ do zwiększenia walorów przyrodniczych i krajobrazowych wspomnianego terenu. Projekt planu dopuszcza moŜliwość lokalizacji w granicach mpzp. nowych elementów współtworzących lokalny krajobraz – zbiorników retencyjnych na terenie 2Z. Realizacja tego rodzaju inwestycji nie będzie stanowiła elementu wpływającego na pogorszenie walorów krajobrazowych, gdyŜ pojawienie się zbiornika (zbiorników) wodnego w otoczeniu Strumienia RóŜanego powinno w sposób naturalny komponować się z mozaiką trenów leśnych i terenów zieleni, którym towarzyszą wody powierzchniowe w postaci niewielkich cieków wodnych. Ustalenia projektu mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu odnoszą się takŜe do terenów, w obrębie których dopuszczono moŜliwość lokalizacji zabudowy. Aby ograniczyć do minimum moŜliwość wprowadzania na tereny RM i K elementów dysharmonizujących krajobraz całego analizowanego obszaru, ustalono całkowity zakaz lokalizacji reklam oraz ogrodzeń pełnych i ogrodzeń z betonowych elementów prefabrykowanych. Pomimo niewielkiego areału, jaki zajmują tereny RM i K, lokalizacja wspomnianych powyŜej elementów mogłaby w sposób niezwykle niekorzystny wpłynąć na zakłócenie walorów tutejszego 35 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU krajobrazu. Ponadto, dla terenu zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym, w sposób szczegółowy ustalono charakter zabudowy, a takŜe jej parametry (maksymalną wysokość budynku, maksymalną powierzchnię zabudowy, kąt nachylenia połaci dachowej), co pozwoli na wykształcenie zabudowy cechującej się wysokim walorami estetycznymi oraz zapobiegnie jej intensyfikacji (w obrębie terenu RM). Maksymalna wysokość zabudowy została określona takŜe w odniesieniu do terenu infrastruktury technicznej – kanalizacji (K). Reasumując, ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego umoŜliwiają zachowanie cennych walorów krajobrazowych oraz róŜnorodności biologicznej jaką cechuje się analizowany teren. Zachowanie istniejących, zróŜnicowanych siedlisk roślin i zwierząt wpłynie korzystnie równieŜ na tereny sąsiednie (m.in. tereny zieleni w dolinie Strumienia RóŜanego poza granicami mpzp.), które wraz z omawianym obszarem współtworzą północny (naramowicki) klin zieleni. 6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną W obszarze opracowania ustalono tereny lasu – ZL i tereny zieleni – Z w granicach zabezpieczających zachowanie terenów tworzących korytarze ekologiczne I i II rzędu. W granicach tych funkcji obowiązuje zakaz zabudowy (zakaz lokalizacji budynków) – co wraz z zapisem dla terenów ZL ustalającym zagospodarowanie terenów zgodnie z planem urządzenia lasów oraz uściśleniem rysunku i zapisów planu dla terenu 3ZL i terenów Z nakazującym zachowanie dotychczasowego sposobu uŜytkowania obszarów cennych przyrodniczo, pozwala realizować ochronę i rehabilitację środowiska dla utrzymania ciągłości przestrzennej ww. korytarzy ekologicznych. WaŜnym z punktu widzenia zachowania korytarza ekologicznego I rzędu jest na terenach Z zakaz regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego oraz zakaz wykonywania prac ziemnych trwale przekształcających rzeźbę terenu. Przestrzeganie tych zakazów w sposób bezpośredni chroni biotopy leśne, śródpolne i wodne objęte projektem planu. Dla pozostałych funkcji: RM (terenu zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym) i K (terenu infrastruktury technicznej – kanalizacji), do ochrony flory terenu objętego opracowaniem przyczyni się ustalenie nakazujące zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenu. Ustalenie na terenie RM powierzchni zabudowy nie większej niŜ 20% powierzchni terenu i powierzchni terenu biologicznie czynnego nie mniejszej niŜ 50% powierzchni działki budowlanej, daje podstawy do egzekwowania powyŜszego zapisu. Zapisy te gwarantują stworzenie zieleni podtrzymującej poŜądane warunki mikroklimatyczne dla funkcjonowania pozostałej flory w dolinie Strumienia RóŜanego. UŜycie samego pojęcia „zieleni” otwiera moŜliwość uŜycia do nasadzeń gatunków juŜ występujących naturalnie, poŜądanych dla zachowania biotopów w miejscu objętym sporządzanym projektem planu. Dodatkowo, na terenie RM, lokalizowanie zabudowy zgodnie z liniami wyznaczonymi w rysunku projektu planu rokuje zachowaniem obecnego zasięgu terenowego dąbrowy i łęgu olszowego. Linie oddalone od koron i systemów korzeniowych przyczynią się do zabezpieczenia miejsca do dalszego 36 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU rozwoju najwartościowszych, siedliskotwórczych drzew. Za ustaleniem linii zabudowy dodatkowo przemawia skład gatunkowy i znaczne rozmiary drzew. Ponadto dęby szypułkowe, tworzące dąbrowę od zachodniej strony terenu RM, naleŜą do jednych z wartościowszych gatunków drzew równieŜ z powodów czysto ekonomicznych31. Ustalenia projektu plany kształtują pozytywnie przestrzeń decydującą o dalszych moŜliwościach naturalnego i samoodtwarzalnego funkcjonowania flory tego fragmentu klina zieleni miasta Poznania. 6.5. Oddziaływanie na powietrze Ze względu na charakter projektu planu, a takŜe brak znaczących zmian dotychczasowego sposobu zagospodarowania terenów objętych ustaleniami planu, nie przewiduje się docelowego wzrostu poziomu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na tym obszarze na skutek realizacji ustaleń zawartych w projekcie mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu. Analizowany projekt mpzp. nie przewiduje równieŜ moŜliwości wprowadzenia źródeł emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, a tym samym wpływających w sposób istotny na kształtowanie lokalnej jakości powietrza atmosferycznego. Ustalenia projektu planu nie przewidują wydzielenia nowych terenów zabudowy oraz wyznaczenia przebiegu nowych, istotnych elementów układu komunikacyjnego. Zapisy dopuszczają jedynie moŜliwość lokalizacji zabudowy na terenie istniejącej juŜ zabudowy zagrodowej RM (ustalenia dotyczące powierzchni zabudowy oraz minimalnej powierzchni działki budowlanej praktycznie uniemoŜliwiają dogęszczanie zabudowy na tym terenie) oraz na terenie infrastruktury technicznej – kanalizacji K (istniejąca przepompownia ścieków). Dopuszczenie lokalizacji tego typu obiektów (z uwagi na ich liczbę) nie wpłynie jednak na zwiększenie stęŜeń zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w powietrzu w granicach omawianego obszaru. Ponadto, dla zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym na terenie RM, wprowadzono zapis ustalający zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. Ustalenie w projekcie mpzp. tego typu zapisu nawiązuje do ustaleń zawartych w wydanym przez Wojewodę Wielkopolskiego rozporządzeniu (nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r.) w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań. Zgodnie z zadaniami podstawowymi, określonymi we wspomnianym powyŜej programie ochrony powietrza, dopuszcza się zastosowanie indywidualnych instalacji grzewczych pod warunkiem spełnienia kryteriów dotyczących rodzaju instalacji oraz stosowanego w nich paliwa. Realizacja ustaleń projektu mpzp. nie przyczyni się równieŜ do pojawienia się nowych elementów komunikacyjnych, stanowiących źródło emisji znaczących ilości zanieczyszczeń, powstających w wyniku spalania paliw w silnikach spalinowych pojazdów. Jedynym elementem lokalnego układu komunikacyjnego, którego realizację dopuszczono zapisami projektu planu, jest 31 Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2010 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz stawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2011 (M. P. Nr 76, poz. 954). 37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU droga wewnętrzna, przebiegająca wzdłuŜ kolektora sanitarnego Ø600 mm na terenie 2Z (umoŜliwienie obsługi elementów infrastruktury technicznej – kanalizacji). Z uwagi na pełnioną funkcję oraz charakter (najprawdopodobniej droga gruntowa), poziom emisji zanieczyszczeń z tego terenu będzie znikomy i nie wpłynie na kształtowanie lokalnej jakości powietrza atmosferycznego. Niewielki wzrost emisji o charakterze lokalnym i czasowym moŜe nastąpić na etapie prowadzenia prac budowlanych, związanych z realizacją nielicznych inwestycji dopuszczonych ustaleniami projektu planu (np. roboty budowlane w zakresie sieci infrastruktury technicznej, budowa urządzeń wodnych). Źródłami emisji zanieczyszczeń będą w tym przypadku silniki maszyn budowlanych uczestniczących w pracach ziemnych, a takŜe same prace ziemne, których przeprowadzanie generuje powstawanie zanieczyszczeń pyłowych. Ilość zanieczyszczeń wytwarzanych przez maszyny budowlane będzie stosunkowo niewielka, głównie ze względu na ograniczoną powierzchnię, na jakiej będą odbywały się roboty oraz ograniczony czas ich przeprowadzania. Pyły powstające podczas prowadzenia prac budowlanych nie będą miały większego znaczenia w kształtowaniu poziomów emisji dla tych terenów (niewielkie odległości unoszenia powodować będą czasowy wzrost zapylenia o charakterze lokalnym). Emisja ta będzie zjawiskiem czasowym i nie będzie miała większego wpływu na długofalowe kształtowanie jakości powietrza na tym terenie. Korzystny wpływ na kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego będzie miało natomiast zachowanie terenów zieleni (1Z-2Z) oraz terenów leśnych (1ZL-3ZL), ustalenie stosunkowo duŜego udziału powierzchni biologicznie czynnej na terenie zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym RM (minimum 50% powierzchni terenu) oraz ustalenie zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenu w obrębie terenów RM i K. Obecność róŜnorodnej zieleni, a w szczególności zieleni wysokiej (tereny leśne), wpłynie korzystnie na zmniejszenie udziału dwutlenku węgla w powietrzu atmosferycznym oraz ograniczenie przenoszenia zanieczyszczeń pyłowych. 6.6. Oddziaływanie na klimat akustyczny Realizacja ustaleń mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu nie przewiduje wprowadzenia elementów zagospodarowania stanowiących potencjalne źródło hałasu, w związku z powyŜszym nie przewiduje się wystąpienia niekorzystnego oddziaływania na lokalny klimat akustyczny na skutek realizacji ustaleń projektu planu. W granicach projektu mpzp. wyznaczono jedynie niewielki teren zabudowy zagrodowej w gospodarstwie rolnym, hodowlanym i ogrodniczym (RM), dla którego zgodnie z obowiązującymi przepisami definiuje się standardy akustyczne32. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez drogi i linie kolejowe, określone za pomocą wskaźników LDWN i LN33, wynoszą w przypadku terenów zabudowy zagrodowej odpowiednio LDWN = 60dB oraz LN = 50dB. 32 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) 33 wskaźniki mające zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem 38 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Dla pozostałych terenów, znajdujących się w granicach projektu planu, obowiązujące aktualnie przepisy prawa nie definiują standardów akustycznych w środowisku. Brak wprowadzenia nowych elementów zagospodarowania, stanowiących potencjalne źródło hałasu, pozwala stwierdzić, iŜ znajdujący się w granicach analizowanego obszaru teren wymagający ochrony akustycznej (RM) nie będzie w przyszłości naraŜony na ponadnormatywne oddziaływania hałasu będącego skutkiem realizacji ustaleń mpzp. Czasowy oraz lokalny wzrost poziomu hałasu moŜe wystąpić w obrębie omawianego terenu na skutek realizacji poszczególnych inwestycji, związanych z lokalizacją zabudowy mieszkaniowej, rozbudową istniejących szlaków komunikacyjnych, a takŜe robotami budowlanymi w zakresie sieci infrastruktury technicznej. Źródłem hałasu we wspomnianych powyŜej przypadkach będą głównie roboty budowlane prowadzone przy uŜyciu cięŜkich maszyn napędzanych silnikami spalinowymi, których eksploatacja wiąŜe się z emisją hałasu. Sytuacja ta będzie miała jedynie miejsce do czasu realizacji inwestycji i obejmie swym zasięgiem tereny, na których zostanie zlokalizowana. Ze względu na czasowy charakter oraz ograniczony zasięg występowania tego zjawiska, nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na kształtowanie klimatu akustycznego na terenie objętym granicami planu w dłuŜszym okresie czasu. Potencjalnie, źródło hałasu oddziaływującego na tereny objęte projektem planu mogą w przyszłości stanowić natomiast obiekty zlokalizowane poza jego granicami. W tym celu, dla ochrony znajdującego się w granicach projektu planu terenu RM, wprowadzono zapis ustalający zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów zabudowy zagrodowej. 6.7. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe Ze względu na brak lokalizacji w granicach obszaru objętego projektem planu udokumentowanych stanowisk archeologicznych oraz obiektów kultury, w projekcie nie podejmuje się ustaleń w zakresie dziedzictwa kulturowego, zabytków oraz dóbr kultury współczesnej. W związku z powyŜszym nie przewiduje się moŜliwości wystąpienia zjawiska niekorzystnego oddziaływania na dziedzictwo kulturowe na skutek realizacji ustaleń projektu mpzp. 6.8. Oddziaływanie na ludzi Analizowany projekt planu jest planem ochronnym, którego głównym celem jest zachowanie istniejących w granicach mpzp. terenów o duŜej wartości przyrodniczej i krajobrazowej. Ustalenia w nim zawarte nie przewidują moŜliwości lokalizacji obiektów oraz stosowania rozwiązań, mogących spowodować pogorszenie stanu poszczególnych komponentów środowiska tj. jakości powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego czy jakości wód powierzchniowych i podziemnych. Z uwagi na powyŜsze, nie przewiduje się występowania negatywnych oddziaływań w odniesieniu do nielicznych mieszkańców zabudowy zlokalizowanej w granicach omawianego obszaru. 39 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU Niemniej jednak, projekt mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, w sposób odpowiedni reguluje kwestie związane z ochroną i kształtowaniem jakości powietrza atmosferycznego, regulacją gospodarki wodno-ściekowej, kształtowaniem terenów zieleni, ochroną przed hałasem czy ochroną wartości krajobrazowej. Wprowadza równieŜ zapis ustalający powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci, zgodnie z przepisami odrębnymi. Reasumując, nie naleŜy spodziewać się zwiększonego odczuwalnego, niekorzystnego oddziaływania na ludzi, w związku z realizacją ustaleń przedmiotowego projektu mpzp. Ponadto, przewiduje się, Ŝe uporządkowany i zadbany krajobraz będzie korzystnie oddziaływał zarówno na mieszkańców omawianego terenu jak i terenów sąsiednich. 6.9. Oddziaływanie na zwierzęta Stabilizacja sytuacji dla terenów ZL i Z, wynikająca z zakazu lokalizacji budynków, pozwala na normalne dalsze funkcjonowanie zwierząt tych siedlisk bez naraŜania na bliski kontakt z człowiekiem. Pewne obawy w zakresie zapewnienia spokoju zwierzętom moŜe budzić dopuszczenie lokalizacji na terenach leśnych ZL i terenach zieleni Z ciągów pieszych i rowerowych. Zawarty w tekście ustaleń planu dla terenów zieleni Z zapis: zakaz lokalizacji nadziemnych elementów sieci infrastruktury technicznej, zakaz regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego oraz zakaz wykonywania prac ziemnych trwale przekształcających rzeźbę terenu zagwarantuje w szczególności większym ssakom (głównie dzikom) dogodne warunki do dalszego bytowania w ich obecnym środowisku. Zakaz lokalizacji ogrodzeń pełnych i ogrodzeń z betonowych elementów prefabrykowanych dla terenu RM i K jest dopełnieniem ww. zapisów z pozostałych terenów. Realizacja ustaleń planu nie ograniczy moŜliwości przemieszczania się jakimkolwiek zwierzętom (w szczególności większym ssakom) po terenach leśnych i terenach łąk. Podsumowując zmiany wynikające z realizacji planu ustabilizują i umocnią obecne dogodne warunki przyjazne bytowaniu zwierząt, zapewnią łączność z północnym klinem zieleni miasta Poznania co pozwoli na podtrzymanie w dobrej kondycji całej populacji zwierząt w obszarze Moraska. 6.10. Oddziaływanie na dobra materialne Nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania na dobra materialne na skutek realizacji ustaleń projektu mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu. Analizowany projekt mpzp. nie przewiduje wprowadzenia nowych inwestycji, wpływających w sposób znaczący na zwiększenie ilości dóbr materialnych w jego granicach. Nie przewiduje się równieŜ pogorszenia stanu dóbr juŜ istniejących. 40 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 6.11. Oddziaływanie na obszary Natura 2000 i inne obszary cenne przyrodniczo Jak wskazano w poprzednich rozdziałach niniejszego opracowania, w obrębie analizowanego obszaru nie są zlokalizowane obszary prawnie chronione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, jak równieŜ obszary objęte Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000. Zgodnie z informacjami, uzyskanymi z publikacji dotyczących obszaru Moraska, (potwierdzonymi częściowo w trakcie przeprowadzonych wizji terenowych) na obszarze mpzp. znajdują się natomiast siedliska podlegające ochronie na podstawie obowiązujących przepisów, a takŜe stanowiska gatunków roślin zagroŜonych wymarciem w Wielkopolsce. Obecność wymagających ochrony elementów przyrody oŜywionej była jednym z powodów konieczności opracowania projektu mpzp., umoŜliwiającego zatrzymanie rozwoju zabudowy na analizowanym obszarze. Ustalenia projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu w sposób korzystny będą oddziaływać na znajdujące się w tym obszarze tereny cenne przyrodniczo m.in. poprzez ustalenie zachowania dotychczasowego sposobu ich uŜytkowania, zagospodarowania terenów leśnych zgodnie z planem urządzenia lasów, wprowadzenie zakazu regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego, a takŜe ograniczenie do minimum powierzchni terenów, w obrębie których dopuszcza się lokalizację zabudowy. Ze względu na oddalenie omawianego terenu od najbliŜszych obszarów naleŜących do sieci Natura 2000 (wchodzący w skład PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu” Fort V i Va, PLH 300001 „Biedrusko”) nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania na te tereny, w związku z realizacją ustaleń mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu. Z uwagi na charakter ustaleń wspomnianego projektu planu nie przewiduje się równieŜ negatywnego wpływu na ograniczenie przestrzeni Ŝyciowej i dostępności do bazy pokarmowej występujących na terenie Natura 2000 przedstawicieli flory i fauny. Omawiany teren leŜy natomiast w granicach dawnego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Morasko w Poznaniu, który posiadał status ochronny do roku 200034. Wprowadzenie nowego sposobu zagospodarowania na części terenów znajdujących się w granicach zespołu przyrodniczokrajobrazowego (rozwój zabudowy w obrębie całego Moraska), spowodowało ich silne przekształcenie, a w konsekwencji doprowadziło do zmniejszenia wartości przyrodniczej i ekologicznej na niektórych terenach. Niezwykle istotne jest zatem podjęcie działań umoŜliwiających ochronę wyjątkowych walorów terenów znajdujących się w granicach dawnego zespołu przyrodniczokrajobrazowego „Morasko”. Analizowany projekt mpzp. zachowuje dotychczasowy sposób zagospodarowania istniejących terenów zieleni (wraz z towarzyszącymi im ciekami wodnymi) oraz terenów leśnych, uniemoŜliwiając jednocześnie przeznaczanie tych terenów pod lokalizację zabudowy 34 zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Morasko” został powołany Uchwałą nr CV/610/94 Rady Miejskiej Poznania z dnia 10 maja 1994r. w sprawie utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr 12 poz. 126). Ze względu na wejście w Ŝycie ustawy z dnia 7 grudnia 2000r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2001 Nr 3, poz. 21) tereny te straciły status ochronny. 41 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU (projekt uwzględnia jedynie funkcjonującą w chwili obecnej zabudowę zagrodową przy ul. Dzięgielowej). Reasumując, ze względu na charakter analizowanego projektu planu, którego głównym załoŜeniem jest ochrona przed zmianami zagospodarowania w obrębie terenów cennych przyrodniczo, przewiduje się, Ŝe realizacja ustaleń mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu wpłynie niezwykle korzystnie na ochronę i zachowanie walorów przyrodniczych obszaru opracowania. 6.12. Oddziaływanie transgraniczne Ze względu na połoŜenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów przygranicznych państwa) stwierdzić naleŜy, Ŝe realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji z Espoo z 25 lutego 1991 r. 6.13. Pola elektromagnetyczne Analizowany projekt mpzp. nie wprowadza ustaleń ograniczających moŜliwość lokalizacji oraz określających maksymalne parametry tego typu instalacji. W związku z powyŜszym lokalizacja instalacji radiokomunikacyjnych odbywać się będzie na zasadach określonych w obowiązujących przepisach odrębnych35. Szczegółowe określenie zasięgów występowania pola elektromagnetycznego, emitowanego przez instalacje radiokomunikacyjne, z uwagi na brak szczegółowych informacji określających moc oraz charakterystykę promieniowania emitowanego przez anteny, jakie mogą zostać w tym przypadku zastosowane, nie jest moŜliwe na obecnym etapie projektowania. Na podstawie informacji zawartych w literaturze, przewiduje się jednak, Ŝe eksploatacja tego rodzaju instalacji nie spowoduje przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, zdefiniowanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów36. Zapisy analizowanego projektu mpzp. odnoszą się natomiast do innych źródeł promieniowania elektromagnetycznego, jakie mogłyby się pojawić w granicach mpzp. – napowietrznych linii elektroenergetycznych. W celu ograniczenia moŜliwości lokalizacji tego rodzaju źródeł promieniowania ustalają zakaz lokalizacji nadziemnych elementów sieci infrastruktury technicznej na terenach 1Z-2Z. 35 36 Ustawa z dnia 7 maja 2010r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675), Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z dnia 14 listopada 2003 r., 42 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU 7. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą bieŜącym pomiarom, ocenom oraz analizom wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska37 przez zobligowane do tego instytucje. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko dla monitoringu znaczącego wpływu na środowisko realizacji planów moŜliwe jest wykorzystanie istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego powielania. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny, Prezydent Miasta Poznania, pełniący jednocześnie obowiązki starosty powiatu grodzkiego, prowadzą monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w tym jakości powietrza, jakości wód, jakości gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, w zakresie określonym w ustawie z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r Prawo ochrony środowiska38 oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne39. Głównym skutkiem realizacji ustaleń planu miejscowego będzie zachowanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania oraz uniemoŜliwienie rozwoju zabudowy na terenach zieleni, znajdujących się w granicach dawnego zespołu przyrodniczo–krajobrazowego „Morasko”. W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, szczególnie istotne będzie zatem monitorowanie sposobu realizacji ustaleń mpzp., ze szczególnym naciskiem na kontrolę zachowania terenów cennych przyrodniczo (oznaczonych na rysunku planu) oraz sposobu zagospodarowania terenów, w obrębie których dopuszczono lokalizację zabudowy. Istotnym elementem monitorowania realizacji ustaleń projektu mpzp będzie równieŜ kontrola i ocena zgodności wyposaŜenia terenu w infrastrukturę techniczną. 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH MoŜliwość rozwaŜania róŜnego rodzaju sposobu zagospodarowania terenów znajdujących się w granicach mpzp. „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu, została ograniczona w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, które określa przeznaczenie terenów znajdujących się w granicach analizowanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W związku z powyŜszym ilość moŜliwych do wprowadzenia alternatywnych sposobów zagospodarowania tego obszaru była znacznie ograniczona. Jedynym alternatywnym rozwiązaniem przestrzennym, jakie rozpatrywano w trakcie prowadzonych prac, było nieuwzględnienie istniejącej obecnie zabudowy zagrodowej w sąsiedztwie 37 38 39 utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska zgodnie z art. 88, art. 109 ust.1, art. 117 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska zgodnie z art. 155a, Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019 ze zmianami 43 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU ul. Dzięgielowej i wyznaczenie tego terenu jako terenu zieleni, wchodzącego w skład terenów zieleni przylegających do Strumienia RóŜanego. Rozwiązanie to zostało uznane za mniej korzystne w stosunku do rozwiązań zaproponowanych ostatecznie w przedłoŜonej do uchwalenia wersji projektu planu, przede wszystkim z uwagi na wysokie koszty finansowe, jakie wynikałyby z konieczności wykupienia prywatnych gruntów i docelowej zmiany ich przeznaczenia. W związku z powyŜszym, analizowany w niniejszym opracowaniu projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, został uznany za najbardziej optymalny w kontekście uwzględnienia czynników środowiskowych, jak i finansowych. 9. WNIOSKI Jak wykazano w prognozie, realizacja ustaleń projektu planu pozwoli na zachowanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i uŜytkowania terenów, a co za tym idzie wpłynie korzystnie na moŜliwość ochrony terenów o duŜych walorach przyrodniczych. Ewentualne niekorzystne oddziaływania, jakie mogą wystąpić w wyniku realizacji nielicznych, dopuszczonych zgodnie z ustaleniami mpzp. inwestycji, nie będą wpływać w sposób istotny na poszczególne komponenty środowiska, głównie z uwagi na ich lokalny i tymczasowy charakter. Do najwaŜniejszych załoŜeń mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu naleŜy zapewnienie ochrony terenów cennych przyrodniczo poprzez ustalenie zachowania dotychczasowego sposobu ich uŜytkowania. Konieczność zapewnienia ochrony przedmiotowych obszarów wynika z jego uwarunkowań lokalnych i ponadlokalnych, w tym współtworzenia klinowego systemu zieleni miejskiej oraz występowania siedlisk podlegających ochronie prawnej. Co szczególnie istotne, projekt planu ogranicza moŜliwość wprowadzania nowej zabudowy, ustalając dopuszczenie jej lokalizacji jedynie w obrębie niewielkich terenów RM i K (w chwili obecnej juŜ zainwestowanych). Porządkuje zagadnienia związane z gospodarowaniem wodami opadowymi i roztopowymi, gospodarką odpadami oraz paliwami stosowanymi w instalacjach grzewczych, pozwalając w ten sposób na ograniczenie negatywnego oddziaływania terenów juŜ zainwestowanych na obszary cenne przyrodniczo. Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko występującej w obszarze mpzp. zabudowy będzie zatem precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych. Projekt planu zawiera szczegółowe zapisy zapewniające ochronę istotnych elementów środowiska przyrodniczego. Dotyczą one m.in.: → zachowania dotychczasowego sposobu uŜytkowania obszarów cennych przyrodniczo (oznaczonych na rysunku planu) na terenie 3ZL oraz 1Z-2Z, → zagospodarowania terenów 1ZL-3ZL zgodnie z planem urządzenia lasów, → zakazu regulacji i umacniania brzegów Strumienia RóŜanego, z wyjątkiem istniejących urządzeń wodnych (na terenach 1Z-2Z), 44 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU → zakazu wykonywania prac ziemnych trwale przekształcających rzeźbę terenu na terenach 1Z-2Z (z uwzględnieniem dopuszczenia lokalizacji zbiorników retencyjnych oraz dopuszczenia robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej), → zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenu (na terenach RM i K), → zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie lub odprowadzanie ich do sieci kanalizacji deszczowej, rowów lub cieków (na terenie RM i K), → zagospodarowania odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi, → zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy (na terenie RM), → zachowania minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie terenu RM, → zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów zabudowy zagrodowej w przypadku terenów RM. Ponadto, projekt planu zawiera ustalenia w zakresie zakazu lub ograniczenia moŜliwości lokalizacji na terenach elementów zagospodarowania dysharmonizujących walory krajobrazowe terenów, tj.: reklamy, ogrodzenia pełne i ogrodzenia z betonowych elementów prefabrykowanych oraz nadziemne elementy sieci infrastruktury technicznej. W obrębie terenów ZL i Z dopuszcza natomiast moŜliwość lokalizacji elementów Systemu Informacji Miejskiej, ciągów pieszych i rowerowych, urządzeń słuŜących ochronie przyrody oraz obiektów małej architektury, stanowiących element wpływający korzystnie na uporządkowanie i poprawę walorów krajobrazowych. Reasumując, wprowadzenie wymienionych powyŜej ustaleń, pozwoli na ochronę cennych przyrodniczo terenów (współtworzących klinowo-pierścieniowy system zieleni miasta) oraz zapobiegnie intensyfikacji procesu poszerzania areału terenów przeznaczanych pod rozwój zabudowy mieszkaniowej, jaki moŜna zaobserwować w rejonie całego Moraska i Umultowa. Zaznaczyć jednak naleŜy, Ŝe warunkiem niezbędnym dla realizacji załoŜeń analizowanego planu miejscowego, będzie precyzyjne wyegzekwowanie jego ustaleń i restrykcyjne przestrzeganie przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych. 10. STRESZCZENIE Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu środowiska oraz wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze, przy uwzględnieniu jego 45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP. OBSZARU „MORASKO – RADOJEWO – UMULTOWO” – W REJONIE STRUMIENIA RÓśANEGO I UL. UMULTOWSKIEJ W POZNANIU poszczególnych komponentów, w tym: powierzchni ziemi, warunków wodnych, róŜnorodności biologicznej, krajobrazu, szaty roślinnej i zwierząt, powietrza, klimatu akustycznego. Wzięto równieŜ pod uwagę oddziaływanie realizacji ustaleń mpzp. na ludzi, dobra materialne, dziedzictwo kulturowe, a takŜe oddziaływanie w kontekście emisji pól elektromagnetycznych. PowyŜsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu mpzp. obszaru „Morasko – Radojewo – Umultowo” w rejonie Strumienia RóŜanego i ul. Umultowskiej w Poznaniu. Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XXVII/203/IV/2003 Rady Miasta Poznania z dnia 9 września 2003 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Morasko – Radojewo – Umultowo” w Poznaniu. Planem objęto obszar połoŜony w północnej części Poznania w rejonie ul. Umultowskiej i ul. Dzięgielowej na Morasku. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 17,68 ha. Prognoza składa się z ośmiu części. W pierwszej omówiono podstawy formalno-prawne, metodologię i zasadność jej sporządzania. W drugiej części omówiono połoŜenie przedmiotowego obszaru w przestrzeni miasta i jego obecne zagospodarowanie. Scharakteryzowano poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz ich wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby czy klimat lokalny. W trzeciej części prognozy zwrócono uwagę na problemy ochrony środowiska, związane z zagadnieniami regulowanymi w projekcie planu, dotyczące m.in. konieczności ochrony siedlisk cennych z przyrodniczego punktu widzenia. Określono równieŜ stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, wód oraz klimatu akustycznego. W czwartej części omówiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano równieŜ ich powiązania z zapisami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”. Wykazano takŜe potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni, jakie mogą wystąpić w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu. W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym, natomiast w szóstej części omówiono potencjalne oddziaływanie realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego. Wskazano teŜ rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego planu. W siódmej części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą skutków realizacji postanowień planu miejscowego, natomiast w części ósmej opisano rozwiązania alternatywne, jakie rozwaŜano podczas prac nad projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 46