pobierz

Choroby'
dietozależne'
Co#nas#czeka#w#przyszłości?#
„Było&tłuściutkie&i&słodkie,&pycha!&&
Czuję&się&wyśmienicie!”&
'
Ale#jak#długo#będzie#trwało#świetne#samopoczucie#i#zdrowie?#
Gdy#odżywiamy#się#niezdrowo,#tuż#pod#naszym#nosem#zachodzą#
zmiany,#które#mogą#się#okazać#zgubne#w#skutkach.#Powoli##
w#naszym#organizmie#„dojrzewają”#różne#choroby#i#choć#często#
nie#widzimy#bezpośredniego#związku#z#naszym#sposobem#
odżywiania#–#są#to#właśnie#choroby#dietozależne…#Jednak#nie#
jesteśmy#na#straconej#pozycji,#możemy#zapobiec##
chorobom,#jeśli#zmodyfikujemy#nasz#sposób##
żywienia.#Wbrew#pozorom#nie#będzie##
on#mniej#smaczny#czy#nudniejszy.##
Przeciwnie!#Będzie#kolorowo#i#ciekawie,##
a#zarazem#smacznie#i#zdrowo!#
#
Plan'prezentacji'
•  Co#to#są#choroby#dietozależne?#
•  Krótka#charakterystyka#chorób##
–  definicja;#
–  przyczyny;#
–  skutki;#
–  profilaktyka;#
•  Podsumowanie#–#PROFILAKTYKA!!!#
Choroby'dietozależne'
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Otyłość##
Cukrzyca#typu#II#
Nadciśnienie#tętnicze##
Choroby#układu#krążenia#
Osteoporoza#
Próchnica#
Nowotwory#
Choroby'dietozależne'
Najczęstsze'przyczyny'występowania'chorób'
dietozależnych:'
• #dodatni#bilans#energetyczny#diet;#
• #nadmierne#spożycie#cukru#i#soli;##
• #nadmiar#białka#w#diecie;#
• #nadmiar#tłuszczu#w#diecie#oraz#znaczny#udział#izomerów#trans#
##nienasyconych#kwasów#tłuszczowych;#
• #wolne#rodniki;#
• #niedobór#błonnika#w#diecie;#
• #niewłaściwa#mikroflora#jelitowa;#
• #nadmiar#toksyn;#
Otyłość'i'nadwaga'@'definicja'
•  Nadmierne#nagromadzenie#tkanki#tłuszczowej#w#organizmie#człowieka;#
•  ZAWSZE#jest#to#efekt#dodatniego#bilansu#energetycznego;#
•  Najczęściej#metodą#klasyfikowania#otyłości#i#nadwagi#jest#wskaźnik#masy#
ciała#(Body#Mass#Index#–#BMI);#
•  BMI#=#masa#ciała#w#kg/(wzrost#w#m)2#[kg/m2];#
Wskaźnik#dla#
dorosłych#
Niedowaga#
Norma#
Nadwaga#
Otyłość#
średniego#
stopnia#
BMI'(kg/m2)'
<'20,0'
20,0'–'24,9'
25,0'–'29,9'
30,0'–'34,9'
Otyłość#
znacznego#
stopnia#
Otyłość#
bardzo#
znacznego#
stopnia#
35,0'–'39,9'
≥'40,0'
•  Otyłość#można#podzielić#ze#względu#na#miejsce#odkładania#się#tkanki#
tłuszczowej:#
–  Otyłość#androidalna,#czyli#brzuszna#–#typ#JABŁKO#–#typowa#dla#
mężczyzn;#
–  Otyłość#gynoidalna,#czyli#udowojpośladkowa#–#typ#GRUSZKA#–#typowa#
dla#kobiet;#
Otyłość'i'nadwaga'@'przyczyny'
•  Czynniki'genetyczne#(wpływ#w#max.#40%);#
•  Czynniki'biologiczne;'
•  Czynniki'psychologiczne:'zaburzenia#nastroju,#depresja;#
•  Czynniki'środowiskowe#(wpływ#w#60%#j#MOŻNA'JE'MODYFIKOWAĆ!!!):#
–  Mała#aktywność#fizyczna#(siedząca#praca,#nieaktywny#sposób#spędzania#
wolnego#czasu);#
–  Nieograniczony#dostęp#do#żywności;#
–  Wysoka#gęstość#energetyczna#żywności#(przeważnie#duża#zawartość#tłuszczu,#
cukru#i#innych#węglowodanów);#
–  Spożywanie#dużej#ilości#słodkich#napojów;#
–  Wzrost#znaczenia#żywności#typu#fastjfood,#słonych#przekąsek#i#słodyczy#w#
codziennej#diecie,#zwłaszcza#młodych#osób#(sklepiki#szkolne,#automaty#ze#
słodyczami);#
Otyłość'i'nadwaga'@'skutki'
•  Stanowi#zagrożenie#dla#zdrowia#i#życia.#Im#dłużej#trwa#tym#większe#jest#
ryzyko#rozwoju#innych#chorób:#
–  cukrzycy#typu#II;#
–  chorób#układu#sercowojnaczyniowego#(niedokrwienna#choroba#serca,#
nadciśnienie);#
–  nowotworów#(jelita#grubego,#odbytnicy,#trzonu#macicy,#sutka,#prostaty)#,#
–  chorób#dróg#żółciowych;#
–  marskości#wątroby;#
–  zapalenia#trzustki;#
–  zespołu#bezdechu#w#czasie#snu;#
–  kamicy#dróg#moczowych;#
–  zaburzeń#płodności;#
•  Największe#ryzyko#powikłań#chorobowych#dotyczy#częściej#otyłości#typu#
jabłko;#
•  Inne#konsekwencje:#
–  osłabienie#stawów#nóg,#problemy#z#kręgosłupem;#
–  płaskostopie,#żylaki;#
–  obniżona#sprawność#ruchowa;#
'Cukrzyca'typu'II'@'definicja'
•  Inaczej#cukrzyca#insulinoniezależna,#cukrzyca#dorosłych#lub#nabyta;#
•  Zaburzenia#przemian#węglowodanów#w#organizmie#wynikające#z#nabytej#
insulinooporności#(organizm#wydziela#normalną#ilość#insuliny,#lecz#jest#ona#
niewystarczająca#do#obniżenia#poziomu#cukru#we#krwi);#
•  Rozpoznanie#–#podwyższony#poziom#glukozy#we#krwi:#
–  stężenie#glukozy#we#krwi#na#czczo#>#126#mg/dl;#
–  stężenie#glukozy#przygodne#>#200#mg/dl;#
•  Cukrzyca#typu#II#ujawnia#się#najczęściej#u#ludzi#w#starszym#wieku,#obecnie#
jednak#częstość#jej#występowania#rośnie#u#dzieci#i#młodych#osób#otyłych;#
Cukrzyca'typu'II'@'przyczyny'
•  Czynniki'genetyczne#(spokrewniona#osoba#chora#na#cukrzycę#–#w#20%#
zachorowań);#
•  Czynniki'środowiskowe:'
–  Otyłość#–#na#100#diabetyków#80#jest#otyłych,#
–  Nieodpowiednia#dieta,#
–  Stres;#
Cukrzyca'typu'II'@'skutki'
•  Upośledzenie#wzroku,#ze#ślepotą#włącznie;#
•  Zaburzenia#pracy#nerek,#aż#do#całkowitej#niewydolności;#
•  Zaburzenia#neurologiczne#(upośledzenie#czynności#różnych#układów,#np.#
sercowojnaczyniowego,#pokarmowego);#
•  Zmiany#skórne#(grzybice,#czyraki#i#owrzodzenia);#
•  Stopa#cukrzycowa;#
•  Miażdżyca;#
''Nadciśnienie'tętnicze'@'definicja'
•  Stan#podwyższonego#skurczowego#i/lub#rozkurczowego#ciśnienia#
tętniczego#krwi;#
•  Najczęściej#ujawnia#się#w#3#lub#4#dekadzie#życia#(21j40#lat!!!);#
Ciśnienie'skurczowe'
Ciśnienie'rozkurczowe'
[mmHg]'
Ciśnienie'prawidłowe'
<#120#
<#80#
120#–#129#
80#–#84#
130#–#139###############i/lub#
85#–#89#
Nadciśnienie'tętnicze'
140#–#159###############i/lub#
90#j#99#
160#–#179###############i/lub##
100#–#109##
≥#180######################i/lub#
≥#110#
Klasyfikacja'ciśnienia'
Optymalne'
Prawidłowe'
Wysokie'prawidłowe'
Łagodne'
Umiarkowane'
ciężkie'
'''Nadciśnienie'tętnicze'@'przyczyny'
•  Czynniki'genetyczne#–#geny#warunkują#30j60%#zmienności#ciśnienia#tętniczego#
populacji;#
•  Czynniki'psychologiczne#–#stres#i#urazy#psychiczne;#
•  Czynniki'środowiskowe:'
–  nadmierne#spożycie#tłuszczów#zwierzęcych#(→cholesterolu),#soli,#alkoholu;#
–  niedostateczne#spożycie#potasu,#magnezu,#wapnia,#błonnika#pokarmowego#i#
wielonienasyconych#kwasów#tłuszczowych,#czyli#zbyt#małe#spożycie#warzyw,#
owoców,#przetworów#mlecznych#i#pełnoziarnistych#produktów#zbożowych;#
–  palenie#papierosów;#
'Nadciśnienie'tętnicze'@'skutki'
•  Choroby#układu#sercowojnaczyniowego:#
–  rozwój#choroby#wieńcowej,#
–  wzrost#ryzyka#udaru#mózgu#i#zawałów#serca;#
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Bóle#i#zawroty#głowy;#
Zwiększona#pobudliwość#nerwowa;#
Chwiejność#emocjonalna;#
Łatwe#wyczerpywanie#się#i#trudność#koncentracji;#
Bezsenność;#
Ogólne#osłabienie;#
Przyspieszone#bicie#serca;#
'Nadciśnienie'tętnicze'@'profilaktyka'
'
Przyzwyczajenie'się'do'mniej'słonego'smaku''
nie'jest'trudne!!!'
Jak'ograniczyć'spożywanie'soli?'
• ##Nie#sól#gotowych#potraw.#
• ##Używaj#mało#soli#podczas#gotowania.#
• ##Stosuj#świeże#i#suszone#zioła#zamiast#soli.##
• ##Zastąp#zwykłą#sól#solą#sodowojpotasową#–#zawiera#mniej#sodu!#
• ##Jedz#produkty#świeże#zamiast#przetworzonych#(np.#kiszone,#dania#
###typu#instant).#
• ##Czytaj#etykiety#–#wybieraj#produkty#mniej#słone.#
'Choroby'układu'krążenia'@'definicja'
•  Schorzenia#dotyczące#narządów#i#tkanek#wchodzących#w#skład#układu#
krążenia,#a#w#szczególności#serca,#tętnic#i#żył.#Często#nazywane#chorobami'
układu'sercowo@naczyniowego;#
•  Podstawą#rozwoju#większości#chorób#układu#krążenia#są#zmiany'
miażdżycowe,#czyli#zgrubienia#ścian#tętnic#powodujące#zmniejszenie#
światła#naczyń#i#w#konsekwencji#prowadzących#do#ich#niedrożności;#
•  Miażdżyca#rozwija#się#powoli,#prawdopodobnie#zaczyna#się#już#w#
dzieciństwie#czy#młodości;#
''''Choroby'układu'krążenia''@'przyczyny'
•  Czynniki'środowiskowe:'
–  Mała#aktywność#fizyczna;#
–  Nieodpowiednia#dieta:#
•  nadmierne#spożycie#energii,#nasyconych#kwasów#tłuszczowych,#cholesterolu,#soli,#
alkoholu##
•  zbyt#niskie#spożycie#błonnika#pokarmowego,#witam#antyoksydacyjnych;#
–  Wysokie#ciśnienie#tętnicze;#
–  Zwiększona#aktywność#projzakrzepowa#krwi;#
–  Otyłość#androidalna;#
'''''Choroby'układu'krążenia''@'skutki'
•  Najczęstszymi#powikłaniami#miażdżycy#są#zawały'mięśnia'sercowego#i#
udary'mózgu;#
•  W#2008#roku#główną#przyczyną#zgonów#w#Polsce#były#choroby#układu#
krążenia#(44%)#(GUS,#2009);#
''''''Choroby'układu'krążenia''@'
profilaktyka'
•  Utrzymanie/obniżenie#poziomu#cholesterolu#w#osoczu#krwi#do#stężenia#
maksymalnie#200#mg/dl;#
•  Odpowiednia#dieta:#
–  niskocholesterolowa#o#kontrolowanej#zawartości#kwasów#tłuszczowych,#
–  bogata#w#antyoksydanty,#
–  ograniczone#spożycie#białka#zwierzęcego#(mięso,#jaja);#
•  Odpowiednia#aktywność#fizyczna#i#utrzymanie#prawidłowej#masy#ciała;#
Próchnica'@'definicja'
•  Jest#to#uszkodzenie#szkliwa#zębów#spowodowane#przez#kwasy#wytwarzane#
przez#bakterie#bytujące#w#nazębnej#płytce#bakteryjnej;#
•  Istotą#choroby#jest#odwapnienie#i#rozpad#organicznych#struktur#zęba;#
Próchnica'@'przyczyny'
•  Istnieją#cztery#czynniki#powstawania#próchnicy,#które#muszą#wystąpić#
jednocześnie:#
– 
– 
– 
– 
obecność#bakterii#w#postaci#płytki#nazębnej,#
obecność#węglowodanów#(cukrów)#w#jamie#ustnej,##
podatność#zębów#na#próchnicę,#
odpowiedni#czas#(aby#nastąpiła#demineralizacja#i#nie#rozpoczęła#się#ponowna#
mineralizacja);#
•  Każdy#czynnik#jest#konieczny,#ale#niewystarczający#do#powstania#
próchnicy;#
Próchnica'@'skutki'
• 
• 
• 
• 
• 
Utrata#zębów;#
Zapalenie#dziąseł;#
Ropnie;#
Zakażenie#krwi#i#różnych#narządów#np.#serca;#
Próchnica#zębów#stałych#(wynik#próchnicy#zębów#mlecznych);#
Próchnica'@'profilaktyka'
•  Stosuj#odpowiednią#higienę#jamy#ustnej#(mycie#zębów#po#każdym#posiłku,#
przynajmniej#2#razy#dziennie,#stosowanie#nici#dentystycznych#i#płynów#do#
płukania#jamy#ustnej);#
•  Używaj#bezcukrowych#gum#do#żucia#(np.#z#ksylitolem)#jeśli#nie#możesz#
umyć#zębów;#
•  Ograniczaj#słodkie#napoje#i#słodycze;#
•  Ograniczaj#liczbę#posiłków#w#ciągu#dnia#do#pięciu;#
•  Kontroluj#zęby#u#stomatologa;#
Osteoporoza'@'definicja'
•  Metaboliczna#choroba#układu#szkieletowego,#charakteryzująca#się#
obniżeniem#masy#i#gęstości#kości#oraz#zaburzeniami#budowy#tkanki#kostnej#
co#w#konsekwencji#zwiększa#kruchość#kości#i#ich#podatność#na#złamania;#
•  Układ#kostny#człowieka#kształtuje#się#do#20j25#roku#życia,#w#tym#czasie#
kości#osiągają#największą#gęstość,#która#później#spada#wraz#z#wiekiem,#
dlatego#ważne#jest#dostarczanie#wapnia#i#witaminy#D#do#organizmu#
dziecka;#
Osteoporoza'–'przyczyny'
•  Czynniki'genetyczne'i'demograficzne:'
– 
– 
– 
– 
płeć#żeńska,#
rasa#biała,#
predyspozycje#rodzinne,#
budowa#ciała#–#wątła#budowa#i#mała#masa#ciała#(poniżej#50kg);#
•  Czynniki'biologiczne:'
– 
– 
– 
– 
deficyt#hormonów#płciowych,#
zaburzenia#miesiączkowania,#
nierodzenie#
choroby:#nadczynność#tarczycy,#cukrzyca,#przewlekłe#choroby#układu#
pokarmowego,#przewlekłe#choroby#kości#i#szpiku;#
•  Czynniki'środowiskowe:'
–  mała#aktywność#fizyczna,#unieruchomienie,#
–  palenie#papierosów,#
–  CZYNNIKI'ŻYWIENIOWE'–'ODPOWIEDZIALNE'W'50%'ZA'ROZWÓJ'CHOROBY;#
Osteoporoza'@'skutki'
•  Złamania#występują#najczęściej#w#trzech#miejscach:#biodrze#(kość#udowa),#
kręgosłupie#i#nadgarstku;#
•  Wdowi#garb#–#deformacja#klatki#piersiowej;#
•  Bóle#kręgosłupa#–#nawet#w#spoczynku;#
•  Stopniowe#zmniejszanie#wzrostu;#
•  Spadek#wydolności#oddechowej#poprzez#zmniejszenie#objętości#klatki#
piersiowej;#
•  Zaburzenia#trawienia,#zaparcia#poprzez#zmniejszenie#objętości#jamy#
brzusznej;#
Osteoporoza'@'profilaktyka'
•  Zwiększenie#spożycia#wapnia,#zwłaszcza#z#produktów#mlecznych#o#
obniżonej#zawartości#tłuszczu#(kefiry,#maślanki,#jogurty,#sery#twarogowe,#
mleko)#oraz#pozostałych#źródeł#(ryby,#nasiona,#orzechy,#warzywa#
ciemnozielone#liściaste);#
•  Ograniczenie#spożycia#fosforu#poprzez#zmniejszenie#spożycia#mięsa,#
wędlin,#gotowych#potraw#przemysłowych,#napojów#typu#cola;#
•  Nie#dopuszczenie#do#niedoborów#magnezu,#potasu,#cynku,#witaminy#A,#D,#
B6#oraz#C;#
•  Ograniczenie#spożycia#alkoholu;#
•  Ograniczenie#spożycia#tłuszczów#i#olejów;#
Nowotwory'@'definicja'
•  Nowotwór#to#nieprawidłowa#tkanka,#która#rozrasta#się#w#nadmiarze#i#w#
sposób#nieskoordynowany#z#pozostałymi#tkankami,#a#nadmierny#rozrost#
tkanki#występuje#dalej#pomimo#wyeliminowania#czynnika,#który#ją#
wywołał;#
•  Podstawowy#podział#nowotworów#pozwala#wydzielić#nowotwory#łagodne#
i#złośliwe;#
Nowotwory'@'przyczyny'
•  Czynniki'genetyczne#–#tylko#5#–#10%#chorób#nowotworowych#jest#
dziedziczonych#bezpośrednio;#
•  Czynniki'środowiskowe#–#najważniejsza#przyczyna#rozwoju#choroby#
nowotworowej:#
–  narażenie#na#specyficzne#czynniki,#które#prowadzą#do#uszkodzenia#
genów:##
•  palenie'tytoniu,''
•  narażenie'na'szkodliwe'promieniowanie,'
•  infekcje,'
•  narażenie'na'substancje'rakotwórcze'np.'pestycydy;'
–  mała#aktywność#fizyczna;#
–  źle#zbilansowana#dieta#(nadmierne#spożycie#energii,#tłuszczów,#
czerwonego#mięsa,#małe#spożycie#błonnika#pokarmowego,#niedobór#
witamin#i#antyoksydantów);#
–  niewłaściwe#przygotowanie#potraw#(smażenie,#wędzenie);#
–  picie#alkoholu;#
–  stres;#
Nowotwory'–'profilaktyka'
•  Ograniczenie#palenia#papierosów#i#picia#alkoholu;#
•  Zbilansowana#i#urozmaicona#dieta#(bogata#w#antyoksydanty,#błonnik#
pokarmowy);#
•  Zwiększenie#aktywności#fizycznej;#
Dietoprofilaktyka'chorób'
dietozależnych'
•  Zrównoważony#bilans#energetyczny#(równowaga#pomiędzy#ilością#dostarczanej#
energii#a#wydatkami#energetycznymi#organizmu);#
•  Odpowiednia#aktywność#fizyczna#(min.#60#minut#dziennie,#np.#spacer#szybkim#
krokiem);#
•  Urozmaicenie#diety:##
–  wzrost#znaczenia#warzyw,#owoców,#pełnoziarnistych#produktów#
zbożowych#oraz#niskotłuszczowych#produktów#mlecznych;#
–  ograniczenie#spożycia#słodyczy,#produktów#typu#fastjfood,#słonych#
przekąsek;#
•  Większa#ilość#mniejszych#posiłków#w#ciągu#dnia#(5#posiłków);#
•  Zachować#umiar;#
•  Odpowiednie#przygotowanie#posiłków#(mniej#smażonych,#
więcej#gotowanych,#grillowanych,#pieczonych,#duszonych);#
Lepiej#ZAPOBIEGAĆ#niż#
LECZYĆ!!!#