pobierz gratis

Adam Zalepa
DIRECTORY OPUS 5
Podręcznik użytkownika
ŁÓDŹ 2013
1
ISBN 978-83-937613-0-2
Układ typograficzny autora.
Wydawca:
Producent programu:
Tomasz Bernacik
GPSoftware
PO Box 570
Ashgrove
Queensland
Australia 4060
http://www.gpsoft.com.au/
Wszystkie nazwy i znaki handlowe O pus®, Directory Opus®, DOpus®, Opus Magellan™ należą do
Jonathana Pottera i firmy GPSoftware z siedzibą w Australii, zostały użyte na mocy udzielonej licencji.
Szczegółowe informacje o prawach własności intelektualnej GPSoftware oraz sposobach licencjonowania
dostępne są na stronie internetowej http://www.gpsoft.com.au/footer/copyrights.html.
Powielanie w całości lub części bez pisemnej zgody Wydawcy zabronione.
Autor i Wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za skutki wynikłe z wykorzystania informacji oraz technik
programowania zawartych w książce.
(C) Copyright by
Adam Zalepa & AIBB.PL
Łódź 2013
All rights reserved
Printed in Poland
2
Oli – za wsparcie i cierpliwość
3
4
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie .....................................................................................................9
Charakterystyka programu .................................................................................10
PIERWSZE KROKI ........................................................................................17
Instalacja na twardym dysku ..............................................................................19
Używanie pomocy ..............................................................................................26
Najprostsze operacje ..........................................................................................29
Przeglądanie zawartości napędów ......................................................................31
Pliki i katalogi ....................................................................................................34
LISTER .............................................................................................................39
Budowa okna listera ...........................................................................................41
Operacje przy użyciu listerów . ...........................................................................44
Operacje na wielu listerach ................................................................................52
Menu listera .......................................................................................................57
Ścieżka dostępu ..................................................................................................59
Menu ścieżki dostępu .........................................................................................60
Bufor ..................................................................................................................61
Blokowanie listerów ...........................................................................................62
Menu „Lister” ....................................................................................................63
Format listera .....................................................................................................67
Pozycje ukryte ....................................................................................................69
Ustawienia listera ...............................................................................................70
Praktyczna praca z listerami ...............................................................................77
5
SPIS TREŚCI
PRACA Z PLIKAMI .......................................................................................81
Rodzaje plików ..................................................................................................83
Archiwa ..............................................................................................................84
Dzielenie i łączenie plików ................................................................................88
TYPY PLIKÓW ...............................................................................................93
Automatyczne tworzenie nowego typu plików ...................................................96
Polecenia tworzące kryteria porównywania plików ..........................................102
Polecenia przeznaczone do poruszania się po pliku ..........................................106
Kreator opisu typu plików ................................................................................113
Praktycznie wskazówki.....................................................................................117
PULPIT OPUSA .............................................................................................119
Pozycjonowanie ikon .......................................................................................122
Tworzenie menu użytkownika ..........................................................................124
Tworzenie banków przycisków ........................................................................128
Zarządzanie przyciskami...................................................................................134
„Menu Start” ....................................................................................................139
Wybieranie grafiki używanej w oknach ............................................................141
Wybieranie grafiki używanej w bankach przycisków .......................................144
Tworzenie i używanie grup ..............................................................................146
„Temat” - nowy pomysł na pulpit .....................................................................147
Korzystanie z pulpitu .......................................................................................151
Grafika podczas startu systemu ........................................................................152
Ustawienia pulpitu ...........................................................................................153
Ustawienia lokalizacji ......................................................................................155
Klawisze wywołujące .......................................................................................160
Skrypty .............................................................................................................164
CI
6
PRACA Z IKONAMI.....................................................................................165
Dodawanie ikon do plików i katalogów ...........................................................174
„New Icons” i „Magic WB” .............................................................................174
App-ikony ........................................................................................................176
Ustawienia środowiska .....................................................................................178
Globalne ustawienia ikon .................................................................................179
Ikony domyślne ................................................................................................185
PRACA Z DYSKAMI ....................................................................................189
Informacje o dysku ...........................................................................................191
Kopiowanie dysków .........................................................................................192
Formatowanie dysków .....................................................................................196
Wyświetlanie ikon napędów .............................................................................199
DANE TEKSTOWE ......................................................................................203
Przeglądarka tekstu ..........................................................................................205
Przeszukiwanie zawartości plików ...................................................................215
Kod „ANSI” .....................................................................................................216
OPUS I AMIGADOS .....................................................................................217
Okno „CLI” ......................................................................................................219
Zaawansowanie możliwości edytora funkcji ....................................................220
Nowe polecenia AmigaDOS ............................................................................231
Zmienne środowiskowe....................................................................................269
Lista ścieżek .....................................................................................................271
Ustawienia CLI Opusa .....................................................................................272
Priorytety .........................................................................................................273
Katalogi i pliki .................................................................................................273
Ustawienia dla operacji na plikach ...................................................................274
7
OPUS I INTERNET .......................................................................................277
Strony internetowe ................... .......................................................................279
Praca z plikami .................................................................................................280
Wysyłanie i odbieranie plików . ........................................................................282
Książka adresowa .............................................................................................282
Plik konfiguracyjny FTP ..................................................................................288
MULTIMEDIALNY OPUS ...........................................................................293
Grafika .............................................................................................................295
Animacje i filmy ..............................................................................................297
Dźwięk .............................................................................................................300
OPUS I CZCIONKI .......................................................................................303
OPUS I AREXX .............................................................................................309
Polecenia ARexxa ............................................................................................312
Błędy ARexxa ..................................................................................................369
Porty .................................................................................................................370
Zakończenie .....................................................................................................376
Skorowidz ........................................................................................................377
8
WPROWADZENIE
Historia programu „Directory Opus” sięga 1990 roku. Ukazała się wtedy
pierwsza wersja oznaczona po prostu numerem „1”. Autorem był australijski programista
Jonathan Potter. W 1994 roku w rozwój programu włączył się jego rodak - Greg Perry i
firma GP Software. Do 1998 roku opublikowano szereg wersji przeznaczonych dla
systemu operacyjnego Amigi, w szczególności:
● Styczeń 1990:
● Luty 1991:
● Grudzień 1991:
● Grudzień 1992:
● Kwiecień 1995:
● Sierpień 1996:
● Maj 1997:
● Listopad 1998:
wersja 1.
wersja 2.
wersja 3.
wersja 4.
wersja 5.
wersja 5.5
wersja 5.6 - Magellan
wersja 5.8 - Magellan II
Po wydaniu wersji Magellan II rozwój programu dla Amigi został wstrzymany.
Trzy lata później firma GP Software opublikowała kod źródłowy „Directory Opusa” w
wersji 4. na licencji GNU General Public. Tym samym program stał się produktem
darmowym należącym do tzw. wolnego – czy jak kto woli - otwartego oprogramowania.
Dalszym rozwojem wersji dla Amigi zajął się nasz rodzimy programista Jacek Rzeuski. W
grudniu 2012 roku wersja 5.8 została opublikowana w formie otwartego oprogramowania
na licencji AROS Public License. Do tej pory powstały różne wersje Opusa działające w
środowisku systemów operacyjnych AmigaOS3, AmigaOS4, MorphOS oraz Icaros
Desktop (dawniej AROS).
Niniejsza książka opiera się na podręczniku „Directory Opus 5 w praktyce”,
który opracowałem wraz z bratem Jakubem Zalepą w 2002 roku. Podstawę rozważań
stanowi Opus w wersji 5.5 z aktualizacjami do wersji 5.8 pracującej pod kontrolą systemu
AmigaOS 3.1. Większość omawianych funkcji działa analogicznie na wszystkich
wersjach Opusa począwszy od 5.0. Należy jednak zwrócić uwagę, iż część
funkcjonalności może działać nieprawidłowo na systemach AmigaOS4 i MorphOS. Jest to
związane z brakiem pełnej kompatybilności z mechanizmami klasycznego systemu
AmigaOS, dla których Opus był pisany oryginalnie.
9
Poszczególne wersje Opusa posiadają kilka równolegle opracowywanych
tłumaczeń. Jedna z najbardziej rozpowszechnionych to polska wersja autorstwa Marcina
Orłowskiego, którą zawiera znany pakiet „WFMH LocalePL”. W tekście przyjęto tę
właśnie wersję z zastrzeżeniem kilku miejsc, gdzie zaznaczone są równorzędne, inaczej
przetłumaczone opcje. Niektóre komunikaty ekranowe są dość długie, przez co mogą nie
mieścić się na ekranie, szczególnie jeśli Opus uruchomiony jest na Amidze pracującej w
niskich rozdzielczościach. W takiej sytuacji program wyświetla tylko część informacji.
Można tego uniknąć stosując w systemie czcionki o małych rozmiarach (w granicach 8-9
punktów) oraz wyższe rozdzielczości ekranowe. Zwykle komunikaty nie są jednak
skracane tak bardzo, aby stały się całkowicie nieczytelne. Bardzo dobrym rozwiązaniem
jest zastosowanie czcionek typu True Type (np. korzystając z biblioteki „TTFLib” na
Aminecie), jednak ma to sens tylko na szybszych Amigach, wyposażonych w kartę
graficzną pracującą w systemie „CyberGraphX” lub „Picasso96”. Oczywiście wszystko
zależy w pierwszym rzędzie od upodobań użytkownika.
CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Jak już wspomnieliśmy, Opus 5 jest kontynuacją produktu rozwijanego od 1990
roku. W starszych wersjach stanowił program zwany menadżerem plików i pozwalał
dokonywać wszelkich operacji na zawartości nośników danych takich jak dyski twarde,
dyskietki czy płyty CD. Nowa wersja została w znaczący sposób rozbudowana.
Możliwości poprzednich edycji są jedynie cząstką funkcjonalności wersji piątej. Program
stanowi znakomitą alternatywę dla oprogramowania dostarczanego wraz z Amigą, które
jak wiadomo nie zaspokaja potrzeb wielu użytkowników.
Systemowym odpowiednikiem Opusa jest Workbench, czyli „pulpit” dostarczany
z każdą Amigą. Jest on jednak znacznie uboższy. Większa atrakcyjność i wielość funkcji
Opusa jest podstawową, choć nie jedyną przyczyną, dla której użytkownicy Amigi
rezygnują z Workbencha. System pod nadzorem Opusa staje się bardziej zintegrowany,
zachowuje przy tym identyczną funkcjonalność jak Workbench. Jest znacznie
wygodniejszy w obsłudze oraz w pełni zgodny z systemem operacyjnym Amigi. Opus
wykorzystuje wielozadaniowość znacznie efektywniej niż Workbench. Każda jego część
jest kontrolowana przez niezależny moduł. Funkcje programu nie blokują się nawzajem.
Poszczególne operacje można przeprowadzać równolegle. Nie trzeba czekać na
zakończenie wykonywania jednej funkcji, aby rozpocząć kolejną. Od razu po jej
uruchomieniu można przejść do korzystania z innych.
10
Program może zostać uruchomiony przy użyciu różnych ustawień, które w
istotny sposób mogą zmienić jego wygląd i działanie. Zawsze jednak znajdują się w nim
wymienione niżej elementy:

PULPIT, czyli płaszczyzna, która pojawia się zaraz po uruchomieniu
programu. To na niej wyświetlane są ikony dysków oraz innych urządzeń. Obszar ten
bywa nazywany także „głównym oknem Opusa”. Może być otwarty na dowolnym ekranie
systemu Amigi. Pulpit umożliwia dostęp do wszystkich innych elementów Opusa.
 LISTERY, czyli oddzielne okna przeznaczone do wyświetlania zawartości
dysków i innych urządzeń. Możliwe jest użycie dowolnej ilości listerów na raz, jest to
uzależnione wyłącznie od szybkości komputera i ilości wolnej pamięci. Każdy lister może
być oznaczony jako „źródłowy” lub „docelowy” w zależności od wykonywanej operacji.
Listery mogą pokazywać pliki i katalogi w formie tekstu lub tradycyjnie - w postaci ikon.

BANKI PRZYCISKÓW, które również są oknami. Zawierają przyciski,
które mogą przedstawiać grafikę - jak ikony - lub tekst. Każdy przycisk reprezentuje
określoną funkcję, można je swobodnie modyfikować, a także dodawać nowe.
Pozostałe okna Opusa są używane w celu umożliwienia kontroli nad wizualizacją
danych oraz sposobem działania programu. Można definiować funkcje dodatkowe takie
jak klawisze wywołujące, skrypty oraz typy plików, którym poświęcimy oddzielne
rozdziały. Wszystkie główne elementy obsługiwane są przez niezależne programy, dzięki
czemu mogą działać równolegle. Umożliwia to na przykład korzystanie wielu listerów
oraz banków przycisków jednocześnie. Program korzysta ze standardowych elementów
interfejsu użytkownika systemu Amigi. W jego skład wchodzą ekrany, okna oraz ich
zawartość, czyli elementy takie jak przyciski, listy, pola tekstowe, suwaki, ikony (w tym
tzw. app-ikony) oraz menu.
Poniżej przedstawiamy w skrócie do czego służą poszczególne elementy i jak
należy ich używać. Większość bez trudu odnajdziemy w innych programach dla Amigi.
11
 EKRANY, które są płaszczyznami wyświetlającymi pozostałe elementy. W
przypadku Opusa to „na ekranie” znajduje się pulpit, gdzie widać ikony. Wbrew pozorom
nie jest to jednoznaczne określenie, gdyż program może być uruchomiony na własnym,
oddzielnym ekranie lub bezpośrednio na Workbenchu. Potrafi go również zastąpić
funkcjonalnie.
 LISTWA TYTUŁOWA umieszczona jest w górnej części ekranu, zwykle w
formie białego paska z napisami. Znajduje się na nim tytuł programu lub inny powiązany
komunikat. W przypadku Workbencha będzie to „Workbench Screen” lub „Ekran
Workbencha”. Na listwie tytułowej ekranu Opusa znajdziesz napis „Directory Opus”
uzupełniony o kilka innych informacji, które można modyfikować. Omówimy to w
dalszej części podręcznika.
 PRZYCISK ZMIANY WIDOCZNEGO EKRANU, który widać na końcu
listwy tytułowej - po prawej stronie. Jeżeli masz uruchomiony tylko jeden ekran, jego
wybranie nie spowoduje żadnej widocznej reakcji. W sytuacji, gdy dostępnych będzie
kilka ekranów, jego zadanie będzie polegało na przełączeniu na kolejny ekran.
 ŚCIĄGANIE EKRANÓW stanowi unikalną funkcję systemu operacyjnego
Amigi. Polega na tym, że możesz „zsunąć” fragment ekranu uwidaczniając część
znajdującą się „pod spodem”. Decyduje o tym kolejność uruchomienia poszczególnych
programów. Możliwość ta wywodzi się z założenia, że każdy ekran w systemie jest
wirtualną kartką ułożoną jedna na drugiej – w stos. Aby „ściągnąć” ekran wystarczy, że
najedziesz wskaźnikiem myszki na listwę tytułową i przytrzymując lewy klawisz
przesuniesz wskaźnik w dół. Jeśli uruchomiony jest tylko jeden ekran opcja ta jest
również aktywna, lecz „pod spodem” ujrzysz puste szare lub czarne pole. Zwróć uwagę,
że po „zsunięciu” ekranu możesz nadal pracować na jego widocznej części, nie tracisz nic
na funkcjonalności.

OKNA są prostokątnymi elementami za pomocą których możesz
komunikować się z komputerem. Uruchomienie prawie każdego programu powoduje
wyświetlenie jego okna. Jest to podstawowy element interfejsu użytkownika systemu
AmigaOS i większości innych systemów operacyjnych, które komunikują się z
12
użytkownikiem za pomocą tzw. graficznego interfejsu użytkownika w skrócie „GUI”
(ang. Graphical User Interface). Praca z programem polega na korzystaniu z elementów
znajdujących się w oknie lub na ekranie. Okno jest zatem „kokpitem”, z którego wydajesz
polecenia. W odróżnieniu warto wspomnieć również o tzw. tekstowym interfejsie
użytkownika w skrócie „CLI” (ang. Command Line Interface). W tym przypadku
komunikacja odbywa się w sposób uproszczony, poprzez wyświetlanie tekstów w jednym
specjalnym oknie.

LISTWA TYTUŁOWA OKNA, w które wyposażone jest standardowo
każde okno. Wyświetlana jest na niej nazwa programu lub inna informacja dla
użytkownika. Jej funkcja jest analogiczna jak listwy tytułowej ekranu, pozwala zmienić
położenie okna na ekranie.

MINIMALIZACJA OKNA,
czyli
zmniejszenie
do
minimalnych
rozmiarów. Okno zawsze jest wyposażone w przycisk minimalizacji znajdujący się w
prawym górnym rogu. Jego użycie po raz pierwszy minimalizuje okno, wybranie po raz
kolejny spowoduje przywrócenie okna do poprzednich rozmiarów.

ZMIANA UŁOŻENIA OKNA opiera się na podobnych zasadach jak
zmiana widocznego ekranu. Okna mogą zostać ułożone w „stos”, czyli mówiąc
najprościej – jedno na drugim. Ich kolejność można zmieniać za pomocą przycisku
identycznego jak ten, który zmieniał widoczny ekran – można go znaleźć obok przycisku
minimalizacji okna.

ZMIANA ROZMIARÓW OKNA dokonywana przy użyciu pola
znajdującego się w prawym dolnym rogu okna. Pozwala powiększyć lub zmniejszyć
okno. W tym celu najedź na nie wskaźnikiem myszki i przytrzymaj lewy klawisz.
Następnie przesuń wskaźnik cały czas trzymając klawisz myszki. Na koniec puść klawisz,
a okno zmieni swój rozmiar.

IKONY, czyli mała grafika znajdująca się na pulpicie Opusa, która
symbolizuje dyski oraz ich zawartość. Ikony mogą przedstawiać także programy lub inne
funkcje dostępne w systemie. Najłatwiej rozpoznać ikonę dysku lub ikonę katalogu. Gdy
13
najedziesz na nią wskaźnikiem i podwójnie szybko naciśniesz lewy klawisz myszki
wyświetlone zostanie okno przedstawiające kolejne ikony lub tabelę z odpowiadającymi
im pozycjami. Oznaczają one dane znajdujące się wewnątrz, czyli inne katalogi oraz pliki.
Katalogi mogą analogicznie zawierać inne dane, nieco trudniejsze jest natomiast
poruszanie się wśród ikon plików. Plik zawiera konkretne dane takie jak tekst, dźwięk,
dokument, tabelę, grafikę czy inny program. Wybranie ikony pliku powoduje najczęściej
uruchomienie programu. Na ekranie pojawi się nowe okno z zawartością związaną z
danym plikiem. Oczywiście nie każda ikona pliku jest programem, system operacyjny
Amigi pozwala określić program, za pomocą którego prezentowane będą zapisane dane.
Możesz również spotkać app-ikonę, która przedstawia uruchomiony wcześniej program.
Niektóre programy pozwalają bowiem dokonać tzw. ikonifikacji, czyli sprowadzeniu
programu do postaci ikony na pulpicie. Dzięki temu okno programu nie zajmuje miejsca
na ekranie, czasem powoduje to również zwiększenie szybkości wykonywania funkcji.
Prawie każdą ikonę możesz także „wyjąć” z miejsca, w którym się znajduje i umieścić ją
na pulpicie. Nazywamy ją wtedy ikoną wyjętą lub skrótem. Łatwo ją rozpoznać, gdyż
oznaczona jest małą strzałką w lewym dolnym rogu. Warto zwrócić uwagę, że także na
Workbenchu możliwe jest „wyjmowanie” poszczególnych ikon i analogicznie powoduje
to ich umieszczenie na pulpicie. Jednak nie zawsze oznaczane są strzałką tak jak w
Opusie. W przypadku systemu AmigaOS 3.0 oraz 3.1 strzałek standardowo nie ma,
AmigaOS4 umożliwia swobodne oznaczanie skrótów, tak jak Opus.
 PRZYCISKI, czyli małe prostokąty, wewnątrz których znajdują się napisy,
grafika lub inne symbole. Są elementem prawie każdego okna. Poszczególny przycisk
odpowiada za konkretną funkcję programu. Innymi słowy za jego pomocą wybierasz daną
czynność. Korzystanie z przycisków jest tak samo łatwo jak używanie ikon. Wystarczy
najechać wskaźnikiem na dany przycisk i nacisnąć jednokrotnie lewy klawisz myszki.
Przycisk zmieni na chwilę kolor, co oznacza, że został wybrany. Trochę inaczej działa
przycisk cykliczny. Pozwala skorzystać z więcej niż tylko jednej opcji programu. Gdy go
wybierzesz, zmieni się widoczny na nim napis. Dostępnych możliwości może być wiele,
wyświetlane są w kolejności przy każdym wybraniu przycisku. Gdy lista funkcji zostanie
wyczerpana na przycisku pojawi się pierwsza dostępna opcja, czyli napis, który widniał
na początku. Inną odmianą przycisku jest znacznik, który pozwala zarówno „włączyć”
jak i „wyłączyć” daną funkcję. Zawiera również oznaczenie czy dana opcja jest aktywna.
Należy z niego korzystać w taki sam sposób jak zwykłe przyciski. Podobną funkcję
posiada przycisk radiowy, lecz ma inny wygląd. On także pozwala wybierać określone
opcje, lecz wyświetlone są w formie listy. Włączenie konkretnej możliwości programu
14
polega na wybraniu jednego z przycisków znajdujących się obok nazwy opcji. Przycisk
staje się „zaznaczony”, co zwykle polega na zmianie kolorystyki. Dzięki temu od razu
wiesz, która opcja jest „włączona” w danej chwili.

SUWAK pozwala ustawiać wartość liczbową, jak również przesuwać
zawartość okna w sytuacji, gdy całość nie mieści się w rozmiarze okna lub na ekranie.
Obok suwaka widoczne są przyciski oznaczone strzałkami wskazującymi kierunek
przewijania zawartości.

LISTA, czyli grupa przycisków których znaczenie zależy od programu i
wywoływanych funkcji. W jej pobliżu często znajdziesz ramkę tekstową przeznaczoną
do wprowadzania krótkich tekstów. Zauważ, że tekst można wpisywać tylko, gdy w
ramce znajduje się kursor. Aby tak się stało wystarczy najechać na nią wskaźnikiem i
nacisnąć lewy klawisz myszki. Do ramki tekstowej podobne jest pole tekstowe, lecz
pozwala wprowadzać dłuższe teksty składające się z wielu linii.

MENU GÓRNE zawiera listę możliwości programu. Standardowo znajduje
się na samej górze ekranu. Aby je wywołać najedź wskaźnikiem na listwę tytułową ekranu
i naciśnij prawy klawisz myszki Zobaczysz szereg napisów umieszczonych poziomo.
Każdy z nich wskazuje na grupę dostępnych opcji. Gdy najedziesz wskaźnikiem na
dowolny napis, rozwinie się lista funkcji umieszczonych jeden pod drugim. Jeżeli chcesz
wybrać dowolną z nich najedź wskaźnikiem na nazwę opcji i puść klawisz myszki. Menu
zniknie, a wybrana przez Ciebie opcja zostanie uruchomiona. Każda funkcja może
osiadać tzw. pod-menu, czyli dodatkowe opcje umieszczone w kolejnej grupie.
Wyświetlane są obok nazwy funkcji, ich obsługa jest identyczna. Niektóre opcje menu
górnego mogą być nieaktywne. Łatwo to poznać, gdyż nazwy są wtedy niewyraźne lub
przyciemnione. Jest to normalne zachowanie menu i oznacza, że opcja nie jest dostępna
w danej chwili i zostanie uaktywniona stosowanie do wybieranych przez Ciebie funkcji
programu. Zwróć uwagę, że nie wszystkie programy posiadają menu górne. Ponadto w
systemie Amigi rozpowszechniony jest program o nazwie „Magic Menu”, który
modyfikuje wygląd i działanie menu górnego. W takiej sytuacji menu może np. posiadać
inną kolorystykę lub pojawiać się w miejscu umieszczenia kursora myszy. Podstawowa
funkcjonalność menu górnego pozostaje jednak zachowana, a widoczne opcje zawsze są
związane z uruchomionym programem.
15

MENU AKTYWNE (pop-menu) zwane też kontekstowym jest podobne
w działaniu do menu górnego, lecz związane jest z określonym elementem na ekranie, np.
ikoną. Pojawia się w miejscu wskaźnika po najechaniu na ten element i naciśnięciu
prawego klawisza myszki. Wyświetlające się funkcje menu są powiązane z wybieranym
elementem, dlatego zazwyczaj nie zawiera nieaktywnych opcji, również rzadko zawiera
pod-menu.

OKNO INFORMACYJNE to specjalne okno przedstawiające krótką
informację pochodzącą od aktywnego programu, bez możliwości wyboru opcji. Na listwie
tytułowej widoczna jest nazwa programu lub rodzaj informacji jaką zawiera (np. „Błąd”).
Zwykle na dole okna widoczny jest przycisk, którego wybranie powoduje zamknięcie
okna.

OKNO WYBORU jest podobne do okna informacyjnego, lecz oprócz
komunikatu pozwala dokonać określonego wyboru. Może zawierać różną ilość
przycisków w zależności od funkcji jaką reprezentuje.

OKNO WYBORU PLIKÓW składa się z listy przedstawiającej nazwy
katalogów i plików oraz kilku przycisków pozwalających poruszać się między
poszczególnymi pozycjami. Podobnym oknem jest także okno wyboru czcionek, lecz
zawiera dwie listy. Pierwsza z nich zawiera nazwy czcionek dostępnych w systemie, a
druga – ich rozmiary.
Mamy nadzieję, że niniejsza część podręcznika pozwoli Ci łatwiej nauczyć się
obsługi Opusa. Większość omówionych funkcji jest charakterystycznych dla systemu
operacyjnego Amigi i spotkać można w prawie każdym programie. Dlatego zawarte tu
informacje mogą być przydatne w zrozumieniu filozofii działania systemu operacyjnego
Amigi w ogóle.
16
PIERWSZE KROKI
17
18
INSTALACJA NA TWARDYM DYSKU
„Directory Opus 5” jest dostarczany na dyskietkach lub
płycie CD. Do rozpoczęcia pracy konieczna jest instalacja na
twardym dysku. W tym celu należy skorzystać z przygotowanego
programu instalacyjnego. Na początek znajdź ikonę podobną do
przedstawionej na ilustracji obok.
Najedź na nią wskaźnikiem myszki i dwukrotnie szybko naciśnij lewy klawisz.
Spowoduje to pojawienie się okna, które posłuży do przeprowadzenia całego procesu
instalacji. Będzie podobne do poniższego:
Wybierz przycisk „Kontynuuj” (ang. „Proceed”) znajdujący się po lewej stronie.
Po chwili zawartość okna zmieni się. W centralnej części pojawi się kilka napisów. Po
lewej stronie każdego z nich umieszczono przycisk o obłym kształcie. Jest to lista
możliwości do wyboru. Program instalacyjny umożliwia wykonanie kilku operacji takich
jak instalacja, uaktualnienie starszej wersji programu oraz zmiana ustawień. Nas
interesuje teraz instalacja od nowa, dlatego powinieneś wybrać przycisk umieszczony
obok napisu „Install or Update Opus 5.5” lub „Install or Update Opus 5.x”. Należy
najechać wskaźnikiem na przycisk znajdujący się obok tego napisu i nacisnąć lewy
klawisz myszki. Swój wybór potwierdź – tak jak poprzednio – wybierając przycisk
„Kontynuuj”.
19
Kolejnym krokiem jest wybór katalogu, w którym Opus zostanie zainstalowany.
Służy do tego okno jak poniżej:
Główną część zajmuje lista plików znajdujących się na Twoim dysku.
Najprościej nie zmieniaj nic, tylko wybierz przycisk „Kontynuuj”. Gdybyś jednak chciał
zmienić katalog, skorzystaj z przycisku „Katalog nadrzędny” (ang. „Parent Drawer”) lub
z przycisku „Pokaż napędy” (ang. „Show Drives”), co spowoduje wyświetlenie listy
wszystkich urządzeń dostępnych w systemie.
Przez krótką chwilę na ekranie będzie widoczne okno przedstawiające niebieski
poziomy pasek oznaczający postępy w kopiowaniu plików na dysk. Potem zobaczysz
okno z pytaniem, czy chcesz zainstalować główne pliki Opusa. Naturalnie znowu należy
wybrać przycisk „Kontynuuj”. Spowoduje to kopiowanie niezbędnych danych. Kolejne
okno poinformuje Cię o konieczności dekompresji plików oraz o tym, że potrwa to kilka
minut.
20
Dalej możesz zdecydować o instalacji poszczególnych elementów programu.
Należy wybrać przycisk „Kontynuuj”, a potem poczekać dłuższą chwilę na zakończenie
operacji kopiowania plików.
Następny krok jest szczególnie ważny. Zostaniesz zapytany czy chcesz
instalować rozszerzenie o nazwie „ArcDir”. Pozwala ono przeglądać archiwa LHA oraz
LZX tak, jakby były to zwykłe katalogi. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie, dlatego
autorzy Opusa zalecają skorzystanie z tej funkcji. W oknie przedstawionym na ilustracji
poniżej powinieneś wybrać przycisk „Tak” (ang. „Yes”).
Po chwili na ekranie pojawią się kolejne opcje dotyczące instalacji rozszerzenia
„ArcDir”. Tutaj także wybierz opcję „Tak”. Jeżeli instalujesz program z dyskietek lub ich
obrazów Twoim kolejnym krokiem będzie zmiana dyskietki. Instalator poprosi
komunikatem jak na następnej ilustracji:
21
Włóż drugą dyskietkę instalacyjną i wybierz przycisk „Kontynuuj”. Znów przez
chwilę będziesz musiał czekać. Potem zobaczysz okno podobne do przedstawionego
niżej. Wybierz przycisk „Tak”.
W następnych dwóch krokach nic nie zmieniaj, tylko znowu wybierz opcję
„Kontynuuj”. Potem program zapyta o język, w jakim przedstawiane będą komunikaty
rozszerzenia „ArcDir”. Język polski nie jest dostarczany w pakiecie z Opusem, dlatego
Twój wybór nie ma znaczenia. Nie zostaniesz jednak skazany na angielskie komunikaty.
Po zakończeniu instalacji będziesz mógł bez przeszkód zainstalować polski język. Na
razie wybierz opcję „Kontynuuj”.
Kolejny komunikat informuje o poprawnym zainstalowaniu rozszerzenia
„ArcDir”. Znowu skorzystaj z opcji „Kontynuuj”. Dalszy wybór dotyczyć będzie instalacji
dodatkowych plików. Są to tzw. skrypty języka ARexx i stanowią rozszerzenie
możliwości programu. Zainstaluj je korzystając z przycisku „Tak”. Spowodujesz
pojawienie się okna z informacją, że trzeba chwilę poczekać. Potem znowu pojawi się
okno informacyjne, w którym powinieneś wybrać przycisk „Kontynuuj”.
22
Dalszym krokiem instalacji jest skopiowanie na dysk pakietu ikon oraz innych
dodatków do Opusa. Zestaw nazywa się „MWB_DOpus”, co sugeruje, że będą one
wyglądały prawidłowo tylko w przypadku korzystania ze znanego pakietu o nazwie
„MagicWB”. Nie jest on jednak wymagany. Wybierz przycisk „Tak”, a pliki ikon zostaną
skopiowane na dysk. Znowu trzeba będzie chwilę poczekać. Możesz także skorzystać z
opcji „Pomiń tę część” (ang. „Skip this part”), dzięki czemu ikony nie zostaną
zainstalowane na dysku. Funkcjonalność programu nie zostanie ograniczona, jednak Opus
będzie posiadał bardziej klasyczne w wyglądzie ikony, o stylu przypominającym ikony
standardowego Workbencha. Kolejne okna będą wymagały wybrania w kolejności:
przycisków „Kontynuuj”, dwukrotnie „Tak” oraz znowu „Kontynuuj”.
W dalszej kolejności pojawi się okno, które zawiera pytanie o chęć instalacji
dokumentacji do dodatków „MagicWB”. Następne pytanie dotyczyć będzie instalacji
dodatkowych czcionek. Twój wybór w obu przypadkach zależy znajomości języka
angielskiego, gdyż zarówno dodatki, jak i czcionki nie są polskie. Z tego względu
zakładamy, że wybierzesz przycisk „Pomiń tę część” (ang. „Skip this part”). Dalej
instalator spyta czy życzysz sobie zainstalować grafikę przeznaczoną do wykorzystania
jako tło na pulpit i okna Opusa. Wybierz przycisk „Tak”. Za pomocą kolejno
wyświetlonych opcji możesz wybrać dowolny katalog przeznaczony na grafikę.
Domyślnie ustawiony jest systemowy katalog o nazwie „Presets”. Najlepiej nic nie
zmieniaj, tylko po raz kolejny skorzystaj z przycisku „Kontynuuj”.
23
Po chwili oczekiwania zobaczysz okno z pytaniem, czy chcesz instalować indeks
skopiowanych wcześniej grafik, czyli pliki zawierające zmniejszone ich kopie. Twój
wybór nie ma znaczenia dla funkcjonowania programu, jednak dodatkowe pliki mogą
przydać się np. przy konfiguracji Opusa, dlatego wybierz opcję „Tak”. Kolejnym
komunikatem będzie pytanie o instalację plików zawierających ikony urządzeń. Dzięki
temu będziesz mógł później zmienić ikony napędów na nowe lub wykorzystać je w inny
sposób. Jeśli chcesz je zainstalować wybierz przycisk „Tak” (ang. „Yes”). Dalej program
poinformuje Cię o poprawnym zakończeniu instalacji dodatków. Powinieneś wybrać
przycisk „Kontynuuj”, po czym znowu będziesz musiał poczekać dłuższą chwilę.
Na następną informację należy zwrócić szczególną uwagę. Pozwala bowiem
wybierać sposób uruchamiania Opusa. Możesz m.in. spowodować, aby program był
uruchamiany od razu podczas startu systemu operacyjnego.
24
Wszystkie dostępne tu opcje zostaną szczegółowo opisane w dalszej części
podręcznika. Na razie wystarczy, że – tak jak na ilustracji - zostawisz aktywną pierwszą
opcję i wybierzesz przycisk „Kontynuuj”. Zrezygnujesz tym samym z używania
Workbencha. Nie zostanie on jednak usunięty. Domyślnie startował będzie Opus, ale w
razie potrzeby będziesz mógł z łatwością wrócić do Workbencha.
Następnie instalator musi dokonać niezbędnych zmian w sekwencji startowej
systemu. Jest to konieczne dla prawidłowej pracy Opusa, dlatego tak jak poprzednio
wybierz przycisk „Kontynuuj”. To już koniec instalacji. Jak pewnie zauważyłeś, znów
zostało wyświetlone okno, które widziałeś jako jedno z pierwszych. Wybierz w nim
przycisk „Kontynuuj” bez dokonywania żadnych innych zmian.
Powinieneś jeszcze tylko wpisać swoje dane oraz numer seryjny, który
otrzymałeś wraz z programem. Należy to zrobić w specjalnym oknie, które pojawi się po
pierwszym uruchomieniu programu. Teraz zobaczysz tylko informację na ten temat. Znów
wybierz przycisk „Kontynuuj”. Dalej program poinformuje o prawidłowym zakończeniu
instalacji. W nim także skorzystaj z tej samej opcji „Kontynuuj”. Zobaczysz jeszcze okno
25
z pytaniem czy chcesz przeczytać plik informacyjny o nazwie „ReadMe”, w którym
zapisane zostały zmiany dokonane w Twoim systemie podczas instalacji. Wybierz
przycisk „Nie” (ang. „No”). Jako ostatnie pojawi się okno z przyciskiem „Kontynuuj”.
Wybierz go, aby zakończyć instalację. Okno instalatora zniknie.
Pozostaje teraz zresetować Amigę, a Opus zostanie uruchomiony automatycznie
podczas startu systemu.
UŻYWANIE POMOCY
Opus jak każdy nowoczesny program jest zaopatrzony w system pomocy, który
może Ci towarzyszyć na ekranie. Nie stanowi kompletnego podręcznika użytkownika, ale
służy doraźną pomocą w wykonywaniu większości operacji. Jeśli zapomnisz czegoś lub
nie wiesz jaka jest funkcja któregokolwiek z elementów programu - system ten bardzo Ci
się przyda.
Pomoc możesz uruchomić na kilka sposobów. Najprostszym z nich jest
skorzystanie z opcji „Pomoc” lub „Pomóż” (ang. „Help!”), która umieszczona została w
menu górnym o nazwie „Opus”. Jeśli nie pamiętasz czym jest menu, to przypomnijmy, że
to specjalny element programów Amigi, który pozwala uruchamiać większość dostępnych
funkcji. Menu nie jest jednak cały czas widoczne na ekranie, trzeba je wywołać za
pomocą naciśnięcia prawego klawisza myszki. Możesz to zrobić w dowolnym momencie.
Spowodujesz w ten sposób pojawienie się napisów na samej górze ekranu, są to właśnie
tytuły menu. Każdy rozpoczyna grupę opcji, czyli poszczególnych funkcji programu.
Przytrzymaj prawy klawisz myszki i najedź wskaźnikiem na dowolny tytuł, a zobaczysz
opcje. Będą one miały formę napisów wyświetlonych poniżej tytułu. Najechanie na
26
dowolny z nich oraz puszczenie prawego klawisza myszki pozwoli uruchomić konkretną
opcję programu. Pamiętaj, że poszczególne okna mogą uaktywniać menu zawierające
całkiem inne opcje. Dlatego zawsze zwracaj uwagę, które z otwartych okien jest aktywne,
a dopiero potem używaj menu. Niektóre okna nie posiadają go wcale, wtedy w górnej
części ekranu zobaczysz puste pole. Część opcji menu grupuje większą ilość funkcji
związanych z różnymi częściami programu. W takim przypadku po wybraniu konkretnej
opcji pojawią się obok (zwykle po prawej stronie) dodatkowe możliwości do wyboru. Ich
sposób obsługi jest taki sam jak w poprzednim przypadku.
W opisany powyżej sposób najedź na tytuł „Opus” oraz znajdź pod nim opcję
„Pomoc”. Na ekranie pojawi się okno podobne do przedstawionego poniżej. Zwróć uwagę
na to, że analogiczne działanie ma naciśnięcie klawisza HELP.
Pomoc jest podzielona na strony. Na początku pojawi się pierwsza strona, która
dostarcza najbardziej podstawowych informacji. Znajdziesz tu także dwa przyciski: „Spis
treści” (ang. „Contents”) oraz „Indeks” (ang. „Index”). Zgodnie ze swoimi nazwami
pierwszy z nich przenosi do strony zawierającej listę dostępnych zagadnień, a drugi
umożliwia obejrzenie strony z opisami poleceń Opusa.
Na tym nie kończą się możliwości systemu pomocy. Drugim sposobem
korzystania jest wspomniany wcześniej klawisz HELP. Jego naciśnięcie również
powoduje ukazanie się okna,. jednak pozwala wyświetlić część pomocy odnoszącą się do
interesującego Cię elementu. Jeśli zatem najedziesz wskaźnikiem myszki na dowolną
opcję menu i naciśniesz klawisz HELP - zobaczysz uwagi dotyczące wybranej opcji.
Postaraj się zapamiętać na przyszłość, że klawisz ten dostarczy Ci w taki sam sposób
27
informacji o dowolnym innym niż menu elemencie Opusa (np. przycisku). Wystarczy
tylko, że tak jak już to opisaliśmy, najedziesz wskaźnikiem myszki na interesujący Cię
element i naciśniesz klawisz HELP.
Omawiany system pomocy zwany jest Amiga Guide i jest charakterystyczny dla
systemu operacyjnego Amigi. Możesz go spotkać w bardzo wielu programach,
szczególnie tych bardziej rozbudowanych. Zasadniczym elementem jest tzw. dokument
hipertekstu. Oprócz tekstu, ewentualnie grafiki, znajdują się w nim także odnośniki
(linki). Zazwyczaj przenoszą one do innych stron, ale czasem mają inną funkcję, mogą np.
uruchamiać programy lub wyświetlać ilustracje.
Na samej górze okna pomocy znajduje się część, która zawiera zawsze takie
same przyciski, bez względu na zmieniające się strony.
Umożliwiają one poruszanie się po tekście pomocy. Masz do dyspozycji
następujące funkcje (w oryginalnej kolejności):
● Wyświetlenie strony zawierającej spis treści
Aby zobaczyć spis treści pomocy lub jej części powinieneś skorzystać z
przycisku oznaczonego oczywiście jako „Spis treści” (ang. „Contents”).
● Wyświetlenie strony zawierającej indeks zagadnień
Aby zobaczyć spis zagadnień zawartych w pomocy musisz wybrać przycisk
„Indeks” (ang. „Index”).
● Wyświetlenie instrukcji obsługi
Aby wyświetlić prostą instrukcję obsługi okna pomocy wybierz przycisk
„Pomoc” (ang. „Help”). Instrukcja zostanie wyświetlona tak, jak każda inna strona.
28
● Powrót do poprzednio wyświetlonej strony
Jeśli chcesz wrócić do strony, która była wyświetlona bezpośrednio przed stroną,
którą oglądasz aktualnie - wybierz przycisk oznaczony jako „Wróć” (ang. „Retrace”).
● Wyświetlenie poprzedniej strony
Jeśli chcesz zobaczyć stronę, która jest umieszczona w pomocy jako poprzednia
(poprzednie w kolejności zagadnienie), wybierz przycisk oznaczony jako „Poprzedni”
(ang. „Browse <”).
● Wyświetlenie następnej strony
Jeśli chcesz zobaczyć następną stronę pomocy (czyli następne w kolejności
zagadnienie), wybierz przycisk „Następny” (ang. „Browse >”).
Pozostałe funkcje, dostępne są z menu, które możesz uaktywnić w sytuacji, gdy
aktywne jest okno pomocy. Najbardziej użyteczną opcją jest tutaj możliwość wydruku
widocznej strony na drukarce. W tym celu musisz sięgnąć do opcji „Wydrukuj” (ang.
„Print”) znajdującej się w menu o nazwie „Projekt” (ang, „Project”). Jej wybranie
oznacza rozpoczęcie wydruku przy użyciu systemowego sterownika drukarki.
NAJPROSTSZE OPERACJE
● Zegar z kalendarzem na listwie tytułowej ekranu
Tytułowa listwa ekranu, to poziomy biały pasek, który znajdziesz na samej górze.
Po jego lewej stronie widoczny jest napis „Directory Opus" lub „DOpus”. Możesz
spowodować, aby wyświetlana była tu także data i godzina. Aby to zrobić skorzystaj z
opcji „Ustawienia” (ang. „Settings”) menu górnego. Pierwszą możliwością do wyboru jest
„Zegar” (ang. „Clock”). Aby go włączyć wystarczy, że najedziesz na tę opcję i puścisz
prawy klawisz myszki. Zwróć uwagę, że po włączeniu zegara, po lewej stronie napis
„Zegar” zostanie „zakreślony”. Oznacza to, że opcja jest aktywna. Jeśli wybierzesz ją
drugi raz, zegar zostanie wyłączony. Jest to typowy element menu górnego używany w
wielu programach.
29
● Ikonifikacja
Tak zwana czynność „ikonifikacji” oznacza schowanie ekranu Opusa oraz
wszystkich jego elementów bez wyłączania programu. Jest to opcja przydatna przede
wszystkim dla osób, które w trakcie pracy korzystają jednocześnie z Workbencha.
Ikonifikację możesz spowodować przez wybranie opcji „Schowaj” z menu „Opus”. Na
ekranie pozostanie wówczas tylko mały pasek. Aby ponownie wyświetlić program musisz
najechać na ten pasek wskaźnikiem myszki i nacisnąć prawy klawisz. Możliwość
ikonifikacji cechuje wiele innych programów dla Amigi.
● Zakończenie pracy
Wyłączenie Opusa jest równie łatwe jak jego ikonifikacja. Wystarczy, że użyjesz
opcji „Skończ”, która znajduje się – tak jak poprzednio - w menu „Opus”. Przed
zamknięciem programu zobaczysz jeszcze okno z pytaniem o potwierdzenie operacji.
Możesz zrezygnować wybierając przycisk „Poniechaj” (ang. „Cancel”). Pamiętaj, że
wyłączenie Opusa przed wyłączeniem komputera nie jest konieczne. Jeśli jednak
zastępuje Ci on Workbencha, wówczas po wyłączeniu Opusa jakakolwiek praca na
komputerze stanie się niemożliwa, chyba że pozostaje włączony inny program, który
używa własnego ekranu.
● Okno Opusa jako tło
Opcja o nazwie „Okno Opusa jako tło” jest kolejną możliwością w menu
„Opus”. Podobna funkcja jest dostępna także w Workbenchu i ma analogiczne działanie.
Powoduje, że pulpit Opusa znajdzie się w oknie. Jest to szczególnie przydatne, gdy
otworzysz kilka okien. W takim przypadku włączenie opcji „Okno Opusa jako tło”
spowoduje wysunięcie pulpitu na wierzch pozostałych okien.
● Uruchomienie polecenia AmigaDOS
Podobnie jak Workbench, także Opus pozwala na uruchomienie dowolnego
polecenia AmigaDOS. Służy temu opcja „Wykonaj polecenie” (ang. „Execute command”),
którą znajdziesz także w menu „Opus”. Jej wybranie spowoduje wyświetlenie okna
pozwalającego wprowadzić nazwę polecenia, jak na poniższej ilustracji:
30
Po wprowadzeniu nazwy powinieneś nacisnąć klawisz ENTER albo wybrać
przycisk „OK” widoczny w dolnej części okna. Polecenie zostanie od razu uruchomione.
Jeśli zmieniłeś zdanie i chcesz zrezygnować, wybierz przycisk „Poniechaj" (ang.
„Cancel”). W takiej sytuacji okno służące uruchamianiu poleceń zostanie zamknięte i
żadna operacja AmigaDOS nie zostanie wykonana.
Okno Opusa ma dodatkowo możliwość uruchomienia własnego okna DOS.
Służy temu zaznaczony przycisk oznaczony jako „CLI”. Okno DOS Opusa oferuje
dodatkowe możliwości w porównaniu ze standardowymi oknami AmigaDOS. Omawiam
to w rozdziale pod tytułem „Opus i AmigaDOS”.
PRZEGLĄDANIE ZAWARTOŚCI NAPĘDÓW
● Wyświetlanie listy napędów
Podstawową funkcją Opusa jest przeglądanie zawartości dyskietek, twardych
dysków, płyt CD i innych napędów. Najwygodniej jest rozpocząć od wyświetlenia listy
napędów dostępnych w Twoim komputerze. Lista pojawi się, gdy naciśniesz dwa razy
(szybko) lewy klawisz myszki w dowolnym miejscu pulpitu. Pojawi się okno, które różni
się od innych znanych z Workbencha. Jest to tzw. lister służący przede wszystkim do
przeglądania zawartości dysku, choć jest to tylko jedno z wielu jego zastosowań. Przyjrzyj
się kolejnej ilustracji, która przedstawia przykładową listę urządzeń.
31
Na razie zajmiemy się wewnętrzną częścią listera. Jak widać znajduje się tu
wiele napisów. Każdy z nich to nazwa jednego z napędów, którego zawartość może być
wyświetlona. Najbardziej interesujące są nazwy napędów przedstawione czarnym
kolorem. Reprezentują one bowiem dyski podłączone do Twojej Amigi. W naszym
przykładzie mamy dyski o nazwach „System” oraz „Work”. Jeśli teraz najedziesz
wskaźnikiem myszki na dowolną nazwę i naciśniesz dwa razy lewy klawisz, zawartość
napędu zostanie pokazana w listerze.
● Przeglądanie zawartości listera
Lister zwykle pokazuje tylko część tego, co można znaleźć na dysku. Najczęściej
zdarza się bowiem tak, że ilość dostępnych pozycji jest o wiele za duża, aby wyświetlić je
wszystkie na raz. Dlatego wyświetlana jest taka ilość pozycji, ile pomieści okno. Aby móc
obejrzeć wszystkie musisz powiększyć okno listera (jeśli jest wolne miejsce na ekranie)
lub posłużyć się przyciskami przewijania widocznymi w prawym dolnym rogu okna.
● Przyciski przewijania
Wszystkie służą do przewijania zawartości listera,
zgodnie z kierunkami wskazanymi przez strzałki. Obok
widoczny jest dodatkowy piąty przycisk (z białym
trójkątem), jego funkcją zajmiemy się w dalszej części
podręcznika.
32
Zwróć uwagę na paski - poziomy i pionowy - zaznaczone na ilustracji strzałkami.
Są krótsze niż rozmiar okna, a poniżej lub obok pojawia się puste miejsce. Oba paski
kilka zastosowań. Po pierwsze pozwalają zorientować się, jaką część całości wyświetla
lister. Po drugie za ich pomocą możliwe jest „poruszanie się” po liście. Aktualnie
pokazaną część reprezentuje pasek, puste miejsce to niewidoczny fragment. Długość
paska zależy od tego, jak dużo informacji nie widać na ekranie. Jeżeli pasek nie zawiera
pustego miejsca, oznacza to, iż wyświetlone są wszystkie pozycje listera.
Aby przewinąć listę w górę albo w dół postępuj według poniższych wskazówek:
➀
➁
➂
Najedź wskaźnikiem na pasek zaznaczony strzałką (ilustracja powyżej).
Naciśnij i ciągle trzymaj lewy przycisk myszki.
Porusz myszką – odpowiednio w górę, dół, lewo lub prawo.
Zwróć uwagę, że po wyświetleniu listy napędu lister zmienia nieco swój wygląd.
Polega to m.in. na pojawieniu się kolumn tabeli w górnej części listera. Dzięki temu
możesz łatwo rozpoznać jakiego rodzaju informacje znajdują się w oknie. Ponadto
uzyskujesz dodatkowe możliwości, o których za chwilę powiem. Spójrz na ilustrację i
zauważ różnice:
33
PLIKI I KATALOGI
● Nazwy plików i katalogów
Lista zawartości napędu pokazuje dwa rodzaje pozycji: pliki oraz katalogi. Są
one wyposażone w nazwy, które lister pokazuje w kolumnie poniżej napisu „Nazwa”.
Zwróć uwagę, że znajduje się on wewnątrz prostokątnego pola podobnego z wyglądu do
przycisku. Możesz go użyć poprzez najechanie to pole wskaźnikiem myszki i naciśnięcie
lewego klawisza. Spowoduje to zmianę sposobu wyświetlania nazw. Standardowo są
posortowane w kolejności alfabetycznej. Użycie przycisku z napisem „Nazwa” spowoduje
za każdym razem odwrócenie porządku sortowania i odpowiednią aktualizację zawartości
listera. Innymi słowy zawartość zostanie posortowana w porządku alfabetycznym lub
odwrotnie. Jeśli jesteś użytkownikiem Opusa w wersji Magellan II (czyli 5.8), obok
napisu „Nazwa” znajduje się również strzałka wskazująca porządek sortowania.
Czym różnią się pliki od katalogów? Katalog jest trochę podobny do urządzenia.
Może zawierać w środku jeszcze inne katalogi lub pliki. Plik zawiera natomiast określoną
treść, ale nigdy bezpośrednio inne katalogi lub pliki. Jeśli masz wątpliwości możesz łatwo
sprawdzić, czy dana pozycja jest katalogiem poprzez najechanie na nią wskaźnikiem
myszki i dwukrotne, dość szybkie naciśnięcie jej lewego klawisza. Jeśli wybrana w ten
sposób pozycja okaże się katalogiem, zobaczysz kolejną listę. W przypadku pliku
uruchomisz dodatkowe opcje uzależnione od rodzaju pliku. Będzie to oznaczać, że
wybrana pozycja jest plikiem.
34
Pliki i katalogi różnią się kolorem, za pomocą którego przedstawione są ich
nazwy. Domyślnie nazwy plików przedstawione są kolorem czarnym a katalogów niebieskim. Ułatwia to ich rozróżnianie. Powtórzmy jeszcze raz: katalogi zatem są jakby
szufladami, które mogą zawierać kolejne katalogi lub pliki, a pliki zawsze zawierają
jakieś dane. To znaczy albo są programami albo zawierają tekst, grafikę, dokumenty,
muzykę, dźwięki oraz wszelkie inne informacje. Katalogi, w odróżnieniu od plików
żadnych konkretnych informacji nie zawierają.
Lister pokazuje o wiele więcej informacji o plikach i katalogach niż tylko nazwy.
Jak już wspomniałem wcześniej, autorzy Opusa zdecydowali się na przedstawienie
omawianych informacji w formie tabeli, której kolumny rozpoczynają się specjalnymi
przyciskami, zawierającymi nazwy - tak jak w przypadku pola „Nazwa”. Poniżej każdego
przycisku znajdziesz wyświetloną zawartość każdej z kolumn. Mogą być to np. nazwy
plików czy katalogów.
● Rozmiary plików i katalogów
Inną ważną informacją są rozmiary plików. Do ich prezentowania przeznaczona
jest podobna kolumna tabeli listera jak ta, która pokazywała nazwy, lecz znajduje się
obok. Chodzi oczywiście o napisy znajdujące się poniżej oznaczenia „Rozmiar”, które
również wyświetlony jest na przycisku. Jego użycie powoduje bardzo podobny efekt, jak
użycie przycisku „Nazwa”. Tym razem możesz posortować pozycje znajdujące się w
listerze, według rozmiarów. Jeśli wybierzesz ten przycisk tylko raz, to pozycje zostaną
posortowane od najmniejszej. Zauważ, że wszystkie przyciski tabeli w listerze mają
35
podobną funkcję, lecz odnoszą się do innych cech prezentowanych plików i katalogów.
Szerokość kolumn będzie różna w zależności od długości nazw plików oraz ich
rozmiarów. Jeżeli nazwa kolumny nie mieści się zostanie automatycznie skrócona, tak jak
na poniższej ilustracji – zamiast „Rozmiar” wyświetlony jest napis „Rozm”. Jest to
niedogodność wyłącznie wizualna, nie zmienia w żaden sposób funkcjonalności
programu.
Rozmiar każdego pliku lub katalogu wyrażony jest liczbą całkowitą. Oznacza
ilość bajtów, jaka jest zajęta przez daną pozycję. Bajt jest natomiast jednostką pomiaru
objętości plików. Na pewno znasz też inne jednostki takie jak kilobajt, megabajt czy
gigabajt. Wszystkie stanowią wielokrotność bajtu, lecz są od niego większe. Katalogi
(czyli pozycje standardowo niebieskie) mają pustą kolumnę „Rozmiar”. W ich przypadku
konieczne jest oddzielne sprawdzenie rozmiaru. Przyczyna takiego stanu rzeczy jest
prosta: katalogi mogą zawierać bardzo dużą ilość kolejnych plików lub katalogów, dlatego
gdyby Opus zawsze automatycznie sprawdzał rozmiary katalogów, odczytywanie
zawartości napędu trwałoby bardzo długo. Jak zatem sprawdzić rozmiar katalogu? Musisz
najpierw zaznaczyć katalog, który Cię interesuje. Polega to na najechaniu wskaźnikiem
myszki na nazwę interesującej pozycji oraz pojedynczym naciśnięciu lewego klawisza.
Spowoduje to podświetlenie wybranej pozycji tak jak na ilustracji:
36
Potem musisz skorzystać z przycisku oznaczonego
strzałką skierowaną w dół.
Spowoduje to pojawienie się dodatkowego menu. Powinieneś tu wybrać pozycję
„Określ wielkość” (ang. „Get Sizes”). Wybranie pozycji z menu polega analogicznie na
najechaniu na jej nazwę wskaźnikiem myszki (wtedy nazwa zostanie podświetlona) oraz
na naciśnięciu lewego klawisza. Menu zniknie, a Opus sprawdzi rozmiar katalogu lub
katalogów jeśli zaznaczyłeś więcej niż jedną pozycję. Sprawdzanie może chwilę potrwać,
zwłaszcza gdy katalog będzie miał bardzo dużą objętość lub zawiera dużą ilość plików.
Zakończenie sprawdzania stwierdzisz bardzo łatwo, gdyż pusta wcześniej kolumna
„Rozmiar” wyświetli liczbę wskazującą na stwierdzony rozmiar katalogu.
● Daty utworzenia plików i katalogów
Możesz odczytywać daty utworzenia plików lub katalogów. W dalszym ciągu
pozwoli Ci na to omawiana tabela. Do odczytywania dat posłuży kolumna oznaczona jako
„Data”. Ona także pozwala sortować zawartość listy, lecz tym razem zgodnie z datą
utworzenia pliku lub katalogu w kolejności od najstarszych lub najnowszych pozycji.
37
● Komentarze dołączane do danych
Do poszczególnych pozycji na dyskietce, dysku lub płycie CD mogą być
dołączone komentarze. Pozwalają one zorientować się w zawartości konkretnej pozycji
lub umożliwiają dołączenie uwagi do pliku albo katalogu. Znajdują się w kolumnie listera
o nazwie "Komentarz" - umieszczonej jako ostatnia z prawej strony. Jest ona jednak
wyświetlana tylko wtedy, gdy chociaż jedna pozycja pokazana w listerze posiada
komentarz. Zwykle kolumna ta nie mieści się w standardowym rozmiarze listera, dlatego
aby ją zobaczyć musisz powiększyć okno. W tym celu najedź wskaźnikiem myszki na
prawy dolny róg listera, a następnie naciśnij i przytrzymaj lewy klawisz. W ten sposób
jakby „złapiesz” róg listera. Dzięki temu uzyskasz możliwość zmiany rozmiaru okna. Po
prostu jego dolny róg znajdzie się w miejscu, do którego przesuniesz wskaźnik myszki.
Puść lewy klawisz, a zobaczysz rezultat. W taki sposób możesz zmieniać rozmiar prawie
każdego okna w systemie operacyjnym Amigi. Na poniższej ilustracji widać sytuację po
powiększeniu okna, z przykładowym komentarzem dodanym do systemowego katalogu
„Prefs”.
38
LISTER
39
40
BUDOWA OKNA LISTERA
Lister jest jednym z najważniejszych elementów Opusa. Jego obecność jest też
pierwszą różnicą między Opusem i Workbenchem, która od razu rzuca się w oczy
każdemu nowemu użytkownikowi. Lister spełnia identyczną funkcję, jak okna
Workbencha, służy do przedstawiania zawartości dysków, dyskietek i innych nośników
danych. Ma jednak znacznie większe możliwości niż okna Workbencha. Ponadto jego
funkcje są dużo szersze niż tylko pokazywanie zawartości dysków.
Opanowanie obsługi listera jest najważniejsze dla efektywnej pracy z Opusem.
Lister pokazuje zawartość dysków w postaci listy nazw plików oraz katalogów. Może
także zachowywać się identycznie jak okna Workbencha i posługiwać się ikonami.
Omówię to szczegółowo niżej. Aby jednak w pełni wykorzystać możliwości listera
powinieneś używać go w trybie, w którym pokazuje on tylko napisy, uzyskasz wtedy
szczegółowe informacje niewidoczne w formie ikon. Najprościej doprowadzisz do takiej
sytuacji, jeśli najedziesz wskaźnikiem myszki na dowolne miejsce ekranu oraz naciśniesz
dwa razy (szybko) lewy przycisk. Spowodujesz wyświetlenie listy napędów, a lister
będzie od razu w trybie wyświetlania napisów.
Każdy lister składa się ze znanej Ci już listy zawartości i to od niej pochodzi jego
nazwa. Stanowi swego rodzaju tabelę. Na samej górze może być zaopatrzona w tytuły,
które poznałeś w rozdziale „Pierwsze kroki”.
41
● Pasek narzędzi
Nieco ponad wspomnianą tabelą znajduje się pasek narzędzi, wyróżniony na
powyższej ilustracji. Jak widać składa się on z szeregu ikon umieszczonych poziomo,
jedna obok drugiej. Każda nich służy do uruchamiania jednego lub dwóch narzędzi, które
pozwalają przeprowadzać rozmaite operacje na zawartości listera. Pasek może mieć różny
wygląd, gdyż Opus umożliwia zmianę standardowych grafik ikon, zachowuje jednak
zawsze swoją funkcję. Opiszę za chwilę przeznaczenie poszczególnych ikon w takiej
kolejności, w jakiej umieszczone są na pasku narzędzi.
Na początek zwróć uwagę ikonę pierwszą z prawej strony. Przedstawia zawiniętą
strzałkę. Za jej pomocą możesz przewijać pasek narzędzi, jeśli nie mieści się cały w
oknie. Jeśli w Twoim listerze brak takiej ikony, to znaczy że widoczny jest cały pasek
narzędzi. Aby zobaczyć cały pasek narzędzi możesz także powiększyć okno listera.
Zmiana rozmiarów listera została już w skrócie omówiona w rozdziale „Pierwsze
kroki”. Należy nejechać wskaźnikiem myszki na przycisk znajdujący się w prawym
dolnym rogu listera oraz nacisnąć i przytrzymasz lewy klawisz myszki:
Trzymając lewy klawisz spróbuj poruszać wskaźnikiem myszki. Rozmiary listera
będą się zmieniać stosownie do ruchów myszką. Gdy ustawisz już dogodny dla Ciebie
rozmiar, puść klawisz myszki.
42
● Linia stanu
Ponad paskiem narzędzi umieszczona jest tzw. linia stanu. Zawiera informacje o
tym, w jakim trybie działa aktualnie lister. W zaznaczonej na ilustracji części listera
znajdziesz informacje o pozycjach wyświetlonych na liście:
Jeśli lister wyświetla listę napędów, znajdziesz tu napis „Lista urządzeń”. W
innych przypadkach, gdy lister wyświetlał będzie zawartość dysku lub dyskietki,
prezentowana będzie informacja o ilości danych, które możesz zobaczyć w listerze.
Informacja ta będzie miała postać napisu podobnego do poniższego:
D:[0/8] F:[0/30] B:[0/39 250]
Liczby w nawiasach oznaczają ilość danych, przy czym wartość przed znakiem
„/” (ukośnik zwany też „slashem”) oznacza ilość danych „zaznaczonych”, czyli
wybranych. Pozycje takie są wyświetlone w inwersie, czyli mają odwrócone kolory.
Liczba po ukośniku oznacza całkowitą ilość danych pokazywanych przez lister. Każda
para liczb służy oznaczeniu ilości danych innego rodzaju. Liczby znajdujące się w
nawiasie z prawej strony litery „D” (ang. directories) oznaczają ilość wyświetlonych
katalogów. W naszym przykładzie pierwsza liczba to zero, gdyż żaden katalog nie jest
zaznaczony a druga to „8”, bo lister wyświetla osiem pozycji, które są katalogami. Para
liczb umieszczona w nawiasie przy literze „F” (ang. files) oznacza liczbę plików:
„zaznaczonych” (w naszym przykładzie także „0”) oraz liczbę wszystkich plików, które
wyświetla lister. Ostatnia para liczb oznaczona literą „B” odnosi się zarówno do plików,
jak i katalogów i zawiera liczbę bajtów (ang. bytes) danych. Analogicznie przedstawia
objętość „zaznaczonych” oraz wszystkich wyświetlonych pozycji. Nie uwzględnia jednak
katalogów, których rozmiar nie został odczytany za pomocą funkcji „Określ rozmiar”
(ang. „Get Sizes”). Można zatem powiedzieć, że lister sumuje objętość pokazaną w
kolumnie „Rozmiar”. Rozmiar katalogów należy odczytać ręcznie, a po wykonaniu tej
operacji objętość obok litery „B” będzie się zmieniać.
43
OPERACJE PRZY UŻYCIU LISTERÓW
● Wyświetlanie listy urządzeń
Omówiliśmy ostatnią ikonę paska narzędzi. Przejdźmy teraz do
pierwszej. Ma standardowo formę znaku Tai-Chi. Gdy najedziesz na nią
wskaźnikiem i naciśniesz prawy przycisk myszki, w listerze pojawi się znana lista
urządzeń. Chyba że lister już ją wyświetla, wtedy nic się nie zmieni.
● Przejście do katalogu nadrzędnego
Katalogi na dysku lub dyskietce mogą znajdować się jeden wewnątrz
drugiego. Jeśli tak jest, to pierwszy z nich nazywa się katalogiem nadrzędnym.
W trakcie przeglądania listy zawartości odniesiesz wrażenie, że najpierw trzeba
wyświetlić zawartość tego pierwszego katalogu, aby można było przeglądać zawartość
drugiego. Oczywiście aby wyświetlić zawartość katalogu wystarczy najechać
wskaźnikiem myszki na jego nazwę i nacisnąć dwukrotnie lewy przycisk. Ikona przejścia
do katalogu nadrzędnego pozwala przeprowadzić operację dokładnie odwrotną: po jej
wybraniu lister wyświetli zawartość katalogu, który wyświetlony był wcześniej. Zwróć
uwagę na to, że może się zdarzyć sytuacja, w której użycie ikony przejścia do katalogu
nadrzędnego nie spowoduje żadnego efektu. Będzie to znaczyło, że po prostu nie ma już
katalogu nadrzędnego. W tym przypadku lista wyświetlona przez lister jest zwykle
nazywana katalogiem głównym dysku.
● Zaznaczanie wyświetlonych plików i katalogów
Każdą pozycję w listerze możesz „zaznaczyć” przez najechanie na nią
wskaźnikiem myszki i naciśnięcie lewego klawisza. Pozycja zostanie automatycznie
podświetlona, tzn. jej nazwa zostania wyświetlona w odwróconych kolorach. W miarę
zaznaczania kolejnych pozycji, na linii stanu zmieniać się będą liczby. Pozycje zaznacza
się po to, aby wykonać na nich później jakąś operację. O rodzajach dostępnych funkcji
przeczytasz w dalszej części podręcznika.
Do zaznaczania nazw pozycji wyświetlanych przez lister przeznaczone są także
dwie specjalne ikony. Umieszczone są one jako trzecia i czwarta licząc od lewej strony.
Pierwsza z nich pozwala także zlikwidować zaznaczenie. W tym celu należy najechać na
44
nią wskaźnikiem i nacisnąć PRAWY klawisz myszki. Spowoduje to sytuację, w której
żadna pozycja nie będzie zaznaczona. Wróćmy jednak do zaznaczania, a więc wybierania
poszczególnych pozycji.
● Zaznaczanie wszystkich pozycji
Aby dokonać jakiejkolwiek operacji na pozycjach w listerze, musisz najpierw je
„zaznaczyć”. Jeśli chcesz wybrać jedną konkretną pozycję lub kilka z nich, wystarczy, że
najedziesz wskaźnikiem myszki na interesujące Cię nazwy i naciśniesz raz lewy klawisz.
Wybrane pozycje zostaną podświetlone. Ten sposób nie jest jednak dobry, jeśli chcesz
„zaznaczyć” więcej pozycji. Wtedy z pomocą przyjdzie Ci ikona z ilustracji
obok. Jeśli najedziesz na nią wskaźnikiem myszki i naciśniesz lewy klawisz,
spowodujesz zaznaczenie wszystkich pozycji, jakie znajdują się w listerze. Pamiętaj, że
odnosi się to również do aktualnie niewidocznych plików i katalogów.
● Zaznaczanie pozycji według wzorca
Możesz też wybrać określone pozycje według wzorca nazwy. Polega to na
zastosowaniu - zamiast konkretnej nazwy - znaku „*” (czyli „gwiazdki”), który zastępuje
dowolną ilość znaków stanowiących część nazwy pliku lub katalogu. Zostaną odnalezione
wszystkie nazwy, które odpowiadają wzorcowi w wyświetlonym katalogu. Do
tego celu służy widoczna obok ikona. Po jej wybraniu na ekranie pojawi się
okno,w którym należy wprowadzić wzorzec nazwy.
Powinieneś wpisać tu część nazwy i uzupełnić ją znakiem „*”. Możesz
zaznaczyć pozycje według różnych schematów, aby lepiej zrozumieć ten mechanizm
spójrz na poniższe przykłady:

*.iff
- zaznaczone zostaną wszystkie pozycje, zakończone
na „.iff” bez względu na początek nazwy
45

A*
- zaznaczone zostaną wszystkie pozycje zaczynające
się literą „A” bez względu na dalszy ciąg nazwy

A*s
- zaznaczone zostaną wszystkie pozycje zaczynające
się literą „A” i kończące na „s”.
Jeśli na tej samej ikonie naciśniesz prawy przycisk myszki zamiast lewego,
spowodujesz tzw. inwersję. Oznacza to, iż to co było dotąd nie zaznaczone stanie się
„zaznaczone” i odwrotnie: to co było zaznaczone stanie się „nie zaznaczone”.
● Tworzenie nowego katalogu
Jak wiemy dysk może zawierać szereg katalogów. Są to jakby „szuflady”, które
mogą zawierać pliki lub inne katalogi. Można je tworzyć samemu. Tworząc katalog
tworzysz własną szufladę, która może zawierać kolejne dane. W dalszej części pokażę jak
wykorzystać taki katalog. Na razie nauczysz się go tworzyć. W tym celu najedź
wskaźnikiem myszki na ikonę z ilustracji obok i naciśnij lewy klawisz.
Spowodujesz pojawienie się okna wyboru nazwy katalogu, tak jak poniżej:
Poniżej napisu „Wprowadź nazwę katalogu” znajdziesz ramkę z kursorem
(pomarańczowy prostokąt), jest to pole tekstowe. Możesz tu wpisać nazwę nowego
katalogu. Wpisz swoją nazwę i naciśnij klawisz ENTER. W listerze pojawi się dodatkowa
pozycja. Pamiętaj, że miejsce, w którym ją znajdziesz zależy od kolejności sortowania
nazw znajdujących się w listerze. Może się zatem zdarzyć, że nazwa katalogu znajdzie się
poza widoczną częścią listy i będziesz musiał skorzystać z przycisków przewijania.
W taki sposób stworzysz nowy katalog, jednak nie zostanie dodana do niego
ikona. Oznacza to, że Twój katalog nie będzie widoczny, gdy lister wyświetli zawartość
dysku w formie ikon. Aby to zmienić po wpisaniu nazwy katalogu nie naciskaj klawisza
ENTER tylko skorzystaj z przycisku „Z ikoną” znajdującą się w dolnej części okna. Dla
46
porządku dodajmy że katalog nie posiadający ikony można również wyświetlić w formie
graficznej, zostanie to omówione w dalszej części.
● Zmiana nazwy zaznaczonej pozycji
Każda pozycja wyświetlona w listerze ma swoją nazwę. Możesz ją
zmienić, korzystając z ikony zmiany nazwy, takiej jak widoczna obok. Uważaj
jednak, aby nie zmienić nazwy katalogu lub pliku o istotnym znaczeniu dla systemu
operacyjnego lub innego programu. Staraj się nie dokonywać tej operacji na danych,
których przeznaczenia nie znasz. Bezpieczniej jest utworzyć zupełnie nowy katalog lub
plik niż zmieniać nazwy pozycji, które już są na dysku. W innym przypadku możesz
narazić się na nieprawidłowe działanie systemu.
● Usuwanie zaznaczonych pozycji
Program umożliwia także usuwanie pozycji z dysku. Służy do tego
ikona w formie kosza na śmieci lub czaszki. Zaznacz pozycje przeznaczone do
usunięcia i wybierz tę ikonę. Opus przed wykonaniem operacji usunięcia danych, ostrzega
przed skutkami decyzji. Wyświetla ostrzegawcze okno, w którym możesz zrezygnować z
usuwania za pomocą przycisku „Poniechaj” lub potwierdzić chęć dokonania operacji
korzystając z przycisków „Kontynuuj” lub „Skasuj wszystko”. Pierwszy z nich powoduje
skasowanie jednej pozycji i przejście do następnej. W takiej sytuacji zostanie wyświetlone
nowe okno z pytaniem o potwierdzenie. Jeśli chcesz usunąć większą ilość pozycji, jest to
niewygodne. Dlatego możesz skorzystać z przycisku „Skasuj wszystko”, który pozwoli
uniknąć każdorazowego potwierdzania.
47
● Przeglądanie grafiki
Za pomocą Opusa możesz przeglądać dane graficzne. Przeznaczona
jest do tego ikona w kształcie oka. Oczywiście tylko niektóre pliki mogą
zawierać grafikę. Możesz od razu zaznaczyć wiele takich plików, zostaną pokazane jeden
po drugim. Po wyświetleniu każdej grafiki program będzie czekał z wyświetleniem
następnej do naciśnięcia lewego klawisza myszki. O danych graficznych możesz
dowiedzieć się więcej z rozdziału „Multimedialny Opus”.
● Przeglądanie plików tekstowych
Oprócz grafiki możesz też wyświetlać tekst. Służy do tego specjalna
przeglądarka, która zostanie szczegółowo omówiona w rozdziale „Dane
tekstowe”. Każdy lister pozwala wyświetlić dowolny zaznaczony plik tekstowy.
Służy do tego specjalna ikona umieszczona na pasku narzędzi, taka jak obok.
Podobnie jak w poprzednim przypadku, możesz zaznaczyć wiele plików na raz.
Sposobem na odróżnienie plików tekstowych od innych jest najechanie na nazwę
wskaźnikiem myszki i podwójne (szybkie) naciśnięcie lewego klawisza. Tekst jest
automatycznie rozpoznawany i ładowany automatycznie do przeglądarki.
● Odtwarzanie dźwięku
Opus umożliwia także łatwe odtwarzanie wszelkiej muzyki i innych danych
dźwiękowych taki jak efekty dźwiękowe, instrumenty czy piosenki. Jego możliwości w
tym zakresie zostały szczegółowo opisane w rozdziale pod tytułem „Multimedialny
Opus”. Dźwięk odtwarzać możesz poprzez zaznaczenie w listerze określonych pozycji, a
następnie wybranie ikony przedstawiającej głośnik lub nuty. Jeśli Twój lister ma
domyślny rozmiar, aby uzyskać dostęp do tej ikony musisz przewinąć pasek narzędzi za
pomocą ikony ze zwiniętą strzałką. Po wybraniu tej samej ikony po raz drugi powrócisz
do poprzednio widocznych opcji. Schemat przewijania ikon obrazuje następna ilustracja.
48
Możesz także postąpić analogicznie, jak wcześniej w przypadku tekstu, czyli
najechać wskaźnikiem myszki na pozycję w listerze i nacisnąć dwa razy szybko lewy
klawisz. Jednak ta metoda nie zawsze gwarantuje prawidłowe odtworzenie muzyki.
Istnieje bowiem wiele rodzajów plików dźwiękowych i Twój system może wymagać
zainstalowania dodatkowych danych w celu ich rozpoznawania i odtwarzania. Mechanizm
ten został dokładnie umówiony w rozdziale „Typy plików”.
● Ustawianie atrybutów plików
Każdy lister Opusa pozwala na ustawianie dodatkowych cech plików, które
nazywamy atrybutami lub bitami protekcji (ang. protection bits). Służy do tego ikona
przedstawiająca kłódkę. Atrybuty są kwestią dosyć złożoną, zostały omówione
w oddzielnym rozdziale. Jeśli chcesz dowiedzieć się o nich więcej przejdź do
części zatytułowanej „Opus i AmigaDOS”. Zapamiętaj, że aby zmienić atrybuty pliku lub
katalogu musisz go zaznaczyć, a następnie wybrać ikonę z kłódką.
● Dołączanie komentarzy do plików
Za pomocą listera możesz samodzielnie dołączać komentarze do wybranych
pozycji. Powiedzieliśmy już wcześniej, że komentarz to dowolny tekst, który można
dołączyć pliku lub katalogu w listerze. Po wybraniu ikony podobnej do
przedstawionej obok, pojawi się okno, gdzie możesz wpisać tekst komentarza.
49
Okno zawierać będzie napis „Wpisz komentarz dla”, a obok niego nazwę pozycji,
dla której wprowadzasz aktualnie komentarz. Jest to informacja szczególnie ważna w
przypadku, gdy zaznaczysz więcej niż jedną pozycję. Po wpisaniu komentarza wybierz
przycisk „OK”. Spowodujesz zatwierdzenie wprowadzonych zmian. Jeżeli wcześniej
zaznaczyłeś więcej niż jedną pozycję, okno przeznaczone do wpisywania tekstu
komentarza pojawi się dla każdego pliku lub katalogu oddzielnie. Może się jednak
zdarzyć, że będziesz chciał dołączyć ten sam tekst komentarza do wszystkich pozycji. W
tym celu po wpisaniu komentarza wybierz przycisk „Wszystko”. Możesz także
rezygnować z wpisywania komentarza dla niektórych pozycji. Służy do tego przycisk
„Pomiń”.
● Data i godzina ostatniej zmiany
Lister pozwala na zmianę daty i godziny ostatniej zmiany pliku lub
katalogu. Informacje te są zapisywane wraz z każdą pozycją na dysku. Aby je
zmienić skorzystaj z ikony umieszczonej jako ostatnia na pasku narzędzi, ma formę
budzika. Jej wybranie spowoduje wyświetlenie okna umożliwiającego wpisanie nowej
daty i godziny. Jest ono bardzo podobne do tego, które umożliwia wpisywanie
komentarza. W jego dolnej części umieszczono identyczne przyciski jak w poprzednim
przypadku. Ich funkcja również jest analogiczna. W centralnej części okna widoczna jest
ramka, w której znajduje się godzina i data ostatniej zmiany danej pozycji. Możesz wpisać
tu dowolną datę i czas, jednak musisz to zrobić w określony sposób.
Data musi być zapisana w zgodnie z wzorem: DD-MMM-RR, gdzie:

DD
- oznacza KONIECZNIE DWUCYFROWE oznaczenie dnia
miesiąca (jeśli numer dnia jest jednocyfrowy to powinieneś na
początku wpisać zero),

MMM
- trzyliterowe oznaczenie miesiąca (Sty, Lut, Mar, Kwi, Maj,
50
Cze, Lip, Sie, Wrz, Paź, Lis, Gru - dla kolejnych miesięcy
roku),

RR
- dwucyfrowe oznaczenie roku.
Godzina powinna zostać wpisana w sposób zgodny z wzorem: GG:MM:SS.
Poszczególne liczby należy rozdzielić dwukropkami. W podanym niżej wzorze:



GG
- oznacza dwu lub jednocyfrowe oznaczenie godziny,
MM
- dwucyfrowe oznaczenie minut,
SS
- dwucyfrowe oznaczenie sekund.
Jeżeli wpiszesz samą datę, bez czasu, Opus ustawi czas ostatniej zmiany pliku na
godzinę „zero” (czyli północ). Nie możesz natomiast wpisać samego czasu bez daty, ani
używać innych znaków niż oznaczenia godzin, daty lub miesięcy, bo program
zasygnalizuje to oknem ostrzegawczym takim jak poniżej:
Okno to wyposażone jest w dwa przyciski: „Powtórz” - który pozwoli Ci
ponownie wpisać datę oraz „Poniechaj”, którego wybranie oznacza rezygnację ze zmiany.
Czasami przed dokonaniem konkretnej operacji Opus wyświetla okno z pytaniem
„Czy operować też na podkatalogach?”. Dzieje się tak wtedy, gdy jedna z pozycji
zaznaczonych do zmiany będzie katalogiem. Jeśli wybierzesz przycisk „Tak”, będzie to
sygnał, aby daną operację wykonać nie tylko dla zaznaczonego katalogu, ale także dla
wszystkich danych, które znajdują się wewnątrz. W razie wybrania przycisku „Nie”
program będzie działał tylko na zaznaczonej pozycji. Tak jak w wypadku każdego okna
informacyjnego, możesz wybrać także przycisk „Poniechaj”, który oznacza rezygnację z
dokonania operacji.
51
● Zmiana nazw pozycji wyświetlonych w listerze
Każdej pozycji wyświetlonej w listerze możesz nadać nową nazwę.
Wystarczy ją zaznaczyć, a następnie wybrać ikonę przedstawioną obok.
Spowoduje to wyświetlenie okna, w którym możesz wykonać operację zmiany nazwy.
Zawiera dwie ramki: górną, przedstawiającą dotychczasową nazwę oraz dolną, w której
wyświetlana jest nowa nazwa.
Początkowo obie ramki zawierają te same informacje. Nową nazwę należy
wprowadzić w dolnej ramce, a potem nacisnąć przycisk „Zmień nazwę”. Możesz też
wybrać przycisk „Przerwij”, aby zrezygnować. Jeśli zaznaczyłeś wiele pozycji, możesz
pominąć aktualną nazwę i przejść do kolejnej. W tym celu należy wybrać przycisk
„Pomiń”. W takim przypadku dla każdego pliku i katalogu zostanie wyświetlone
oddzielne okno.
OPERACJE NA WIELU LISTERACH
● Lister „źródłowy” i listery „docelowe”
Opus pozwala na otwieranie dowolnej ilości listerów. Operacje wykonywane
przy użyciu przynajmniej dwóch polegają zwykle na przenoszeniu lub kopiowaniu danych
z jednego miejsca dysku do drugiego, np. z dyskietki na twardy dysk. W takim przypadku
jeden lister nazwany jest „źródłowym”, a drugi „docelowym”. Jest to tzw. stan listera,
czyli jego tryb pracy. Niektóre funkcje zachowują się różnie w zależności od ustawionego
„stanu”. Ciekawą opcją jest możliwość tworzenia dowolnej liczby listerów docelowych.
Jest to praktycznie nie spotykane w innych programach. To czy lister jest źródłowy czy
docelowy możesz odczytać z linii stanu. Po prawej stronie znajduje się przycisk
zaznaczony na ilustracji strzałką:
52
Bezpośrednio po otwarciu listera znajduje się tam napis „WYŁ.”. Oznacza on, że
lister jest „wyłączony”, czyli nie jest ani źródłowy ani docelowy. Z takiego listera nie
można dokądkolwiek skopiować danych, nie jest możliwe także przenoszenie danych do
niego. Aby to zmienić wyświetl w listerze katalog dysku, z którego będziesz kopiował
dane, a potem otwórz drugi lister. Powinno to doprowadzić to sytuacji, że pierwszy stanie
się źródłowy. Spowoduje to zmianę oznaczenia w linii stanu na „ŹR.” oraz zmianę
kolorów, tak jak ilustracji niżej:
Lister stał się źródłowy. Potrzebujemy jednak jeszcze lister docelowy. Twój drugi
lister ma na razie stan „wyłączony”. Odczytaj w nim zawartość dysku, do którego
będziesz kopiował dane. Teraz już możesz zmienić stan listera na docelowy. Trzeba to
zrobić za pomocą menu dostępnego po wybraniu przycisku z nazwą stanu. Najedź
wskaźnikiem myszki na napis „WYŁ.”, a następnie naciśnij lewy klawisz. Pojawi się
menu, w którym wybierz opcję „Ustaw jako docelowy” (ang. „Set as Destination”). Po
prawej stronie okna znajdzie się teraz oznaczenie „DOC.”. Teraz możesz już kopiować
lub przenosić dane. Pamiętaj, że funkcja ta zadziała tylko wtedy, gdy przed otwarciem
drugiego listera w pierwszym wyświetlony będzie katalog dysku – tak jak to opisaliśmy.
Jeśli pozostawisz w nim listę urządzeń, stan obu listerów nie zostanie odpowiednio
ustawiony.
Opus posiada także funkcję automatycznego ustawiania stanu listerów. Dzięki
temu nie musisz korzystać z menu, jest to jednak sposób wygodny głównie wtedy, gdy na
ekranie masz tylko dwa listery. Jeśli otworzysz ich więcej, nietrudno o pomyłkę. Jak to
działa? Otwórz dwa listery w taki sam sposób jak opisany wyżej. Jednak zamiast
wybierania opcji z menu drugiego listera, najedź wskaźnikiem myszki na jego linię stanu i
naciśnij lewy klawisz. Dzięki temu pierwszy lister zmieni się na docelowy, a aktualny źródłowy. Jeżeli teraz dokonasz tej samej operacji na drugim listerze – stan obu zostanie
odwrócony. W taki właśnie sposób można bez kłopotu zmieniać stan listerów.
Początkowo może być to skomplikowane, jednak z czasem przekonasz się, że jest to
bardzo wygodne rozwiązanie.
53
Stan listera możesz także ustawić metodą wybierania opchi z menu. Jeśli
skorzystasz z przycisku, który zawiera napisy oznaczające stany listera (czyli „WYŁ.”,
„ŹR.” lub „DOC.”), możesz ustawić dowolny „stan”. Są tu dostępne trzy opcje: „Ustaw
jako źródło” (ang. „Set as Source”), „Ustaw jako docelowy” (ang. „Set as Destination”)
oraz „Wyłącz” (ang. „Disable”). Zgodnie z ich nazwami wybranie pierwszej oznacza
ustawienie listera jako źródłowego, drugiej - jako docelowego. Jeśli zaś wybierzesz
trzecią opcję, lister zostanie wyłączony z dokonywania operacji przenoszenia lub
kopiowania danych, a na przycisku znajdzie się napis „WYŁ.” - taki sam jak na początku.
Oczywiście w każdej chwili możesz zmienić stan listera na inny.
Pamiętaj, że możesz otworzyć dowolną liczbę listerów ustawionych jako
docelowe, ale tylko jeden lister źródłowy dla danej operacji. Nic jednak nie stoi na
przeszkodzie, abyś otworzył wiele listerów źródłowych dla różnych operacji. W praktyce
wygląda to tak, że otwierasz lister źródłowy oraz kilka docelowych, po czym
rozpoczynasz np. operację kopiowania danych między nimi. Potem możesz otworzyć
kolejny lister źródłowy i dowolną liczbę następnych listerów docelowych i rozpocząć inną
operację. Ten mechanizm nie jest ograniczony ilością listerów, jednak gdy otworzysz ich
zbyt wiele możesz mieć kłopoty z określeniem, który z nich dotyczy konkretnej operacji.
Możesz się więc łatwo pomylić i narazić się na utratę ważnych danych. Dlatego korzystaj
z tej opcji z rozwagą.
● Kopiowanie i przenoszenie danych
Najczęściej wykonywanymi operacjami pomiędzy dwoma listerami jest
kopiowanie i przenoszenie danych. Opiszemy je łącznie, gdyż ich działanie jest bardzo
podobne. Ikony związane z tymi operacjami znajdziesz na pasku narzędzi, jak poniżej:
Operacja kopiowania danych polega na utworzeniu kopii katalogu lub pliku w
innym miejscu na dysku (czyli w innym katalogu) albo na całkiem innym dysku. Operacja
przenoszenia polega zaś na tym, że dane są najpierw kopiowane, a potem oryginał jest
usuwany. Sugeruje to zresztą grafika umieszczona na ikonie przenoszenia.
54
Na początek proponuję, abyś dokonał operacji kopiowania na próbę. Otwórz dwa
listery przez podwójne kliknięcie na pulpicie Opusa. Będą standardowo zawierać listę
urządzeń. Umieść je na ekranie w taki sposób, abyś mógł jednocześnie widzieć wnętrze
obu okien – jedno obok drugiego. Następnie z listy umieszczonej w jednym z nich
wybierz napis „Ram Disk” (w nawiasie obok tego napisu znajdziesz słowo „RAM”), a w
drugim pozycję o nazwie „C:”. Teraz spowoduj w sposób opisany w poprzednich
akapitach spowodować, aby pierwszy lister stał się źródłowy, a drugi - docelowy. Gdy to
zrobisz możesz już rozpocząć operację kopiowania. Wystarczy zaznaczyć
interesujące Cię pozycję w listerze źródłowym, a potem LEWYM klawiszem
myszki wybrać ikonę kopiowania, taką jak przedstawiona obok.
Zwróć uwagę na to, że w trakcie pracy na ekranie pojawi się okno informacyjne,
w którym widać postęp kopiowania. Dzięki temu możesz łatwo zorientować się jak długo
potrwa wykonanie całej operacji. Jest to szczególnie przydatne, gdy kopiujesz większą
ilość danych. Mechanizm ten działa tak samo w przypadku przenoszenia
danych, jednak należy skorzystać z ikony znajdującej się po prawej strony. Ma
ona podobny wygląd:
Warto od razu zwrócić uwagę na różnice, aby nie pomylić się później przy
wykonywaniu ważnych operacji. Nie wykonuj jednak operacji przenoszenia dla naszego
przykładu, gdyż skasowałbyś ważne pliki z systemu.
● Kopiowanie lub przenoszenie danych połączone ze zmianą nazw
Opus pozwala na kopiowanie lub przenoszenie danych z jednoczesną zmianą
nazw poszczególnych pozycji. Operacji tych możesz dokonać za pomocą tych samych
ikon, które przed chwilą omówiliśmy. Musisz tylko - po najechaniu na ikonę wskaźnikiem
myszki - nacisnąć PRAWY przycisk zamiast lewego. Spróbuj wykonać poprzednie
ćwiczenie w taki właśnie sposób. Zauważ, że Opus wyświetli nowe okno, takie jak na
poniższej ilustracji:
55
Znajdują się tutaj dwie ramki przeznaczone do wpisywania tekstu. W górnej
znajdziesz oryginalną nazwę, a w dolnej nazwę zmienioną. Jest to sytuacja podobna do
operacji zmiany nazwy pliku. Na początku obie ramki będą zawierały te same teksty. W
celu zmiany należy wpisać nową nazwę w dolnej ramce. Później wybierz przycisk
„Skopiuj”. Możesz także wybrać przycisk „Przerwij”, aby zrezygnować z kopiowania lub
„Pomiń”, co spowoduje - zgodnie z oznaczeniem - pominięcie aktualnej pozycji i
przejście do kopiowania następnej zaznaczonej. Jeśli wybrałeś tylko jedną pozycję,
przycisk „Pomiń” będzie miał takie samo działanie jak „Przerwij”.
● Zastępowanie danych
W trakcie kopiowania lub przenoszenia danych może się zdarzyć, że w katalogu
(listerze) docelowym znajdą się pozycje o identycznych nazwach, jak te, które są tam
kopiowane. Gdy taka sytuacja nastąpi, program poinformuje Cię o tym i będziesz musiał
podjąć decyzję co zrobić. Zobaczysz okno podobne do przedstawionego na ilustracji:
Musisz tutaj wybrać sposób zachowania się Opusa. Poszczególne funkcje
działają zgodnie ze swoimi oznaczeniami: „Zastąp” powoduje skopiowanie nowego pliku
na miejsce dotychczasowego, natomiast „Pomiń” zachowuje stary plik na dysku. Opcje
uzupełnione o słowo „wszystko” powodują zachowanie lub zastąpienie wszystkich
wybranych pozycji. Przycisk „Wersja” pozwala wyświetlić informację o wersjach plików:
kopiowanego i znajdującego się w docelowym katalogu. Zwróć jednak uwagę na fakt, iż
nie wszystkie pliki mają zapisane informacje o swojej wersji, dlatego użycie tej funkcji
ma sens przede wszystkim przy kopiowaniu konkretnych programów. Za pomocą opcji
„Przerwij” możesz zrezygnować z wykonania operacji.
Niezależnie od przycisku „Wersja”, Opus stara się wyświetlić automatycznie
komunikaty o ewentualnych różnicach między zastępowanymi pozycjami. Jeśli program
nie stwierdzi różnic, w oknie znajdziesz napis „Pliki wydają się być identyczne”.
56
● Automatyczne operacje na wielu pozycjach
Możesz też dokonywać wielu operacji w sposób zautomatyzowany. Wyobraź
sobie, że masz kilkaset plików lub katalogów, których nazwy chcesz zmienić zgodnie z
wzorem, np. dodać do nazw już istniejących konkretny wyraz. Częstą potrzebą jest
dodanie do wszystkich nazw tzw. rozszerzeń czyli zakończeń typu „.jpeg” czy „.iff”.
Opus pozwoli zrobić to bardzo szybko. Otwórz nowy lister z wyświetloną listą napędów
tak jak opisaliśmy to w rozdziale „Pierwsze kroki”. Z listy wybierz pozycję „C:”. Potem
otwórz drugi lister, w którym wybierzesz pozycję „Ram Disk”. Pierwszy lister oznacz
jako źródłowy, a drugi jako docelowy. Zaznacz kilkanaście pozycji w pierwszym listerze i
uruchom operację kopiowania pod zmienioną nazwą. Teraz zamiast wpisywać nową
nazwę wpisz „*.iff” (pomijając cudzysłów) i podziwiaj efekt swojej pracy. Nazwy
wybranych pozycji zostaną zmienione.
Możliwa jest również zmiana tylko wybranych elementów nazw. Jeżeli chcesz
zmienić w każdej z nazw tylko fragment, np. rozszerzenie „.iff” na „.jpeg”, wystarczy, że
zaznaczysz pozycje, o które Ci chodzi, a potem wybierzesz ikonę zmiany nazwy. Teraz w
górnej ramce wpisz „*.iff”, a w dolnej „*.jpeg”. Wszystkie zaznaczone nazwy zmienią się
zgodnie z Twoim życzeniem.
MENU LISTERA
Każdy lister jest wyposażony w menu. Możesz je wyświetlić przez najechanie
wskaźnikiem myszki na przycisk zaznaczony na ilustracji i naciśnięcie lewego klawisza.
Menu pozwoli Ci uruchamiać wszystkie wcześniej opisane funkcje listera.
Zawiera wszystko to, co umieszczono na pasku narzędzi. Poszczególne opcje mają tu
słowne nazwy zamiast ikon. Aby uruchomić dowolną funkcję, wystarczy, że najedziesz na
jej nazwę i naciśniesz lewy klawisz myszki. Menu zawiera także kilka funkcji, których nie
znajdziesz na pasku narzędzi, niektóre z nich za chwilę omówimy.
57
● Przeszukiwanie plików
Jedną z opcji menu, na które już teraz warto zwrócić uwagę jest opcja „Szukaj
pliku” (ang. „File File”). Pozwala znaleźć plik o określonej nazwie lub komentarzu. Aby
tego dokonać zaznacz w listerze przynajmniej jedną pozycję, która jest katalogiem. Opcja
„Szukaj pliku” jest bowiem przeznaczona wyłącznie do poszukiwania plików
znajdujących się wewnątrz katalogów. Po jej wybraniu zobaczysz okno podobne do
przedstawionego poniżej:
Znajdziesz w nim przycisk typu „znacznik” - obok napisu „Szuka komentarzy
plików” (ang. „Search file comments”). Najechanie na ten przycisk i naciśnięcie lewego
klawisza myszki powoduje „zakreślenie” opcji, tak jak na naszej ilustracji. Jeśli to
zrobisz, Opus oprócz nazw będzie badał także komentarze plików.
W dolnej części okna znajduje się ramka, w której należy wpisać nazwę lub
wzorzec pliku. Jeśli wpiszesz tam zwykłą nazwę (bez znaków „*”), program będzie Cię
informował tylko o znalezieniu plików, których nazwy są dokładnie identyczne z podaną.
Jeśli natomiast wpiszesz wzorzec, na przykład *.iff, Opus poinformuje o znalezieniu
każdego pliku z rozszerzeniem „.iff”, bez względu na to, jaka będzie pozostała część
nazwy. To samo dotyczy komentarzy plików. W razie odnalezienia pozycji o
poszukiwanej nazwie lub takiej, którego nazwa jest zgodna z wzorcem, zostanie
wyświetlone okno takie jak poniżej:
58
Oprócz nazwy pliku, który został odnaleziony oraz nazwy katalogu, w którym
plik ten się znajduje, okno zawiera pytanie „Czy odczytać ten katalog?”. Wybranie
przycisku „Tak” spowoduje wyświetlenie w listerze odpowiedniego katalogu. Zaznaczone
zostaną także wszystkie pliki, których nazwy odpowiadają wzorcowi. Pozwala to łatwo
wykonać operację na poszukiwanych plikach. Możesz także spowodować, aby zawartość
katalogu, w którym znaleziono plik została wyświetlona w nowym listerze. Aby tak się
stało wybierz przycisk „Nowy”. Niezależnie od Twojego wyboru poszukiwanie plików
będzie kontynuowane. Jeśli wybierzesz przycisk „Nie”, program pominie znaleziony plik i
również będzie kontynuował poszukiwanie. Jeżeli chcesz zrezygnować z dalszego
poszukiwania, wybierz przycisk „Przerwij”.
ŚCIEŻKA DOSTĘPU
W dolnej części każdego listera, ponad poziomym paskiem przewijania, znajduje
się ramka, w której pojawiają się rozmaite napisy. Wyświetla ona tzw. ścieżkę dostępu.
Zaznaczona została ramką na ilustracji:
Ścieżka dostępu jest to dosyć szerokie i trudne pojęcie. Zauważyłeś z pewnością,
iż zdarzają się sytuacje, gdzie w jednym katalogu znajduje się następny. Taka sytuacja
zdarzy się na pewno, gdy wykonasz poniższe czynności:
Wywołaj listę napędów, a potem znajdź pozycję „SYS:”. Obserwuj zaznaczoną
ramkę. Odczytaj zawartość „SYS:”, znajdź pozycję „Prefs”, a po wyświetleniu jej
zawartości - „Env-archive”. Jak widać, musiałeś wykonać aż trzy czynności. Teraz
przepisz na kartkę lub zapamiętaj zawartość ramki wyświetlającej ścieżkę dostępu. Potem
zamknij lister. Otwórz nowy lister i zamiast wybierać urządzenie - wpisz w naszej ramce
napis, który wcześniej zanotowałeś. Naciśnij klawisz ENTER. Od razu wyświetlona
zostanie zawartość katalogu „Env-archive”, który znajduje się w katalogu „Prefs”, a ten z
kolei znajduje się w urządzeniu systemowym „SYS:”. Tak to właśnie działa.
59
Przyjrzyjmy się teraz budowie ścieżki dostępu bardziej teoretycznie. W naszym
przykładzie wygląda to następująco:
SYS:Prefs/Env-archive
Łatwo zauważyć, że pierwszym elementem jest „SYS”, który oznacza nazwę
urządzenia systemowego. Może być to również np. „DF0” dla stacji dyskietek lub „Work”
jeśli posiadasz dysk o takiej nazwie. Oznaczenie to należy zakończyć znakiem dwukropka
„:”, co wskazuje, że wpisana nazwa dotyczy całego urządzenia systemowego, a nie np.
katalogu na dysku. Następnym elementem jest „Prefs” i jest to nazwa katalogu
znajdującego się w urządzeniu „SYS:”. Napis „Env-archive” także oznacza katalog, który
możesz znaleźć wewnątrz „Prefs”. Znak „/” (ukośnik lub z ang. „slash”) zawsze rozdziela
poszczególne katalogi, dzięki temu można łatwo zorientować się w strukturze zapisanych
danych.
Jest to ogólna budowa ścieżki dostępu w systemie Amigi, z której oczywiście
korzysta Opus. Zwróć uwagę, że może być ona krótsza lub dłuższa, wszystko zależy od
danych zapisanych na Twoim dysku. Zapamiętaj, że nazwa urządzenia musi być zawsze
zakończona znakiem dwukropka („:”), natomiast katalogi rozdzielamy znakiem ukośnika
(„/”). Bardzo ważne jest, aby nie mylić go z podobnym znakiem - tzw. odwróconym
ukośnikiem (ang. „backslash”) - „\”. W systemie Amigi katalogi rozdzielamy ZAWSZE
znakiem ukośnika, w innym przypadku operacje nie będą wykonywane poprawnie.
Możliwość wpisania ścieżki dostępu skraca czas dostępu do wybranych pozycji.
Warunkiem jej używania jest oczywiście to, że wcześniej znasz układ danych na dysku.
Wymaga to pewnej wprawy w posługiwaniu się komputerem, z czasem wykonuje się to
prawie automatycznie.
MENU ŚCIEŻKI DOSTĘPU
Obok przycisku, którym wywoływałeś menu
listera, umieszczono przycisk uruchamiający menu
ścieżki dostępu. Znajdują się w nim dodatkowe
funkcje przeznaczone do pracy ze ścieżką.
60
● Wyświetlenie katalogu nadrzędnego
Pojęcie katalogu nadrzędnego omówiliśmy w skrócie już wcześniej. Ma to
zastosowanie w sytuacji, gdy przeglądamy dane zapisane wewnątrz innego katalogu. Na
przykład tak jak w naszym przykładzie, katalog „Prefs” jest nadrzędnym w stosunku do
katalogu „Env-archive”. Nadrzędny katalog to ten, który zawiera inny katalog. Do
wyświetlenia jego zawartości przeznaczone jest opcja „Katalog nadrzędny”. Ma ona
identyczne działanie, jak jedna z ikon znajdujących się na pasku narzędzi.
● Wyświetlenie katalogu głównego
Katalogiem głównym nazywamy listę pozycji, która wyświetlana jest przez lister
zaraz po wybraniu nazwy oznaczonej standardowo kolorem CZARNYM liście napędów.
Aby wyświetlić od razu katalog główny napędu, należy wybrać pozycję „Katalog
główny” z menu ścieżki dostępu.
● Wyświetlenie listy napędów
Menu ścieżki dostępu pozwala Ci w każdej chwili powrócić do listy napędów.
Wystarczy, że wybierzesz opcję o nazwie zgodnej z jej funkcją, czyli „Lista napędów”.
● Ponowne odczytanie zawartości katalogu
Czasami może przydać się także opcja „Odczytaj ponownie”. Powoduje ona
uaktualnienie zawartości listera. Zdarzyć się bowiem może, że za pośrednictwem innego
programu zmieniona zostanie zawartość katalogu, która wyświetlona jest listerze, a Opus
nie zaktualizuje zawartości. Wtedy musisz zrobić to ręcznie właśnie za pomocą tej opcji.
BUFOR
Urządzeniem wspomagającym korzystanie z listera jest bufor. Jest to specjalna
pamięć, w której zapisywane są ostatnio wybierane ścieżki dostępu. Dostęp do bufora
możesz uzyskać z każdego listera. Część zawartości znajdziesz w menu ścieżki dostępu.
Są to pozycje znajdujące się na samym dole, stanowią podręczne menu. Nie zawierają
jednak wszystkich pozycji zapisanych w buforze. Pełną zawartość możesz wyświetlić
wybierając pozycję o nazwie „Lista buforów” dostępną w menu ścieżki dostępu. Lister
61
wyświetli wtedy pełną zawartość bufora, czyli wszystkie ostatnio zapamiętane ścieżki.
Teraz wystarczy, że wybierzesz jedną z nich, a zawartość dysku zostanie automatycznie
odczytana w listerze. Opcja ta szalenie ułatwia pracę. Zdarza się bowiem, że potrzeba na
chwilę wyświetlić zawartość innego katalogu niż aktualnie jest widoczny. Dzięki
buforowi w takiej sytuacji nie trzeba otwierać nowego listera. Później nie ma problemu,
aby szybko powrócić do stanu poprzedniego. Możesz także otworzyć nowy lister i dzięki
buforowi łatwo wyświetlić zawartość katalogu, który Cię interesuje, o ile oczywiście
katalog ten był już wcześniej choć raz odczytany.
Zwróć też uwagę na ikonę listy urządzeń znajdującą się na pasku
narzędzi. Jeśli najedziesz na nią wskaźnikiem myszki i zamiast lewego klawisz
naciśniesz PRAWY - lister wyświetli zawartość bufora.
BLOKOWANIE LISTERÓW
● Blokowanie stanu listera
Jak powiedzieliśmy wcześniej, listery automatycznie zmieniają stan, gdy
najedziesz na pasek stanu jednego z nich. Jest to bardzo wygodne. Czasami jednak jest to
efekt niepożądany. Dlatego możesz spowodować, aby konkretne listery miały niezmienne
stany. Aby to osiągnąć musisz wywołać menu przycisku określającego jego stan, czyli
tam, gdzie pojawiają się napisy „DOC.” lub „ŹR.”. Następnie wybierz z niego opcję
„Zablokuj jako źródło” (ang. „Lock as Source”) lub „Zablokuj jako docelowy” (ang, „Lock
as Destination”), w zależności od tego, jaki stan chcesz na stałe przypisać do listera. Po
wykonaniu tej operacji, zmieni się kolor tła napisu „ŹR.” lub „DOC.”. Ponadto obok
niego pojawi się znak wykrzyknika „!”.. Dzięki temu zawsze będziesz wiedział, które
listery są zablokowane. Kiedy zablokowany lister przestanie być Ci potrzebny, możesz
zamknąć go lub skorzystać z opcji „Odblokuj” (ang. „Unlock”) znajdującej się w tym
samym menu.
● Blokowanie położenia listera
Istnieje też możliwość zablokowania pozycji listera na ekranie. Powoduje to
powstanie sytuacji, w której nie można ani zamknąć zablokowanego listera ani zmienić
jego aktualnego położenia. Aby uzyskać taki stan, z menu przycisku, który informuje o
stanie listera wybierz opcję „Zablokuj położenie”. Zwróć uwagę, że obok napisu
62
oznaczającego nazwę opcji pojawi się kropka wskazująca, że opcja jest włączona.
Odblokowanie położenia listera następuje w identyczny sposób, jak zablokowanie - w
drodze ponownego wybrania tej samej opcji. Wtedy oczywiście kropka znika.
MENU „LISTER”
Opus jest wyposażony w oddzielne menu górne o nazwie „Lister”, w którym
zgrupowane zostały najważniejsze funkcje służące do pracy z listerami.
● Otwarcie nowego listera
Wcześniej powiedzieliśmy jak otwierać lister. Jednak zamiast naciskać
podwójnie lewy przycisk myszki na pulpicie, możesz skorzystać z identycznie działającej
opcji o nazwie „Nowy”.
● Wyświetlenie katalogu nadrzędnego
Za pomocą opcji „Katalog nadrzędny” możesz wyświetlić zawartość
nadrzędnego katalogu. Działanie jest identyczne z opcją o tej samej nazwie znajdującą się
w menu ścieżki dostępu, dotyczy jednak listera oznaczonego jako źródłowy („ŹR.”).
● Zamknięcie aktywnego listera
Aby zamknąć okno listera posłuż się opcją „Zamknij”. Pamiętaj, że jego okno
musi być aktywne, czyli posiadać musi standardowo niebieską ramkę. Jeśli nie jesteś
pewien, czy okno listera, które chcesz zamknąć jest aktywne, wystarczy najechać na nie
wskaźnikiem myszki i nacisnąć lewy klawisz. Zwróć uwagę także na to, że nieaktywne
okna mają domyślnie szarą ramkę. Kolory te można zmieniać, ale o tym powiemy w
dalszej części podręcznika.
● Zamknięcie wszystkich listerów
Jeśli otworzyłeś bardzo dużą ilość listerów, nie trudź się z samodzielnym
zamykaniem każdego z nich. Wystarczy, że wybierzesz opcję „Zamknij wszystkie” z tego
samego menu „Lister”.
63
● Ustawienie stanu oraz blokowanie listerów
Część opcji, jakie zawiera menu „Lister” to opcje analogiczne do tych, które
możesz znaleźć w menu w samym listerze. Należą do nich omawiane wcześniej „Ustaw
jako źródło”, „Ustaw jako docelowy”, „Wyłącz”, „Zablokuj jako źródło”, „Zablokuj jako
docelowy” oraz „ Odblokuj”. Możesz je używać jedynie z aktywnym listerem. Menu
górne zawiera jednak dodatkową, bardzo użyteczną opcję „Odblokuj wszystkie”. Zgodnie
ze swoją nazwą odblokowuje ona stan wszystkich zablokowanych listerów. Nie dotyczy
to zablokowanej pozycji na ekranie.
● Zarządzanie położeniem listerów
W menu „Lister” znajdziesz również opcje umożliwiające Ci zarządzanie stylem
ułożenia wszystkich listerów na raz. Służy do tego opcja „Ułożenie”. Jeśli najedziesz na
nią wskaźnikiem myszki, zobaczysz kolejne menu z dwoma opcjami: „Poziome” i
„Pionowe”. Pierwsza z nich powoduje ułożenie wszystkich listerów jeden pod drugim w
kolejności zgodnej z porządkiem ich otwierania, przy czym każdy będzie miał szerokość
całego ekranu. Opcja „Pionowe” wywołuje efekt przeciwny. Wszystkie listery są układane
automatycznie od lewej strony ekranu do prawej, a każdy z nich zostanie powiększony do
wysokości całego ekranu. Możesz także ułożyć wszystkie listery jak karty do gry. Służy
do tego opcja „Kaskada”. Każdy z listerów uzyska takie rozmiary, aby dobrze było widać
całą jego zawartość. W praktyce oznacza to zazwyczaj znaczne powiększenie każdego z
nich.
● Sposób wyświetlania danych przez lister
Zasadniczym sposobem prezentowania danych w listerze, o którym mówiliśmy
do tej pory była lista plików, czyli napisy oznaczające nazwy plików i katalogów
umieszczonych jeden pod drugim. Opus może jednak pokazywać pliki także w sposób
charakterystyczny dla Workbencha - jako ikony. Aby to zrobić można skorzystać z opcji
„Pokazuj jako” znajdującej się w menu „Lister”. Po jej wybraniu, podobnie jak
poprzednio, zobaczysz dodatkowe menu. Aktualnie ustawiony sposób wyświetlania jest
zaznaczony charakterystycznym „zakreśleniem”. W przypadku Twojego listera będzie to
zapewne stan „Lista plików”. Możesz jednak wybrać także „Ikonki” (wtedy będzie to
wyglądało tak jak na Workbenchu) lub „Ikonki i narzędzia”. Ostatnia opcja oznacza, że
lister będzie pokazywał ikony i pasek narzędzi jednocześnie. Stanowi to zatem połączenie
64
standardowego sposobu wyświetlania pozycji w formie nazw oraz tradycyjnego sposobu
wizualizacji danych znanego z Workbencha. Jeżeli skorzystasz z opcji „Ikonki” lub
„Ikonki i narzędzia”, aktywna stanie się ostatnia funkcja menu o nazwie „Pokaż
wszystkie”. Jej wybranie spowoduje, że lister pokaże w formie ikon również pozycje,
które nie zostały na dysku powiązane z żadnymi plikami z rozszerzeniem „.info”.
● Menu listera
Każdy lister jest wyposażony w jeszcze jedno menu. Aby je wywołać, wystarczy,
że naciśniesz prawy klawisz myszki w dowolnym miejscu listera pod warunkiem, że
pokazuje on zawartość w formie ikon. Jeśli Twój lister pokazuje dane w postaci napisów,
naciśnij prawy klawisz myszki na listwie tytułowej okna listera. Jest to górna ramka,
gdzie wyświetlane są podstawowe informacje dotyczące urządzenia, którego katalog
pokazuje okno. Widoczne są tu podobne napisy jak w oknach Workbencha, czyli ilość
wolnego i zajętego miejsca na danym dysku oraz – co wyróżnia Opusa – nazwa dysku
oraz ostatniego odczytanego katalogu. Ramkę tę zaznaczyliśmy to na poniższej ilustracji:
● Utrwalenie pozycji listera
Pierwszą dostępną opcją jest „Utrwal pozycję”. Dotyczy ona położenia listera na
ekranie wraz z rozmiarami. Opus przy otwieraniu nowego listera stosuje domyślne
rozmiary, które mogą być później zmienione. Możesz zapamiętać rozmiary i pozycję dla
każdego listera oddzielnie. Służy temu właśnie opcja „Utrwal pozycję”. Teraz być może
wydaje Ci się ona niezbyt użyteczna, zwłaszcza, że po zamknięciu listera ustawienia są
tracone. Pod koniec rozdziału pokażemy Ci jednak, że ma ona wiele zastosowań.
● Ikonifikacja listera
W menu listera znajdziesz możliwość tzw. ikonifikacji - opcję „Ikonifikuj” lub
„Schowaj”. Jest ona użyteczna wtedy, gdy otwartych jest wiele listerów i niewygodnie
nimi zarządzać. Może się zdarzyć, że mimo to będziesz potrzebował ich wszystkich.
65
Możesz wówczas wygospodarować trochę miejsca na ekranie przez ikonifikację
niektórych. Zikonifikowany lister pojawi się w formie ikony na brzegu ekranu. Aby
przywrócić go do poprzedniego stanu musisz najechać na tę ikonę wskaźnikiem myszki i
nacisnąć dwukrotnie lewy klawisz.
W menu listera znajdziesz także znaną Ci już opcję „Pokazuj jako”, która jest
identyczna z taką samą opcją umieszczoną w menu „Lister”, o czym mówiliśmy
wcześniej.
● Porządkowanie ikon
Gdy lister pokazuje dane w postaci ikon, możesz zdecydować o sposobie ich
uporządkowania. Służą do tego opcje „Uporządkuj” oraz „Uporządkuj ikony”. Pierwsza
służy do ustawienia ikon w równych rzędach, jednak bez zmian ich kolejności. Druga
powoduje, że ikony układane są zgodnie z kryteriami, takimi jak:
❑ kolejność alfabetyczna nazw (opcja „wg. nazwy”) - ikony będą zgodnie z tą
kolejnością układane w kolumnach od góry do dołu,
❑ rodzaj ikony („wg. typu”) - zgodnie z rodzajem (typem) ikony, standardowo
najpierw katalogi, potem pozostałe,
❑ rozmiar („wg. rozmiaru) - zaczynając od tej, która symbolizuje pozycję o
największym rozmiarze do tej, która reprezentuje katalog lub plik o
rozmiarze najmniejszym,
❑ data ostatniej modyfikacji („wg. daty”) – układane w kolejności od
najnowszych do najstarszych pozycji.
● Tworzenie nowego katalogu
Menu listera pozwala na tworzenie nowego katalogu. Robi się to w sposób
analogiczny, jak za pomocą odpowiedniej ikony w pasku narzędzi, co omówiliśmy
wcześniej. W menu listeru służy do tego opcja o nazwie „Nowy katalog”.
66
FORMAT LISTERA
Większość istotnych własności listerów można łatwo zmieniać. Służy do tego
okno edycji formatu listera. Wywołujesz je przez wybranie menu przycisku
oznaczającego stan listera, a następnie skorzystanie z opcji „Edytuj”. Identyczna funkcja
znajduje się także w menu listera, działa jednak tylko z aktywnym listerem. Trzecią
możliwością wywołania okna jest szybkie dwukrotne naciśnięcie prawego klawisza
myszki w sytuacji, gdy wskaźnik znajduje się na liście pozycji wyświetlonego katalogu.
● Ustawianie sposobu wyświetlania i rodzaju wyświetlanych pozycji
Do ustawiania rodzajów wyświetlanych pozycji oraz porządku ich sortowania
służą dwie listy ujęte w ramkę na ilustracji:
Lista „Wyświetl/Sortuj” określa jakie pozycje są widoczne w tabeli listera. Opcja,
która decyduje o kolejności sortowania jest „zakreślona”. Możesz ją zmienić przez
najechanie wskaźnikiem myszki na dowolną inną pozycję i naciśnięcie lewego przycisku.
Czynności te mają analogiczne działanie, jak wybieranie przycisków oznaczających tytuły
tabeli listera.
Obok znajduje się lista o nazwie „Dostępne”. Informuje o tym, jakie informacje o
plikach mogą być umieszczane w tabeli. Dla nas najbardziej interesujące będą pozycje
„Wersja” oraz „Typ pliku” lub „Rodzaj pliku”. Pozostałe są związane z korzystaniem z
sieci oraz pakietem „Multi User”.
67
Wszystkie pozycje możesz przenosić z jednej listy na drugą. Wystarczy najechać
wskaźnikiem myszki na wybraną pozycję w obrębie listy „Dostępne” i nacisnąć oraz
przytrzymać lewy przycisk myszki. Następnie cały czas trzymając przycisk, przenieś
pozycję na listę „Wyświetl/Sortuj”. Na końcu puść przycisk myszki. Pozycja zostanie
wstawiona w miejscu, w którym znajduje się wskaźnik. Jeśli kolejność na liście
„Wyświetl/Sortuj” nie jest satysfakcjonująca, możesz ją zmienić w taki sam sposób.
Spróbuj przenieść pozycję „Wersja” w opisany powyżej sposób, a potem wybierz
przycisk „Użyj”. Okno edycji formatu listera zostanie zamknięte. Może się zdarzyć, że w
listerze nic się nie zmieni. Będzie to znaczyło, że aktualnie lister nie wyświetla żadnych
pozycji, z których można odczytać wersję. Wystarczy jednak, że Opus znajdzie choć jedną
taką pozycję, aby rubryka „Wersja” pojawiła się samoczynnie. Zwróć uwagę na to, że lista
zawartości katalogów będzie teraz dłużej odczytywana z uwagi na konieczność
rozpoznania dodatkowych informacji.
Kolejną przydatną pozycją jest „Rodzaj pliku” lub „Typ pliku”. Zgodnie ze swoją
nazwą zawiera informację o rodzaju pliku i wyświetla następujące oznaczenia:
 binary lub binarny - dla plików zawierających bliżej nieokreślone dane,
 Icon lub Ikonka - dla ikon,
 ASCII - dla plików tekstowych,
 Program - dla programów i plików przez nie używanych (np. bibliotek),
 IFF-File - dla wszelkich plików w formacie IFF.
Wspomniane rodzaje są najczęściej spotykane. Opus rozpoznaje pliki zgodnie ze
zdefiniowanymi nazwami tzw. typów plików, które zostaną omówione w oddzielnym
rozdziale.
Jeśli chcesz przywrócić poprzedni stan listera, musisz ponownie otworzyć okno
„Edycja formatu” i tak jak wcześniej - przez przenoszenie - usunąć niepotrzebne pozycje.
Tym razem jednak należy przenieść pozycje w odwrotnej kolejności, czyli z listy
„Wyświetl/Sortuj” na listę „Dostępne”. Innym sposobem jest wybranie przycisku
68
„Ustawienia domyślne”. Metoda ta może jednak zmienić nie tylko wyświetlane pozycje
ale także inne ustawienia listera, dlatego lepiej skorzystać z list.
Poniżej listy „Wyświetl/Sortuj” znajdziesz przycisk opisany jako „Wyświetlaj”.
Jest to tzw. przycisk cykliczny, który działa w taki sposób, że za każdym razem gdy go
wybierzesz (przez najechanie na niego wskaźnikiem myszki i naciśnięcie lewego
klawisza) pojawi się na nim inny napis. Oznacza on określone ustawienie funkcji, na jaką
wskazuje napis umieszczony obok przycisku. W tym przypadku chodzi kolejność
wyświetlania plików i katalogów. Możesz spowodować, aby najpierw pojawiały się pliki
(opcja „Najpierw pliki”) lub odwrotnie (opcja „Najpierw katalogi”). Katalogi i pliki mogą
być także pomieszane, wyświetlone zgodnie z kolejnością alfabetyczną ich nazw (opcja
„Mieszaj pliki/katalogi” lub „Pomieszaj”).
● Ustawianie porządku sortowania.
Pozycje wyświetlane w listerze są domyślnie sortowane zgodnie z kolejnością
alfabetyczną nazw (jeśli okno wyświetla tekst) oraz zgodnie ze wzrostem wartości liczb
(gdy wyświetla liczby). Istnieje jednak możliwość odwrócenia porządku sortowania.
Służy do tego pole typu znacznik opisany jako „Sortowanie odwrotne” lub „Sortuj
malejąco”. Jeśli go wybierzesz, Opus będzie sortował liczby od największej do
najmniejszej, a nazwy zgodnie z odwróconą kolejnością liter w alfabecie. W tym celu
najedź wskaźnikiem myszki na wspomniany znacznik i naciśnij lewy klawisz.
POZYCJE UKRYTE
Lister Opusa może traktować wybrane pozycje jako ukryte i nie wyświetlać ich.
Masz do wyboru kilka możliwości:
● Ukrywanie nazw plików zawierających ikony
Edytor formatu listera pozwala zdecydować o tym, czy Opus ma wyświetlać
nazwy plików, które zawierają ikony, czy też nie. Są one bowiem w rzeczywistości
zwykłymi plikami, które zawierają odpowiednio przygotowaną grafikę. Do decydowania
o tej własności służy kolejny znacznik, tym razem opisany jako „Ukryj ikony”.
69
● Ukrywanie wybranych nazw plików
Jeśli chcesz aby Opus nie pokazywał plików o określonej nazwie, skorzystaj z
ramki „Chowaj” lub „Schowaj”. Musisz tam wpisać nazwę, która Cię interesuje. Możesz
posłużyć się także znanym już wzorcem nazwy. Możliwe jest także dokonanie operacji
odwrotnej. Służy do tego ramka „Pokazuj”. W tym przypadku program będzie pokazywał
TYLKO te nazwy, które są identyczne z wpisaną lub odpowiadają wzorcowi.
● Przywracanie standardowych ustawień
Może się zdarzyć, że za pomocą okna edycji formatu zmienisz bardzo wiele cech
listera i zapomnisz jakie były ustawienia pierwotne lub będziesz ich nagle potrzebował. W
takiej sytuacji wystarczy wybrać przycisk „Ustawienia domyślne”. Wszystkie
standardowe ustawienia zostaną automatycznie przywrócone.
● Zapamiętywanie wybranych ustawień
Na samym dole okna edytora formatu znajdują się trzy przyciski. Są identyczne
jak przyciski, które znasz z systemowych programów preferencyjnych. Z dotychczasowej
lektury podręcznika znasz już na pewno przycisk „Poniechaj” (ang. „Cancel”), którego
wybranie powoduje rezygnację z wprowadzonych zmian. Pozostałe dwa przeznaczone są
do potwierdzenia chęci wprowadzenia zmian. Przycisk „Użyj” (ang. „Use”) powoduje
zapamiętanie zmian tylko do momentu wyłączenia Opusa. Po ponownym starcie
komputera lub ponownym uruchomieniu programu (w zależności od sposobu jego
zainstalowania) wprowadzone zmiany zostaną utracone. Aby zapamiętać je na stałe
musisz skorzystać z przycisku „Zapisz” (ang. „Save”). Pamiętaj jednak, że format jest
zapamiętywany dla każdego z listerów oddzielnie. Oznacza to, że zmiana formatu jednego
z nich nie pociąga za sobą wprowadzenia podobnych zmian dla pozostałych. Może
wydawać się to niewygodną cechą Opusa, lecz w rzeczywistości jest to bardzo użyteczne.
USTAWIENIA LISTERA
● Opcje listera
Omówiony w poprzednim akapicie format odnosi się do każdego z listerów
oddzielnie. Możesz jednak ustawić jednolity format wszystkich listerów. W tym celu
70
wykorzystamy menu o nazwie „Ustawienia” (ang. „Settings”). Znajdziesz tu opcję
„Środowisko” (ang, „Environment”). Po jej wybraniu zobaczysz okno zmiany właściwości
Opusa, które składa się z wyraźnie oddzielonych dwóch części: listy stron oraz miejsca, w
którym pojawia się zawartość danej strony.
Dla nas istotna jest strona „Opcje listera”, widoczna na powyższej ilustracji.
Dostępny jest na niej szereg przycisków typu znacznik oraz jeden przycisk cykliczny.
Rodzaje te znasz już z naszych wcześniejszych rozważań. Pierwszy ze znaczników jest
opatrzony napisem „Wyśw. listę urz. w nowym listerze”. Jeśli przycisk ten jest zakreślony,
wybranie z menu „Lister” opcji „Nowy” spowoduje automatyczne wyświetlenie listy
dostępnych urządzeń w nowo otwartym listerze. Zwróć uwagę na to, że w ustawienie to
nie ma znaczenia dla listerów otwieranych za pomocą podwójnego naciśnięcia lewego
przycisku myszki na blacie Opusa. W takim wypadku lista urządzeń zostanie wyświetlona
zawsze, niezależnie od tego, czy omawiany znacznik będzie zakreślony.
Kolejny znacznik znajduje się z lewej strony napisu „Dwuklik RMB = edycja
formatu”. Litery RMB oznaczają prawy przycisk myszki (ang. Right Mouse Button). Jest
to powszechnie używany skrót na oznaczenie przycisku myszki, dla porządku dodajmy, że
lewy przycisk oznaczany jest często jako LMB (ang. Left Mouse Button). Wybranie
znacznika „Dwuklik RMB = edycja formatu” sprawi, że będziesz miał możliwość
wywoływania okna edycji formatu listera, gdy dwukrotnie naciśniesz prawy przycisk
myszki. Pamiętaj jednocześnie, że wskaźnik musi znajdować się we wnętrzu listera,
inaczej funkcja nie zadziała.
71
Dzięki ustawieniom środowiska Opusa możesz także zdecydować o sposobie
aktualizacji zawartości okien listerów. Służy do tego znacznik opisany jako „Okna typu
SimpleRefresh”. Jest to opcja bardzo przydatna dla użytkowników dysponujących małą
ilością pamięci. Okna o ustawionym odświeżaniu Simple Refresh wykorzystują nieco
mniej pamięci. Dzięki temu można zaoszczędzić cenne kilobajty. Może się to jednak
wiązać z niewygodami, gdyż okna są wtedy wolniej odrysowywane przez komputer. W
praktyce funkcji tej warto używać wtedy, gdy z potrzebujesz więcej wolnej pamięci w
systemie lub jeśli brakuje pamięci na wykonanie określonej operacji, a nie zależy Ci tak
bardzo na szybkości działania.
Ponadto możesz zdecydować o rozmiarach nowych listerów. Do wybierania
związanych z tym ustawień przeznaczony jest przycisk „Zawsze używaj utrwalonej poz.
ikony”. Są tu dostępne dwie możliwości. Pierwsza z nich to wybranie przycisku, który
spowoduje, że lister zawsze będzie miał takie rozmiary, jakie zapamiętałeś za pomocą
opcji „Utrwal pozycję” znajdującą się w menu listera. Druga z możliwości to
pozostawienie znacznika pustego. Wówczas używane są domyślne ustawienia rozmiarów
listera.
Każda z pozycji wyświetlanych przez lister może posiadać tzw. menu aktywne,
z którego będziesz mógł wybierać opcje znajdujące się także w innych częściach Opusa.
W menu aktywnym zebrane są te najczęściej używane. Gdy w listerze wyświetlone są
nazwy (nie ikony) najedź na dowolną z nich i naciśnij oraz przytrzymaj prawy przycisk
myszki. Jeśli nie pojawi się nic, to znaczy, że menu jest wyłączone. W tej sytuacji musisz
wywołać ustawienia i wybrać spośród opcji listera znacznik opisany jako „Menu
podręczne w trybie listy plików”. Następnie wybierz przycisk „Użyj”, który znajduje się w
dolnej części okna „Środowisko” i spróbuj wywołać menu jeszcze raz. Zwróć uwagę na
to, że pozycja, dla której wywołałeś menu zostanie obwiedziona ramką. Dokładniejszy
opis korzystania z menu aktywnego znajdziesz w części „Praktyczna praca z listerami”.
Kolejną funkcją, który znajdziesz na stronie „Opcje listera” jest znacznik
opisany jako „D&D do podkatalogów”. Jest to skrót od angielskich słów
„Drag-and-Drop” i znaczą szczególny sposób pracy z listerami. Dzięki tej opcji możesz
wykonywać wiele operacji przenosząc elementy widoczne na ekranie za pomocą
wskaźnika myszki. Taki sposób działania nazywany jest czasem używaniem gestów.
Przykładowo zamiast kopiować pliki i katalogi przy wykorzystaniu ikon paska narzędzi,
możesz po prostu przenieść je z jednego listera do drugiego. Aby przenieść pozycję
72
wystarczy najechać wskaźnikiem myszki na jej nazwę, zaznaczyć ją, a następnie nacisnąć
i przytrzymać prawy klawisz myszki. W ten sposób „złapiesz” wybraną pozycję. Dopóki
trzymasz klawisz myszki, dopóty „trzymasz” także wybraną pozycję. Teraz wystarczy, że
korzystając z myszki „włożysz” ją do docelowego listera przesuwając tam wskaźnik i
puszczając klawisz myszki.
Zwróć uwagę, że na opisany sposób kopiowania nie ma wpływu ustawienie
listerów jako docelowych („DOC.”) oraz źródłowych („ŹR.”). Przenoszenie omówimy
jeszcze dalej. Wybranie znacznika „D&D do podkatalogów” oznacza również, że możesz
umieścić „złapaną” w ten sposób pozycję w katalogu bez konieczności odczytywania jego
zawartości. Wystarczy, że „upuścisz” ją na nazwę katalogu. Podobna sytuacja występuje
w Workbenchu, ale dotyczy ikon. Jeżeli natomiast znacznik „D&D do podkatalogów” nie
będzie wybrany, upuszczenie pozycji w dowolnym miejscu listy (nawet na nazwę
katalogu) spowoduje jej skopiowanie do katalogu, którego zawartość jest aktualnie
odczytana w listerze.
Opcje listera pozwalają wybrać sposób minimalizowania rozmiarów okna
listera. Zminimalizowanie oznacza doprowadzenie okna do takich rozmiarów, aby
zajmowało jak najmniej miejsca na ekranie, ale bez ikonifikacji, o której mówiliśmy
wcześniej. Służy do tego specjalny przycisk, który mają nie tylko okna listerów ale także
wszystkie inne okna systemu Amigi. Zaznaczyliśmy go strzałką na ilustracji:
Opcje listera zawierają ponadto znacznik oznaczony jako „Window zooms to
titlebar”. Jeśli jest on wybrany, okno minimalnych rozmiarów jest przedstawiane jako
sama listwa tytułowa, czyli poziomy pasek (ramkę) stanowiący górną część. W
przeciwnym razie okno będzie posiadać wszystkie ramki, ale znacznie mniejsze niż
normalnie.
Ostatnią możliwością „Opcji listera” jest możliwość edycji w listerze. Funkcja
ta domyślnie jest wyłączona, co można poznać po napisie umieszczonym na przycisku
cyklicznym obok napisu „Edycja nazw w listerze”. Możesz tu zdecydować, który klawisz
73
myszki będzie włączał funkcję. Nazwa odnosząca się do każdego klawisza umieszczona
jest na przycisku cyklicznym, z wyjątkiem oczywiście opcji „Wyłączona”.
Wiesz jak włączyć edycję, ale jak ona działa? Wyjaśnimy to na przykładzie.
Przyjmijmy, że na przycisku cyklicznym wybrałeś opcję „Lewy przycisk”, a następnie
zastosowałeś przycisk „Użyj” znajdujący się w dolnej części okna „Środowisko”. Najedź
teraz wskaźnikiem na dowolną nazwę w listerze (nie ikonę) i przytrzymaj dłużej lewy
klawisz myszki. Po chwili zauważysz, że w listerze pojawił się kursor, taki sam, jak np. w
edytorze tekstu. Teraz to cały lister jest jakby edytorem. Możesz poruszać kursorem w
dowolnym kierunku i zmieniać nazwy tak jakby były tekstem w edytorze. Jest to bardzo
wygodny sposób pracy, szczególnie jeśli dostępnych jest bardzo wiele plików o
podobnych nazwach. Zyskujesz także możliwość korzystania z klawiszy „Del” oraz
klawisza kasowania „←” (tzw. backspace) w celu wprowadzania zmian. Jeśli
wprowadzisz już wszystkie zmiany, naciśnij klawisz ENTER w celu zatwierdzenia.
Wtedy kursor zniknie, a zmiany zostaną automatycznie wykonane i zapisane.
● Ustawienia domyślnych rozmiarów i formatu listera
Przypomnij sobie niedawne rozważania na temat utrwalania rozmiarów listera
oraz informacje dotyczące jego formatu. Okno „Środowisko” pozwala ustawić obie
rzeczy, tzn. domyślne rozmiary i format, które będą używane zawsze, gdy otworzysz
nowy lister. Do tego celu przeznaczona jest oddzielna strona o nazwie „Lister”. Zawiera
dwa przyciski oraz ramkę tekstową.
74
Ramka przedstawia aktualne rozmiary listera w postaci dwóch liczb
rozdzielonych znakiem „x”. Liczby reprezentują oczywiście poziome i pionowe wymiary
wyrażone w punktach (pikselach). Jeśli chcesz zmienić domyślny rozmiar listera, wybierz
przycisk „Ustaw” znajdujący się bezpośrednio poniżej ramki. Pojawi się specjalne okno,
jak na następnej ilustracji.
Ustaw pożądane rozmiary tak jakbyś zmieniał wielkość każdego innego okna na
Workbenchu. W ten sposób ustawisz rozmiar, który będzie domyślną wielkością każdego
nowego listera. Następnie zamknij okno, korzystając ze zwykłego przycisku zamknięcia
znajdującego się w lewym górnym rogu.
Jeśli natomiast chcesz zmienić domyślny format listera, wybierz przycisk
„Ustaw” umieszczony obok napisu „Format domyślny”, czyli jeszcze niżej. Spowodujesz
wyświetlenie okna edytora formatu listera, którego obsługa została omówiona wcześniej.
Tak jak w przypadku rozmiaru, ustawione tu opcje będą przyjmowane jako domyślne dla
każdego nowo otwartego listera.
● Ustawienia kolorów listera
Do ustawiania kolorów wykorzystywanych przez lister przeznaczona jest strona
o nazwie „Kolory listera”. Poszczególnym elementom przyporządkowane są
charakterystyczne kolory, które można dowolnie modyfikować. Strona zawiera listę tych
elementów, a także specjalną strefę zawierającą słowo „przykład”, która obrazuje
kolorystykę tła i tekstu oddzielnie dla wybranego elementu listera. Dzięki temu nie musisz
otwierać nowego okna, aby sprawdzić kolory.
75
Ostatnim elementem jest przycisk,
którego wybranie powoduje wyświetlenie okna
wyboru kolorów. Wybierz nazwę interesującego
Cię elementu na liście, a potem skorzystać z
przycisku „Modyfikuj”. Pojawi się okno „Wybierz
kolory” zawierające dwa panele z kolorowymi
kwadratami reprezentującymi dostępne barwy.
Pierwszy z paneli oznaczony jest jako „Kolor tła”,
a drugi - „Kolor tekstu”. Pozwalają wybrać jaki kolor ma mieć tekst i tło, na którym
zostanie wyświetlony. Wybranie koloru polega na najechaniu wskaźnikiem myszki na
odpowiedni kwadrat i naciśnięciu lewego klawisza. Następnie należy wybrać przycisk
„Użyj”. Pamiętaj, że po każdej zmianie możesz sprawdzić kolory dzięki strefie z napisem
„Przykład”.
● Zapamiętywanie ustawień
Ustawienia listera możesz zapamiętać tak samo, jak ustawienia całego
środowiska pracy. W tym celu skorzystaj z przycisków umieszczonych w dolnej części
okna „Środowisko”. Jak zawsze, wybór przycisku „Poniechaj” oznacza rezygnację z
wprowadzonych zmian. Wybranie przycisku „Użyj” spowoduje zapamiętanie zmian, ale
tylko do chwili wyłączenia komputera lub Opusa. Jeśli natomiast chcesz zapamiętać
wprowadzone zmiany na trwałe, wybierz przycisk „Zapisz”.
76
PRAKTYCZNA PRACA Z LISTERAMI
● Przenoszenie
O operacji przenoszenia była już mowa wcześniej. Jest to jedna z ważniejszych
cech systemu operacyjnego Amigi. Przez przenoszenie ikon między różnymi oknami
można wykonać bardzo wiele czynności. Operacja ta dotyczy też innych elementów
widocznych na ekranie. Przenoszenie jest często znacznie wygodniejsze niż wykonywanie
operacji za pomocą zaznaczania elementów czy wybierania przycisków. Jest to także
jeden z najbardziej naturalnych i najłatwiejszych sposobów obsługi komputera. Opus
wykorzystuje taki styl pracy bardzo szeroko. Przez przenoszenie można wykonywać
większość czynności. Odnosi się to zarówno do pozycji wyświetlanych przez listery, jak i
elementów wyświetlanych na wszelkiego rodzaju listach. Odda Ci to nieocenione usługi
zwłaszcza przy pracy z edytorami Opusa, o czym przeczytasz dalej.
● Korzyści z ikonifikacji listera
Ikonifikacja listera polega na sprowadzeniu go do ikony wyświetlonej na pulpicie
Opusa. Możesz to zrobić przez wybranie przycisku ikonifikacji, w który wyposażony jest
każdy lister (zaznaczony strzałką na ilustracji obok) albo
przez wybranie opcji „Ikonifikuj” lub „Schowaj” (ang.
„Hide”) z menu aktywnego listera. Na pierwszy rzut oka
operacja ikonifikacji może Ci się wydać pozbawiona
większego sensu, lecz zwróć uwagę na kilka kwestii. Zikonifikowany lister nie zajmuje
miejsca na ekranie, ale w każdej możesz do niego wrócić. Możesz także zapisać stan
zikonifikowanych listerów na dysk. W ten sposób po ponownym starcie Opusa lub całości
systemu operacyjnego ponownie zobaczysz listery, o których informacje zapisałeś na
dysku. Jak to zrobić? Bardzo łatwo - zikonifikuj dowolny lister, a potem - wybierz opcję
„Save Layout” z menu górnego „Ustawienia” (ang. „Settings”). W starszych wersjach
Opusa musisz włączyć opcję „Save Layout” w menu „Środowisko” (ang „Environment”),
które znajdziesz w menu „Ustawienia”, a następnie wybrać opcję „Zapisz” (ang. „Save”)
dostępną również w menu „Środowisko”. To wszystko. Jeśli chcesz przekonać się czy
dane zostały zapamiętane wyłącz na chwilę komputer lub Opusa. Następnie uruchom go
ponownie i po starcie obserwuj blat.
77
Listery poddane ikonifikacji nie są wyłączone z użycia. Możesz na nich
normalnie dokonywać operacji drogą przenoszenia. Możesz także przenosić i kopiować
pliki za pomocą ikon z paska narzędzi należącego do innego listera, o ile ten
zikonifikowany będzie wcześniej ustawiony jako „DOC.” lub „ŹR.”. Zwróć uwagę na to,
że ikona symbolizująca zikonifikowany lister stanie się wtedy nieco ciemniejsza a jej
nazwa pojawi się w nawiasie.
● Wykorzystywanie schowka systemowego (clipboardu)
Schowek systemowy zwany również „clipboardem” jest szczególnym
rozwiązaniem w systemie operacyjnym Amigi. Jest to miejsce, w którym możesz
przechowywać dowolne informacje w celu ponownego odtworzenia lub przeniesienia w
inne miejsce. Opus wykorzystuje schowek znacznie intensywniej niż czyni to Workbench.
Możesz kopiować różne dane, np. zawartość listy wyświetlonej w listerze. Aby to zrobić
wystarczy, że lister będzie aktywny i będzie w nim zaznaczona przynajmniej jedna
pozycja. W takiej sytuacji naciśnij kombinację klawiszy PRAWA AMIGA oraz C.
Spowodujesz skopiowanie nazw zaznaczonych pozycji razem ze ścieżką dostępu. Jeśli
teraz włączysz dowolny edytor tekstu i naciśniesz kombinację klawiszy PRAWA AMIGA
i V, spowodujesz wstawienie skopiowanych nazw wraz ze ścieżkami jako tekstu do okna
edytora. W skrócie można powiedzieć, że pierwsza z wymienionych kombinacji klawiszy
odpowiada funkcji „wytnij”, a druga - „wstaw”. Dla osób zaznajomionych z AmigaDOS
cenną może być informacja, że podobne kopiowanie jest możliwe także między listerem a
oknami CLI (Shell). W identyczny sposób możesz skopiować w inne miejsce zawartość
ramki zawierającej ścieżkę dostępu. Aby to jednak zrobić, musisz wcześniej najechać
wskaźnikiem myszki na ramkę i nacisnąć lewy klawisz myszki. Możliwe jest także
skopiowanie do schowka tekstu stanowiącego zaznaczoną pozycję na liście. Jest to
wygodne zwłaszcza w przypadku edytorów Opusa.
78
● Menu aktywne pozycji listera
Powiedzieliśmy wcześniej, że każda pozycja znajdująca się na liście w listerze
posiada aktywne menu. Przypomnijmy, że w celu jego wywołania należy najechać
wskaźnikiem na pozycję, a następnie nacisnąć i przytrzymać prawy klawisz myszki.
Menu zawiera kilka szczególnie użytecznych funkcji. Pierwszą z nich jest „Otwórz”. Jej
wybranie powoduje załadowanie zaznaczonej pozycji (jeśli jest plikiem) lub wyświetlenie
jej zawartości (jeśli jest katalogiem). Opus wykonując tę funkcję rozpoznaje rodzaj pliku i
zachowuje się w sposób odpowiedni do wykrytego typu. Sposób zachowania jest
określony w typach plików, o których będzie mowa później. Jeśli więc plik będzie
programem, zostanie załadowany, jeśli będzie tekstem - program przedstawi jego
zawartość, jeśli będzie to dźwięk - zostanie on odtworzony itd. Kolejną użyteczną opcją
jest „Otwórz używając”. Dzięki niej możesz ręcznie określić program, do którego zostanie
załadowany wybrany plik. Opus wyświetli okno, za pomocą którego powinieneś wybrać
plik z programem. Jest to opcja przeznaczona dla bardziej zaawansowanych
użytkowników, gdyż jeśli wybierzesz nieodpowiedni program możesz spowodować
nieoczekiwane zachowanie. Zwróć uwagę na fakt, że Opus zapamiętuje nazwy
programów, za pomocą których otwierałeś już pliki. Jeśli wybierzesz dowolny program
lub plik, a potem jeszcze raz skorzystasz z opcji „Otwórz używając”, nie pojawi się już
okno wyboru, tylko dodatkowe menu zawierające listę programów, za pomocą których
otwierałeś już pliki. Ostatnia pozycja tego menu jest oddzielona poziomą linią i brzmi
„Innego”. Umożliwia ponowne uruchomienie okna wyboru plików i skorzystanie z
nowego programu. Menu aktywne listera pozwala także na kopiowanie pozycji, która jest
wyświetlona w samym menu. Pozwala na to opcja „Skopiuj”. Jej wybranie powoduje
pojawienie się kolejnego pod-menu, które zawiera od razu możliwość skopiowania na do
tzw. Ram Dysku, czyli do pamięci lub na dyskietkę. Służą do tego odpowiednio pozycje:
„do RAM:” oraz „do DF0:”. Ram Dysk to specjalnie wydzielona część wolnej pamięci
operacyjnej, którą możesz używać tak jakby był to dysk. Stąd jego nazwa. Może być
pomocny w pracy z plikami, zwłaszcza przy ich kopiowaniu lub przenoszeniu. Czasami
możesz potrzebować umieścić na chwilę kopię określonych plików i „RAM:” jest w takiej
sytuacji bardzo wygodną możliwością. Musisz tylko pamiętać, że jego zawartość zostaje
skasowana wraz z wyłączeniem lub zresetowaniem komputera. Jest to dysk utworzony w
pamięci i przeznaczony do przechowywania danych tymczasowych. Następną bardzo
użyteczną opcją jest „na pulpit”, która zgodnie ze swoją nazwą powoduje skopiowanie
wybranej pozycji na pulpit Opusa. Pulpit możesz wykorzystywać podobnie jak Ram
Dysk, lecz – co ważne - jego zawartość nie jest kasowana wraz z wyłączeniem komputera.
79
Ostatnią z możliwości jest opcja „w inne miejsce”. Jej wybranie powoduje wyświetlenie
okna, które pozwala wybrać dowolny katalog docelowy. Zwróć uwagę, że kopiowanie
pozycji przy wykorzystaniu menu aktywnego pozwala uniezależnić się od aktualnego
ustawienia listerów jako źródłowych („ŹR.”) lub docelowych („DOC.”). Może się
zdarzyć, że w czasie wykonywania danej operacji, będziesz potrzebował potraktować
jedną pozycję jako dane tymczasowe. W takiej sytuacji przestawianie ustawień listerów
zabrałoby Ci tylko niepotrzebnie wiele czasu. Menu aktywne pozwala od razu skasować
daną pozycję za pomocą opcji „Skasuj” lub zmienić jej nazwę - opcja „Zmień nazwę”. Są
to identyczne operacje jak te, które możesz wykonać za pomocą paska narzędzi listera.
● Zmiany w pasku narzędzi
Pasek narzędzi każdego listera możesz swobodnie modyfikować. Służy do tego
okno edytora banków przycisków. Sposób tworzenia lub zmiany banków został opisany w
rozdziale „Pulpit Opusa”. Jedyną różnicą między edycją banku przycisków a edycją paska
narzędzi listera jest sposób wywoływania okna edytora. W przypadku listera, powinieneś
najechać na pasek narzędzi wskaźnikiem trzymając jednocześnie klawisz ALT, a następnie
nacisnąć dowolny klawisz myszki. Spowoduje to wyświetlenie dodatkowego okna
przypominającego bank przycisków. Dokonując edycji paska narzędzi korzystaj właśnie z
tego okna, a nie z listera. Więcej szczegółów na ten temat możesz przeczytać również w
rozdziale „Pulpit Opusa”.
● Edycja w listerze
Listery pozwalają bardzo łatwo zmieniać nazwy wyświetlonych pozycji. Możesz
używać ich jak zwykłych edytorów tekstu. Aby jednak włączyć opisywaną możliwość
musisz skorzystać z ustawień „Środowisko”. Znajdź tam stronę „Opcje listera” (ang.
„Lister Options”) oraz wybierz w przycisku cyklicznym umieszczonym na samym dole
opcję inną niż „Wyłączone”. Napis na przycisku informuje, który przycisk myszki będzie
uaktywniał opisywaną możliwość. Ustaw np. przycisk na „Lewy klawisz” (ang. „Left
Button”). Potem wybierz przycisk „Użyj” lub „Zapisz” i otwórz nowy lister. Teraz
wyświetl w nim dowolny katalog (najlepiej „RAM:” - dla bezpieczeństwa). Najedź na
dowolną pozycję i przytrzymaj dłużej lewy klawisz myszki. W miejscu wskaźnika myszki
powinien pojawić się kursor, czyli mały pomarańczowy kwadrat. Teraz możesz zmieniać
nazwy, jak w edytorze tekstu. Aby jakakolwiek zmiana została wprowadzona, naciśnij
klawisz ENTER. Jeśli pomylisz się przy edycji - wybierz klawisz ESC, aby zrezygnować.
80
PRACA Z PLIKAMI
81
82
RODZAJE PLIKÓW
Istnieje olbrzymia ilość rodzajów plików. Rozróżniamy je ze względu na dane,
jakie zawierają. Są pliki zawierające grafikę, dźwięk, tekst, trójwymiarowe obrazy,
rysunki techniczne i wiele innych. Opus potrafi określić rodzaj pliku oraz zachować się
odpowiednio do wyników takiego rozpoznania (np. załadować program do przeglądania
grafiki, gdy plik zawiera grafikę). Mechanizm ten, a także metody skłonienia programu do
rozpoznawania danych wcześniej mu nieznanych, zostały opisane w rozdziale pod
tytułem „Typy plików”. Zwróć uwagę, że w systemie operacyjnym Amigi pliki nie muszą
posiadać tzw. rozszerzeń, czyli końcówek określających ich rodzaj, np. „.jpeg”, „.iff” czy
„.lha”. Opus również nie wymaga, aby zachowywać podobne nazewnictwo, jednak w
dużej części przypadków jest to wygodne. Organizując swoje pliki zastanów się czy nie
warto skorzystać z tej możliwości.
● Przeglądarka szesnastkowa
Na pewno zwróciłeś uwagę na fakt, że nie każdy plik jest wyświetlany jako tekst.
Czasami po wykonaniu dwukliku na pozycji w listerze możesz zobaczyć okno z
zawartością podobną do takiej:
Oznacza to, że plik został wyświetlony w specjalny sposób. Po lewej stronie
widoczna jest zawartość kolejnych bajtów pliku, a po prawej - znaki odpowiadające
poszczególnym wartościom. Przedstawione są one w formie tzw. liczb szesnastkowych.
Jest to specjalny system zapisu liczb polegający na tym, że po cyfrze 9 nie następuje
wartość 10, a – w kolejności – litery A, B, C, D, E i F. W systemie dziesiętnym (czyli
takim jakiego używany na co dzień) odpowiadają im liczby 10, 11, 12, 13, 14 oraz 15. I
tak np. wartość 10 zapisana szesnastkowo znaczy 16 w systemie dziesiętnym. To samo
odnosi się do większych liczb - przykładowo A7 to wartość 167 dziesiętnie. System
szesnastkowy nazywany jest także heksadecymalnym. Użyteczność takiego sposobu
przedstawiania danych jest dla przeciętnego użytkownika niewielka. Przyda się natomiast
83
wszystkim dociekliwym, którzy lubią wiedzieć, jak działają pliki i programy oraz osobom
pragnącym zająć się programowaniem. Dlatego właśnie przeglądarka tekstu Opusa
zawiera opcję „Hex”. Znajduje się ona w pod-menu związanym z opcją „Wybierz edytor”.
Pozwala wybrać edytor szesnastkowy, który przedstawia dane w omawiany sposób oraz
pozwala je zmieniać bajt po bajcie.
ARCHIWA
Archiwum jest specjalnym rodzajem pliku. Zawiera szereg plików połączonych
tymczasowo w jedną całość. Pliki są zwykle skompresowane, tak aby zajmowały mniej
miejsca na dysku. Aby uzyskać do nich dostęp należy dokonać dekompresji, czyli
rozpakować dane - całość lub część archiwum. Programy, które tworzą tego rodzaju pliki
nazywamy archiwizerami. Istnieje szereg korzyści, które możesz osiągnąć z tworzenia
archiwów. Pierwszą z nich jest możliwość wykonania kopii bezpieczeństwa danych. Inną
wygodną stroną jest fakt, że z wielu plików tworzysz jeden. Zatem w razie przenoszenia
danych na dyskietce lub innym niezbyt szybkim nośniku informacji - praca jest znacznie
wygodniejsza. Dyskietka znacznie prędzej zapisze jeden dłuższy plik niż szereg drobnych.
W przypadku dysku twardego często nie widać dużej różnicy prędkości, ale za to możesz
zorientować się czy skopiowałeś wszystkie interesujące Cię pliki i katalogi, a przez to
łatwiej organizować swoje dane. Innym zyskiem, który osiągniesz pracując z
archiwizerami jest zmniejszona objętość archiwum w porównaniu z oryginalnymi danymi.
Archiwizery bowiem z reguły zawierają możliwość kompresji danych, czyli zmniejszenia
ich rozmiaru bez modyfikacji treści. Jak już wspomnieliśmy, aby odczytać później dane
musisz dokonać operacji przeciwnej – dekompresji archiwum. Zmniejszona objętość
przyda Ci się także w razie przenoszenia plików na dyskietkach.
Zwróć też uwagę na sytuację, która występuje w przypadku tworzenia archiwum
danych na twardym dysku lub płycie CD. Najczęściej lepszym rozwiązaniem jest
zachowanie plików i katalogów w formie szeregu archiwów niż w formie nie
zarchiwizowanej, gdyż przy większej ilości danych zyskujesz dużą objętość. Dzięki temu
na jednym krążku możesz zmieścić większą ilość danych niż teoretycznie zawiera płyta.
Ponadto łatwiej można zweryfikować poprawność zapisanych danych. Zysk objętości
zależy od rodzaju danych poddanych kompresji. Niektóre pliki mogą mieć rozmiar
niewiele mniejszy, inne pozwalają zaoszczędzić dużą ilość miejsca na dysku. Wszystko
zależy od zawartości poszczególnych plików oraz zastosowanego algorytmu kompresji,
który z kolei uzależniony jest od konkretnego archiwizera.
84
● Jak korzystać z archiwów w Opusie?
Teraz na pewno chcesz wiedzieć, jak korzystać z archiwów. Opus zawiera
zarówno możliwość ich tworzenia, jak i bezpośredniego korzystania z wielu funkcji
dodatkowych. Zanim jednak przystąpisz do tworzenia archiwów, musisz zaopatrzyć się w
program archiwizera. Na Amidze najpopularniejszy jest darmowy „LHA”. Stanowi jeden
plik, który powinien znaleźć się w katalogu „C:” na dysku systemowym. Możesz go
znaleźć na wielu płytach CD, a także na Aminecie. Wystarczy wejść do katalogu „util”,
następnie „arc” i odnaleźć w nim plik „lha.run” lub „LhA_e138.run”. W obu przypadkach
program zapisany jest w automatycznie rozpakowującym się archiwum. Aby go
rozpakować za pomocą Workbencha należy najechać wskaźnikiem myszki na jego ikonę i
nacisnąć dwa razy szybko lewy klawisz. Na ekranie pojawi się okno „Wykonaj polecenie”
z wybranym automatycznie plikiem. Teraz wystarczy wybrać przycisk „Ok”. Zawartość
archiwum zostanie rozpakowane w katalogu, gdzie zapisany był plik z rozszerzeniem
„.run”. Znajdzie się tam kilka wersji „LHA” przeznaczonych dla różnych procesorów
używanych w Amidze. Najbardziej uniwersalny jest plik o nazwie „LhA” lub „lha_68k”.
Najlepiej skopiować go do systemowego katalogu „C:”. W tym celu możesz wykorzystać
listery Opusa, tak jak omówiliśmy to wcześniej. Możesz wykonać to także na
Workbenchu. Najedź wskaźnikiem myszki na ikonę pliku, a następnie naciśnij dwa razy
szybko lewy klawisz. Pojawi się znane okno „Wykonaj polecenie”. Najedź wskaźnikiem
ramkę oznaczoną jako „Polecenie” i naciśnij tym razem tylko raz lewy klawisz myszki. W
ramce pojawi się kursor. Przesuń go na początek tekstu, wpisz słowo „copy” i naciśnij
klawisz SPACJI. Następnie przesuń kursor na koniec, naciśnij jeszcze raz SPACJĘ i wpisz
„C:lha”. W rezultacie w ramce powinien znaleźć się napis:
copy lha_68k C:lha
lub
copy LhA C:lha
Teraz wystarczy, że wybierzesz przycisk „Ok” znajdujący się poniżej. Okno
„Wykonaj polecenie” powinno zniknąć. Jeżeli popełnisz błąd pojawi się okno o nazwie
„Okno komunikacyjne”, a wewnątrz napis „Nieznane polecenie” i kilka innych oznaczeń.
W takiej sytuacji spróbuj wykonać operację jeszcze raz. Jeśli natomiast okno „Wykonaj
polecenie” zniknie i nie pojawi się żaden inny komunikat, oznacza to, że wszystko
zrobiłeś dobrze i „LHA” znajduje się w Twoim katalogu systemowym „C:”. Dzięki temu
program archiwizera będzie mógł być odnaleziony w każdym programie bez podawania
katalogu na dysku i będziesz mógł zawsze z niego skorzystać. Wystarczy tylko wpisać
85
słowo „lha” (pomijając cudzysłów). Dotyczy to oczywiście także Opusa. Nazwę
polecenia możesz wpisać małymi lub WIELKIMI literami – nie ma to znaczenia.
● Jak stworzyć archiwum?
Po zainstalowaniu programu na dysku możesz przystąpić do tworzenia
archiwum. Wbrew pozorom jest to bardzo łatwe. Zastosuj się do poniższego przykładu:


Otwórz nowy lister.
Zaznacz w nim dowolne pozycje, które poddane będą archiwizacji. Nie wybieraj
ich zbyt dużo, gdyż będziemy zapisywać dane w pamięci komputera, a nie na dysku.

W menu górnym o nazwie „Menu użytkownika” (ang. „User menu”) znajdź opcję
o nazwie „LHA”. Jej wybranie spowoduje pojawienie się kolejnego pod-menu.

Wybierz opcję „Dodaj pliki” (ang. „LHA add”). Pojawi się okno wyboru katalogu
docelowego. To w nim zostanie utworzone Twoje archiwum. Wybierz na próbę przycisk
„Wolumeny” (ang. „Volumes”), a potem pozycję „Ram Disk”.

Wybierz przycisk „OK”. Pojawi się kolejne okno zawierające napis „Enter
archive name”, a pod nim ramka przeznaczoną do wpisania nazwy. Wpisz tam nazwę
swojego archiwum i naciśnij klawisz ENTER. Teraz na ekranie pojawiać się będą
komunikaty oznaczające wykonywanie poszczególnych operacji związanych z
archiwizacją danych. Będziesz musiał chwilę poczekać na ich zakończenie. W zależności
od danych, które wybrałeś na początku może to trwać kilka sekund lub nawet wiele minut.
Gdy archiwizacja będzie ukończona znikną wszystkie komunikaty.

Na koniec otwórz nowy lister i wybierz w nim pozycję „Ram Disk”. Znajdziesz
w nim plik o nazwie identycznej z podaną przed chwilą, ale zakończoną „.lha”. To
właśnie Twoje archiwum.
Tak jak napisaliśmy wcześniej, w trakcie tworzenia archiwum Opus wyświetla
dodatkowe okno. Możesz się nim nie przejmować, gdyż ma znaczenie pomocnicze i
obrazuje wszystkie szczegółowe operacje wykonywane przez program archiwizera. Jest
przeznaczone jest dla osób bardziej zaznajomionych z funkcjami LHA i AmigaDOS.
Wyświetlane komunikaty mogą przydać się w sytuacji, gdy wystąpi błąd podczas
kompresji danych.
86
Według powyższego schematu możesz stworzyć dowolne archiwum. Jeśli
będziesz chciał nadal próbował archiwizować dane w Ram Dysku pamiętaj, że ilość
danych, jakie pomieści zależy od ilości pamięci operacyjnej Twojej Amigi. Jeśli w trakcie
dokonywania operacji pojawi się komunikat „Dysk jest pełen” (ang. „Volume is full”) lub
podobny, oznacza to, iż wybrałeś zbyt dużą ilość plików i katalogów. Może to wyglądać
tak jak poniżej:
W takiej sytuacji powinieneś wybrać przycisk „Przerwij” lub „Poniechaj” (ang.
„Cancel”) i spróbować utworzyć inne archiwum. Gdybyś nadal miał z tym kłopot,
zresetuj komputer, aby wyczyścić pamięć i spróbuj na nowo. Możesz też zamiast Ram
Dysku wybrać inny dysk podczas tworzenia archiwum, wtedy dane zostaną zapisane nie
w pamięci operacyjnej, a na twardym dysku. Pamiętaj jednak, że w takim przypadku
również może pojawić komunikat o zapełnieniu wolumenu, choć występuje to rzadziej z
uwagi na większą pojemność dysku. Należy wtedy postępować analogicznie jak w
przypadku urządzenia „Ram Disk” z tą różnicą, że zamiast resetowania Amigi należy
zwolnić miejsce na dysku przez skasowanie niepotrzebnych plików lub katalogów.
● Dodawanie kolejnych pozycji do archiwum
Może się zdarzyć, że będziesz chciał dodać nowe pliki do archiwum
utworzonego wcześniej. Wówczas wystarczy, że postąpisz podobnie jak w poprzednim
przykładzie, to znaczy zaznaczysz odpowiednie pozycje w źródłowym listerze i
wybierzesz opcję „Dodaj pliki” (ang. „LHA add”). Potem jednak w oknie wybierz ten sam
katalog, w którym utworzyłeś poprzednie archiwum (w naszym przykładzie jest to „Ram
Disk”). Jeśli podasz nazwę, która już istnieje, Opus doda zaznaczone pliki właśnie do
niego. Musisz tylko podać DOKŁADNIE taką samą nazwę, jak wcześniej zapisane
archiwum.
87
● Przeglądanie zawartości archiwum
Do archiwum możesz zajrzeć na różne sposoby, w zależności od tego, czy
zainstalowałeś rozszerzenie „ArcDir” (patrz rozdział „Pierwsze kroki”). Jeśli najedziesz
wskaźnikiem myszki na pozycję, którą stanowi archiwum i naciśniesz dwa razy szybko
lewy klawisz, Opus otworzy oddzielny lister przedstawiający zawartość archiwum lub
wyświetli jego zawartość w dotychczas otwartym listerze. To także zależy od Twojego
wyboru dokonanego w trakcie instalacji Opusa. Lister przedstawiający zawartość
archiwum możesz traktować tak samo, jak zwykły katalog i kopiować do niego lub z
niego pliki oraz inne katalogi. Drugą możliwością przeglądania zawartości archiwum jest
opcja „Zawartość archiwum” (ang. „LHA view”), którą znajdziesz w pod-menu „LHA”
omawianym wcześniej. Jest to opcja oferującą znacznie mniej korzyści, za to przydatna
osobom zaznajomionym z AmigaDOS,. W tym celu zaznacz w źródłowym listerze
pozycję zawierającą archiwum, a potem wybierz opcję „Zawartość archiwum”. Archiwum
zostanie wyświetlona w formie tekstu w oknie opisanym jako „Directory Opus output”.
Zwróć uwagę, że widoczna będzie dużo większa ilość informacji niż jeśli przeglądasz
archiwum w listerze. Ma to czasem swoje zastosowanie, np. w przypadku uszkodzenia
archiwum. Okno możesz zamknąć standardowym przyciskiem zamknięcia znajdującym
się w lewym górnym rogu.
● Inne archiwizery
Oprócz LHA istnieje bardzo wiele innych archiwizerów. Opus potrafi
współpracować z każdym z nich. Domyślnie jest jednak przystosowany tylko do pracy z
LHA. Inne archiwizery to np. LZX, RAR, ZIP, ARJ, TAR i wiele innych. Wybór twórców
Opusa padł na LHA dlatego, że jest to najpopularniejszy archiwizer przeznaczony dla
Amigi. LHA ma także niewielkie wymagania sprzętowe, jest darmowe i pracuje na prawie
każdej Amidze. W przypadku innych programów praca wymaga często szybkiego
procesora lub dużej ilości pamięci. Dlatego LHA jest najbardziej uniwersalnym wyborem.
DZIELENIE I ŁĄCZENIE PLIKÓW
Opus pozwala na dzielenie i łączenie plików. Zawiera specjalne narzędzia, które
pozwalają wykonać te czynności szybko i łatwo. Przyda to się osobom, które przenoszą
dane na dyskietkach. Często napotkają one na sytuację, w której objętość dyskietki nie
pozwoli zapisać całego pliku. Istnieje wówczas rozwiązanie w postaci podzielenia pliku
88
na wiele mniejszych części, które zmieszczą się na kilku dyskietkach. Jest to wygodne
zwłaszcza dlatego, że połączyć podzielony plik może potem każdy, bez względu na to,
czy ma zainstalowanego Opusa. System operacyjny Amigi również jest wyposażony w
możliwość łączenia plików, choć wykonuje się to nieco trudniej niż w Opusie. Inną
przyczyną dla której możesz chcieć podzielić plik, jest ochrona danych przed osobami
niepowołanymi. Plik w częściach nie da się prawidłowo odczytać jeśli nie wiemy w jakiej
kolejności należy połączyć jego części. Połączenie części pliku w nieprawidłowej
kolejności wywoła błąd i nie pozwoli odczytać jego zawartości.
● Jak podzielić plik?
Abyś mógł przystąpić do podzielenia dowolnego pliku, musisz zapoznać się z
obsługą okna CLI należącego do Opusa. Wywołasz je przez wybranie opcji „Wykonaj
polecenie” z menu górnego o nazwie „Opus”. Spowoduje to pojawienie się kolejnego
okna, które zaopatrzone będzie na dole w przyciski. Jeden z nich opisany będzie jako
„CLI”. Wybierz go przez najechanie wskaźnikiem i naciśnięcie lewego klawisza myszki.
Pojawi się okno „CLI Opusa” (ang. „Opus CLI”). Jego obsługa została szczegółowo
opisana w rozdziale pod tytułem „Opus i AmigaDOS”. Tutaj zajmiemy się tylko dwoma
poleceniami: SPLIT oraz JOIN.
Elementy odpowiedzialne za dzielenie oraz łączenie plików mają formę poleceń
DOS. Aby przystąpić do dzielenia pliku wystarczy, że w „CLI Opusa” wpiszesz wyraz
SPLIT. Nie ma znaczenia, czy wpiszesz go małymi czy wielkimi literami. W podręczniku
zapisujemy polecenia wielkimi literami tylko dla ich lepszego uwypuklenia. Bezpośrednio
po wpisaniu nazwy polecenia SPLIT naciśnij klawisz ENTER. Na ekranie pojawi się
okno podobne do przedstawionego niżej:
Aby teraz podzielić jeden duży plik na kilka mniejszych, zastosuj się do
przykładu:
89

Obok napisu „Podziel plik” (na górze okna) znajduje się mały kwadratowy
przycisk oraz dłuższa ramka. Najpierw wybierz ten mały przycisk. Dokonaj tego
standardowym sposobem, czyli najeżdżając na niego wskaźnikiem myszki i naciskając
lewy klawisz. Pojawi się standardowe okno wyboru, w którym powinieneś wskazać plik
przeznaczony do podzielenia. Potem skorzystaj z przycisku „Ok”.

Po wybraniu pliku źródłowego musisz określić katalog, w którym znajdą się jego
części po podzieleniu. Służy do tego kwadratowy przycisk, który znajdziesz obok napisu
„Do” lub „Wynik”. Jego obsługa jest analogiczna jak wyżej. Zwróć uwagę, że po
wybraniu katalogu w ramce obok przycisku wyświetlona zostanie ścieżka dostępu.

Teraz możesz przystąpić do określenia rozmiaru poszczególnych części, które
powstaną po podzieleniu. Oczywiście części te także będą plikami. Służy do tego ramka
oraz przycisk cykliczny opisane wspólną nazwą „Rozmiar bloku”. Najprostszą metodą jest
wpisanie w tej ramce liczby. Wyraża ona ilość bajtów danych i odpowiada polu
„Rozmiar” w listerze. Długi plik zostanie podzielony na odpowiednią ilość mniejszych
plików o podanej objętości. Ostatnia część będzie na ogół mniejsza. Polecenie SPLIT nie
uzupełnia naturalnie tej ostatniej części tak, aby pasowała do podanego rozmiaru,
wszystko zależy od całkowitej długości pliku źródłowego. Inną metodą określenia
rozmiaru części pliku po podzieleniu jest skorzystanie z przycisku cyklicznego, który
zawiera kilka domyślnie określonych rozmiarów. Początkowo ustawiony jest na nim
„Rozmiar własny”, co pozwala wprowadzić dowolny rozmiar (w ramce obok). Możesz
jednak od razu ustawić taki rozmiar plików, aby łatwo mieściły się na dyskietce DD
zwanej także „rzadką” - „865 Kb (dysk DD)” - lub HD zwanej „gęstą” - „1733 Kb (dysk
HD)”. Kolejne cztery ustawienia odpowiadają także dyskietkom DD oraz HD, ale
odpowiednio w systemie plikowym „Old File system” oraz w formacie MS-DOS.
Pierwszy system używany jest w AmigaOS pierwszej generacji, choć może być z
powodzeniem wykorzystywany również w nowszych wersjach. Drugi stosowany jest na
komputerach PC. Amiga potrafi odczytywać i zapisywać również takie dyskietki.
➃
Ostatnim etapem jest określenie nazwy plików, które powstaną po podzieleniu
naszego długiego pliku. Powinieneś ją wpisać w ramce „Wzorzec nazwy” lub „Nazwa”,
która znajduje się na samym dole okna. Oczywiście nadanie tej samej nazwy wielu
plikom nie jest możliwe. Opus doda do niej kolejną liczbę porządkową. Numery
wskazują, w jakiej kolejności należy łączyć pliki, aby na nowo uzyskać jeden.
90
➄
Teraz pozostało Ci już tylko wybrać przycisk „Podziel”, chyba że chcesz
zrezygnować z dzielenia - wtedy wybierz przycisk „Poniechaj”.
● Jak połączyć plik?
W tej części opiszemy nie tylko jak z powrotem połączyć podzielony plik, ale
także jak to zrobić nie korzystając z Opusa, czyli za pomocą samego systemu
operacyjnego. W obu przypadkach przeznaczone jest do tego polecenie „JOIN”. Ma ono
jednak nieco inne działanie w Opusie w porównaniu do samego systemu Amigi. Aby
połączyć części podzielonego pliku, zastosuj się do przykładu przedstawionego poniżej:
➀
W oknie „CLI Opusa” wpisz wyraz JOIN i naciśnij klawisz ENTER. Spowoduje
to pojawienie się okna o nazwie „Połącz” lub „Połącz pliki”.
Główny obszar zajmuje lista plików, które reprezentują poszczególne części
wcześniej podzielonego pliku. Początkowo jest pusta, musisz dodać tu pliki.
Przeznaczony jest do tego przycisk „Dodaj”, którego wybranie powoduje wyświetlenie
okna wyboru, w którym powinieneś wskazać odpowiedni plik. Następnie wybierz
przycisk „OK”.
➁
Powtórz dodawanie plików tyle razy, ile jest części podzielonego pliku. Pamiętaj,
aby wykonać to w odpowiedniej kolejności, w innym przypadku plik nie zostanie
prawidłowo połączony. Standardowo kieruj się numerami plików. Weź jednak pod uwagę,
że poszczególne części nie muszą być ponumerowane kolejnymi liczbami, a nawet w
ogóle mogą nie zawierać liczb, wszystko zależy od preferencji użytkownika.
Najważniejsze, abyś wiedział, który plik jest kolejną częścią do połączenia. Jeżeli
91
pomylisz się przy konstruowaniu listy - masz do dyspozycji przycisk „Wyczyść”, który
usuwa z listy wszystkie dodane pozycje. Jeśli zaś zaznaczysz pozycję za pomocą
wskaźnika myszki, a potem naciśniesz jej lewy przycisk - będziesz mógł skorzystać z
opcji „Usuń” lub „Skasuj”, co spowoduje usunięcie z listy tylko wybranej pozycji. Jeśli
pomylisz kolejność plików na liście, możesz ją swobodnie zmieniać przez korzystanie z
przycisków oznaczonych „W górę” oraz „W dół”. Za ich pomocą możesz zmieniać
położenie zaznaczonej pozycji na liście o jedną w górę lub o jedną w dół. Wystarczy
zaznaczyć pozycję na liście i skorzystać z odpowiedniego przycisku.

W kolejnym kroku określ, w jakim katalogu ma zostać stworzony plik, który
będzie efektem łączenia. Przeznaczony jest do tego znany Ci już mały kwadratowy
przycisk umieszczony na samym dole okna, zaraz obok napisu „Plik:”. Obok niego
znajduje się ramka, która wyświetla ścieżkę dostępu. Jeśli nie wybierzesz katalogu,
połączony plik powstanie w Ram Dysku, o ile znajdzie się tam wystarczająca ilość
miejsca.
➃
Aby rozpocząć proces łączenia, wybierz przycisk „Połącz”. Po wykonaniu
operacji okno zniknie.
92
TYPY PLIKÓW
93
94
Przy pomocy Opusa najprostszym sposobem korzystania z danych
umieszczonych na dysku, dyskietce czy płycie CD jest najechanie wskaźnikiem myszki na
odpowiednią pozycję w listerze oraz podwójne, szybkie naciśnięcie lewego klawisza.
Operacja ta zwana jest także „dwuklikiem” lub „podwójnym kliknięciem” w
odróżnieniu od pojedynczego naciśnięcia klawisza myszki, który określany jest po prostu
„kliknięciem”. Takie postępowanie jest możliwe głównie z plikami, gdyż tylko one
zawierają konkretne dane. „Dwuklik” na nazwie katalogu spowoduje jedynie
wyświetlenie jego zawartości w listerze. Program sam „wie” co uczynić z danymi
znajdującymi się wewnątrz pliku. Zwróciłeś na pewno uwagę na to, że podobna operacja
jest możliwa także na Workbenchu. Istnieje jednak kilka subtelnych różnic między
rozwiązaniem przyjętym na pulpicie Workbencha, a rozwiązaniem, które zastosowano w
Opusie.
Pierwszą rożnicą jest fakt, że kiedy w Opusie dokonasz dwukliku na przykład na
nazwie pliku zawierającym ikonę (czyli zakończoną „.info"), będziesz miał możliwość jej
edycji. Na ekranie pojawi się okno podobne do okna „Informacje” znanego z
Workbencha. Taka operacja nie jest jednak możliwa do wykonania na Workbenchu, choć
także on pozwala wyświetlać w swoich oknach pliki i katalogi w postaci nazw. Ikony na
Workbenchu zawsze pozostają ikonami. Dlatego nawet jeśli wykonasz dwuklik na nazwie
pliku zawierającego ikonę, Workbench i tak potraktuje go wyłącznie jako ikonę i jak
zwykle załaduje plik, na który ona wskazuje. Gdybyś na Workbenchu chciał dokonać
operacji na ikonie z wykorzystaniem okna „Informacje”, musiałbyś najpierw ją wybrać
przez najechanie na nią wskaźnikiem myszki i naciśnięcie lewego klawisza myszki, a
następnie wybrać opcję „Informacje” z menu „Ikonki”.
Istotną trudnością byłoby to, że najpierw musisz wiedzieć, że dany plik to ikona.
Co zrobić, gdy nie jesteś w stanie samodzielnie odróżnić plików ikon od innych? W takiej
sytuacji Workbench nie pomaga. Możesz także próbować załadować plik do programu,
który nie będzie w stanie go rozpoznać, np. dźwięk do programu graficznego. Stracisz
wtedy czas na wyłączanie programu i uruchamianie właściwego. Dzięki Opusowi nie
musisz zastanawiać się nad takimi technicznymi szczegółami, gdyż potrafi on sam
rozpoznać plik i załadować odpowiedni program. Mechanizm ten nazywamy systemem
typów plików. Opus zawsze rozpozna typ, czyli rodzaj pliku, gdy jednak natrafi na
nieznany rodzaj będziesz musiał wskazać jak ma postąpić z nowymi dla niego danymi.
95
AUTOMATYCZNE TWORZENIE
NOWEGO TYPU PLIKÓW
Gdy chcesz użyć określonych danych, dokonujesz dwukliku na nazwie
interesującego pliku. Jeśli Opus nie jest w stanie rozpoznać jego typu, zostanie
wyświetlony komunikat podobny do przedstawionego na poniższej ilustracji:
Jak widać okno informacyjne zawiera trzy przyciski. Pierwszy z prawej to
przycisk „Poniechaj”, za pomocą którego możesz zrezygnować z używania wybranego
pliku. W środku znajdziesz przycisk „Wyświetl”, który powoduje wyświetlenie zawartości
pliku w postaci szeregu liczb szesnastkowych oraz odpowiadającego im szeregu danych
tekstowych (zobacz także w rozdziale pod tytułem „Pliki i Archiwa”). Przycisk ten
czasami przyda się bardziej zaawansowanym użytkownikom, którzy mogą potrzebować
obejrzeć zawartość pliku bajt po bajcie. Dla większości osób jednak sposób ten nie jest
zanadto przydatny. Najbardziej interesujące jest użycie przycisku umieszczonego jako
pierwszy z lewej, opatrzonego napisem „Szukaj” (ang. „Sniff”). Jeśli go wybierzesz,
spowodujesz uruchomienie modułu tzw. Sniffera.
● Sniffer
Sniffer to część Opusa, która potrafi dopasować jeden z istniejących już typów
plików do pliku wybranego przez Ciebie. Dokonuje porównania dotychczasowego
„doświadczenia” programu z nowymi danymi. Zapisane typy plików są przeszukiwane w
celu zidentyfikowania rodzaju danych. Operacja poszukiwania kończy się wyświetleniem
kolejnego okna informacyjnego, jak poniżej:
96
Po lewej stronie okna znajdziesz tabelę, która może zawierać informacje o
nieznanym pliku. Dla Ciebie najbardziej istotną będzie informacja o stwierdzonym
rodzaju, która wyświetlana jest poniżej napisu „Typ” lub „Typ pliku”. Z prawej strony
znajduje się informacja o wynikach poszukiwania. Rozpoczynać się będzie napisem
„Plik...”, poniżej którego widać nazwę oraz ścieżkę dostępu do wybranego pliku. Dalej
wyświetlona jest informacja o tym, że znaleziono opis typu plików pasujący do
wybranego albo też, że go nie znaleziono. Jak widać na naszej ilustracji tabela może
również nie zawierać żadnych informacji.
Jeżeli Sniffer znajdzie pasujący opis typu plików, jego nazwa pojawi się w tabeli
znajdującej się po lewej stronie okna. Jeśli znalezionych zostanie więcej pasujących
opisów, zostaną wyświetlone nazwy wszystkich. W sytuacji, gdy Sniffer znajdzie tylko
jeden opis, wystarczy że wybierzesz przycisk „Użyj” znajdujący się w dolnej części okna.
Wtedy Opus postąpi z plikiem w sposób określony w opisie typu pliku. Jeżeli jednak w
tabeli po lewej stronie znalazło się więcej pozycji, będziesz musiał wybrać jedną z nich za
pomocą najechania wskaźnikiem myszki na odpowiednią nazwę i naciśnięcia lewego
klawisza. Oczywiście wybór nie może być w dowolny. Powinien opierać się na Twojej
wiedzy o plikach i ich zawartości. Jeśli nie jesteś pewien co wybrać, zrezygnuj na razie z
podjęcia decyzji.
● Tworzenie nowego opisu typu plików
Twoje zadanie będzie nieco trudniejsze, gdy Opus nie będzie potrafił sam
dopasować żadnego z istniejących typów plików do wybranej pozycji. W takiej sytuacji,
musisz sam stworzyć odpowiedni opis. Nieprzyjemną stroną tej operacji jest fakt, że
czasem także nie będziesz wiedział jak postępować z danym plikiem. W takim wypadku
będziesz musiał poszerzyć swoją wiedzę lub skorzystać z czyjejś pomocy. Zwróć uwagę
na to, że istnieje kilka pakietów gotowych typów plików, które możesz zainstalować w
97
swoim Opusie wraz z niezbędnym dodatkowym oprogramowaniem. Znajdziesz je na
przykład na Aminecie (w katalogu „biz”, a potem „dopus”) oraz innych płytach z
darmowym oprogramowaniem dla Amigi. Bardziej przyjemną stroną samodzielnego
poszukiwania lub tworzenia typów plików będzie fakt, że po dłuższym czasie pracy z
programem trudno już będzie zaskoczyć go nieznanym rodzajem danych. Opis typu pliku
tworzysz raz, a program stosuje go za kazdym razem, gdy napotka pasujące do niego
dane.
Po tych niezbędnych wyjaśnieniach przejdźmy do omówienia procedury
tworzenia nowego typu pliku. Jeśli Opus nie rozpozna rodzaju pliku, na ekranie pojawi się
okno z informacją głoszącą, że nie zdołał on dopasować żadnego z istniejących opisów do
wybranego pliku. Zwróćmy teraz uwagę na przycisk „Stwórz” lub „Utwórz”, to właśnie z
niego powinieneś skorzystać w celu utworzenia nowego typu pliku. Gdy go użyjesz
zobaczysz okno pod tytułem „Edytor opisu typu pliku” lub „Tworzenie opisu typu pliku”.
Skuteczne utworzenie opisu jest możliwe tylko wtedy, gdy dysponujesz jakąkolwiek
wiedzą na temat pliku i rodzaju danych, które on zawiera. W wielu wypadkach nie
będziesz miał szczegółowych informacji. Wówczas stworzenie przez Ciebie
prawidłowego nowego typu plików będzie niemożliwe lub bardzo utrudnione.
● Lista plików tworzących typ
Po lewej stronie omawianego okna znajdziesz listę plików, które tworzyć mają
typ. W naszym przykładzie będzie znajdował się tam tylko jeden plik. Nic jednak nie stoi
na przeszkodzie, abyś dodał do listy także inne pliki, które Twoim zdaniem należą do tego
samego typu. Możesz to zrobić za pomocą przycisku „Dodaj” umieszczonego poniżej
listy. Nazwy plików można z niej usuwać przez wybranie nazwy pliku za pomocą
wskaźnika myszki oraz użycie przycisku „Skasuj”. Możesz także wyczyścić zawartość
całej listy korzystając z przycisku oznaczonego zgodnie ze swoją funkcją jako „Wyczyść”.
98
● Nazwa opisu typu plików
Każdy typ plików ma swoją nazwę. Początkowo opis typu figuruje jako „Bez
Nazwy” lub „Untitled”. Możesz naturalnie pozostawić taki opis, ale w razie tworzenia
następnego typu pliku Opus zasygnalizuje, że opis o podanej nazwie już istnieje. Poza
tym po jakimś czasie zapomnisz do czego służył stworzony opis. Dodanie własnej nazwy
może zaoszczędzić Ci nieco czasu przeznaczonego na odświeżenie sobie pamięci. Nazwę
możesz nadać korzystając z ramki, którą autorzy programu umieścili w prawym górnym
rogu okna. Najedź na nią wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz, wtedy w ramce
pojawi się kursor. Teraz możesz wpisać swoją nazwę.
● Cechy rozpoznawcze plików tworzących typ
Następnie powinieneś wprowadzić cechy pliku, które mają decydować o
zakwalifikowaniu go do określonego typu. Możesz to zrobić korzystając ze znaczników
umieszczonych w centralnej części okna. Cechą może być nazwa lub zawartość pliku.
Jeśli Opus ma rozpoznawać pliki biorąc pod uwagę nazwy, włączony powinien zostać
znacznik opisany jako „Nazwa”. Aby to zrobić najedź wskaźnikiem myszki na znacznik i
naciśnij lewy klawisz. Pamiętaj, że jeśli utworzysz opis typu pliku w taki sposób, Opus
zareaguje wyłącznie na konkretne nazwy, które znajdą się na liście plików tworzących
typ. Zwykle jednak nie będzie możliwe podanie Opusowi wszystkich nazw, które mogą
wchodzić w grę. Nie jest to także zbyt dobra metoda rozpoznawania plików ze względu
na jej zawodność. Wygodniejszym sposobem jest stworzenie takiego opisu typu pliku,
który wskazywał będzie na pliki, których nazwa ma wspólną łączącą je cechę, np. typ
mogą tworzyć wszystkie pliki z rozszerzeniem „.mpeg”. Omawiane w tej chwili okno nie
pozwala jednak na określanie podobnych szczegółów. Jeśli chciałbyś opisać typ plików
maksymalnie dokładnie, musisz przejść do bardziej zaawansowanych opcji. Aby tam się
dostać wybierz przycisk „Edytuj” umieszczony w dolnej części okna.
● Edycja szczegółowa opisu typu plików
Wybranie przycisku „Edytuj” spowoduje pojawienie się dwóch dodatkowych
okien, z których każde będzie miało taką nazwę jak tworzony właśnie opis typu pliku.
Jedno z nich służy do określenia sposobu postępowania z plikiem należącym do typu,
drugie - do podania szczegółowych informacji dotyczących samego typu. Edycja
szczegółów polegała będzie na wskazaniu jakie dane zawiera plik należący do typu.
99
Przejdźmy do okna edycji szczegółów typu pliku. Jak na pewno zauważyłeś, jego
zasadniczym elementem jest lista. Każda jej pozycja to „filtr”, przez który musi przejść
plik, aby został rozpoznany jako należący do danego typu. Pozycje rozpoczynają się od
słowa „Match”, które oznacza mniej więcej tyle co „Pasujący”. Pokażemy Ci jak
spowodować, aby Opus „wiedział”, że dany typ tworzą wszystkie pliki, których nazwy
zakończone są określoną końcówką. W naszym przykładzie jest to „.mpeg”.
Pierwsza pozycja listy zaczyna się od słów „Match Name”. Opus będzie
porównywał nazwy plików z nazwą lub wzorcem, który mu wskażesz. Po oznaczeniu
„Match Name” powinna znajdować się na razie nazwa jednego pliku (u nas jest to
„mój_plik.mpeg”). Przez to Opus będzie stwierdzał zgodność pliku z opisem typu tylko w
wypadku jednego jedynego pliku. Nam jednak nie o to chodzi, dlatego trzeba
zmodyfikować wpis. Najedź wskaźnikiem na pozycję, którą omawiamy i naciśnij lewy
klawisz myszki. Możesz teraz korzystać z przycisków umieszczonych poniżej listy. Są to
przyciski „Dodaj”, „Skasuj” oraz „Wstaw”, które znasz już z innych części Opusa. Służą
odpowiednio do dodawania nowej pozycji na końcu listy, kasowania zaznaczonej oraz
wstawiania nowej pozycji przed zaznaczoną pozycją. Zauważ, że gdy zaznaczyłeś
pozycję, słowo „Match Name” znalazło się w części okna zaznaczonej strzałką na
ilustracji, natomiast nazwa pliku widoczna jest w ramce obok.
100
Jest to identyczna ramka, jak ta, która służyła do wpisywania nazwy typu pliku.
Jeśli chcesz, aby rozpoznawane jako należące do naszego typu były wszystkie pliki o
zakończeniu „.mpeg”, wystarczy, że wpiszesz: #?.mpeg
Znaki „#?” każą Opusowi rozpoznawać wszystkie pliki kończące się na „.mpeg”,
bez względu na pozostałą część nazwy. W identyczny sposób możesz powodować, że
program rozpoznawał będzie wszystkie pliki zaczynające się na przykład na literę „A”. W
tym celu powinieneś wpisać: A#?
Możesz także rozpoznawać pliki, które zawierają literę lub ciąg znaków:
#?a#?
lub
#?wóz#?
lub
kot#?pies
Znaki „#?” zawsze zastępują dowolną część nazwy pliku, niezależnie od jej
długości. Takie postępowanie jest najprostszym sposobem na utworzenie nowego opisu
typu plików. W naszym przykładzie pliki rozpoznawane są w zasadzie wyłącznie na
podstawie nazwy. Opus ma jednak znacznie większe możliwości. Pokażemy Ci jak z nich
skorzystać.
● Zaawansowane metody rozpoznawania plików
Zwróć uwagę na okno „Edytor opisu typu pliku”. Dotąd omówiliśmy tylko jeden
znacznik, który możesz w nim znaleźć – opisany jako „Nazwa”. Jego wybranie pozwala
włączyć lub wyłączyć rozpoznawanie plików na podstawie nazw. Teraz zajmiemy się
kolejnym znacznikiem - „Bajty”, który wskazuje Opusowi czy ma sprawdzać zawartość
pliku bajt po bajcie. Obok znacznika znajduje się przycisk cykliczny. Pozwala on określić,
czy program ma rozróżniać małe i wielkie litery w razie, gdy plik zawierać będzie takie
znaki. Przycisk może przyjmować dwa stany:
Duże !=małe - wielkie i małe litery będą rozróżniane
oraz
Duże = małe - wielkie i małe litery nie będą rozróżniane.
Teraz zajmiemy się dodatkowymi możliwościami okna przedstawionego na
następnej ilustracji:
101
Jak już mówiliśmy podajemy tu dane, od których obecności zależy rozpoznanie
pliku. Zwróć uwagę na przycisk zaznaczony strzałką. Pozwala wyświetlić okno, z którego
możesz wybrać inne możliwości porównywania danych znajdujących się w pliku.
Większość z opcji rozpoczyna się od słowa „Match”. To one służą do porównywania
danych zawartych w pliku z opisem typu. Oto lista dostępnych funkcji:
POLECENIA TWORZĄCE
KRYTERIA PORÓWNYWANIA PLIKÓW
Polecenia rozpoczynające się od „Match” tworzą tzw. kryteria, którym plik musi
odpowiadać, aby został rozpoznany jako należący do danego typu plików. Działanie tych
poleceń polega na sprawdzeniu danych znajdujących się wewnątrz pliku, a zatem jego
zawartości.
102
● Match
Jest to podstawowe polecenie służące do sprawdzenia zawartości pliku. Jako
argument należy wpisać ciąg liczb, które odpowiadać będą bajtom, od których rozpoczyna
się plik. Powinien być to ciąg w postaci: $010304f00066
Każde dwa znaki oznaczają jeden bajt. Maksymalna zawartość bajtu to liczba
255, co odpowiada wartości $FF w szesnastkowym systemie liczenia. Dla przedstawienia
bajtu potrzeba zatem dwóch znaków. Zawartość poszczególnych bajtów możesz także
podawać w systemie dwójkowym. Wówczas poprzedź je znakiem procentu „%” (zamiast
dolara - „$”), czyli: %10100001111010101
Ponadto istnieje możliwość podawania danych w formie zwykłego tekstu.
Wówczas nie poprzedzasz ich żadnym znakiem, chyba że chcesz wprowadzić znak, który
jest niedostępny z klawiatury. W takim przypadku podajesz jego kod ASCII, czyli
liczbowy kod odpowiadający konkretnego znakowi. Poprzedź go tzw. odwróconym
ukośnikiem zwanym też „backslashem” („\”) , na przykład: \127. W powyższy sposób
wprowadzisz kod odpowiadający klawiszowi DEL, który znajduje się obok HELP.
● Match (NoCase)
To polecenie sprawdza, czy w pliku znajduje się podany ciąg znaków. Duże i
małe litery nie są rozróżniane.
● Match Name
Ten sposób rozpoznawania plików został już opisany wcześniej, polega na
rozpoznawaniu nazw plików.
● Match FORM
Aby w pełni zrozumieć działanie następnego polecenia powinieneś dowiedzieć
się więcej o formacie IFF. Jest to specjalny, opracowany dla Amigi, sposób zapisu plików.
Polega w przybliżeniu na tym, że dane nie są zapisane jeden bajt za drugim, tylko w
postaci serii bajtów, które są ze sobą powiązane w określony sposób.
103
Serie rozpoczynają się zawsze od czteroznakowego identyfikatora, który ułatwia
programom posługiwanie się plikiem. Cały plik także zaczyna się od identyfikatora oraz
(nie zawsze) od liczby długości pliku zapisanej w postaci czterobajtowej. Bardzo często
cały plik rozpoczyna się od identyfikatora „FORM”. Każdy z identyfikatorów służy do
oznaczania powiązanych ze sobą serii bajtów zwanych „chunkami” i może być
określonego typu. Określa to twórca pliku za pomocą czterobajtowego dodatkowego
identyfikatora. Ten właśnie identyfikator porównuje z podanymi czterema znakami
polecenie „Match FORM”. Przyjmijmy zatem, że chcesz utworzyć typ dla grafiki typu
IFF. Każdy z takich plików rozpoczyna się od chunka „FORM”, który w tym wypadku ma
typ „ILBM” (ang „InterLeaved BitMap”). Aby takie pliki były rozpoznawane, należy
wybrać właśnie „Match FORM” i jako argument podać „ILBM”. Jest to dość
skomplikowany sposób, lecz bardzo skuteczny ze względu na dokładne „wgryzanie się”
programu w zawartość pliku.
● Match Bits, Match Comment, Match Date, Match Size
Polecenia te przeznaczone są odpowiednio: do sprawdzania atrybutów pliku
(zwanych też „bitami protekcji”), tekstu komentarza dołączonego do pliku, daty ostatniej
zmiany oraz rozmiaru pliku. Nazwy atrybutów, które podajemy jako argument polecenia
„Match Bits” możesz poprzedzić znakiem plusa „+”, wtedy Opus będzie reagował na
włączony atrybut. Jeśli natomiast skorzystasz z drugiej możliwości, czyli znaku minus „-”
- program zareaguje na atrybut wyłączony. W przypadku używania polecenia „Match
Comment”, możesz używać wzorców AmigaDOS, które omawialiśmy wcześniej.
Poleceniu „Match Date” należy natomiast podać do porównania datę w następujący
sposób: 01Sty99, aby rozpoznawana ma być data 1 stycznia 1999 lub <01Sty99,
gdy rozpoznawane mają być daty wcześniejsze od 1 stycznia 1999. Podobnie możesz
postępować w przypadku używania polecenia o nazwie „Match Size”. I tak: <5120
spowoduje rozpoznawanie wyłącznie plików o rozmiarach mniejszych od 5120 bajtów,
czyli 5 KB.
● Match DT Group, Match DT ID
Polecenia „Match DT Group” oraz „Match DT ID” pozwalają połączyć
możliwości standardowego systemu datatypów Amigi z możliwościami systemu typów
plików Opusa. Każdy z typów danych rozpoznawanych przez system operacyjny ma
przyporządkowany własny identyfikator. Dzięki temu system może rozpoznać rodzaj
104
pliku - automatycznie sprawdza jakiemu typowi odpowiada plik i porównuje go z
podanym przez nas identyfikatorem.
Opus rozpoznaje zarówno grupy, jak i identyfikatory danych określone za
pomocą datatypów. W takim wypadku sam umieszcza odpowiednie polecenia na
interesującej nas liście. Możesz zatem łatwo tworzyć bardzo dobre opisy typów plików
oparte na możliwościach samych datatypów. Przypomnimy także, że informacje o grupie
oraz identyfikatorze danych rozpoznanych przez datatypy podaje systemowy program
„Multiview”. Aby odczytać te informacje powinieneś załadować do niego plik, a następnie
wywołać opcję „Informacje” (ang. „Information”) z menu „Projekt” (ang, „Project”).
Spójrz potem na sam dół okna, a znajdziesz tam dwa wyrazy. Pierwszy z nich to
identyfikator (ewentualny argument polecenia „Match DT ID”), drugi zaś to grupa (do
wykorzystania jako argument polecenia „Match DT Group”).
● Directory
To polecenie porównuje nazwy katalogów zamiast nazw plików, poza tym ma
działanie analogiczne.
● Sound Module
Opus określa domyślnie, czy dany plik jest modułem muzycznym, czyli plikiem
zawierającym utwór do odtworzenia. Moduły są specyficznym rodzajem plików, w
których muzyka jest zapisana w formie uproszczonego zapisu nutowego oraz
poszczególnych instrumentów wykorzystanych w utworze. Odróżnia je to od plików
dźwiękowych w formatach takich jak np. WAVE czy MP3, gdzie muzyka zapisana jest w
takiej formie, jak ją słyszymy – sekunda po sekundzie. Brzmienie modułów muzycznych
jest niejako tworzone przez komputer na bieżąco podczas odtwarzania. Dlatego mogą
mieć różnią jakość w zależności od programu, w którym zostały zapisane oraz od
szybkości komputera, który je odtwarza. Istnieje wiele rodzajów takich plików, na Amidze
najpopularniejsze są moduły programu Soundtracker, Protracker, OctaMED, a także
Fastracker i Screamtracker znane z komputerów PC. Mają one rozszerzenia takie jak:
„.mod”, „.med”, „.xm”, „.s3m”. Ze względu na podobne nazwy programów, dla
uproszczenia są one nazywane po prostu „trackerami”. Opus potrafi także odtwarzać
moduły niektórych trackerów.
105
● Disk
Polecenie „Disk” pozwala porównywać dyski zamiast plików i katalogów.
Najciekawszą możliwością w nim tkwiącą jest możliwość rozpoznawania systemów
plikowych, w jakich zapisano dane na dysku. Na przykład:




Disk - porównuje dowolne dyski,
Disk DOS1 - rozpoznaje dyski standardu FFS (Fast File System),
Disk DOS? - rozpoznaje dowolne dyski AmigaDOS,
Disk MSD0 - rozpoznaje dyski wtedy, gdy są w formacie MS-DOS (FAT).
Opis typu pliku bazujący na poleceniu „Disk” może się przydać do stworzenia
np. standardowej ikony dla dysków określonego rodzaju. Bardziej szczegółowo omówimy
to w rozdziale „Praca z ikonami”. Zwróć uwagę na to, że standardowo ikona
zdefiniowana w opisie typu pliku będzie użyta tylko wtedy, gdy w głównym katalogu
danego dysku nie będzie pliku o nazwie „Disk.info”. Zawiera on bowiem oddzielną ikonę,
która wyświetlana jest jako ikona dysku. Możesz jednak to zmienić przez dodanie do
polecenia „Disk” argumentu „Override”. Wtedy nawet, gdy na dysku będzie znajdował się
plik „Disk.info”, nie będzie on brany pod uwagę. Pozwala to ujednolicić wyświetlanie
dysków na pulpicie Opusa, a także szybko zorientować się, z jakiego rodzaju dyskiem
mamy do czynienia.
POLECENIA PRZEZNACZONE
DO PORUSZANIA SIĘ PO PLIKU
Poniżej omówimy polecenia, za pomogą których Opus rozpoczyna lub
kontynuuje sprawdzanie zawartości pliku, ale nie od początku pliku, tylko od określonego
innego miejsca.
● Search For
Na początek polecenie, które ma znaczenie pomocnicze. Nie służy do
106
właściwego porównywania danych znajdujących się w pliku. Jego działanie polega na
znalezieniu miejsca w pliku, w którym znajdują się dane podane jako argument. Powinien
być on podany w postaci liczb szesnastkowych, dwójkowych lub zwykłych znaków, które
można wpisać ramce obok.
● Search Range
Polecenie „Search Range” działa tak samo jak „Search For”, nie operuje jednak
na całej zawartości pliku, tylko na określonej części. Po nazwie polecenia należy wpisać
maksymalną ilość bajtów, które mogą być sprawdzane. Odniesie to taki skutek, jakby plik
miał zawsze długość równą podanej liczbie bajtów, bez względu na jego faktyczną
długość. Jako drugi argument trzeba podać poszukiwany ciąg liczb lub znaków. Na
przykład: Search Range 514 Adam
● Find Chunk
Jako argument tego polecenia powinieneś wpisać nazwę chunka pliku typu IFF,
która ma być odnajdywana przez Opusa. Program znajdzie początek chunka i będzie
oczekiwał dalszych poleceń.
● Move
Polecenie „Move” pozwala „przesunąć się” o określoną liczbę bajtów w pliku.
Powoduje przesunięcie relatywne, co oznacza, że bajty liczone będą od aktualnej
„pozycji” w pliku. Obrazowo mówiąc, gdy przed poleceniem „Move” użyjesz „Search
For”, wykonanie w następnej kolejności polecenia: Move 20 spowoduje przesunięcie o
20 bajtów, ale nie od początku pliku, tylko od miejsca, na które wskazało „Search For”.
Jeżeli chcesz, aby Opus „liczył” bajty zawsze od początku pliku, skorzystaj z innego
polecenia - „Move To”.
● Move To
Powoduje ono przesunięcie o określoną ilość bajtów licząc zawsze od początku
pliku. Na przykład: Move To 0 powróci do początku pliku, natomiast użycie:
Move To 100 spowoduje, że kolejne polecenie rozpocznie działanie od 101-go bajtu w
pliku.
107
● Polecenia dodatkowe
Istnieją dwa dodatkowe polecenia, które służą do określenia związku między
poleceniami porównującymi dane z wzorcami. Może się bowiem zdarzyć, że będziesz
chciał, aby Opus rozpoznawał jako pliki określonego typu wyłącznie takie, które spełniają
więcej niż jedno kryterium porównania typu „Match...”. Wówczas ważne będzie
sprawdzenie, czy wszystkie podane przez Ciebie kryteria mają być spełnione ŁĄCZNIE,
czy wystarczy, aby tylko JEDNO z nich było prawdziwe. W pierwszym wypadku należy
posłużyć się poleceniem „And”, w drugim - „Or”. Pamiętaj, że każde polecenie musi
znaleźć się w oddzielnej pozycji na liście.
Porównaj poniższe przykłady:
Match Name #?.IFF
And
Match FORM ILBM
oraz
Match Name #?.IFF
Or
Match FORM ILBM
Działanie pierwszego polega na tym, że jako pliki należące do określonego typu,
będą rozpoznawane tylko i wyłącznie te, których nazwa kończy się na „.IFF” i
JEDNOCZEŚNIE zawierają chunk „FORM” typu „ILBM”. W drugim przykładzie,
wystarczy że nazwa pliku będzie kończyła się na „.IFF”, aby plik już został
zakwalifikowany do określonego przez Ciebie typu, bez względu na jego zawartość.
Kolejnym wystarczającym JEDYNYM warunkiem do przyporządkowania pliku do
określonego typu będzie to, że plik zawiera chunk „FORM” typu „ILBM” bez względu na
swoją nazwę.
● Priorytet opisów typów plików
Dotąd nie zajmowaliśmy się jeszcze małą ramką opisaną jako „Pri”, którą
możesz znaleźć w oknie, w którym ustawia się szczegóły opisu typu plików. Została ona
zaznaczona strzałką:
108
Ramka ta jest bardzo ważna. Zawiera liczbę wskazującą na priorytet opisu.
Decyduje on o tym, który opis z kolei zostanie wykorzystany przez Opusa, jeśli plik
będzie odpowiadał kilku jednocześnie. Sytuacja taka występuje rzadko, dlatego na ogół
nie musisz tym przejmować. W niektórych wypadkach jednak wiedza o priorytetach może
być przydatna. Zobacz także część niniejszego rozdziału pod tytułem „Praktyczne
wskazówki”.
● Przykładowy opis typu plików
Teraz pokażemy na kompletnym przykładzie jak stworzyć opis typu plików.
Pamiętaj, że sam opis nie wystarczy, aby Opus reagował na pliki określonego rodzaju,
będziesz musiał określić także funkcję do wykonania w przypadku stwierdzenia, że plik
należy do danego typu. Jak określić funkcję dowiesz się w dalszej części, teraz
przystąpmy do określenia naszego opisu. Przyjmijmy, że chcesz stworzyć opis plików
typu GIF. Pliki tego rodzaju zawierają zazwyczaj grafikę lub rzadziej - animacje. Ich
charakterystyczną cechą, którą postaramy się wykorzystać, jest zakończenie nazwy na
„.GIF”. Zastosuj się zatem do poniższych wskazówek:
➀
➁
➂
Znajdź dowolny plik GIF (np. na płycie „MACD 5” w katalogu „WWW”).
Otwórz lister, w którym wyświetlisz katalog zawierający nasz plik.
Najedź wskaźnikiem myszki na nazwę pliku i dwukrotnie szybko naciśnij lewy
klawisz. Pojawi się znane Ci okno z zapytaniem, czy spróbować dopasować do pliku
któryś z istniejących już typów. Potwierdź tę operację.
➃
Opus nie rozpozna pliku. Po nieudanej próbie dopasowania, wybierz przycisk
„Stwórz” lub „Utwórz”, a następnie „Edit”. Spowodujesz w ten sposób pojawienie się
109
dwóch okien, które omawialiśmy wcześniej.
➄
Obok polecenia „Match Name” umieść następujący wzorzec nazwy: #?.gif.
W tym celu najedź wskaźnikiem myszki na pozycję zaczynającą się od „Match Name” i
nacisnij lewy klawisz. Potem skorzystaj z ramki znajdującej się obok. Wpisz tam wzorzec
nazwy.
● Edycja zdarzeń związanych z typem plików
Jeżeli plik zostanie rozpoznany jako należący do określonego typu, Opus
przystąpi do wykonania czynności, którą możesz określić za pomocą okna edycji zdarzeń
związanych z typem plików, jak poniżej:
Na razie interesująca będzie dla nas lista znajdująca się najbardziej z lewej strony
okna. Znajdziesz ją poniżej napisu „Zdarzenia”. Zawiera wykaz wszystkich zdarzeń, z
którymi możesz powiązać funkcje Opusa., które stworzysz korzystając edytora funkcji.
Musisz dopiero utworzyć opis nowego typu plików, dlatego żadna pozycja na liście
„Zdarzenia” nie będzie zaznaczona. Jeżeli chcesz zmodyfikować istniejący opisu typu,
pamiętaj, że pozycje zakreślone z lewej strony (czyli „włączone”) są już wykorzystane.
Staraj się ich nie zmieniać. Zastosuj się do poniższych wskazówek. Przedstawiony
schemat stanowi kontynuację poprzedniego przykładu, w którym pokazaliśmy, jak
tworzyć opis typu plików:
➀
Najedź wskaźnikiem myszki na nazwę interesującego Cię zdarzenia. Najlepiej
wybierz „Dwuklik”, co oznacza podwójne, szybkie naciśnięcie lewego klawisza myszki.
Na liście znajdują się także inne pozycje: „Dwuklik (+Ctrl)” oraz „Dwuklik (+Alt)”.
Oznaczają one dwuklik z jednoczesnym naciśnięciem i przytrzymaniem klawisza, którego
110
nazwę wymieniono w nawiasie. Nazwa „Drag'n'drop” określa natomiast sposób
przenoszenia pozycji lub ikon z listera do listera, tak jak opisywaliśmy to wcześniej – za
pomocą myszki. Nazwy w nawiasach mają znaczenie analogiczne. Szczególne znaczenie
ma dziesięć ostatnich pozycji listy. Zawierają wyrazy „Użytkownik”. Jest to specjalne
zdarzenie, które można wywołać wewnątrz okna „CLI Opusa”. Przypomnijmy, że możesz
je uruchomić wybierające opcję „Wykonaj polecenie” z menu górnego „Opus” i
omówione zostało szczegółowo w rozdziale „Opus i AmigaDOS”. Po wybraniu opcji
„Wykonaj polecenie” zostanie wyświetlone okna umożliwiającego wpisanie polecenia.
W dolnej części okna umieszczono przycisk o nazwie „CLI”. Naciśnij go, aby
wywołać „CLI Opusa”. Jeśli chcesz teraz uruchomić zdarzenie o nazwie "Użytkownik",
wpisz jego nazwę. Oczywiście, aby działanie danej funkcji odniosło skutek, należy
wcześniej zaznaczyć jakiekolwiek pozycje w listerze źródłowym.
➁
Kiedy wskaźnik myszki znajdzie się na nazwie zdarzenia, naciśnij dwukrotnie
szybko lewy klawisz myszki lub naciśnij go tylko raz, a następnie wybierz umieszczony
poniżej przycisk „Edytuj”. Wyświetlone zostanie okno edytora funkcji. Możesz tu określić
funkcję, która będzie wykonywana w przypadku zajścia wybranego przez Ciebie
zdarzenia.
➂
Wybierz przycisk „Dodaj”. Spowodujesz dodanie nowej pozycji do listy
znajdującej się w górnej części tego okna.
➃
Przycisk cykliczny zaznaczony strzałką na poniższej ilustracji ustaw tak, aby
wskazywał napis „AmigaDOS”.
W tym celu musisz najechać
wskaźnikiem myszki na przycisk
i nacisnąć jej lewy klawisz jeden
raz lub więcej, dopóki żądany
napis nie pojawi się na przycisku.
Powinno to wyglądać tak jak
ilustracji obok.
111
➄
Obok przycisku znajduje się ramka, w której powinieneś wpisać ścieżkę dostępu
oraz nazwę przeglądarki obrazków, która pokazuje pliki GIF. Musisz ją oczywiście
wcześniej znaleźć. Najłatwiej skorzystać z programu „Multiview”, który znajduje się w
katalogu „Utilities” na dysku systemowym. Postaraj się również o zainstalowanie
datatypu GIF. W naszym przykładzie możesz wpisać: Sys:Utilities/Multiview.
Linia ta zostanie automatycznie wykonana w razie zajścia wybranego wcześniej
zdarzenia. Możesz też wpisać samo słowo MULTIVIEW, gdyż system powinien go
odnaleźć automatycznie. Jednak sama nazwa programu nie wystarczy, funkcja ma
przecież działać z dowolną ilością zaznaczonych plików. Nie możesz podać bezpośrednio
ich nazw, bo nie wiesz z góry jakie będą to pliki. Jak więc osiągnąć zamierzony skutek?
Otóż linia może zawierać dodatkowe znaki specjalne, które spowodują dołączenie nazwy
wybranego pliku w listerze. Znaki te będą symbolizować zaznaczoną pozycję. Gdzie ich
szukać? Opus zawiera specjalną „ściągę”, która pozwala sprawdzić, jakie znaki specjalne
mamy do dyspozycji, a także automatycznie wstawiać je w ramkę. Wywołujesz ją
przyciskiem znajdującym się po prawej stronie, oznaczonym jako „{ }”. Zostanie
wyświetlona w oddzielnym oknie, tak jak na ilustracji:
Na razie zamknij powyższe okno. Wstawia ono bowiem znak na aktualnej
pozycji kursora. Musisz najpierw upewnić się, że kursor znajduje się na końcu wpisanych
wcześniej słów: „Sys:Utilities/Multiview”. Pamiętaj, że przed znakiem specjalnym
112
powinien znajdować się odstęp (czyli SPACJA). Jeśli kursor jest w odpowiedniej pozycji
możesz już wywołać wspomniane okno za pomocą przycisku „{ }”. Będziesz mógł
wybrać odpowiedni znak z listy. Zauważ, że funkcja realizowana przez każdy ze znaków
specjalnych jest opisana po prawej stronie. Opisy te są zupełnie wystarczające do
zrozumienia działania określonego znaku. W naszym przykładzie powinieneś najechać
wskaźnikiem myszki na znak „{f}”, nacisnąć lewy klawisz myszki i wybrać przycisk
„OK”. Odpowiednie znaki zostaną automatycznie wstawione w ramkę. Jej zawartość
powinna przedstawiać się następująco: Sys:Utilities/Multiview {f}
➅
Teraz wystarczy, że naciśniesz klawisz ENTER. Wpisana linia zostanie usunięta
z ramki i przeniesiona na listę powyżej.
➆
W oknie edytora funkcji wybierz przycisk "Użyj". W ten sposób zakończysz
edycję funkcji związanej z typem plików. Pozostałych oknach również wybierz przycisk
"Użyj", a w ostatnim - „Zapisz”.
➇
Spróbuj teraz wywołać zdarzenie. Najedź wskaźnikiem myszki na pozycję
zakończoną na „.gif” wyświetloną w dowolnym listerze. Powinieneś zobaczyć grafikę. Jej
wyświetlenie może być nieco opóźnione zależnie od szybkości Twojej Amigi. Jeśli
grafika nie została wyświetlona prawdopodobnie oznacza to, że nie zainstalowałeś
datatypu dla formatu GIF, który jest potrzebny, aby program Multiview mógł rozpoznać
Twoje pliki. Odpowiedni datatyp możesz znaleźć na Aminecie (w katalogu „util”, a
następnie „dtype”), a także wielu płytach CD, np. na płycie specjalnej Magazynu Amiga
„Datatypes & Commodities”.
KREATOR OPISU TYPU PLIKÓW
Opisane powyżej funkcje to tylko jedna z metod tworzenia typów plików. Sposób
ten jest odpowiedni przede wszystkim wtedy, gdy w trakcie pracy z plikami napotkasz na
taki, którego Opus nie rozpozna. Z uwagi na fakt częściowo automatycznego tworzenia
opisu jest to rozwiązanie wygodne, ale nie zawsze spełnia swoją funkcję. Dlatego
program umożliwia skorzystanie z innej metody jaką jest kreator opisów typu plików. W
tym przypadku Opus nie pomoże Ci w żaden sposób przy tworzeniu nowego opisu i
wszelkie parametry będziesz musiał ustawić samodzielnie. Możesz za to najbardziej
szczegółowo wpływać na sposób rozpoznawania rodzaju plików.
113
Kreator opisów możesz wywołać przez wybranie opcji „Typy plików” (ang.
„Filetypes”) z menu górnego „Ustawienia” (ang. „Settings”). Spowoduje to wyświetlenie
okna, które pozwala na zarządzanie stworzonymi opisami typów plików oraz na tworzenie
nowych.
Znajdziesz tu listę dostępnych opisów. Po lewej stronie widoczne są ich nazwy,
natomiast po prawej – identyfikatory. Po przeciwnej stronie okna znajdziesz przyciski
pozwalające na zarządzanie opisami. Początkowo dostępny będzie tylko przycisk
„Dodaj”, który pozwala na tworzenie nowego opisu od podstaw. Jeżeli go wybierzesz
spowodujesz dodanie do listy nowej pozycji. Domyślnie będzie ona figurowała jako „Bez
Nazwy” (ang. „Unnamed”), nazwę tę możesz oczywiście zmienić. Wraz z pojawieniem się
nowej pozycji, wyświetlone zostaną także okna pozwalające na edycję opisu oraz zdarzeń
związanych z typem pliku.
Gdy wybierzesz z listy istniejący już opisu typu, możesz dokonać jednej z
następujących operacji:
● Powielenie opisu typu
Powielenie opisu polega na utworzeniu nowego, identycznego opisu typu plików,
jak aktualnie zaznaczony, a następnie dodanie go do listy. Dzięki istnieniu opcji „Powiel”
możesz szybciej tworzyć nowe opisy w oparciu o zapisane wcześniej.
● Edycja opisu typu
Na edycję wybranego opisu typu plików pozwala przycisk „Edytuj”. Powoduje
pojawienie się dwóch opisanych wcześniej okien, które umożliwiają edycję opisu.
114
● Skasowanie opisu typu
W razie potrzeby, możesz skasować opis typu pliku. W tym celu zaznacz na liście
nazwę opisu przeznaczonego do skasowania i wybierz przycisk „Skasuj”. Przed
wykonaniem operacji usunięcia program wyświetli okno z zapytaniem o potwierdzenie.
Po zakończeniu edycji przy użyciu kreatora opisów, wybierz przycisk „Zapisz”.
Informacje o stworzonych opisach zostaną zachowane na dysku. Jeżeli wybierzez
przycisk „Poniechaj”, wszystkie wprowadzone zmiany zostaną stracone.
● Przykład
Pokażemy Ci teraz w jaki sposób praktycznie wykorzystać kreator opisów typu
plików. Czasami zdarza się, że chcemy stworzyć nowy opis dla pliku, który jest
rozpoznawany przez Opusa, lecz nieprawidłowo. Do plików tego rodzaju należą na
przykład pliki HTML zawierające strony internetowe. Ich charakterystyczną cechą jest
rozszerzenie, które brzmi zgodnie z ich rodzajem „.html” lub krócej „.htm”. To drugie
zakończenie jest częściej używane na komputerach PC. Dwuklik na takim pliku
spowoduje wyświetlenie jego zawartości, jednak w formie zwykłego pliku tekstowego.
Nam zależy, aby HTML był wyświetlony przez przeglądarkę internetową, dzięki czemu
elementy zawarte w pliku zostaną wyświetlone prawidłowo. Oczywiście należy wziąć tu
pod uwagę, iż starsze przeglądarki internetowe dla Amigi nie będą w stanie pokazać
części stron internetowych całkiem poprawnie. Nowsze programy dostępne dla systemu
AmigaOS4 powinny poradzić sobie z większością stron. Wszystko zależy od konkretnej
strony i użytej przeglądarki. Reasumując, w przypadku plików HTML nie można użyć
Sniffera, lecz należy stworzyć nowy opis od podstaw, właśnie za pomocą kreatora.
Zastosuj się do poniższych wskazówek:
➀
Znajdź dowolny plik z rozszerzeniem na „.html”. Pliki takie znajdziesz na
płytach CD np. dołączanych do Magazynu Amiga lub na płytach z serii „MACD”.
➁
Znajdź przeglądarkę stron internetowych, np. „IBrowse” znajdującą się na
Aminecie. Zainstaluj ją.
➂
Wywołaj kreator opisów typu plików, a następnie wybierz przycisk „Dodaj”.
Pojawią się dwa znane Ci okna.
115
➃
W oknie znajdującym się „na wierzchu”, wpisz nazwę opisu np. „Dokument
HTML”. Powinieneś to zrobić w ramce opisanej jako „Nazwa”.
➄
Wybierz przycisk „Dodaj”, a potem drugi przycisk znajdujący się zaraz powyżej.
Spowoduje to wyświetlenie okna o nazwie „Wybierz polecenie”. Z listy wybierz pozycję o
nazwie „Match Name”. Powinno to wyglądać tak jak na poniższej ilustracji.
➅
Wybierz przycisk „OK” znajdujący się pod listą. Okno „Wybierz polecenie”
zniknie. Teraz możesz już wpisać wzorzec #?.html w ramce oznaczonej strzałką na
poniższej ilustracji:
➆
Po wpisaniu wzorca naciśnij ENTER i wybierz przycisk „Użyj”. Okno, w którym
pracowałeś zostanie zamknięte. Na ekranie pozostanie drugie okno. Dokonaj dwukliku na
pozycji o nazwie „Dwuklik” znajdującej się na liście „Zdarzenia”. Spowoduje to
pojawienie się okna edytora funkcji.
➇
Tutaj wybierz przycisk „Dodaj”, a potem ustaw przycisk cykliczny na opcję
„AmigaDOS”. W ramce znajdującej się obok wpisz nazwę przeglądarki plików HTML
wraz ze ścieżką dostępu, następnie odstęp (SPACJĘ) oraz znak {f}.
116
➈
W obu oknach wybierz przycisk „Użyj”, a w oknie „Typy plików” - przycisk
„Zapisz”. Od tej chwili Opus powinien bez przeszkód rozpoznawać i automatycznie
wyświetlać strony internetowe.
Jeszcze raz zwracamy Twoją uwagę na to, że ze względu na dynamiczny rozwój
Internetu, przeglądarka „IBrowse” może nie pokazać wszystkich stron całkowicie
prawidłowo, ale jest to już wyłącznie kwestia jej poszczególnych funkcji. Nie wszystkie
strony będą także możliwe do wyświetlenia po zapisaniu ich na dysku, bez połączenia
internetowego. Możesz oczywiście użyć innej przeglądarki, jak np. dużo nowszy i lepszy
program o nazwie „NetSurf” lub „OWB”, lecz ma on dużo większe wymagania sprzętowe.
Dlatego w naszym przykładzie posługujemy się bardziej uniwersalnym rozwiązaniem,
choć nie pozbawionym wad. Zdajemy sobie również sprawę z tego, że sprawne tworzenie
opisów typów plików wymaga od użytkownika dość dużej wiedzy zarówno o plikach, jak
i całym komputerze. Dlatego staraliśmy się rozdzielić materiał przedstawiony w rozdziale
na część przeznaczoną dla niezaawansowanych użytkowników. Była to część pierwsza,
obejmująca informacje o tym, jak skorzystać z możliwości automatycznego tworzenia
opisów. Zarówno kreator opisów typu plików, jak i tworzenie ich automatycznie daje Ci
jednak te same narzędzia, inny jest tylko ich sposób użycia. Wykorzystanie omówionych
funkcji zależy w głównej mierze od Twojej kreatywności i inwencji.
PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI
Pamiętaj o tym, że prawidłowe i niezawodne działanie opisów typów plików jest
możliwe tylko wówczas, gdy opisy są kompletne i jednoznaczne. Musisz uważnie je
tworzyć i nie pomijać liter, cyfr oraz odstępów przy wpisywaniu w odpowiednie miejsca.
Staraj się tworzyć takie opisy, które będą możliwie uniwersalne, to znaczy będą
reagowały na jak największą liczbę plików. Jest to pomysł, który łatwo wytłumaczyć na
przykładzie opisów plików zawierających dane graficzne.
Wiadomo, że istnieje bardzo wiele rodzajów takich plików. Wydawałoby się, że
najłatwiej jest utworzyć oddzielne opisy dla każdego formatu z osobna (np. osobny opis
dla plików JPEG, osobny dla GIF itd.). Opisana metoda ma jednak poważną wadę.
Musiałbyś włożyć w to dużo pracy, ponadto łatwo o pomyłkę. Dobrze by było ułatwić
sobie pracę i faktycznie jest to możliwe. Dlaczego nie skorzystać z systemowych
datatypów? Najczęściej są i tak zainstalowane w Twoim komputerze, a nawet jeśli nie -
117
łatwiej je zainstalować niż tworzyć opisy typu plików. Aby wyświetlić nowy rodzaj pliku
wystarczy, że zainstalujesz odpowiedni datatyp, a w samym Opusie nie będziesz musiał
dokonywać żadnych zmian. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie.
Aby utworzyć jeden opis typu dla wszystkich grafik od razu, w oknie, w którym
ustawia się szczegóły opisu, trzeba wybrać następujące polecenia:
Match DT Group pict
Or
Match DT Group syst
And
Match $ffd8fffe002746696c65207772697474
Taki opis znakomicie sprawdza się ze wszystkimi grafikami, o których dotąd
mówiliśmy. Pamiętaj jednak, że Opus domyślnie również jest w stanie rozpoznawać pliki
typu IFF. W związku z tym nasz opis musi mieć wyższy priorytet niż wewnętrzny opis
należący do programu. Można to osiągnąć ustawiając priorytet na wartość wyższą, np. 10.
Mamy nadzieję, że niniejszy rozdział pomógł Ci oswoić się z systemem opisów
typu plików Opusa. Życzymy Ci, owocnej pracy i wykorzystania w pełni potężnych
możliwości tego narzędzia.
118
PULPIT OPUSA
119
120
Opus pozostawia do dyspozycji szerokie możliwości tworzenia różnego rodzaju
paneli ikon, przycisków, a także dodatkowych menu. Zawiera funkcjonalność całego
Workbencha, jak i szeregu dodatkowych programów, których używanie podnosi
atrakcyjność oraz wygodę pracy. Wszystkie możliwości razem masz dostępne w Opusie.
● Pozycjonowanie ikon
Automatyczne pozycjonowanie ikon na pulpicie pozwala na przyporządkowanie
określonym rodzajom ikon konkretnych, stałych pozycji na ekranie. Jest to rozwiązanie
dużo bardziej rozbudowane niż w większości innych systemów, gdzie z reguły można
wpływać wyłącznie na ułożenie ikon, bez ich rozróżniania. Pozycjonowanie w Opusie
idealnie sprawdzi się także w przypadku osób korzystających z pakietu „Magic WB” lub
podobnych.
● Tworzenie menu użytkownika
Program pozwala na dowolne rozbudowywanie menu górnego o pozycje
stworzone przez użytkownika.
● Tworzenie banków przycisków
Możesz tworzyć panele z przyciskami zawierającymi tekst lub grafikę. Są one
nazywane „bankami”, służą do uruchamiania dowolnego programu, skryptu ARexxa,
skryptu AmigaDOS lub polecenia Opusa.
● Wybieranie grafiki używanej w oknach
W Opusie możesz sam wybierać nie tylko grafikę, która zostanie umieszczona na
pulpicie, ale również obraz, który będzie wyświetlany jako tło listerów. Pamiętaj, że
działa to tylko w sytuacji, gdy lister wyświetla ikony, nie nazwy. Możesz także
zdecydować o tle, jakie będzie widać we wszelkich oknach informacyjnych programu
oraz w oknie „Środowisko”.
● Tworzenie grup
Grupa to specjalna ikona, która przypomina katalog i podobnie jak on może
121
zawierać inne programy. Istnieje jednak kilka różnic, które decydują o tym, że korzystanie
z grup może być bardziej wygodne. Opiszemy to dokładnie w dalszej części rozdziału.
● Grafika podczas startu systemu
Opus pozwala na wybranie grafiki, która będzie wyświetlana w trakcie startu
systemu operacyjnego z dysku. Może być to dowolny obraz według Twoich upodobań.
POZYCJONOWANIE IKON
Standardowo ikony rozmieszczane są w identyczny sposób jak na Workbenchu.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której ikona zawiera dane dotyczące pozycji na ekranie
zapisane wcześniej przez użytkownika. Chodzi oczywiście o użycie opcji „Utrwal
pozycję” (ang. „Snapshot”). Możesz przypisać oznaczone z góry pozycje różnym typom
ikon. W tym celu należy użyć opcji „Pozycjonowanie ikonek”, którą znajdziesz w menu o
nazwie „Ustawienia”. Zaraz po jej wybraniu na ekranie może pojawić się kilka okien.
Każde z nich ma rozmiar odpowiadający powierzchni, na której mogą być rozmieszczane
ikony. Jeżeli okna się nie pojawiły, oznacza to, że nikt wcześniej nie używał opcji
„Pozycjonowanie ikonek” w Twoim Opusie. W centrum ekranu zobaczysz okno, które
informuje o możliwym dalszym postępowaniu, takie jak poniżej:
W takiej sytuacji postępuj według poniższego schematu:
➀
Umieść wskaźnik w dowolnym PUSTYM miejscu pulpitu Opusa i naciśnij lewy
klawisz myszki.
➁
Na ekranie pojawi się nowe okno potrzebne do dalszej pracy. Możesz je
swobodnie przesuwać w dowolne miejscu pulpitu, tam gdzie chcesz, aby wyświetlane
były ikony. Możesz też zmieniać jego rozmiar, aby ustalić obszar zajmowany przez ikony.
122
➂
Twoim kolejnym krokiem będzie zdecydowanie, jakiego typu ikony mają
pojawiać się na utworzonej powierzchni. Aby to zrobić najedź wskaźnikiem myszki na
okno i naciśnij prawy klawisz. Pojawi się menu służące do wyboru rodzajów ikon. Każda
z opcji znajdująca się powyżej napisu „Priorytet” oznacza włączoną lub wyłączoną
możliwość umieszczania ikon w określonej strefie. Jeśli obok nazwy rodzaju ikony
znajduje się kropka, będą one umieszczane właśnie w stworzonej strefie. Każde
najechanie na daną nazwę wskaźnikiem myszki i naciśnięcie lewego klawisza powoduje
pojawienie się lub zniknięcie kropki, w zależności od poprzedniego stanu.
Nazwy typów (czyli rodzajów) ikon oznaczają w kolejności:
● App-ikony
Tak zwane „app-ikony” to nic innego jak ikony zikonifikowanych
programów. Czasem mają dodatkowe funkcje w zależności od programu, do
którego się odnoszą.
● Dyski
Dyski to ikony symbolizujące nośniki danych takie jak dyskietki, twarde
dyski, płyty CD i inne.
● Lister/Przyciski
Wiele elementów Opusa innych niż okna mogą także zostać
zikonifikowane (np. banki przycisków). Będzie o tym mowa w dalszej części
podręcznika. Do nich właśnie odnosi się opcja „Lister/Przyciski”.
● Grupy
Opcja ta dotyczy ikon grup, które również zostaną omówione później.
● Ikonki wyjęte
Są to ikony, które poddano działaniu operacji „Wyjmij” (ang. „Leave
Out”), czyli tzw. skróty.
123
➃
Możesz tworzyć wiele stref umieszczania ikon. Jeżeli nie chcesz tego robić
wybierz przycisk „Ok” w oknie informacyjnym, o którym była mowa na początku.
Tradycyjnie możesz skorzystać także z przycisku „Poniechaj”. Jeśli natomiast chcesz
stworzyć kolejne strefy, wróć do kroku pierwszego. W każdej chwili możesz zrezygnować
z otwartego okna symbolizującego strefę ikon, wystarczy je zamknąć tak jak każde
zwykłe okno.
TWORZENIE MENU UŻYTKOWNIKA
Opus pozwala na dodawanie kolejnych tytułów do istniejącego menu górnego.
Dzięki temu możesz stworzyć własne opcje lub nawet całe nowe menu. Każdej opcji
można przypisać dowolną funkcję do wykonania lub program do uruchomienia. Funkcją
może być wewnętrzne polecenie Opusa, polecenie lub skrypt AmigaDOS albo skrypt
ARexxa. Aby otworzyć możliwość dodawania własnych tytułów, wybierz opcję „Menu
użytkownika” (ang. „User Menu”) z menu górnego o nazwie „Ustawienia”.
Poniższe przykłady pomogą Ci zrozumieć, jak utworzyć własny tytuł menu
zawierający dowolne opcje.
● Zmiana tytułu menu
Okno, które pojawi się po wybraniu opcji „Menu użytkownika”, zawiera trzy
listy. Pierwsza z lewej zawiera nazwy tytułów menu. Może być ich dowolnie wiele, ale
pamiętaj, że ekran, na którym pracujesz ma określoną szerokość. Na liście znajduje się na
razie jedna pozycja o nazwie „User Menu”. Jest to ostatnie menu górne Opusa dostępne
od samego początku pracy z programem.
Jeśli chcesz zmienić nazwę menu z „User Menu” np. na „Moje menu”, najedź
wskaźnikiem myszki na nazwę i naciśnij lewy klawisz. Dzięki temu w ramce pojawi się
kursor, a Ty będziesz mógł wpisać swoją nazwę. Ramka została zaznaczona strzałką na
kolejnej ilustracji:
124
Jeśli to wszystkie zmiany jakie chcesz wprowadzić, wybierz przycisk „Użyj”, a
zostaną wprowadzone bez zapisywania lub „Zapisz”, aby zapamiętać je na dysku.
● Dodawanie tytułów menu
Zwróć uwagę na przyciski znajdujące się poniżej listy zawierającej tytuły menu.
Pierwszy z lewej został opisany jako „Nowy” i pozwala dodać nowy tytuł. Zaraz po
wybraniu przycisku nowo utworzony tytuł figuruje jako „Nowe menu”. Jest on wybrany
domyślnie, dzięki czemu możesz od razu przystąpić do zmiany nazwy na bardziej Ci
odpowiadającą. Skorzystaj z ramki znajdującej się poniżej listy (ponad przyciskami) tak,
jak w poprzednim przykładzie. Jeśli nie odpowiada Ci kolejność tytułów menu, użyj
przycisków opisanych jako „Góra” i „Dół”. Za ich pomocą możesz przesuwać tytuły w
odpowiednim kierunku. Gdy będziesz chciał zrezygnować z tworzenia tytułu, możesz
użyć przycisku „Usuń”. Wcześniej zaznacz tytuł przeznaczony do usunięcia. Istnieje też
łatwiejszą metoda, polega na zamknięciu okna „Menu użytkownika” lub wybranie
przycisku „Poniechaj” w dolnej części okna. Efekt takiego działania będzie identyczny.
● Określanie opcji związanych z tytułem
Gdy masz już utworzony tytuł menu, powinieneś przystąpić do utworzenia jednej
lub większej ilości opcji przeznaczonych do uruchamiania określonych później funkcji. W
tym celu musisz skorzystać z sąsiedniej listy opisanej jako „Elementy”. Jej obsługa jest
taka sama jak poprzedniej:
➀
Dodaj do listy „Elementy” odpowiednią dla Ciebie ilość pozycji. Każda z nich
będzie oddzielną opcją menu górnego. Zostaną domyślnie opisane jako „Nowy element”.
125
②
Przystąp do określania funkcji związanej z każdą opcją. Wybierz pierwszą, a
następnie użyj przycisku „Edytuj”, który umieszczony jest wśród kilku innych pod listą
„Elementy”. Możesz także dokonać dwukliku na wybranej pozycji listy. Efekt będzie
analogiczny - spowodujesz pojawienie się okna edytora funkcji.
③
Edytor funkcji jest wykorzystywany wszędzie tam, gdzie trzeba określić funkcję
do wykonania po zaistnieniu jakiegoś zdarzenia. W tym przypadku dotyczy to działania,
jakie nastąpi po wybraniu opcji z menu. Edytor funkcji omawialiśmy pobieżnie wcześniej,
teraz uzupełnimy te informacje. Spójrz na ilustrację.
④
Okno edytora na samej górze zawiera listę. Można na niej umieszczać funkcje,
które zostaną wykonane po wybraniu określonej opcji z „Menu użytkownika”. Listę
zawierającą polecenia obsługujesz za pomocą kilku przycisków znajdujących się niżej.
⑤
Najpierw trzeba zrobić miejsce dla nowej funkcji. Należy więc wybrać przycisk
„Dodaj”. Na liście pojawi się podświetlona pozycja zaczynająca się napisem „Polecenie”.
Pamiętaj, że operujesz tylko na pozycji podświetlonej.
⑥
Dalej musisz zdecydować o rodzaju funkcji do wykonania. Jest ich kilka,
wszystkie wybierasz przy użyciu przycisku cyklicznego umieszczonego bezpośrednio pod
listą (z lewej strony). Do wyboru masz kilka możliwości:
● AmigaDOS, Workbench
Jedną z tych funkcji musisz wybrać, gdy chcesz, aby wybranie opcji
menu powodowało uruchomienie programu. Pierwsza działa tak, jakbyś wpisał
nazwę programu w oknie CLI (Shell), natomiast druga – analogicznie do
uruchomienia programu za pomocą ikony na Workbenchu. W wielu przypadkach
126
ma to duże znaczenie, gdyż ikony programów mogą posiadać tzw. „parametry”
modyfikujące ich działanie. Szczegółowo opisujemy to w rozdziale „Praca z
ikonami”. Ponadto jeżeli wybierzesz funkcję „AmigaDOS”, masz możliwość
podania dodatkowych argumentów, które nie będą uwzględnione podczas pracy
na Workbenchu. Argumenty omawiamy w rozdziale „Opus i AmigaDOS”.
● Skrypt
Funkcję „Skrypt” wybierz jeżeli wybranie opcji menu ma powodować
uruchomienie skryptu AmigaDOS.
● Polecenie
Jeżeli skorzystasz z tej funkcji, wybranie opcji spowoduje uruchomienie
jednego z wewnętrznych poleceń Opusa.
● ARexx
Opcja o nazwie „ARexx” - zgodnie ze swoją nazwą - daje możliwość
uruchomienia skryptu ARexxa.
Dla uproszczenia przyjmijmy, że chcesz aby Twoja nowa opcja
uruchamiała program „IconEdit”, który można znaleźć w katalogu „Tools” na
dysku systemowym. W takim wypadku przycisk cykliczny możesz ustawić
zarówno na „AmigaDOS”, jak i „Workbench”, gdyż „IconEdit” należy do
programów, które działają w obu przypadkach, tzn. uruchamiane spod okna CLI
(Shell) i za pomocą ikony na Workbenchu.
➆
Teraz pora na najważniejsze: określenie konkretnego polecenia lub programu do
uruchomienia. W naszym przykładzie jest to cały czas program „IconEdit”. Zwróć uwagę
na przycisk znajdujący się z prawej strony przycisku cyklicznego oraz umieszczoną obok
niego ramkę. Wybranie przycisku spowoduje uruchomienie okna wyboru plików, gdzie
powinieneś wskazać przycisk „Wolumeny”, urządzenie „SYS:”, następnie katalog „Tools” i
pozycję „IconEdit”. Na koniec należy wybrać przycisk „Ok” w dolnej części okna. Po
wykonaniu tych czynności spójrz na ramkę widoczną obok przycisku. Zostanie ona
uzupełniona o ścieżkę dostępu i nazwę wybranego przez Ciebie programu. Identyczny
127
efekt wywołasz wpisując w niej po prostu „SYS:Tools/IconEdit” (jak zawsze pomiń
cudzysłów). Teraz naciśnij ENTER.
➇
Twoja nowa pozycja menu jest już gotowa, lecz trzeba ją jeszcze zapamiętać.
Wybierz przycisk „Użyj” z okna „Edycja funkcji”, a następnie w oknie menu użytkownika
- przycisk „Zapisz” lub „Użyj”. Tak jak poprzednio pierwszy z nich zapisuje zmiany na
dysku, a drugi jedynie je zapamiętuje do czasu wyłączenia komputera lub Opusa. Od tej
chwili Twoja nowa opcja menu będzie widoczna i możesz jej bez przeszkód używać.
● Tworzenie Pod-menu
Widziałeś na pewno menu, w których wybór określonej opcji powoduje
wyświetlenie jeszcze jednego, dodatkowego menu obok. Aby to zobaczyć w praktyce
wybierz opcję „Nowy bank” z menu górnego o nazwie „Przyciski”. Samodzielnie także
możesz tworzyć takie rozbudowane pozycje.
Oto jak można to zrobić:
➀
Podobnie jak w poprzednich przykładach, wywołaj okno „Menu użytkownika”.
W razie potrzeby utwórz nowy tytuł menu oraz nową opcję. Możesz również dodać nową
opcję do istniejącego tytułu.
➁
Przejdź do listy znajdującej się najbardziej z prawej strony okna – podpisanej
„Pod-menu”. Dodaj do niej dowolną pozycję, robi się to tak samo jak w przypadku obu
poprzednich list. Następnie wybierz przycisk „Użyj”.
➂
Aby zobaczyć efekt, wywołaj menu i wybierz Twoją nową pozycję. Oczywiście
opcjom znajdującym się w pod-menu możesz także przypisywać funkcje. Zrobisz to tak
samo, jak w powyższym przykładzie. Tym razem jednak musisz cały czas korzystać z
listy „Pod-menu”, reszta działań jest analogiczna.
TWORZENIE BANKÓW PRZYCISKÓW
Być może znasz program o nazwie „Tool Manager”. Należy on do najczęściej
używanych programów wspomagających Workbencha. Pozwala utworzyć ładnie
wyglądający panel ikon, za pomocą których można uruchamiać różne programy. Dzięki
128
temu masz możliwość pracować znacznie szybciej i wygodniej. Nie trzeba tracić czasu na
poszukiwanie odpowiednich ikon na dysku, wszystkie najczęściej uruchamiane funkcje
masz pod ręką. Dodatkową korzyścią jest możliwość umieszczenia panelu ikon w
dowolnym miejscu na ekranie. Podobne możliwości jak zawiera Opus. Trzeba tylko
skorzystać z tzw. paneli przycisków zwanych również bankami. Oba określenia
będziemy stosować zamiennie.
Bank przycisków to specjalne pole, które zawiera zgrupowane
przyciski. Mogą być one dowolnie ułożone, mogą mieć różne kolory,
ponadto zawierać mogą tekst i grafikę. Każdemu przyciskowi możesz
przypisać określoną funkcję. Odbywa się to przy użyciu standardowego
edytora funkcji, który znasz z poprzednich przykładów. Ilustracja obok
przedstawia typowy bank przycisków Opusa. Możesz utworzyć
zupełnie nowy bank albo dodać nowe pozycje do już istniejącego.
Dodawanie nowych pozycji jest operacją dużo łatwiejszą, dlatego
poniżej opiszemy całą procedurę tworzenia banku od podstaw. Jest to
możliwe dzięki opcjom znajdującym się w menu górnym „Przyciski”
(ang. „Buttons”).
● Przyciski tekstowe lub graficzne
Najłatwiej jest utworzyć bank (czyli panel) zawierający przyciski opatrzone
grafiką lub napisami. Pierwszy z nich wygląda jak ikony, a drugi - jak zwykłe przyciski
funkcyjne znane z różnych programów. Podobnie jak w przypadku menu użytkownika,
przyciski mogą służyć do uruchamiania dowolnego programu, jak również skryptu
ARexxa, skryptu AmigaDOS lub wewnętrznego polecenia Opusa. Banków tego rodzaju
możesz utworzyć dowolną ilość ograniczoną tylko wielkością dostępnej pamięci.
Aby utworzyć nowy bank przycisków postępuj według poniższego schematu:
➀
Wybierz opcję „Nowy” (ang. „New”) z menu górnego „Przyciski” (ang.
„Buttons”). Pojawi się kolejne menu, z którego możesz wybrać jedną z trzech pozycji:
„Przyciski graficzne”, „Przyciski tekstowe” oraz „Menu Start”. Skorzystaj z jednej z
dwóch pierwszych opcji. O ostatniej powiemy więcej w dalszej części podręcznika. W
obu przypadkach tworzenie banku jest niemal identyczne, dlatego opiszemy je łącznie. Po
wybraniu opcji pojawi się okno edytora przycisków takie jak na ilustracji:
129
➁
Na ekranie wyświetlone zostanie również mniejsze okno zawierające panel
składający się na razie tylko z jednego, pustego i pozbawionego funkcji przycisku. Nadaj
nazwę nowemu bankowi. Niech to będzie na przykład nazwa „Mój bank”, wpisz ją w polu
oznaczonym jako „Nazwa”. Znajduje się ono w górnej części okna edytora przycisków. W
tym celu zastosuj standardową procedurę, czyli najedź wskaźnikiem myszki na ramkę i
naciśnij lewy klawisz. W ramce pojawi się kursor. Sposób korzystania z podobnych ramek
znasz już z wielu poprzednich przykładów.
➂
Teraz możesz dokonać edycji pierwszego przycisku – na razie jedynego, jaki
zawiera bank. Najedź na niego wskaźnikiem myszki i naciśnij dwa razy szybko lewy
przycisk. Spowoduje to pojawienie się kolejnego okna, oznaczonego jako „Edytor
przycisków”.
➃
Okno to umożliwia edycję wyglądu przycisku, a także udostępnia szereg opcji
związanych z jego funkcją. Na wygląd składają się nazwa, etykieta przycisku, kolor tekstu
znajdującego się na nim oraz kolor tła, na którym znajduje się tekst. Nazwa jest
wewnętrznym oznaczeniem danego przycisku wprowadzanym na potrzeby Opusa.
Etykieta natomiast oznacza tekst, który zostanie wyświetlony bezpośrednio na przycisku.
130
⑤
Zwróć uwagę, że edytor przycisków graficznych nie ma pola „Etykieta” (ang.
„Label”). Jest za to zaopatrzony inne w pole o nazwie „Obrazek”. Umożliwia
wprowadzenie nazwy pliku zawierającego grafikę wraz ze ścieżką dostępu. Po lewej
stronie pola „Obrazek” umieszczony jest przycisk wywołujący okno, które pozwala
wybrać odpowiedni plik zawierający grafikę. Zwróć uwagę na to, że Opus jest domyślnie
wyposażony w większą ilość plików zawierających grafikę specjalnie przygotowaną do
umieszczenia na przyciskach. W oknie wyboru powinien automatycznie zostać wskazany
katalog, w którym znajdują się potrzebne grafiki. Nie musisz więc ich szukać.
⑥
W lewym dolnym rogu mniejszego okna edytora przycisków znajdziesz także
pole opisane jako „Kolory” lub „Paleta”. Zawiera dwa panele składające się z kolorowych
kwadratów. Jeden z nich jest opisany jako „Kolor tekstu”, a drugi - „Kolor tła".
Pierwszego z nich nie możesz używać w przypadku przycisków graficznych. Za pomocą
obu paneli możesz zmieniać kolor tekstu oraz tła przycisków. Zauważ, że wygląd
tworzonego przycisku wyświetlony jest w polu „Przycisk”.
➆
Ostatnim etapem tworzenia przycisku jest edycja jego funkcji. W tym celu
naciśnij przycisk oznaczony jako „Edycja funkcji”. Znajduje się poniżej ramek
umożliwiających wprowadzenie nazwy i etykiety. Edycja funkcji przycisku jest
identyczna jak edycja funkcji wywoływanej przez zdarzenie powiązane z typem pliku, co
zostało przedstawione w jednym z poprzednich przykładów.
W lewym górnym rogu okna „Edytor przycisków” znajduje
się lista opisana jako „Funkcje”. Ma ona szczególne
znaczenie. Każdy przycisk może mieć przypisane trzy
funkcje oraz etykiety i kolory. Funkcje mogą być związane
z naciśnięciem lewego i prawego klawisza myszki, a także środkowego, o ile posiadasz
myszkę trójklawiszową. Przycisk, który ma więcej niż jedną funkcję zostaje
automatycznie zaopatrzony w tzw. „ośle uszy”, czyli małą „zakładkę”, która obrazuje, iż
przycisk posiada więcej niż jedną funkcję. Każdą z funkcji uruchamiasz przez najechanie
na przycisk wskaźnikiem myszki i naciśnięcie odpowiedniego klawisza. „Ośle uszy”
wyglądają tak jak na ilustracji obok.
➇
Po utworzeniu całego przycisku, musisz, jak zwykle, skorzystać z „Użyj” lub
„Zapisz”. W wyniku naciśnięcia tego ostatniego, zostanie wyświetlone okno wyboru
plików, abyś mógł wpisać nazwę pliku zawierającego ustawienia bankku, ewentualnie ze
ścieżką dostępu. Nie jest to nic trudnego. Opus od razu wyświetla w oknie odpowiedni
katalog, a Ty musisz wpisać swoją nazwę w polu oznaczonym jako „Plik”. Może być to
131
dowolna nazwa, według Twoich upodobań. Może się też zdarzyć, że po zapisaniu banku
przycisków na dysk zniknęło okno „Edytor przycisków” i nie wiesz jak dalej prowadzić
edycję. W takiej sytuacji najedź wskaźnikiem na górną ramkę okna, w którym
wyświetlony jest bank i naciśnij prawy klawisz myszki. Spowoduje to pojawienie się
menu, z którego wybierz pozycję „Edytuj”.
➈
Tym sposobem przygotujesz i zapiszesz na dysku bank zawierający jeden
przycisk. Jak utworzyć większą ilość przycisków? To również bardzo proste. W oknie
„Edytor przycisków” znajdują się dwa napisy: „Kolumn” oraz „Rzędów”. Po prawej
stronie każdego z nich znajdują się ramki, z których możesz odczytać, ile kolumn oraz
rzędów przycisków znajduje się aktualnie w banku. Jeszcze bardziej na prawo znajdziesz
przyciski oznaczone jako „Dodaj”. Za każdym razem, gdy wybierzesz któryś z nich, do
banku przycisków zostanie dodany nowy rząd lub nowa kolumna. Dzięki temu możesz
utworzyć i edytować większą ilość przycisków w sposób analogiczny do opisanego przed
chwilą.
● Ustawienia wyglądu paneli przycisków
Pokazaliśmy jak tworzyć bank przycisków umieszczony wewnątrz okna. To
rozwiązanie nie jest jednak najbardziej estetyczne i z pewnością nie każdemu się spodoba.
Dlatego twórcy Opusa umożliwili decydowanie o wyglądzie panelu. Ustawienia z tym
związane widoczne są w grupie przycisków otoczonych wspólną ramką, z prawej strony
okna:
Prawie wszystkie te przyciski to znaczniki. Jak już mówiliśmy, są to przyciski
powodujące „włączenie” lub „wyłączenie” określonej opcji programu. Jeśli znacznik jest
zakreślony, oznacza to opcję włączoną. Włączenie lub wyłączenie opcji polega na
najechaniu na znacznik wskaźnikiem myszki i naciśnięciu jej lewego klawisza.
132
Pierwszy z wymienionych znaczników to przycisk opisany jako „Pełna ramka”.
Jeśli jest włączony, przyciski znajdują się w ramce (czyli oknie), w przeciwnym razie
mają tylko uchwyt, który służy wtedy do przesuwania przycisków po ekranie, tak jak na
ilustracji:
Jeżeli wyłączysz funkcję „Pełna ramka” aktywne staną się trzy opcje widoczne
poniżej. Dzięki nim możesz decydować o tym, jak będzie wyświetlany uchwyt banku
przycisków. W zależności od Twojej wersji Opusa będziesz miał do dyspozycji opcje
„Horizontal” i „Vertical” lub „Top”, „Bottom”, „Left” i „Right”. Wybierając pierwszą
z nich spowodujesz, że uchwyt będzie poziomy i znajdzie się u góry okna – tak jak na
naszej ilustracji. Opcja „Vertical” daje możliwość utworzenia pionowego uchwytu
znajdującego się z lewej strony. Ostatnie cztery opcje są dostępne w najnowszych
wersjach Opusa i umożliwiają ustawienie uchwytu z każdej strony panelu przycisków –
odpowiednio od góry, z dołu, po lewej i prawej stronie.
Dostępna jest jeszcze funkcja opisana „Autom.” lub „Automatyczne”. Powoduje
automatyczne umiejscowienie uchwytu, w zależności od długości i szerokości banku
przycisków. W takiej sytuacji uchwyt znajdzie się zwykle na krótszym boku banku tak,
aby zająć jak najmniej miejsca na ekranie. Możesz sprawić, aby same przyciski zostały
pozbawione ramek, co spowoduje, że zostaną wyświetlone jeden pod drugim beż żadnego
odstępu. Służy do tego znacznik o nazwie „Przyciski bez ramki”. Panel przycisków może
być wyświetlony w oknie typu Simple Refresh, które zużywa mniejszą ilość pamięci. Aby
tak się stało musisz skorzystać z przycisku „Okno SimpleRefresh”.
Zwróć uwagę na to, że przyciski, którym przypisano więcej niż jedną funkcję,
nie muszą mieć „oślich uszu” dla oznaczenia tego faktu. Wystarczy wybrać przycisk
opisany jako „Wyłącz ośle uszy”, a Opus zachowa się zgodnie tą nazwą. Ciekawą
możliwością jest także opcja, która powoduje automatyczne zamknięcie panelu po
wybraniu dowolnego przycisku. Przeznaczony jest do tego znacznik „Auto Close”.
Podobnie działa także „Auto Iconify”, ale powoduje tylko ikonifikacją zamiast zamknięcia
banku.
133
Możesz też spowodować, że przycisk, któremu przypisałeś więcej niż jedną
funkcję, będzie zachowywał się jak tzw. Menu Start, czyli po przytrzymaniu lewego
przycisku myszki rozwinięta zostanie lista opcji. Do wywołania takiego efektu
przeznaczony jest znacznik „Active popups”. Przyciski mogą być automatycznie układane
w pionie lub poziomie. Służą do tego z kolei dwa przyciski oznaczone jako „Xform”
znajdujące się w centralnej części okna.
Na samym dole grupy oznaczonej jako „Bank” znajdują się dwa dodatkowe
przyciski, a także dwie ramki. Za ich pomocą możesz wybierać czcionkę i grafikę, które
będą pojawiać się na przyciskach w panelu. Przycisk oraz ramka o nazwie „Czcionka”
uruchamia okno wyboru kroju czcionki, jak na ilustracji poniżej:
Jeśli tworzył będziesz bank z przyciskami graficznymi opcja ta pozostanie
nieaktywna. Zamiast korzystać tego okna, możesz od razu wpisać nazwę kroju w ramce
znajdującej się po prawej stronie przycisku. Musisz jednak znać dokładną nazwę kroju,
gdyż Opus nie wyświetla tu żadnych podpowiedzi.
ZARZĄDZANIE PRZYCISKAMI
Zarządzanie przyciskami sprowadza się do kilku podstawowych funkcji. Możesz
mianowicie: wykonywać kopię przycisków, usuwać je lub wycinać. Po wykonaniu jednej
z tych operacji informacje dotyczące przycisku zostaną zachowane w schowku Opusa.
Działa on podobnie do schowka systemowego (ang. clipboard), lecz ma dużo szersze
możliwości.
134
● Schowek
Schowek to specjalne okno, do którego możesz kopiować przyciski znajdujące
się w banku. Kopia może później zostać umieszczona w innym panelu lub w tym samym,
ale zachowując inne miejsce. W schowku może znajdować się dowolnie wiele
przycisków. Jeżeli jest ich więcej, aby uzyskać dostęp do wszystkich, będziesz musiał
przewinąć zawartość korzystając z przycisków znajdujących się po prawej stronie okna.
Najwygodniejszym sposobem pracy jest wybranie znacznika „Pokaż schowek” w oknie
„Edytor przycisków”. Wówczas będziesz mógł na bieżąco śledzić zawartość schowka.
Spójrz też na ilustrację poniżej.
● Kopiowanie przycisku do schowka
Zakładamy, że masz już utworzony przynajmniej jeden przycisk. Dalej postępuj
zgodnie z poniższym schematem:
➀
Najedź wskaźnikiem myszki na przycisk i naciśnij lewy klawisz. Zwróć uwagę
na to, że przycisk zmieni kolor, zostanie „zaznaczony”.
➁
W dolnej części okna „Edytor przycisków” wybierz funkcję „Skopiuj”. Teraz
Twój wybrany przycisk możesz znaleźć w oknie „Schowek”.
135
➂
Istnieje także inna metoda skopiowania przycisku do schowka. Polega na
przeniesieniu przycisku do schowka za pomocą myszki bez wykonywania dodatkowych
czynności. Nie wymaga to otwartego okna schowka, wystarczy przenieść przycisk w
dowolne miejsce w obrębie okna „Edytor banku przycisków”.
Okno schowka musi być natomiast otwarte jeżeli chcesz korzystać z metody
opisanej poniżej:
➀
➁
Zaznacz znacznik „Pokaż schowek” w oknie „Edytor przycisków”.
Najedź wskaźnikiem na przycisk i naciśnij lewy klawisz myszki, a potem cały
czas go trzymaj.
➂
Przesuń wskaźnik myszki tak, aby znalazł się on ponad oknem „Schowek”.
Potem puść lewy przycisk myszki. Przycisk – tak jak poprzednio – znajdzie się
automatycznie w schowku.
● Wycinanie przycisku do schowka
Wycinanie przycisku jest operacją bardzo podobną do kopiowania. W tym
przypadku jednak wszystkie ustawienia wycinanego przycisku (takie jak kolor, etykieta i
funkcja) zostają automatycznie usunięte z panelu. Przycisk wraz ze wszystkimi swoimi
ustawieniami znajdą się w schowku, natomiast w banku pojawi się puste pole. Aby
wyciąć przycisk do schowka wystarczy, że postąpisz zgodnie z pierwszym sposobem
kopiowania, jednak zamiast opcji „Skopiuj”, użyj funkcji znajdującej się obok - o nazwie
„Wytnij”.
● Usuwanie przycisku
Usuwanie przycisku polega na wymazaniu jego wszystkich ustawień. Wystarczy,
że zaznaczysz przycisk, tak jak w pierwszym przykładzie kopiowania, a następnie
wybierzesz przycisk „Usuń” w oknie „Edytor przycisków”.
136
● Czyszczenie zawartości schowka
Zawartość schowka można też wyczyścić. Jest to związane z bezpowrotnym
wymazaniem całej jego zawartości. Do przeprowadzenia tej czynności służy przycisk
„Wyczyść” znajdujący się w dolnej części okna „Schowek”. Operacji tej nie można
odwrócić, dlatego używaj jej z rozwagą.
● Zmiana położenia przycisku
Opus pozwala z przesuwać przyciski w dowolne miejsce banku przycisków. Aby
przenieść przycisk z jednego miejsca do drugiego, zastosuj się do poniższych wskazówek:
➀
➁
➂
Najedź wskaźnikiem myszki na wybrany przycisk.
Naciśnij i cały czas trzymaj lewy klawisz myszki.
Przesuń wskaźnik tak, aby znalazł się w miejscu, w którym chcesz umieścić
przycisk. Potem puść lewy klawisz myszki.
● Kopiowanie przycisku z jednego banku do drugiego
Jeśli na ekranie znajduje się większa ilość banków przycisków, możesz bez
żadnych ograniczeń kopiować przyciski również z jednego panelu do drugiego.
Wystarczy, że postąpisz tak samo, jak przy zmianie położenia przycisku, lecz przeniesiesz
go do drugiego panelu. Pamiętaj jednak, że nie można przenieść przycisku graficznego do
banku przycisków tekstowych lub odwrotnie, musi zostać zachowany rodzaj.
● Pozycja banku przycisków na ekranie
Bardzo łatwo można utworzyć bank przycisków umieszczony w oknie.
Powiedzieliśmy już, że aby był on wyświetlany bez okna należy wykorzystać opcję
oznaczoną jako „Pełna ramka”. Znacznie bardziej efektowne są jednak panele
pozbawione jakichkolwiek ramek czy uchwytów. W tym celu musisz skorzystać z opcji
umieszczonej poniżej, opisanej jako „Drag”. Ma formę przycisku cyklicznego. Aby panel
przycisków nie posiadał uchwytu ustaw opcję „Brak” (ang. „None”). Może powstać
jednak drobny kłopot: jak zmieniać pozycję na ekranie takiego panelu? Służą do tego
137
odpowiednie kombinacje klawiszy. Najprostszą metodą jest najechanie na panel
wskaźnikiem myszki i przytrzymanie klawisza CONTROL, a potem naciśnięcie lewego
klawisza myszki. Spowoduje to pojawienie się uchwytu. Teraz możesz najechać na niego
w celu uaktywnienia okna i zmienić ustawienia. Istnieje też inna metoda. Wystarczy
najechać wskaźnikiem na bank i trzymając klawisz CONTROL, nacisnąć lewy klawisz
myszki. Spowoduje to pojawienie się menu pozwalającego na dokonywania kilku
operacji, takich jak:
● Ikonifikacja banku przycisków
Bank przycisków możesz zikonifikować, tak jak lister czy inny program.
Przeznaczona jest do tego opcja „Iconify”, umieszczona w menu jako pierwsza.
● Zapisanie ustawień banku na dysk
Menu pozwala również zapisać ustawienia na dysk. Służy do tego opcja
„Zapisz”, która – tak jak wskazuje na to nazwa - zapisuje wprowadzone zmiany. Bardziej
doświadczeni użytkownicy mogą korzystać z opcji „Zapisz jako”, która pozwala
zapisywać ustawienia w pliku o nowej nazwie. Można ją wybrać bezpośrednio po
skorzystaniu z tej opcji.
● Zamknięcie banku przycisków
Funkcja „Zamknij” pozwala zamknąć bank, czyli usunąć go z ekranu. Nie usuwa
ona żadnych danych z dysku.
● Edycja ustawień banku
Za pomocą opcji „Edytuj” możesz natomiast uruchomić edytor przycisków.
Zwróć uwagę, że w sytuacji, w której bank przycisków jest pozbawiony ramki i
uchwytów, naciśnięcie kombinacji lewego przycisku myszki oraz klawisza CONTROL,
spowoduje pojawienie się uchwytu zawsze po prawej stronie. Jest to bardzo dobra metoda
na jednoznaczne określenie miejsca na ekranie, w którym pojawi się bank po
załadowaniu. Gdy korzystasz z „Edytora przycisków”, po wyłączeniu ramki panel
przesunie się nieco i jego prawa krawędź znajdzie się w miejscu uchwytu.
138
„MENU START”
Element pulpitu zwany „Menu Start” pojawił się po raz pierwszy w systemie
Windows 95. Po jego wybraniu pojawia się lista różnych przydatnych opcji. Dla Amigi
istnieje co najmniej kilkanaście programów, które pozwalają tworzyć podobne menu.
Również Opus zawiera wbudowaną funkcję tego typu. Menu Start różni się od menu
górnego dostępnego standardowo w systemie Amigi. Jest najczęściej umieszczone w
dolnej części ekranu, ale może znajdować się w dowolnym miejscu. Oprócz tekstu może
zawierać grafikę, która wyświetlana jest obok każdej dostępnej opcji. Poszczególne
funkcje nie są umieszczone poziomo - jeden obok drugiego, lecz w formie tzw. drzewa,
jakie można spotkać w niektórych programach wyświetlających listę katalogów.
Najważniejszą cechą takiego sposobu prezentacji danych jest fakt, iż pozycje menu
pokazane są kolejno jedna pod drugą, ale jednocześnie ich pod-menu są wyświetlane obok
– tak jak w przypadku menu górnego. Można zatem powiedzieć, że jest to połączenie
wielu funkcjonalności.
Tworzenie Menu Start przypomina nieco sposób tworzenia banku przycisków.
Aby utworzyć najprostsze menu powinieneś postąpić następująco:
➀
Z menu „Przyciski” wybierz opcję „Nowy”, a następnie korzystając z pod-menu,
które zostanie wyświetlone – wybierz funkcję o nazwie „Menu Start”.
➁
Na ekranie pojawi się identyczne okno, jak to, które służyło do tworzenia
zwykłego menu.
➂
Na początek stwórz jeden nowy element na liście „Menu” oraz jeden na liście
”Elementy”.
➃
Wybierz przycisk „Użyj”. W lewym górnym rogu ekranu znajdziesz mały
przycisk z napisem „Start!”. Najedź na niego wskaźnikiem myszki, a potem naciśnij lewy
klawisz.
➄
Wróć z powrotem do okna, które umożliwia tworzenie Menu Start. Aby to zrobić
najedź wskaźnikiem na mały pionowy pasek, który znajdziesz po lewej stronie przycisku
„Start!”. Naciśnij prawy przycisk myszki. Pojawi się dodatkowe menu, z którego
powinieneś wybrać opcję „Edytuj”.
139
⑥
Pojawi się okno edycji Menu Start. Najedź wskaźnikiem myszki na pozycję z
dowolnej listy. Wybierz znajdujący się poniżej przycisk „Edytuj” lub zamiast go szukać
od razu naciśnij dwa razy szybko lewy klawisz myszki. Spowodujesz w ten sposób
pojawienie się okna edytora funkcji, który będzie się minimalnie różnił od tego, który
poznałeś wcześniej. W jego górnej części pojawią się dodatkowe elementy. Udostępniają
one kilka nowych opcji:
● Kontrola ustawień Menu Start
Ustawienia utworzonego menu możesz kontrolować za pomocą dodatkowego
pod-menu. Pojawi się ono, gdy najedziesz wskaźnikiem na przycisk wywołujący Menu
Start, naciśniesz i przytrzymasz klawisz CONTROL, a następnie naciśniesz prawy
klawisz myszki. Drugim sposobem wywołania tych opcji jest naciśnięcie prawego
klawisza myszki w obrębie uchwytu menu.
● Zapisanie ustawień menu na dysk
Do zapisywania ustawień menu na dysk przeznaczona jest opcja „Zapisz”.
● Wyłączanie Menu Start
Aby spowodować wyłączenie Menu Start, powinieneś wybrać opcję o nazwie
„Zamknij”.
● Edycja funkcji opcji Menu Start
Ponowna edycja funkcji poszczególnych opcji jest możliwa dzięki edytorowi
menu, którego okno pojawi się, gdy wybierzesz „Edytuj”.
● Ustawienia wygląd Menu Start
Opcje pozwalające kontrolować ustawienia wyglądu Menu Start uruchamiane są
po skorzystaniu z opcji „Appearance”. Masz do dyspozycji następujące możliwości:
140

Zmianę grafiki umieszczonej na przycisku wywołującym Menu Start.
Umożliwia to opcja „Zmień obrazek” (ang. „Change Image”). Jest to funkcja
niezależna od grafiki stanowiącej tło.
 Zmianę napisu umieszczonego na przycisku wywołującym. Domyślnie jest to
napis „Start!”. Możesz to zmodyfikować za pomocą funkcji „Zmień etykietę”
(ang. „Change Label”).
 Zmianę czcionki, którą przedstawione są poszczególne opcje. Pozwala na to
opcja oznaczona jako „Zmień czcionkę” (ang. „Change font”).
 Zmianę czcionki, którą przedstawiony jest napis na przycisku wywołującym.
Służy do tego funkcja „Zmień czcionkę etykiety” (ang. „Change Label Font”).
 Zmianę tła menu, co opiszemy za chwilę.
Pamiętaj o tym, że jeśli chcesz, aby menu oraz banki przycisków znajdowały w
wybranych przez Ciebie miejscach na ekranie, musisz - po ustaleniu ich położenia wybrać opcję „Save Layout” dostępną obok opcji „Środowisko” w menu górnym
„Ustawienia”. Jeżeli jesteś użytkownikiem Opusa w starszej wersji, zachowaj ustawienia
za pomocą opcji „Zapisz”. Jeżeli nie wykonasz tych czynności, umiejscowienie menu i
paneli nie zostanie zapisane i mogą później znaleźć się w innych miejscach niż
planowałeś.
WYBIERANIE GRAFIKI UŻYWANEJ
W OKNACH
Workbench pozwala na umieszczanie grafiki w oknach. Służy to uatrakcyjnieniu
wyglądu środowiska pracy. Jeśli przez zainstalowaniem Opusa korzystałeś z tych funkcji,
wszystkie obrazy, które umieściłeś w oknach i na pulpicie, zobaczysz także w Opusie.
Program pozostawia jednak do Twojej dyspozycji dużo większe możliwości.
Aby z nich skorzystać wybierz opcję „Środowisko” (ang. „Environment”) z menu
górnego „Ustawienia”. Powinieneś użyć listy stron znajdującej się po lewej stronie okna.
Odnajdź napis „Tła”, najedź na niego wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz. Po
prawej stronie zobaczysz elementy Opusa, które pozwolą Ci kontrolować funkcje
141
związane z grafiką. Opus nie bierze pod uwagę ustawień związanych z wzorkami
(zwanymi też „deseniami”), które możesz ustawiać za pomocą systemowego programu
„WBPattern”. Jeśli wcześniej używałeś Workbencha i miałeś tła na jego ekranie lub w
oknach, możesz zdecydować, czy chcesz aby Opus używał swoich własnych grafik czy
ma skorzystać z ustawień Workbencha.
● Korzystanie z istniejących ustawień Workbencha
➀
Znajdź znacznik o nazwie „Użyj preferencje WBPattern”, który znajduje się
poniżej napisu „Preferencje WBPattern”.
➁
Najedź na niego wskaźnikiem oraz naciśnij lewy klawisz myszki tak, aby
znacznik został zakreślony.
➂
Poniżej znajdziesz ramkę przeznaczoną na tekst oraz dwa przyciski - jeden po
lewej stronie, a drugi - po prawej.
➃
Wybierz przycisk umieszczony z lewej strony ramki. Spowoduje to pojawienie
się okna wyboru plików. Na liście znajdującej się w jego wnętrzu znajdź pozycję nazwaną
„wbpattern.prefs”.
➄
Najedź wskaźnikiem na „wbpattern.prefs” i naciśnij dwa razy lewy klawisz
myszki. Gdybyś nie znalazł takiej pozycji, zamknij okno, a następnie skorzystaj z
przycisku umieszczonego po prawej stronie ramki w oknie „Środowisko”. Dzięki temu
uruchomisz program „WBPattern”, w którym powinieneś ustawić grafikę, a następnie
wybrać opcję „Zapisz”. Dzięki temu nagrasz swoje ustawienia na dysk, a plik
„wbpattern.prefs” pojawi się na liście.
142
● Własne ustawienia Opusa
Do decydowania o własnych ustawieniach grafiki, innych niż na Workbenchu,
służą przyciski umieszczone ponad napisem „Preferencje WBPattern”. Pamiętaj, że gdy
chcesz z nich skorzystać, musisz wyłączyć znacznik „Użyj preferencji WBPattern”. Zwróć
też uwagę na bardzo wygodną opcję pozwalającą wyłączyć wszystkie grafiki
jednocześnie. Odpowiada za to znacznik opisany jako „Tło włączone”.
Poniżej tego przycisku znajdziesz trzy ramki przeznaczone na tekst wraz z
przyciskami po ich lewej i prawej stronie. Każda z grup przycisków jest opisana, a napis
wskazuje, gdzie znajdzie się wybrane tło. Napis „Informacje” oznacza, że grafika
wybrana za pomocą przycisku znajdującego się obok, pojawiać się będzie w oknach
informacyjnych Opusa. Przyciski, które widzisz po prawej stronie każdego z napisów
pozwalają uruchomić okna wyboru, w których możesz wybrać dowolny plik z grafiką.
Po prawej stronie każdej z ramek znajdziesz przycisk opatrzony znakiem
zapytania „?”. Pozwala on uruchomić specjalne menu umożliwiające podjęcie decyzji o
dodatkowych operacjach na grafice stanowiącej tło. Zawiera ono dwie opcje: „Display”
oraz „Remapping”. Obie powodują uruchomienie dalszych pod-menu. Pierwsze dotyczy
sposobu wyświetlania grafiki, drugie - kolorystyki. Wszystkie opcje umieszczone są w
jednym menu. Pierwszą jest „Centruj obrazek”. Jeśli ją wybierzesz, grafika, który będzie
miała mniejsze rozmiary (w pikselach) niż pulpit Opusa zostanie umieszczona dokładnie
na środku. Druga opcja o nazwie ”Tile” oznacza stan standardowy, czyli powielenie
grafiki i wyświetlenie jej obok siebie, począwszy od góry ekranu wypełniając cały ekran –
podobnie jak na Workbenchu. Możesz także powiększyć rozmiar grafiki, aby dopasować
ją do wielkości ekranu. Jeśli chcesz to zrobić, wybierz funkcję „Stretch Picture”. Jeżeli
umieścisz grafikę w centrum ekranu, będziesz mógł skorzystać z pod-menu o nazwie
„Border”. Pozwala ono wybrać czarne („Black”) lub białe („White”) tło, które widoczne
143
jest, gdy obrazek będzie mniejszy niż rozmiary ekranu. Możesz również ustawić
domyślny kolor wypełnienia, który zależy od ilości barw ustawionych na ekranie, zwykle
jest to kolor szary.
Pozostałe możliwości ustawień oddzielone są poziomą linią lub znajdują się w
pod-menu oznaczonej jako „Remapping”. Wszystkie dotyczą jednej kwestii: sposobu
postępowania przez Opusa z kolorami grafiki używanej jako tło. Najprostszym
ustawieniem jest wybranie pozycji „Bez przekolorowywania”. Powoduje ona, że
kolorystyka grafiki nie będzie dostosowywana do barw dostępnych na Twoim ekranie. W
praktyce znaczy to, że tylko niektóre grafiki będą wyświetlane prawidłowo. Aby to
zmienić musisz wybrać jedną z pozostałych pozycji, które dokonują operacji
dostosowania kolorów tła. Ze względu na to, iż pliki zawierają różną paletę barw, masz do
dyspozycji kilka funkcji umożliwiających uzyskanie różnej jakości wyświetlanej grafiki.
Spróbuj skorzystać z każdej z pozycji, aby uzyskać jak najlepsze rezultaty. Weź pod
uwagę, że efekt finalny zależy od ilości kolorów dostępnych na ekranie, zasadniczo im
więcej – tym lepiej będzie wyglądać tło.
WYBIERANIE GRAFIKI UŻYWANEJ
W BANKACH PRZYCISKÓW
Również banki (panele) przycisków mogą posiadać tło. Może być nim dowolna
grafika, podobnie jak ma o miejsce w przypadku okien i pulpitu.
● Menu Start
Aby ustawić tło dla menu, wystarczy, że najedziesz na nie wskaźnikiem myszki,
przytrzymasz przycisk CONTROL i naciśniesz prawy klawisz myszki. Pojawią się
dodatkowe opcje przeznaczone do kontroli ustawień Menu Start. Możesz także nacisnąć
prawy klawisz myszki w obrębie uchwytu menu, podobnie jak to miało miejsce w
przypadku banków przycisków.
Wybierz funkcję o nazwie „Wygląd” (ang. „Appearance”). Spowoduje to
pojawienie się następnego pod-menu, gdzie powinieneś wybrać opcję „Change
background”. Wyświetlone zostanie okno pozwalające wybrać plik z grafiką. Zostanie on
od razu użyty jako tło dla całego menu. W oknie wyboru, zamiast wybierać konkretną
144
nazwę, możesz wpisać: #?, wówczas grafika stanowiąca tło będzie losowana spośród
wszystkich znajdujących się w katalogu na dysku. Musisz tylko pamiętać, aby w
wybranym katalogu znajdowały się wyłącznie pliki z grafiką, którą Twój system jest w
stanie wyświetlić. Najlepiej to sprawdzić przeglądarką „MultiView”, która znajduje się w
katalogu „Utilities” na dysku systemowym. Jak mówiliśmy wcześniej, program ten
korzysta domyślnie z systemu datatypów, tak samo jak Opus. Jeżeli grafika, z której
chcesz skorzystać nie jest wyświetlana prawidłowo, oznacza to, że musisz zainstalować w
systemie operacyjnym odpowiedni datatyp. Wiele z nich znajdziesz na Aminecie (w
katalogu „util”, a potem „dtype”).
● Panele przycisków
Okno edytora paneli przycisków opisane wcześniej, zawiera mały przycisk
„Obrazek” (ang. „Picture”). Pozwala wskazać grafikę, która zostanie użyta jako tło dla
przycisków. Po jego wybraniu pojawi się okno, w którym – analogicznie do poprzedniej
opcji - wybierz nazwę pliku zawierającego grafikę. Możesz skorzystać ze znajdującej się
obok ramki, a także użyć znaków #?.
● Komentarze plików zawierających grafikę
Ustawienia sposobu wyświetlania grafiki możesz również wybierać poprzez
dodanie do plików odpowiednich komentarzy. Będzie to powodować, że Opus, odczytując
dany plik, sprawdzi informacje zapisane w komentarzu i ustawi według nich poszczególne
funkcje. Dzięki temu każdej grafice możesz przyporządkować własne, najbardziej
odpowiadające Ci ustawienia. Aby tak się stało komentarz do pliku musi być zapisany
według specjalnego schematu. Z pozoru jest to dość skomplikowane, ale wyjaśnimy Ci
wszystko krok po kroku. Ogólny schemat zapisu komentarza jest następujący:
dopus [tile|center|stretch] [precision precyzja] [border off|colour]
Dodając komentarz postępuj według poniższych zasad:
➀
➁
Należy rozpocząć od wpisania słowa DOPUS.
Następnie możesz skorzystać z jednej z opcji widocznych w nawiasie
kwadratowym - TILE, CENTER LUB STRETCH). Odpowiadają one ustawieniom
145
znajdującym się w pod-menu „Display”, które omawialiśmy wcześniej.
➂
Dalej masz możliwość umieścić słowo „precision”, a po nim podać specjalną
wartość zwaną „precyzją przekolorowywania”. W uproszczeniu dotyczy to jakości
dostosowania kolorów grafiki, o czym też już pisaliśmy. Możesz skorzystać z
następujących wartości: NONE, GUI, ICON, IMAGE lub EXACT.
➃
W dalszej kolejności możesz wpisać słowo „border” oraz wartość koloru w
systemie szesnastkowym. Spowoduje to ustawienie koloru obramowania grafiki. Jeżeli
nie chcesz włączać ramki wpisz BORDER OFF.
Stosując kombinację wymienionych funkcji możesz ustawiać całkowicie inne
opcje dla każdego pliku z grafiką. Jest to istotne zwłaszcza, gdy korzystasz z możliwości
losowego ładowania obrazków stanowiących tło. Ustawienia wybrane za pomocą
komentarzy zastępują globalne ustawienia środowiska. Zwróć uwagę, że nie musisz
korzystać ze wszystkich możliwości. Dla przykładu, jeśli wpiszesz następujący
komentarz: dopus center border off spowodujesz, iż grafika będzie
wyświetlana na środku ekranu i nie będzie zawierać obramowania. Pamiętaj też, że każde
słowo musi być oddzielone odstępem (czyli SPACJĄ). Jeżeli komentarz będzie utworzony
nieprawidłowo, Opus nie weźmie go pod uwagę przy ustawianiu opcji wyświetlania
grafiki.
TWORZENIE I UŻYWANIE GRUP
Na pulpicie można umieszczać ikony programów albo katalogów. Oprócz tego
znajdują się tam zawsze ikony urządzeń (czyli napędów). Opus daje Ci do ręki nowe
narzędzie – tzw. „grupy”. Celem ich tworzenia jest łatwiejszy i szybszy dostęp do
określonych programów. Grupa jest bowiem inaczej obsługiwana przez program niż na
przykład katalog. W jej oknie możesz umieścić ikony dowolnych programów, najlepiej
jeśli będą powiązane tematycznie lub w każdy inny sposób, np. Twoje ulubione lub
najczęściej używane. Grupę możesz traktować podobnie jak bank przycisków.
Jak utworzyć grupę pokazuje poniższy przykład:
①
Z menu „Ikonki” wybierz opcję „Utwórz”. Pojawi się pod-menu, w którym
skorzystaj z opcji „Grupę”.
146
②
Opus wyświetli okno, które pozwoli wpisać nazwę
grupy. Może być ona dowolna, na przykład „Moje
programy”. Po wpisaniu nazwy, naciśnij klawisz ENTER.
③
Na ekranie pojawi się okno o nazwie zgodnej z tym,
co wpisałeś w poprzednim punkcie. Na pulpicie Opusa znajdziesz natomiast nową ikonę o
tej samej nazwie. Jest to właśnie ikona Twojej grupy. Obrazuje to poniższa ilustracja:
„TEMAT” – NOWY POMYSŁ NA PULPIT
Nowoczesne systemy operacyjne pozwalają aranżować swój wygląd tak, aby
odpowiadał on określonemu stylowi, czyli „tematowi" (ang. theme). Polega to na
dostosowaniu wizualnym wszystkich elementów pulpitu do wybranego stylu. Pomysły na
„tematy” są praktycznie nieograniczone. Opus umożliwia ich tworzenie przez zmianę:


grafiki użytej jako tło na pulpicie, a także w listerach i na przyciskach,
palety kolorów wraz z tzw. „pisakami”, czyli kolorami zarezerwowanymi
dla użytkownika,


ustawień dźwięku odtwarzanego w razie zajścia określonych zdarzeń,
ustawień czcionek.
147
Każdy temat ma postać pliku, w którym zapisane są wymienione wyżej
ustawienia. Jego załadowanie powoduje całkowitą zmianę wyglądu pulpitu. Na
oryginalnej dyskietce (lub płycie CD) z Opusem zapisano kilka przykładowych tematów.
Wiele dodatkowych znajdziesz na kompakcie „Directory Opus Plus”, możesz je również
pobrać z Aminetu. W internecie znajdziesz ponadto zestawy przeznaczone dla systemów
Windows 95 i Windows 98. Można je bez przeszkód wykorzystać w Opusie. Wcześniej
jednak musisz przekształcić je za pomocą tak, aby były dla niego zrozumiałe. Jak to
zrobić wyjaśnimy poniżej.
Dostęp do tematów uzyskasz dzięki opcji „Themes” z menu „Ustawienia” (ang.
„Settings”). Jej wybranie spowoduje pojawienie się pod-menu, które zawiera kilka
możliwości: „Load Theme”, „Save Theme”, „Build Theme” oraz „Convert Theme”. Aby
zachować określony temat na stałe, musisz po jego załadowaniu skorzystać z opcji „Save
Layout”, która znajduje się w także menu „Ustawienia”.
● Ładowanie „tematu”
Do ładowania tematu przeznaczona jest pierwsza opcja „Load Theme”. Powoduje
ona również automatyczne wyświetlenie elementów tematu na pulpicie. Po jej użyciu na
ekranie pojawi się okno, jak poniżej:
W górnej części znajduje się lista tematów do wyboru. Należy wybrać jeden z
nich, a następnie skorzystać z przycisku „OK”. Jeżeli okno wygląda tak jak na naszej
ilustracji – tzn. nie ma żadnego tematu na liście – znaczy to, iż Twoja dyskietka
instalacyjna nie zawierała takich plików. Zdarza się to w niektórych wersjach Opusa. W
takim przypadku musisz odnaleźć plik z tematem, np. na Aminecie i skopiować jego
148
zawartość do katalogu „Themes” znajdującym się w katalogu „Opus5” na dysku, gdzie
zainstalowałeś Opusa (u nas – na dysku systemowym). Możesz też skorzystać z
urządzenia systemowego o nazwie „D5THEMES:” - efekt działania będzie taki sam.
Zwróć też uwagę, że okno to niekoniecznie musi pokazywać wszystkie tematy,
które znajdują się na dysku. Wyświetla ono bowiem standardowo wyłącznie zawartość
urządzenia systemowego „D5THEMES:” (czyli katalogu „Opus5/Themes”). Oczywiście
każdy temat jest zwykłym plikiem i można go zapisać w dowolnym innym katalogu.
Poniżej listy znajduje się ramka, a po jej lewej stronie - przycisk. Ramka zawiera ścieżkę
dostępu do katalogu zawierającego poszczególne tematy. Użycie przycisku spowoduje
wyświetlenie okna, które pozwoli Ci wskazać inny katalog, z którego Opus będzie czerpał
tematy.
● Tworzenie własnych „tematów”
Aby stworzyć własny temat, musisz wybrać potrzebne Ci ustawienia środowiska
Opusa. Potem wystarczy zapisać temat pod dowolną nazwą. Innymi słowy, zapamiętać
możesz cały wygląd programu, który utworzyłeś. Po wykonaniu tych czynności możesz z
łatwością zmieniać właściwości wyglądu pulpitu przy użyciu opcji „Load Theme”. W
razie, gdy chcesz komuś skopiować swój temat, musisz skorzystać z opcji „Build Theme”.
Standardowo Opus zapisuje wyłącznie odwołania do plików z dźwiękiem oraz grafiką.
Nie wykonuje natomiast wielu kopii tej samej grafiki, nawet jeśli jednego pliku używa
kilka różnych tematów. Powoduje to oszczędność miejsca na dysku. Jeśli jednak będziesz
chciał przenieść swój temat np. do komputera kolegi, wszystkie omawiane pliki muszą
zostać skopiowane razem z tematem. W innym przypadku nie zostanie on prawidłowo
wyświetlony. Na szczęście nie musisz tego robić ręcznie. Należy skorzystać z opcji
„Build Theme”. Możesz jej używać także wtedy, gdy chcesz zachować dany temat w
archiwum wraz ze związanymi z nim plikami.
● Zapis „tematu”
Aby zapisać stworzony temat, musisz użyć opcji „Save Theme”. Pamiętaj, że ten
sposób zapisu jest dobry tylko wtedy, gdy plik będzie przeznaczony do Twojego własnego
użytku. Gdybyś chciał przenieść temat do innego komputera, cały czas używaj opcji
„Build Theme”. W katalogu, gdzie przechowujesz tematy (standardowo „D5THEMES:”)
utworzy ona kolejny katalog, do którego skopiuje niezbędne pliki.
149
● Konwersja „tematów”
Tematy systemów Windows 95 i Windows 98 można wykorzystywać w Opusie.
Ich mechanizm nie jest jednak w pełni zgodny z rozwiązaniem przyjętym w programie.
Dlatego musisz skorzystać z opcji przekształcającej plik z Windows na zrozumiały dla
Amigi. Do konwersji przeznaczone jest polecenie o nazwie „Convert Theme”. W
najprostszy sposób można go użyć w oknie przeznaczonym do uruchamiania poleceń
AmigaDOS, czyli wybierając opcję „Wykonaj polecenie” z menu górnego „Opus”.
Zamiast tego, możesz również nacisnąć kombinację klawiszy PRAWA AMIGA oraz E.
Pamiętaj, aby nazwę polecenia „ConvertTheme” rozpocząć znakiem „+”, czyli razem
powinno wyglądać to tak: +ConvertTheme. Jeśli masz zamiar przekształcać wiele
plików zawierających tematy Windows, najlepiej stwórz odpowiednią opcje w menu
użytkownika lub przycisk, który będzie uruchamiał polecenie „ConvertTheme”. Pozwoli
Ci to na wygodniejszą i szybszą pracę.
Bezpośrednim skutkiem użycia polecenia jest wyświetlenie okna, w którym
możesz wybrać plik z systemu Windows zawierający ustawienia tematu. Będzie on miał
rozszerzenie „.theme”. Po wybraniu pozycji na liście, skorzystaj z przycisku „OK”. Na
ekranie pojawi się kolejne okno, tym razem przeznaczone do wybrania nazwy pliku
zawierającego temat zgodny ze standardami Opusa. Najpierw jednak wybierz przycisk
oznaczony jako „Wolumeny” (ang. „Volumes”), a następnie pozycję „D5THEMES:”.
Następnie w ramce „Plik” wpisz nazwę Twojego tematu. Może być to dowolny tekst,
niekoniecznie zgodny z oryginalną nazwą pliku. Po zakończeniu tych zabiegów wybierz
przycisk „OK”. Teraz możesz już załadować przekształcony temat korzystając z opisanej
wcześniej opcji „Load Theme”.
Zwróć uwagę, że polecenie „ConvertTheme” nie powoduje skopiowania na dysk
plików zawierających grafikę oraz dźwięk związanych z tematem. Jeśli będą potrzebne,
Opus zażąda włożenia dyskietki lub płyty CD albo po prostu nie załaduje potrzebnych
danych. Aby tego uniknąć wystarczy, że po przekształceniu i załadowaniu tematu użyjesz
opcji „Build Theme”. Skopiuje ona odpowiednie pliki na dysk, podobnie jak przy
tworzeniu własnych tematów.
150
KORZYSTANIE Z PULPITU
Pulpit Opusa może być wykorzystany jako miejsce tymczasowego
przechowywania danych. Możesz na niego przenieść dowolny plik lub katalog. Aby
jednak było to możliwe, powinieneś wybrać opcję „Środowisko” (ang. „Environment”) z
menu „Ustawienia”. Pojawi się okno, które z lewej strony zaopatrzone będzie w listę
napisów. Znajdź na niej napis „Pulpit” (ang. „Desktop”), a potem najedź na niego
wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz. W ten sposób wyświetlisz odpowiednią
stronę ustawień:
W dolnej części okna odszukaj znacznik opisany jako „Menu aktywne” (ang.
„Popup Enabled”). Jeżeli nie będzie zakreślony, najedź na niego wskaźnikiem i naciśnij
lewy klawisz myszki. Spowoduje to włączenie specjalnego menu, które pozwoli dokonać
operacji kopiowania lub przenoszenia danych na pulpit. Upewnij się, że na przycisku
cyklicznym umieszczonym poniżej znajduje się napis „Żadne” (ang. „None”). W
przeciwnym razie wybierz kilkakrotnie przycisk, aż napis pojawi się na nim. Następnie
skorzystaj z przycisku „Użyj” lub „Zapisz”, które znajdują się w dolnej części okna.
Aby zobaczyć jak działają wybrane ustawienia, otwórz nowy lister i najedź
wskaźnikiem myszki na dowolną pozycję. Następnie przesuń ją za pomocą wskaźnika
myszki i „wrzuć” w puste miejsce na pulpicie. Możesz tak postąpić niezależnie od tego,
czy lister wyświetla nazwy czy ikony – obsługa jest identyczna. Na skutek Twojego
działania pojawi się dodatkowe menu, które zawiera opcje: „Wyjmij” (ang. „Create leftout”), „Skopiuj na pulpit” (ang. „Copy to Desktop”), „Przenieś na pulpit” (ang. „Move to
Desktop”) oraz „Poniechaj” (ang. „Cancel”). Ich funkcje są zgodne z oznaczeniami. Po
przeniesieniu pliku lub katalogu, jego ikona automatycznie pojawi się na pulpicie. Nie
musisz w żaden sposób zapamiętywać jej położenia, zostanie to wykonane automatycznie.
151
Jeśli natomiast będziesz chciał usunąć ikonę z pulpitu, skorzystaj z opcji „Skasuj”, która
znajduje się w menu o nazwie „Ikonki”. W takiej sytuacji, zwróć uwagę na to, czy
posiadasz kopię kasowanych danych. Opus przed wykonaniem operacji kasowania
wyświetli okno ostrzegawcze, z prośbą o potwierdzenie.
Omówiony sposób przenoszenia danych na pulpit jest uniwersalny, Jednak w
przypadku większych ilości plików, może być niewygodny. Dlatego ustawienia
środowiska Opusa pozwalają na rezygnację z menu. Przeznaczony jest do tego omawiany
wcześniej przycisk cykliczny o nazwie „Działanie” (ang. „Default Action”). Pozwala
zdecydować, jaka czynność ma być wykonana automatycznie z danymi „wrzuconymi" na
pulpit. Jeśli na przycisku znajduje się napis „Żadne” (ang. „None”), wówczas program za
każdym razem będzie wyświetlał menu. Dalsze możliwe napisy na przycisku pokrywają
się z opcjami menu. Jeżeli wybierzesz opcję inną niż „Żadne”, Opus zamiast wyświetlić
menu wykona czynność, na którą wskazuje napis.
Istnieje jeszcze jeden sposób kopiowania danych na pulpit. Aby z niego
skorzystać musisz mieć ustawioną dodatkową opcję w ustawieniach środowiska. W tym
celu wywołaj ponownie okno „Środowisko”, a z listy wybierz napis „Opcje listera”. Teraz
znajdź napis „Menu ruchome akt. dla listy plików”. Jeśli znacznik umieszczony po lewej
stronie nie jest zakreślony, najedź na niego wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz.
Potem wybierz przycisk „Użyj” lub „Zapisz”. Spowoduje to wyświetlanie menu
aktywnego dla każdej pozycji listera po najechaniu na tę pozycję i przytrzymaniu prawego
klawisza myszki. Pamiętaj, że lister musi się znajdować się w trybie wyświetlania
zawartości jako listy nazw, a nie ikon.
GRAFIKA PODCZAS STARTU SYSTEMU
Opus może wyświetlać grafikę podczas startu systemu. Aby to spowodować
wystarczy, że wykonasz poniższe czynności:
①
Otwórz nowy lister i znajdź w nim urządzenie systemowe o nazwie „DOpus5:”.
Po wyświetleniu zawartości - znajdź pozycję (katalog) o nazwie „WBStartup”. Najedź na
nią wskaźnikiem i dwukrotnie szybko naciśnij lewy klawisz myszki. Pojawią się dwie
pozycje - „Opus5_Startup” oraz „Opus5_Startup.info”.
152
②
Najedź wskaźnikiem myszki na „Opus5_Startup.info” i – tak jak poprzednio –
dwa razy szybko naciśnij lewy klawisz. Powinno pojawić się okno „Informacje”. Znajdź
w nim przycisk oznaczony jako „Nowy” - znajduje się po lewej stronie okna. Na liście o
nazwie „Parametry:” powinien pojawić się niebieski pasek.
③
Teraz najedź wskaźnikiem myszki na ramkę umieszczoną na samym dole okna
(nad przyciskiem „Poniechaj”) i naciśnij raz lewy klawisz. W ramce powinien pojawić się
kursor (czyli mały pomarańczowy kwadrat).
④
Wpisz: STARTUP_PIC= i dalej pełną ścieżkę dostępu do pliku zawierającego
grafikę, np. STARTUP_PIC=Work:Obrazki/Amiga.IFF.
⑤
Naciśnij klawisz ENTER, a następnie wybierz przycisk „Zapisz”.
Odtąd Twój Opus będzie wyświetlał wskazaną grafikę podczas uruchamiania.
Może się to podobać szczególnie w sytuacji, gdy Twój system uruchamia się dłuższą
chwilę.
USTAWIENIA PULPITU
Pulpit Opusa zawiera bardzo wiele udogodnień. Większość z nich możesz
kontrolować za pomocą ustawień znajdujących się w oknie „Środowisko” (ang.
„Environment”). Za ich pomocą możesz łatwo dostosować działanie pulpitu do swoich
potrzeb. Część tych ustawień już omówiliśmy, opiszemy teraz pozostałe możliwości.
153
● Ustawienia ikonifikacji Opusa
Opus po ikonifikacji jest przedstawiony na ekranie jako sama listwa tytułowa
okna. Domyślnie znajduje się na niej aktualna data oraz godzina. Możesz spowodować, że
informacje te nie będą wyświetlane. W tym celu na liście okna „Środowisko” wybierz
pozycję „Ikonifikacja”. Zobaczysz stronę o takim samym tytule. Wyłącz znacznik o
nazwie „Zegarek”.
Zikonifikowany Opus może w ogolę nie być pokazywany. Za tę funkcję
odpowiada znacznik o nazwie „Klawisze wywołujące”. Jego wybranie spowoduje, że
powrót ze stanu zikonifikowanego nastąpi po naciśnięciu kombinacji klawiszy wpisanej w
ramce znajdującej się poniżej, o nazwie „Wywołanie”. Pamiętaj, że klawisze specjalne,
takie jak ALT, DEL czy HELP, mają także przyporządkowane swoje nazwy, choć nie są z
nimi powiązane żadne litery.
Kolejną możliwością jest przedstawienie zikonifikowanego Opusa jako tzw.
„app-ikony” lub pozycji „app-menu”. Opcja pierwsza polega na klasycznym wyświetleniu
ikony Opusa na pulpucie Workbencha. „App-menu” to funkcja, dzięki której
zikonifikowany Opus znajdzie się w menu górnym Workbencha o nazwie „Narzędzia”.
Jego nazwa zostanie wyświetlona jako kolejna pozycja tego menu, domyślnie zaraz za
funkcją „Wznów WB”. Wtedy zamiast wybierać ikonę Opusa na Workbenchu, należy
wybrać opcję „Directory Opus 5”, co pozwoli wrócić do pracy z programem.
Aby skorzystać z tej możliwości musisz włączyć znaczniki o nazwie „AppIcon
(tylko z WB)” lub „AppMenu (tylko z WB)”. Oczywiście korzystanie z obu funkcji będzie
możliwe tylko wtedy, gdy jednocześnie z Opusem będzie uruchomiony Workbench. W
przeciwnym razie zarówno ikona, jak i opcja menu nie będą mogły zostać wyświetlone.
Jeżeli uruchamiasz Opusa na Workbenchu, opcje tę będą od razu działać prawidłowo. W
przypadku, gdy Opus zastępuje Twojego Workbencha, ten drugi domyślnie nie jest
uruchamiany, dlatego musisz go wywołać za pośrednictwem samego Opusa. Możesz to
zrobić na przykład za pomocą wpisania polecenia LOADWB_OLD w oknie „Wykonaj
polecenie”.
Zwróć uwagę, że jeśli Opus uruchomiony jest na ekranie Workbencha, oba
pulpity znajdą się „jeden na drugim” - na tym samym ekranie. Dlatego po wyświetleniu
Workbencha, Opus może być nim zasłonięty. Wybierz wtedy opcję „Okno WB jako tło” z
154
menu górnego o nazwie „Workbench” i zmniejsz powstałe w ten sposób okno. Uzyskasz
dostęp do pulpitu Opusa. Podobnie możesz również zrobić podczas pracy w Opusie. Jeśli
wybierzesz opcję „Okno Opusa jako tło” z menu górnego „Opus” - sytuacja będzie
analogiczna, lecz dotyczyć będzie oczywiście pulpitu Opusa. Reasumując, jeśli wykonasz
obie omówione operacje, będziesz mieć uruchomione oba niezależne pulpity, każdy w
oddzielnym oknie - o nazwach „Workbench” i „Directory Opus”. Funkcja ta może być
niekiedy wygodna, choć pamiętaj, że zabiera większą ilość pamięci. Ponadto Opusa
zawsze wyłączysz później bez przeszkód, natomiast Workbench może nie pozwolić na
zakończenie swojej pracy ze względu na pracujące w tle programy.
USTAWIENIA LOKALIZACJI
Lokalizacja to inaczej ustawienia języka używanego przez system operacyjny i
uruchamiane programy. Większość funkcji z nią związanych dokonujesz za pomocą
systemowego programu preferencyjnego o nazwie „Locale”. Opus oferuje Ci dodatkowe
ustawienia na stronie „Lokalizacja”:
● Format daty
Umożliwia wyświetlenie zegara oraz daty na listwie tytułowej ekranu Opusa.
Poniżej napisu „Format daty” znajdziesz cztery znaczniki pozwalające wybrać różne
sposoby wyświetlania. Obok każdego (w nawiasie) widoczna jest przykładowa data
przedstawiona sposobem, który uruchamia umieszczony obok znacznik. Dzięki temu od
razu wiesz jakie ma działanie dana opcja.
● Ustawienia różne
Opcje opisane zbiorczo jako „Ustawienia różne” pozwalają decydować o kilku
dodatkowych funkcjach programu. Pierwszą jest „Zegar 12-godzinny”, którego wybranie
- wtedy pole będzie zakreślone - spowoduje zamianę sposobu wyświetlania godziny z 24na 12-godzinny. Jeśli chcesz przywrócić poprzedni format, wyłącz ten znacznik.
Możesz także spowodować, aby liczby przedstawiane przez Opusa w listerach
lub na listwach tytułowych miały kropki oddzielające wartości tysięcy od setek (np.
1.000, 1.000.000 itd.). Jest to przydatne m.in. przy porównywaniu wielkości plików
wyrażonych w bajtach, gdyż rozmiary poszczególnych pozycji są bardziej czytelne.
155
Szczególnym ustawieniem jest opcja „Używaj substytutów nazw”. Jeśli ją wyłączysz,
niektóre opisy dat w listerach takie jak „Dzisiaj”, „Wczoraj” czy „Poniedziałek” będą
zastępowane konkretnymi datami. Funkcja ta może Ci się użyteczna jeśli chcesz
ujednolicić oznaczenia dat w listerach.
● Ustawienia trybu wyświetlania
Opus pozwala ustawiać tryb wyświetlania ekranu, na którym pracuje. Oznacza
to, że możesz decydować o takich kwestiach jak rozdzielczość ekranu czy ilość
dostępnych kolorów. Sytuacja jest najbardziej klarowna, gdy uruchomiłeś Opusa na
ekranie Workbencha. Jest to również domyślna sytuacja, jeśli Opus jest zainstalowany tak,
by w pełni zastąpił Workbencha. Wówczas większość ustawień znajdujących się na
stronie „Tryb wyświetlania”, jest niedostępna, a parametry ekranu można kontrolować za
pomocą programu „ScreenMode”, który znajduje się w katalogu „Prefs” na dysku
systemowym. Aktywna jest tylko lista zawierająca nazwy aktualnie dostępnych trybów
wyświetlania. Znajdziesz na niej dwie specjalne pozycje: „Workbench:Użyj” oraz
„Workbench:Powiel”. Wybranie pierwszej z nich powoduje wyświetlanie Opusa na
ekranie Workbencha. Druga działa w ten sposób, że program zostanie uruchomiony na
oddzielnym ekranie o analogicznych parametrach do Workbencha. Każde inne ustawienie
spowoduje wyświetlenie Opusa na jego własnym ekranie w wybranym trybie
wyświetlania. Pozostałe ustawienia strony „Tryb wyświetlania” są identyczne z funkcjami
systemowych preferencji „ScreenMode”. Ramki o nazwie „Szerokość” i „Wysokość”
pozwalają wpisywać własne rozmiary ekranu. Może być to przydatne, gdy standardowe
tryby wyświetlania nie odpowiadają Twoim potrzebom.
Pamiętaj, że jeśli chcesz wpisać nietypowe wartości, musisz wyłączyć znaczniki
opisane jako „Standard”. Nieco niżej znajdziesz suwak „Kolory”. Za jego pomocą możesz
ustawić ilość kolorów możliwych do wyświetlenia na ekranie. Nieznanym na Workbenchu
ustawieniem jest ramka „Czcionka”. Znajdujący się obok niej przycisk uruchomi okno
wyboru kroju czcionki, która stanie się domyślnym krojem używanym przez ekran Opusa.
Opcja ta działa tylko wtedy, gdy program jest uruchomiony na własnym ekranie, w
przeciwnym razie czcionki są uzależnione od ustawień systemowego programu
preferencji „Font”.
156
● Ustawienia palety kolorów (strona „Paleta”)
Opus pozostawia pod kontrolą do szesnastu kolorów z palety barw aktualnego
ekranu. Pierwsze cztery oraz ostatnie cztery kolory są używane przez system operacyjny
do wyświetlania takich elementów jak okna, ramki i przyciski. System nie ustawia jednak
żadnych z góry określonych kolorów, poza pierwszymi czterema lub ośmioma. To, że na
ekranie widać różnokolorowe elementy jest zasługą uruchomionych programów, które
przydzielają sobie same odpowiednie kolory w miarę potrzeb podczas pracy. Za pomocą
Opusa możesz samodzielnie ustawić potrzebne Ci kolory na stałe. Wówczas będziesz
zawsze pewien, że ekran będzie używał określonego koloru do wyświetlenia wybranych
elementów. Pamiętaj jednak, że Twoje własne kolory będziesz mógł określić tylko wtedy,
gdy uruchomisz Opusa na ekranie w przynajmniej szesnastu kolorach.
Może także zdarzyć się sytuacja, w której za pomocą ustawień palety nie
będziesz mógł wybrać żadnego koloru. Oznacza to, że uruchomiłeś programy, które cały
czas używają wszystkich kolorów z dostępnej palety barw. Siłą rzeczy żaden kolor nie
pozostaje wtedy wolny. W takim przypadku dobrym rozwiązaniem jest wyłączenie
zbędnych programów lub zwiększenie ilości kolorów na ekranie przez wybór innego
trybu wyświetlania.
Jeżeli Opus nie będzie miał możliwości przydzielenia kolorów bez szkody dla
innych programów, może spowodować to niepożądane skutki w wyświetlaniu niektórych
elementów. Jeżeli korzystasz z większej ilości kolorów niż 256 (8-bitów), zwykle nie ma
konieczności ustawiania własnych. Dotyczy to przede wszystkim posiadaczy kart
graficznych, które pozwalają ustawić tryb o ilości kolorów 32 tys. (15-bitów), 65 tys. (16bitów) lub 16,7 mln (24-bity).
157
● Ustawienia różne
W innych programach niż Opus zdarza się, że jeśli chcesz skorzystać z przycisku
lub innego pola znajdującego się w oknie, musisz wcześniej je uaktywnić. W tym celu
trzeba najechać wskaźnikiem na wybraną opcję i dwa razy nacisnąć lewy klawisz. Za
pierwszym razem okno staje się aktywne, a dopiero za drugim uruchamiasz opcję. W
Opusie istnieje możliwość uaktywniania przycisków znajdujących się w panelach lub
Menu Start bez wcześniejszego uaktywniania okna. Możesz jednak przywrócić
standardową sytuację. W tym celu musisz wyłączyć znacznik opisany jako „Przyciski
myszki zawsze aktywne”. Znajdziesz go na stronie „Różne”. Inne ustawienia tej strony
pozwalają spowodować, aby Opus nie prosił o potwierdzenie chęci wyłączenia go. Taką
sytuację możesz spowodować przez wybranie (czyli zakreślenie) znacznika o nazwie
„Kończ pracę bez potwierdzania”.
Możesz uruchomić specjalny sposób poszukiwania plików za pomocą listera.
Jeśli wyświetlisz katalog zawierający dużą ilość plików, może być Ci trudno znaleźć
właściwą pozycję. Wówczas naciśnij na klawiaturze klawisz z literą, od której rozpoczyna
się poszukiwana nazwa. Spowodujesz przewinięcie zawartości listera do pierwszej
pozycji rozpoczynającej się od tej litery. Tak jest znacznie łatwiej. Możesz jednak jeszcze
bardziej usprawnić swoją pracę. Wybierając na stronie „Różne” znacznik „Wybieranie
plików z klawiatury” otworzysz sobie możliwość wpisywania dowolnej ilości liter, od
których rozpoczyna się nazwa pliku. Zawartość listera będzie przewijana do pierwszej
pozycji zawierającej wpisaną nazwę lub jej fragment. W podobny sposób możesz
wyświetlać nazwy katalogów, musisz jednak jednocześnie trzymać klawisz SHIFT.
Kolejną możliwością, standardowo włączoną jest „Rozpoznawanie typów
plików”. Opcja ta musi być aktywna jeśli chcesz, aby program pokazywał okno
pozwalające znajdować opisy typów plików odpowiadające nowym, nieznanym danym.
W przeciwnym razie zostanie jedynie wyświetlona zawartość pliku. Mechanizm
rozpoznawania danych przez Opusa omówiliśmy w rozdziale „Typy plików”.
Dzięki ustawieniom „Różne” możesz również przyspieszyć nieco wyświetlanie
okien Opusa. Pozwala na to znacznik o nazwie „Thin Gadget Borders”. Jego funkcja
polega na tym, że wyświetla wszystkie przyciski używając cienkich ramek. Pozwala do
niejednokrotnie przyspieszyć wyświetlanie okien, co może być ważne, jeśli nie posiadasz
karty graficznej, a chcesz używać ekranu z większą ilością kolorów (np. 128).
158
Kolejne opcje to ustawienia szybkości wyświetlania pod-menu. Masz możliwość
podania czasu opóźnienia w jednostkach odpowiadających pięćdziesiątym częściom
sekundy. Pod-menu pojawi się po tym czasie. Odpowiednią liczbę pozwala wpisać ramka
opisana jako „Popup Delay”. Możesz również ustawić maksymalną ilość pozycji menu
związanego z plikami i katalogami w obrębie listera. Chodzi o opcje, które zostaną
dodane po wybraniu funkcji „Otwórz używając”. Do tego celu służy ramka o nazwie
„Maximum 'Open With' Entries”.
Najciekawszym ustawieniem strony „Różne” jest możliwość wybierania, jakie
napisy mają pojawić się na listwie tytułowej Opusa. Do ich wybierania przeznaczona jest
ramka znajdująca się w dolnej części okna - „Custom Screen Title”. Na listwie tytułowej
pojawi się tekst, który w niej wpiszesz. Do tekstu możesz wstawiać różne wartości, jak
np. rozmiar wolnej pamięci czy wersję Twojego systemu operacyjnego. Służy do tego
mały przycisk, który znajduje się obok ramki, po lewej stronie. Aby umieścić na listwie
odpowiednią wartość należy podać tzw. znaki specjalne, czyli litery lub ich kombinacje
odpowiadające konkretnym informacjom. Gdy wybierzesz przycisk widoczny obok ramki
„Custom Screen Title”, na ekranie pojawi się okno, w którym wyświetlony zostanie opis
znaków specjalnych (czyli kodów), jak na następnej ilustracji:
Po lewej stronie widać listę znaków, a po prawej – ich objaśnienia. Jeśli
wybierzesz dowolną pozycję, a potem skorzystasz z przycisku „Ok”, znak zostanie
automatycznie wstawiony w ramce tam, gdzie znajduje się kursor. Możesz wstawiać wiele
kodów i tym razem nie muszą być one oddzielone znakiem SPACJI, choć Opus domyślnie
wstawia odstęp po wybraniu każdego znaku. Wśród wielu możliwości ciekawostką jest
możliwość przedstawiania faz księżyca (opcja „%pm”).
159
Możesz także stosować dodatkowe znaki wpływające na styl wyświetlania ilości
pamięci, które nie są ujęte w widocznym oknie. Pamiętaj, że w tym przypadku ważna jest
pisownia małymi lub WIELKIMI literami. Do dyspozycji masz następujące możliwości:

k - ilość pamięci będzie pokazywana w kilobajtach, zamiast w bajtach, a
część ułamkowa będzie pomijana, na przykład: %ffk

K - ilość pamięci będzie pokazywana w kilobajtach, zamiast w bajtach,
natomiast część ułamkowa zostanie przedstawiona w zaokrągleniu do jednego
miejsca po przecinku, na przykład: %fmK

m - ilość pamięci będzie pokazywana w megabajtach, zamiast w bajtach,
bez części ułamkowej, na przykład: %ffm

M - ilość pamięci będzie pokazywana w megabajtach, zamiast w bajtach,
część ułamkowa zostanie przedstawiona w zaokrągleniu do jednego miejsca po
przecinku, na przykład: %fmM

S - „inteligentny” sposób przedstawiania pamięci, w zależności od jej ilości
pokazywana będzie automatycznie w bajtach, kilobajtach lub megabajtach, a
część ułamkowa w zaokrągleniu do jednego miejsca po przecinku



s – jak wyżej, lecz część ułamkowa zostanie odrzucona
% - program będzie pokazywał, jaki procent pamięci jest wolny
%cs – pokazuje ilość wolnej pamięci na karcie graficznej pracującej pod
kontrolą pakietu „Picasso96” lub „CyberGraphX”.
KLAWISZE WYWOŁUJĄCE
Opusa możesz obsługiwać nie tylko myszką. Wszystkie jego funkcje działają za
pomocą klawiatury. Być może zauważyłeś, że niektóre litery w wyrazach stanowiących
opis przycisków są podkreślone. Wybranie klawiszy z takimi literami powoduje efekt
identyczny jak wybranie przycisku za pomocą myszki. W podobny sposób możesz
obsługiwać menu. Po prawej stronie nazwy każdej opcji znajdziesz literę oraz stylizowany
znak „A”. Oznacza to, że jeżeli naciśniesz klawisz PRAWA AMIGA oraz tę literę,
osiągniesz taki sam efekt, jak wybranie danej pozycji menu.
160
Program pozwala także na dodawanie własnych funkcji uruchamianych za
pomocą klawiszy lub ich kombinacji. Nic nie stoi na przeszkodzie abyś używał
kombinacji klawiszy zamiast np. paneli przycisków. Do zarządzania ustawieniami takich
funkcji przeznaczone jest specjalne okno, które pojawia się po wybraniu opcji „Klawisze
wywołujące” z menu górnego „Ustawienia”.
Główną część okna zajmuje lista funkcji przypisanych do kombinacji klawiszy.
Napisy po lewej stronie to nazwy nadawane przez użytkownika, natomiast napisy po
prawej są kombinacjami klawiszy, które odpowiadają przypisanym nazwom. W
połączeniu nazywane są „klawiszami wywołującymi” lub „skrótami klawiaturowymi”.
Kombinacje klawiszy mogą być „globalne” albo „lokalne”. Do pierwszych możesz mieć
dostęp nie tylko pod Opusem, lecz w całym systemie operacyjnym. Drugie działają tylko
wtedy, gdy aktywnym programem jest Opus. Do ustawiania charakteru kombinacji
przeznaczony jest znacznik umieszczony w dolnej części okna, opisany jako „Wywołanie
globalne”. Aby był aktywny na liście najpierw musi zostać wybrana pozycja.
● Edycja istniejących klawiszy wywołujących
Klawisze wywołujące mają przypisane określone funkcje. Jeśli na widocznej
liście masz zdefiniowane kombinacje, możesz zmieniać ustawienia poszczególnych
pozycji. Wystarczy najechać na nazwę wskaźnikiem myszki i dwukrotnie szybko nacisnąć
lewy klawisz. Spowoduje to uruchomienie edytora funkcji, którego obsługa jest
szczegółowo opisana w rozdziałach „Typy plików” oraz „Opus i AmigaDOS”.
161
● Tworzenie nowych klawiszy wywołujących
Aby utworzyć własną kombinację klawiszy i przypisać do niej funkcję, musisz
wybrać przycisk „Dodaj”, a potem wpisać nazwę w ramce umieszczonej pod listą
„Elementy”. Następnie naciśnij klawisz ENTER, a okno edytora funkcji zostanie otwarte
automatycznie. Za jego pomocą definiujesz zarówno kombinację klawiszy, jak i funkcję
do wykonania. Zwróć uwagę, że nie musisz pamiętać wyrazów, które zastępują klawisze
specjalne takie jak SHIFT, HELP, ALT itp. Wystarczy, że naciśniesz konkretny klawisz,
podczas gdy w ramce będzie znajdował się kursor. Odpowiednie określenie zostanie
wstawione automatyczne.
● Zarządzanie utworzonymi wywołaniami
Do zarządzania kombinacjami przeznaczone są przyciski umieszczone poniżej
przycisku „Dodaj”. Są one następujące:

Wstaw - wywołuje efekt podobny jak opcja „Dodaj”, tyle że wstawia nową
pozycję przed aktualnie zaznaczoną na liście, a nie na jej końcu

Powiel - tworzy dokładną kopię zaznaczonej pozycji wraz z ustawieniami
okna „Edycja funkcji”. Kopia jest umieszczana na końcu listy.


Skasuj – jego działanie polega na usunięciu z listy zaznaczonej pozycji.
Edytuj - wywołuje taki sam efekt jak „dwuklik” na pozycji. Aby użyć
przycisku „Edytuj” musisz najpierw zaznaczyć na liście interesującą Cię pozycję.
Okno „Klawisze wywołujące” jest także wyposażone we własne menu górne.
Dostępne w nim opcje są typowymi funkcjami, które umieszczone są w wielu programach
dla Amigi. Menu zawiera następujące pozycje:
● Menu „Projekt”

Nowy - po wywołaniu tej opcji ustawienia wszystkich klawiszy zostaną
usunięte. Wcześniej jednak zwykle pojawi się okno z następującą informacją:
162
Aktualne przypisanie klawiszy ("hotkeys") zostało
zmienione. Czy chcesz je zapisać?
Możesz wybrać przycisk „Zapisz”, aby zapisać aktualne ustawienia na
dysku albo „Skasuj”, aby je usunąć. Jak zwykle aby zrezygnować wybierz
funkcję „Poniechaj”

Otwórz - pozwala załadować ustawienia klawiszy z dysku. Możesz
bowiem zapisywać całe ustawienia w wielu plikach i wymieniać je w razie
potrzeby.

Zapisz oraz Zapisz jako – obie pozycje umożliwiają zapisywanie ustawień
klawiszy w formie pliku na dysku. Dzięki „Zapisz jako” możesz za każdym
razem zdecydować o nazwie pliku, „Zapisz” powoduje natomiast zapisanie
ustawień w tym pliku, z którego je załadowano. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy
chcesz zapisać nowe ustawienia, które jeszcze nie zostały zapamiętane na dysku.
Wtedy działanie obu funkcji będzie identyczne.

Skończ - pozwala wyłączyć okno „Klawisze wywołujące”.
● Menu „Edycja”

Ustawienia standardowe – daje możliwość przywrócenia domyślnych
ustawień wybranych przez autorów Opusa. Funkcja ta może być przydatna, np.
gdy popełniłeś błąd przy obsłudze programu i nie wiesz jak odwrócić działanie.
Po załadowaniu ustawień „standardowych” możesz mieć pewność, że wszystkie
funkcje będą działać prawidłowo, choć możliwe, że będziesz chciał na nowo
zmodyfikować niektóre opcje.

Ustawienia ostatnio zapisane - pozwala przywrócić ustawienia sprzed
ostatnich zmian, które nie zostały jeszcze zapisane na dysku.

Anuluj zmiany ustawień – zgodnie z nazwą opcja ta anuluje wszystkie
wprowadzone zmiany. Przywraca taki stan, jaki zastałeś po pierwszym
uruchomieniu okna „Klawisze wywołujące”.
163
SKRYPTY
Opus pozwala przypisać dowolne funkcje różnym zdarzeniom, czyli operacjom,
które mogą zostać wykonane, np. włożenie dyskietki do stacji. Umożliwia to okno
„Skrypty”, z którego możesz skorzystać przez wybranie opcji o tej samej nazwie
znajdującej się w menu „Ustawienia”. Okno jakie się pojawi jest bardzo podobne do okna
edycji klawiszy wywołujących.
Tutaj także główną część zajmuje lista, lecz dotyczy możliwych zdarzeń. Nie
możesz zmieniać jej zawartości, gdyż ilość i rodzaj zdarzeń jest ściśle określona przez
autorów programu. Masz możliwość natomiast skorzystać z przycisku „Edytuj” (lub
dokonać „dwukliku” na wybranej pozycji), dzięki czemu będziesz mógł powiązać
konkretne funkcje ze zdarzeniem na liście. Na ekranie pojawi się standardowy edytor
funkcji, który opisaliśmy szczegółowo w rozdziałach „Opus i AmigaDOS” oraz „Typy
plików”. Jego obsługa jest analogiczna z tą różnicą, że związany jest z obsługą zdarzeń
Opusa.
164
PRACA Z IKONAMI
165
166
Ikony są specjalnym rozwiązaniem przyjętym przez twórców wielu systemów
operacyjnych, w tym oczywiście systemu Amigi. Stanowią reprezentację graficzną plików
i katalogów znajdujących się na nośnikach danych takich jak dyskietka, dysk twardy czy
płyta CD. Pozwalają uruchamiać programy oraz używać wszelkiego rodzaju innych
danych. Zawierają także niektóre informacje o rodzaju danych zapisanych na dysku lub
określonych funkcjach programów.
W trakcie przeglądania zawartości dysków na Workbenchu domyślnie
wyświetlane są tylko ikony. Rozwiązanie to przyczynia się do większego porządku na
dysku i pozwala użytkownikom mniej zaawansowanym nie przejmować się natłokiem
informacji w oknach. W sensie technicznym w systemie Amigi ikony są także plikami,
jednak szczególnego rodzaju. Mają znaczenie głównie pomocnicze, choć mogą
jednocześnie wpływać znacząco na działanie funkcji programów. Aby jakakolwiek ikona
spełniała swoje zadanie, musi zostać połączona z innym plikiem. Może to zostać
wykonane na wiele sposobów, dzięki czemu ikony mają bardzo szerokie zastosowanie. Są
także niezwykle elastycznym i wygodnym rozwiązaniem.
W Opusie ikony nazywane są zdrobniale „ikonkami”. My jednak chcemy
posługiwać się oficjalną terminologią, dlatego będziemy mówić o „ikonach”. Oczywiście
oba określenia są wymienne.
● Okno „Informacje”
Opus, podobnie jak Workbench, pozwala na edycję danych każdej ikony. Służy
do tego nieco zmodyfikowane okno o nazwie „Informacje”. Wywołujemy je albo tak, jak
w Workbenchu: przez zaznaczenie ikony oraz wybranie opcji „Informacje” z menu
„Ikonki”, albo przez najechanie wskaźnikiem myszki na pozycję zawierają ikonę i
wywołanie menu aktywnego. Kiedy już menu znajdzie się na ekranie - możesz z niego
wybrać tę samą opcję, czyli „Informacje”.
Wygląd okna informacyjnego będzie różny w zależności od rodzaju (typu) ikony.
Najbardziej rozbudowana wersja zostanie wyświetlona w przypadku, gdy ikona będzie
typu „Narzędzie” (ang. „Tool”), czyli przeznaczona jest do reprezentowania programów.
W innych przypadkach okno „Informacje” będzie uboższe, ale zawsze zawierać będzie
część elementów znanych z ikon „Narzędzi”.
167
● Parametry ikony
Możesz – tak jak na Workbenchu - zmieniać tzw. „argumenty” ikon, które
nazywane są także „parametrami” lub „tooltypami” (ang. tooltype). Zawierają określone
ustawienia programu, które przekazywane są mu w trakcie uruchamiania przy użyciu
ikony. Zwróć uwagę na listę zaznaczoną na ilustracji:
Każda pozycja na liście oznacza jeden argument. Jeśli znajduje się w nawiasie,
oznacza to, że zostanie zignorowany przez program. Każdy argument może mieć
charakter przełącznika, wówczas znaczenie ma tylko to, czy parametr jest włączony czy
nie. Jeśli będzie ujęty w nawiasy - spowoduje to wyłączenie danej funkcji programu. Jeśli
nie będzie w nawiasach, spowoduje to wybranie określonego ustawienia. Przykładem
może być: EDIT. Istnieją jednak także argumenty, które mają konkretną wartość. W
takim przypadku wskazują na nią przez znak równości „=”, na przykład:
FILE=RAM:Disk.info. Jak łatwo się domyślić napis przed znakiem równości oznacza
nazwę argumentu, a po znaku - jego wartość. Może być ona zarówno liczbowa, jak i
tekstowa – zależy to od konkretnego argumentu. W ten sposób możesz łatwo
rozpoznawać rodzaj „tooltypów” ikon.
Przy wpisywaniu argumentów ikon trzeba zwrócić szczególną uwagę, gdyż jeśli
pomylisz nawet jedną cyfrę lub literę, może nie być on uwzględniony. To samo dotyczy
wszystkich znaków dodatkowych takich jak np. podkreślenie „_”. Parametry w
większości przypadków nie zawierają także odstępów (znaków SPACJI), co ma związek
ze sposobem ich rozpoznawania przez system operacyjny Amigi. Jeśli jednak zdarzy się
sytuacja, że wartość danego argumentu zawiera odstęp, należy go zachować.
168
Zauważ także, że możesz wygodnie pracować z wieloma oknami „Informacje”
wykorzystując „przenoszenie” elementów (ang. Drag-and-Drop). Jeżeli otworzysz dwa
okna, będziesz mógł łatwo przenosić myszką pozycje pomiędzy ich listami parametrów.
Wystarczy, że najedziesz wskaźnikiem myszki na pozycję zawierającą parametr i
naciśniesz lewy klawisz. Następnie (nie puszczając przycisku) przenieś wskaźnik myszki
wraz z „trzymaną” pozycją na listę w drugim oknie. Dzięki temu nie musisz przepisywać
zawartości, co jest szczególnie wygodne w przypadku dłuższych i bardziej
skomplikowanych argumentów, gdy łatwo o pomyłkę.
● Komentarz
Powyżej listy zawierającej argumenty (parametry) znajduje się ramka, która
pozwala odczytywać lub modyfikować komentarz. Może on np. opisywać, do czego
przeznaczona jest ikona lub plik, z którym jest związana. Nie ma wpływu na działanie
programu.
● Lokacja
Ramka opisana jako „Lokacja” zawiera ścieżkę dostępu wraz z nazwą programu,
na który wskazuje ikona. Oznacza to, że podwójne kliknięcie na ikonie spowoduje
uruchomienie tego właśnie programu.
● Data i czas ostatniej zmiany
Okno „Informacje” podaje również datę i godzinę ostatniej zmiany pliku
związanego z ikoną. Informacje te możesz odczytać obok napisu „Ostatnia zmiana:”,
który znajduje się w centrum okna.
● Atrybuty pliku
Możesz też odczytywać i zmieniać atrybuty pliku. Wiedza o tym fakcie przyda
Ci się przede wszystkim wtedy, gdy chcesz wykonywać różne operacje AmigaDOS.
Szczegółowe informacje o atrybutach znajdziesz w rozdziale pod tytułem „Opus i
AmigaDOS”.
169
Lista atrybutów pliku, z którym związana jest ikona znajduje się w prawym
górnym rogu okna „Informacje”. Możesz swobodnie włączać i wyłączać poszczególne
atrybuty poprzez najechanie na nazwę jednego z nich wskaźnikiem myszki i naciśnięcie
lewego klawisza. Jak zwykle wybrana pozycja zostanie zakreślona po lewej stronie nazwy
danego atrybutu. Oznacza to, że dany atrybut jest włączony.
● Grafika ikony
Każda ikona zawiera przede wszystkim grafikę, którą widać w oknach
zawartości katalogów, czyli w przypadku Opusa - w listerach. Jest ona wyświetlana w
specjalnym polu umieszczonym na lewo od listy atrybutów. Przedstawia dwie grafiki dla
każdej ikony. Domyślnie widać grafikę, która jest wyświetlana w oknach od razu po
odczytaniu zawartości. Jeśli najedziesz na nią wskaźnikiem myszki i naciśniesz lewy
klawisz, zobaczysz jak będzie wyglądała ikona „zaznaczona”. Wybranie w taki sposób
ikony jest analogiczne do podświetlenia nazwy pliku, gdy włączony jest tryb listy nazw.
Oczywiście okno „Informacje” pokazuje tylko wygląd grafiki. Aby korzystać z innych
funkcji musisz „zaznaczyć” ikonę w listerze. Działa to podobnie jak na Workbenchu.
Tak samo jak parametry, również grafikę możesz przenosić między
poszczególnymi ikonami. Wykonujemy to analogicznie jak poprzednio, lecz musisz
przenieść wskaźnik myszki z pola, gdzie widoczna jest grafika do takiego samego pola w
drugim oknie. Po wykonaniu tej operacji pojawi się dodatkowe menu, w którym aktywne
mogą być opcje „Copy Original Image”, „Copy NewIcons Image” oraz „Copy Both
Images”. Funkcje te oznaczają trzy sposoby wstawienia grafiki ikony. Wybranie
pierwszego spowoduje skopiowanie obrazu w standardowy sposób, w jaki system
operacyjny Amigi zapisuje ikony. Druga opcja oznacza skopiowanie grafiki zapisanej w
170
ikonie typu New Icons. Jest to specjalny rodzaj ikon, których grafika może być zapisana
obok standardowej, w jednym pliku. Omawiamy to szczegółowo w dalszej części
podręcznika. Opcja trzecia to możliwość skopiowania obu grafik. Opus stara się
rozpoznać rodzaj ikony i najczęściej do dyspozycji będziesz miał tylko jedną z
wymienionych opcji. Należy ją wybrać. Jeśli jednak kopiujesz ikonę, która daje
możliwość wybrania każdej opcji – wybierz „Copy Both Images”. Dzięki temu możesz
być pewien, że cała grafika ikony zostanie skopiowana. Nie zawsze jest to jednak
działanie pożądane, dlatego polecamy Ci lekturę części rozdziału „New Icons i Magic
WB”.
● Informacje dodatkowe
W lewym górnym rogu okna znajdziesz napisy „Bloków:” oraz „Bajtów:”.
Liczby znajdujące się obok oznaczają rozmiar, które zajmuje na dysku plik związany z
ikoną, wyrażony w bajtach lub tzw. „blokach”. Poniżej umieszczono ramkę opisaną jako
„Stos:”. Pozwala odczytywać i zmieniać rozmiar tzw. „stosu”, jaki zostanie przydzielony
programowi. Oba pojęcia są bezpośrednio związane z AmigaDOS, dlatego więcej na ich
temat przeczytaj w rozdziale „Opus i AmigaDOS”.
● Program
Ramka i przycisk o nazwie „Program:” zostaną umieszczone w oknie
„Informacje” tylko wówczas, gdy wybrana ikona, będzie typu „Projekt” lub „Dysk”. Takie
ikony reprezentują produkty działania innych programów. Mówiąc najprościej są to pliki
zapisywane przez poszczególne programy, np. teksty, dokumenty czy grafiki. Wybranie
przycisku umieszczonego obok napisu „Program:” spowoduje pokazanie okna wyboru, w
którym będziesz mógł określić jaki program ma być połączony z ikoną. Jeżeli chcesz, aby
dwuklik na ikonie spowodował automatycznie załadowanie programu, a do niego
Twojego pliku, musisz poprzedzić nazwę ścieżką dostępu. W naszym przykładzie na
poniższej ilustracji plik „LocalePL.guide” odczytywany jest przez systemową
przeglądarkę „MultiView”. Przeanalizuj zawartość ramek „Lokacja:” oraz „Program:”.
171
Przedstawione powyżej możliwości pokrywają się z funkcjami podobnego okna,
które można znaleźć na Workbenchu. Teraz zajmiemy się dodatkowymi funkcjami, które
ukryte są w kolejnym menu. Nie jest ono od razu widoczne, lecz trzeba je uruchomić. W
tym celu najedź wskaźnikiem myszki na grafikę ikony i naciśnij prawy klawisz.
● Edycja ikony
Menu, które pojawi się na ekranie, pozwala na zmianę wyglądu ikony. Jeżeli
czujesz w sobie talent grafika, możesz spróbować wprowadzić własne poprawki.
Wystarczy, że wybierzesz z menu opcję „Edit”. Spowoduje to uruchomienie edytora, do
którego zostanie automatycznie załadowana Twoja ikona.
Domyślnie uruchamiany jest systemowy edytor ikon o nazwie „IconEdit”. Nie
jest on jednak najbardziej wygodny, ani rozbudowany. Dlatego Opus daje możliwość
wyboru innego programu. Wiele podobnych edytorów znajdziesz na Aminecie, zaglądając
do katalogu „gfx”, a potem „edit”. Aby zmienić standardowy program skorzystaj z
kolejnej opcji „Pick Editor”. Spowoduje to pojawienie się okna, gdzie w specjalnej ramce
możesz wpisać nazwę programu (najlepiej wraz ze ścieżką dostępu). Dobrym przykładem
jest program „Iconian”.
172
Zwróć uwagę, że zgodnie z informacją wyświetloną w oknie, jeżeli korzystasz z
systemowego programu „IconEdit”, zakreślony musi zostać znacznik obok napisu „Send
AppMessage”. Ma to związek z funkcjonowaniem programu.
● Typ (rodzaj) ikony
Omawiane menu pozwala sprawdzić, jakiego typu jest ikona, dla której
wyświetliłeś okno „Informacje”. Typ - czyli rodzaj ikony - określają opcje umieszczone
poniżej pierwszej poziomej kreski licząc od góry menu. Obok jednej z opcji zawsze
widoczna będzie czarna kropka. Wskazuje ona na rodzaj ikony.
Ikona może mieć jeden z następujących typów:





Urządzenie
- przeznaczona dla dysków,
Katalog
- przeznaczona dla katalogów,
Narzędzie
- reprezentuje programy,
Projekt
- reprezentuje inne dane (np. dokumenty),
Śmietnik
- używana dla systemowego Kosza.
● Ramka i nazwa ikony
Starsze wersje systemu operacyjnego Amigi (do 3.1) wyświetlają domyślnie
ramki wokół grafik znajdujących się na ikonach. Aby się ich pozbyć trzeba skorzystać z
dodatkowego oprogramowania. Nowe wersje systemu (3.5, 3.9, 4.0, 4.1) pozwalają
włączać lub wyłączać ramki. Opus również został wyposażony w taką możliwość.
Możesz to zrobić dla każdej ikony oddzielnie za pomocą opcji „Ramka ikonki”.
Znajdziesz ją w oknie „Informacje”, gdy najedziesz wskaźnikiem na grafikę ikony (w
górnej części okna) i naciśniesz prawy klawisz myszki. Jest możliwe również ustawienie
tej funkcji dla wszystkich ikon na raz za pomocą ustawień „Środowisko”. Omawiamy to
szczegółowo pod koniec rozdziału. Podobnie możesz zdecydować o wyłączeniu nazwy
ikony. Służy do tego funkcja umieszczona poniżej opcji „Ramka ikonki” - oznaczona jako
„Nazwa ikonki”. Zwróć uwagę na to, że obie opcje są włączone wówczas, gdy obok
napisu znajduje się czarna kropka, a wyłączone - gdy kropki nie ma. Umieszczenie oraz
173
usunięcie kropki polega na najechaniu na opcję wskaźnikiem myszki oraz naciśnięciu
lewego klawisza. Schemat działania jest podobny jak przy znacznikach.
DODAWANIE IKON
DO PLIKÓW I KATALOGÓW
System operacyjny Amigi domyślnie wyświetla w oknach wyłącznie te pliki i
katalogi, które są zaopatrzone w ikony. Jedną z metod uzyskania większego porządku na
dysku może być zatem tworzenie ikon tylko dla niektórych danych. Ikona jest normalnym
plikiem, możesz ją bez problemu skasować. Plik lub katalog, do którego należała stanie
się niewidoczny, przynajmniej w trybie, w którym wyświetlane są tylko ikony. Działa to
identycznie zarówno w Opusie, jak i na Workbenchu.
Czasem jednak po usunięciu pliku zawierającego ikonę możesz chcieć ją
przywrócić. W takiej sytuacji najprostszym sposobem jest wykorzystanie innej ikony
zapisanej na dysku. Wymaga to wykonania wielu dodatkowych czynności i nie jest zbyt
wygodne. Dlatego Opus posiada narzędzie do automatycznego dodawania ikon do pozycji
zaznaczonych w listerze. Znajdziesz je w menu listera, które możesz wywołać przez
wybranie przycisku oznaczonego strzałką skierowaną w dół (na linii stanu listera).
Najpierw jednak musisz zaznaczyć pozycje, dla których chcesz dodać ikony. Po
pojawieniu się menu odszukaj w nim opcję „Dodaj ikonkę” (ang. „Add Icon”). Po jej
wybraniu menu zniknie, a dla wszystkich zaznaczonych pozycji zostaną automatycznie
utworzone ikony odpowiednich typów.
„NEW ICONS” I „MAGIC WB”
Pakiety „New Icons” oraz „Magic WB” to dwa najpopularniejsze na Amidze
systemy wyświetlania ikon. Ich instalacja powoduje automatyczną zmianę wyglądu ikon
Twoim systemie oraz dostosowanie palety kolorów na ekranie do nowej grafiki. „New
Icons” rozszerza dodatkowo funkcjonalność Workbencha, gdyż umożliwia ustawianie
szczegółowych parametrów pokazywania ikon za pomocą programu preferencyjnego
zapisanego w katalogu „Prefs” na dysku systemowym.
174
Ikony „Magic WB” mają charakterystyczny wygląd, inny niż standardowe ikony.
Ich sposób zapisu jest jednak typowy dla systemu operacyjnego Amigi. Inaczej sprawa
wygląda w przypadku ikon typu „New Icons”. Pakiet ten stosuje zupełnie nowy
mechanizm. Grafika ikon jest dopisywana do oryginalnego pliku ikony, dzięki czemu
możliwe jest wyświetlenie zarówno oryginalnego, jak i nowego wyglądu.
Opus wykorzystuje te możliwości. Zawiera dodatkowe opcje przy kopiowaniu
obrazów zawartych w ikonach, co omawialiśmy wcześniej. Pozwala również ustawiać
szereg parametrów „nowych ikon”. Zostało to opisane w części rozdziału pod tytułem
„Ustawienia środowiska”. W przypadku ikon pakietu „Magic WB”, ustawiane są
specjalne kolory, dzięki którym ikony, a także cały pulpit nabiera nowego wyglądu.
Program, jak i dodatkowa płyta CD „Directory Opus Plus”, zawiera szereg ikon i grafik
przeznaczonych do wykorzystania na pulpicie pracującym w systemie barw „Magic WB”.
Aby się o tym przekonać wystarczy porównać wygląd standardowego paska narzędzi
listerów z wersją przeznaczoną dla „Magic WB”. Ikony umieszczone na pasku mogą mieć
różny wygląd, lecz nie wpływa to na działanie poszczególnych funkcji. Spójrz na kolejną
ilustrację:
Opus zawiera narzędzia przeznaczone do kontroli nad ikonami typu New Icons.
Zostały umieszczone w menu, które pojawia się po najechaniu wskaźnikiem na grafikę w
oknie „Informacje” i naciśnięciu prawej klawisza myszki. Są widoczne jako cztery opcje
na samym dole menu. Standardowo, aktywna jest opcja „Pokaż ikonkę NewIcons”. Po
lewej stronie także czarną kropkę oznaczająca funkcję jako włączoną. Aby ją wyłączyć
wystarczy najechać wskaźnikiem na nazwę opcji i nacisnąć lewy klawisz myszki.
Wówczas kropka zniknie. W ten sposób można kontrolować obsługę systemu „New
Icons” dla poszczególnych ikon. Funkcje te są dostępne tylko wówczas, gdy w Twoim
175
systemie jest zainstalowany pakiet „New Icons”, a zatem ikony tego rodzaju są
odpowiednio rozpoznawane i wyświetlane. Sam pakiet możesz znaleźć na wielu płytach,
a także jak zawsze pomocną dłoń podaje Aminet. Wystarczy zajrzeć do katalogu „util”, a
potem „wb”. W starszych wersjach systemu AmigaOS do instalacji potrzebny jest jeszcze
pakiet „Class Act”, który również jest dostępny na Aminecie pod nazwą
„ClassAct2Demo.lha” (katalog „dev”, a potem „gui”, który należy zainstalować jako
pierwszy.
Jak już wspomnieliśmy, „nowe ikony” nie zastępują całkowicie standardowych,
lecz dopisują do nich własne dane. W efekcie powstają ikony, które mogą być widoczne
zarówno jako „New Icons”, jak i jako zwykłe ikony pulpitu. Plik może jednak zawierać
wyłącznie ikonę typu „New Icons”, bez standardowej. W takiej sytuacji, jeżeli system nie
będzie w stanie odnaleźć lub rozpoznać grafiki „nowej”, wyświetli mały, szary prostokąt.
Jest to znak, że musisz zainstalować pakiet „New Icons”, tak jak to opisaliśmy wyżej.
Możesz również wybrać, którą grafikę zapisaną w pliku ikony chcesz wyświetlić
na pulpicie. Możliwość kontroli tej funkcji stwarza kolejno umieszczona opcja, oznaczona
jako „Pokaż oryginalny obrazek”. Pozwala ona wyłączyć „New Icons” i spowodować
wyświetlenie oryginalnej grafiki ikony, to znaczy tej, którą zawierała ikona przed
zainstalowaniem „nowej”. Menu daje też możliwość całkowitego usunięcia grafiki z
ikony. W tym celu musisz skorzystać z opcji, które zostały umieszczone w menu jako
dwie ostatnie. Jedna z nick powoduje usunięcie grafiki wyświetlanej w trybie „New
Icons”, druga – standardowej ikony Amigi.
APP-IKONY
Cechą charakterystyczną systemu operacyjnego Amigi są tzw. „app-ikony”. Jest
to specjalny rodzaj ikon pojawiających się na pulpicie w trakcie pracy niektórych
programów. Można więc w uproszczeniu powiedzieć, że są to „ikony aplikacji”. Na ogół
sygnalizują fakt ikonifikacji danego programu, czyli czasowym schowaniu lub uśpieniu
programu bez jego wyłączania. Dzięki temu możesz zaoszczędzić czas przeznaczony na
ponowne uruchamianie. Innym zastosowaniem „app-ikon” - wykorzystywanym na
przykład przez program „Wordworth” - jest możliwość łatwiejszego wczytywania plików
utworzonych danym programem. Wystarczy, że „złapiesz” wskaźnikiem myszki ikonę
projektu (dokumentu), a następnie przeniesiesz ją na „app-ikonę” trzymając lewy klawisz
myszki. Opus rozwija możliwości działania takich ikon. Opiszemy to dalej.
176
Program zawiera kilka możliwości kontroli nad zachowaniem „app-ikon”.
Zostały zgrupowane na stronie zatytułowanej „Emulacja WB” (ang. „WB Emulation”).
Aby ją wyświetlić wystarczy że najedziesz wskaźnikiem myszki na taki napis
umieszczony na liście po lewej stronie okna „Środowisko”. Następnie naciśnij lewy
klawisz myszki. Strona zawiera cztery znaczniki. Każdy z nich włącza lub wyłącza
odpowiednie ustawienie.
Masz do wyboru następujące opcje:
● Wyłączenie wyświetlania app-ikon
W tym celu wyłącz znacznik opisany jako „Wyświetlaj AppIkonki” (ang.
„Display AppIcons”)
● Wyłączenie wyświetlania menu „Narzędzia”
Aby to uzyskać postąp analogicznie jak powyżej z funkcją o nazwie „Wyświetlaj
menu 'Narzędzia'” (ang. „Show 'Tools' Menu”).
● Wyświetlanie menu „Narzędzia” zamiast app-ikon
Powoduje to sytuację, w której app-ikony nie są wyświetlane, a zamiast tego
Opus dodaje odpowiednie opcje do menu „Narzędzia” (ang. „Tools”). Innymi słowy
zamiast ikon w wymienionym menu pojawiają się odpowiednie opcje o analogicznych
funkcjach. Służy do tego włączenie znacznika „Umieszczaj AppIkonki w menu
Narzędzia”.
177
USTAWIENIA ŚRODOWISKA
Pojęcie „środowiska” Opusa to mówiąc w skrócie wszystkie najważniejsze
ustawienia programu. Aby uzyskać możliwość ich modyfikacji musisz wybrać opcję o tej
samej nazwie, czyli „Środowisko”. Jest dostępna w menu górnym „Ustawienia”.
Spowoduje to pojawienie się okna, w którym zgrupowanych jest wiele funkcji. Zwróć
uwagę na wąską listę napisów znajdującą się po lewej stronie okna. Teraz interesować nas
będą pozycje „Emulacja WB”, „Ikonki” oraz „Ustawienia ikonek”.
● Wyświetlanie „New Icons”
Najedź wskaźnikiem myszki na napis „Ikonki” (ang. „Icon Display”) i naciśnij
lewy klawisz. Spowodujesz pojawienie się strony zawierającej przyciski, za pomocą
których możesz zmieniać ustawienia trybu wyświetlania ikon. Strona ta dotyczy przede
wszystkim ustawień związanych z pakietem „New Icons”, o którym mówiliśmy
wcześniej. Jeśli nie masz go zainstalowanego, opcje znajdujące się poniżej napisu
„Ustawienia NewIcons” nie będą działać, mimo że mogą być aktywne.
● Włączenie i wyłączenie „New Icons”
Pierwszy z widocznych znaczników odpowiada za włączenie lub wyłączenie
trybu „nowych ikon”. Jeżeli go wyłączysz, wszystkie ikony tego typu przestaną być
prawidłowo wyświetlane. Nie zobaczysz ich grafiki, a jedynie małe, szare kwadraty.
178
● Tryb pracy dla kart graficznych
Ważnym ustawieniem jest znacznik opisany jako „RTG Mode”. Należy go
wybrać w sytuacji, gdy Opus ma pracować na komputerze z zainstalowaną dodatkową
kartą graficzną (np. CyberVision 64/3D albo Picasso IV).
● Rozmazywanie
Rozmazywanie (ang. dithering) jest specjalnym sposobem wyświetlania grafiki,
który polega na takim ułożeniu punktów na ekranie, aby jak najwierniej odwzorować
oryginalnie zastosowane barwy. Funkcja ta jest wykorzystywana głównie w przypadku
pracy na ekranie o małej ilości kolorów (np. 16 lub 32). Z reguły im więcej kolorów
dostępnych jest na pulpicie, tym mniejsze znaczenie ma technika „ditheringu”.
● Inteligentne wyświetlanie „New Icons”
Jak napisaliśmy już wcześniej, ikony typu New Icons mają specjalną budowę.
Zawierają grafikę widoczną w trybie „nowych ikon” oraz standardową - widoczną, gdy
pakiet „New Icons” nie jest zainstalowany. Możesz spowodować, aby Opus wyświetlał
„nową” grafikę TYLKO WTEDY, gdy ikona pozbawiona będzie danych standardowej
ikony systemu Amigi. W tym celu trzeba skorzystać z opcji opisanej jako „Wyśw.
NewIcons tylko w ostateczności”.
GLOBALNE USTAWIENIA IKON
Ustawienia dotyczące pakietu „New Icons” to tylko część ogólnych ustawień
ikon, które oferuje Opus. Pozostałe funkcje dotyczą jednak wszystkich ikon, bez względu
na to, jakiego są rodzaju.
● Etykiety ikon
Każda ikona jest wyposażona w etykietę, czyli podpis znajdujący się pod grafiką.
Zwykle jest to nazwa pliku, katalogu lub dysku, który dana ikona symbolizuje. Opus
pozwala zdecydować o czcionce i kolorze etykiet. Rozróżnia przy tym, czy chodzi o
pulpit czy o okna. Możesz więc ustawić inną czcionkę dla etykiet ikon umieszczonych na
pulpicie, a zupełnie inną dla etykiet pojawiających się w oknach. Przyciski pozwalające
179
wybierać te ustawienia umieszczono na tej samej stronie, co ustawienia „New Icons”.
Mowa o przyciskach umieszczonych poniżej napisu „Czcionka i kolor etykiet”, opisanych
jako „Pulpit” oraz „Okna”. Zgodnie z nazwą, pierwszy umożliwia zmianę wyglądu
etykiet ikon widocznych na pulpicie Opusa, a drugi – ikon wyświetlanych w oknach.
Wybranie obu przycisków spowoduje pojawienie się okna wyboru kroju i koloru czcionki,
takiego jak poniżej:
Okno jest bardzo podobne do tego, w którym wybierasz czcionki używane na
Workbenchu. Ma jednak kilka dodatkowych funkcji. W górnej części widoczna jest lista
zawierająca nazwy krojów czcionek dostępnych w Twoim systemie. Po prawej stronie
umieszczona jest druga lista, wyświetlająca rozmiary wybranych czcionek. Aby wybrać
czcionkę najedź na nazwę kroju wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz. Następnie
przejdź do listy znajdującej się po prawej stronie i postąp analogicznie z rozmiarem, który
Cię interesuje. Po wykonaniu tych czynności w ramce na samym dole okna pojawi się
tekst pisany czcionką, którą wybrałeś. Tak będą wyglądały etykiety Twoich ikon. Jeśli
wybierzesz kolejną czcionkę lub zmienisz rozmiar, tekst na dole okna zostanie
automatycznie zaktualizowany.
W środkowej części okna widoczne są kolorowe pola zgrupowane w dwóch
rzędach, opisane jako „Tekst:” i „Tło:”. Pola umieszczone po prawej stronie pierwszego
napisu umożliwiają wybranie koloru czcionki etykiet ikon. Pola znajdujące się poniżej –
obok oznaczenia „Tło:” - dotyczą koloru tła, na którym wyświetlane będą etykiety. Aby
wybrać kolor należy najechać wskaźnikiem myszki na kolorowe pole i nacisnąć lewy
klawisz. Oba rzędy kolorów są od siebie niezależne.
180
Domyślnie etykiety ikon widoczne są na przezroczystym tle. Aby to zmienić
musisz skorzystać z przycisku cyklicznego znajdującego się niżej, opisanego jako „Tryb”.
Najedź na niego wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz kilka razy, aż pojawi się
napis „Tekst+tło”. Okno pozwala również na wybranie dodatkowych efektów. Możesz
spowodować, że etykiety ikon będą posiadały cień lub widoczne będą same kontury
wybranej czcionki. Funkcja pierwsza wymaga, aby w polu „Tryb” ustawić opcję nazwaną
„Shadow”. Aby natomiast ustawić kontur czcionki, w tym samym miejscu wybierz
pozycję „Outline”. Efekty te nie są widoczne na napisie w dolnej części okna, o ich
działaniu możesz przekonać się dopiero w oknach Opusa. Po ustawieniu wszystkich
interesujących Cię opcji wystarczy, że skorzystasz z przycisku „OK”, aby potwierdzić
swój wybór. Możesz także zrezygnować ze zmian, wybierając opcję „Poniechaj” (ang.
„Cancel”).
Dalsze możliwości ustawień ikon znajdują się na oddzielnej stronie okna
„Środowisko”. Aby ją wywołać powinieneś najechać wskaźnikiem myszki na napis
„Ustawienia ikonek” (ang. „Icon Settings”), który znajdziesz na liście po lewej stronie
okna. Gdyby napis był niewidoczny, przewiń zawartość korzystając ze strzałek
umieszczonych przy lewym brzegu, powyżej przycisku z napisem „Zapisz”. Interesująca
nas strona wygląda tak jak na ilustracji poniżej:
Jak widać dostępna jest lista kilkunastu funkcji. Każdą z nich możesz włączać i
wyłączać na podobnej zasadzie, jak opisywane wcześniej znaczniki. Różnicę stanowi fakt,
że opcje wyświetlone są w bardziej skondensowanej formie. Aby włączyć wybraną
funkcję należy najechać wskaźnikiem na jej nazwę i nacisnąć lewy klawisz myszki.
Nazwa zostanie podświetlona i po chwili oznaczona po lewej stronie. Jeżeli dana opcja
jest zakreślona, oznacza to, że jest aktywna.
181
● Buforowanie ikon
Opcja „Buforuj ikonki” (ang. „Cache icon images”) przyspiesza wyświetlanie
ikon w trybach listera oznaczonych jako „Ikonki” oraz „Ikonki i narzędzia”. Jeśli jednak
stwierdzisz, że przeszkadza Ci to w pracy, możesz ją wyłączyć. Może się bowiem
zdarzyć, że niektóre modyfikacje ikon nie będą od razu uwzględniane. Ustawienie to jest
sprawdzane wyłącznie podczas uruchamiania Opusa. Dlatego jeżeli je zmienisz, będziesz
musiał wyłączyć Opusa i uruchomić go ponownie, aby zmiana była aktywna.
● Przekolorowanie ikon
Program domyślnie dokonuje operacji tzw. przekolorowania ikon 8-kolorowych.
Polega to na zamianie ich barw tak, aby używały pierwszych i ostatnich czterech kolorów
palety dostępnej na ekranie. Opcja „Przekolorowuj ikonki” (ang. „Remap icon images”)
pozwala to zmienić.
● Ramki ikon
Kolejną ważną funkcją jest „Wyświetlaj ramki ikonek” (ang. „Icon borders on by
default”). Powoduje ona włączenie ramek dla WSZYSTKICH ikon. Możesz też
kontrolować ramkę każdej ikony oddzielnie. W tym celu użyj menu dostępnego po
naciśnięciu prawego klawisza myszki na grafice ikony w oknie „Informacje”.
Omawialiśmy je wcześniej. Jeśli opcja „Wyświetlaj ramki ikonek” jest niewidoczna,
musisz przewinąć zawartość listy przy użyciu przycisków ze strzałkami znajdujących się
w dolnym prawym rogu okna „Środowisko”.
● Pełna przezroczystość
Jeśli zdecydujesz się na wyłączenie ramek ikon, ich wygląd może pozostawiać
wiele do życzenia. Tło pozbawione ramki nie zawsze wygląda estetycznie. W takiej
sytuacji znacznie lepszy efekt spowoduje ikona pozbawiona również tła. Opus pozwala
usunąć takie niewygodne tło za pomocą wybrania opcji „Pełna przezroczystość” (ang.
„Borderless icons are fully transparent”). Powoduje ona wyświetlanie ikon bez ramek
wraz z ustawieniem systemowego koloru „zero” przezroczystego na całej ikonie zamiast
tylko na brzegach. Przyspiesza to również ładowanie ikon z dysku. Kolor zero to pierwszy
dostępny kolor w palecie barw na ekranie i to od niego zależy przezroczystość ikon.
182
● Wyświetlanie strzałek na „skrótach”
Opus domyślnie wyświetla małą strzałkę na tzw. „wyjętych” ikonach, to znaczy
na tych, które umieściłeś na pulpicie za pomocą opcji „Wyjmij” z menu górnego „Ikonki”
lub menu dostępnego po najechaniu na ikonę wskaźnikiem myszki i naciśnięciu prawego
klawisza. Takie ikony są także nazywane „skrótami”. Wyświetlanie strzałki możesz
kontrolować za pomocą opcji o nazwie „Wyśw. strzałkę na wyjętych ikonkach” (ang.
„Show arrow on left-out icons”).
● Położenie ikon zgodne z Workbenchem
Opus zapisuje inaczej niż Workbench informacje o położeniach ikon i okien na
pulpicie. Dlatego jeśli będziesz chciał skopiować do innego komputera ikonę zawierającą
dane o zapamiętanej pozycji, przyda Ci się opcja o nazwie „Położenie ikonek zgodne z
WB” (ang. „Use Workbench icon positions”). Dzięki temu program zapisze w ikonach
informacje o ich położeniu w sposób rozpoznawany przez Workbencha. W efekcie ikona
wyświetli się w odpowiednim miejscu niezależnie od tego na jakim pulpicie ją użyjesz.
● Dzielenie długich nazw
Jest dostępna również funkcja dzielenia długich nazw ikon na kilka linii tekstu.
Ułatwia to ułożenie na pulpicie, jest to także w wielu przypadkach bardziej estetyczne
rozwiązanie. Aby długie nazwy były dzielone, powinieneś skorzystać z opcji „Dziel
długie nazwy” (ang. „Force split of long labels”). Po jej włączeniu w sytuacji, gdy nazwa
ikony zajmie więcej niż 1,5 raza jej szerokości, zostanie podzielona na kilka linii. Nazwy
dzielone są w miejscach odstępów, znaków przestankowych lub wielkich liter. Jeżeli
nazwa nie będzie zawierać takich znaków, nie zostanie podzielona.
● Ikony bez etykiet
Opcja „Ikonki bez nazw” (ang. „Allow icons with no labels”) pozwala używać
ikon całkowicie pozbawionych etykiet.
183
● Przechwytywanie wywołania programu „More”
Ikony związane z plikami zawierającymi tekst z reguły wywołują przeglądarkę
tekstu, bardzo często jest to program o nazwie „More”. Możesz oczywiście skorzystać z
innego programu. W tym celu normalnie musiałbyś ręcznie zmienić wpis w polu
„Program” znajdującym się w oknie „Informacje” każdej ikony. Jednak dzięki opcji
oznaczonej jako „Przechwytuj wywoł. programu 'More'”, Opus zamiast załadować
„More” uruchomi własną przeglądarkę tekstu. Jest ona dużo bardziej rozbudowana i
wygodna w obsłudze, omówiliśmy ją w rozdziale „Dane tekstowe”.
● Przenoszenie ikon
Opus zawiera dwie możliwości prezentacji ikon w trakcie ich przenoszenia za
pomocą wskaźnika myszki. Jest to nazywane tzw. „przerysowywaniem”. Za włączenie lub
wyłączenie dostępnych funkcji odpowiada opcja „Quick icon dragging”. Jeżeli będzie
aktywna, przerysowywanie ikon zajmie nieco więcej czasu, ale ikona wygląda lepiej w
czasie jej przenoszenia. Ma to szczególne znaczenie jeśli używasz wolniejszej Amigi i
zauważyłeś zwolnienia w pracy. W takiej sytuacji wyłącz omawianą opcję, a program
zacznie używać metody szybszej.
● Przewijanie okien
Starsze wersje Workbencha domyślnie nie przewijają zawartości okien
wyświetlających ikony w sposób płynny, lecz następuje to skokowo. Zawartość okna
zostaje odświeżona dopiero, gdy przesuniesz pasek przewijania. Podobnie zachowuje się
domyślnie Opus. Autorzy programu stworzyli jednak możliwość płynnego przewijania
zawartości listera znajdującego się w trybie „Ikonki” lub „Ikonki i narzędzia”. Do
aktywacji tej możliwości przeznaczona jest opcja o nazwie „Real-time icon scrolling”.
Pamiętaj, że w zależności od szybkości Twojej Amigi, może to znacznie spowolnić
wyświetlanie ikon.
● Usuwanie pozycji ikon
Jak wspomnieliśmy wcześniej, Opus zapisuje informacje o położeniach ikon w
inny sposób niż Workbench. Użycie opcji oznaczonej jako „Usuń położenie ikonek
DOpusa” lub „Usuwanie pozycji ikonek” (ang. „Remove Opus icon positions”) spowoduje
184
skasowanie własnych informacji o położeniu ikony. Zwróć uwagę na to, że ze względu na
różnicę w zapisie danych, jeśli utrwaliłeś wcześniej położenie ikony na Workbenchu,
informacje te nie zostaną utracone, lecz Opus nie będzie z nich korzystał.
● Specjalne kopiowanie ikon
Program w wersji 5.5 posiadał specyficzną metodę kopiowania ikon, która
pozwalała osiągnąć zgodność z wieloma innymi, również starszymi programami.
Mechanizm ten może czasem powodować niepożądane efekty, dlatego w wersji Magellan
II (czyli 5.8) możesz go zmienić. W tym celu skorzystaj z opcji o nazwie „Kopiowanie
ikonek” (ang. „Smart icon copying”).
● Automatyczne wykonywanie operacji na ikonach
Przy używaniu różnych funkcji w listerach ustawionych w trybie nazw (czyli
„Lista plików”), może się zdarzyć, że pominiesz pliki zawierające ikony. Aby zapobiec
takiej możliwości masz możliwość automatycznego wykonywania wszystkich operacji
także na ikonach. Wystarczy, że wybierzesz opcję „Wykonuj operacje także na ikonkach”,
a program będzie tego pilnował.
● Automatyczne zaznaczanie ikon
Ta funkcja działa podobnie do poprzedniej, lecz dotyczy samej operacji
zaznaczania plików w listerze ustawionym w trybie nazw. Jeżeli włączysz opcję
„Zaznaczaj ikonki automatycznie”, po zaznaczeniu pozycji w listerze Opus samoczynnie
znajdzie odpowiadający plik ikony i zostanie on również zaznaczony. Dzięki temu nie
musisz ręcznie sprawdzać, czy wszystkie ikony zostały wybrane.
IKONY DOMYŚLNE
System operacyjny Amigi udostępnia wiele interesujących funkcji dotyczących
ikon. Wśród nich warto wyróżnić możliwość definiowania tzw. „ikon domyślnych” (ang.
„default icons”). Dzięki nim żadna pozycja na dysku nie pozostanie bez swojej
reprezentacji graficznej, nawet jeśli nie posiada zapisanej ikony. System wyświetli ikonę
„domyślną”, czyli zapisaną wcześniej jako wzór dla danego rodzaju pliku lub katalogu.
Nastąpi to jednak tylko w wypadku wybrania opcji „Pokaż wszystkie” z pod-menu
185
„Pokazuj jako” (menu górne o nazwie „Lister”). Domyślne ikony umieszcza się w
katalogu o nazwie „sys” na dysku systemowym, wewnątrz katalogu o „Env-archive”,
który z kolei znajduje się w katalogu „Prefs”. Skąd system „wie”, dla jakich obiektów
przeznaczona jest domyślna ikona? Decyduje o tym jej nazwa. Spójrz na poniższy
przykład:


Def_disk.info
- ikona domyślna dla dysków
Def_Trashcan.info
- ikona domyślna dla systemowego Kosza.
Definiowanie domyślnych ikon jest operacją zajmującą sporą ilość pamięci.
Zawartość „sys” jest bowiem kopiowana do pamięci w trakcie startu systemu i cały czas w
niej przechowywana. Można to zmienić przez oddzielne programy, ale nie zawsze jest to
wygodne. Stąd Opus daje Ci do ręki alternatywną możliwość definiowania domyślnych
ikon. Umożliwiają to funkcje opisów typu plików, o których przeczytasz więcej w
rozdziale „Typy plików”. Wyjaśnimy to na przykładzie utworzenia domyślnej ikony dla
grafiki w formacie JPEG. W tym celu musisz wykonać następujące czynności:
➀
Znajdź kilka plików, których nazwy kończą się na „.jpeg” lub „.jpg”. Otwórz
nowy lister i wyświetl w nim zawartość katalogu zawierającego te pozycje.
➁
Otwórz okno „CLI Opusa”. W listerze zaznacz przynajmniej jedną pozycję, a w
oknie „DOpus 5 CLI” wpisz: CREATEFILETYPE.
➂
Na ekranie pojawi się okno zatytułowane „Tworzenie opisu typu pliku”. W
prawym górnym rogu znajdziesz ramkę zawierającą napis „Untitled”. Najedź na nią
wskaźnikiem myszki i naciśnij lewy klawisz. Wpisz: JPEG lub JPG.
➃
Teraz wybierz przycisk „Edytuj”. Znajdziesz go w lewym dolnym rogu okna. Na
ekranie zostaną wyświetlone dwa okna opisane tak jak przed chwilą wpisałeś. Pierwsze z
nich powinno być podobne do poniższego:
186
➄
Najedź wskaźnikiem na ramkę opisaną jako „ID” oraz naciśnij lewy klawisz
myszki. Analogicznie wpisz tu JPEG lub JPG. Wybierz przycisk „Użyj” widoczny w
lewym dolnym rogu okna. Okno zostanie zamknięte.
➅
Teraz zajmij się pozostałym oknem, jak na ilustracji:
➆
Po prawej stronie znajdziesz pole opisane jako „Ikonka domyślna”. Poniżej
widoczny jest przycisk „Wybierz ikonkę”. Wybierz go za pomocą myszki. Spowoduje to
wyświetlenie okna wyboru.
➇
Znajdź dowolny plik zakończony na „.info” i również go wybierz. Następnie
skorzystaj z przycisku „OK” w dolnej części okna. Jeśli wykonasz to prawidłowo w polu
„Ikonka domyślna” zobaczysz grafikę ikony.
➈
Teraz wystarczy, że na liście opisanej jako „Zdarzenia” najedziesz wskaźnikiem
na napis „Dwuklik” i dwukrotnie szybko naciśniesz lewy klawisz myszki. Dzięki temu
wyświetlone zostanie okno edytora funkcji, którego obsługę opisaliśmy w rozdziale „Typy
plików”. Jego użycie nie jest jednak absolutnie konieczne, gdyż domyślne ikony zostały
już zdefiniowane.
187
● Menu dla ikon domyślnych
Bez względu na to, czy zdefiniowałeś domyślną ikonę za pośrednictwem opisu
typu plików w Opusie, czy w sposób opisany wcześniej, możesz dodać własne opcje do
menu ikony, które nazywamy menu aktywnym lub kontekstowym. Należy przez to
rozumieć opcje menu, które pojawiają się po najechaniu wskaźnikiem na ikonę i
naciśnięciu prawego klawisza myszki. Edycja menu jest także możliwa za pomocą okna
opisywanego w poprzednim przykładzie (ilustracja w punkcie 6.). W jego centrum
znajdziesz listę opisaną jako „Menu ikonki” (ang. „Icon Menu”). Aby dodać nową opcję,
wybierz przycisk „Dodaj”. Zostanie ona utworzona jako ostatnia w menu. Uruchomiony
zostanie również edytor funkcji, który pozwoli Ci określić, jaką operację ma realizować
tworzona opcja. Opisaliśmy go w rozdziałach „Opus i AmigaDOS” oraz „Typy plików”.
Okno edytora zawiera w tym przypadku dodatkowe pole „Etykieta”, w którym musisz
wpisać nazwę nowej opcji menu. Zaznaczyliśmy je na ilustracji:
Po ustawieniu funkcji należy oczywiście wybrać przycisk „Użyj”, a okno edytora
zostanie zamknięte. Jeżeli chcesz zmodyfikować istniejącą już opcję, w poprzedni oknie
na liście „Menu ikonki” wybierz odpowiednią pozycję, a następnie użyj przycisku
„Edytuj”. W taki sam sposób niepotrzebną już opcję możesz usunąć za pomocą przycisku
„Skasuj”.
188
PRACA Z DYSKAMI
189
190
Dyski na pulpicie Opusa są z reguły widoczne w formie ikon. Może dziwić Cię,
że jest ich kilka, gdy posiadasz tylko jeden twardy dysk. Spowodowane jest to faktem, że
dysk można podzielić na wiele części zwanych „partycjami”. Każda z nich jest
traktowana jako odrębny dysk. Specjalnym rodzajem dysku jest „Ram Dysk” (ang. „RAM
Disk”). Ma on podobną formę, ale przeznaczony jest on do przechowywania danych tylko
tymczasowo. Jest utworzony w pamięci operacyjnej, lecz zachowuje się podobnie do
zwykłego dysku. Jego zawartość jest jednak kasowana po wyłączeniu lub zresetowaniu
Amigi. Ponadto nie są dostępnie dla niego wszystkie funkcje, jakie można uruchamiać w
przypadku dysków. Na pulpicie widoczne są także dyskietki. Jeżeli włożysz dowolną do
stacji, na ekranie zostanie wyświetlona nowa ikona. Podobnie dzieje się z płytami CD.
Pulpit zawiera reprezentację graficzną wszystkich urządzeń podłączonych do komputera.
Na ich ikonach możesz wykonywać wiele różnych operacji.
INFORMACJE O DYSKU
Najprostszą funkcją jest wyświetlenie informacji o dysku. Opcję przeznaczoną
do tego celu znajdziesz w menu górnym o nazwie „Menu użytkownika” (ang. „User
Menu”) , które opisywaliśmy wcześniej. Będzie to pierwsze menu licząc od prawej strony.
Wybierz na nim pozycję o nazwie „Disk Info”. Dostarcza ona informacji o tzw. „dysku
systemowym”, czyli tym, z którego uruchomiłeś system operacyjny. Często nazywa się on
„System”, choć może mieć inną dowolną nazwę.
W wyniku wybrania opcji „Disk Info” na ekranie pojawi się nowe okno. Ważnym
elementem jest napis umieszczony po wyrazie „Status:” lub „Stan:” (ang. „State:”). W
przypadku prawidłowej pracy dysku, powinnno znajdować się tu określenie „Do
odczytu/Zapisu” (ang. „Read/Write”). Jeżeli mamy do czynienia z płytą CD napis
powinien głosić: „Tylko do odczytu” (ang. „Read only”).
Jeżeli natomiast w tym polu znajdziesz komunikat „W uporządkowaniu” (ang.
„Validating”), będzie to oznaczać, że system porządkuje dysk, na którym powstał błąd
zapisu. Jest to na ogół połączone z intensywną pracą dysku. Powinieneś wtedy poczekać
na zakończenie pracy, a następnie ponownie sprawdzić pole o nazwie „Status:”. Jeśli
wszystko przebiegło poprawnie powinieneś znowu zobaczyć napis „Do odczytu/Zapisu”.
Jeśli jest inaczej, to znak, że system operacyjny nie jest w stanie samodzielnie naprawić
powstałego błędu i musisz skorzystać z oddzielnego programu, jak na przykład „AmiBack
Tools” czy „Disk Salv”, który znajdziesz na Aminecie.
191
Jeśli potrzebujesz uzyskać informacje o innych dyskach niż systemowy,
skorzystaj z opcji „Informacje o dysku” (ang. „Disk Info”). Znajdziesz ją w menu górnym
o nazwie „Ikonki” (ang. „Icons”). Wcześniej musisz wybrać interesującą Cię ikonę na
pulpicie. Zwróć uwagę, że okno pozwala także zmienić jego nazwę dysku. Służy do tego
ramka obok napisu „Nazwa” (ang. „Name”) na samej górze okna. Nazwa dysku może być
dowolna. Pamiętaj, aby po dokonaniu zmian wybrać przycisk z napisem „OK”, który
znajdziesz w lewym dolnym rogu okna. W przeciwnym razie nowa nazwa nie zostanie
zapisana.
KOPIOWANIE DYSKÓW
● Kopiowanie przez przenoszenie ikon
Najłatwiejszym sposobem skopiowania jednego dysku na drugi jest przeniesienie
wskaźnikiem ikony jednego na ikonę drugiego. Ważne jest jednak, ze kopiowane dyski
muszą być tego samego typu, w innym przypadku taka operacja nie powiedzie się. Nie
można więc w ten sposób skopiować np. dyskietki na twardy dysk, płyty CD na twardy
dysk czy dyskietki MS-DOS na dyskietkę w formacie Amigi. Jeżeli sprobujesz uruchomić
kopiowanie, którego Opus nie będzie w stanie zrealizować, wyświetlona zostanie
informacja jak poniżej:
Dyski nie są tego samego typu i nie mogą zostać
skopiowane.
● Kopiowanie za pomocą menu użytkownika
Drugą metodą kopiowania dysków jest skorzystanie z opcji i o nazwie
„Kopiowanie dysku” (ang. „Diskcopy”), która dostępna jest w „Menu użytkownika” (ang.
„User menu”). Jest to nieco trudniejsze, ale daje większe możliwości. Pozwala
automatycznie zmieniać nazwę skopiowanego dysku, a także dokonać kopiowania z
weryfikacją, czyli sprawdzeniem poprawności zapisu. Wykonana kopia nie ma takiej
samej nazwy jak oryginał, lecz zmienioną przez dodanie do oryginału początku
„Copy_of_”, dzięki temu zawsze wiesz, który dysk był źródłowy.
192
● Wybieranie dysku źródłowego
Po wybraniu opcji „Kopiowanie dysku” na ekranie pojawi się okno o tej samej
nazwie. W celu skopiowania jednego dysku na drugi, najpierw wybierz nazwę dysku
źródłowego, czyli tego, Z KTÓREGO ma być wykonana kopia. Pozwoli Ci na to lista o
nazwie „Z dysku” zawierająca nazwy dysków dostępnych w systemie.
Na ilustracji wybraliśmy kopiowanie dyskietki z wbudowanej stacji „DF0:” do
zewnętrznej stacji dyskietek, czyli urządzenia „DF1:”. Określenia widoczne w oknie są
podobne do poniższych:





DH0:, WHD0:
- nazwy twardych dysków lub ich części (partycji),
CD0:, CD1:
- nazwy napędów CD-ROM,
DF0:, DF1:
- nazwy stacji dyskietek,
ZIP:, ZIP0:
- nazwa dyskietek typu ZIP,
PC0:, PC1:
- nazwy dyskietek MS-DOS (komputerów PC).
Aby dokonać wyboru najedź wskaźnikiem myszki na nazwę dysku na liście „Z
dysku” i naciśnij lewy klawisz. Pozycja zostanie zakreślona, a na liście znajdującej się po
prawej stronie wyświetlone zostaną urządzenia możliwe do użycia. Opus sprawdza
bowiem, na jakie urządzenie możesz skopiować dysk, w związku z czym pozycje listy o
nazwie „Na dysk” zmieniają się w zależności od Twojego wyboru. Natomiast lista po
lewej stronie zawsze zawiera nazwy wszystkich urządzeń dostępnych w systemie.
193
● Dysk docelowy
Jak wspomnieliśmy, bezpośrednio po wybraniu dysku do skopiowana, program
umieści go na liście o nazwie „Dysk docelowy”. Wyświetli również odpowiadające mu
pozostałe urządzenia, o ile oczywiście są dostępne w systemie. Nazwa zostanie
zakreślona. Teraz możesz od razu wybrać przycisk „Skopiuj” dostępny w lewym dolnym
rogu okna, a operacja kopiowania zostanie rozpoczęta.
● Informacje o dysku
Poniżej omówionych list znajdziesz długą ramkę. Po wybraniu nazwy dysku
źródłowego Opus umieszcza w niej informację o nazwie konkretnego dysku, po przecinku
zaś - liczbę oznaczającą ilość zajętego miejsca. Zwróć uwagę, że o ile nazwa urządzenia
(czyli napędu) zawsze jest taka sama (np. „CD0:”), o tyle tutaj zostanie wyświetlona
nazwa dysku, czyli np. „AmigaOS3.9”, którą można zmieniać. Dlatego może się zdarzyć,
że zobaczysz dwie podobne lub nawet identyczne pozycje, jednak ZAWSZE będą odnosić
się do różnych napędów.
● Kopiowanie z weryfikacją
Pomiędzy listami znajdziesz dwa znaczniki. Górny opisany jest jako
„Weryfikacja” i jest domyślnie zaznaczony. Oznacza to, że podczas kopiowania
sprawdzana będzie poprawność zapisu danych na dysku docelowym. Spowalnia to cały
proces, ale daje pewność poprawnego przebiegu. Możesz oczywiście zrezygnować z
weryfikacji i przyspieszyć pracę, ale musisz wtedy liczyć się z ewentualnymi błędami
zapisu, szczególnie jeśli kopiujesz dyskietki.
● Kopiowanie ze zmianą nazwy
Kopia dysku może mieć zmienioną nazwę w stosunku do oryginału. Opcja ta nie
zawsze jest wskazana, jednak czasem warto oznaczyć dysk w sposób, który nie pozwoli
pomylić dysków. Do włączania zmiany nazwy po skopiowaniu przeznaczony jest dolny
znacznik opisany jako „Zmień nazwę”. Zwróć również uwagę, że okno „Kopiowanie
dysku” jest przydatne przede wszystkim do wykonywania kopii tzw. nośników
wymiennych takich jak dyskietki. Kopiowanie twardych dysków omawianą metodą nie
jest zbyt wygodne, chyba że korzystasz ze specjalnych dysków z wymiennymi napędami
194
(np. „SyQuest”). W innych przypadkach, aby skopiować twardy dysk, będziesz musiał
mieć dwa dyski lub dwie partycje o dokładnie identycznej objętości. Nie jest to ani często
spotykane ani komfortowe, dodatkowo w przypadku pomyłki może powodować trudne do
przewidzenia skutki. Dlatego jeżeli chcesz skopiować dane znajdujące się na dysku, lepiej
po prostu skopiuj konkretne pliki i katalogi za pomocą listerów, tak jak zostało to opisane
wcześniej.
Warto też wspomnieć, że wiele dyskietek może być zapisanych w sposób nie
odpowiadający standardom AmigaDOS. Dotyczy to szczególnie starszych gier, gdzie
stosowane były inne sposoby zapisu danych. Wykorzystując własne procedury zapisu i
odczytu można bowiem przyspieszyć wykonywanie operacji. Możliwe jest też uzyskanie
większej objętości dyskietki lub większy stopień kompresji danych. Jeżeli znajdziesz taką
dyskietkę, zostanie ona potraktowana przez system, a w konsekwencji również przez
Opusa, jako „błędna”. Gdy spróbujesz odczytać dane uzyskasz komunikat „To nie jest
dysk DOS-u” (ang. „Not a DOS disk”). Aby uzyskać dostęp należy dyskietkę wczytać po
zresetowaniu Amigi lub skorzystać z odpowiedniego programu albo sterownika. Opus
umożliwia kopiowanie takich dyskietek, jednak siłą rzeczy bez opcji zmiany nazwy.
Po wybraniu przycisku „Skopiuj” Opus wyświetli nowe okno zawierające pasek
postępów. Widać go poniżej napisu „Kopiuję dysk”. To co w tej sytuacji widać na ekranie
odzwierciedla operację kopiowania dysku do pamięci. Pasek pokazuje jaka część operacji
została już wykonana. W każdej chwili możesz przerwać kopiowanie, przez wybranie
przycisku „Przerwij”, który znajdziesz po prawej stronie. Po zakończeniu tego etapu
zobaczysz okno zawierający napis „Włóż dysk docelowy do urządzenia” oraz nazwę, którą
wybrałeś na początku. Musisz teraz wymienić dyski. Po zamianie wybierz przycisk
„Kontynuuj”. Ponownie zobaczysz okno z paskiem postępów. Jeżeli natomiast chcesz
przerwać kopiowanie, wybierz drugą opcję - „Poniechaj”.
Jeśli w trakcie wykonywania operacji okaże się, że w Twoim komputerze nie
starczy pamięci na skopiowanie całego dysku od razu, będzie on kopiowany częściami. W
takim wypadku program kilka razy na przemian będzie wyświetlał okna z napisem:
Włóż dysk docelowy do urządzenia...
oraz
Włóż dysk źródłowy o urządzenia...
195
Za każdym razem, gdy pojawi się okno z takim komunikatem, powinieneś
przełożyć dyski zgodnie z wyświetloną informacją. Jeżeli natomiast kopiujesz dyski w
dwóch oddzielnych urządzeniach (np. z jednej stacji dyskietek na drugą), komunikaty
takie nie będą wyświetlane.
FORMATOWANIE DYSKÓW
Formatowanie to specjalny proces, którego zadaniem jest przygotować czysty
dysk lub dyskietkę do pracy z systemem operacyjnym. Operację tę należy przeprowadzić
w dwóch sytuacjach: jeśli chcesz używać zupełnie nowego dysku, wcześniej nie
używanego przez nikogo, lub gdy chcesz definitywnie usunąć z dysku wszystko, co było
na nim wcześniej zapisane.
W przypadku twardego dysku nie można od razu przystąpić do formatowania.
Konieczne jest wcześniejsze przygotowanie do pracy za pomocą programu „HDToolbox”,
który znajdziesz w katalogu „Tools” na dysku systemowym. Możesz też użyć innego
podobnego programu, których kilka znajdziesz na Aminecie (np. „HDInstTool”). W innym
przypadku dysk nie będzie widoczny jako napęd do sformatowania. Nie uda Ci się także
sformatowanie takiego urządzenia jak „CD0:”, gdyż odnosi się do płyty CD w trybie
odczytywania danych. Zapisywanie płyt CD należy wykonywać innym
oprogramowaniem jak np. „MakeCD”. Do formatowania dysków przeznaczone jest
specjalne okno Opusa zatytułowane „Formatowanie”. Jest to pierwsza opcja w
omawianym już „Menu użytkownika” - oznaczona jako „Format”. Podobnie, jak w
przypadku kopiowania dysków, po lewej stronie znajdziesz listę wszystkich napędów, na
którym można przeprowadzić operację formatowania. Niszczy to wszystkie dane zapisane
na dysku, operacji tej nie można odwrócić. Dlatego zanim sformatujesz jakikolwiek dysk
zastanów się czy na pewno jest to koniecznie.
196
Formatowanie powinieneś rozpocząć od zaznaczenia na liście napędu
przeznaczonego do sformatowania. Potem możesz wypełnić pole „Nazwa”. Jeżeli tego nie
zrobisz dysk otrzyma nazwę „Pusty” lub „Empty” zależnie od wersji językowej Twojego
Opusa. Nazwę w każdej chwili później możesz zmienić. Poniżej pola „Nazwa” znajdziesz
przyciski typu znacznik, które pozwolą Ci uruchomić bardziej zaawansowane opcje
formatowania.
● System zapisu plików
Pierwszy ze znaczników opisany jest jako „Fast File System”. Umożliwia
wybranie systemu zapisu plików jaki zostanie zainstalowany na dysku. Nowe wersje
systemów operacyjnych Amigi używają właśnie „Fast File System”, dlatego znacznik jest
domyślnie zaznaczony. Jeśli chcesz odczytywać dysk pod kontrolą systemu operacyjnego
starszego niż wersja 2.0 – wyłącz ten znacznik. W takiej sytuacji dysk będzie używał
systemu „Old File System”, dzięki czemu rozpozna go każda Amiga.
● Tryb międzynarodowy
Kolejny znacznik o nazwie „Tryb międzynarodowy” określa funkcję pozwalającą
systemowi operacyjnemu prawidłowo pracować z nazwami plików i katalogów
zawierającymi znaki narodowe. W przypadku języka polskiego są to litery utworzone
przez dodanie znaków diakrytycznych, jak na przykład „ą”, „ę”, „ś”, itp.
● Buforowanie katalogu
Jeśli korzystasz z systemu operacyjnego w wersji co najmniej 3.0, możesz
korzystać z opcji tzw. „buforowania” katalogu. Dzięki temu komputer nieco szybciej
odczytuje zawartość dysku. Różnica w prędkości nie jest duża, lecz może być widoczna
przy katalogach zawierających dużą ilość małych plików. Buforowanie jest związane ze
zmniejszeniem pojemności jaką można wykorzystać na dysku, lecz może to mieć
praktyczne znaczenie jedynie na dyskietkach. Należy także wziąć pod uwagę, że nie
wszystkie programy diagnostyczne oraz naprawcze poprawnie pracują z twardymi
dyskami sformatowanymi z włączoną opcją buforowania.
197
● Dysk startowy
Kolejną funkcją jest „Dysk startowy”. Ma ona znaczenie tylko w przypadku
dyskietek AmigaDOS. Jeśli włączysz ten znacznik, po sformatowaniu dyskietki Opus
zainstaluje na niej niezbędne oprogramowanie, które pozwoli automatycznie wystartować
z niej system operacyjny oraz inne zapisane programy. Ma to znaczenie, gdy chcesz
korzystać z dyskietek bez twardego dysku. Program, który jest zapisywany na dyskietce
nazywamy „bootblockiem” i znajduje się na pierwszych dwóch sektorach dyskietki.
● Śmietnik
Na dysku może być założony tzw. „Śmietnik” zwany też systemowym „Koszem”,
czyli specjalny katalog, w którym umieszczać będziesz pliki i katalogi przeznaczone do
skasowania. Aby skorzystać z tej opcji powinieneś zakreślić znacznik opisany jako „Załóż
śmietnik”.
● Weryfikacja
Podobnie jak w kopiowania dysków, weryfikacja przy formatowaniu również
oznacza sprawdzenie poprawności zapisu na dysku. Opisaliśmy to wcześniej.
● Informacja o dysku
Okno „Formatowanie” zawiera ramkę przeznaczoną do wyświetlania informacji
o dysku. Została umieszczona poniżej listy zawierającej dostępne napędy. Pierwsza liczba
informuje o ilości ścieżek na dysku, następna – o ilości bajtów danych zapisanych na
jednej ścieżce, natomiast ostatnia dotyczy ilości zajętego miejsca na dysku.
● Szybkie formatowanie
Po wybraniu wszystkich potrzebnych ustawień wybierz przycisk „Formatuj”. W
ten sposób rozpoczniesz proces formatowania dysku, co może potrwać kilka lub nawet
kilkanaście minut. Aby zyskać na czasie możesz wybrać przycisk opisany „Form.
szybko”, co spowoduje rozpoczęcie procesu tzw. „szybkiego” formatowania. Trwa to
znacznie krócej, ale dane nie są wtedy zapisywane na całym dysku. Może się więc
zdarzyć, że dysk będzie zawierał uszkodzone sektory, których Opus nie odnajdzie.
198
Dlatego opcję „szybką” stosuj raczej w ostateczności i wyłącznie w odniesieniu do
pewnych dysków. W trakcie formatowania na ekranie pojawi się okno, które znasz z
operacji kopiowania dysków. Teraz jednak będzie ono opisane: „Formatowanie”. Funkcja
przycisku „Przerwij” oraz paska postępów jest identyczna jak opisana wcześniej.
W ramce przeznaczonej do wyświetlania informacji może pojawić się również
poniższy komunikat:
Dysk jest zabezpieczony przed zapisem!
Jeżeli formatujesz dyskietkę oznacza to, że musisz ją odbezpieczyć za pomocą
mechanicznego przełącznika. W przypadku dysku twardego może to mieć kilka przyczyn,
m.in. dysk być on zabezpieczony za pomocą systemowego polecenia „LOCK”. W takim
wypadku musisz wybrać opcję „Wykonaj polecenie” dostępną w menu górnym „Opus”, a
następnie w ramce wpisać polecenie: lock NAPĘD off, gdzie w miejscu „NAPĘD”
wpisz nazwę napędu, którą wybrałeś w oknie „Formatowanie”, np. lock DH1: off.
Potem naciśnij klawisz ENTER i spróbuj ponownie sformatować dysk. Użycie
polecenia „LOCK” jest konieczne rzadko, ale niektóre programy korzystają z tej funkcji,
dlatego jeśli napotkasz problemy – warto to sprawdzić.
WYŚWIETLANIE IKON NAPĘDÓW
Opus, podobnie jak Workbench, wyświetla ikony wszystkich dysków
podłączonych do komputera. Pozwala też ukrywać przed użytkownikiem ikony
niektórych urządzeń (napędów). Do tego celu służą opcje dostępne w ustawieniach,
konkretnie strona o nazwie „Pulpit”. Aby ją wyświetlić, wybierz z menu „Ustawienia”
opcję „Środowisko” (ang. ”Environment”). Następnie z listy znajdującej się po lewej
stronie okna, wybierz pozycję „Pulpit”.
199
Główną część strony zajmuje lista urządzeń oraz odpowiadających im nazw
dysków. Jeśli najedziesz wskaźnikiem na dowolną pozycję listy i naciśniesz lewy klawisz
myszki, spowodujesz zaznaczenie tej pozycji. Ikona napędu, którego nazwę wybrałeś, nie
będzie wyświetlana na pulpicie. Nie spowoduje to jednak ograniczenia w dostępie do
urządzenia. W dalszym ciągu będzie figurowało na liście napędów, którą możesz wywołać
przez najechanie wskaźnikiem myszki na dowolny punkt pulpitu oraz podwójne kliknięcie
lewym klawiszem.
Zwróć uwagę, że w górnej części okna widoczny jest duży przycisk cykliczny z
napisem „Nie wyświetlaj ikonek napędów”. Jeżeli go użyjesz dostępna stanie się druga
opcja - „Dyski ukryte (tylko błędne dyski)”. Dzięki niej możesz inteligentnie ukrywać
ikony urządzeń, tzn. będą one niewidoczne TYLKO wtedy, gdy system operacyjny nie
będzie w stanie ich odczytać (np. będą nie sformatowane lub uszkodzone). Po
przełączeniu opcji na przycisku cyklicznym zmieni się również stan zaznaczonych pozycji
na liście umieszczonej niżej. Dla obu funkcji możesz bowiem wybierać urządzenia
oddzielnie, choć ich lista wyświetlana jest cały czas w tym samym miejscu. Obie funkcje
są od siebie niezależne.
Podobna funkcja umieszczona jest na stronie „Emulacja WB”, również w oknie
„Środowisko”:
200
Znajdziesz tu znacznik opisany jako „Nie wyświetlaj błędnych dysków” - ujęty w
ramkę na powyższej ilustracji. Jeśli go wybierzesz, dyski przestaną być wyświetlane na
pulpicie. Analogicznie do opcji poprzedniej, cały czas będziesz mógł mieć do nich dostęp,
ale ikony nie będą widoczne. Dzięki temu możesz mieć pewność, że wszystkie
wyświetlone ikony dotyczą dysków prawidłowo przygotowanych do pracy.
201
202
DANE TEKSTOWE
203
204
Tworzenie tekstów jest jednym z najczęstszych zastosowań komputera. Teksty
tworzą zarówno mało zaawansowani użytkownicy, jak i programiści. Istnieje wiele
rodzajów danych tekstowych. Opus jest przystosowany do pracy z najpopularniejszym z
nich. Mamy na myśli najzwyklejszy tekst, jaki można stworzyć na komputerze. Często
bywa określany jako tzw. „czysty” tekst lub w formacie ASCII. Dotyczy to plików, które
można tworzyć takimi programami jak na przykład: systemowy „ED”, „Cygnus Editor”,
„GoldED”, „AmiTekst Pro”, „Blacks Editor”, „ProgED” i wiele innych.
Dane tekstowe są wykorzystywane również przez sam system operacyjny.
Plikami tekstowymi są skrypty ARexxa, pliki pozwalające systemowi rozpoznawać różne
urządzenia, sekwencje startowe dysków i wiele innych. Osoby trudniące się składem
publikacji bardzo często tworzą teksty najpierw jako „czyste”, a dopiero potem
przekształcają je na dokument przeznaczony dla odpowiedniego programu. Do plików
tekstowych należą także strony WWW (internetowe) oraz poczta elektroniczna.
Znaczenie plików tekstowych trudno zatem przecenić, wykorzystuje je na co
dzień prawie każdy użytkownik komputera. Opus posiada wbudowane mechanizmy i
udogodnienia przeznaczone do pracy z tekstem.
PRZEGLĄDARKA TEKSTU
Podstawową funkcją jest fakt, że program samodzielnie odróżnia pliki tekstowe
od pozostałych. Jeżeli po wykonaniu dwukliku na pozycji w listerze zobaczysz okno z
podobne do poniższego:
205
znaczy to, że masz do czynienia z plikiem tekstowym lub podobnym. Okno nazywane jest
zgodnie ze swoim przeznaczeniem „przeglądarką tekstu” i jest bardzo wygodnym
narzędziem. Można z niego skorzystać także wtedy, gdy Opus wyświetli okno jak poniżej:
Komunikat ten co prawda oznacza, że Opus nie rozpoznał rodzaju pliku, ale
może się zdarzyć, iż mimo to plik ten będzie czytelny w przeglądarce tekstu. Dlatego
spróbuj go podejrzeć wybierając przycisk „Wyświetl” (ang. „Read”).
Na początek opiszemy opcje, które możesz zobaczyć na
pierwszy rzut oka po uruchomieniu przeglądarki. Są to typowe
przyciski przewijania, widoczne w formie strzałek, które znasz
już np. z listerów. Mają tutaj identyczne zastosowanie. Pozwalają
przewijać zawartość pliku w sytuacji, gdy tekst nie jest w całości
widoczny na ekranie.
Ważną funkcję ma pasek stanu przeglądarki, który widać poniżej:
Zawiera on następujące informacje, w kolejności od lewej do prawej:






nazwę odczytanego pliku,
datę utworzenia pliku,
ilość linii tekstu,
objętość pliku (zwykle pokrywa się z ilością znaków tekstu),
nazwę trybu pracy przeglądarki (omówimy to dalej)
rozmiar tzw. „tabulatora”.
206
Ostatnia z wymienionych informacji widoczna jest obok napisu „tab=”. Jest to
liczba, w naszym przykładzie „8”. Oznacza ilość znaków odstępu, która odpowiada
jednemu znakowi. „tabulatora”, czyli specjalnego klawisza pozwalającego wprowadzić
od razu więcej niż jeden znak odstępu. Klawisz ten znajduje się ponad klawiszem CTRL
(CONTROL). Ilość znaków odstępu, które odpowiadają tabulatorowi możesz wybierać za
pomocą ustawień przeglądarki.
● Ustawianie rozmiaru okna
Najłatwiejszą operacją do wykonania w przeglądarce tekstu Opusa jest
ustawienie rozmiarów okna. Możesz je zmienić korzystając ze standardowego przycisku
zmiany wielkości, wyróżnionego na ilustracji strzałką:
Każda zmiana rozmiarów okna zostanie automatycznie zapamiętana. Po
wyłączeniu przeglądarki tekstu i ponownym jej użyciu, okno będzie miało ustawione
wcześniej rozmiary. Co więcej, zostanie wyświetlone w tym samym miejscu, w którym je
pozostawiłeś.
● Przeszukiwanie tekstu
Przeglądarka wyposażona jest również w bardzo użyteczną funkcję
przeszukiwania tekstu wyświetlonego w oknie. Po odnalezieniu fragmentu, zostaje on
podświetlony, a przeglądarka sama wyświetla odpowiednią część pliku.
Aby można było przeszukiwać tekst, musisz skorzystać z menu górnego „Plik”,
w którym z dostępna jest opcja o nazwie „Szukaj”. Po jej wybraniu, w centralnym miejscu
okna wyświetlone zostanie kolejne, mniejsze okno. Na samej górze będzie wyposażone w
ramkę przeznaczoną do wpisywania poszukiwanego tekstu. Będzie widoczny kursor.
207
Możesz teraz przystąpić do wpisywania tekstu, który chcesz odnaleźć. Potem
wystarczy wybrać przycisk „Ok” lub nacisnąć klawisz ENTER.
Okno przeznaczone do przeszukiwania tekstu zostało wyposażone w cztery
znaczniki. Ustawienie każdego z nich uruchamia dodatkowe możliwości. Standardowo
wybrany jest znacznik „DUŻE = małe”, co powoduje, że Opus nie rozróżnia, czy
stosujemy WIELKIE czy małe litery. Możesz to zmienić przez wyłączenie tego znacznika.
Zauważ, że program standardowo wyszukuje podany tekst, nawet jeśli jest on fragmentem
dłuższego wyrazu. Jeżeli Ci to nie odpowiada możesz sprawić, że tekst zostanie
odnaleziony tylko wtedy, gdy będzie oddzielnym słowem. W takim wypadku powinieneś
ustawić włączony znacznik opisany jako „Tylko całe słowa”.
Domyślnie tekst jest przeszukiwany od początku pliku. Za pomocą przycisków
przewijania możesz wpływać wpływać na miejsce, od którego rozpocznie się szukanie.
Wystarczy, że przewiniesz tekst do innego fragmentu. Inną możliwością jest
przeszukiwanie tekstu wstecz - od tyłu do początku. Aby stało się to możliwe ustaw
przeglądarkę na końcu tekstu, a potem wybierz znacznik „Szukaj wstecz”.
Przeglądarka tekstu pozwala także korzystać z tzw. filtrów AmigaDOS. W tym
celu wybierz znacznik o nazwie „Znaki zastępcze”. Od tego momentu możesz używać
znaków zastępujących tekst, podobnie jak przy zaznaczaniu plików i katalogów w
listerze. Opisaliśmy to w rozdziale „Lister”. Możesz na przykład wpisać: #?ówka, co
spowoduje wyszukanie w tekście wszystkich wyrazów zakończonych na „ówka”.
Oczywiście Opus znajduje zawsze tylko pierwszy wyraz identyczny z poszukiwanym, ale
bardzo łatwo możesz wyszukać następne. Wystarczy wybrać opcję „Znajdź następny” z
menu górnego o nazwie „Plik”. Ten sam efekt spowoduje naciśnięcie klawisza N lub
wybranie kombinacji klawiszy PRAWA AMIGA, SHIFT oraz R.
208
● Tworzenie kopii pliku tekstowego
Plik tekstowy, którego zawartość pokazuje przeglądarka może być łatwo
skopiowany w dowolne miejsce na dysku. Gdy wybierzesz opcję „Zapisz jako” z menu
górnego „Plik”, Opus wyświetli typowe okno wyboru, które pozwoli Ci wskazać katalog
oraz nazwę pliku, pod którą zapisany zostanie tekst.
● Drukowanie tekstu
Przeglądarka posiada również bogate możliwości wydruku wyświetlonego
tekstu. Proces ten jednak różni się od drukowania w programach graficznych lub
procesorach tekstu. Opus korzysta z tzw. trybu tekstowego, czyli czcionek wbudowanych
w Twoją drukarkę. Jeżeli korzystasz z drukarki nowszego typu możliwe, że stosowane
będą czcionki umieszczone w jej sterowniku, dalej jednak kroje będą ściśle określone.
Może się też zdarzyć, że Twoja drukarka nie posiada polskich znaków narodowych lub w
ogóle pozbawiona jest trybu tekstowego. Wtedy wszystko zależy od sterownika
zainstalowanego w systemie. Popularnym rozwiązaniem w takim przypadku jest pakiet
„Turbo Print”. Zaletą wydruku w trybie tekstowym jest większa szybkość w stosunku do
trybu graficznego, gdzie możesz swobodnie wybierać czcionki oraz inne elementy, które
mają znaleźć się na papierze.
Do drukowania służy opcja o nazwie „Wydrukuj”, którą możesz znaleźć w tym
samym menu górnym „Plik”. Jej użycie nie prowadzi jednak od razu do wydrukowania
tekstu. Przedtem pojawi się okno, w którym możesz ustawić kilka użytecznych
parametrów:
209

Jakość wydruku
Pierwszą dostępną funkcją jest przycisk cykliczny „Jakość” pozwalający
ustawić jakość wydruku. Masz dwie możliwości: „Draft” lub „Jakość listowa”.
Wydruk w pierwszym w tych trybów jest gorszy, jednak pozwala oszczędzać tusz
lub toner drukarki. Może być z powodzeniem stosowany do wydruków
próbnych.

Odstęp między liniami
Opus pozwala również ustawiać odstęp między poszczególnymi liniami.
W tym celu skorzystaj z kolejnego przycisku - „Odstęp” Można skorzystać z
opcji: „6 LPI” lub „8 LPI”, czyli odpowiednio - 6 lub 8 linii na cal.

Gęstość druku
Gęstość druku objawia się bardziej lub mniej „rozwlekłymi”
czcionkami, w praktyce oznacza określenie odstępów między literami. Program
pozostawia do Twojej dyspozycji trzy rodzaje czcionek w kolejności od najmniej
do najbardziej ścisłego pisma: „Pica”, „Elite” oraz „Fine”. Wybieramy je przy
użyciu przycisku oznaczonego jako „Gęstość”. Pamiętaj, że konkretny kształt
krojów czcionek zależy od typu drukarki lub zainstalowanego sterownika.

Marginesy i tabulator
Okno wydruku przeglądarki tekstu pozwala na ustawianie marginesów
strony, które wyrażone są w liniach tekstu. Możesz także decydować o ilości
znaków odstępu, jakie będą wstawiane zamiast znaku tabulatora. Do ustawiania
takich szczegółów przeznaczone są opcje zaznaczone ramką na kolejnej
ilustracji:
210

Urządzenie „wyjściowe”
Opus pozwala także ustawiać tzw. „wyjście”, czyli urządzenie, na które
zostanie skierowany wydruk. Służy do tego przycisk cykliczny o takiej samej
nazwie. Możesz tu wybrać opcję „Drukarka” lub „Plik”. W wypadku
skorzystania z pierwszej, tekst będzie bezpośrednio wydrukowany. Jeżeli
natomiast wybierzesz funkcję „Plik”, tekst zostanie zapisany w pliku i
przedstawiony będzie dokładnie tak, jak wyglądałby po wydrukowaniu. W tym
przypadku, po rozpoczęciu drukowania pojawi się nowe okno. Powinieneś
wybrać w nim katalog oraz nazwę pliku, który zawierać będzie drukowane dane.
Można zastosować również nazwę urządzenia systemowego jak np. „NIL:”,
„SER:” czy „PAR:”. Ma to zwykle znaczenie w przypadku wykonywania mniej
standardowych operacji.

Ustawienia nagłówka i stopki
Masz możliwość także wstawiać do drukowanego tekstu tzw.
„nagłówki” oraz „stopki”. Dla porządku dodajmy, że nagłówek jest to tekst
umieszczony na samej górze drukowanej strony, a stopka - widoczny na dole.
Aby spowodować, że Opus je wydrukuje zastosuj się do poniżej
przedstawionego przykładu:
①
W oknie wydruku wybierz jeden ze znaczników: „Tytuł”, „Data” lub
„Strona”. Pierwszy z nich spowoduje, że dostępna stanie się ramka umieszczona
211
po prawej stronie. Wpisz w niej tekst nagłówka lub stopki. Jeżeli skorzystasz z
opcji „Data” lub „Strona”, Opus wstawi aktualną datę lub numer strony.
②
Zdecyduj czy wybrany tekst ma być stopką czy nagłówkiem. W tym
celu ustaw odpowiednio przycisk cykliczny oznaczony jako „Nagłówek/Stopka”.
③
Określ typ czcionki, którą ma być drukowana stopka lub nagłówek.
Służy do tego przycisk cykliczny opisany jako „Typ czcionki”. Dobrym
rozwiązaniem jest wybranie czcionki pochylonej, pogrubionej lub podkreślonej,
gdyż stopka lub nagłówek lepiej wtedy wyróżniają się na tle pozostałego tekstu.
Po ustawieniu powyższych parametrów możesz rozpocząć wydruk za
pomocą wspomnianego już przycisku „Wydrukuj”. Jeżeli nie chcesz nic
drukować wybierz opcję „Poniechaj”.
● Edycja tekstu
Opus pozwala na edycję tekstu wyświetlonego w przeglądarce. Sama
przeglądarka jednak nie posiada takiej funkcji. Niewprawny użytkownik mógłby zbyt
łatwo wprowadzić zmiany w plikach. Dlatego przeglądarka daje możliwość
uruchomienia dowolnego edytora tekstu z zawartością, która była wcześniej wyświetlona.
Do uruchomienia edytora służy opcja „Wywołaj edytor” znajdująca się w menu
górnym o nazwie „Plik”. Po jej wywołaniu domyślnie uruchamia się program „ED”, który
jest edytorem tekstu dostarczanym wraz z systemem operacyjnym Amigi. Dzięki niemu
możesz zmienić plik tekstowy i zapisać zmiany na dysku. „ED” nie ma dużych wymagań
i działa na prawie każdej Amidze, jednak jest programem mało rozbudowanym i dość
niewygodnym w obsłudze. Dlatego autorzy Opusa dali możliwość ustawienia dowolnego
innego edytora tekstu. Służy do tego opcja „Wybierz edytor” znajdująca się w innym
menu górnym o nazwie „Ustawienia”. Jej wybranie spowoduje pojawienie się pod-menu,
w którym powinieneś wybrać opcję oznaczoną jako „Tekst”. Pojawi się okno zawierające
ramkę przeznaczoną do wpisywania tekstu. Wpisz w niej ścieżkę dostępu, nazwę Twojego
edytora tekstu oraz znaki „%s”.
Przykładowo może wyglądać to tak:
Archive:Programy/Tekst/CygnusEd/CED "%s"
212
Napis „%s” należy podać dla oznaczenia, że tekst wyświetlony w przeglądarce
ma zostać od razu załadowany do edytora. W innym przypadku edytor również uruchomi
się, lecz nie będzie widać żadnego tekstu. Tym razem pamiętaj, aby koniecznie wpisać
cudzysłów. Pozwala to bez przeszkód ładować do edytora także te pliki, które w nazwach
zawierają znaki odstępu.
Nie musisz jednak mozolnie wpisywać ścieżki dostępu do ramki. Wystarczy, że
wyświetlisz zawartość katalogu z edytorem tekstu w dowolnym listerze. Następnie
wybierz wskaźnikiem myszki ramkę wyświetlającą ścieżkę dostępu. Potem skopiuj
zawartość do systemowego schowka przez naciśnięcie kombinacji klawiszy PRAWA
AMIGA i C. Teraz wystarczy, że najedziesz wskaźnikiem na ramkę w oknie, gdzie
wpisujesz ścieżkę dostępu do edytora i naciśniesz kombinację klawiszy PRAWA AMIGA i
V. Ręcznie trzeba będzie tylko dodać argument „%s”, a przed nim koniecznie odstęp
(SPACJĘ) tak jak w naszym przykładzie.
● Kopiowanie tekstu z przeglądarki
Tekst wyświetlony w przeglądarce może być także łatwo skopiowany w dowolne
miejsce, przy wykorzystaniu systemowego schowka. Jeśli najedziesz wskaźnikiem na
dowolne miejsce tekstu i przytrzymasz lewy klawisz myszki, a potem (cały czas
trzymając klawisz) przesuniesz wskaźnik w inne miejsce, spowodujesz podświetlenie
fragmentu tekstu. Teraz, analogicznie do poprzedniego przykładu, naciśnij kombinację
klawiszy PRAWA AMIGA i C, a podświetlona część zostanie skopiowana do schowka.
Aby wstawić tekst do innego programu naciśnij kombinację klawiszy PRAWA AMIGA i
V. Tekst możesz wstawić do dowolnej ramki przeznaczonej do wpisywania tekstu,
niezależnie od programu. Taki sposób przenoszenia tekstu umożliwia większość
oprogramowania dla Amigi.
● Ustawianie szerokości tabulatora
Menu górne „Ustawienia” przeglądarki tekstu pozwala ustalić rozmiar
tabulatora. Przeznaczona jest do tego pierwsza opcja zatytułowana „Szerokość
tabulatora”. Jej wybranie powoduje pokazanie kolejnego pod-menu z kilkoma
możliwościami ustawienia szerokości wyrażonej liczbami. Oznaczają one ilość znaków
odstępu, która będzie wstawiana zamiast znaku tabulatora.
213
● Wyświetlanie przeglądarki na własnym ekranie
Okno przeglądarki możesz wyświetlić na oddzielnym ekranie. Może być to
przydatne ze względu na możliwość wyboru innej rozdzielczości ekranu niż ekran Opusa.
W tym celu z menu „Ustawienia” wybierz opcję o nazwie „Użyj własnego ekranu”.
Przeglądarka zostanie automatycznie przeniesiona na oddzielny ekran. Uaktywniona
zostanie również opcja „Tryb wyświetlania” umieszczona poniżej. Za jej pomocą możesz
ustawić tryb wyświetlania dla tego ekranu. Jej wybranie spowoduje wyświetlenie okna
wyboru, które opisaliśmy wcześniej. Jeżeli wyłączysz opcję „Użyj własnego ekranu”,
przeglądarka tekstu samoczynnie powróci na ekran Opusa.
● Wybieranie czcionki
Możesz decydować o czcionce ekranowej używanej przez przeglądarkę tekstu.
Przeznaczona do tego jest opcja „Czcionka”, umieszczona w menu „Ustawienia”.
Analogicznie powoduje ona wyświetlenie typowego okna wyboru kroju czcionki:
● Zapisywanie ustawień przeglądarki na dysk
Po ustawieniu potrzebnych opcji z pewnością będziesz chciał zapamiętać na stałe
wszystkie ustawienia. W tym celu wybierz opcję „Zapisz” umieszczoną jako ostatnia w
menu „Ustawienia”. Od tego momentu przeglądarka zawsze będzie uruchamiana od razu
wybranymi przez Ciebie ustawieniami. Oczywiście w każdej chwili możesz je zmienić
ponownie.
214
PRZESZUKIWANIE ZAWARTOŚCI PLIKÓW
Omówiona przeglądarka pozwala przeszukiwać wyłącznie tekst, który jest w niej
wyświetlony. Może się jednak zdarzyć, iż będziesz potrzebował znaleźć określony tekst,
który znajduje się w kilku plikach tekstowych. Ładowanie każdego z osobna do
przeglądarki jest niewygodne. Ponadto jeśli nie wiesz, w jakim pliku znajduje się
poszukiwany tekst, taki sposób przeszukiwania plików będzie bardzo żmudny. Na
szczęście istnieje możliwość automatycznego przeszukiwania wielu plików. Opcja taka
została wbudowana w lister. Aby z niej skorzystać musisz zaznaczyć w listerze pozycje,
które są plikami tekstowymi. Potem wywołaj menu przez wybranie przycisku
oznaczonego strzałką skierowaną w dół (na pasku stanu listera). Wybierz pozycję „Szukaj
tekstu”. Zobaczysz okno, bardzo podobne do okna przeszukiwania tekstu.
Jego funkcja również jest identyczna. Należy wpisać poszukiwany tekst i wybrać
przycisk „Ok”. Okno zawiera kilka nowych przycisków, które zostały umieszczone po
prawej stronie. Pozwalają one określić, co ma się dziać po odnalezieniu poszukiwanego
tekstu w pliku. Możesz zdecydować, aby Opus:

pytał co zrobić w przypadku każdego pliku, w którym odnajdzie
poszukiwany tekst. W takim wypadku powinieneś wybrać przycisk umieszczony
obok napisu „Pytaj”. Pytanie ma formę okna wyboru jak na ilustracji niżej.
Dostępne opcje powodują – w kolejności od lewej – wyświetlenie znalezionego
tekstu, pominięcie pliku, pominięcie wszystkich oraz przerwanie wykonywania
operacji:
215
Jeżeli wybierzesz opcję „Wyświetl”, pojawi się okno przeglądarki tekstu
z wyświetloną zawartością pliku oraz mniejsze okno „Szukaj” z uzupełnionym
tekstem, który wpisałeś wcześniej. Należy w nim skorzystać z przycisku „Ok”.

pozostawiał zaznaczone pliki, w których odnalazł poszukiwany tekst.
Służy do tego przycisk o nazwie „Zostaw zaznaczone”.

wyświetlił podsumowanie zawierające informację, w których plikach
odnaleziono interesujący Cię tekst. W tym celu użyj przycisku „Wyniki”. Raport
wyświetlany jest w formie pliku tekstowego automatycznie w oknie przeglądarki.
KOD „ANSI”
Pliki tekstowe mogą zawierać tzw. kod „ANSI”. Polega to na umieszczeniu
specjalnych kombinacji liter zwanych z kolei kodami „ASCII”, które pozwalają sterować
różnymi efektami w tekście jak na przykład uzyskać pogrubienie, zmienić kolor czy też
wyświetlić w postaci negatywu. Przeglądarka Opusa obsługuje takie oznaczenia i
zachowuje się zgodnie z ich wskazaniami. Możliwe jest również ustawienie oddzielnego
edytora tylko dla plików zawierających kod ANSI. W tym celu skorzystaj z opcji
„Wybierz edytor” z menu górnego „Ustawienia”. Pojawi się kolejne pod-menu, gdzie
znajdziesz funkcję o nazwie „ANSI”. Za jej pomocą możesz ustawić wspomniany edytor.
Opus samodzielnie rozpoznaje, czy dany plik zawiera kod ANSI i automatycznie
wczytuje odpowiedni edytor. Programy tego typu różnią się zazwyczaj od innych
możliwością łatwego wprowadzania kodów ASCII do tekstu bez konieczności ich
szczegółowej znajomości. Przykładami takich edytorów jest „Luminus” lub „TextPaint”,
które możesz znaleźć na Aminecie.
216
OPUS I AMIGADOS
217
218
Wśród wielu usprawnień Opusa istotna część dotyczy dyskowego systemu
AmigaDOS. Najważniejszym jest okno „CLI”, które pozwala używać dodatkowych
poleceń oraz współpracuje z listerami. W tej części omówimy szczegółowo sposoby
uruchamiania poleceń AmigaDOS, wewnętrznych poleceń Opusa, skryptów AmigaDOS
oraz skryptów Arexxa.
OKNO „CLI”
Okno nazwane „CLI Opusa” posiada podobną funkcjonalność do okien „CLI” i
„Shell” systemu Amigi. Pozwala na stosowanie wszystkich poleceń AmigaDOS.
Rozszerza również jego funkcjonalność przez dodanie własnych poleceń. Sposób
uruchomienia okna został dokładnie opisany w rozdziale „Pierwsze kroki”. Polega na
skorzystaniu z opcji „Wykonaj polecenie”, znajdującej się w menu górnym „Opus”, a
następnie użycie przycisku „CLI”. Po wybraniu tej opcji pojawi się okno, w którym
można korzystać ze wszystkich starych, jak i nowych funkcji. Spójrz na ilustrację:
Pierwszym nowym poleceniem, które warto poznać jest HELP. Wyświetla
krótką informację na temat zasad obsługi „CLI Opusa”. Możesz go użyć wraz z
argumentem LIST, dzięki czemu uzyskasz listę wszystkich dostępnych poleceń.
Wystarczy wpisać: HELP LIST, a następnie nacisnąć ENTER. Najważniejszą zmianą,
jaką w porównaniu z oknami AmigaDOS wprowadza „CLI Opusa”, jest możliwość
współpracy z listerami. Pozwala to znacznie przyspieszyć, a także ułatwić obsługę.
Korzystanie z AmigaDOS w wielu wypadkach sprowadza się wyłącznie do wpisania
nazwy polecenia. Argumenty są bowiem pobierane z listerów lub specjalnych okien
informacyjnych.
Taka sytuacja zachodzi na przykład w przypadku polecenia ASSIGN, które służy
do tworzenia tzw. urządzeń logicznych. Można z nich korzystać podobnie jak z urządzeń
fizycznych jak np. dyski twarde, choć mogą stanowić jedynie odniesienie do katalogów na
219
dysku. W standardowym oknie AmigaDOS, aby stworzyć urządzenie o nazwie
„Komputer:” należałoby wpisać:
ASSIGN Komputer: Sys:Prefs/
W Opusie nie musisz samodzielnie podawać ścieżki dostępu, która bywa długa i
jej wpisywanie może być niewygodne. Wystarczy, że otworzysz lister i wyświetlisz w nim
zawartość katalogu, na który ma wskazywać urządzenie logiczne. Pamiętaj, że musi to
być lister źródłowy („ŹR.”). Potem wyświetl okno „CLI Opusa” i wpisz tylko: ASSIGN
i naciśnij ENTER. Pojawi się okno wyboru nazwy urządzenia, którą należy wpisać bez
znaku dwukropka „:”. Zwróć uwagę, że wszystkie możliwe argumenty AmigaDOS
zostały przedstawione w postaci przycisków w dolnej części okna. Najprostszy wybór to
oczywiście funkcja „Przypisz”.
W podobny sposób zachowuje się polecenie SHOW, które przeznaczone jest do
przeglądania grafiki. Wystarczy, że zaznaczysz w listerze nazwy plików zawierających
grafikę, a potem w oknie „CLI Opusa” wpiszesz:
SHOW
Wszystkie pliki zostaną po kolei wyświetlone. Pamiętaj, aby każdy wybór
polecenia potwierdzić klawiszem ENTER, tak samo jak w zwykłym oknie AmigaDOS.
ZAAWANSOWANE MOŻLIWOŚCI
EDYTORA FUNKCJI
Edytor funkcji Opusa pojawia się wszędzie tam, gdzie istnieje konieczność
zdefiniowania dowolnej czynności. Innymi słowy, „mówi” on programowi, co robić w
razie zajścia określonego zdarzenia. Do tego celu służy zawsze takie samo okno edytora
funkcji. Zawiera one listę, której dotąd nie omawialiśmy. Jest bardzo ważna, gdyż
pozwala zdecydować o dodatkowych efektach towarzyszących uruchomieniu funkcji.
220
Lista znajduje się na samej górze okna edytora i zawiera polecenia do
wykorzystania. Każda pozycja to jedno polecenie. Polecenia AmigaDOS mają zazwyczaj
argumenty, czyli wyrazy zapisane po znakach SPACJI. Służą do przekazywania
poleceniu danych lub ustawianiu parametrów pracy. Korzystając z edytora funkcji możesz
bez przeszkód używać wszelkich argumentów, jednak Opus daje Ci do ręki jeszcze jedno
narzędzie. Są to tzw. znaki specjalne zastępujące argumenty.
● Znaki specjalne
Znaki specjalne umieszczamy je w nawiasach klamrowych „{„ oraz „}”. Dzięki
nim zamiast poszczególnych argumentów można używać wartości pobieranych na
przykład z listerów. Przy podawaniu Opusowi znaków specjalnych istotne znaczenie ma
fakt, czy są wpisywane małymi, czy wielkimi literami. Na przykład znak „{F}” oraz znak
„{f}” oznaczają dwie różne funkcje.
Poniżej podajemy kompletny wykaz znaków specjalnych wraz z ich znaczeniami
uzupełnionymi obszernym komentarzem. Znaki specjalne nazywane są także poleceniami,
gdyż są podobne do poleceń i wprost nakazują Opusowi określone zachowanie.

{f}
- Pierwszy zaznaczony element (ze ścieżką dostępu)
Znak „{f}” powoduje wstawienie nazwy pliku lub katalogu
zaznaczonego w listerze źródłowym. Po zakończeniu działania funkcji, element
przestanie być zaznaczony. Można dodać znak minus „{f-}”, co spowoduje, że z
nazwy pliku zostanie usunięte rozszerzenie. Jeśli w edytorze funkcji wpiszesz:
221
AmigaDOS Rename {f} {f-}.lzx
będzie to oznaczało, że w wyniku działania funkcji zostanie zmieniona
nazwa pliku (polecenie „Rename”) zaznaczonego w źródłowym listerze (znak
„{f}”). Zmiana polegała będzie na usunięciu aktualnego rozszerzenia oraz
dodaniu nowej końcówki „.lzx”. W razie, gdy nazwa będzie pozbawiona
rozszerzenia Opus doda samą końcówkę „.lzx”. Na przykład: nazwa „opus.lha”
zostanie zmieniona na „opus.lzx”.

{fu}
- Pierwszy element (ze ścieżką dostępu, bez odznaczenia)
Polecenie „{fu}” ma takie samo działanie jak „{f}”, ale po zakończeniu
wykonywania funkcji nie powoduje zmiany stanu elementu na „nie zaznaczony”.
Dzięki temu nazwy pliku wraz ze ścieżką dostępu można użyć więcej niż jeden
raz bez konieczności jego ponownego wybierania. Podobnie jak w poprzednim
przypadku, „{fu}” pozwala używać znaku minus „-” w celu usuwania rozszerzeń
nazw plików.

{F}
- Wszystkie zaznaczone elementy (ze ścieżkami dostępu)
Kolejne polecenie wstawia nazwy wszystkich (a nie tylko jednego)
zaznaczonych elementów wraz ze ścieżkami dostępu. Poszczególne nazwy
zostaną rozdzielone SPACJĄ. Po zakończeniu wykonywania funkcji, każdy
element przestaje być zaznaczony. Zwróć uwagę na to, że AmigaDOS limituje
ilość znaków, które stanowi polecenie wraz z argumentami. Opus sam zajmuje
się tym problemem, nie musisz więc unikać przekroczenia limitu.

{o}
- Pierwszy zaznaczony element (tylko nazwa)
Polecenie to ma analogiczne działanie jak „{f}” z tą różnicą, że wstawia
nazwy plików pozbawione ścieżek dostępu. Tutaj również możesz używać znaku
minus dla usunięcia końcówki nazwy pliku.
222

{ou}
- Pierwszy element (tylko nazwa, bez odznaczania)
Zachowuje się podobnie jak „{fu}” za wyjątkiem tego, że wstawia same
nazwy, bez ścieżek dostępu. Znak minus zachowuje swoją funkcję.

{O}
- Wszystkie zaznaczone pozycje (tylko nazwy)
Ma podobne działanie jak „{F}”, lecz wstawia same nazwy plików bez
ścieżek dostępu.

{d}
- Nazwa katalogu docelowego
Polecenie „{d}” wstawia ścieżkę dostępu do katalogu docelowego, czyli
tego, którego zawartość jest wyświetlona w listerze oznaczonym jako docelowy
(„DOC.”). Obsługiwany jest tylko jeden katalog docelowy, ponadto wszystkie
zablokowane listery zostaną zignorowane.

{s}
- Nazwa katalogu źródłowego
Wstawia ścieżkę dostępu do katalogu źródłowego (oznaczonego jako
„ŹR.”). Polecenie to, analogicznie do poprzedniego, obsługuje tylko jeden
katalog źródłowy oraz ignoruje zablokowane listery.

{v}
- Zmienna środowiskowa
Polecenie „{v}” powinno poprzedzać nazwę tzw. zmiennej
środowiskowej, której zawartość chcesz wstawić jako argument polecenia. W
nawiasie po znaku „v” powinieneś umieścić nazwę systemowej zmiennej. Na
przykład:
AmigaDOS echo Kickstart {vKickstart}
spowoduje wyświetlenie tekstu z informacją o wersji pamięci ROM
Twojej Amigi, czyli Kickstartu.
223



{Rd}
- Okno wyboru ścieżki dostępu
{Rf}
- Okno wyboru plików
{RF}
- Okno wyboru plików (tryb zapisu)
Wymienione powyżej trzy polecenia umożliwiają dostęp do okien
wyboru. Efektem działania jest wstawienie tekstu, który stanowi rezultat wyboru
dokonanego w oknie, czyli np. nazwy pliku.

{Qa}
- Pobranie wyniku działania funkcji
Pozwala wstawić wynik działania funkcji w formie ciągu znaków.
Najlepszym przykładem jego użycia jest wykorzystanie do reakcji na zdarzenie
określone w oknie o nazwie „Skrypty”. Wywołujemy je poprzez wybranie opcji o
tej nazwie z menu górnego „Ustawienia”. Spowoduje to pojawienie się okna
podobnego do poniższego:
Znajdź na liście zdarzenie o nazwie „Włożenie dysku” (ang. „Disk
inserted”). Najedź na nazwę wskaźnikiem myszki i dokonaj na niej dwukliku.
Wyświetlone zostanie okno edytora funkcji przeznaczonej do wykonania w
przypadku włożenia dyskietki. Wybierz tutaj przycisk „Dodaj”, a potem w
miejscu, które powstanie na liście funkcji wprowadź następujące polecenie:
Confirm Włożono dyskietkę do stacji {Qa}
Ustaw przycisk cykliczny na „Polecenie” oraz wybierz przycisk „Użyj”.
Jeżeli teraz włożysz dyskietkę do stacji, zobaczysz efekt swojej pracy.
224

{Qs}
- Pobranie nazwy ekranu publicznego
Polecenie „{Qs}” pozwala wstawić nazwę ekranu publicznego, na
którym otwarty jest pulpit Opusa. Zazwyczaj ma on nazwę „DOPUS.1”, ale
jeżeli uruchomisz więcej niż jedną kopię Opusa, numer który znajduje się po
kropce może być inny. Pulpit Opusa może być też otwarty na ekranie
Workbencha. Polecenie to jest przydatne do podawania nazwy ekranu
programom uruchamianym w środowisku Opusa, gdy działa on na własnym
ekranie. Aby sprawdzić jego działanie wpisz na przykład w edytorze funkcji:
AmigaDOS SYS:Tools/Calculator pubscreen={Qs}i

{Qp} - Pobranie nazwy portu ARexxa
Następne polecenie wstawia nazwę portu ARexxa należącego do Opusa.
Z reguły port ten występuje pod taką samą nazwą jak poprzednio, czyli
„DOPUS.1”, ale cyfra ta może być inna zależnie od tego, która w kolejności
kopia Opusa została uruchomiona.

{QL}
Wstawia adres procesu, czyli zadania w systemie operacyjnym, które
obsługuje lister źródłowy. Adres podany jest w postaci liczby szesnastkowej.

{QD}
Polecenie analogiczne do poprzedniego, lecz dotyczy adresu procesu
obsługującego lister docelowy.

{Rs} - Okno wyboru nazwy
Polecenie „{Rs}” uruchamia okno zawierające ramkę tekstową, gdzie
można wpisać ciąg znaków. Zostaje on potem wstawiony w miejsce, w którym
225
wpisałeś polecenie. Masz możliwość wybierać tytuł okna zawierającego ramkę.
Wystarczy użyć polecenia w poniżej przedstawiony sposób:
AmigaDOS echo Wpisałeś: {RsInformacja}
Możesz także określić standardowy tekst, który będzie wstawiany w
sytuacji, gdy nic nie wpiszesz w ramce. Należy go wpisać po tytule okna
rozdzielając oba teksty znakiem dwukropka:
AmigaDOS echo Wpisałeś: {RsInformacja:Nie wybrałeś nic!}
Tekst może zawierać również znaki specjalne, które uzupełniają go o
kilka określonych informacji. Masz do dyspozycji następujące znaki:

[o] - wstawia nazwę ostatnio używanego pliku przez inne polecenia,
np. „{f}”,



[f] - jak wyżej, lecz wstawia nazwę pliku wraz ze ścieżką dostępu,
[s] - wstawia nazwę katalogu źródłowego,
[d] - wstawia nazwę katalogu docelowego.
● Argumenty opcjonalne
Opus nie jest w stanie zrealizować żadnej funkcji, jeśli nie ma skąd pobrać
danych. W takiej sytuacji zatrzymane zostaje nie tylko wykonywanie operacji, ale także
cała procedura zdefiniowana przy użyciu edytora funkcji. Jednak wiele programów oraz
poleceń AmigaDOS traktuje swoje argumenty jako opcjonalne. Oznacza to, że ich brak
nie powoduje błędnego działania. Przykładowo jeżeli w oknie „CLI” uruchomisz program
„Deluxe Paint”, jako argument możesz podać nazwę pliku z grafiką do wczytania. Gdy go
nie podasz, program także uruchomi się bez problemów, ale nie załaduje żadnego obrazu.
Opus pozwala traktować w podobny sposób niektóre argumenty. Możesz to zrobić za
pomocą znaku wykrzyknika „!”. Każde polecenie zakończone tym znakiem, zadziała tak,
że tworzony przez nie argument będzie opcjonalny, na przykład „{f!}”, „{o!}” albo
„{fu!}”.
226
● Ustawienia dodatkowe
Poniżej listy zawierającej polecenia znajdziesz kolejną, opisaną jako „Opcje” lub
„Flagi”. Zawiera szereg napisów, a po lewej stronie każdego z nich pozostawiony jest
margines. Spróbuj najechać na dowolną pozycję wskaźnikiem i nacisnąć lewy klawisz
myszki. Na marginesie zobaczysz charakterystyczny znak. Oznacza on włączenie danej
opcji. Za pomocą tych ustawień możesz zmieniać zachowanie Opusa w trakcie
wykonywania poleceń zawartych na liście. Masz do wyboru następujące opcje:

Bez cudzysłowów
Opus domyślnie podaje wszystkie nazwy w cudzysłowach. Robi to ze
względu na fakt, że mogą zawierać odstępy (SPACJE), a w takim wypadku
AmigaDOS wymaga ujęcia całej nazwy w cudzysłów. Istnieją jednak programy,
które nie potrafią odczytać poprawnie tak podanych nazw. Najczęściej są to
bardzo stare programy lub niezupełnie zgodne z AmigaDOS. Jednak dzięki
funkcji opisanej jako „Bez cudzysłowów” możesz spowodować, że nazwy będą
podawane bez ujęcia w cudzysłów i możliwa będzie współpraca programu z
każdym programem .
Podobny efekt możesz uzyskać, używając znaków „{o}”, „{O}”, „{f}”
lub „{F}” uzupełnionych o znak tzw. tyldy „~”, czyli odpowiednio:
{o~}, {O~}, {f~} lub {F~}.
Jeżeli używasz jednocześnie znaku minus „-” i tyldy „~”, w celu
prawidłowego działania najpierw powinieneś wpisać minus.

CD do kat. docelowego
Ustawienie opcji „CD do kat. docelowego”, podobnie jak drugiej - „CD
do kat. źródłowego”, pozwala zdecydować jaki katalog ma być katalogiem
aktualnym w trakcie wykonywania określonej przez Ciebie funkcji. Może to
ułatwić posługiwanie się programami pracującymi wyłącznie spod okna „CLI”.
Jeżeli bowiem będziesz miał odpowiednio ustawiony aktualny katalog, polecenia
227
AmigaDOS mogą operować na nim bez konieczności podawania pełnej ścieżki
dostępu.

Czytaj katalogi rekurencyjnie
Następna funkcja pozwala określić sposób w jaki Opus ma traktować
katalogi na dysku. Normalnie są odczytywane tak samo jak pliki, czyli same
nazwy. Jeżeli natomiast włączona będzie opcja „Czytaj katalogi rekurencyjnie”,
program będzie brał pod uwagę ich zawartość, a także wszystkich znajdujących
się wewnątrz podkatalogów. Aby lepiej uzmysłowić sobie działanie tej opcji,
spróbuj przeprowadzić następujące ćwiczenie:
①
②
Stwórz nowy bank przycisków zawierający jeden przycisk.
W
edytorze
funkcji
na
liście
zawierającej
polecenia
wpisz:
AmigaDOS echo {O}. Znak „{O}” nakazuje wyświetlić wszystkie pozycje
zaznaczone w źródłowym listerze („ŹR.”).
③
Na liście „Opcje” (lub „Flagi) zaznacz następujące pozycje: „Okno
komunikacyjne”, „Okno na Workbenchu” oraz „Przycisk zamknięcia okna”.
④
⑤
Zakończ edycję przycisku.
Otwórz lister źródłowy i wybierz w nim kilka pozycji tak, aby niektóre
były katalogami.
⑥
Wybierz stworzony przed chwilą przycisk.
Następnie przeprowadź to samo ćwiczenie, ale na liście „Opcje”
zaznacz dodatkowo funkcję „Czytaj katalogi rekurencyjnie”. Zobaczysz różnicę
w działaniu.
● Opcje komunikacji z użytkownikiem
Na liście „Opcje” znajdziesz także kilka pozycji przeznaczonych do ustawiania
sposobu komunikacji funkcji z użytkownikiem. Wszystkie polecenia AmigaDOS, skrypty
DOS lub ARexxa posługują się oknem komunikacyjnym „CLI”. Po uruchomieniu
228
powodują jego otwarcie, a następnie wykonanie funkcji. Za pomocą Opusa możesz
zdecydować, aby okno komunikacyjne nie było wyświetlane. Dzięki temu niektóre
operacje mogą być wykonywane szybciej. Aby tak się stało należy NIE wybierać żadnej
opcji na liście „Opcje”. Program zachowa się wtedy tak, jakbyś uruchomił polecenie
AmigaDOS wykorzystując systemowe urządzeniem „NIL:” w następujący sposób:
echo >NIL:
Jeśli jednak chcesz zobaczyć komunikaty wypisywane przez polecenie, włącz
opcję „Okno komunikacyjne”. Może Ci to się przydać przede wszystkim na etapie prób z
różnymi sposobami edycji funkcji. Innym zastosowaniem tej opcji, jest używanie takich
poleceń, które wymagają aktywności użytkownika. W takiej sytuacji można to robić tylko
i wyłącznie za pomocą okna komunikacyjnego. Okno pozostanie na ekranie tylko na czas
wyświetlania komunikatów. Po zakończeniu operacji zostanie natychmiast zamknięte.
Także to możesz zmienić za pomocą ustawienia „Przycisk zamknięcia okna”, które doda
do okna przycisk zamknięcia. Zgodnie z nazwą funkcji okno komunikacyjne pozostanie
na ekranie do czasu, gdy sam je zamkniesz.
Dodatkowym ustawieniem jest opcja o nazwie „Okno na Workbenchu”. Ma
zastosowanie tylko wtedy, gdy Opus jest uruchomiony na własnym ekranie, a nie na
ekranie Workbencha. Jeżeli skorzystasz z tej funkcji program będzie otwierał okno
komunikacyjne zawsze na ekranie Workbencha. W przeciwnym wypadku okno otworzy
się ekranie Opusa lub na domyślnym systemowym ekranie publicznym.
Kolejne ustawienie pozwalające rozszerzyć możliwości to „Wyjście do
przeglądarki”. Gdy będzie włączone, efekt działania operacji AmigaDOS zostanie
wyświetlony nie w oknie komunikacyjnym, ale w przeglądarce plików tekstowych Opusa.
Dzięki temu możesz od razu wywołać edytor tekstu z załadowanym tekstem albo go
wydrukować. Nie możesz jednak ustawić opcji „Wyjście do przeglądarki” oraz „Okno
komunikacyjne” jednocześnie.
● Działanie asynchroniczne funkcji
Funkcja zdefiniowana za pomocą „Edytora funkcji” może działać na dwa
sposoby. Pierwszy i jednocześnie domyślny polega na tym, że do czasu zakończenia
wykonywania funkcji lister, dla którego została ona wywołana jest niedostępny. Nie
229
można z niego wówczas korzystać. Wywołanie funkcji możesz jednak uczynić
niezależnym od listera. W tym celu wybierz ustawienie o nazwie „Uruchom
asynchronicznie” dostępne na liście „Opcje”.
● Wczytaj przy każdym uruchomieniu
Opus dokonuje operacji tzw. „buforowania” używanych katalogów. Oznacza to,
że zapamiętuje ich zawartość, co przyspieszenia wykonywanie operacji. Czasem jednak
może być to niewygodne. Taka sytuacja może mieć miejsce na przykład wtedy, gdy
będziesz chciał uaktualniać dane częściej niż robi to sam program. Do tego właśnie
przeznaczone jest opcja „Wczytaj przy każdym uruchomieniu”. Po jej włączeniu pozycja w
katalogu jest odczytywana za każdym razem, gdy wywołana jest funkcja Opusa.
Powoduje to aktualizację związanych z nią danych, takich jak objętość czy data
modyfikacji.
● Wszystkie pliki
Może się zdarzyć, że polecenie AmigaDOS będzie pozwalało na podanie szeregu
nazw na przykład plików, ale znak specjalny „{F}” nie będzie prawidłowo działał. W
takim wypadku, skorzystaj z opcji „Wszystkie pliki”, którą znajdziesz na liście „Opcje”.
● Zaktualizuj katalog docelowy lub źródłowy
Po zakończeniu wykonywania zdefiniowanej funkcji Opus może ponownie
odczytać katalog wyświetlony w listerze źródłowym („ŹR.”) lub docelowym („DOC.”).
Aby tak się stało skorzystaj z opcji „Zaktualizuj kat. źródłowy” albo „Zaktualizuj kat.
docelowy”.
● Klawisz wywołujący
Okno edytora funkcji pozwala również określić tzw. „skrót” klawiaturowy, który
ma wywoływać daną funkcję. Może być jeden klawisz albo kombinacja klawiszy, która
spowoduje wywołanie funkcji. Należy je wpisać w ramce opisanej jako „Klawisz” lub
„Klawisz wywołujący”. Znajdziesz ją poniżej listy „Opcje”.
230
Pamiętaj, że nie musisz zapamiętywać, jakie wyrazy odpowiadają klawiszom
specjalnym takim jak SHIFT, DEL czy HELP. Wystarczy, że po wywołaniu kursora w
ramce naciśniesz dany klawisz, a Opus sam wstawi odpowiedni wyraz. Podobnie możesz
wstawiać kombinacje klawiszy. Gdyby takie zachowanie Ci nie odpowiadało i chciałbyś
wpisywać wszystkie wyrazy ręcznie, naciśnij klawisz CAPS LOCK. Program nie będzie
wtedy automatycznie wstawiał wyrazów odpowiadających klawiszom specjalnym.
NOWE POLECENIA AMIGADOS
W tej części podręcznika przedstawimy Ci wewnętrzne polecenia Opusa. Są
bliźniaczo podobne do poleceń AmigaDOS. Różnica polega na tym, że możesz ich
używać wyłącznie w edytorze funkcji lub oknie „CLI Opusa”. Aby używanie
wewnętrznego polecenia stało się możliwe musisz przestawić przycisk cykliczny
znajdujący się w oknie edytora funkcji tak, aby wyświetlał opcję „Polecenie”.
Zaznaczyliśmy go ramką na poniższej ilustracji:
Obok nazw poleceń przedstawimy także wzory ich użycia zgodne z AmigaDOS.
● Polecenia do pracy w listerach

All
Polecenie ALL powoduje wybranie wszystkich pozycji w aktualnie źródłowym
listerze („ŹR.”). Jeżeli chcesz łatwo sprawdzić jego sposób działania, zastosuj się do
poniższego schematu:
231
①
Otwórz nowy lister w zwykły sposób, czyli dwuklik na pulpicie lub wybranie
opcji „Nowy” z menu „Lister”. W listerze wybierz dowolną pozycję.
②
Otwórz okno „CLI Opusa” przez wybranie opcji „Wykonaj polecenie” z menu
górnego „Opus”, a następnie skorzystanie z przycisku „CLI”.
③
W oknie wpisz: ALL i naciśnij ENTER.

None
Działanie polecenia NONE jest dokładnie odwrotne do poprzedniego. Jeżeli
zaznaczysz pozycje w źródłowym listerze możesz łatwo zlikwidować zaznaczenie właśnie
za pomocą tego polecenia. Wystarczy, że wykonasz poprzednie ćwiczenie, lecz zamiast:
ALL
wpiszesz:
NONE

Select
Polecenia SELECT działa analogicznie do przycisku, który omówiliśmy w
rozdziale „Lister”, w części dotyczącej zaznaczaniu pozycji odpowiadających wzorcowi.
Nie będziemy zatem powtarzać tych informacji. Jeśli polecenie SELECT zostanie użyte
bez żadnych argumentów, wyświetli okno wyboru, które umożliwia określenie wzorca
plików dla aktualnie źródłowego listera („ŹR.”). Nazwy plików zostaną zaznaczone lub
„odznaczone” odpowiednio do ustawienia opcji INCLUDE oraz EXCLUDE.
Nazwy opcjonalnych argumentów odpowiadają polom wyświetlanym w tzw.
oknie ustawień złożonych. Zostanie ono wyświetlone przez Opusa w sytuacji, gdy w
oknie, w którym program żąda wpisania wzorca nazwy pliku, wybierzesz przycisk o
nazwie „Złożone”. Okno pozwala wybierać pliki według wielu kluczy, a nie tylko według
wzorca nazwy. Spójrz na następną ilustrację:
232
W oknie „Zaznaczanie plików” przyciski ułożone w czterech liniach. Po prawej
stronie każdej z nich znajduje się przycisk cykliczny, który pozwala decydować, jak mają
być traktowane dane ustawione za pomocą przycisków umieszczonych na lewo. Każdy z
przycisków cyklicznych ma trzy możliwości do wyboru:
IGNORUJ - powoduje, że nie możemy wpisywać danych, pozostałe
przyciski stają się nieaktywne.
PASUJE - zaznaczane będą wyłącznie pozycje pasujące do wzorca.
NIE PASUJE - ma działanie odwrotne do poprzedniego.
Masz możliwość zaznaczać pliki, które pasują do następujących filtrów:
- Wzorzec nazwy
Ustawiamy go w ramce umieszczonej na samej górze, było to już
wcześniej omawiane. Nie trzeba uruchamiać okna ustawień złożonych, aby było
to możliwe.
- Data ostatniej modyfikacji
Opus pozwala zaznaczać wszystkie pozycje, których daty ostatniej
modyfikacji znajdują się w przedziale ustawionym w ramkach opisanych jako
„Data” oraz „do”. Pamiętaj, aby datę wpisywać zgodnie z formatem: DD-MMMRR, gdzie:
DD
MMM
- oznacza dwucyfrowy numer dnia,
- trzyliterowa nazwa miesiąca (Sty, Lut, Mar, Kwi,
Maj, Cze, Lip, Sie, Wrz, Paź, Gru lub w wersji
233
RR
angielskiej - Jan, Feb, Mar, Apr, May, Jun, Jul, Aug,
Sep, Nov, Oct, Dec)
- dwucyfrowy numer roku (00 dla roku 2000).
- Atrybuty
Okno ustawień złożonych zawiera dwie serie przycisków pozwalających
wybierać atrybuty, które mają powodować zaznaczanie pozycji. Pierwsza seria,
opisana jako „Atr. wł”. służy do wybrania tych atrybutów, które mają być
włączone w plikach przeznaczonych do zaznaczenia lub odznaczenia. Druga
seria - opisana jako „wył.” - przeznaczona jest do wybrania atrybutów, których
wyłączenie ma decydować o zaznaczeniu lub odznaczeniu pozycji.
- Porównanie z listerem docelowym
Ostatni filtr może być pomocny przy zaznaczaniu plików
przeznaczonych do skasowania lub skopiowania. Pozwala automatycznie wybrać
pozycje, które są nowsze, starsze lub tylko różne od pozycji o tych samych
nazwach figurujących w listerze docelowym.
Na samym dole okna znajdują się trzy przyciski. Dwa pierwsze to
znaczniki opisane są jako „Włączając” oraz „Wyłączając”. Ich ustawienie
decyduje o tym, czy pozycje mają być wybrane w sytuacji, gdy spełnione zostaną
warunki ustawione za pomocą przycisków opisanych wyżej. Ostatni przycisk
cykliczny o nazwie „Operuj na” pozwala decydować, czy wybierane mają być
wszystkie pozycje, czy tylko pliki lub katalogi.
Niezależnie od okna ustawień „złożonych”, polecenie SELECT
umożliwia również stosowanie argumentów, bez konieczności graficznego
wybierania poszczególnych opcji. Argumenty pokrywają się z przyciskami
znajdującymi się w oknie. I tak:
- Select NAME=*.iff
Pozwala zaznaczać pozycje według nazwy. W naszym przykładzie
zaznaczone zostaną pozycje z rozszerzeniem „.iff”).
234
- Select NAME=*.iff FROM=01-Sty-99 TO=20-Sty-99
Zaznacza pozycje kończące się na „.iff”, które jednocześnie zostały
utworzone pomiędzy pierwszym a dwudziestym stycznia 1999 roku.
- Select BITSON=rwe BITSOFF=he
Zaznacza pozycje, które mają włączone atrybuty podane po słowie
„BITSON=” oraz wyłączone te, które podaliśmy po „BITSOFF=”.
- Select COMPARE=Newer
Pozwala wybierać pozycje, które są nowsze niż pozycje o tych samych
nazwach znajdujące się w listerze docelowym.
- Select COMPARE=Older
Wybiera tylko te pozycje, które są starsze niż pozycje o tych samych
nazwach znajdujące się w listerze docelowym.
- Select COMPARE=Other
Pozwala zaznaczać pozycje, które w dowolny sposób różnią się od
pozycji o tych samych nazwach znajdujących się w listerze docelowym.
Pozostałe argumenty mają następujące znaczenia:
- MATCHNAME, NOMATCHNAME, IGNORENAME
Pierwszy z nich powoduje zaznaczanie pozycji pasujących do wzorca
nazwy, drugi - zaznaczanie pozycji nie pasujących do wzorca. Są to argumenty
analogiczne do ustawień oznaczonych jako „Pasuje”, „Nie pasuje” oraz
„Ignoruj” w oknie ustawień złożonych.
235
- MATCHDATE, NOMATCHDATE, IGNOREDATE
Powyższe argumenty odpowiadają ustawieniom „Pasuje”, „Nie pasuje”,
a także „Ignoruj” znajdujące się w oknie ustawień złożonych obok przycisków
pozwalających zaznaczać według daty (druga linia przycisków licząc od góry).
- MATCHBITS, NOMATCHBITS, IGNOREBITS
Jak wyżej, lecz dotyczy atrybutów.
- MATCHCOMPARE, NOMATCHCOMPARE, IGNORECOMPARE
Jak wyżej, ale dotyczy ustawień przycisku cyklicznego „Operuj na”.
- BOTH, FILESONLY, DIRSONLY
Odpowiadają opcjom „Plikach i katalogach”, „Plikach” oraz
„Katalogach” dostępnym na przycisku „Operuj na”. Zwróć uwagę, że jeśli
wywołasz polecenie SELECT z argumentami, które będą wystarczające do
zaznaczenia plików, okno wyboru nie zostanie wyświetlone.

Reselect
Polecenie to powoduje, że nazwy plików oraz katalogów w aktualnym listerze,
które zostały odznaczone przez wcześniej uruchomione polecenie, zostaną ponownie
zaznaczone.

Toggle
„Toggle” to bardzo wygodna operacja, która polega inwersji wybranych pozycji
w źródłowym listerze. Pozycje zaznaczone stają się niezaznaczone i odwrotnie. Działanie
polecenia jest analogiczne jak funkcja przycisku opisanego rozdziale „Lister” w części
dotyczącej zaznaczania wyłącznie pozycji odpowiadających wzorcowi. Aby jednak
opisywany przycisk działał tak jak polecenie „Toggle”, musisz wybrać go przez
naciśnięcie prawego klawisza myszki.
236

CacheList NEW
Wyświetla w aktualnie źródłowym listerze („ŹR.”) wszystkie katalogi
zapamiętane w buforze. Aby przejść do dowolnego katalogu na liście należy najechać na
niego wskaźnikiem myszki i nacisnąć lewy klawisz. W sytuacji, gdy żaden źródłowy lister
nie jest otwarty, polecenie „CacheList” otworzy go automatycznie. Jeżeli natomiast
podasz dodatkowy argument NEW, nowy lister zostanie otwarty bez względu na sytuację.

DeviceList NEW, FULL, BRIEF
Pokazuje listę wszystkich urządzeń, wolumenów oraz przypisań systemowych
(utworzonych m.in. za pomocą polecenia ASSIGN) w źródłowym listerze. Ich zawartość
możesz odczytać przez kliknięcie na ich nazwach. Analogicznie do poprzedniego
polecenia, jeśli żaden lister nie jest aktualnie źródłowym („ŹR.”), zostanie otwarty nowy.
Jeśli użyjesz argumentu NEW, zawsze będzie otwierany nowy lister. Użycie
słowa FULL spowoduje rozszerzenie listy przypisań o pełne ścieżki dostępu im
odpowiadające. Argument BRIEF da efekt, że przypisania nie będą pokazywane.

ScanDir PATH, MODE, SHOWALL, NEW
„ScanDir” bez żadnych argumentów odczytuje ponownie aktualny katalog, który
jest wyświetlony w źródłowym listerze („ŹR.”). Jeżeli określisz ścieżkę dostępu za
pomocą argumentu PATH, polecenie odczyta ją - również w źródłowym listerze. Podobnie
jak poprzednio, w razie potrzeby zostanie otwarty nowy lister.
Jeśli uruchomisz „ScanDir” bez żadnych argumentów, a w źródłowym listerze
masz zaznaczony katalog, zostanie on odczytany. Jeśli masz jednocześnie zaznaczony
lister docelowy („DOC.”), zawartość katalogu zostanie w nim wyświetlona.
Jako MODE możesz określić: „Name”, „Icon” lub „Icon Action”. Domyślną
wartością jest „Name”. Ustawienia tego argumentu odpowiadają możliwościom wyboru,
które znasz z opcji „Pokazuj jako” znajdującej się w menu „Lister”. Anglojęzyczne nazwy
argumentów odpowiadają polskim nazwom następujących ustawień:
237
● Name=
● Icon=
● Icon Action=
- „Lista plików”
- „Ikonki”
- „Ikonki i narzędzia”
Użycie polecenia wraz z argumentem SHOWALL spowoduje wyświetlanie
wszystkich plików jako ikon, nawet jeśli ich nie posiadają. Jeżeli natomiast użyjesz
argumentu NEW, polecenie zawsze otworzy nowy lister.

Search
Poszukuje ciągu znaków wewnątrz plików wybranych we wszystkich
źródłowych listerach, a także zawartość plików znajdujących się w zaznaczonych
katalogach. Jeśli plik zawierający poszukiwany ciąg zostanie odnaleziony, pojawi się
komunikat z pytaniem czy chcesz odczytać ten plik, czy kontynuować przeszukiwanie.
Możesz wybrać odczyt, co spowoduje, że plik zostanie automatycznie załadowany do
przeglądarki tekstu, a poszukiwany ciąg wyświetlony w oknie. Możesz także
przeszukiwać całe urządzenia, korzystając z możliwości listy urządzeń. W sytuacji, gdy
wybrane zostaną katalogi, będą one przeszukiwane pod warunkiem, że włączona będzie
opcja „Filtr rekurencyjny” (ang. „Recursive Filter”).
● Operacje na plikach

AddIcon NAME, BORDER, NOBORDER, LABEL, NOLABEL, CHANGE
Pozwala dodawać ikony do wszystkich zaznaczonych pozycji w źródłowym
listerze. Opus automatycznie rozpoznaje rodzaj pliku i dodaje do niego ikonę
odpowiedniego typu. Standardowo używany jest zestaw ikon ustawionych przez autorów
programu. Argument NAME oznacza nazwę pliku, do którego ma zostać dodana ikona.
Funkcje pozostałych argumentów są następujące:
- BORDER
- NOBORDER
- LABEL
- NOLABEL
- CHANGE
- włącza ramkę ikony.
- wyłącza ramkę ikony.
- włącza etykietę ikony
- wyłącza etykietę ikony.
- powoduje zastąpienie ikony przez nową.
238

Comment NAME, COMMENT, RECURSE
Dodaje komentarze do wszystkich pozycji wybranych w źródłowym listerze. Za
jego pomocą można także edytować istniejące komentarze. Ma zatem identyczne
działanie jak przycisk opisany w rozdziale „Lister”, omówiony w części dotyczącej
dołączania komentarzy do plików. Maksymalna długość komentarza to 79 znaków. W
przypadku katalogów możesz użyć dodatkowo argumentu RECURSE, który jest tożsamy
z użyciem opcji „Filtr rekurencyjny”. Dzięki temu określisz pliki, do których dodawane
będą komentarze.

Copy NAME, TO, QUIET, UPDATE, MOVEWHENSAME, NEWER
Polecenie to kopiuje zaznaczony plik z katalogu w listerze źródłowym do
docelowego. Ma działanie analogiczne do przycisku opisanego w rozdziale „Lister” w
części „Kopiowanie i przenoszenie danych”. Jeżeli zaznaczysz do skopiowania katalogi,
wybranie opcji „Filtr rekurencyjny” z menu górnego „Ustawienia” pozwala zdecydować,
które pliki będą kopiowane. Jeśli wybierzesz więcej niż jeden katalog źródłowy lub
docelowy, skopiowane zostaną wszystkie zaznaczone pozycje z katalogu źródłowego od
razu do wszystkich katalogów oznaczonych jako docelowe.
Poszczególne argumenty oznaczają odpowiednio:
- QUIET - rezygnację z wyświetlania ostrzegawczych okien informacyjnych, z
pominięciem informacji o błędach.
- UPDATE - nakazuje Opusowi kopiować plik tylko wtedy, gdy nie ma pliku o tej
nazwie w katalogu docelowym.
- NEWER - podobny do UPDATE, z tą różnicą, że powoduje kopiowanie plików,
których daty ostatniej zmiany są nowsze niż daty plików znajdujących się w
katalogu docelowym.
- MOVEWHENSAME - zamienia polecenie COPY w MOVE, czyli przenosi
zaznaczone pozycje, gdy katalog źródłowy oraz docelowy znajduje się na tym
samym dysku.
239

CopyAs NAME, NEWNAME, TO, QUIET, MOVEWHENSAME
Jest identyczne funkcjonalnie z „Copy” z wyjątkiem tego, że pozycje są
kopiowane do katalogu docelowego („DOC.”) z nowymi nazwami. Ma działanie takie jak
przycisk opisany już w rozdziale „Lister” w części „Kopiowanie lub przenoszenie danych
połączone ze zmianą nazw”. W tym przypadku również możesz korzystać z ustawienia
„Filtr rekurencyjny” z menu „Ustawienia”, co pozwala określić, które pliki wewnątrz
katalogów mają być kopiowane. Podobnie jeśli zaznaczyłeś więcej niż jeden katalog
źródłowy lub docelowy, polecenie skopiuje zaznaczone pozycje z katalogu źródłowego do
wszystkich katalogów oznaczonych jako docelowe.
Opcja QUIET oznacza wyłączenie wyświetlania ostrzegawczych okien
informacyjnych, poza komunikatami o błędach, natomiast argument MOVEWHENSAME
ma takie samo znaczenie, jak w wypadku polecenia „Copy”.

DateStamp NAME, RECURSE, DATE
Zmienia daty ostatniej zmiany zaznaczonych plików i katalogów w źródłowym
listerze. Po wybraniu katalogów zostaniesz spytany czy chcesz, aby pliki znajdujące się
wewnątrz również miały zmienioną datę. Polecenie ma takie samo działanie jak przycisk
opisany już w rozdziale „Lister”, w części „Data i czas ostatniej zmiany”. Użycie znanej
już opcji „Filtr rekurencyjny” pozwoli na określenie, które pliki wewnątrz katalogów będą
miały zmienioną datę. Dla każdej pozycji zostanie wyświetlone oddzielne okno wyboru.
Jeżeli chcesz, aby data modyfikacji pliku została ustawiona na aktualną datę i godzinę, po
prostu naciśnij klawisz ENTER. W przeciwnym razie, wprowadź datę ręcznie. Aby
ustawić datę dla wszystkich wybranych pozycji wybierz przycisk „Wszystko”. Aby
zatwierdzić wpisaną datę dla danego pliku wybierz „Ok” lub naciśnij ENTER.

Delete NAME, QUIET
Kasuje zaznaczone pozycje we wszystkich źródłowych listerach. Bądź ostrożny,
gdyż przy jego użyciu możesz łatwo usunąć wartościowe dane. Domyślne ustawienia
powodują pojawianie się ostrzegawczego okna przed kasowaniem. Opcja QUIET oznacza
rezygnację z wyświetlania takich okien, nie eliminuje jednak komunikatów o błędach.
240

Duplicate NAME, NEWNAME, QUIET
Pozwala wykonać kopię wybranych pozycji w tym samym katalogu, ale ze
zmienionymi nazwami. Dla każdej pozycji pojawi się oddzielne okno wyboru, które
pozwala ustalić nową nazwę. Działa na wszystkich aktualnie źródłowych listerach. Słowo
QUIET ma działanie analogiczne jak w przypadku poprzedniego polecenia.

Encrypt NAME, TO, PASSWORD, QUIET
Opcja ta pozwala zaszyfrować wybrane pliki przy użyciu hasła. Dane po
wykonaniu tej operacji nie zostaną zapisane na oryginałach, ale w katalogu docelowym
(„DOC.”). Ich rozmiar będzie identyczny, jak plików oryginalnych, możesz więc łatwo
upewnić się, czy masz wystarczającą ilość miejsca na dysku.
Oczywiście istnieje również możliwość odwrócenia tej operacji. W celu
odszyfrowania plików musisz wybrać znacznik o nazwie „Zdekoduj pliki”. Następnie
należy wpisać hasło poprzedzone znakiem minus „-”. Na przykład: aby zdekodować pliki,
które zaszyfrowałeś za pomocą hasła „FOO”, zaznacz je, a następnie wpisz jako hasło:
-FOO
Polecenie to działa na wszystkich źródłowych listerach. Argument QUIET cały
czas zachowuje swoją funkcję.

FindFile
Przeszukuje wszystkie katalogi zaznaczone w listerach źródłowych w celu
odnalezienia określonego pliku lub plików. Po jego wybraniu pojawi się okno wyboru, w
którym powinieneś wpisać poszukiwany wzorzec nazwy, np. *ski.
Jeśli plik o nazwie odpowiadającej wzorcowi zostanie znaleziony, będziesz miał
możliwość wyświetlenia zawartości katalogu, w którym plik ten znajduje się. Odnalezione
pozycje zostaną automatycznie podświetlone. Możesz także przeszukiwać całe urządzenia
(np. cały dysk) przy użyciu listy urządzeń.
241

Makedir NAME, NOICON, SELECT, NEW, READ
Umożliwia stworzenie nowego katalogu w aktualnie źródłowym listerze.
Długość nazwy zależy od wykorzystanego systemu plikowego. W standardowo
używanym „Fast File System” (FFS) może wynosić maksymalnie 30 znaków, jednak jeśli
zainstalujesz inny system plikowy np. „Smart File System” (SFS) albo nowy „FFS2”
dostępny dla AmigaOS4, maksymalna długość nazwy wynosi 107 znaków. Po użyciu tego
polecenia na ekranie pojawi się okno wyboru, w którym można dodatkowo wybrać
automatyczne utworzenie ikony dla katalogu. Należy wprowadzić nazwę i nacisnąć
klawisz ENTER.
Weź pod uwagę, że w przypadku włączenia opcji oznaczonej „Zapisuj ikonki”
nazwa katalogu musi być krótsza od maksymalnej o 5 znaków. Ma to związek z faktem, iż
plik zawierający ikonę zawsze posiada rozszerzenie „.info”. Dlatego dla systemu
plikowego FFS maksymalna długość nazwy wynosi wtedy 25 znaków, natomiast dla SFS
– 102 znaki.
Jeśli użyjesz argumentu NAME, polecenie „MakeDir” nie będzie pytać o nazwę
katalogu, tylko utworzy katalog o nazwie podanej po argumencie. Powinieneś zrobić to w
taki sposób:
Makedir NAME=MójKatalog
Argument NOICON powoduje, że katalog zostanie utworzony bez związanego z
nim pliku „.info”, czyli po prostu bez ikony. W przeciwnym wypadku utworzenie ikony
będzie ustawieniem domyślnym. Pozostałe argumenty mają następujące znaczenie:
- SELECT
- NEW
- READ
- nowy katalog zostanie automatycznie zaznaczony.
- zawartość katalogu będzie odczytana w nowym listerze.
- zawartość katalogu będzie odczytana w aktualnym listerze.
„MakeDir” pracuje WYŁĄCZNIE na listerze źródłowym („ŹR.”), który został
otwarty jako pierwszy w kolejności.
242

MakeLink NAME, TO, QUIET
To polecenie pozwala utworzyć tzw. odnośniki (zwane także „linkami”) do
plików lub katalogów zaznaczonych w listerze źródłowym („ŹR.”). Zostaną one
umieszczone w katalogu wyświetlonym w aktualnie docelowym listerze („DOC.”). Mogą
wskazywać na pliki lub katalogi znajdujące się w tym samym wolumenie - jest to
ograniczenie systemu operacyjnego. Odnośniki są przedstawiane w listerach w postaci
nazw wyświetlonych pogrubioną czcionką, dlatego łatwo je odróżnić od zwykłych plików.
Natomiast w listerach, które pokazują zawartość jako ikony, linki są wyświetlane w
formie ikon oznaczonych strzałką, podobnie jak ikony „wyjęte” (skróty) na pulpicie.
Argument QUIET oznacza, że wyłączasz wyświetlanie ostrzegawczych okien
informacyjnych, za wyjątkiem komunikatów o błędach.

MakeLinkAs NAME, NEWNAME, TO, QUIET
Ma podobne działanie do „MakeLink”, jednak odnośniki są tworzone pod
nowymi nazwami, określonymi przez użytkownika. Przy ich nadawaniu można korzystać
z filtrów AmigaDOS. Słowo QUIET ma identyczną funkcję jak poprzednio.

Move NAME, TO, QUIET
Następne polecenie przenosi wszystkie zaznaczone pozycje z katalogu, którego
zawartość jest wyświetlona w listerze źródłowym („ŹR.”) do katalogu w listerze
docelowym („DOC.”). Przeniesione pozycje zostaną automatycznie usunięte z katalogu
źródłowego.
Jeśli przenoszone będą katalogi, ustawienie opcji „Filtr rekurencyjny” będzie
decydowało o tym, czy przeniesione zostaną także podkatalogi wraz z zawartością.
Argument QUIET podobnie jak poprzednio zachowuje swoją funkcję. „Move” działa
wyłącznie na jednym docelowym listerze.
243

MoveAs NAME, NEWNAME, TO, QUIET
Spełnia taką samą funkcję jak „Move”, ale pozwala nadawać nowe nazwy
przenoszonym pozycjom. Również działa tylko na jednym docelowym listerze.

Join FILE, AS
Polecenie to może być użyte do połączenia wielu kilku plików w jeden dłuższy.
Jest to wygodne na przykład przy przenoszeniu danych na inny komputer. Na ekranie
pojawi się okno wyboru, które pozwala na dodawanie oraz usuwanie plików z listy, które
mają zostać połączone. Możliwe jest określenie kolejności łączenia, co jest bardzo ważne
dla zachowania spójności danych. Plik musi być łączony według określonej kolejności.

Protect NAME, RECURSE, SET, CLEAR
Pozwala modyfikować atrybuty plików i katalogów zaznaczonych w aktualnym
listerze. Jeżeli zaznaczysz katalogi, zostaniesz spytany czy chcesz ustawiać atrybuty także
dla plików znajdujących się wewnątrz. Dla każdej pozycji wyświetlone zostanie oddzielne
okno wyboru przedstawiające aktualne ustawienie jego atrybutów. „Protect” działa na
plikach zaznaczonych we wszystkich źródłowych listerach.

Run NAME
Uruchamia każdy zaznaczony plik wykonywalny. Jego funkcja jest podobna do
dwukliku na ikonie pliku lub uruchomienia go za pomocą okna „CLI”. Na ekranie pojawi
się okno wyboru, z zapytaniem o argumenty pliku. W dużej części przypadków nie trzeba
ich podawać, aby uruchomić program. Jednak wszystko zależy od konkretnego pliku i
jego funkcji.

Rename NAME, NEWNAME
Kolejna opcja to zmiana nazw wszystkich pozycji zaznaczonych w aktualnie
źródłowych listerach („ŹR.”). Dla każdej pozycji zostanie wyświetlone okno wyboru z
244
zapytaniem o nową nazwę. Zawiera ono dwie ramki tekstowe. Aby nadać nową nazwę,
wpisz ją w ramce znajdującej się w dolnej części okna.
Przy nadawaniu nowych nazw możesz korzystać z filtrów AmigaDOS, ale w
ograniczony sposób. Wprowadzenie znaku gwiazdki „*” umożliwia dodawać przedrostki
lub końcówki do istniejących nazw. Przykładowo wprowadzenie „*.pic” spowoduje
dodanie końcówki (czyli rozszerzenia) „.pic” do wszystkich zaznaczonych pozycji. Jeśli
natomiast wpiszesz A*, litera „A” zostanie dodana przed każdą nazwą. Znaku „*” możesz
użyć w ramce tylko jeden raz. Nie możesz jednak nadawać plikom nazw zawierających
znaki „*”, jest to wyłącznie znak zastępujący inne litery.
Możesz również skorzystać z argumentów NAME oraz NEWNAME jeżeli na
przykład chcesz zmienić nazwę pliku pisząc skrypt AmigaDOS. Oba argumenty akceptują
znak „*”, podobnie jak samo okno wyboru polecenia „Rename”.

GetSizes FORCE
Powoduje odczytanie zawartości katalogów zaznaczonych we wszystkich
źródłowych listerach. Proces ten służy obliczeniu całkowitej objętości plików
znajdujących się wewnątrz. Rozmiar zostanie wyświetlony w bajtach obok nazwy
każdego katalogu. Jeżeli zawartość katalogu zostanie raz odczytana, polecenie nie oblicza
objętości po raz kolejny, a jedynie przyjmuje uzyskaną wcześniej wartość jako aktualną.
Można to zmienić dodając argument FORCE.
„GetSizes” powoduje wyświetlenie paska informującego o postępach operacji,
który przedstawia ilość plików i katalogów, a także ich objętość wyrażoną w bajtach. Jeśli
otwarty jest lister docelowy („DOC.”) i ma on wolne miejsce wystarczające do
skopiowania katalogu odczytanego w listerze źródłowym („ŹR.”), obok obliczonej
objętości pojawi się litera "Y". W przeciwnym razie wyświetlona zostanie litera "N".
Starsze wersje Opusa nie są w stanie prawidłowo zbadać objętości katalogów,
które zawierają więcej niż 4 GB danych. Dlatego jeśli masz wątpliwości, spróbuj
zaktualizować program do nowszej wersji. Niektóre aktualizacje znajdziesz na Aminecie
pod hasłem „dopuspatch” (katalog „biz”, a potem ”dopus”). Zwróć uwagę, ze to samo
dotyczy starszych wersji systemu AmigaOS (poniżej 3.5), on także potrzebuje stosownych
aktualizacji, aby poprawnie odczytywać większe objętości niż 4 GB. Dlatego działaj
245
bardzo ostrożnie jeśli stwierdzisz, że Twój dysk zawiera większą ilość danych. Jeżeli
system operacyjny nie będzie odpowiednio skonfigurowany, próba dokonania wielu
operacji może skończyć się utratą zapisanych plików.

ClearSizes
Polecenie to zostało usunięte z listy funkcji wewnętrznych Opusa, jednak
pozostawiona została możliwość jego użycia w celu zachowania zgodności ze starszymi
wersjami. Kasuje ono informacje o odczytanych rozmiarach wybranych katalogów we
wszystkich listerach źródłowych („ŹR.”). Oczywiście w każdej chwili możliwe jest
ponowne odczytania zawartości katalogów za pomocą opcji „GetSizes”.

CheckFit
Sprawdza, czy wybrane pliki i katalogi zmieszczą się w katalogu wyświetlonym
w listerze docelowym („DOC.”). Wyświetla okno wyboru zawierające ilość potrzebnych
bajtów, a także wielkość dostępnego miejsca i procent wybranych pozycji, które
zmieszczą się w docelowym napędzie. „CheckFit” działa WYŁĄCZNIE pomiędzy
katalogami źródłowymi i pierwszym katalogiem docelowym.
● Odczytywanie zawartości plików

Read NAME, WAIT
Uruchamia przeglądarkę tekstu, którą opisaliśmy szczegółowo wcześniej.
Posiada ona kilka opcji, które możesz uruchamiać z menu górnego. Obejmują one
możliwość przeszukiwania tekstu oraz funkcję wydruku. Możesz swobodnie przewijać
zawartość pliku korzystając z paska przewijania okna lub za pomocą klawiszy kursora. To
polecenie działa tylko na listerze, który jest aktualnie źródłowy („ŹR.”).
Jeżeli skorzystasz z argumentu WAIT, spowodujesz, że żadne następne polecenie
nie zostanie wykonane, dopóki nie zamkniesz okna przeglądarki tekstu.
246

AnsiRead NAME, WAIT
Wyświetla tekst w taki sam sposób jak robi to polecenie „Read”, jednak wraz ze
specyficznymi znakami kontrolnymi, tzw. kodem ANSI, który również omówiliśmy
wcześniej. Działanie argumentu WAIT jest analogiczne do poprzedniej funkcji.

HexRead NAME, WAIT
Opcja „HexRead” odczytuje zaznaczone pliki w taki sam sposób jak „Read”, z tą
różnicą, że wyświetla zawartość w systemie szesnastkowym. Dzięki temu można
wygodnie przeglądać pliki binarne oraz inne pliki, które nie zawierają tekstu. Tutaj
również możesz skorzystać z argumentu WAIT.

SmartRead NAME
Polecenie to uruchamia odpowiednią przeglądarkę, w zależności od rodzaju
danych przeznaczonych do wyświetlenia. Jest to funkcja tzw. „inteligentnej” przeglądarki.
● Operacje na dyskach

DiskCopy
Otwiera okno „Kopiowanie dysku”, które pozwala na wybranie źródłowego i
docelowego napędu, a także szczegółowych parametrów kopiowania dysków. Mówiliśmy
o nich wcześniej.

DiskInfo
Pokazuje informacje o dysku, na którym znajduje się katalog wyświetlony w
źródłowym listerze. Komunikat obejmuje wolne oraz zajęte miejsce, datę ostatniej
modyfikacji oraz ilość błędów występujących na dysku.
247

Format DRIVE
Pozwala sformatować nowy dysk. Bez argumentów powoduje wyświetlenie okna
zatytułowanego „Formatowanie”, za pomocą którego możliwe jest wybranie dysku do
sformatowania. Ustalić można również kilka innych parametrów opisanych w poprzedniej
części podręcznika.
● Praca z opisami typów plików

CreateFiletype
Polecenie to uruchamia okno „Tworzenie opisu typu pliku”, które może być
bardzo przydatne w sytuacji, gdy nie wiesz zbyt wiele na temat danego formatu pliku.
Więcej na ten temat przeczytasz w rozdziale „Typy plików”.

FindFiletype
Uruchamia okno „Przeszukiwanie opisów typów plików” używane do
odszukiwania, instalowania oraz tworzenia opisów typu plików w odniesieniu do dla
zaznaczonych plików w dowolnym listerze.

StopSniffer
Jeżeli lister zawiera kolumny wyświetlające wersję lub typ plików,
automatycznie uruchamiany jest dodatkowy program, który rozpoznaje wszystkie
brakujące dane. Powoduje to znaczne spowolnienie pracy. Możesz oczywiście
zrezygnować z przedstawiania w listerze wersji lub typu plików, wystarczy usunąć zbędne
kolumny z listera za pomocą okna edycji formatu listera. Istnieje również inna możliwość
- zatrzymać rozpoznawanie plików w dogodnym momencie. Można to uzyskać właśnie za
pomocą polecenia „StopSniffer”.
248
● Praca z ikonami

IconInfo NAME, WAIT
Za pomocą „IconInfo” można dokonać edycji informacji zawartych w pliku
ikony. Dotyczy to takich danych jak „Rozmiar stosu”, „Program (połączony)” oraz
dodatkowych argumentów. Opcja ta działa w sposób podobny do jak funkcja
„Informacje” dostępna w menu Workbencha.
Użycie tego polecenia wymaga wybrania pliku albo katalogu, który posiada
ikonę. Możesz także wybrać sam plik „.info”. Jeżeli zostanie uruchomione w połączeniu z
ikoną, na ekranie pojawi się okno wyboru. Dostępne w nim opcje zależą od typu ikony.
We wszystkich wypadkach jest natomiast pokazywana jej grafika. Aby ją zmienić
wystarczy przenieść inną ikonę do wyświetlonego okna wyboru. Możliwe jest także
włączanie lub wyłączanie argumentów poprzez dodawanie lub usuwanie nawiasów w
tekście zawierającym dany argument. Drugim sposobem jest wykonanie dwukliku w linii,
gdzie umieszczony jest argument.
Okno wyboru jest wyposażone w menu, które pozwala wyłączyć ramki oraz
etykietę ikony. Dostęp niego uzyskujesz przez umieszczenie wskaźnika myszki w oknie
wyboru i naciśnięcie prawego klawisza. Menu pozwala wybierać, czy chcesz widzieć
grafikę ikony typu „New Icons”, czy też grafikę standardowej ikony systemu Amigi.
Możesz również usunąć dane „nowych ikon” z pliku ikony.
Polecenie działa w sposób asynchroniczny, co oznacza możliwość skorzystania z
argumentu WAIT podobnie jak w przypadku kilku poprzednio omówionych funkcji.
Zobacz także część podręcznika pod tytułem „Polecenia działające asynchronicznie”.

LeaveOut NAME
Umieszcza aktualnie zaznaczone pliki w głównym oknie Opusa. Dzięki temu
uzyskujesz do nich łatwiejszy dostęp. Działa na wszystkich źródłowych listerach
(oznaczonych jako „ŹR.”).
249

FixIcons FILE, ALLOWNOBORDER, ALLOWNOLABELS,
NOFIXOFFSET, SYNCWBTOOPUS, SYNCOPUSTOWB, REPORT
Może się zdarzyć, że Opus i Workbench w innym sposób będą wyświetlały te
same ikony. Dotyczy to zwykle pozycji na pulpicie oraz ramek i etykiet. Jest to związane
z faktem, iż Opus nieco inaczej zapisuje ikony niż standardowy system Amigi. Różnice
zdarzają się rzadko, jednak autorzy programu przygotowali specjalne polecenie służące do
poprawienia struktury ikony, która nieprawidłowo zachowuje się na Workbenchu. Mowa
właśnie o funkcji „FixIcons”.
Część problemów polega na różnym traktowaniu położenia ikon w oknach
katalogów. Polecenie to pobiera ścieżkę dostępu lub listę plików z listera źródłowego, a
następnie przegląda wskazane ikony. Struktura i pozycja każdej z nich zostanie
automatycznie poprawiona. Na przykład, aby poprawić ikonę urządzenia „System:”
należy wpisać:
FixIcons System:
Możesz również otworzyć lister źródłowy, a potem zaznaczyć katalogi i pliki do
poprawienia. Następnie użyj polecenia „FixIcons” w oknie „CLI Opusa”. W analogii do
naszego przykładu, jeżeli wybierzesz katalog dysku, sprawdzony zostanie plik o nazwie
„disk.info” zawierający informacje o ikonie napędu. Pamiętaj jednak, że funkcja ta
sprawdzi tylko i wyłącznie plik „.info” w wybranym urządzeniu. Aby Opus poprawił
strukturę konkretnej innej ikony musisz zaznaczyć ręcznie plik z rozszerzeniem „.info”.
Domyślnie polecenie „FixIcons” nie wymaga używania żadnych argumentów.
Jeśli w listerze zaznaczyłeś katalogi, znajdujące się wewnątrz ikony także zostaną
poprawione. Ponadto polecenie posiada następujące opcje:
- ALLOWNOBORDERS
- ALLOWNOLABELS
- NOFIXOFFSET
- SYNCWBTOOPUS
- SYNCOPUSTOWB
- wyłącza ramki ikon
- wyłącza etykiety ikon
- wyłącza porządkowanie ikon w katalogach
- pozycja ikony w Opusie będzie taka jak na
Workbenchu
- pozycja ikony na Workbenchu będzie taka,
jak w Opusie.
250
● Środowisko

LoadEnvironment NAME
To polecenie wczytuje z dysku środowisko o nazwie oznaczonej przez argument
NAME. Jednocześnie następuje modyfikacja parametrów pracy Opusa zgodnie z
ustawieniami zawartymi w pliku zawierającym środowisko. Jeśli jako argument podasz
samą nazwę pliku, będzie on poszukiwany w katalogu „DOpus5:Environment”. Możesz
to zmienić przez podanie pełnej ścieżki dostępu wraz z nazwą pliku.

LoadOptions NAME
Wczytuje plik zawierający szczegółowe ustawienia programu. „LoadOptions”
przestawi parametry Opusa zgodnie z danymi zawartymi w załadowanym pliku. Podanie
samej nazwy pliku spowoduje poszukiwanie go w katalogu „DOpus5:Settings”.
Analogicznie do poprzedniego polecenia, jeżeli Twój plik znajduje się w innym katalogu
– podaj pełną ścieżkę dostępu.

Reveal
To polecenie powoduje uaktywnienie Opusa, jeżeli został zikonifikowany.

Set
Pozwala zmieniać niektóre ustawienia dostępne dla listera lub aktualnie
wykonywanej funkcji. Działa w powiązaniu ze słowami kluczowymi, jak poniżej:

Set Dest
Ustawia lister jako docelowy („DOC.”).
251

Set Display ELEMENTY
Zmienia pozycje wyświetlane w listerze. Argument ELEMENTY może
przyjmować takie same wartości, jak argument METODA w przypadku polecenia „Set
Sort”.

Set Flags +/-REVERSE +/-NOICONS +/-HIDDEN
Polecenie „Set Flags” zmienia atrybuty. Aby włączyć dany atrybut, użyj znaku
plus „+”, a znaku minus „-”, aby go wyłączyć. Możesz skorzystać także ze znaku tzw.
ukośnika „/” (slasha) w celu zmiany stanu atrybutu na przeciwny. Możesz w ten sposób
ustawiać wiele atrybutów na raz. Na przykład:
Set Flags -noicons +hidden

Set Hide TEMPLATE
Zmienia wzorzec plików, które mają być pokazywane w listerze.

Set Labelcolour DESKTOP/WINDOWS fg bg DRAWMODE
Zmienia kolory etykiet ikon podczas pracy Opusa. Argument DRAWMODE
może przyjmować jedną z poniższych wartości:
- JAM1
- JAM2
- tylko tekst
- tło oraz tekst
Na przykład:
Set labelcolour desktop 3 1 jam1
Set labelcolour desktop 7 0 jam2
252

Set Lock ON/OFF
Blokuje lub odblokowuje lister jako źródłowy („ŹR.”) albo docelowy („DOC.”).

Set Mode NAME/ICON/ICON ACTION SHOWALL
Zmienia sposób przedstawiania plików i katalogów przez lister. Dostępne opcje
są analogiczne do funkcji „Pokazuj jako” znajdującej się w menu górnym „Lister”.

Set Off
Wyłącza aktualny lister.

Set Output HANDLE
Pozwala ustawić czasowe okno komunikacyjne jako argument HANDLE. Na
przykład wpisanie:
Set Output CON:100/100/200/210/Okno
oznacza, że okno komunikacyjne będzie zatytułowane „Okno”, zachowa
rozmiary 200 pikseli w poziomie, 210 w pionie oraz zostanie umieszczone w odległości
100 pikseli od górnego lewego roku ekranu. Jest to typowy format systemowego okna
komunikacyjnego systemu AmigaOS.

Set Separate METHOD
Zmienia sposób wyświetlania plików i katalogów w listerze. Wartości argumentu
METHOD mogą być następujące:
- DIRSFIRST
- FILESFIRST
- MIX
- pokazuje najpierw katalogi
- pokazuje najpierw pliki
- pokazuje pozycje wymieszane.
253

Set Show TEMPLATE
Zmienia wzorzec nazw plików, które mają być wyświetlane w listerze.

Set Sort METHOD
Zmienia metodę sortowania nazw w listerze źródłowym („ŹR.”). Argument
METHOD przyjmuje wartości biorąc pod uwagę następujące kryteria:
- NAME
- SIZE
- DATE
- PROTECTION
- COMMENT
- FILETYPE
- VERSION
- OWNER
- GROUP
- NETPROT
- według nazw
- według rozmiarów
- według dat utworzenia lub modyfikacji
- według atrybutów (tzw. bitów protekcji)
- według komentarzy
- według typów plików
- według wersji plików (jeśli są dostępne)
- według „właściciela” w sieci
- według grupy w sieci
- według atrybutów w sieci.
Jak widać trzy ostatnie pozycje dotyczą pracy sieciowej, mają zastosowanie w
środowisku typu Unix, co można uzyskać np. korzystając z pakietu „Multi User”.

Set Source
Ustawia aktualny lister jako źródłowy („ŹR.”).

Set ToolBar FILE
Pozwala ustalić, jakiego paska narzędzi ma używać lister.
254

Quit FORCE
Polecenie to zamyka wszystkie otwarte okna i kończy pracę Opusa. Jeśli zostało
uruchomione inne zadanie, możesz zostać spytany czy wyłączyć je zanim nastąpi
całkowite zakończenie pracy przez Opusa. Jeżeli użyjesz opcji FORCE, nie będziesz
pytany o potwierdzenie przed zakończeniem pracy.

FreeCaches
Czyści zawartość wszystkich buforów, z wyjątkiem tych, które są używane przez
katalogi aktualnie wyświetlane. Cała nieużywana pamięć zostaje zwolniona. Jest to dobry
sposób na szybkie wyczyszczenie pamięci, gdy używasz wielu buforów, a Twoja Amiga
nie posiada zbyt wiele wolnej pamięci.

Hide
Opcja ta ikonifikuje Opusa i zwalnia największą możliwą ilość pamięci. Do
poprzedniego stanu możesz powrócić w różny sposób, ustalony za pomocą opcji
„Ikonifikacja” lub „Schowaj”.

DoubleClick NAME
Wywołuje funkcję uruchamianą normalnie przez podwójne kliknięcie myszką,
która została zdefiniowana przez użytkownika dla wybranego typu plików.

DragNDrop NAME
Polecenie to wywołuje funkcję uruchamianą zwykle przez przenoszenie
elementów pomiędzy oknami.
255

FinishSection
Powoduje przerwanie wykonywania polecenia AmigaDOS, programu lub skryptu
ARexxa, niezależnie od kolejnej funkcji przeznaczonej do wykonania.

CleanUp
Przeszukuje pliki zawierające ikony („.info”) i usuwa wszystkie katalogi lub
odnośniki, z którymi powiązane są ikony, a nie ma już ich na dysku.

CLI
Otwiera nowy wewnętrzny „Liniowy Interfejs Poleceń”, czyli okno „CLI
Opusa”. Rozpoznawane są wszystkie wbudowane polecenia programu.

Configure
Polecenie to wywołuje okno „Edycja formatu” dla listera źródłowego, dzięki
czemu można zmienić sposób wyświetlania danych przez lister.

Assign
Kolejna opcja dodaje „przypisanie” do aktualnego katalogu. Wzór użycia jest
identyczny jak w AmigaDOS, znakomicie odzwierciedla go okno, które pojawia się po
użyciu tego polecenia. „Assign” było już omawiane na początku rozdziału.
● Wydruk danych

Print NAME, WAIT
Drukuje zawartość plików zaznaczonych w listerze źródłowym. Wyświetla okno
zatytułowane „Drukowanie”, które pozwala na pełną kontrolę formatu wydruku. Użycie
256
argumentu WAIT spowoduje, że później uruchomione polecenia nie zostaną wykonane,
dopóki cały wybrany plik nie zostanie wydrukowany.

PrintDir
Umożliwia wydrukować zawartość katalogu, która jest wyświetlona w listerze
źródłowym. Zawartość katalogu zostanie pokazana w taki sam sposób jak jest
wyświetlona w listerze. Aby zmienić format wydruku musisz zmienić format
wyświetlania danych przez lister. Podobnie jak poprzednia funkcja, również „PrintDir”
używa okna „Drukowanie”.
● Polecenia protokołu FTP

FTPAddressBook
FTP (ang. File Transfer Protoocol) jest protokołem służącym do przesyłania
plików w sieci. „FTPAddressBook” powoduje wyświetlenie „Spisu serwerów FTP”. Jest
to lista wszystkich serwerów typu FTP, których adresy zostały zapisane w pliku
„ftp.config” znajdującym się w katalogu „DOpus5:System”.
Aby uzyskać połączenie, dokonaj dwukliku myszką na pozycji dostępnej na
liście. Jeżeli chcesz dodać dodać nową pozycję, wybierz opcję „Nowy”. Możesz także
skorzystać z funkcji „Edytuj” w celu zmiany parametrów połączenia lub „Skasuj” - aby je
usunąć z listy.
Część konfiguracyjna zostanie wyświetlona po wybraniu funkcji o nazwie
„Opcje”. Masz do dyspozycji następujące możliwości:
- Hasło anon
Możesz wybrać hasło, które będzie używane dla tzw. połączeń
„anonimowych” (ang. Anonymous). Z reguły należy tu wpisać swój adres
e-mailowy.
257
- Plik logu
Jest to plik, w którym dokonywany będzie zapis aktywności połączenia
FTP, czyli tzw. sesji. Informacje można również umieścić bezpośrednio w oknie
„CLI”. W tym celu należy użyć poniższego ustawienia:
CON:////OpusFTP Log/Auto/Close
- Log
Pozwala włączyć lub wyłączyć wyświetlanie komunikatów
pochodzących z serwera, z którym aktualnie jesteś połączony. Mogą być one
przydatne w przypadku wystąpieniu kłopotów z transmisją danych lub w celu
diagnozowania nieprzewidzianych sytuacji.
- Debug
Daje możliwość skorzystania z funkcji tzw. „verbose logging”, czyli
wyświetlenia komunikatów rozszerzonych o szczegółowe informacje. Opcji tej
użyj, gdy funkcja „Log” nie daje jednoznacznych wyników.
- Aktual.
Określa czas opóźnienia pomiędzy kolejnymi odświeżeniami zawartości
listy katalogów FTP. Wyższa wartość powoduje mniej częste odświeżanie, a co
za tym idzie dane przesyłane są szybciej.
- Maks. czas
Czas, jaki ma czekać Opus w sytuacji, gdy serwer nie reaguje na
polecenie do wykonania. Jest to przydatne w przypadku wolnych połączeń
internetowych. Domyślną wartością jest 60 sekund.
258
- NOOP
Opcja ta umożliwia podtrzymywanie połączenia z serwerem mimo
braku aktywności ze strony naszego komputera. Polega na przesyłaniu polecenia
o nazwie NOOP co każde 30 sekund. Może się to przydać, gdy nie są przesyłane
żadne dane, a jednocześnie nie chcesz rozłączać się z serwerem np. ze względu
na możliwość uzyskania połączenia przez innego użytkownika. Niektóre serwery
limitują bowiem ilość aktywnych użytkowników. Standardowo funkcja ta jest
wyłączona.
- Indeks, Auto & Maks. dł.
Wiele serwerów dodaje specjalny indeks lub plik z komentarzem do
każdego katalogu. Zawiera on krótki komentarz oraz dodatkowe informacje o
dostępnych plikach. Jeśli Indeks zostanie włączony, Opus będzie sprawdzał
obecność plików o nazwie „INDEX” lub „Files.BBS” w trakcie odczytywania
nowych katalogów. W momencie, gdy pliki takie zostaną znalezione, program
pobierze je, a znajdujące się w nich komentarze doda automatycznie do pola
„Komentarz”. Indeksy mają zazwyczaj małą objętość (mniej niż 30 KB), choć
możesz spotkać również dużo większe pliki. Przykładem takiego serwera jest
Aminet.
Przy wyłączonym znaczniku „Auto”, pliki mniejsze niż wartość
określona przez „Maks. dł.” będą automatycznie pobierane. Jeśli objętość pliku z
indeksem będzie większa niż ta wartość, pojawi się okno wyboru z pytaniem czy
chcesz pobrać dany indeks. Jest to ważne szczególnie wtedy, gdy Twoje
połączenie z siecią nie jest zbyt szybkie. Jeżeli natomiast znacznik „Auto”
zostanie włączony, pobierane będą tylko pliki mniejsze niż wartość „Maks. dł.”,
pozostałe zostaną pominięte.
Zwróć uwagę, że choć większość plików z indeksami na serwerach
Aminetu ma standardowy format, nie jest to w pełni zagwarantowane na każdym
serwerze. Dlatego część plików może nie zawierać komentarzy.
259

FTPCD DIR
To polecenie pozwala zmieniać aktualny katalog na serwerze FTP. Identyczny
efekt można uzyskać przez wprowadzenie ścieżki dostępu w ramce tekstowej znajdującej
się w dolnej części listera. Konieczne jest wprowadzenie pełnej ścieżki dostępu do
katalogu, gdyż Opus nie jest w stanie automatycznie odczytać całej struktury plików na
serwerze przed odczytaniem danego katalogu. Niektóre serwery nie pozwalają wyświetlać
wszystkich plików i katalogów. Takie „prywatne” katalogi mogą być jednak
wykorzystane, mimo iż ich zawartość jest ukryta. Pamiętaj, że brak widoczności pozycji
nie musi oznaczać pustego katalogu, a jedynie ograniczenie dostępu do danych.

FTPCommand COMMAND
Niektóre serwery udostępniają użytkownikowi polecenia rozszerzające
podstawową funkcjonalność FTP. Opcja „FTPCommand” pozwala wprowadzić polecenie
nieuwzględnione w Opusie, które obsługuje dany serwer.

FTPConnect HOST, USER, PASSWORD, DIR
Tego polecenia możesz użyć, gdy chcesz połączyć się z serwerem o adresie nie
zapisanym w pliku „ftp.config” (w katalogu „DOpus5:System”). Jeśli nie wprowadzisz
nazwy serwera (HOST), użytkownika (USER) albo hasła (PASSWORD), zostaniesz o nie
zapytany, chyba że okażą się zbędne. Jeżeli natomiast chcesz określić katalog, który ma
być odczytany jako pierwszy po połączeniu z serwerem, wpisz jego nazwę jako argument
DIR.

FTPCopy
Pozwala kopiować „prywatne” oraz „ukryte” pliki z serwera FTP. Pozycje takie
nie są wyświetlane na liście katalogu. Jeśli zatem wiesz, że plik znajduje się na serwerze,
a nie jest on pokazywany przez lister, możesz wprowadzić jego nazwę w oknie wyboru,
które pojawi się po użyciu funkcji „FTPCopy”.
260

FTPDelete FILE
Za pomocą tej opcji możesz usunąć „prywatny" lub „ukryty" plik z serwera.
Musisz jednak znać dokładnie jego nazwę.

FTPQuit FORCE
Powoduje zakończenie wszystkich aktualnie realizowanych połączeń FTP. Jeśli
listery są zajęte przesyłaniem plików, ich czynności nie zostaną przerwane dopóki nie
użyjesz argumentu FORCE. Po użyciu tej opcji nie zostanie zrealizowane żadne nowe
połączenie.

FTPRename
Pozwala na zmianę nazwy „ukrytego” pliku lub katalogu znajdującego się na
serwerze FTP. Na ekranie zobaczysz okno wyboru, w którym wprowadź nazwę ukrytego
pliku. Następnie pojawi się kolejne okno, gdzie powinieneś podać nową nazwę wybranej
pozycji.

FTPSetVar VAR, VALUE
To polecenie pozwala modyfikować wartości zmiennych środowiskowych FTP.
Do dyspozycji pozostają następujące funkcje:
- LogFile
Wpisanie „FTPSetVar LogFile PLIK” spowoduje wysyłanie wszystkich
komunikatów FTP do pliku o nazwie podanej w miejscu PLIK. Taki plik często
nazywany jest „logiem” lub „raportem”. Najczęściej jednak nie używa się pliku
umieszczonego na dysku, ale konsoli. Na przykład:
FTPSetVar LogFile "KCON:/400//100/FTP Log/Auto/Close/DOPUS.1"
261
Użycie samego polecenia "FTPSetVar LogFile" spowoduje natomiast,
że plik raportu będzie na przemian otwierany i zamykany.
- Debug
„FTPSetVar Debug WARTOŚĆ” ustawia sposób wysyłania informacji o
błędach do pliku reportu. Obsługiwane wartości to „0” i „1”. Jeśli w miejscu
WARTOŚĆ wpiszesz „0”, w pliku znajdą się wyłącznie komunikaty uzyskane od
serwera, z którym jesteś połączony. Wartość „1” oznacza natomiast, iż
zapisywane będą również komunikaty wysyłane przez Twój komputer. Domyślną
liczbą jest zero.
- TimeOut
Polecenie „FTPSetVar TimeOut WARTOŚĆ” powoduje ustawienie
maksymalnego czasu w sekundach, przez który Opus będzie czekał na
odpowiedź z serwera przed wysłaniem kolejnego polecenia. Jeśli informacja nie
nadejdzie w podanym czasie, nastąpi automatyczne zakończenie połączenia.
Wartość „TimeOut” jest standardowo ustawiona na 60 sekund.
- ListUpdate
„FTPSetVar ListUpdate WARTOŚĆ” umożliwia określenie odstępu
czasu (w sekundach) pomiędzy kolejnymi aktualizacjami zawartości katalogu
serwera. Domyślnie jest to 1 sekunda.
- List
„FTPSetVar List POLECENIE” ustawia nazwę polecenia używanego w
celu uzyskania listy plików z serwera FTP. Jest to funkcja przydatna raczej
bardziej zaawansowanym użytkownikom. Wartość LIST jest standardowo
ustawiona na „LIST -alF”.
262
● Multimedia

Play NAME, WAIT, QUIET, ICON, VOLUME
Polecenie o nazwie „Play” pozwala odtwarzać pliki dźwiękowe. Bezpośrednio
obsługiwane formaty to IFF 8SVX oraz RAW, jednak dzięki systemowym datatypom
można także odtwarzać inne formaty. Podczas odtwarzania pojawi się małe okno
pokazujące nazwę, format pliku dźwiękowego oraz przybliżony czas odtwarzania. Aby
przerwać odtwarzanie wybierz przycisk „Przerwij”. Aby przejść do odtwarzania
następnego pliku skorzystaj z przycisku „Następny”. Jeśli wybierzesz opcję QUIET,
dźwięk będzie odtwarzany bez okna informacyjnego.
Funkcja WAIT powoduje, że polecenia wydane Opusowi w następnej kolejności
nie zostaną wykonane dopóki trwa odtwarzanie dźwięku. Argument ICON pozwala
uruchomić okno odtwarzania dźwięku od razu jako zikonifikowane, czyli w postaci tzw.
app-ikony. Ze względu na konstrukcję systemu datatypów, program może czasami nie
stwierdzić zakończenia odtwarzania dźwięku. W takim wypadku, będziesz musiał zrobić
to ręcznie przez wybranie przycisku „Następny” lub „Przerwij”.
Do Opusa w wersji 5.1 dodano możliwość odtwarzania modułów programu
SoundTracker. Weź jednak pod uwagę, że wbudowany mechanizm, choć spełnia swoje
podstawowe funkcje, jest dość prosty i może nie sprawdzić się przy wszystkich plikach
modułów. Istnieje wiele innych programów (np. „Delitracker” czy „HippoPlayer”), które
poradzą sobie lepiej. Opus w wersji Magellan II ma funkcję ustawiania głośności
odtwarzania za pomocą argumentu VOLUME. Głośność może przyjmować wartości od 0
do 64.

Show NAME, WAIT
Służy do wyświetlania grafiki oraz animacji w formacie IFF. Pokazuje także
wszelkie dane, rozpoznane jako grafika za pośrednictwem systemu datatypów. Możemy
wyświetlić większość dostępnych formatów, także w trybach takich jak Extra Half-Brite
(EHB) oraz Hold-And-Modify (HAM6 i HAM8).
263
Jeżeli wyświetlona grafika nie mieści się cała na ekranie, możesz ją przesuwać za
pomocą wskaźnika myszki. Dodatkowo do Twojej dyspozycji pozostają następujące
klawisze:
- SPACJA, HELP lub P - w celu wyświetlenia pomocy lub okna wydruku
grafiki
- ESC lub prawy przycisk myszki - aby zakończyć wyświetlanie
- Lewy przycisk myszki - aby przejść do następnego pliku (gdy zaznaczyłeś
więcej pozycji do wyświetlenia), aktualnie pokazany plik automatycznie
przestaje być zaznaczony w listerze
- Q - działa jak lewy przycisk myszki, ale plik zawierający grafikę cały czas
pozostaje zaznaczony
- Del - aby przejść do następnego pliku, a aktualnie widoczny zaznaczyć do
skasowania.
W przypadku wyświetlania animacji masz do dyspozycji kilka dodatkowych
funkcji:
S
N
- (minus)
= (znak równości)
\ (backslash)
F1 – F10
- zatrzymuje lub wznawia odtwarzanie filmu
- przewijanie klatka po klatce
- zwolnienie tempa odtwarzania
- przyspieszenie tempa odtwarzania
- przywrócenie oryginalnego tempa odtwarzania
- różne szybkości odtwarzania.
Jeżeli zaznaczysz pliki do skasowania, Opus usunie je po wyświetleniu ostatniej
grafiki. Zostaniesz wcześniej poproszony o potwierdzenie wykonania tej operacji.
264
● Praca z bankami przycisków

CloseButtons NAME, ALL
Polecenie to jest wykorzystywane do zamykania jednego lub wszystkich banków
przycisków. Użyte bez żadnego argumentu zamyka tylko bank, z którego zostało
wywołane. Jeżeli jako argument NAME podasz konkretną nazwę banku, zostanie on
zamknięty. Użycie funkcji ALL spowoduje zamknięcie wszystkich banków przycisków.

LoadButtons NAME, START, LABEL, IMAGE, UNDERMOUSE, TOGGLE
Wczytuje z dysku bank przycisków o nazwie podanej jako argument NAME.
Jeśli podasz samą nazwę pliku, bank poszukiwany w katalogu „DOpus5:Buttons”. Jeżeli
podasz pełną ścieżkę dostępu, zostanie załadowany ten bank, na który wskazuje ścieżka.
Argumenty START oraz IMAGE pochodzą ze starszych wersji Opusa i są obecnie
niepotrzebne. Zostały jednak pozostawione w celu zachowania zgodności obecnej wersji
programu z poprzednikami. Argument UNDERMOUSE powoduje otwarcie banku
przycisków w miejscu, w którym znajduje się wskaźnik myszki. Funkcja TOGGLE
zmienia stan wybranego banku przycisków. W razie gdy bank jest otwarty - polecenie
„LoadButtons” użyte z argumentem TOGGLE - powoduje jego zamknięcie, natomiast gdy
bank nie jest otwarty - działa odwrotnie.
● Tematy
Opus został wyposażony w polecenia pozwalające pracować w AmigaDOS z
„tematami”, które omówiliśmy w rozdziale „Pulpit Opusa”. Są to następujące funkcje:

LoadTheme FILE, APPLYPALETTE, APPLYFONTS,
APPLYBACKGROUNDS, APPLYSOUNDS
Odpowiada opcji o nazwie „Load Theme”, która znajduje się w pod-menu
„Themes” (menu górne „Settings”). Pozwala jednak załadować temat bez konieczności
korzystania z okna wyboru. Aby tak się stało, jako argument FILE podaj nazwę pliku
zawierającego temat.
265
Argumenty zaczynające się od słowa APPLY odpowiadają znacznikom
umieszczonym w dolnej części okna wyboru tematu. Decydują one o ładowaniu
określonych elementów. I tak:
- APPLYPALETTE
- APPLYFONTS
- APPLYBACKGRUNDS
- APPLYSOUNDS

- pozwala załadować z tematu paletę kolorów
- jak wyżej, lecz dotyczy czcionek
- odnosi się do tła
- odnosi się do dźwięków.
SaveTheme AS
Pozwala zapisać temat na dysku. Jego działanie odpowiada dokładnie opcji
„Save Theme” (opcja kolejna po „Load Theme”). Jako argument AS należy podać nazwę
pliku, pod którym temat zostanie zapisany.

Setasbackground NAME, DESKTOP, LISTER, REQ, TILE,
CENTER, PRECISION
Polecenie ładuje plik o nazwie podanej jako argument NAME oraz instaluje go w
charakterze tła na pulpicie lub w oknach Opusa. Ma działanie analogiczne do opcji na
stronie „Tła” w oknie „Środowisko”. Pozwala jednak pominąć wyświetlanie okien.
Argument DESKTOP jest domyślnie włączony, co oznacza, że nie musisz go
podawać. Powoduje, że tło zostanie wyświetlone na pulpicie. Argumenty LISTER oraz
REQ pozwalają załadować wybrany plik odpowiednio, jako tło listerów (w trybie
wyświetlania ikon) albo jako tło okien informacyjnych Opusa.
Słowa TILE, CENTER oraz PRECISION mają identyczne znaczenie jak
odpowiednie opcje menu, które znajdziesz na stronie „Tła”. CENTER powoduje
wyświetlenie grafiki na środku ekranu, TILE – pokazuje ją poczynając od górnego lewego
rogu, zachowując powtarzalność. Funkcja PRECISION pozwala podać dokładność
odwzorowania oryginalnych kolorów grafiki w sytuacji, gdy na ekranie dostępnych jest
mniej kolorów, niż zawiera plik. W związku z tym grafika musi zostać przekolorowana.
266
Jako PRECISION możesz podawać następujące argumenty:
- NONE
- GUI
- ICON
- IMAGE
- EXACT
- bez przekolorowania.
- słaba jakość
- nieco lepsza jakość
- dobra jakość
- najlepsza możliwa jakość w danych warunkach.
Zwróć uwagę, że sposób przekolorowania grafiki zależy od zainstalowanych
datatypów, które mogą mieć własne charakterystyczne cechy. Ponadto mogą posiadać
dodatkowe opcje, często dostępne w formie programu preferencyjnego w katalogu „Prefs”
na dysku systemowym. Ich działanie może być modyfikowane niezależnie od ustawień
Opusa.
● Polecenia pomocnicze

Alarm
Uruchamia alarm dźwiękowy na jednym lub obu kanałach dźwiękowych Amigi.
Możesz użyć go na przykład do oznaczenia zakończenia działania innego polecenia lub
skryptu.

Beep
Działa podobnie do poprzedniej funkcji, lecz dźwięk alarmu jest krótszy i przez
to mniej zwraca uwagę użytkownika. Z powodzeniem może sygnalizować np. drobny
błąd w programie.

Confirm TEXT
Wywołuje okno wyboru z prośbą o potwierdzenie kontynuacji działania aktualnie
wykonywanej czynności. Pozwala na stworzenie systemu zabezpieczeń takiego, jak na
przykład związany z poleceniem „Delete”, lecz dotyczącego innych funkcji.
267

Flash
Powoduje błyskanie ekranu. Jeśli masz ustawione systemowe preferencje
dźwięku (program „Sound” w katalogu „Prefs”) w taki sposób, aby zamiast błyskania
odgrywany był dźwięk, zostanie od automatycznie odtworzony.
● Polecenia działające asynchronicznie
Wiele poleceń Opusa działa w sposób „asynchroniczny”, czyli nie powodujący
blokady wykonywania kolejnych funkcji. Więcej na ten temat napisaliśmy w części
dotyczącej edytora funkcji. Najważniejsze z takich poleceń to omówione już: „AnsiRead”,
„HexRead”, „Play”, „Print”, „Read”, „Show” oraz „SmartRead”.
Zachowanie poleceń asynchronicznych może w pewnych wypadkach
powodować kłopoty. Przykładem jest sytuacja, gdy chcesz najpierw odtworzyć plik
dźwiękowy, a potem go skasować. Polecenie „Delete” nie będzie w stanie usunąć pliku,
bo w czasie, gdy rozpocznie swoje działanie, plik będzie jeszcze odtwarzany. Dlatego
masz do dyspozycji dodatkowy argument WAIT. Powoduje on oczekiwanie na
zakończenie wykonywania danej funkcji.
Spróbuj na przykład wprowadzić w edytorze funkcji następujące linie:
Polecenie Play RAM:Mój_plik
Polecenie Delete RAM:Mój_plik
Oczywiście w miejscu „Mój_plik” musisz wpisać nazwę pliku dźwiękowego
zapisanego na Twoim dysku. Tak jak napisaliśmy plik nie zostanie skasowany podczas
odtwarzania, jednak wystarczy, że zmienisz powyższy przykład tak:
Polecenie Play RAM:Mój_plik WAIT
Polecenie Delete RAM:Mój_plik
aby działanie stało się prawidłowe. Argument WAIT spowoduje, iż Opus poczeka
na zakończenie odtwarzania pliku i dopiero wtedy wywoła funkcję kasowania.
268
● Polecenia a tryb wyświetlania danych przez lister
Opus od wersji Magellan II (5.8) pozwala na używanie wszelkich poleceń oraz
funkcji także wtedy, gdy lister pokazuje tylko ikony. Nie może być jednak ustawiony ani
jako źródłowy („ŹR.”), ani docelowy („DOC.”).
ZMIENNE ŚRODOWISKOWE
Program pozwala na kontrolę niektórych swoich właściwości za pomocą tzw.
zmiennych środowiskowych. Przypomnijmy, że ustawia się je pomocą polecenia „SetEnv”
w następujący sposób: SETENV nazwa_zmiennej wartość_zmiennej. W
miejsca „nazwa_zmiennej” oraz „wartość_zmiennej” należy wpisać teksty lub wartości
uzależnione od konkretnej funkcji. Zmienne środowiskowe dotyczące Opusa znajdziesz w
katalogu „DOpus”, który utworzony jest wewnątrz urządzeń systemowych „ENV:” oraz
„ENVARC:”. Jeśli chcesz na przykład odczytać zmienną „Text Viewer”, zrób to tak:
GETENV „DOpus/Text Viewer”. Nazwa zmiennej musi być w tym przypadku ujęta
w cudzysłów, gdyż nazwa posiada znak SPACJI. Jeśli odstęp nie występuje, cudzysłów
można pominąć.
Opus udostępnia następujące zmienne środowiskowe:

DOpus
Zawiera tymczasową kopię ustawień programu. Może być przydatna w
przypadku wykorzystywania zaawansowanych funkcji, należy ją traktować jako
przeznaczoną tylko do odczytu.

UseWBInfo
Pozwala skorzystać ze standardowego okna systemowego „Informacje dla
ikonek”, zamiast okna „Informacje Opusa”. Działa jednak tylko wtedy, gdy jednocześnie
pracuje Workbench. Na próbę możesz go włączyć wpisując spod okna „CLI”:
LOADWB_OLD
269
Wartość zmiennej „UseWBInfo” może być dowolna, lecz musi wskazywać plik,
który nie jest pusty. Ustawisz ją na przykład tak: SETENV DOpus/UseWBInfo 1
lub tak: SETENV DOpus/UseWBInfo 0

3DLook
Kolejna zmienna pozwala zachować zgodność z programami usprawniającymi
system takimi jak „SysIHack”, dzięki którym możesz zmieniać wygląd przycisków okien.

ShowUseDatatypesFirst
Ustawienie tej zmiennej powoduje rezygnację z procedury wyświetlania plików,
którą zazwyczaj stosuje wbudowana przeglądarka grafiki Opusa. W zamian program
będzie korzystał z systemu datatypów. Pozwala to uzyskać większe możliwości, jednak
przeglądarka działa wolniej. Dlatego na mniej rozbudowanych komputerach lepiej
używać wbudowanej funkcji przeglądania grafiki.

Text Viewer
Zawiera ustawienia przeglądarki tekstu Opusa, traktuj ją jako przeznaczoną
wyłącznie do odczytu. Jej nazwa zawiera znak odstępu (SPACJI), dlatego zawsze podawaj
ją w cudzysłowie, na przykład: SETENV "DOpus/Text Viewer zawartość"

Print
Zawiera ustawienia drukowania. Traktuj ją podobnie jak zmienną „Text Viewer”.
Jeżeli jesteś użytkownikiem karty graficznej oraz systemu „CyberGraphX”, zwróć
szczególną uwagę na ustawienie poniżej wymienionych zmiennych środowiskowych:

CPUP2C
Ta zmienna NIE powinna być włączona. Dzięki niej operacja konwersji danych
na potrzeby karty graficznej (typu „Planar to Chunky”) wykonywana jest przez procesor
270
główny. W rezultacie uzyskujemy zwolnienie pracy. Może ona powodować również efekt
uboczny w postaci wyświetlania graficznych banków przycisków Opusa w formie
czterokolorowej.

PLANES2FAST
Ta zmienna daje możliwość przechowywania danych graficznych w pamięci typu
Fast (zamiast Chip). Niestety jednocześnie może powodować powstanie zakłóceń w
czasie przenoszenia ikon. W takim wypadku należy ją wyłączyć.

NOPASSTHROUGH
Kolejna zmienna jest ważna w przypadku wykorzystywania dwóch monitorów.
Może być przyczyną kłopotów z takimi programami jak „Deluxe Paint”. Jeśli tak jest
właśnie u Ciebie – wyłącz ją.
Zmienne systemu „CyberGraphX” są włączone wtedy, gdy ich zawartość to 1, a
wyłączone, jeśli ustawisz zawartość na 0.
LISTA ŚCIEŻEK
W oknie „Środowisko” znajdziesz stronę o nazwie „Path List”. Jej użycie ma
sens w przypadku wykonywania bardziej skomplikowanych czynności AmigaDOS.
System posiada specjalny system poszukiwania programu, którego nazwa została wpisana
jako polecenie w oknie „CLI”. Najpierw sprawdzany jest katalog „C:”, a potem katalogi
wskazane przez użytkownika. Do określania katalogów, które mają być przeszukiwane
przeznaczone jest polecenie „Path”. Aby dodać do listy nowy katalog musisz wpisać:
PATH nazwa_katalogu ADD
Tego rodzaju ścieżki są dodawane przez sekwencję startową systemu. Przy
skomplikowanych operacjach, zwłaszcza gdy z systemu korzysta wielu użytkowników,
może się zdarzyć, że zostaną usunięte. Wówczas z pomocą przychodzi Opus, który może
sam zainstalować odpowiednie ścieżki przeznaczone do przeszukiwania.
271
Główną część strony „Path List” zajmuje lista ścieżek, w których system będzie
poszukiwał programów do uruchomienia. Początkowo jest ona nieaktywna. Jeśli chcesz ją
włączyć, wybierz znacznik opisany jako „Use Opus internal path list”. Z pomocą przyjdą
Ci także przyciski: „Clear” - powodujący całkowite wyczyszczenie listy, „Add” dodający nową pozycję oraz „Delete” - który pozwala usunąć pozycję zaznaczoną na
liście. Po lewej stronie przycisków „Add” oraz „Delete” znajdziesz kwadratowy przycisk,
który pozwala wybrać ścieżkę dostępu. Po jego wybraniu Opus wyświetli okno wyboru
ścieżki.
USTAWIENIA CLI OPUSA
Okno „Środowisko” pozwala także regulować niektóre własności okna
komunikacyjnego. Potrzebne ustawienia znajdziesz na stronie „Wywołanie z CLI”.
● Nazwa okna komunikacyjnego
Do ustawiania nazwy okna komunikacyjnego przeznaczona jest ramka
oznaczona jako „Nazwa”. Możesz wpisać w niej dowolne oznaczenie okna.
● Urządzenie wykorzystywane do obsługi okna
Masz również możliwość swobodnego ustawiania urządzenia systemowego do
obsługi okna komunikacyjnego. Dzięki temu możesz wysyłać komunikaty programów na
drukarkę lub do urządzeń sieciowych. Do ustawiania nazwy urządzenia przeznaczona jest
ramka „Urządzenie”.
● Rozmiar okna komunikacyjnego
Aktualny rozmiar okna komunikacyjnego jest przedstawiony w polu „Rozmiar”.
Przed znakiem „->” znajdziesz współrzędne lewego górnego rogu okna, a po tym znaku szerokość oraz wysokość. Aby zmodyfikować domyślny rozmiar musisz użyć przycisku
„Ustaw”. Spowoduje on uruchomienie wzorcowego okna komunikacyjnego, którego
rozmiary możesz zmieniać.
272
● AmigaDOS
Strona „Wywołanie z CLI” zawiera także dwa ustawienia opisane jako
„AmigaDOS”. Pierwsze z nich to „Stos”. Ramka ta zawiera liczbę bajtów przeznaczoną na
tzw. stos dla programów, czyli rodzaj podręcznej pamięci. Niektóre programy wymagają
większego rozmiaru stosu, niż standardowo przydziela im AmigaDOS. Określony przez
Ciebie rozmiar będzie używany przez wszystkie programy wywoływane przez „CLI
Opusa” oraz za pośrednictwem funkcji określonych w Opusie.
Ostatnie ustawienie „Max. CLL” to ramka, która pozwala określić maksymalną
długość jednej linii zawierającej polecenie wraz z argumentami. Określony limit długości
będzie respektowany przez wszystkie wewnętrzne polecenia Opusa.
PRIORYTETY
Opus pozwala określić standardowe priorytety nadawane zadaniom
obsługującym program główny oraz listery. Priorytet może być różny zależnie od tego,
czy program i listery są w danej chwili „zajęte” czy nie. Pojęcie priorytetu jest dość
skomplikowane, z punktu widzenia użytkownika ma on wpływ na szybkość pracy
poszczególnych zadań. Te o wyższym priorytecie wydają się być wykonywane szybciej
niż zadania o priorytecie mniejszym.
Funkcji tej należy używać z rozwagą, gdyż stosując zbyt wysoki priorytet
możemy doprowadzić do zablokowania całego systemu. Z drugiej strony, zbyt niska
wartość skutkuje zablokowaniem operacji wykonywanej przez zadanie. W AmigaDOS
stosowane są wartości priorytetu z zakresu od -128 do 128. Liczba ta określa miejsce
zadania w kolejce oczekujących do wykonania przez system.
KATALOGI I PLIKI
Opus buforuje katalogi. Oznacza to, że zapamiętuje ich zawartość, aby nie tracić
czasu na ponowne odczytywanie. W oknie „Środowisko” znajdziesz specjalne ustawienia
dotyczące tej funkcji. Zgrupowano je na stronie o nazwie „Directories”. Poniżej napisu
„Directory Caching” znajdziesz przyciski przeznaczone do regulacji sposobu
buforowania. Ramka „Maks. buforowanych katalogów” pozwala określić jaka ilość
273
katalogów może być na raz zapamiętana. Możesz także całkowicie wyłączyć
buforowanie. W tym celu skorzystaj ze znacznika „Buforowanie katalogów wyłączone”.
Jeżeli chcesz, aby zawartość bufora była aktualizowana, włącz znacznik opisany jako
„Aktualizuj zmienione bufory”. Użytkownicy systemu plikowego „Multi User File
System” powinni skorzystać ze znacznika „Enable MUFS Support”, który włącza obsługę
tego systemu.
Program umożliwia również określenie maksymalnej długości nazw plików.
Możesz ją wpisać w ramce „Maximum Filename Length”. Pamiętaj, że maksymalną
długością nazw plików, na którą pozwala AmigaDOS jest 30 znaków w starszych
wersjach i 107 znaków w nowszych, dlatego Opus nie pozwoli umieścić tu większej
liczby.
USTAWIENIA DLA OPERACJI NA PLIKACH
Program pozwala określać standardowe zachowanie w przypadku dwóch
typowych operacji AmigaDOS: kopiowania oraz kasowania plików i katalogów.
Przeznaczone są do tego odpowiednie strony okna, tj. „Kopiowanie” i „Kasowanie”.
● Kasowanie
Ustawienia kasowania plików i katalogów dotyczą wyświetlania ostrzeżeń przed
dokonaniem operacji, takich jak na poniższej ilustracji:
Aby ostrzeżenie było wyświetlane przed skasowaniem danej pozycji, powinieneś
wybrać znacznik „Wyświetlaj dodatkowe informacje”. Inną możliwością jest pokazanie
okna z prośbą o potwierdzenie operacji kasowania.
274
● Kopiowanie
Opcje odnoszące się do kopiowania są znacznie bogatsze. Możesz wybierać
spośród następujących funkcji:

Określanie wolnego miejsca w katalogu
Jeżeli włączysz znacznik „Aktualizuj info o kat. docelowym”, Opus będzie
uaktualniał informacje dotyczące ilości wolnego miejsca w urządzeniu, do którego
kopiuje dane. Zmiana danych nastąpi po skopiowaniu każdej pozycji.

Oznaczanie skopiowanych pozycji
W przypadku wybrania znacznika „Ustaw atrybut Zarchiwizowany” program
będzie ustawiał atrybut „a” dla oryginalnych plików i katalogów. Dzięki temu możesz
łatwo zorientować się, które pozycje zostały już skopiowane.

Funkcje dodatkowe
Znaczniki umieszczone poniżej napisu „Skopiuj” pozwalają decydować, jakie
dodatkowe dane powiązane z plikami i katalogami mają być ustawiane dla kopii. Opcje
znajdujące się poniżej napisu „Przy zastępowaniu plików” dają możliwość wyświetlania
ostrzeżeń w razie zastępowania plików o tych samych nazwach. Dla każdej takiej operacji
można wywołać funkcję automatycznego sprawdzenia wersji lub pokazane może zostać
oddzielne okno wraz z komentarzem.
275
276
OPUS I INTERNET
277
278
Opus nie zawiera kompletnego środowiska umożliwiającego realizowanie
połączeń internetowych. Pozwala jednak w pełni wykorzystać jeden z protokołów
dostępnych w sieci, o nazwie FTP (ang. File Transfer Protocol), który służy do
przesyłania plików. W samym Opusie nie znajdziesz oprogramowania pozwalającego
uruchomić połączenie z siecią. Musisz zaopatrzyć się w odpowiedni program. Polecamy
Ci pakiet „Miami”, który jest dość rozbudowany i prosty w obsłudze. Jego darmową
wersję możesz go znaleźć na Aminecie (w katalogu „comm”, a następnie „tcp”) oraz na
wielu płytach z oprogramowaniem typu shareware. Jedyną wadą wersji bezpłatnej jest to,
że przerwie połączenie po upływie trzydziestu minut.
Zwróć uwagę, że „Miami” zapisany jest w kilku plikach, które należy pobrać,
rozpakować do jednego katalogu, a dopiero później uruchamiać program instalacyjny. Na
przykład, aby skorzystać z wersji 3.2b należy wyszukać na Aminecie pliki rozpoczynające
się od „Miami32b”. Pojawi się lista kilkunastu plików – archiwów programu „LHA”.
Jeżeli nie jesteś pewien, które pliki będą odpowiednie dla Twojej Amigi, pobierz
wszystkie. Jeśli tego nie zrobisz, instalacja także będzie możliwa, jednak wybranie
niektórych opcji skutkować będzie wystąpieniem błędu. Dlatego jest to sposób dobry dla
bardziej zaawansowanych użytkowników.
Po rozpakowaniu plików „LHA” do jednego katalogu (np. do „Ram Dysku”, o ile
dysponujesz odpowiednią ilością wolnej pamięci) uruchom program instalacyjny o
nazwie „Install_Miami”. Zwróć też uwagę, że niektóre moduły „Miami” wymagają
zainstalowanego pakietu „Magic User Interface” (w skrócie „MUI”). On także dostępny
jest na Aminecie, np. pod hasłem „mui38usr.lha”. Należy go zainstalować najpierw, a
dopiero później zająć się uruchamianiem „Miami”.
STRONY INTERNETOWE
Opus nie zawiera przeglądarki stron WWW. Istnieje jednak wiele przeglądarek
tego typu dla Amigi. Wystarczy wymienić „IBrowse” dostępny na Aminecie czy „AWeb”
dostarczany wraz z systemem AmigaOS 3.9. Najlepsze przeglądarki są dostępne dla
systemów AmigaOS4 i MorphOS, które wymagają procesora PowerPC. Weź pod uwagę,
że programy te są rozwijane przez małe grupy programistów i posiadają pewne braki,
dlatego nie wszystkie strony będą w nich wyświetlane prawidłowo. Mogą też działać
niezbyt szybko, w zależności od strony, którą przeglądasz. W dalszej części pokażemy jak
stworzyć opis typu plików dla plików HTML, które zawierają strony internetowe.
279
PRACA Z PLIKAMI
Podstawowym zastosowaniem Opusa jest praca z plikami oraz katalogami.
Dlatego autorzy najwięcej uwagi poświęcili pracy w protokole FTP. Jest to specjalny
sposób przesyłania w Internecie plików oraz katalogów wraz z zawartością. Możliwości
programu w tym względzie są często określane wspólnym mianem „modułu FTP”.
Połączenia tego rodzaju mogą być używane do pobierania plików na przykład z Aminetu
oraz podobnych serwerów, a także do zarządzania stronami WWW.
● Nawiązywanie połączenia
Aby uruchomić połączenie FTP musisz najpierw połączyć się z Internetem.
Twoją pierwszą czynnością powinno być włączenie omawianego programu „Miami” lub
podobnego i nawiązanie połączenia z siecią. Następnie możesz bez przeszkód uruchomić
połączenie FTP. Przeznaczona jest do tego opcja o nazwie „FTPConnect”. Znajdziesz ją
w menu górnym o nazwie „Menu użytkownika”. Innym sposobem wywołania tej funkcji
jest skorzystanie z „CLI Opusa”, które możesz uruchomić przez wybranie opcji „Wykonaj
polecenie” z menu górnego o nazwie „Opus”. Spowoduje to pojawienie się nowego okna.
W dolnej części znajdziesz przycisk opisany jako „CLI”. Wybierz go, a będziesz mógł
używać poleceń Opusa. Teraz wystarczy, że w oknie wpiszesz: FTPConnect i
naciśniesz ENTER. Na ekranie pojawi się okno „Connect to FTP Site”, które służy do
nawiązywania połączeń FTP. Polega to na wybraniu adresu serwera, czyli komputera,
który udostępnia swoje zasoby poprzez sieć. Pokażemy w jaki sposób nawiązać
połączenie z serwerem, na którym znajduje się zawartość Aminetu. Jego adres to:
ftp.aminet.net
Taki właśnie adres powinieneś wpisać w ramce opisanej jako „Serwer”. Po
wpisaniu adresu możesz od razu wybrać przycisk „Połącz się”. Wówczas okno „Connect
to FTP Site” zniknie, a w zamian na ekranie pojawi się nowy lister. Będzie przedstawiał
listę plików, które można znaleźć na serwerze. Początkowo na jego tle wyświetlone
zostanie okno informujące, że nawiązywanie połączenia jest w toku. Powinieneś
cierpliwie poczekać, aż połączenie dojdzie do skutku. Potem możesz traktować ten lister
jak każdy inny. Dostępnych będzie większość opcji, jednak odczujesz różnicę w
szybkości działania. Dane będą ładowane wolniej niż z dysku twardego, konkretna
szybkość zależy od Twojego połączenia z Internetem. Po nawiązaniu połączenia
280
zobaczysz nazwy poszczególnych katalogów dostępnych na Aminecie, a w nich – pliki.
Wszystko analogicznie do pracy z listerem wyświetlającym zawartość dysku.
Połączenie FTP jest często nazywane tzw. „sesją”. Jest to jednak określenie
nieprecyzyjne, gdyż na właściwą „sesję FTP” składają się takie elementy jak: nawiązanie
połączenia, praca z serwerem oraz zakończenie połączenia. Całość może być nazywana
„sesją”, nie powinno się natomiast określać tym mianem samej operacji nawiązania
połączenia. Zwróć na to szczególną uwagę podczas pracy z oprogramowaniem
obsługującym protokół FTP.
● Połączenie z użyciem hasła
Przedstawiony powyżej sposób uzyskania połączenia z serwerem nazywany
bywa „połączeniem anonimowym”. Zdarza się jednak, że aby uzyskać dostęp do danych
trzeba podać nazwę użytkownika oraz hasło dostępu. W takiej sytuacji musisz najechać
wskaźnikiem na kwadratowy przycisk opisany jako „Anon” i nacisnąć lewy klawisz
myszki. Spowoduje to usunięcie „zakreślenia” z przycisku oraz uaktywnienie ramek
opisanych jako „Użyt.” oraz „Hasło”. W pierwszej z nich możesz wpisać swoją nazwę
użytkownika, a w drugiej – hasło dostępu do konta na serwerze. Zwróć uwagę na to, że
hasło nie jest wyświetlane w ramce, a zamiast liter pojawiają się gwiazdki. Służy to
ochronie Twoich danych przed niepowołanymi osobami. Z tego powodu musisz wpisywać
hasło bardzo uważnie, pamiętaj również, że serwery FTP rozróżniają WIELKIE i małe
litery.
● Katalog
Okno „Connect to FTP Site” pozwala określić katalog na serwerze, który ma być
wyświetlony automatycznie po uzyskaniu połączenia. Do tego celu przeznaczona jest
ramka oznaczona jako „Katalog”. W przypadku serwera, na którym znajduje się Aminet
nie musisz podawać żadnego katalogu, gdyż zawartość znajduje się bezpośrednio w
katalogu głównym. Jeżeli jednak chcesz uzyskać dostęp do innego katalogu, możesz
wpisać jego nazwę, zamiast ręcznie odczytywać zawartość.
281
WYSYŁANIE I ODBIERANIE PLIKÓW
Zarówno wysyłanie plików na serwer, jak i ich odbieranie niczym nie różni się
od kopiowania danych pomiędzy różnymi katalogami na twardym dysku. Jedyną różnicą
jest wolniejsza praca oraz fakt, że serwer FTP może nakładać ograniczenia w zakresie
dokonywania poszczególnych operacji. Nie zdziw się zatem, gdy nie będziesz mógł
wyświetlić zawartości katalogu lub skasować pliku. Sytuacja taka będzie oznaczać, że nie
masz obecnie prawa tego robić. Zmiana uprawnień do korzystania z serwera jest możliwa
za pośrednictwem tzw. „administratora” (zwanego też w skrócie „adminem”), czyli
osoby opiekującej się danym serwerem.
KSIĄŻKA ADRESOWA
Opus jest wyposażony w wygodną książkę adresową przeznaczoną do
przechowywania listy serwerów. Do jej wywołania przeznaczone jest polecenie
„FTPAddressBook”. Jego użycie powoduje wyświetlenie okna „Spis serwerów”.
Zasadniczym elementem jest lista opisana jako „Lista serwerów” zawierająca domyślnie
kilkanaście pozycji. Uzyskanie połączenia z wybranym serwerem polega na najechaniu
wskaźnikiem myszki na jego nazwę i podwójnym naciśnięciu lewego klawisza.
Połączenie zostanie nawiązane automatycznie. Po prawej stronie okna „Spis serwerów”
znajdziesz część o nazwie „Detale”. Zawiera dodatkowe informacje o połączeniu takie
jak:



Nazwa serwera
- w polu „Nazwa”
Adres internetowy serwera
- w polu „Serwer”
Znacznik połączenia anonimowego - w polu „Anon”.
● Dodawanie nowego adresu serwera do listy
Jeżeli chcesz dopisać adres nowego serwera skorzystaj z przycisku „Nowy”,
który znajdziesz poniżej „Listy serwerów”. Jego wybranie spowoduje wyświetlenie okna
„New FTP Site”. Pozwala ono wpisać informacje o serwerze. Są to te same informacje,
które wpisywałeś w oknie „Connect to FTP Site”, czyli w kolejności:
282






Ramka „Nazwa”
- nazwa serwera, można tu wpisać dowolny tekst
Ramka „Serwer”
- adres serwera (np. ftp.aminet.net)
Przycisk „Anon”
- oznaczenie połączenia anonimowego
Pole „Użyt.”
- nazwa użytkownika
Pole „Hasło”
- hasło dostępu do serwera
Pole „Katalog”
- katalog na serwerze, którego zawartość zostanie
- wyświetlona po nawiązaniu połączenia.
W dolnej części okna „New FTP Site” widoczna jest część opisana jako
„Advanced Settings”. Pozwala ona wybierać bardziej szczegółowe opcje związane z
operacjami wykonywanymi podczas połączenia z serwerem. Standardowo wybrany jest
tam przycisk „Default Options”, za pomocą którego można skorzystać z wybranych
domyślnych funkcji. Jeżeli natomiast skorzystasz z przycisku „Custom Options”,
uruchomisz okno ustawień FTP. Opiszemy je poniżej.
● Ustawienia dla połączeń
Okno ustawień przeznaczonych dla połączeń FTP jest podobne do okna
„Środowisko”. Po lewej stronie umieszczona jest lista stron zawierających poszczególne
opcje. Każda ma nazwę, która wskazuje na jej przeznaczenie. Aby wyświetlić określoną
stronę należy najechać na nazwę wskaźnikiem myszki i nacisnąć lewy klawisz.

Kopiowanie plików i katalogów
Ustawienia kopiowania możesz zmieniać dzięki stronie o nazwie „Copy”.
Pozwala ona decydować, co ma się dziać z atrybutami plików i katalogów. Przeznaczony
do tego jest przycisk cykliczny „Copy Flags”. Jeśli ustawisz na nim napis „None” atrybuty nie będą kopiowane wraz z plikiem. Po wybraniu opcji „Update” - zostaną
ustawione aktualne atrybuty (np. aktualna data). Jeśli skorzystasz z funkcji „Newer” ustawiane będą atrybuty nowszych plików. Możesz także zdecydować, aby w
oryginalnych plikach (czyli tych które kopiujesz na serwer lub z serwera) ustawiany był
283
bit o nazwie „Zarchiwizowany” (ang. „Archive”). Zależy to od ustawienia znacznika
opisanego jako „Set Source archive Bit”.
Inną możliwością jest opcja automatycznego dodawania komentarzy plików.
Opus może w nich zapisać adres serwera, z którego pobrałeś pliki. Do włączania i
wyłączania tej funkcji przeznaczony jest znacznik o nazwie „Set Comment to URL”.
Przydatna może być również możliwość ponownego odczytania katalogu docelowego po
zakończonej operacji kopiowania. Do tego celu służy znacznik „Rescan Destination”.

Atrybuty
Kolejną stroną ustawień FTP jest strona o nazwie „Copy Attributes”.
Umieszczone na niej znaczniki pozwalają kontrolować, które z atrybutów plików mają
być kopiowane w trakcie sesji FTP. Możesz sprawić, aby listery wyświetlające zawartość
serwerów miały takie same ustawienia jak wszystkie inne listery Opusa. Wybierz w tym
celu znacznik „Use Opus Settings”. W przeciwnym wypadku możesz skorzystać z
następujących znaczników:
- Datestamp
- Protection bits
- Comment

- aby ustawiana była data ostatniej modyfikacji
- aby kopiowane były tzw. bity protekcji
- aby kopiowany był komentarz.
Wyświetlanie informacji
Kolejna strona o nazwie „Display” pozwala wybierać rodzaje informacji, które
mają być przekazywane użytkownikowi w czasie sesji. Możesz skorzystać ze znaczników
„Show Startup Messages” oraz „Show Directory Messages”, aby zobaczyć informacje,
które przekazuje serwer FTP zaraz po nawiązaniu połączenia oraz informacje powiązane z
wyświetlaniem zawartości katalogów. Możesz także sprawić, aby Opus wyświetlał okno
postępu operacji zmiany katalogu lub odczytywania jego zawartości. Dodatkową funkcją
jest znacznik „Show Transfer Details”. Jeśli go wybierzesz, podczas przesyłania plików w
oknie postępu wyświetlone zostaną dodatkowe informacje takie jak: nazwa przesyłanego
pliku, przesłana objętość, ilość danych pozostała do przesłania, szybkość transferu danych
(w jednostkach zwanych „cps”, czyli znakach na sekundę), czas który upłynął od
rozpoczęcia przesyłania pliku oraz przewidywany czas, jaki pozostał do końca transmisji.
284
● Ustawienia globalne
Tzw. „globalne” ustawienia związane z połączeniami FTP oznaczają funkcje
działające niezależnie od innych opcji Opusa. Możesz je wybierać korzystając ze strony
„Global”. Pozwala ona przede wszystkim określić, czy program ma informować o
każdym wydarzeniu, jakie zachodzi w trakcie połączenia. Aby tak się działo włączony
musi być znacznik „Enable Log”. Jest to ustawienie domyślne. W praktyce oznacza to, że
Opus będzie przedstawiał informacje o błędach jakie miały miejsce podczas przesyłania
danych. Informacje o przebiegu sesji przeznaczone dla użytkownika zwane są „plikiem
logu”, czasem można spotkać także określenie „plik raportu” lub „dziennik”. Globalne
ustawienia FTP pozwalają zdecydować o nazwie pliku, w którym będą zapisywane
wspomniane informacje. Do wpisania nazwy pliku wraz ze ścieżką dostępu przeznaczona
jest ramka opisana jako „Plik logu”. Z uwagi na specyfikę systemu operacyjnego Amigi,
możesz bardzo łatwo przekazać dane - zamiast do pliku - do okna AmigaDOS. Spójrz
także na oryginalne wartości.
Ustawienia globalne pozwalają określić co ma się dziać w przypadku dwukliku
na nazwie serwera w oknie książki adresowej. Umożliwia to przycisk cykliczny „Sites”.
Jeśli ustawisz tu opcję „Connect” - dwuklik na nazwie serwera spowoduje nawiązanie
połączenia. Ustawienie „Edit” spowoduje natomiast, że podwójne kliknięcie umożliwi
edycję ustawień połączenia dla danego serwera. Za pomocą ustawień globalnych możesz
również wpisać domyślne hasło, które będzie używane w przypadku anonimowego
połączenia z serwerem. Pozwala na to ramka o nazwie „Annon”.
● Automatyczne pobieranie indeksów
Indeksy to specjalne pliki tekstowe, które umieszczane są w katalogach na
serwerze. Pozwalają w łatwy i szybki sposób zapoznać się z ich zawartością. W wielu
wypadkach szybciej jest pobrać indeks, niż wyświetlać zawartość katalogu w listerze.
Opus posiada kilka ustawień związanych z indeksami. Przeznaczona jest do tego strona
„Index” ustawień połączenia FTP.
Pierwszą możliwością jest automatyczne pobieranie plików zawierających
indeksy. Operacja ta może być wykonywana w trakcie odczytywania zawartości
katalogów. Program potraktuje jako indeksy pliki o nazwach „INDEX” lub „Files.BBS”.
Zawierają one także komentarze, które zostaną automatycznie zapisane jako komentarze
285
odpowiednich plików na dysku. Zwróć uwagę na to, że strona ustawień związanych z
indeksami zawiera ramkę opisaną „Maks. Dł.” (ang. „Max Size”). Znajdująca się w niej
liczba wskazuje liczbę kilobajtów rozmiaru pliku zawierającego indeks. Jeśli włączony
zostanie znacznik „Auto”, z serwera pobierane będą tylko pliki o długości mniejszej niż
wspomniana liczba. Dłuższe pliki będą automatycznie pomijane.
● Specjalne ustawienia listera
Połączenia FTP mogą korzystać z oddzielnych ustawień dla listerów
realizujących połączenia. Możesz je wybierać korzystając ze strony „Lister Display”:

Ustawienia paska narzędzi
Możesz zdecydować, aby lister realizujący połączenie miał inny pasek narzędzi.
Jest możliwe nawet ustawienie oddzielnego paska dla każdego serwera. Przycisk
umieszczony obok napisu „Toolbar” pozwala uruchomić okno wyboru, w którym trzeba
wskazać plik z zapisanymi ustawieniami paska. W ramce obok zostanie wyświetlona
nazwa pliku wraz ze ścieżką dostępu.

Ustawienia formatu listera
Lister połączenia FTP może mieć zupełnie inaczej określone ustawienia formatu
niż pozostałe listery. Do wybierania poszczególnych opcji przeznaczony jest przycisk „Set
Custom”. Jego wybranie pozwala uruchomić okno edycji formatu listera.

Ponowne połączenia
Po nieudanej próbie nawiązania połączenia, Opus automatycznie stara się
połączyć ponownie. Domyślnie następuje to po trzydziestu sekundach. Możesz zmienić
ten czas za pomocą ramki „Retry Delay”, którą znajdziesz na stronie „Reconnect”.
Znajdujące się tu opcje pozwalają również decydować, czy próba uzyskania połączenia w
ogole ma być ponawiana. Aby tak się działo musisz włączyć znacznik „Enable Retry”.
Standardowo po pięciu próbach następuje definitywne rozłączenie z serwerem. Aby to
zmienić wpisz w ramce opisanej jako „Retry Count” inną liczbę niż 5.
286
Możesz też włączyć specjalny mechanizm utrzymujący połączenie w sytuacji,
gdy nie wykonujesz dłużej żadnych operacji. Służy do tego opcja „Send NOOPs (Idle)”.
Jej aktywacja powoduje wysyłanie co pewien czas polecenia o nazwie NOOP do serwera.
Czas określasz za pomocą ramki „Retry Delay”. Dzięki temu połączenie nie zostanie
zakończone, co jest normalnym zachowaniem serwera, gdy brakuje aktywności ze strony
użytkownika.

Skrypty
Strona ustawień FTP opisana jako „Skrypty” pozwala ustalić zdarzenia, które
będziesz mógł wykorzystać w oknie o tej samej nazwie. Zostało ono opisane wcześniej.
Możesz wybierać spośród następujących pozycji:
- Connect Success
- Connect Fail
- Copy Success
- Copy Fail
- Error
- Close Connection

- uzyskanie połączenia
- brak połączenia
- skopiowanie pliku poprzez FTP
- kłopoty z kopiowaniem pliku
- błąd w trakcie połączenia
- zakończenie sesji FTP.
Pozostałe ustawienia
Opus zawiera szereg ustawień dodatkowych, niezwiązanych z wcześniej
omawianymi funkcjami. Część ustawień została zgrupowana na stronie „Miscellaneous”.
Za jej pomocą możesz określić czas, po upływie którego w razie braku aktywności nastąpi
przerwanie połączenia FTP. Standardowo jest to 120 sekund. Masz również możliwość
wskazania, jak często ma być uaktualniana zawartość listera obsługującego połączenie.
Domyślnie jest to okres 10 sekund.
● Zarządzanie listą serwerów
Okno „Spis serwerów” pozwala na proste zarządzanie listą serwerów. W tym celu
należy użyć przycisku „Edytuj” - aby zmieniać ustawienia dla serwera o wybranej nazwie
lub „Skasuj” - aby usunąć te ustawienia. Możesz także skorzystać z przycisku „Sort”, aby
posortować nazwy serwerów w kolejności alfabetycznej.
287
● Zakończenie sesji FTP
Aby zakończyć sesję FTP wpisz polecenie „FTPQuit” w oknie „CLI Opusa”.
Inną metodą jest wybranie przycisku „Rozłącz się” z opisywanego wcześniej banku
przycisków pozwalających na wykonywanie różnych operacji podczas połączeń.
PLIK KONFIGURACYJNY FTP
Ustawienia FTP możesz kontrolować także za pomocą plik konfiguracyjnego,
który przypomina skrypt AmigaDOS. Znajdziesz go w katalogu „DOpus5:System”. Jest to
plik o nazwie „ftp.config”. Składa się z dwóch części: pierwszej - opisującej ustawienia
oraz drugiej - zawierającej listę serwerów. Wszystkie linie pliku rozpoczynające się od
znaku „#” będą potraktowane jako komentarze. Oczywiście ustawienia zawarte w pliku
„ftp.config” są opcjonalne, połączenia są możliwe nawet jeśli nie będzie on zapisany na
dysku.
● Ustawienia FTP
W niniejszej części opiszemy sekcję ustawień zawierającą konfigurację. Możesz
używać następujących poleceń.

LIB
Polecenie to określa program obsługujący protokół połączenia internetowego, z
którego korzystasz podczas nawiązywania połączenia. Jest często nazywany „stosem
TCP/IP” (ang. „TCP/IP Stack”). Jako argument LIB możesz podać następujące wartości:
- AMITCP
- AS225
- INET
- gdy używasz programu AmiTCP/IP
- gdy jesteś użytkownikiem programu autorstwa Commodore
- gdy używasz programu Inet-225 firmy InterWorks.
Standardowym ustawieniem jest „AMITCP”, Opus jednak jest w stanie pracować
z każdym programem tego typu. Jeżeli korzystasz z pakietu „Miami” powinieneś
pozostawić domyślną wartość bez zmian, gdyż program ten jest zgodny z „AmiTCP”.
288

LOG
Jeśli chcesz, aby wszystkie czynności wykonywane podczas połączeń FTP były
zapisywane w pliku logu, skorzystaj z argumentu LOG. W ten sposób określisz nazwę
pliku. Możesz też wyświetlić raport w oknie komunikacyjnym. Na przykład: LOG CON:
Jeśli używasz programu „KingCon”:
LOG CON:/400//100/FTP/AutoIconify/ScreenDOPUS.1
Stadardową wartością LOG jest:
CON:////Directory Opus 5 FTP
Ustawienia pliku logu możesz być w każdej chwili zmienić przy użyciu
polecenia „FTPSETVAR LOGFILE” wykonywanego za pośrednictwem okna „CLI
Opusa”.

LOGOFF
Jeżeli wskażesz plik logu za pomocą argumentu LOG, korzystanie z niego będzie
standardowo włączone. Możesz tego uniknąć przy wykorzystaniu argumentu LOGOFF.

DEBUG
Argument DEBUG pozwala podać liczbę wskazującą na to, jaką ilość informacji
o błędach chcesz zobaczyć w trakcie połączenia FTP. Wartość zero oznacza, że chcesz
widzieć tylko informacje płynące z serwera. Jeśli liczba jest inna, zobaczysz także kody
liczbowe wyświetlanych informacji. Domyślną wartością jest właśnie 0.

TIMEOUT
Kolejny argument pozwala określić czas, po którym połączenie ma zostać
przerwane. Zobacz także polecenia FTP opisane w części „Opus i AmigaDOS”.
289

LISTUPDATE
Zawartość listera przedstawiającego pozycje na serwerze jest aktualizowana w
określonych odstępach czasowych wyrażonych w sekundach. Wartość ta jest podana jako
argument LISTUPDATE. Domyślnie jest to 1 sekunda.
● Książka adresowa
Druga część pliku „ftp.config” zawiera ustawienia książki adresowej. Możesz
korzystać z następujących poleceń:

ANONYMOUS=
Argument ANONYMOUS lub ANON pozwala na uzyskanie anonimowego
połączenia.

USERACCOUNT=
Oznacza, że na serwerze, dla którego przeznaczona jest dana linia masz własne
konto. Po znaku równości powinieneś podać jego nazwę,

ALIAS
Alias pozwala określić pseudonim (tzw. nick), pod którym będziesz występował
w sieci.

HOST=
Po nim podajesz adres serwera, dla którego przeznaczona jest linia ustawień. Na
przykład: HOST=ftp.wustl.edu
Słowo HOST jest opcjonalne. Możesz wpisać po prostu: ftp.wustl.edu
290

ADDRESS=
Po znaku równości możesz podać adres serwera w postaci numeru IP zamiast
zwykłego adresu. Na przykład „aminet.net” występuje pod adresem IP jak poniżej:
ADDRESS=69.163.220.116

PATH=
Pozwala wpisać nazwę katalogu, który zostanie automatycznie wyświetlony w
listerze po uzyskaniu połączenia z serwerem. Nazwę należy poprzedzić znakiem
ukośnika. W przypadku wielu serwerów możesz wpisać: PATH=/pub. Pamiętaj jednak,
że wszystko zależy od konkretnego serwera. Każdy z nich może mieć inaczej
zorganizowaną strukturę katalogów, dlatego nie ma tu uniwersalnej reguły.

USER
Jeśli chcesz połączyć się z określonym kontem na serwerze, po „USER=” wpisz
swoją nazwę konta.

PASSWORD=
W razie łączenia się z określonym kontem na serwerze, na ogół potrzeba podać
również hasło. Możesz je wpisać po słowie „PASSWORD=”. Pamiętaj, że rozróżniana jest
pisownia małymi i WIELKIMI literami.
● Zapisywanie listy serwerów na dysk
Gdy dokonałeś zmian w książce adresowej powinieneś zapisać jej zawartość na
dysk. W przeciwnym razie utracisz wprowadzone dane. Aby zapisać aktualnie widoczną
książkę adresową na dysku wybierz opcję „Save” z menu górnego „Projekt”. Menu jest
dostępne tylko wówczas, gdy okno „Spis serwerów” jest aktywne.
291
Książka adresowa pozwala zapisywać cały spis serwerów na dysk. Dzięki temu,
możesz nie tylko zapamiętywać zmiany, ale także tworzyć kilka mniejszych książek
zamiast jednej obszerniejszej. Może być Ci wygodniej zapisać na przykład kilkanaście
serwerów Aminetu w oddzielnej książce, a resztę w innej. Możesz tworzyć książki
tematyczne. Aby rozpocząć tworzenie nowej książki adresowej najpierw zapisz aktualną.
Posłuży do tego opcja „Save As” z tego samego menu „Projekt”. Jej wybranie spowoduje
pojawienie się okna wyboru plików, w którym powinieneś wskazać nazwę nowej książki.
Nie musisz przejmować się katalogiem, w którym zostanie zapisana. W oknie będzie już
wybrany odpowiedni katalog. Po zapisaniu oryginalnej książki na dysk możesz usunąć
wszystkie nazwy serwerów z listy i wpisać nowe pozycje. Następnie znowu wybierz opcję
„Save As”. Pamiętaj, aby w takiej sytuacji nie wybierać opcji „Save”, gdyż spowodujesz
zapisanie nowej książki w miejscu starej, a zawartość poprzedniej zostanie utracona.
Aby załadować zapisaną w ten sposób książkę adresową będziesz musiał
skorzystać z opcji „Open” dostępnej w menu „Projekt”. Ona również spowoduje
wyświetlenie okna, w którym powinieneś wybrać nazwę Twojej książki. Jeśli wskażesz
pozycję, która nie jest książką adresową zobaczysz okno z napisem „Error reading file!”.
W takiej sytuacji powtórz operację i wybierz właściwy plik.
● Wsparcie dla starszych wersji Opusa
Starsze wersje Opusa zapisywały książkę adresową w inny sposób niż to czyni
wersja Magellan II. Aby móc skorzystać z książki utworzonej starym Opusem musisz
załadować ją w specjalny sposób. Skorzystaj z opcji „Import” z menu górnego „Projekt”.
Pozycje znajdujące się w starej książce zostaną automatycznie dodane do tych, które już
znajdują się na liście. Istnieje także możliwość zapisania książki w sposób zgodny ze
starym Opusem na przykład dla kolegi, który ma poprzednią wersję programu. W tym
celu wybierz opcję „Export ASCII” z tego samego menu „Projekt”.
● Wsparcie dla programu „AmFTP”
Program pozwala ładować książki adresowe popularnego programu „AmFTP”.
Służy on do obsługi połączeń i wykonywania wielu związanych z tym operacji. Aby
prawidłowo załadować taką książkę adresową wybierz opcję „Import AMFTP Sites” z
menu „Projekt”. Analogicznie do poprzednich funkcji, pojawi się okno wyboru plików,
którego obsługa jest taka sama jak poprzednio.
292
MULTIMEDIALNY
OPUS
293
294
GRAFIKA
Opus bez żadnych zabiegów powinien wyświetlać grafikę. Warunkiem takiego
stanu rzeczy jest jednak zainstalowanie odpowiednich systemowych datatypów. Program
jest bowiem wyposażony w przeglądarkę grafiki, która wykorzystuje system operacyjny.
W większości wypadków wystarczy najechać wskaźnikiem w listerze na pozycję, którą
chcesz obejrzeć i nacisnąć dwukrotnie lewy klawisz myszki. Może się oczywiście
zdarzyć, że grafika nie zostanie pokazana. Zwykle oznacza to, że w Twoim systemie
brakuje datatypu dla formatu, w którym zapisano plik lub wybrana pozycja nie zawiera
grafiki.
Innym przykładem jest sytuacja, w której przeglądarka znajdująca się na
wyposażeniu Opusa przestanie Ci odpowiadać i będziesz chciał skorzystać z innej.
Powstanie problem znalezienia odpowiedniego programu oraz jego właściwego
skonfigurowania. Najłatwiej będzie Ci znaleźć program „Multiview”. Program ten jest
dostarczany wraz z Workbenchem i znajduje się w katalogu „Utilities” na dysku
systemowym. Nie musisz go nawet specjalnie szukać, bo aby go uruchomić wystarczy
wpisać samo słowo „Multiview”. System „wie” jak go znaleźć. W związku z tym linia,
którą wprowadzisz w edytorze funkcji Opusa powinna wyglądać tak: Multiview {F}
Znak „{F}” dodaliśmy dla oznaczenia, że wyświetlane mają być wszystkie
zaznaczone pliki. W edytorze to wszystko co musisz wpisać, lecz wcześniej należy
utworzyć opis typu plików, który będzie reagował na grafikę. Nie radzimy Ci tworzyć
oddzielnych opisów dla każdego formatu, gdyż będziesz musiał wtedy mozolnie dodawać
szereg bardzo podobnych do siebie opisów. Najłatwiej jest stworzyć opis dla grafiki w
ogóle. Jak to zrobić, opiszemy poniżej:
➀


Otwórz nowy lister i wyświetl w nim katalog zawierający grafikę.
Zaznacz w listerze przynajmniej jedną pozycję, a najlepiej kilka.
Uruchom okno „CLI Opusa” przez wybranie z menu górnego „Opus” opcji
„Wykonaj polecenie” oraz z okna, które pojawi się później przycisku „CLI”. Powinno to
spowodować wyświetlenie okna o nazwie „DOpus 5 CLI”.
295


W nowym oknie wpisz: CREATEFILETYPE i naciśnij ENTER.
Pojawi się okno zatytułowane „Edytor opisu typu pliku”. Wypełnij odpowiednie
przyciski oraz ramkę w sposób przedstawiony na poniższej ilustracji:

Wybierz przycisk „Edytuj”. Pojawią się teraz dwa kolejne okna. W tym, które
będzie „na wierzchu”, znajdź ramkę opisaną jako „Pri”. Wpisz tam wartość 10, a
następnie wybierz przycisk „Użyj”. Omawiane okno zniknie.

W oknie, które pozostało wybierz pozycję „Dwuklik” z listy opisanej jako
„Zdarzenia”, a następnie skorzystaj z przycisku „Edytuj” widocznego niżej. Pojawi się
okno edytora funkcji, które powinieneś wypełnić, jak na następnej ilustracji:

Wybierz opcję „Użyj”, w kolejnym oknie – również „Użyj”, a następnie w oknie
„Edytor opisu typu pliku” - przycisk „Zapisz”.
W ten sposób stworzyłeś opis typu plików reagujący na wszelką grafikę.
Pamiętaj jednak, że to tylko jeden ze sposobów „nauczenia” Opusa rozpoznawania takich
296
plików. Przeglądarka, której użyjesz powinna używać datatypów, w przeciwnym razie nie
będzie prawidłowo wyświetlała grafiki dostępnej w systemie. Zaproponowane przez nas
rozwiązanie wymaga zainstalowania jak największej ilości datatypów. Ten ostatni
warunek jest jednak bardzo łatwy do spełnienia - datatypy należą w większości do
darmowego oprogramowania, które możesz łatwo znaleźć na składankach
oprogramowanie lub na Aminecie. Innym rozwiązaniem jest tworzenie oddzielnego opisu
typu plików dla każdego formatu grafiki. Zaletą tego sposobu jest możliwość
dopasowania jak najlepszego i najszybszego programu przeznaczonego do wyświetlania
każdego rodzaju grafiki. Jest jednak znacznie bardziej czasochłonny. Zasada tworzenia
poszczególnych opisów typu plików jest analogiczna do naszego przykładu, ale musisz
brać pod uwagę charakterystyczne cechy i opcje użytych programów.
ANIMACJE I FILMY
Animacje lub filmy to specjalne pliki, które zawierają zapisaną sekwencję
obrazów. Mogą także zawierać dźwięk. W pierwszym wypadku zwykle nazywane są
właśnie „animacjami”, w drugim - „filmami”. Oczywiście jest to bardzo umowny podział.
Istnieje bardzo wiele konkurencyjnych sposobów zapisu tego typu plików. Nie wszystkie
są obsługiwane przez Amigę, wiele wymaga szybkiego procesora lub karty graficznej.
Kilka najbardziej typowych to:

ANIM
Jest to odmiana formatu IFF ILBM opracowanego dla Amigi przez firmę
Electronic Arts. Istnieje kilka rodzajów tego formatu oznaczanych liczbami, od ANIM-0
do ANIM-8. Różnią się stopniem kompresji zapisanych danych. Obecnie rzadko stosuje
się zapisywanie animacji w tym formacie głównie ze względu na dużą objętość plików
oraz problemy z synchronizacją przy jednoczesnym odtwarzaniu dźwięku. ANIM jest
jednak mało wymagający pod względem szybkości komputera, działa poprawnie nawet na
wolnych Amigach.

MPEG Video
Bardzo rozpowszechniony sposób zapisywania filmów. Pliki z długimi filmami
mają małą objętość, jeśli są zapisane właśnie jako MPEG. Niestety za nowoczesność
297
trzeba płacić. Jeśli chcesz komfortowo oglądać filmy MPEG, musisz zaopatrzyć się w
szybką maszynę. Istnieje wiele odmian tego formatu.

AVI
AVI to format rzadziej stosowany, nie pozwala uzyskać tak małych plików jak
MPEG. Tak jak w poprzednim przypadku posiada swoje odmiany, choć ściślej mówiąc
polega to na jego rozszerzaniu przez zapisywanie w nim danych skompresowanych w
innych formatach. Z tego powodu pliki oznaczane jako AVI mogą być zapisane w bardzo
różny sposób i nie zawsze jest to łatwe do odróżnienia.

QuickTime
Format ten został opracowany przez firmę Apple i na Amidze stał się popularny
w dużej mierze dzięki używaniu emulatorów komputerów Macintosh. Szybki rozwój
spowodował, że istnieje kilka odmian QuickTime. Nie każda przeglądarka będzie
prawidłowo wyświetlać wszystkie filmy tego typu.

FLIC
Format dużo mniej znany, choć można go stosować bez większych przeszkód
nawet na wolniejszych Amigach. Pliki zapisane w formacie FLIC mają zazwyczaj
oznaczenia „.fli” oraz „.flc”.

CDXL
Filmy tego typu są używane wyłącznie na Amidze. Mają małe wymagania
sprzętowe, za to dosyć duże objętości. Format ten został opracowany przez firmę
Commodore, dane w nim zapisane nie są poddawane kompresji Dzięki temu odtwarzanie
jest płynne nawet na standardowej Amidze 1200. CDXL również posiada kilka odmian.
Jego ważną cechą jest fakt, że pozwala korzystać z charakterystycznych trybów
ekranowych Amigi jak tryb HAM (Hold-And-Modify).
298

YAFA
Format YAFA, podobnie jak CDXL, jest używany tylko na Amidze. Filmy tego
rodzaju pojawiły się po sukcesie rynkowym programu „WildFire”. Obsługiwane są tryby
HAM-6 i HAM-8, możliwe jest również użycie skompresowanych danych.

SSA
SSA (ang. Super Smooth Animation) powstał na potrzeby programów
graficznych firmy ProDad. Podobnie jak dwa poprzednie jest stosowany tylko na Amidze.
Spośród wymienionych powyżej formatów, tylko filmy MPEG oraz CDXL mogą
być odtwarzane przy wykorzystaniu datatypów. Pozostałe wymagają instalacji
specjalnych programów, które pozwolą je odczytać. Pamiętaj o tym, że na wolnych
Amigach znacznie lepsze efekty daje zwykle zainstalowanie specjalnego programu dla
każdego z formatów, niż odtwarzanie filmów za pośrednictwem datatypów.
Zwróć także uwagę, że do wyboru masz dwie możliwości odtwarzania filmów.
Pierwsza to skorzystanie z programu odtwarzającego zaopatrzonego w interfejs
użytkownika, to znaczy okno i przyciski pozwalające używać programu podobnie jak
odtwarzacza wideo. Programy tego rodzaju są bardzo wygodne i łatwe w użyciu, zwykle
wymagają jednak szybszego procesora zainstalowanego w Twoim komputerze. Na
wolniejszych Amigach lepsze rezultaty uzyskasz korzystając z programów pracujących
jako polecenia AmigaDOS. Dają one często większe możliwości ustawień
poszczególnych opcji, choć potrafią być dość trudne w obsłudze.

XAnim
„XAnim” to nazwa wielofunkcyjnej przeglądarki pozwalającej odtwarzać wiele
rodzajów animacji i filmów. Dodatkową zaletą jest fakt, że program sam rozpoznaje
format pliku. Nie trzeba go informować, jaki rodzaj będzie przetwarzał. Za jego pomocą
możesz odtworzyć następujące rodzaje filmów: ANIM (IFF), FLC, kilka rodzajów
animacji GIF, DL, AVI, QuickTime oraz kilka mniej popularnych. Najprostszym
sposobem użycia „XAnim” jest zainstalowanie go w komputerze przez skopiowanie do
299
systemowego katalogu „C:”, a następnie ustawienie jego nazwy w edytorze funkcji
przypisanej do typu plików lub przycisku. Po nazwie należy wpisać {F}. Spowoduje to
odtwarzanie wszystkich zaznaczonych pozycji w listerze po kolei. Podczas pracy
programu możesz przerwać odtwarzanie filmu przy pomocy klawisza Q.
DŹWIĘK
● Udźwiękowienie Opusa
Opus może sam wydawać dźwięki lub odtwarzać muzykę w wybranych przez
Ciebie sytuacjach. Domyślnie żaden dźwięk nie jest włączony, ustawienie tych
parametrów pozostawiono użytkownikowi. W tym celu możesz skorzystać z gotowych
pakietów zawierające ustawienia dźwięku (na przykład na Aminecie) lub stworzyć
własne.
Operacja udźwiękowienia Opusa nie jest trudniejsza niż tworzenie menu
użytkownika, które opisaliśmy wcześniej. Posłuży nam do tego okno „Skrypty”. Aby je
wywołać wystarczy, że wybierzesz z menu górnego „Ustawienia” (ang. „Settings”) opcję
„Skrypty”. Okno to ma nieskomplikowaną budowę. Większą jego część zajmuje lista
opisana jako „Skrypty”. Znajdziesz na niej nazwy różnych zdarzeń, które mogą zostać
powiązane z dźwiękiem lub dowolną inną czynnością. Przykładem może być „Dwuklik
lewym przyciskiem myszy”. Zdarzenie to powoduje, jak wiadomo, otworzenie nowego
listera z wyświetloną listą urządzeń. Niektóre nazwy zdarzeń są opisane w języku
angielskim i mogą być dla Ciebie niejasne. Poniżej je opiszemy:

AnsiRead - uruchomienie przeglądarki tekstu wyświetlającej prawidłowo
sekwencje znaków zwane kodami ANSI


FTP close connection - zakończenie połączenia z Internetem
FTP connect fail - sytuacja, w której uzyskanie połączenia z Internetem
nie powiodło się


FTP connect success - prawidłowe nawiązanie połączenia z Internetem
FTP copy fail - nieudane przesłanie pliku poprzez sieć
300



FTP copy success - udane przesłanie pliku poprzez sieć
FTP error - błąd podczas połączenia FTP
HexRead - uruchomienie przeglądarki wyświetlającej dane jako liczby w
systemie szesnastkowym





IconInfo - uruchomienie okna „Informacje” dotyczącego ikon
Play - uruchomienie odtwarzacza dźwięku
Print - uruchomienie okna wydruku
Read - uruchomienie przeglądarki zwykłego tekstu
Show - uruchomienie wewnętrznej przeglądarki grafiki.
Jeśli najedziesz wskaźnikiem na dowolną z pozycji figurujących na liście i dwa
razy szybko naciśniesz lewy klawisz myszki, spowodujesz uruchomienie edytora funkcji
związanej z konkretnym zdarzeniem. Edytor funkcji pozwala zdecydować, aby w razie
wystąpienia zdarzenia uruchomione zostało polecenie „Play”, które uruchamia
odtwarzacz dźwięku.
Zanim jednak ustawisz odpowiednio okno edytora funkcji, musisz znaleźć pliki
zawierające dźwięk. Najlepiej, gdy będą to dźwięki trwające niezbyt długo. W takie pliki
możesz zaopatrzyć się bardzo łatwo na przykład kupując płytę z efektami dźwiękowymi
lub znajdując je w Internecie. Gdy zaopatrzysz się w źródło plików dźwiękowych, skopiuj
wybrane pliki na dysk i podaj ich nazwy jako argumenty polecenia „Play” wraz ze ścieżką
dostępu. Pamiętaj, że pliki są wtedy odtwarzane przy użyciu systemu datatypów, dlatego
nie każdy format dźwięku może być rozpoznany prawidłowo.
● Muzyka
Oprócz wykorzystania krótkich plików dźwiękowych możesz oczywiście
również odtwarzać muzykę z dysku lub płyty CD. W tym drugim przypadku korzystanie z
Opusa nie da Ci wielu dodatkowych korzyści poza tym, że możesz uruchamiać program
sterujący płytą za pośrednictwem menu lub przycisków. Jeśli jednak interesuje Cię
słuchanie muzyki zapisanej na dysku, Opus będzie bardzo przydatnym narzędziem. Każdy
301
utwór zapisany jest w postaci pliku i można odtwarzać go za pomocą specjalnych
programów, które z reguły wyposażone są we własne okna zawierające szereg opcji. W
zależności od formatu pliku, poszczególne programy mogą pracować z różną szybkością,
dlatego użytkownicy wolniejszych komputerów mogą nie mieć z nich wielkiego pożytku.
W takiej sytuacji można skorzystać z programów uruchamianych w oknie AmigaDOS.
Dzięki temu zyskasz trochę mocy Twojej maszyny, która byłaby przeznaczona na obsługę
interfejsu użytkownika, czyli okien i wszystkich innych elementów wizualnych.
Najpopularniejszym typem plików dźwiękowych, w którym zapisuje się utwory
muzyczne jest MPEG Audio (zwany najczęściej MP3) oraz WAVE. Pierwszy rodzaj
odznacza się bardzo małą objętością w porównaniu z ilością danych zapisanych
wewnątrz. Dla porównania można podać, że na zwykłej płycie CD mieści się co najwyżej
kilkanaście utworów, natomiast w postaci plików MPEG Audio można byłoby zapisać ich
ok. 100-200 sztuk. Jest to możliwe dzięki temu, że MPEG odznacza się znaczną
kompresją danych. Zmniejszenie ich objętości odbywa się kosztem zmiany treści, która
jest rekonstruowana przez komputer w trakcie odtwarzania. Taki sposób zapisywania
muzyki powoduje zmniejszenie jakości dźwięku, jednak można to głównie zaobserwować
na sprzęcie grającym wyższej klasy. W przypadku odtwarzania muzyki w domu format
MP3 sprawdza się znakomicie. Aby odtwarzać pliki MPEG Audio potrzebujesz dość
szybkiego komputera. Znacznie mniejsze wymagania mają pliki WAVE, za to ich objętość
jest dużo większa. Do odtwarzania plików MPEG potrzebny Ci będzie oddzielny
program, WAVE możesz natomiast odtwarzać przy użyciu polecenia „Play” należące do
Opusa. Musisz jednak zaopatrzyć się w datatyp stworzony specjalnie dla formatu WAVE.
Według podobnego schematu należy działać przy odtwarzaniu wszystkich innych
formatów dźwięku. Warto najpierw poszukać odpowiedniego datatypu systemowego, a
jeśli to zawiedzie – znaleźć program odtwarzający. Wiele interesujących pozycji
znajdziesz jak zwykle na Aminecie (katalog „util”, a potem „dtype” lub „mus” i „play”).
Zachęcamy do samodzielnych poszukiwań.
302
OPUS I CZCIONKI
303
304
Opus nie zawiera szczególnych udogodnień przeznaczonych do obsługi
czcionek. Zachowuje w tej kwestii wszystkie cechy systemu operacyjnego Amigi. Jedyną
częścią, która służy do pracy z czcionkami jest przeglądarka czcionek.
● Uruchomienie przeglądarki czcionek
Okno przeglądarki najłatwiej jest uruchomić w następujący sposób:
➀
Wyświetl w nowym listerze zawartość systemowego urządzenia „FONTS:”.
Potem przewiń zawartość listera tak, aby było widać pliki z rozszerzeniem „.font”.
➁
Najedź na dowolną pozycję „.font” wskaźnikiem myszki i dokonaj na niej
dwukliku. Powinno pojawić się okno, które przedstawi wybrany zestaw znaków. To
właśnie przeglądarka czcionek.
Inną metodą jej uruchomienia jest wywołanie okna „CLI Opusa”, a następnie
wpisanie w nim: VIEWFONT oraz naciśnięcie klawisza ENTER. Spowodujesz w ten
sposób pojawienie się okna przeglądarki pokazującego czcionkę „Topaz”, czyli domyślną
czcionkę systemu operacyjnego. Przeglądarkę czcionek możesz także uruchomić przez
wpisanie „VIEWFONT” w oknie „Wykonaj polecenie”.
Zasadniczą część okna przeglądarki zajmuje białe pole przedstawiające
wszystkie znaki alfabetu łacińskiego zapisane przy użyciu wybranej czcionki.
● Wybieranie czcionki do obejrzenia
Jeśli chcesz wybrać inną czcionkę skorzystaj z małego kwadratowego przycisku
znajdującego się obok napisu „Czcionka”. Spowoduje to wyświetlenie okna wyboru, w
którym wskaż dowolną pozycję o nazwie zakończonej na „.font”. Po prawej stronie
przycisku znajdziesz ramkę, która zawiera nazwę aktualnie przeglądanej czcionki. Jeszcze
bardziej na prawo znajdziesz trzy przyciski ze znakami „B”, „I” oraz „U”. Dzięki nim
możesz wyświetlić każdą czcionkę w trzech podstawowych jej odmianach: jako czcionkę
pochyloną („I” - ang. italic), pogrubioną („B” - ang. bold) lub podkreśloną („U” - ang.
underline).
305
● Określanie rozmiaru czcionki
Może się zdarzyć, że będziesz chciał obejrzeć jak wygląda dana czcionka w
ściśle określonym rozmiarze. Możesz go swobodnie zmieniać za pomocą przycisków
umieszczonych obok napisu „Rozmiar”. Obok znajduje się ramka zawierająca liczbę
wskazującą na to, jaki rozmiar czcionki jest aktualnie wyświetlany. Możesz wpisać tu
dowolny inny. Zwróć uwagę na to, że większość standardowych czcionek (zwanych
„bitmapowymi”) ma tylko kilka standardowych rozmiarów. Są określone za pomocą
przycisku cyklicznego, który znajdziesz bardziej na prawo napisu „Rozmiar”. Czcionka
bitmapowa wygląda dobrze na ogół tylko w swoich podstawowych rozmiarach. Jeśli
wybierzesz inny, zostanie wprawdzie przeskalowana, ale jej wygląd straci na jakości.
Omawianej wady pozbawione są czcionki „wektorowe”. System operacyjny wyposażony
jest w kilka takich czcionek, ich polskie wersje znajdziesz m.in. w pakiecie „WFMH
Locale PL”. Łatwo je odróżnisz od innych - będą miały znacznie lepszą jakość. Poza tym
ich wyświetlanie będzie trwało dłużej, choć użytkownicy szybkich maszyn raczej tego nie
zauważą. W oknie przeglądarki zwróć także uwagę na przyciski „+” oraz „-” pozwalające
zmieniać rozmiar czcionki o jeden punkt.
● Ustawienia przeglądarki
Przeglądarka czcionek ma własne ustawienia. Możesz zapisać na dysku jaki
rozmiar ma mieć jej okno, a także w którym miejscu ekranu ma być wyświetlane.
Ustawienia możesz zapisać za pomocą opcji „Zapisz ustawienia” umieszczonej w menu
górnym o nazwie „Projekt”. Umieść okno w dogodnym dla Ciebie miejscu, ustaw
odpowiedni rozmiar, a potem wybierz tę opcję. Przeglądarka będzie odtąd uruchamiała się
automatycznie z nowymi parametrami.
● Argumenty AmigaDOS
Jeżeli uruchomisz przeglądarkę spod AmigaDOS lub za pomocą okna „Wykonaj
polecenie” możesz korzystać z argumentów CLI. Działają one podobnie jak przyciski w
oknie „Przeglądarka do czcionek”, lecz pozwalają ustawiać funkcje bez konieczności
wyświetlania okna przeglądarki. Wzór użycia spod CLI jest następujący:
VIEWFONT FONT, SIZE, BOLD, ITALICS, ULINE, PUBSCREEN
306
Argument FONT powinieneś zastąpić nazwą czcionki, czyli pliku zakończonego
na „.font”. Nie musisz jednak wpisywać końcówki, przeglądarka doda ją za Ciebie.
Argument SIZE należy zastąpić liczbą określającą rozmiar czcionki.
Argumenty BOLD, ITALIC oraz ULINE odpowiadają opisanym wcześniej
przyciskom wywołującym takie efekty jak pogrubienie oraz przedstawianie czcionki
pochylonej lub podkreślonej. Możesz także wpisać pierwsze litery tych argumentów, czyli
literę B, I lub U. Jeśli na przykład czcionka „Topaz” ma być pokazana jako pochylona
oraz pogrubiona, powinieneś wpisać:
VIEWFONT topaz BOLD ITALIC
lub
VIEWFONT topaz B I
Ostatni argument PUBSCREEN przeznaczony jest do określenia ekranu, na
którym ma zostać wyświetlone okno przeglądarki. Na przykład:
VIEWFONT topaz PUBSCREEN=Workbench
Powyższy przykład zadziała tylko wtedy, gdy Opus będzie uruchomiony na
swoim własnym ekranie, a nie na ekranie Workbencha. W innym przypadku oba ekrany
pokrywają się, dlatego nie zobaczymy żadnej zmiany w działaniu.
307
308
OPUS I AREXX
309
310
Jak większość bardziej rozbudowanych programów, także Opus wyposażony jest
w tzw. „port ARexxa”. ARexx jest specjalnym językiem programowania przeznaczonym
głównie do sterowania z zewnątrz innymi programami. Dzięki temu możesz uzyskać
automatyzację powtarzalnych czynności, możliwość wywoływania różnych funkcji albo
komunikację między dwoma normalnie niezależnymi programami. ARexx jest bardzo
łatwy do przyswojenia, nie posiada większości skomplikowanych konstrukcji, które
występują w innych językach programowania. Jest maksymalnie uproszczony, aby mógł
być zrozumiały dla jak największej liczby użytkowników, którzy nie są programistami.
Mimo swojej prostoty może stanowić poważne narzędzie pracy.
W niniejszym rozdziale nie będziemy opisywali podstaw ARexxa, bo można o
tym napisać oddzielny podręcznik. Rozważania przedstawione poniżej kierujemy do osób,
które zetknęły się już z tym językiem.
ARexx pozwala na uzyskanie praktycznie pełnej kontroli nad Opusem bez
konieczności ręcznego obsługiwania przycisków i menu. Dzięki temu możesz tworzyć
swoje polecenia, które będą traktowane na równi z wewnętrznymi poleceniami Opusa lub
nawet zastępować funkcje wbudowane własnymi.
● Uruchomienie ARexxa
Jeśli chcesz pracować z ARexxem musisz włączyć go za pomocą uruchomienia
programu „RexxMast”. Znajdziesz go w katalogu „System” na dysku systemowym. Ikonę
„RexxMast” możesz również przenieść do systemowego katalogu „WBStartup”, dzięki
czemu ARexx będzie automatycznie uruchamiany po załadowaniu systemu operacyjnego.
● Nazwa portu ARexxa
Aby móc korzystać z możliwości jakie daje port ARexxa musisz znać jego
nazwę, która dla każdego programu jest inna. W przypadku Opusa jest to „DOPUS.x”,
gdzie „x” oznacza numer kolejnej uruchomionej kopii programu. Zazwyczaj masz
uruchomionego tylko jednego Opusa i wtedy nazwa jego portu to „DOPUS.1”.
311
● Wartości zwracane przez polecenia
Polecenia języka ARexx mogą wykonywać określoną funkcję lub dodatkowo
„zwracać” informacje. Polega to na uzyskiwaniu różnych wartości zmiennych w wyniku
działania funkcji. Informacje te są przechowywane w zmiennej RESULT. W programie
powinno to wyglądać tak:
POLECENIE
w = RESULT
SAY w
Pierwsza linia jest oczywiście przykładowa. Zamiast słowa „POLECENIE”
powinna tam znaleźć się nazwa Twojego polecenia. Linia:
w = RESULT
przypisuje zmiennej „w” wartość, która znajduje się w zmiennej RESULT. Taki
sposób działania jest korzystny ze względu na to, że zawartość RESULT zmienia się wraz
z wykonywaniem różnych poleceń. Ostatnia linia wyświetla uzyskaną wartość w oknie
komunikacyjnym. W niektórych przypadkach, zamiast zmiennej RESULT ustawiana jest
zmienna o nazwie DOPUSRC.
POLECENIA AREXXA
Polecenia ARexxa, za pomocą których możesz kontrolować Opusa, są właściwie
tylko trzy: DOPUS, LISTER oraz COMMAND. Mają one jednak wiele argumentów,
które pozwalają wykonywać rozmaite funkcje.
● DOPUS

DOPUS ADDAPPICON port etykieta [pozycja x y] [icon nazwa_pliku]
[quotes] [info] [snap] [close] [local] [locked] [menu stem] [base base]
Polecenie „DOPUS ADDAPPICON” pozwala utworzyć własną app-ikonę na
blacie Opusa. Możliwe jest wybieranie wielu ustawień takich jak grafika ikony, jej
etykieta, pozycja na ekranie, a także inne parametry. Można również stworzyć własne
312
menu związane z ikoną. Najpierw jednak musisz utworzyć port, który będzie odbierał
informacje od ikony. Możesz to zrobić za pomocą poniższego polecenia:
call openport('port')
Nazwa portu może być dowolna. Zwróć uwagę, że „openport” jest poleceniem z
systemowej biblioteki „rexxsupport.library”. Aby móc z niego skorzystać, powinieneś ją
otworzyć PRZED użyciem polecenia. Należy tego dokonać najlepiej na początku
programu, w taki sposób:
if ~show('l','rexxsupport.library') then
call addlib('rexxsupport.library',0,-30,0)
Poniżej przedstawiamy
ADDAPPICON”:
pełną
listę
parametrów
polecenia
„DOPUS
- PORT – dowolna nazwa portu, który będzie odbierał informacje od app-ikony.
Informacje pochodzące z portu pozwolą reagować programowi ARexxa na różne
zdarzenia, np. wybranie ikony czy dwuklik.
- LABEL - etykieta ikony.
- ID - identyfikator ikony, również może być to dowolna nazwa.
- POS - pozycja ikony na ekranie, czyli jej współrzędne. Pamiętaj, że ekran
Amigi to druga ćwiartka układu współrzędnych z tą różnicą, że wszystkie
współrzędne są dodatnie. Jeżeli ikona ma mieć ściśle określoną pozycję, możesz
zrobić to tak:
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Próba'" pos 200 200
- ICON - po tym słowie powinieneś wpisać ścieżkę dostępu do pliku „.info”
zawierającego interesującą Cię grafikę ikony. Przy podawaniu nazwy pliku
pomiń jego rozszerzenie. Przykład użycia:
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Próba'" icon 'SYS:Prefs/Input'
313
Pamiętaj także o podawaniu wszelkich tekstów w apostrofach. W
przeciwnym razie ARexx wywoła błąd.
- QUOTES - argument ten możesz podać jeśli chcesz aby nazwy plików
przekazywane do portu były ujęte w cudzysłów.
- INFO – ten dopisz jeśli z Twoją app-ikoną ma działać okno „Informacje”.
- SNAP – ten argument ma podobne działanie jak „INFO”, lecz dotyczy
możliwości utrwalenia pozycji app-ikony na ekranie.
- CLOSE – jego użycie spowoduje, że menu ikony zawierać będzie opcję
„Zamknij” zamiast „Otwórz” (pierwsza opcja w menu).
- LOCAL - powoduje, że app-ikona należy wyłącznie do Opusa. W związku z
tym nie pojawi się na Workbenchu, jeśli będzie on także uruchomiony.
- LOCKED - użycie tego argumentu spowoduje, że nie będzie można przesunąć
stworzonej app-ikony, jej pozycja na ekranie zostanie zablokowana.
- MENU - po wpisaniu tego słowa możesz określić zmienną, która zawiera
nazwy opcji menu związanego z ikoną.
- BASE - po tym słowie wpisz nazwę identyfikatora dla opcji menu app-ikony.
Zwróć uwagę, że niektóre argumenty podajemy w nawiasach kwadratowych. Ich
użycie nie jest konieczne dla prawidłowej pracy app-ikony, lecz są opcjonalne.
Reasumując, najłatwiejszą metodą utworzenia app-ikony jest program podobny
do przedstawionego niżej:
/* App-ikona */
address DOPUS.1
options results
if ~show('l','rexxsupport.library') then
314
call addlib('rexxsupport.library',0,-30,0)
call openport('port')
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Proba'" icon 'SYS:Prefs/Input' close
Ikona stworzona w ten sposób nie może jednak prawidłowo działać. Aby jej
praca stała się możliwa, musisz nieco rozbudować nasz przykład. Konieczne jest przede
wszystkim zbudowanie pętli, która nie pozwoli na zakończenie programu ARexxa, który
wywołał ikonę. Koniec programu spowoduje bowiem wyłączenie portu obsługującego
ikonę, a jest on niezbędny do jej pracy.
Najpierw musisz jednak zapamiętać gdzieś wartość zwracaną przez polecenie
„OPUS ADDAPPICON”. Będzie ona identyfikatorem ikony, który pozwoli na
wykonywanie różnych operacji, na przykład usunięcie app-ikony po wybraniu opcji
„Zamknij” z menu ikony. W tym celu dopisz po ostatniej linii naszego programu:
icon = RESULT
Jak pamiętasz, zmienna RESULT zawiera zawsze wynik działania poprzedniego
polecenia. Przypisujemy go do zmiennej „icon”, gdyż zawartość RESULT zmieni się po
wykonaniu następnego polecenia. Teraz będziesz potrzebował jeszcze pętli oraz zmiennej,
która przechowa wartość zwracaną przez ikonę. Wartość ta wskazywać będzie na
zdarzenie, które miało miejsce. W razie zajścia zdarzenia będziemy ustawiać wartość
naszej zmiennej, w innym przypadku będzie ona miała wartość zero. Spójrz na przykład:
/* App-ikona */
address DOPUS.1
options results
if ~show('l','rexxsupport.library') then
call addlib('rexxsupport.library',0,-30,0)
call openport('port')
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Proba'" icon 'SYS:Prefs/Input' close
icon = RESULT
315
flag = 0
do while flag = 0
call waitpkt('port')
packet = getpkt('port')
arg0 = getarg(packet,0)
call reply(packet,0)
if arg0 = 'close' then flag = 1
end
DOPUS REMAPPICON icon
Zmienna FLAG steruje pętlą. Ustawiamy ją jeśli miało miejsce jakieś zdarzenie.
Dlatego też na początku programu FLAG musi mieć wartość zero. Zaraz na początku pętli
wywoływana jest funkcja:
call waitpkt('port')
„Port” to oczywiście nazwa stworzonego wcześniej portu. Powoduje ona
oczekiwanie na nadejście informacji o zdarzeniu. W tym miejscu program zatrzymuje się
do chwili nadejścia informacji, którą musisz przekształcić na formę bardziej zrozumiałą.
Wykonujemy to tak jak poniżej:
packet = getpkt('port')
arg0 = getarg(packet,0)
Zwróć uwagę, że „arg” to dowolna nazwa zmiennej, która zawierać będzie
informację pobraną z portu „DOPUS ADDAPPICON”. Dalej powinieneś zasygnalizować
portowi, że odebrałeś informację. Jest to konieczne do prawidłowej pracy:
call reply(packet,0)
Wreszcie możesz przystąpić do reakcji na zdarzenie:
if arg0 = 'close' then flag = 1
316
Ustawienie zmiennej FLAG na „1” jest w powyższym przykładzie całkowicie
dowolne, bo program dalej nic nie robi z tą informacją. Jeśli „arg0” przyjmie wartość
„close”, oznacza to, że użytkownik wybrał opcję „Zamknij” z menu ikony.
Jeśli chcesz zbadać możliwe stany „arg0”, po linii:
arg0 = getarg(packet,0)
wpisz następującą linię:
SAY 'arg0:' arg0
Spowoduje ona wypisanie zawartości „arg0” w oknie komunikacyjnym.
● Zdarzenia rozpoznawane przez appikony
- DOUBLECLICK
„arg0” przyjmie taką wartość, jeśli dokonasz dwukliku lewym klawiszem myszki
na app-ikonie.
- DROPFROM
Wartość ta zostanie uzyskana w sytuacji, gdy użytkownik przeciągnie inną ikonę
lub ikony na Twoją app-ikonę. Nazwę pliku, na który wskazuje przeciągnięta ikona,
będzie zawierała zmienna „arg2”. Gdyby na app-ikonę zostało „włożonych” od razu kilka
ikon, ich nazwy odczytasz posługując się indeksami:
SAY arg2.0
SAY arg2.1
SAY arg2.2
i tak dalej.
317
- SNAPSHOT
Taką wartość przybierze „arg0”, gdy użytkownik utrwali pozycję app-ikony na
ekranie. Jej aktualna pozycja zostanie zapisana w zmiennej „arg2” jako tekst w rodzaju:
120,220.
- UNSNAPSHOT
Tę wartość otrzyma „arg0”, gdy użytkownik wybierze opcję „Uwolnij pozycję”
związaną z app-ikoną.
- REMOVED
Oznacza to że app-ikona została wyłączona. Program ARexxa powinien w takiej
sytuacji również wyłączyć app-ikonę oraz zakończyć swoje działanie.
- INFO
Kolejna wartość będzie oznaczać, że z menu ikony wybrano opcję „Informacje”.
- CLOSE
Jeśli „arg0” otrzyma wartość „CLOSE”, znaczy to, że z menu wybrano opcję
„Zamknij”.
- MENU
Uzyskanie tej wartości oznacza, że użytkownik wybrał opcję menu utworzoną za
pośrednictwem programu ARexxa. W dalszej części pokażemy jak to zrobić. Numer opcji
można odczytać ze zmiennej „arg2”.
- MENUHELP
Oznacza to, że użytkownik wybrał klawisz HELP, podczas gdy wskaźnik myszki
znajdował się ponad opcją menu. Numer opcji możesz odczytać tak jak w poprzednim
przypadku – z „arg2”.
318
● Tworzenie własnego menu app-ikony
Własne opcje menu app-ikony zostaną dodane do opcji, które już tam są (np.
„Otwórz”, „Zamknij” itd.). Aby utworzyć menu powinieneś przed wywołaniem „DOPUS
ADDAPPICON” określić, jakie opcje ma ono zawierać. Musisz to zrobić w specjalnie
skonstruowanej strukturze - zmiennej, która posiada wiele pól. Dostęp do każdego pola
uzyskujemy przez podanie jego nazwy. Jeśli Twoja zmienna ma nazywać się „menu”,
musisz stworzyć w niej pole o nazwie „count” i nadać mu wartość liczbową
odpowiadającą planowanej ilości opcji Twojego menu:
menu.count=3
Dalej należy stworzyć pola o nazwach właściwych numerom opcji i nadać im
wartości tekstowe. Będą one stanowiły poszczególne opcje menu:
menu.0='Opcja 1'
menu.1='Opcja 2'
menu.2='Opcja 3'
To wystarczy, aby stworzyć własne menu ikony. Teraz musisz przekazać zmienną
„menu” poleceniu „DOPUS ADDAPPICON”, na przykład w poniżej przedstawiony
sposób:
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Próba'" close menu menu
Jeśli program ma reagować na daną opcję nowego menu, musi najpierw
sprawdzać zawartość zmiennej „arg0” w celu stwierdzenia, czy wybrano opcję menu.
Dalej trzeba sprawdzić wartość zmiennej „arg2”, którą można odczytać w sposób
następujący:
arg2 = getarg(packet,2)
„arg2” wskazuje na numer wybranej opcji.
Pełny tekst programu tworzącego własne menu użytkownika i reagującego na
wybieranie różnych opcji podajemy niżej:
319
/* App-ikona */
address DOPUS.1
options results
if ~show('l','rexxsupport.library') then
call addlib('rexxsupport.library',0,-30,0)
call openport('port')
menu.count=3
menu.0='Opcja 1'
menu.1='Opcja 2'
menu.2='Opcja 3'
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Próba'" icon 'SYS:Prefs/Input' close menu menu
icon = RESULT
flag = 0
do while flag = 0
call waitpkt('port')
packet=getpkt('port')
arg0=getarg(packet,0)
arg1=getarg(packet,1)
arg2=getarg(packet,2)
arg3=getarg(packet,3)
arg4=getarg(packet,4)
say
say
say
say
say
'arg0:'
'Arg1:'
'arg2:'
'Arg3:'
'Arg4:'
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
call reply(packet,0)
if arg0 = 'close' then flag = 1
if arg0 = 'menu' then do
Say 'Wybrano opcję numer' arg2
320
end
end
DOPUS REMAPPICON icon
Zwróć uwagę na ostatnią linię programu, czyli polecenie „DOPUS
REMAPPICON icon”. Powoduje ono usunięcie app-ikony, na którą wskazuje zmienna
„icon”. Twój program powinien zawsze kończyć się usunięciem app-ikony. Zakończenie
programu oznacza bowiem wyłączenie portu, który obsługuje informacje nadchodzące z
ikony. Po usunięciu portu skasowanie app-ikony staje się niemożliwe.

DOPUS SETAPPICON uchwyt item
Polecenie to pozwala zmieniać niektóre parametry app-ikony bez konieczności
jej wyłączania i tworzenia nowej. Argument UCHWYT to zmienna, która przechowuje
efekt działania polecenia. Zmienna ITEM powinna natomiast zawierać strukturę, której
pola muszą być następujące:
- TEXT - zawiera tekst, który jest etykietą ikony
- BUSY - pozwala uczynić ikonę niedostępną dla użytkownika (stan „zajętości”)
- LOCKED - zabezpiecza ikonę przed zmianą pozycji na ekranie.
Pole TEXT może zawierać dowolny tekst. W programie powinno to wyglądać
następująco:
DOPUS SETAPPICON icon text 'Etykieta app-ikony'
Jeśli nie chcesz zmieniać wszystkich dostępnych parametrów, wystarczy, że tylko
jednemu polu przypiszesz wartość. Pola LOCKED i BUSY mogą zawierać tylko jedną z
dwóch wartości: ON, która powoduje włączenie opcji oraz OFF powodującą jej
wyłączenie. W tekście programu używaj tych funkcji w taki sposób:
DOPUS SETAPPICON icon locked on
DOPUS SETAPPICON icon locked off
321
Teraz przedstawimy poprzedni przykład rozbudowany o obsługę menu
uwzględniającą ustawianie parametrów ikony za pomocą „DOPUS SETAPPICON”:
/* App-ikona */
address DOPUS.1
options results
if ~show('l','rexxsupport.library') then
call addlib('rexxsupport.library',0,-30,0)
call openport('port')
menu.count=3
menu.0='Opcja 1'
menu.1='Opcja 2'
menu.2='Opcja 3'
DOPUS ADDAPPICON 'port' "'Proba'" icon 'SYS:Prefs/Input' close menu menu
icon = RESULT
flag = 0
do while flag = 0
call waitpkt('port')
packet=getpkt('port')
arg0=getarg(packet,0)
arg1=getarg(packet,1)
arg2=getarg(packet,2)
arg3=getarg(packet,3)
arg4=getarg(packet,4)
say
say
say
say
say
'arg0:'
'Arg1:'
'arg2:'
'Arg3:'
'Arg4:'
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
call reply(packet,0)
322
if arg0 = 'close' then flag = 1
if arg0 = 'menu' then do
Say 'Wybrano opcję numer' arg2
IF arg2=0 THEN DO
DOPUS SETAPPICON icon text "'Próba zabezpieczona'" locked on
END
IF arg2=1 THEN DO
DOPUS SETAPPICON icon text 'Próba' locked off
END
end
end
DOPUS REMAPPICON icon

DOPUS ADDTRAP [abort | polecenie] handler [port nazwa]
Pozwala Opusowi sygnalizować uruchomienie polecenia AmigaDOS lub
wybranie przycisku „Przerwij” w oknie przedstawiającym postępy dowolnej operacji.
Program zareaguje na wspomniany przycisk, gdy po nazwie polecenia użyjesz argumentu
ABORT, natomiast na samo polecenie – gdy wpiszesz nazwę polecenia, które ma być
rozpoznane. Informacja o zajściu poszukiwanego zdarzenia zostanie wysłana do portu
ARexxa, który powinieneś w tym celu utworzyć. Nazwę portu – koniecznie ujętą w
cudzysłów - wpisz jako argument HANDLER. Możesz także podać argument PORT i
następującą po nim nazwę dodatkowego portu. Jest to przydatne w sytuacji, gdy
standardowy port, przeznaczony do reagowania na użycie polecenia lub przycisk
„Przerwij”, jest niedostępny.
Za pomocą „DOPUS ADDTRAP” możesz również dodawać do programu wiele
procedur obsługi określonych przez Ciebie zdarzeń. Wywołanie polecenia włącza bowiem
specjalną procedurę, która oczekuje na zdarzenie i przesyła swój sygnał do
przygotowanego portu.
Jeśli natomiast będziesz chciał usunąć obsługę jakiegoś zdarzenia skorzystaj z
polecenia „DOPUS REMTRAP”.
323

DOPUS REMTRAP [abort | command] handler
Także w tym przypadku musisz określić czy chodziło o przycisk „Przerwij” czy
o polecenie Opusa. Trzeba również określić port, do którego miała być przesyłana
informacja. W programie ARexxa może być wiele portów obsługujących procedury
obsługi zdarzeń, dlatego zwróć na to szczególną uwagę.

DOPUS FRONT oraz DOPUS BACK
Działanie polecenia „DOPUS FRONT” jest bardzo łatwe do zrozumienia. Jego
użycie powoduje wysunięcie ekranu Opusa na wierzch pozostałych ekranów. Istnieje
także polecenie o przeciwnym działaniu - „OPUS BACK”. Jego obsługa jest analogiczna.

DOPUS COMMAND nazwa program skrypt [desc opis]
[template wzór] [source] [dest] [private] [help plik]
[handler] [temp] [ext nazwa menu type typ_pliku] [remove]
Pozwala dodawać własne polecenia do listy wewnętrznych poleceń Opusa.
Możesz też zastępować istniejące polecenia swoimi wersjami. Nazwa pliku zawierającego
program ARexxa, który zostanie zainstalowany jako polecenie Opusa musi być
zakończona na „.dopus5”. Po uruchomieniu przeglądany jest katalog „DOpus5:Modules”
w celu odnalezienia programu ARexxa. Jeśli zostanie znaleziony, uruchamiana jest
funkcja o nazwie „INIT”, która musi być koniecznie zdefiniowana w programie
(dokładnie opiszemy to dalej). W przeciwnym razie nie będzie mógł on działać jako
wewnętrzne polecenie Opusa. Do każdego takiego programu przekazywane są
przynajmniej cztery parametry: nazwa portu Opusa, nazwa funkcji oraz dwie zmienne
wskazujące na listery - źródłowy i docelowy.
Poszczególne argumenty polecenia „DOPUS COMAND” oznaczają:
- NAZWA - nazwa tworzonego polecenia
- SKRYPT - nazwa pliku zawierającego program ARexxa instalowanego jako
polecenie Opusa (bez końcówki „.dopus5”)
324
- DESC - po tym słowie możesz podać opis działania polecenia, nie jest to
konieczne do działania
- TEMPLATE - po tym słowie, zamiast WZÓR wpisz wzór użycia polecenia
zgodny z AmigaDOS. Pamiętaj jednak, że będziesz musiał sam napisać program
obsługujący wybrany wzór
- SOURCE - użyj tego argumentu, jeśli chcesz, aby polecenie wymagało
określonego katalogu źródłowego
- DEST – użyj go, jeśli polecenie ma wymagać katalogu docelowego
- REMOVE - pozwala usunąć polecenie dodane za pomocą „DOPUS
COMMAND”
- HANDLER - umożliwia korzystanie z polecenia tylko wtedy, gdy obsługujący
je port jest uruchomiony
- TEMP - pozwala dodać polecenie jako tymczasowe, wówczas nie jest
potrzebny plik zawierający opis działania polecenia. Użycie „TEMP” ma sens
tylko w połączeniu z „DOPUS ADDTRAP”
- PRIVATE – powoduje, że polecenie nie będzie widoczne na liście poleceń
Opusa
- HELP - możesz wyposażyć swoje polecenie w pomoc, w tym celu po „HELP”
podaj nazwę pliku tekstowego zawierającego wyjaśnienia.
Pamiętaj, aby między nazwą polecenia i nazwą pliku zawierającą program
ARexxa wpisać słowo PROGRAM. Jeżeli natomiast użyjesz argumentu SOURCE lub
DEST, do programu przekazane zostaną zmienne pozwalające uzyskać dostęp do listerów,
odpowiednio – źródłowego lub docelowego.
Pokażemy Ci teraz ogólną strukturę programu ARexxa, który opisuje nowe
polecenia. Od chwili uruchomienia będą one traktowane na równi z wewnętrznymi
poleceniami Opusa:
325
/* Przykładowy moduł */
PARSE arg port funkcja source dest argumenty
ADDRESS VALUE port
OPTIONS RESULTS
IF funkcja='init' THEN DO
EXIT
END
IF funkcja='Test1' THEN DO
EXIT
END
IF funkcja='Test2' THEN DO
EXIT
END
Powyższy program jest tylko wzorem i nie wykonuje jeszcze żadnej funkcji.
Zwróć uwagę na instrukcję warunkową IF funkcja='init'. W tej części
instalowane są nowe polecenia. Pozostałe części (to znaczy IF funkcja='Test1'
THEN DO oraz IF funkcja='Test2' THEN DO) zawierają definicję dwóch
poleceń o nazwach „Test1” i „Test2”.
Najpierw zajmij się procedurą „init”. Powinieneś w niej użyć polecenia „DOPUS
COMMAND”. Spójrz na przykład:
/* Przykładowy moduł */
PARSE arg port funkcja source dest argumenty
ADDRESS VALUE port
OPTIONS RESULTS
/* to co znajduje się poniżej (init) jest wykonywane tylko raz */
/* w trakcie startu Opusa */
IF funkcja='init' THEN DO
DOPUS COMMAND "Test1" PROGRAM "Funkcja" desc "'Polecenie 1'" TEMPLATE "TEST/S"
DOPUS COMMAND "Test2" PROGRAM "Funkcja" desc "'Polecenie 2'" SOURCE
326
EXIT
END
/* poniżej znajduje program, który zostanie wykonany */
/* w razie wywołania polecenia Test1 */
IF funkcja='Test1' THEN DO
DOPUS REQUEST "'Użyłeś polecenia Test1!'" "Ok"
EXIT
END
/* poniżej znajduje program, który zostanie wykonany */
/* w razie wywołania polecenia Test2 */
IF funkcja='Test2' THEN DO
str="'Użyłeś polecenia Test2! - lister źródłowy = '" || source
DOPUS REQUEST STR "Ok"
EXIT
END
Nasz program zapisaliśmy w katalogu „DOpus5:Modules” pod nazwą
„Funkcja.dopus5”. Jeśli chcesz, aby działał bez wprowadzania żadnych zmian - musisz
zrobić to samo co my. Zwróć też uwagę na pierwszą linię. Pozwala ona pobrać z zewnątrz
wartości niezbędnych zmiennych. W tym przypadku wartości nadaje Opus.
Polecenie „DOPUS COMMAND” pozwala instalować tworzone polecenia Opusa
jako opcje menu związanego z typami plików. Przeznaczony jest do tego argument EXT.
Po nim powinieneś podać nazwę opcji, a potem wyraz TYPE i nazwę typu pliku. Zamiast
niej możesz także podać wzorzec zawierający znak „*” - na przykład „a*” lub „*a”.
Możliwe jest także dodawanie swoich poleceń do menu ikon wybranego typu. W
tym celu posłuż się tym samym argumentem EXT. W takim wypadku jednak po TYPE
zamiast nazwy pliku podaj typ ikony. Możesz wybierać spośród następujących opcji:
- ALL
- DISK
- DRAWER
- wszystkie ikony
- ikony dysków
- ikony katalogów
327
- TOOL
- PROJECT
- TRASH
- BADDISK
- LEFTOUT
- ikony programów
- ikony wszelkich projektów
- ikony systemowego Kosza (Śmietnika)
- ikony błędnych, czyli nierozpoznanych dysków
- ikony wyjęte na pulpit, czyli „skróty”.
Dodatkową możliwością jest dodawanie własnych opcji do menu listerów.
Wówczas jako TYPE należy podać słowo LISTER lub LISTER2.
Gdy dodasz własne menu do typu plików o priorytecie „-124”, zostanie ono
wyświetlone tylko wtedy, gdy żaden inny opis typu plików nie będzie pasował. Dzięki
takiemu zachowaniu Opusa można tworzyć jeden, wspólny dla wszystkich danych,
podstawowy typ plików.

DOPUS ERROR kod
Pozwala wyświetlić tekst związany z błędem o określonym kodzie liczbowym.
ARexx zwraca błędy, które sygnalizuje Opus tylko w formie numerów. Możesz jednak
łatwo napisać krótki program, który podany numer rozszyfruje. W tym celu zamiast
argumentu KOD powinieneś podać liczbę, która będzie zwróconym kodem błędu.

DOPUS GETFILETYPE plik [id]
Dzięki temu poleceniu można stwierdzić jakiego rodzaju jest plik, którego nazwa
podana została w miejscu argumentu PLIK. Oprócz nazwy musisz podać pełną ścieżkę
dostępu. W wyniku działania ustawiana jest zmienna RESULT, która zawiera tekst
opisujący typ pliku. Jeśli użyjesz opcjonalnego argumentu ID, zamiast opisu zwrócony
zostanie tylko identyfikator typu. Porównaj działanie dwóch poniższych fragmentów
programu:
DOPUS GETFILETYPE s:startup-sequence
SAY RESULT
oraz
328
DOPUS GETFILETYPE s:startup-sequence id
SAY RESULT

DOPUS GETSTRING tekst [secure] [długość] [domyślnie] [przyciski]
Wyświetla okno pozwalające wpisać tekst. Zamiast argumentu TEKST
powinieneś wpisać komunikat, który ma się pojawić w oknie. Jeśli zawiera znaki odstępu
(SPACJI) powinien być ujęty w cudzysłów. Tekst może być ukryty. Wówczas w trakcie
wpisywania zamiast liter pojawiają się gwiazdki. Może to być użyteczne w programach,
w których użytkownik ma wpisać hasło dostępu. Zamiast argumentu DŁUGOŚĆ wpisz
maksymalną ilość znaków z jakich może składać się wpisywany tekst. Domyślnie można
wprowadzić tekst nie dłuższy niż 80 znaków. Możesz także określić standardowy tekst,
który zostanie użyty w sytuacji, gdy użytkownik nie wpisze nic. Argument PRZYCISKI
to tekst, który zawiera opis przycisków umieszczonych w dolnej części okna. Może to być
jeden przycisk lub więcej. Na przykład:
"Ok|Poniechaj"
pozwala dołączyć do okna przyciski z napisem „Poniechaj” oraz „Ok”. Jeśli ma
być ich więcej, po słowie „Poniechaj” można byłoby znów wpisać znak „|” i wyraz, który
ma znaleźć się na kolejnym przycisku. Jeżeli pominiesz argument PRZYCISKI okno
zostanie wyposażone w jeden tylko przycisk z napisem „Ok”. Spójrz na kolejny przykład:
DOPUS GETSTRING "Wpisz tekst:" 40 "Ok|Poniechaj"
SAY 'Wpisałeś:' RESULT
W tym przypadku wartość wpisaną za pośrednictwem okna będzie zawierać - jak
zwykle - zmienna RESULT. ARexx pozwala na stwierdzenie, który z przycisków został
wybrany. Jego numer zawiera specjalna zmienna DOPUSRC, oczywiście dopiero po
wykonaniu polecenia „DOPUS GETSTRING”. Przyciski numerowane są od zera.
Zwróć uwagę na to, że starsze wersje Opusa (niższe od 5.5) nie czyszczą
zawartości zmiennej RESULT w momencie, gdy użytkownik wprowadzi pusty tekst lub
zamknie okno bez wpisywania czegokolwiek. Powinieneś to uwzględnić w swoich
programach.
329

DOPUS READ uchwyt nazwa
Kolejne polecenie pozwala uruchomić przeglądarkę tekstu Opusa. Załadowany
zostanie do niej plik o nazwie podanej jako argument NAZWA. W zmiennej RESULT
zostanie zapisany „uchwyt” konkretnej przeglądarki, czyli wskazująca na nią wartość.
Może być ona używana dla określenia, o które okno przeglądarki chodzi, w sytuacji, gdy
otwartych jest kilka. Przedstawimy to na przykładach.
Najpierw najprostszy sposób uruchomienia przeglądarki w programie ARexxa:
/* Przeglądarka */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
DOPUS READ "s:startup-sequence"
SAY RESULT
Jako rezultat operacji wyświetlona zostanie wartość „uchwytu” przeglądarki,
która pojawiła się na ekranie. Po co nam omawiana wartość? Spróbuj uruchomić poniższy
program:
/* Przeglądarka */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
DOPUS READ "s:startup-sequence"
DOPUS READ "s:user-startup"
Spowoduje to uruchomienie dwóch niezależnych przeglądarek. Do większości
zastosowań wystarczy tylko jedna. Aby to osiągnąć trzeba właśnie skorzystać z
„uchwytu”. Spróbuj uruchomić poniżej przedstawiony program:
/* Przeglądarka */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
330
DOPUS READ "s:startup-sequence"
DOPUS READ RESULT "s:user-startup"
Jest to drugi sposób korzystania z polecenia „DOPUS READ”. Pamiętaj o tym, że
to tylko przykład, w większym programie lepiej zapisać wartość RESULT w oddzielnej
zmiennej. Jest to bowiem zmienna uniwersalna przechowująca rezultaty działania bardzo
wielu poleceń. Jej zawartość zmienia się dynamicznie. Po wykonaniu innego polecenia
ARexxa zawartość RESULT może już nie wskazywać na „uchwyt” przeglądarki.
W Twoim programie może zajść potrzeba zdalnego wyłączenia przeglądarki
tekstu. ARexx umożliwia także taką operację. Musisz tylko poznać jeszcze jeden sposób
skorzystania z polecenia „DOPUS READ”. Wystarczy, że przedstawiony powyżej
program zmienisz, aby wyglądał tak jak poniżej:
/* Przeglądarka */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
DOPUS READ "s:startup-sequence"
uchwyt = RESULT
DOPUS READ uchwyt "s:user-startup"
DOPUS READ uchwyt QUIT
W wyniku jego działania po załadowaniu tekstu do przeglądarki zostanie ona
niezwłocznie wyłączona. Zwróć uwagę na sposób użycia zmiennej RESULT. Polecenie
„DOPUS READ” zwraca do RESULT „uchwyt” pozwalający kontrolować przeglądarkę.
Daje to możliwość wykonywania operacji na dowolnej liczbie jednocześnie
uruchomionych przeglądarek. Wystarczy tylko, że „uchwyt” każdej z nich zapamiętasz w
oddzielnej zmiennej.
„DOPUS READ” posiada w nowszych wersjach Opusa dodatkowe argumenty:
HEX, ANSI oraz SMART. Pozwalają one kontrolować właściwości przeglądarki i
odpowiadają poleceniom CLI Opusa - odpowiednio „HexRead”, „ANSIRead” oraz
„SmartRead”.
331
Możesz także używać dodatkowego argumentu POS, dzięki któremu możliwa
jest modyfikacja położenia i rozmiaru okna przeglądarki na ekranie:
DOPUS READ POS 10 10 400 200

DOPUS REQUEST tekst przyciski
Pozwala wyświetlić okno informacyjne Opusa. Będzie ono zawierać tekst
wpisany jako argument TEKST oraz przyciski wymienione jako argument PRZYCISKI.
Przyciski utworzysz tak samo, jak w przypadku polecenia „DOPUS GETSTRING”. Spójrz
na prosty przykład użycia tego polecenia:
/* Okno informacyjne */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
DOPUS REQUEST "Uwaga!" "OK|Poniechaj"
przycisk = RC
SAY "Wybrano przycisk numer:" przycisk

DOPUS SCREEN
Polecenie to nie posiada żadnych argumentów. Zwraca informacje o ekranie, na
którym aktualnie jest uruchomiony Opus. Sprawdź poniższy program:
/* Ekran */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
DOPUS SCREEN
SAY "Ekran Opusa:" RESULT
332
W efekcie zobaczysz napis podobny do tego:
Ekran Opusa: Workbench 656 480 5 11 322 395
Po słowach „Ekran Opusa” zawarta jest właściwa informacja o ekranie. Składa
się z następujących danych, w kolejności według naszego przykładu:
- nazwa ekranu
- szerokość ekranu w punktach
- wysokość ekranu w punktach
- ilość kolorów na ekranie
- wysokość górnej listwy ekranu w punktach.
Zwróć uwagę, że ilość kolorów podana jest jako tzw. głębokość ekranu. Aby
przeliczyć ją na faktyczną ilość kolorów, powinieneś podnieść liczbę dwa do potęgi
wskazywanej przez głębokość (w naszym przykładzie - do piątej). Może się również
zdarzyć, że w czasie odczytywania informacji Opus będzie zikonifikowany. W takim
wypadku zmienna RC przyjmie wartość „5”. Możesz to wykorzystać do sprawdzania
stanu programu.

DOPUS SEND port ciąg
Pozwala wysłać dowolny ciąg znaków do portu określonego jako argument
PORT. Możesz to zrobić na przykład tak:
DOPUS SEND DOPUS.2 "Próba mikrofonu!"
W rezultacie zdanie "Próba mikrofonu!" wysyłamy do portu ARexxa należącego
do drugiego uruchomionego Opusa. Wysłany komunikat należy odczytać w poniższy
sposób:
call waitpkt('port')
/* czekamy na informacje */
packet=getpkt('port')
arg0=getarg(packet,0)
/* odczytujemy ją z portu */
/* pobieramy komunikat */
333
SAY 'arg0:' arg0
call reply(packet,0)
Oczywiście wcześniej w „drugim” programie musisz stworzyć port przeznaczony
do odbierania informacji - podobnie jak w przykładzie z app-ikoną. W naszym przypadku
„drugim” programem jest uruchomiona kolejna kopia Opusa, jednak może to być
dowolny inny program pozwalający na komunikację poprzez ARexxa.

DOPUS VERSION
Polecenie to pozwala odczytać wersję Opusa, na którym pracujemy. Sprawdź
działanie poniższego przykładu:
/* Wersja */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
DOPUS VERSION
ver = RESULT
SAY "Wersja Opusa:" ver
Zauważ, że wersja jest podawana w postaci dwóch liczb. Normalnie między nimi
umieszczony byłby przecinek. Opus umieszcza tam jednak odstęp, co ułatwia pobieranie
informacji o wersji.

DOPUS CLEAR background [desktop|lister|req] sound zdarzenie
Pozwala usunąć wskazane ustawienie. Pierwszą funkcją jest skasowanie
ustawienia związanego z tłami. W tym celu użyj argumentu BACKGROUND według
poniższego schematu:
- DOPUS CLEAR BACKGROUND DESKTOP - usunięcie tła z pulpitu
- DOPUS CLEAR BACKGROUND LISTER - usunięcie tła listera
- DOPUS CLEAR BACKGROUND REQ - usunięcie tła okien informacyjnych
334
Możesz także usuwać ustawienia dźwięków. Należy skorzystać z argumentu
SOUND, po którym musisz podać nazwę zdarzenia, na przykład:
DOPUS CLEAR SOUND "Włożenie dysku"

DOPUS DESKTOPPOPUP wartość
Polecenie to włącza menu pulpitu. Można je uruchomić przez wyjęcie myszką
ikony na pulpit. Zwraca wartość wskazującą na opcję wybraną przez użytkownika.
„DOPUS DESKTOPPOPUP” należy podać z jedną wartością liczbową jako argument.
Wskazuje ona na możliwości menu pulpitu, które mają być aktywne. Możesz korzystać z
podanych poniżej wartości:
WARTOŚĆ
OPCJA
ZWRACANA WARTOŚĆ
2
Wyjmij
1
4
Skopiuj na pulpit
2
8
Przenieś na pulpit
3
W przypadku wybrania przycisku „Poniechaj” funkcja zwraca wartość zero.

DOPUS GETDESKTOP
Polecenie to zwraca pełną, absolutną ścieżkę dostępu do katalogu o nazwie
„Desktop”, który zawiera dane skopiowane lub przeniesione na pulpit.

DOPUS MATCHDESKTOP ścieżka
Porównuje ścieżkę podaną jako argument ze ścieżką dostępu do katalogu
„Desktop” i zwraca wartość 1 jeśli są identyczne:
DOPUS MATCHDESKTOP "DOpus5:Desktop"
335

DOPUS QUERY BACKGROUND [desktop|lister|req]
Pozwala uzyskać informacje o plikach zawierających tła ustawione dla pulpitu
(argument DESKTOP), listerów (LISTER) oraz okien informacyjnych (REQ).

DOPUS QUERY SOUND zdarzenie
Zwraca informacje o plikach zawierających dźwięki powiązane ze zdarzeniami
podanymi jako argument ZDARZENIE.

DOPUS REFRESH obiekt
Pozwala odświeżyć stan obiektu określonego jako argument OBIEKT. Możesz
używać następujących wartości:
- ALL - odświeżone zostanie wszystko
- BACKGROUND - odświeżone zostaną tylko ustawienia tła
- ICONS - odświeżony zostanie stan ikon na pulpicie oraz w listerach
- LISTER - odświeżone zostaną wszystkie listery.
Pamiętaj, że samo ustawienie tła za pośrednictwem ARexxa nie powoduje
odświeżenia pulpitu, listerów i okien informacyjnych. Musisz w tym celu skorzystać z
polecenia „DOPUS REFRESH BACKGROUND”.

DOPUS SET element parametry
Umożliwia uzyskanie dostępu do ustawień środowiska Opusa spod okna CLI.
Argument ELEMENT może przyjmować kilka wartości, z których każda odnosi się do
innej części ustawień. W zależności od wartości musisz podać różne PARAMETRY.
Poniżej opisujemy szczegółowo wartości argumentu ELEMENT oraz odpowiadające im
parametry:
336
- BACKGROUND plik [desktop|lister|req] [center|tile] [precision precyzja]
Pozwala ustawić tło. Jego argumenty odpowiadają ustawieniom
poszczególnych przycisków oraz menu, które znajdziesz na stronie „Tła” okna
„Środowisko”. Na przykład w celu ustawienia tła pulpitu podaj:
DESKTOP CENTER PRECISION ICON
Oczywiście aby ustawić tło dla listerów lub okien informacyjnych
powinieneś zamiast DESKTOP podać odpowiednio - LISTER lub REQ. Jeżeli
nie chcesz, aby grafika była umieszczana na środku, zamiast CENTER wpisz
słowo TILE. Możesz także ustawić odpowiadającą Ci jakość przekolorowywania
grafiki, co omówiliśmy szczegółowo w rozdziale „Pulpit Opusa”.
Dodatkową możliwością, z której możesz korzystać w przypadku
poleceń „DOPUS SET” oraz „OPUS REFRESH” jest funkcja zmiany niektórych
parametrów systemu bez wpływania na aktualne ustawienia środowiska. Możesz
to zrobić podając dodatkowy argument CUSTOM.
- SOUND zdarzenie plik głośność
Pozwala zmieniać ustawienia dotyczące dźwięków odtwarzanych w
przypadku wystąpienia różnych zdarzeń. Parametr GŁOŚNOŚĆ może przybierać
wartości od 0 do 64. Przykład:
DOPUS SET SOUND "Otwarcie listera" SYS:Audio/Kiss 64
- PALETTE kolor
Ustawia paletę kolorów ekranu Opusa. Odpowiada stronie „Paleta
kolorów” okna „Środowisko”. Masz pod kontrolą do 16 kolorów. Po słowie
PALETTE należy podać po kolei wartości poszczególnych kolorów jako liczby
szesnastkowe poprzedzone znakami „0x”. Na przykład:
DOPUS SET PALETTE 0xffaabb 0x000055
337
- PENS typ pisak
Ustawia numery systemowych pisaków, którymi rysowane są elementy
interfejsu użytkownika. Argument TYP wskazuje na dany element, natomiast
PISAK określa jeden lub kilka numerów pisaków. W zależności od wartości
argumentu TYP możesz ustawiać jeden lub więcej pisaków. Poniżej
przedstawiamy pełny wykaz wartości tego argumentu oraz odpowiadających im
pisaków:
ICONS ramka tło
FILES litery tło
DIRS litery tło
SELFILES litery tło
SELDIRS litery tło
DEVICES litery tło
ASSIGNS litery tło
SOURCE litery tło
DEST litery tło
GAUGE zwykły pełny
USER numer
- pisaki ikon
- pisaki nazw plików
- pisaki nazw katalogów
- pisaki zaznaczonych nazw plików
- pisaki zaznaczonych nazw katalogów
- pisaki nazw urządzeń
- pisaki nazw urządzeń logicznych
- kolory paska stanu listera źródłowego
- kolory paska stanu listera docelowego
- kolory paska postępów operacji
- pisaki użytkownika według argumentów:
1-4 - dolne cztery pisaki systemowe
5-8 - górne cztery pisaki systemowe
9-16 - pisaki użytkownika.
- FONT typ czcionka rozmiar
Pozwala ustawiać czcionki używane przez poszczególne elementy Opusa.
Argument TYP przyjmuje następujące wartości:
SCREEN - czcionka ekranowa Opusa otwartego na własnym ekranie
LISTERS - czcionka używana przez listery
ICONSD - etykiety ikon na pulpicie
ICONSW - etykiety ikon w oknach.
338
Przykładem użycia FONT może być linia:
DOPUS SET FONT ICONSD XHelvetica.font 13

DOPUS SCRIPT nazwa [dane]
Pozwala uruchomić skrypt o nazwie określonej jako argument NAZWA (patrz też
okno „Skrypty”). DANE to opcjonalny ciąg znaków, który zostanie przekazany do
wnętrza skryptu, możliwy do uzyskania za pomocą ciągu znaków „{Qa}”.
● LISTER

LISTER NEW [x y w h] [toolbar narzędzia] [ścieżka]
Otwiera nowy lister na ekranie. Najłatwiejszy sposób użycia tego polecenia
przedstawia się jak w poniższym przykładzie:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER NEW
SAY "Uchwyt listera:" RESULT
Zwróć uwagę, że do zmiennej RESULT zapisywany jest „uchwyt” listera, który
podobnie jak „uchwyt” przeglądarki, pozwala potem kontrolować konkretny lister.
Polecenie „DOPUS LISTER” pozwala określać położenie listera na ekranie oraz jego
rozmiary. Na przykład: LISTER NEW 0 0 100 100 pozwala otworzyć lister
umieszczony w lewym górnym rogu o szerokości i wysokości wynoszącej 100 punktów.
Możesz także pominąć szerokość i wysokość:
LISTER NEW 0 0
339
Wówczas lister będzie miał domyślną szerokość i wysokość, wybraną w
ustawieniach „Środowisko”. Lister może być otwarty w miejscu, w którym znajduje się
wskaźnik myszki. Wówczas należy pominąć argumenty określające położenie i rozmiary.
Polecenie „LISTER NEW” pozwala określić jaki pasek narzędzi ma być
dołączony do listera. Zamiast standardowego możesz wskazać dowolny plik, z którego
ustawienia paska mają być pobrane. Spróbuj na przykład tak:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER NEW toolbar "DOpus5:Buttons/ftp_buttons"
SAY "Uchwyt listera:" RESULT
Przyciski FTP w powyższym programie nie mają nic wspólnego z ustawieniami
paska narzędzi listera, ale dobrze obrazuje to możliwości Opusa. Jak widać, aby
załadować do nowego listera dowolny pasek narzędzi, wystarczy po nazwie polecenia
wpisać słowo TOOLBAR, a dalej w cudzysłowie ścieżkę dostępu do pliku zawierającego
ustawienia paska. Zamiast ścieżki możesz wpisać samą nazwę pliku. Pamiętaj jednak, że
Opus będzie wtedy poszukiwał pliku tylko w domyślnym katalogu „DOpus5:Buttons”.
Możesz również wybrać katalog, którego zawartość ma być wyświetlona w
nowym listerze. Gdyby na przykład miał to być katalog „RAM:”, możesz spowodować
jego wyświetlenie w następujący sposób:
LISTER NEW "RAM:"

LISTER ADD uchwyt nazwa rozmiar typ sekundy atrybuty komentarz
Polecenie to dodaje dowolną pozycję (np. plik lub katalog) do otwartego
wcześniej listera. Wskazujesz go poprzez podanie jako UCHWYT zmiennej zawierającej
„uchwyt” odczytany przy tworzeniu listera. Uruchom poniższy przykład:
340
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER
uchwyt
type =
LISTER
NEW
= RESULT
-3
ADD uchwyt '"Pozycja0"' 10 type 540093905 prwed "Komentarz"
Na pewno zauważyłeś, że zamiast argumentu NAZWA podaliśmy nazwę pozycji,
która pojawi się w polu „Nazwa listera”, a zamiast argumentu ROZMIAR - liczbę
wskazującą na rozmiar pozycji. Jako KOMENTARZ zastosowaliśmy nasz własny tekst
komentarza, w miejscu ATRYBUTY - zawartość pola „Atrybuty listera”. Podejrzana
wartość 540093905 wskazuje na datę i godzinę utworzenia pozycji. Musisz ją podać w
formie liczby sekund licząc od daty 1 Stycznia 1978. Jest to dość niewygodne, można
jednak łatwo napisać program ARexxa, który będzie obliczał odpowiednią wartość na
podstawie daty podanej w bardziej „ludzkiej” formie.
Zwróć uwagę aby zamiast zmiennej TYPE nie wpisywać bezpośrednio liczby,
bowiem Opus nie będzie w stanie oddzielić dziesiątki od -3. Odejmie po prostu liczbę 3
od 10 i okaże się, że ustawiłeś rozmiar pozycji na 7. Typ ustawiony na -3 oznacza, że
pozycja będzie traktowana jak plik, a jej nazwa zostanie przedstawiona pogrubioną
czcionką.
Możliwe wartości TYPE to:
0
1
-1
2
-2
3
-3
4
-4
- urządzenie - jako nazwę podawaj nazwę prawdziwego urządzenia
- katalog
- plik
- katalog przedstawiony kolorem jak przypisanie (standardowo biały)
- plik przedstawiony kolorem jak urządzenie
- katalog przedstawiony pogrubioną czcionką
- plik przedstawiony pogrubioną czcionką
- katalog przedstawiony kolorem jak przypisanie, pogrubioną czcionką
- plik przedstawiony kolorem jak urządzenie, pogrubioną czcionką.
341
W starszych wersjach Opusa zawartość listera nie jest uaktualniana po
wykonaniu polecenia „LISTER ADD”, dlatego trzeba dodatkowo użyć polecenia „LISTER
REFRESH”. Porównaj działanie dwóch poniżej przedstawionych przykładów:
Przykład 1.
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER
uchwyt
type =
LISTER
LISTER
NEW
= RESULT
-3
ADD uchwyt '"Pozycja0"' 10 type 540093905 prwed "Komentarz"
ADD uchwyt '"Pozycja1"' 10 type 540093905 prwed "Komentarz"
Przykład 2.
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER
uchwyt
type =
LISTER
LISTER
LISTER
NEW
= RESULT
-3
ADD uchwyt '"Pozycja0"' 10 type 540093905 prwed "Komentarz"
ADD uchwyt '"Pozycja1"' 10 type 540093905 prwed "Komentarz"
REFRESH
W wersji Magellan II oba programy powinny działać identycznie. W starszych
wersjach bardziej użyteczny jest przykład 2.
Nowsze wersje Opusa umożliwiają również skorzystanie z dodatkowych
argumentów polecenia „LISTER NEW”. Oto one:
- INACTIVE
- INVISIBLE
- lister będzie otwarty, ale nie zostanie od razu uaktywniony
- lister nie będzie widoczny (patrz „LISTER SET VISIBLE”)
342
- ICONIFY
- lister zostanie otwarty od razu jako zikonifikowany
- FROMICON - otwiera lister o rozmiarach i pozycji odczytanej z ikony
katalogu, na przykład:
LISTER NEW FROMICON SYS:Tools/
- MODE
- pozwala wskazać początkowy stan listera.

LISTER ADDSTEM uchwyt stem
Działa podobnie jak „LISTER ADD”, pozwala jednak dodawać pozycje za
pomocą specjalnej zmiennej zawierającej strukturę. Może ona mieć dowolną nazwę, ale
musi zawierać przynajmniej jedno pole spośród wymienionych poniżej:
- NAME
- nazwa pozycji
- SIZE
- rozmiar
- TYPE
- typ (rodzaj - jak przy poleceniu „LISTER ADD”)
- PROTSTRING- atrybuty (np. „arwed")
- PROTECT
- atrybuty (jeśli „protstring” nie jest podany)
- COMMENT - komentarz
- DATESTRING - data ostatniej modyfikacji (np. „1-Sty-99")
- FILETYPE
- wyraz opisujący typ pliku (np. „Grafika, JPEG")
- SELECTED - zawiera 1 lub 0, wskazuje na to, czy pozycja jest zaznaczona
- VERSION
- wersja pliku
- REVISION
- liczba po kropce w wersji pliku
- VERDATE
- data odczytana z wersji pliku
- USERDATA - do wykorzystania przez użytkownika, może zawierać liczbę
- DISPLAY
- tekst, który zostanie wyświetlony jako pozycja
- MENU
- menu pozycji opisane w taki sam sposób jak menu app-ikony
- BASE
- zmienna stanowiąca identyfikator wybranej pozycji menu.
Zobacz przykład:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
343
LISTER NEW
uchwyt = RESULT
stem.name = "Pozycja1"
stem.type = 2
stem.display = "AFADADADAAD"
LISTER ADDSTEM uchwyt stem

LISTER COPY źródło cel
Kolejne polecenie kopiuje zawartość jednego listera do drugiego. Dotyczy to
samych pozycji, lister nie będzie automatycznie szukał odpowiadających im plików ani
katalogów. Jako argument ŹRÓDŁO podaj „uchwyt” listera, z którego chcesz kopiować, a
jako CEL - „uchwyt” listera, do którego chcesz kopiować. Sprawdź też działanie
poniższego programu. W jego wyniku zobaczysz dwa listery o identycznej zawartości:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER NEW
uchwyt = RESULT
stem.name = "Pozycja1"
stem.type = 2
stem.display = "AFADADADAAD"
LISTER ADDSTEM uchwyt stem
LISTER NEW
uchwyt1 = RESULT
LISTER COPY uchwyt uchwyt1

LISTER CLEAR uchwyt
Usuwa wszystkie pozycje z listera, którego „uchwyt” podasz jako argument
UCHWYT. W starszych wersjach Opusa możesz potrzebować użyć dodatkowo polecenia
344
„LISTER REFRESH” w celu odświeżenia zawartości listera. Funkcja „LISTER CLEAR”
pozwala także usuwać pojedyncze pozycje, wówczas jego sposób użycia jest następujący:
LISTER CLEAR uchwyt pozycja wartość
Argument POZYCJA może przyjmować następujące wartości:
- flags atrybuty - pozwala zmieniać zawartość atrybutów, na przykład:
LISTER CLEAR uchwyt FLAGS REVERSE
odwraca stan atrybutów pliku.
- progress - wyłącza okno pokazujące postępy operacji.

LISTER CLOSE [all | uchwyt]
Pozwala zamknąć wszystkie listery, powinno być użyte w następujący sposób:
LISTER CLOSE ALL
Możesz także go użyć do wyłączenia listera, którego „uchwyt” wskażesz przez
podanie zmiennej zawierającej odczytaną wcześniej wartość „uchwytu”:
LISTER CLOSE uchwyt
Sprawdź działanie przykładu:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER NEW
uchwyt = RESULT
LISTER CLOSE uchwyt
345

LISTER EMPTY uchwyt
Czyści zawartość bufora przeznaczonego na zapamiętywanie ścieżek dostępu. W
miejscu argumentu UCHWYT podaj zmienną zawierającą wartość „uchwytu” dla
interesującego Cię listera.

LISTER GETSTRING uchwyt tekst [secure] [długość] [domyślnie] [przyciski]
Polecenie to działa analogicznie do „DOPUS GETSTRING” z tą różnicą, że okno
z żądaniem wpisania tekstu pojawi się w centrum otwartego listera. Zapoznaj się z
poniższym przykładem:
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER NEW
uchwyt = RESULT
LISTER GETSTRING uchwyt '"Wpisz tekst:" 40 "" Ok|Poniechaj'
Wartość wybraną za pomocą okna możesz odczytać w taki sam sposób, jak w
przypadku polecenia „DOPUS GETSTRING”.

LISTER QUERY uchwyt pozycja
Odczytuje różne informacje z listera, a następnie zapisuje je w zmiennej
RESULT. Lister wskazujemy za pomocą „uchwytu”, natomiast rodzaj informacji
podajemy przez wpisanie odpowiedniego identyfikatora jako argument POZYCJA.
Możliwe identyfikatory to:
- ALL - Zwraca wartości wszystkich aktualnie niedostępnych listerów (będących
w stanie „ZAJĘTY”).
- ABORT - Specjalna zmienna, może przyjmować wartość 0 lub 1. Użyć jej
możesz wtedy, gdy otwarte jest okno przedstawiające postęp operacji dla danego
346
listera. Zmienna RESULT przyjmie wartość 1, gdy użytkownik wybierze
przycisk „Przerwij”.
- BUSY - Pozwala stwierdzić, czy lister znajduje się w stanie „ZAJĘTY”. Jeśli tak
jest, w zmiennej RESULT znajdzie się liczba 1.
- DIRS separator - Zapisuje w zmiennej RESULT nazwy wszystkich katalogów
wyświetlonych w listerze. Zostaną one rozdzielone znakiem, który podasz jako
argument SEPARATOR.
- DISPLAY - Zmienna RESULT będzie zawierała nazwy wszystkich pól, które
zawiera aktualnie tabela listera.
- ENTRIES separator - W tym przypadku zmienna RESULT będzie zawierała
nazwy wszystkich pozycji wyświetlonych w listerze. Tak jak poprzednio, zostaną
oddzielone znakiem, który podasz jako SEPARATOR. Nazwy można także
zapisać w oddzielnej strukturze. Możesz to zrobić tak:
LISTER QUERY uchwyt entries stem pozycje
W wyniku przedstawionej operacji w zmiennej POZYCJE znajdzie się
struktura podobna do przedstawionej poniżej:
POZYCJE.COUNT - Będzie zawierać ilość odczytanych pozycji,
POZYCJE.1 i kolejne będą zawierać nazwy.
ENTRY nazwa - Zmienna RESULT będzie zawierać informacje na
temat pozycji o określonej NAZWIE. Zamiast nazwy możesz też podać
numer pozycji poprzedzony znakiem „#”. Po wykonaniu operacji w
zmiennej RESULT zapisane zostaną następujące informacje, rozdzielone
znakami SPACJI:
nazwa rozmiar typ wybrany sekundy atrybuty komentarz
347
gdzie:
- NAZWA
- ROZMIAR
- TYP
- WYBRANY
- tekst nazwy pozycji
- rozmiar w bajtach
- typ pozycji (większa od 0 - oznacza, że jest to plik)
- liczba 1 lub 0 wskazującą, czy pozycja była wybrana
-(patrz opis „LISTER ADD” i „LISTER ADDSTEM”)
- ATRYBUTY - atrybuty pliku (tekst typu „arwed”)
- KOMENTARZ - tekst komentarza.
Możesz także spowodować, aby wynik działania polecenia „ENTRY”
był zapisany w innej zmiennej niż RESULT. W tym celu wystarczy, że po:
LISTER QUERY uchwyt entry nazwa_pliku
wpiszesz wyraz „VAR” oraz nazwę zmiennej, która ma zastąpić
RESULT. Przykładowo, aby rezultat operacji został zapisany do zmiennej o
nazwie MOJA_ZMIENNA wystarczy wpisać:
LISTER QUERY uchwyt entry nazwa_pliku VAR moja_zmienna
Najbardziej elegancką metodą pobierania informacji o wskazanej
pozycji jest skorzystanie ze struktury. W tym celu użyj słowa kluczowego STEM,
tak jak w poniższym przykładzie:
LISTER QUERY uchwyt entry nazwa_pliku STEM info
W takiej sytuacji powstanie zmienna INFO zawierająca strukturę, z
której będziesz mógł odczytać następujące pola:
- NAME
- nazwa
- SIZE
- rozmiar
- TYPE
- typ (opisany wcześniej)
- SELECTED - wskazuje czy pozycja jest wybrana
- DATE
- ilość sekund od daty 1 Stycznia 1978
- PROTECT
- stan atrybutów (w postaci liczbowej)
- PROTSTRING- stan atrybutów (w postaci tekstu typu „arwed”)
348
- DATESTRING- data w postaci tekstu typu „1-Sty-99”
- COMMENT - tekst komentarza
- FILETYPE
- typ pliku
- VERSION
- numer wersji pliku
- REVISION
- numer rewizji pliku (liczba po kropce w wersji)
- VERDATE
- data odczytana z wersji pliku
- DATENUM - data modyfikacji pliku w postaci typu „1.01.99”
- TIME
- czas ostatniej modyfikacji w formacie 24-godzinnym
- FILES separator - W zmiennej RESULT znajdą się nazwy wszystkich plików
wyświetlonych w listerze. Oddzielone będą znakiem, który podasz jako argument
SEPARATOR. Pozwala także (podobnie jak „ENTRY”) używać słów kluczowych
VAR (w celu zapisania wyniku w innej zmiennej niż RESULT) oraz STEM (aby
zapisać wynik w strukturze).
Jeżeli zapiszesz wynik w strukturze, będziesz mógł sprawdzić ilość
odczytanych pozycji za pomocą pola o nazwie COUNT. W tekście programu
może wyglądać to tak:
LISTER QUERY uchwyt files STEM struktura
SAY 'Odczytano' struktura.count 'plików.'
Przyjrzyj się przedstawionemu poniżej przykładowi użycia „FILES”.
Wyświetla on numery oraz nazwy wszystkich plików wyświetlonych w otwartym
listerze. Otwórz jednak tylko jeden lister, w przeciwnym wypadku program nie
będzie mógł prawidłowo działać:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
SAY RESULT
LISTER QUERY uchwyt files "," STEM stem
SAY 'Odczytano' stem.count 'plików.'
349
i=0
DO i=0 TO stem.count-1
SAY 'Plik numer' i 'o nazwie' stem.i
END
Jeśli będzie otwartych więcej listerów musisz przeanalizować zawartość
zmiennej UCHWYT. Możesz łatwo przekonać się (na przykład dodając po linii
uchwyt = RESULT linię: SAY uchwyt), że zmienna ta zawiera w tym
przypadku serię liczb oddzielonych znakami odstępu. ARexx zawiera specjalne
polecenie pozwalające przypisać poszczególne liczby zmiennym. W naszym
przykładzie zrobimy to tak:
PARSE VAR uchwyt pierwszy reszta
„PARSE VAR” oznacza, że będziemy analizować zawartość zmiennej, jej
nazwa musi być podana po „VAR”. Dalej musisz podać nazwy zmiennych,
którym będą przypisane kolejne liczby. My użyliśmy tylko dwóch zmiennych o
nazwach PIERWSZY oraz RESZTA. Zmienna PIERWSZY zawierać będzie
„uchwyt” wskazujący na pierwszy otwarty lister, natomiast RESZTA - pozostałą
zawartość zmiennej UCHWYT. Gdyby były otwarte tylko dwa listery, RESZTA
będzie zawierać „uchwyt” drugiego listera. Jeżeli chcesz odczytać „uchwyty”
trzech otwartych listerów, możesz to zrobić tak:
PARSE VAR uchwyt pierwszy drugi trzeci
Teraz pora na ulepszony program z poprzedniego przykładu. Będzie
działał bez względu na liczbę otwartych listerów. Jego zadanie polega na
wyświetleniu numerów oraz nazw plików wyświetlonych w pierwszym otwartym
listerze:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
350
PARSE VAR uchwyt pierwszy reszta
SAY pierwszy
LISTER QUERY pierwszy files "," STEM stem
SAY 'Odczytano' stem.count 'plików.'
i=0
DO i=0 TO stem.count-1
SAY 'Plik numer' i 'o nazwie' stem.i
END
firstsel
W zmiennej RESULT znajdzie się nazwa pierwszej zaznaczonej pozycji.
Będziesz musiał sam zadbać o jej „odznaczenie”.
- FLAGS - zmienna RESULT zawierać będzie tekst wskazujący na sposób
wyświetlania pozycji przez lister. W wyniku działania polecenia „LISTER
QUERY uchwyt FLAGS” możesz otrzymać trzy różne wartości:
REVERSE
NOICONS
HIDDEN
- odwrócona kolejność sortowania
- ikony schowane
- uwzględniany atrybut „h” (patrz rozdział „Lister”).
- HIDE - W zmiennej RESULT znajdziesz filtr AmigaDOS, który jest używany
przez lister do ukrywania niektórych plików (patrz rozdział „Lister” w części
dotyczącej ustawień).
- HANDLER - W zmiennej RESULT znajdzie się nazwa portu używanego
aktualnie przez lister.
- LABEL - Zmienna RESULT zawierać będzie etykietę ikony symbolizującej
lister w sytuacji, gdy jest zikonifikowany. Za pomocą „LISTER QUERY uchwyt
LABEL” wynik uzyskasz zawsze, bez względu na stan listera.
- LOCK typ - W zmiennej RESULT znajdzie się informacja o tym, czy stan
listera jest aktualnie zablokowany. Możesz bowiem blokować stan lub możliwość
351
edycji formatu listera. Służy do tego polecenie „LISTER SET LOCK”, o którym
przeczytasz niżej. Czy lister jest zablokowany możesz sprawdzić używając:
LISTER QUERY uchwyt LOCK STATE
Natomiast możliwość edycji formatu listera sprawdzisz w sposób
przedstawiony poniżej:
LISTER QUERY uchwyt LOCK FORMAT
W obu przypadkach w zmiennej RESULT znajdzie się wartość 1 jeśli
lister będzie zablokowany i 0 - w przeciwnym razie. Poniżej przedstawiamy
prosty program wykorzystujący polecenie „LISTER QUERY uchwyt LOCK”:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
SAY 'Uchwyt = ' uchwyt
LISTER SET uchwyt LOCK STATE ON FORMAT ON /* blokujemy lister */
LISTER QUERY uchwyt LOCK format
SAY 'FLAGS = ' RESULT
LISTER SET uchwyt LOCK STATE OFF FORMAT OFF
Znalazła się tu linia „LISTER SET uchwyt LOCK STATE ON FORMAT
ON”, której znaczenie może być niejasne. Zrozumiesz je lepiej, gdy przeczytasz
objaśnienia do polecenia „LISTER SET”.
- MODE - W zmiennej RESULT znajdzie się informacja na temat sposobu
przedstawiania danych przez lister. Możesz otrzymać następujące wyniki:
352
NAME - gdy lister przedstawia wszystkie pozycje jako nazwy
ICON - gdy lister pokazuje wszystko jako ikony
ICON ACTION - gdy lister znajduje się w stanie "Ikonki i narzędzia"
ICON SHOWALL lub ICON ACTION SHOWALL - gdy lister
znajduje się w trybie przedstawiania plików i katalogów w postaci ikon
oraz wyświetla pozycje ich pozbawione. Odpowiada to wybraniu opcji
„Pokaż wszystkie” z pod-menu „Pokazuj jako” znajdującym się w menu
„Lister”.
- NUMDIRS - Zmienna RESULT zawierać będzie liczbę katalogów, których
nazwy wyświetla aktualnie lister.
- NUMENTRIES – W RESULT znajdziesz liczbę wszystkich pozycji (zarówno
plików, jak i katalogów) wyświetlanych przez lister.
- NUMFILES – Tym razem będzie to liczba wszystkich plików wyświetlanych
przez lister.
- NUMSELENTRIES – W zmiennej RESULT znajdziesz liczbę zaznaczonych
pozycji w listerze.
- NUMSELDIRS – W tym przypadku będzie to liczba zaznaczonych katalogów.
- NUMSELFILES – Jak wyżej, lecz dotyczy liczby zaznaczonych plików.
- PATH - W zmiennej RESULT znajdzie się ścieżka dostępu do katalogu,
którego zawartość jest wyświetlana przez lister.
- POSITION – Zmienna zawierać będzie informację o aktualnej pozycji listera
na ekranie, a także o tym, czy jego pozycja jest zablokowana. Pierwsze cztery
liczby oddzielone są znakami „/” i oznaczają współrzędne lewego górnego rogu
okna listera oraz jego szerokość i wysokość. Dalej może znaleźć się napis
„LOCKED” w sytuacji, gdy położenie listera posiada stan zablokowany.
- SELFILES separator – Tym razem w RESULT znajdzie się lista nazw
wszystkich zaznaczonych plików. Będą one rozdzielone znakiem, który podasz
353
jako argument SEPARATOR. Możesz skorzystać dodatkowo ze słów kluczowych
STEM oraz VAR, podobnie jak przy użyciu „LISTER QUERY uchwyt FILES”
(patrz wyżej).
- SELDIRS separator - Ma funkcję analogiczną do „SELFILES”, leczy dotyczy
katalogów.
- SELENTRIES separator - Jak wyżej, ale dotyczy wszystkich zaznaczonych
pozycji, a zatem zarówno plików, jak i katalogów. Pozostałe uwagi mają
zastosowanie.
- SEPARATE - W zmiennej RESULT znajdziesz informację na temat sposobu
przedstawiania plików i katalogów przez lister. Możesz uzyskać trzy wyniki:
MIX
- pomieszane nazwy plików i katalogów
DIRSFIRST
- najpierw nazwy katalogów
FILESFIRST - najpierw nazwy plików.
- SHOW – Zapisany zostanie filtr AmigaDOS używany przez lister, dzięki
czemu pokazuje on tylko pliki zgodne z filtrem. O możliwości używania filtrów,
możesz przeczytać w rozdziale „Lister” w części dotyczącej edycji formatu
listera.
- SOURCE – w zmiennej znajdą się „uchwyty” dla wszystkich aktualnie
źródłowych listerów. W celu ułatwienia sobie pracy możesz użyć dodatkowych
słów STEM oraz VAR.
- SORT – RESULT zawierać będzie informacje o sposobie sortowania pozycji
przez lister. Możesz uzyskać następujące rezultaty:
NAME
SIZE
PROTECT
DATE
COMMENT
FILETYPE
VERSION
- sortowanie alfabetyczne
- sortowanie według objętości
- sortowanie według atrybutów
- sortowanie według dat ostatniej modyfikacji
- sortowanie alfabetyczne tekstów komentarzy
- sortowanie alfabetyczne nazw typów plików
- sortowanie według numerów wersji plików.
354
- TOOLBAR - W zmiennej RESULT znajdziesz ścieżkę dostępu oraz nazwę
pliku zawierającego ustawienia paska narzędzi używanego przez lister.
- VISIBLE – Dotyczy liczby wskazującej na to, czy lister jest aktualnie
widoczny. Wartość 0 oznacza, że nie widać go na ekranie.
- ACTIVE – Dotyczy „uchwytu” lub „uchwytów” wskazujących na listery,
których okna są aktywne.
- PROC – w zmiennej zostanie zapisany adres procesu obsługującego lister.
- WINDOW – Tym razem w RESULT znajdziesz „uchwyt” okna obsługującego
lister.
- TITLE oraz HEADER - Dotyczą danych, które możesz ustawiać za pomocą
poleceń „LISTER SET TITLE” oraz „LISTER SET HEADER”.

LISTER READ uchwyt ścieżka [force]
Efektem działania tego polecenia jest odczytanie przez lister katalogu, do którego
ścieżkę dostępu podałeś jako argument ŚCIEŻKA. Lister należy oczywiście wskazać
przez podanie jego „uchwytu” w miejscu argumentu UCHWYT. Możesz użyć także
dodatkowego argumentu FORCE, aby wyczyścić bufor przeznaczony na katalog. Po
wykonaniu polecenia „LISTER READ”, w zmiennej RESULT znajdziesz ścieżkę dostępu
do katalogu, który był poprzednio wyświetlony w listerze.

LISTER REFRESH [all|uchwyt] [full] [date]
Odświeża wybrany lister. Aby zaktualizować zawartość tylko jednego listera
wystarczy, że skorzystasz z takiej metody:
LISTER REFRESH uchwyt
355
Możesz również odświeżyć zawartość wszystkich listerów:
LISTER REFRESH ALL
Polecenie pozwala odświeżać całą zawartość listera, łącznie z listwą tytułową
oraz stanem:
LISTER REFRESH uchwyt FULL
Daje też możliwość zaktualizowania tylko daty ostatniej modyfikacji katalogu,
którego zawartość jest wyświetlona w listerze:
LISTER REFRESH uchwyt DATE

LISTER REMOVE uchwyt nazwa
Pozwala usunąć pozycję o nazwie określonej jako argument NAZWA z listera,
którego „uchwyt” podasz w miejscu UCHWYT. Zamiast nazwy możesz także podać
numer pozycji, którą chcesz usunąć. Wskazujesz ją analogicznie - jako NAZWA, jednak
dla zaznaczenia, że jest to wartość liczbowa musisz rozpocząć ją znakiem „#”, na
przykład:
LISTER REMOVE uchwyt #5

LISTER REQUEST uchwyt tekst przyciski
Działanie tego polecenia jest identyczne do „DOPUS REQUEST”. Jedyną
różnicą jest posiadanie dodatkowego argumentu UCHWYT pozwalającego określić, który
lister nas interesuje. Efektem działania jest pojawienie się okna wyboru w centralnej
części listera. Sposób opisu przycisków oraz badania, który przycisk został wybrany przez
użytkownika, są takie same jak w przypadku polecenia „DOPUS REQUEST”.
356

LISTER SET uchwyt pozycja wartość
Pozwala ustawiać wiele parametrów listera. Nazwę parametru podajesz jako
argument POZYCJA. Niektóre posiadają także wartość, wówczas podajesz ją w miejscu
WARTOŚĆ. W związku z tym POZYCJA może przyjmować różne wartości opisane
poniżej:
- BUSY stan [wait] - Pozwala ustawić lister jako „zajęty”. Możesz zrobić to w
poniższy sposób:
LISTER SET uchwyt BUSY ON
lub
LISTER SET uchwyt BUSY 1
Aby wyłączyć stan zajętości wystarczy, że wykonasz linię:
LISTER SET uchwyt BUSY OFF
lub
LISTER SET uchwyt BUSY 0
Możesz także użyć dodatkowego parametru WAIT, aby polecenie
działało w sposób synchroniczny:
LISTER SET uchwyt BUSY ON WAIT
- CASE - Umożliwia włączenie odróżniania WIELKICH i małych liter przez
lister. Normalnie AmigaDOS nie rozróżnia pisowni, dlatego standardowo
parametr CASE jest wyłączony. Może się jednak zdarzyć, że Twoja Amiga
będzie pracować jednocześnie pod kontrolą kilku systemów operacyjnych,
dlatego funkcja ta może się przydać. Powinieneś używać jej w następujący
sposób:
LISTER SET uchwyt CASE ON
LISTER SET uchwyt CASE OFF
357
- włączenie parametru
- wyłączenie parametru.
- DEST - Włącza lister jako docelowy:
LISTER SET uchwyt DEST
Lister „docelowy” można także zablokować:
LISTER SET uchwyt DEST LOCK
- DISPLAY elementy - Pozwala ustalić z jakich elementów ma składać się
tabela listera. Nazwy podawane jako argument ELEMENTY są następujące:
NAME
DATE
SIZE
PROTECT
VERSION
- nazwy pozycji
- daty ostatniej modyfikacji pozycji
- objętości pozycji
- atrybuty pozycji
- wersje plików.
Możesz decydować jakie elementy znajdą się w tabeli i w jakiej
kolejności. Spróbuj wpisać w swoim programie następującą linię:
LISTER SET uchwyt DISPLAY size name
- FIELD [numer nazwa] – Umożliwia nadanie poszczególnym rubrykom tabeli
listera własnych nazw. Jako argumenty powinieneś podać parami - numer oraz
nazwę kolumny. Numer wskazuje na to, która nazwa ma być zmieniona. Nazwy
są ponumerowane w sposób następujący:
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
- nazwa (ang. name)
- rozmiar (ang. size)
- dostęp sieciowy (ang. access)
- data (ang. date)
- komentarz (ang. comment)
- rodzaj pliku (ang. type)
- właściciel (ang. owner)
- grupa (ang. group)
- net
- wersja (ang. version)
358
Na przykład jeśli chcesz zmienić nazwę kolumny „Nazwa” na „Tytuł” wpisz:
LISTER SET uchwyt FIELD 0 Tytuł
- FLAGS flags - Ustawia sposób sortowania i wyświetlania pozycji przez lister.
Możesz skorzystać z następujących argumentów (oddzielnie lub wszystkie naraz
oddzielone znakami odstępu):
REVERSE
NOICONS
HIDDEN
- sortowanie w odwróconej kolejności
- nie będą wyświetlane ikony (pliki „.info”)
- nie będzie uwzględniany atrybut „h”.
- HEADER tekst - Zmienia tekst wyświetlany na pasku stanu listera. Po jego
użyciu w zmiennej RESULT zostanie zapisany poprzedni tekst, który znajdował
się na pasku. Jeśli chcesz przywrócić standardowy tekst, nie wpisuj nic po słowie
HEADER.
- HANDLER port [quotes] [fullpath] [leavegauge] [synctraps] [nopopups] Ustawia port obsługujący lister. Jeśli wpiszesz argument QUOTES, wszystkie
nazwy plików zawarte w komunikatach napływających do portu będą ujęte w
cudzysłów. Jeśli użyjesz słowa FULLPATH, zamiast samych nazw plików
podawane będą zawsze pełne ścieżki dostępu. Zobacz także część „Porty”, którą
umieściliśmy niżej.
Dodatkowy argument LEAVEGAUGE pozwala na kontrolę wskaźnika
zajętości dysku, który znajduje się w lewej ramce każdego listera. Argument
SYNCTRAPS powoduje, że komunikaty napływające do portu są obsługiwane
synchronicznie, a więc przeciwnie niż standardowo. „LISTER SET handler”
pozwala także na zablokowanie menu pozycji w listerze. Powinieneś w tym celu
użyć słowa NOPOPUPS.
- HIDE wzorzec - Pozwala ustalić wzorzec ukrytych plików. W praktyce
oznacza to, że pliki o nazwach zgodnych z wzorcem nie będą pokazywane w
listerze. Po zmianie wzorca powinieneś użyć polecenia „LISTER REFRESH”.
359
- LABEL etykieta - Ustawia etykietę zikonifikowanego listera. Aby przywrócić
standardowy stan etykiety, użyj go bez podawania żadnego argumentu, tak jak
poniżej:
LISTER SET uchwyt LABEL
- LOCK rodzaj - Pozwala blokować stan listera lub możliwość edycji jego
formatu. Stan listera blokujesz przez:
LISTER SET uchwyt LOCK STATE ON
Odblokowanie następuje po wykonaniu:
LISTER SET uchwyt LOCK STATE OFF
Możliwość korzystania z okna edycji formatu możesz zablokować przez:
LISTER SET uchwyt LOCK FORMAT ON
Aby odblokować tę funkcję użyj natomiast:
LISTER SET uchwyt LOCK FORMAT OFF
- MODE stan [showall] - Pozwala ustawiać stan listera. Możesz korzystać z
trzech wartości argumentu STAN:
NAME
- lister będzie pokazywał pozycje w formie napisów
ICON
- lister będzie przedstawiał pozycje w formie ikon
ICON ACTION - wszystkie pozycje wyświetlane będą jako ikony
- z możliwością korzystania z paska narzędzi.
Możesz również skorzystać z dodatkowego argumentu SHOWALL,
który pozwala pokazać wszystkie pliki w stanach listera: ICON oraz ICON
ACTION.
- NAMELENGTH rozmiar - Umożliwia ustalenie maksymalnej długości nazw
plików i katalogów, dopuszczalnej w danym listerze. Domyślną wartością jest 30
360
znaków. Możesz to zmienić wpisując odpowiednią liczbę jako argument
ROZMIAR. Zwróć jednak uwagę, że wiele wewnętrznych poleceń Opusa nie
rozpoznaje nazw dłuższych niż 30 znaków.
- NEWPROGRESS [name] [file] [info] [info2] [info3] [bar] [abort] – Daje
możliwość wyświetlenia na tle listera okna przedstawiającego postęp dowolnej
operacji. Możesz zdecydować jakie elementy znajdą się w tym oknie. Posłużą Ci
do tego argumenty polecenia o następujących znaczeniach:
NAME
FILE
INFO
INFO2
INFO3
BAR
ABORT
- nazwa pliku
- przedstawianie postępów procentowo dla każdego
- pliku oddzielnie
- linia informacyjna
- druga linia informacyjna
- trzecia linia informacyjna
- pasek postępów
- przycisk „Przerwij”.
Najprostszym sposobem pozwalającym wyświetlić omawiane okno jest
poniższy program:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS name file info bar abort
Program ten nie wykonuje żadnej obsługi okna postępów. Jeżeli
będziesz chciał usunąć okno utworzone przez nasz przykład - zamknij lister.
- NEWPROGRESS NAME filename - Polecenie to pozwala ustawić konkretną
nazwę aktualnego pliku. Aby skorzystać z tej funkcji musisz wcześniej wywołać
samo „NEWPROGRESS NAME” w celu zarezerwowania miejsca na nazwy.
361
Spójrz na dwa poniższe przykłady:
Przykład 1:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS name file bar abort
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS NAME "nazwa"
Przykład 2:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS file bar abort
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS NAME "nazwa"
Drugi przykład jest nieprawidłowy ze względu na to, że nie
zarezerwowano miejsca na nazwy. W rezultacie nazwa nie zostanie wyświetlona.
- NEWPROGRESS FILE wszystkie aktualnie - Możesz go użyć w sytuacji,
gdy wcześniej wywołałeś „NEWPROGRESS NAME” lub „NEWPROGRESS
BAR”. W tym drugim przypadku, polecenie „NEWPROGRESS FILE” zamiast
przedstawić postępy w formie liczby oznaczającej procent wykonanej operacji wyświetli pasek postępów o odpowiedniej długości. Spójrz na kolejny przykład:
362
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS name info file abort
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS FILE 10 2
Argument WSZYSTKIE pozwala ustalić maksymalną ilość elementów,
które mają być poddane obróbce, natomiast AKTUALNIE oznacza numer
aktualnego elementu.
- NEWPROGRESS INFO tekst - Ustala tekst informacyjny, który pojawi się w
oknie postępów:
LISTER SET uchwyt NEWPROGRESS INFO 'Informacja'
- NEWPROGRESS BAR wszystkie aktualnie - Działa podobnie do
„NEWPROGRESS FILE”, ale odnosi się do paska postępu. Możesz ustawić
całkowitą objętość liczoną w bajtach przeznaczoną do obróbki (argument
WSZYSTKIE) oraz aktualny stan postępu (także w bajtach - argument
AKTUALNIE). Gdy ustawisz zarówno BAR jak i FILE, okno postępów
wyświetli napis w rodzaju: „XXX z YYY”.
- NEWPROGRESS TITLE tekst - Pozwala ustawić tytuł okna postępów.
- OFF - „Wyłącza” lister, co powoduje, że nie jest on ani źródłowy, ani
docelowy.
- PATH ścieżka - Umożliwia ustawienie ścieżki dostępu wyświetlanej przez
lister. Nie powoduje to automatycznego odczytania katalogu, trzeba w tym celu
użyć innego polecenia - „LISTER READ”.
363
- POSITION x/y/szerokość/wysokość - Pozwala ustawić aktualną pozycję
listera na ekranie oraz jego rozmiary. Jeśli lister jest widoczny (nie
zikonifikowany), zmiany będą widoczne natychmiast. Spawdź działanie
przykładu:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt POSITION 20 20 400 300
- PROGRESS wszystkie tekst - Występuje we wcześniejszych wersjach Opusa
(niższych niż 5.5). W wersjach nowszych powinieneś w zamian używać
NEWPROGRESS. Pozwala ustawić wskaźnik postępu na wielkość określoną
przez argument WSZYSTKIE. Możesz także ustawić tekst, który będzie tytułem
okna postępu. Służy do tego argument TEKST. Przykład:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt PROGRESS 20 'Tytuł'
- PROGRESS COUNT aktualnie - Pozwala ustawić aktualny stan postępów
operacji. Stosownie do niego uaktualniony zostanie pasek postępu. W tym
przypadku wzięte zostaną pod uwagę ustawienia omówione dla PROGRESS.
Zobacz przykład:
364
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt PROGRESS 20 'Tytuł'
LISTER SET uchwyt PROGRESS COUNT 20 /* operacja zakończona */
- PROGRESS NAME nazwa - Ustala nazwę pozycji w oknie postępów.
Przykład użycia:
/* Lister */
ADDRESS DOPUS.1
OPTIONS RESULTS
LISTER QUERY ALL
uchwyt = RESULT
LISTER SET uchwyt PROGRESS 20 'Tytuł'
LISTER SET uchwyt PROGRESS NAME 'Plik.txt'
LISTER SET uchwyt PROGRESS COUNT 20 /* operacja zakończona */
- SEPARATE metoda - Ustawia sposób sortowania nazw katalogów i plików.
Jako argument METODA możesz stosować następujące wartości:
MIX
FILESFIRST
DIRSFIRST
- pomieszane nazwy plików i katalogów
- najpierw nazwy plików
- najpierw nazwy katalogów.
- SHOW wzorzec - Pozwala ustawić wzorzec plików wyświetlanych przez lister.
Wyświetlane będą wówczas wyłącznie pliki zgodne z wzorcem.
- SORT metoda - To polecenie daje możliwość ustalenia sposobu sortowania
nazw przez lister. Zmiany nie zostaną jednak pokazane dopóki nie zostanie
wykonane polecenie „LISTER REFRESH”. Wartości argumentu METODA są
identyczne, jak w przypadku polecenia „LISTER QUERY uchwyt SORT”.
365
- SOURCE [lock] - Ustawia lister jako źródłowy. Jeżeli użyjesz argumentu
LOCK, zostanie dodatkowo zablokowany.
- TITLE tytuł - Ustawia tytuł listera wyświetlany na listwie tytułowej okna.
Efekt działania będziesz mógł jednak zobaczyć dopiero po wykonaniu „LISTER
REFRESH FULL”. Stary tytuł znajdzie się w zmiennej RESULT.
- TOOLBAR - Pozwala ustalić nazwę pliku, z którego załadowany zostanie
pasek narzędzi używany przez lister.
- VISIBLE stan - Umożliwia kontrolę widoczności listera. Aby przestał być
widoczny użyj polecenia w następujący sposób:
LISTER SET uchwyt VISIBLE OFF
Jeżeli chcesz, aby lister stał się widoczny z powrotem, użyj tego:
LISTER SET uchwyt VISIBLE ON
- COMMENTLENGTH - Pozwala ustalić maksymalną dozwoloną w danym
listerze długość komentarzy plików. Oznacza to, że tylko określona ilość znaków
komentarza będzie wyświetlana, lecz komentarze nie będą w rzeczywistości
modyfikowane. Zwróć uwagę, że AmigaDOS nie pozwala standardowo na
zapisanie komentarza dłuższego niż 79 znaków.

LISTER SELECT uchwyt nazwa stan
Polecenie to pozwala zmienić stan określonej pozycji „zaznaczonej” lub „nie
zaznaczonej” w wybranym listerze. Argument NAZWA oznacza nazwę pozycji, której
stan ma być zmieniony. Oczywiście zamiast nazwy możesz podać numer pozycji, lecz
wtedy przed numerem dodaj znak „#”, aby zaznaczyć, że to liczba. Argumentowi STAN
możesz nadawać wartości: ON lub 1 - w celu zmiany stanu pozycji na „zaznaczony”, a
także OFF lub 0 - w celu zmiany stanu na „nie zaznaczony”. Jeśli nie podasz argumentu
STAN, wówczas stan pozycji zostanie zmieniony na przeciwny. Polecenie zapamiętuje
poprzedni stan i zapisuje go w zmiennej RESULT.
366

LISTER WAIT uchwyt [quick]
Powoduje oczekiwanie przez program ARexxa na zakończenie operacji
wykonywanej przez lister. Normalnie program tego nie robi, lecz w trakcie działania
operacji wywołuje kolejne polecenia. Polecenie sprawdza stan zajętości listera. Jeśli lister
nie jest „zajęty” wykonanie „LISTER WAIT” powoduje oczekiwanie przez dwie sekundy.
Aby tego uniknąć możesz dodać argument QUICK.

LISTER ICONIFY all uchwyt stan
Pozwala zmienić stan jednego lub wszystkich listerów na „zikonifikowany” lub
„nie zikonifikowany”. Aby zikonifikować lister skorzystaj z poniższego wzoru:
LISTER ICONIFY uchwyt ON
Jeżeli chcesz by lister przestał być „zikonifikowany”, skorzystaj z polecenia tak:
LISTER ICONIFY uchwyt OFF
Gdybyś natomiast chciał zikonifikować wszystkie listery, zrób to tak:
LISTER ICONIFY ALL ON

LISTER CLEARCACHE
Pozwala wyczyścić bufory utworzone za pośrednictwem ARexxa.

LISTER FINDCACHE uchwyt ścieżka
Następne polecenie umożliwia odnalezienie buforowanego katalogu i
wyświetlenie jego zawartości w listerze. Musisz podać „uchwyt” listera oraz ścieżkę
dostępu do katalogu. Jeśli katalog nie zostanie odnaleziony polecenie zapisuje w zmiennej
RESULT wartość 0, w przeciwnym wypadku wartość 1. Zawartość zostanie wyświetlona
tylko wtedy, gdy Opus znajdzie katalog w buforze.
367

LISTER RELOAD uchwyt nazwa [update]
Pozwala zaktualizować dane na temat pliku wyświetlonego w listerze lub
wyświetlić dane na temat wskazanego pliku. Argument UCHWYT to oczywiście
„uchwyt” listera, a NAZWA to nazwa pliku. Możesz skorzystać z opcjonalnego
argumentu UPDATE, który pozwala, zamiast odświeżać wszystkie dane na temat pliku,
uaktualnić tylko datę ostatniej zmiany.

COMMAND [wait] [source uchwyt] [dest uchwyt] [original]
command [argumenty]
Pozwala uruchomić dowolne wewnętrzne polecenia Opusa z wnętrza programu
ARexxa. Poszczególne argumenty mają następujące znaczenie:
- WAIT - Powoduje synchroniczne uruchomienie polecenia (patrz także rozdział
„Opus i AmigaDOS”).
- SOURCE i DEST - Argumenty te pozwalają ustawić „uchwyty” dla
źródłowego i docelowego listera, bowiem niektóre polecenia tego wymagają.
Możesz to zrobić na przykład tak:
LISTER COMMAND SOURCE uchwyt_z DEST uchwyt_d COMMAND ALL
- ORIGINAL - Może się zdarzyć, że skonstruujesz własne polecenie lub
zainstalujesz takie, które zastąpi oryginalne wewnętrzne polecenie Opusa. Mimo
to, cały czas masz możliwość uruchomienia także oryginalnego polecenia, przez
dodanie słowa ORIGINAL.
- COMMAND argumenty - Po tym słowie umieść nazwę wewnętrznego
polecenia Opusa, które chcesz wykonać. Możesz oczywiście podać argumenty
potrzebne do działania polecenia. Zwróć uwagę na to, że nie wszystkie polecenia
wymagają podawania argumentów.
368
BŁĘDY AREXXA
Opus wywołuje dodatkowe błędy, których nie znajdziesz w samym języku
ARexx. W przypadku nieprawidłowego przebiegu programu lub jego błędnej konstrukcji,
numer błędu znajdziesz w zmiennej o nazwie RC. Zasadniczo jeżeli program nie zawiera
błędów, do zmiennej zapisywana jest wartość 0, natomiast w razie wystąpienia błędu –
uzyskujemy wartość 10. Istnieje jednak kilka szczególnych przypadków, gdy zmienna RC
posiada inne wartości. Poniżej podajemy wykaz błędów, które możesz zarejestrować wraz
z wartościami zmiennych odpowiadających numerom. Możesz posługiwać się nimi
wewnątrz programów ARexxa w celu stworzenia własnych procedur obsługi błędów.

1 – RXERR_FILE_REJECTED - Nie można dodać nazwy pliku do
listera.


5 - RXERR_INVALID_QUERY
RXERR_INVALID_SET - Podałeś nieprawidłowy argument poleceniu
„LISTER/DOPUS QUERY” lub „LISTER SET”.


6 RXERR_INVALID_NAME
RXERR_INVALID_KEYWORD - Podałeś nieprawidłową nazwę pliku
lub argumentu.

8 – RXERR_INVALID_TRAP - Port obsługujący śledzenie wykonywania
polecenia (włączany poleceniem „DOPUS ADDTRAP”) nie istnieje.

10 – RXERR_INVALID_HANDLE - Nieprawidłowa wartość „uchwytu”
listera.


12 – RXERR_NO_TOOLBAR - Lister nie ma paska narzędzi.
15 – RXERR_NO_MEMORY - Brak pamięci na wykonanie żądanej
operacji.

20 – RXERR_NO_LISTER - Lister nie może być otwarty, najczęściej ze
względu na brak wolnej pamięci.
369
PORTY
Opus pozwala na tworzenie specjalnych portów ARexxa przeznaczonych do
dodatkowej obsługi elementów programu takich jak app-ikony czy listery. Sposób
tworzenia portu dla app-ikon został już przedstawiony wcześniej. Podobnie tworzy się
port przeznaczony do obsługi listera. Zwraca on jednak inne dane niż w przypadku
app-ikony. Może zostać podłączony do listera przez użycie poniższego polecenia:
LISTER SET uchwyt HANDLER 'port'
Jeżeli w obrębie listera zostanie wykonana funkcja, do portu zostanie przesłana
informacja na ten temat. Przy podawaniu nazw portów pamiętaj o tym, że NIE jest
obojętne, czy zostanie ona wpisana WIELKIMI czy małymi literami.
● Porty dla listerów
W przypadku listerów, możesz otrzymać następujące informacje:

DOUBLECLICK
Oznacza, że użytkownik dokonał dwukliku na pozycji w listerze. W programie
obsługa tego typu informacji powinna być skonstruowana w następujących sposób:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
arg5
arg6
=
=
=
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "doubleclick"
370
SAY
SAY
SAY
SAY
'Uchwyt listera:' arg1
'Nazwa wybranej pozycji:' arg2
'Dane użytkownika (jeśli są):' arg5
'Stan klawiszy specjalnych:' arg6
END
W zmiennej „arg6” zapisywany jest stan klawiszy specjalnych podczas
wybierania pozycji. Dotyczy to klawiszy SHIFT, ALT oraz CONTROL.

DROP
Oznacza, że jedna lub więcej pozycji została przeniesiona do listera za pomocą
techniki Drag-and-Drop, czyli wskaźnikiem myszki. Obsługa tej funkcji powinna
wyglądać tak:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
arg5
arg6
=
=
=
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "drop"
SAY
SAY
SAY
SAY
'Uchwyt listera docelowego:' arg1
'Nazwy przenoszonych pozycji:' arg2
'Uchwyt listera źródłowego:' arg3
'Stan klawiszy specjalnych:' arg6
END
371
Nazwy przenoszonych pozycji, zapisane w zmiennej „arg2”, rozdzielone są
znakami odstępu (SPACJI). Zawartość „arg2” możesz analizować za pomocą polecenia
„PARSE VAR”.

DROPFROM
Nieco zmodyfikowana wersja „DROP”. Obsługa w programie jest analogiczna.

PARENT
Oznacza, że użytkownik spowodował wyświetlenie w listerze katalogu
nadrzędnego. Obsługa takiej informacji powinna być skonstruowana tak:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
arg5
arg6
=
=
=
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "parent"
SAY 'Uchwyt listera źródłowego:' arg1
SAY 'Ścieżka dostępu w listerze:' arg2
SAY 'Stan klawiszy specjalnych:' arg6
END
372

ROOT
Wskazuje, że użytkownik spowodował wyświetlenie głównego katalogu
urządzenia. Obsługa w programie jest następująca:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
arg5
arg6
=
=
=
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "root"
SAY 'Uchwyt listera źródłowego:' arg1
SAY 'Ścieżka dostępu w listerze:' arg2
SAY 'Stan klawiszy specjalnych:' arg6
END

PATH
Użytkownik wprowadził nową ścieżkę w listerze. Taką informację powinieneś
obsługiwać według poniższego schematu:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
373
arg4
arg5
arg6
= GETARG(packet,0)
= GETARG(packet,0)
= GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "path"
SAY 'Uchwyt listera:' arg1
SAY 'Ścieżka dostępu w listerze:' arg2
END

REREAD
Nastąpiło ponowne odczytanie zawartości listera. Oto jak powinna wyglądać
obsługa takiego zdarzenia:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
arg5
arg6
=
=
=
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "reread"
SAY 'Uchwyt listera:' arg1
SAY 'Ścieżka dostępu w listerze:' arg2
END
374

ACTIVE
Oznacza, że w listerze widoczny jest bufor przeznaczony na zapamiętywanie
ścieżek dostępu. Obsługa tej funkcji wygląda tak:
CALL WAITPKT(nazwa_portu)
packet
arg0
arg1
arg2
arg3
arg4
arg5
arg6
=
=
=
=
=
=
=
=
GETPKT(nazwa_portu)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
GETARG(packet,0)
CALL REPLY(packet,0)
IF arg0 == "active"
SAY 'Uchwyt listera:' arg1
SAY 'Tytuł bufora:' arg2
SAY 'Ścieżka dostępu w listerze:' arg4
END

INACTIVE
Oznacza, że bufor przestał być wyświetlany w listerze.
Jeżeli dodałeś do listera nazwy za pośrednictwem polecenia „LISTER
ADDSTEM”, a także utworzyłeś swoje własne menu dla plików, informacja którą
otrzymasz będzie nieco inna dla każdego pliku.
375
Oto znaczenia zmiennych „arg” w takiej sytuacji:
- arg0
- arg1
- arg2
- arg3
- arg4
- arg5
- „menu”
- uchwyt listera
- nazwa pozycji
- identyfikator opcji menu
- „file”
- dane użytkownika (patrz „LISTER ADDSTEM”).
● Porty dla śledzenia wykonywanych poleceń („DOPUS ADDTRAP”)
W sytuacji włączenia śledzenia wykonywanych przez Opusa poleceń, zawartość
poszczególnych zmiennych „arg” jest następująca:
- arg0
- arg1
- arg2
- arg3
- arg4
- arg5
- arg7
- nazwa polecenia lub „abort”
- „uchwyt” źródłowego listera
- lista nazw wybranych plików
- „uchwyt” docelowego listera
- ścieżka źródłowa
- argumenty przekazane do polecenia
- ścieżka docelowa.
ZAKOŃCZENIE
Mamy nadzieję, że niniejszy rozdział pomoże Ci wykorzystać możliwości
drzemiące w całym systemie Directory Opusa. Są one naprawdę bardzo duże. Za pomocą
ARexxa możesz kontrolować wszystkie elementy programu. Zdajemy sobie sprawę, że
wiele z omawianych elementów jest dość skomplikowanych, dlatego zamieściliśmy
przykładowe listingi obrazujące działanie różnych funkcji. Życzymy Ci jak najlepszych
efektów pracy!
376
SKOROWIDZ
{d}
{f}
{F}
{fu}
{o}
{O}
{ou}
{Qa}
{QD}
{QL}
{Qp}
{Qs}
{Rd}
{Rf}
{RF}
{Rs}
{s}
{v}
3DLook
Active
AddIcon
Address
Alarm
Alias
All
And
Anonymous
AnsiRead
AnsiRead
Assign
Background
Base
Beep
CacheList
Call AddLib
Call OpenPort
Call Reply
Call WaitPkt
CheckFit
223
221
222
222
222
223
223
224
225
225
225
225
224
224
224
225
223
223
270
375
238
291
267
290
231
108
290
247
300
256
337
314
267
237
315
313
370
316
246
CleanUp
ClearSizes
CLI
Close
Close
CloseButtons
Command
Comment
CommentLength
Configure
Confirm
Copy
CopyAs
CPUP2C
CreateFiletype
CreateFileType
DateStamp
Debug
Delete
DeviceList
Directory
Disk
DiskCopy
DiskInfo
DOpus
Dopus AddAppicon
Dopus AddTrap
Dopus AddTrap
Dopus Back
Dopus Clear
Dopus Command
Dopus DesktopPopUp
Dopus Error
Dopus Front
DOpus GetDesktop
Dopus GetFiletype
Dopus GetString
Dopus MatchDesktop
Dopus Query Background
377
256
246
256
314
318
265
368
239
366
256
267
239
240
270
248
296
240
289
240
237
105
106
247
247
269
312
323
376
324
334
324
335
328
324
335
328
329
335
336
Dopus Query Sound
Dopus Read
Dopus Refresh
Dopus RemAppicon
Dopus RemTrap
Dopus Request
Dopus Screen
Dopus Script
Dopus Send
Dopus Set
Dopus SetAppicon
DOpus Version
DopusRC
DoubleClick
DoubleClick
DoubleClick
DragNDrop
Drop
DropFrom
DropFrom
Duplicate
Encrypt
Find Chunk
FindFile
FindFiletype
FinishSection
FixIcons
Flag
Flash
Font
Format
FreeCaches
FTP close connection
FTP connect fail
FTP connect success
FTP copy fail
FTP copy success
FTP error
FTPAddressBook
336
330
336
321
324
332
332
339
333
336
321
334
312
255
317
370
255
371
317
372
241
241
107
241
248
256
250
316
268
338
248
255
300
300
300
300
301
301
257
FTPCD
FTPCommand
FTPConnect
FTPCopy
FTPDelete
FTPQuit
FTPRename
FTPSetVar
GetSizes
Handler
HexRead
HexRead
Hide
Host
Icon
IconInfo
IconInfo
If ... Then
Inactive
Info
Info
Join
Label
LeaveOut
Lib
Lister Add
Lister AddStem
Lister Clear
Lister ClearCache
Lister Close
Lister Copy
Lister Empty
Lister FindCache
Lister Iconify
Lister New
Lister Query
Lister Read
Lister Refresh
Lister Refresh
Lister Reload
260
260
260
260
261
261
261
261
245
370
247
301
255
290
313
249
301
313
375
314
318
244
313
249
288
240
343
344
367
345
344
346
367
367
339
346
355
342
355
368
Lister Remove
Lister Request
Lister Select
Lister Set
Lister Wait
ListUpdate
LoadButtons
LoadEnvironment
LoadOptions
LoadTheme
Local
Locked
Log
LogOff
MakeDir
MakeLink
MakeLinkAs
Match (NoCase)
Match
Match Bits
Match Comment
Match Date
Match DT Group
Match DT ID
Match FORM
Match Name
Match Size
Menu
Menu
MenuHelp
Move 107
Move 243
Move To 107
MoveAs 244
NewProgress 361
NewProgress Bar 343
NewProgress File 362
NewProgress Info 363
NewProgress Name 361
NewProgress Title 363
378
356
356
366
357
367
290
265
251
251
265
314
314
289
289
242
243
243
103
103
104
104
104
104
104
103
103
104
314
318
318
107
243
107
244
361
343
362
363
361
363
None
NoPassThrough
Or
Palette
Parent
Password
Path
Path
Path
Pens
Planes2Fast
Play
Play
Port
Pos
Position
Print
Print
Print
PrintDir
Progress
Progress Count
Protect
Quit
Quotes
Read
Read
Removed
Rename
Reread
Reselect
Result
Reveal
RexxMast
Root
Run
SaveTheme
Say
Say
Say
232
271
108
337
372
291
261
291
373
338
271
263
301
313
313
364
256
270
301
257
364
364
244
255
314
246
301
318
244
374
236
312
251
311
373
244
266
312
317
340
Say
ScanDir
Search
Search For
Search Range
Select
Separate
Set
Set Dest
Set Display
Set Flags
Set Hide
Set Labelcolour
Set Lock
Set Mode
Set Off
Set Output
Set Separate
Set Show
Set Sort
Set Source
Set Toolbar
SetAsBackground
Shapshot
Show
Show
Show
ShowUseDatatypesFirst
SmartRead
Snap
Sort
Sound
Sound Module
Source
StopSniffer
Text Viewer
TimeOut
Title
Toggle
Toolbar
371
237
238
106
107
232
365
251
251
252
252
252
252
253
253
253
253
253
254
254
254
254
266
318
263
301
365
270
247
314
365
337
105
366
248
270
289
366
236
366
Type
Unsnapshop
User
UserAccount
UseWBInfo
ViewFont
Visible
341
318
291
290
269
305
366
379
380