Dziekanów Leśny, 23

O bajkach całkiem serio
Bajki, baśnie, przypowieści i mity towarzyszą ludzkości „od zawsze”, czyli od czasów,
kiedy człowiek zaczął myśleć i poddawać refleksji swoje życie. Na początku były to
plemienne opowieści „ku pokrzepieniu serc” i dla dodania sobie odwagi w trudnej i często
niebezpiecznej rzeczywistości. Potem stały się bardziej wysublimowane i dotykające świata
fantazji, marzeń i naszych pragnień.
Każdy krąg kulturowy posiada swoje charakterystyczne bajki, które pobudzają
wyobraźnię dziecka, czynią je bardziej odporne na życiowe doświadczenia, działają
terapeutycznie i redukują różnego rodzaju lęki. Warto zatem zastanowić się dlaczego
niezmiennie cieszą się zainteresowaniem dzieci i jaka w nich tkwi tajemnica?
Bajka daje przede wszystkim możliwość, aby w bezpieczny sposób utożsamić się
z bohaterem, jednocześnie nie będąc nim. Sprawia, iż można popatrzeć na siebie z boku –
jakby w lustrze. Bohaterowie bajek ukazują dobre wzorce myślenia, odczuwania i działania,
a ich „czarno-białe” zachowanie pozwala widzieć w nich wzór do naśladowania, bądź
otrzymać wskazówkę, jak nie należy postępować.
Treść bajek, mimo że fantazyjna, pokazuje zależności przyczynowo-skutkowe, które uczą
dziecko myślenia. Dają także możliwość relaksacji, odprężenia emocjonalnego
i skompensowania niezaspokojonych potrzeb w sytuacjach krytycznych (narodziny
rodzeństwa, choroby, pobyty w szpitalu, traumatyczne przeżycia w rodzinie itp.).
Przy wspomaganiu rozwoju emocjonalnego i poznawczego dziecka bardzo pomocna jest
profesjonalna metoda terapeutyczno-edukacyjna tzw. bajkoterapia.
Głównym zadaniem bajkoterapii jest uczenie emocji i o emocjach, ale też pozwolenie
dziecku na przepracowanie trudnych dla niego emocjonalnych sytuacji oraz przekazywanie
wartości i zachowań potrzebnych do funkcjonowania w społeczeństwie. Bajka nie działa od
razu. Wszystkie cele postawione przez prowadzącego bajkoterapię wymagają procesu, który
ma swój czas trwania. Proces ten dokonuje się w dziecku i to ono po „przepracowaniu” bajki
albo ją przyjmie, albo odrzuci. Często się zdarza, że dziecko wielokrotnie wraca do tej samej
bajki i jest to sygnał, że właśnie tej bajki potrzebuje i że utożsamia się z jej bohaterami.
Odbiorcami bajek psychoedukacyjnych, bądź psychoterapeutycznych są dzieci najczęściej
od 3 do 10 lat, dlatego dobrze, aby bohater miał problemy podobne do dziecięcych i mógł
rozwiązywać je przy pomocy takich samych środków, czyli w sposób rzeczywisty. W bajce
terapeutycznej mogą występować postacie magiczne, ale sama magia się nie pojawia, bo
bardzo ważne jest realne rozwiązanie problemu. W treści takich bajek należy eksponować
uczucia - szczególnie pozytywne, a o rodzajach uczuć należy pisać jak najwięcej. Bajka
powinna być ciekawa i koniecznie dobrze się kończyć! Celem bajek jest dokonanie zmian
w zachowaniu dziecka (od treningu nocniczkowego przez naukę sprzątania do radzenia sobie
z agresją itd.).
Oto kilka przykładów bajek pomocnych w przepracowaniu i oswojeniu przez dziecko
różnorodnych sytuacjach życia codziennego:
Maria Moklicka - „Bajki terapeutyczne”;
Doris Brett – „Bajki, które leczą”
Erika Meyer-Glitza – „Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą”
Anna Kozłowska – „Zaczarowane bajki”
Jan Uwe Rogge – „Krótkie opowiadania na pokonanie strachu”
Linde von Keyserlingk – „I nagle zrobiło się cicho. Opowiadania o śmierci”
Gerlinde Ortner – „Bajki na dobry sen”
Wojciech Kołyszko – „Smok Lubomił i tajemnice złości”
Barbara Cain – „Chyba jestem nieśmiały”
Marcie Aboff – „Nie lubię łaskotek”
Gabriele Harmanns – „33 odprężające opowiadania dla dzieci”
Urszula Madejska