Tolerancja -konspekt 2

Scenariusz zajęć
„Spotkanie z Innym. Tolerancja”
Cele:
- przezwyciężyć stereotypy i uprzedzenia w stosunku do innych ludzi,
- znaczenie tolerancji i konsekwencje jej braku,
- kształtowanie postaw akceptacji i tolerancji oraz poszanowania praw innych ludzi.
Warunki techniczne:
- wiek uczestników – szkoła ponadpodstawowa, szkoła ponadgimnazjalna,
- miejsce zajęć – szkoła, świetlica szkolna,
- czas trwania zajęć – 90 minut
Metody:
- pogadanka,
- rozmowa,
- czytanie tekstu ze zrozumieniem,
- ćwiczenie integracyjne,
- praca w grupach.
Materiały:
- tablica,
- 3 arkusze brystolu,
- kredki, ołówki, długopisy,
- definicja tolerancji, fragment piosenki S. Soyki, fragment wiersza
o tolerancji.
Przebieg zajęć:
Część I
Nauczyciel wita uczniów, którzy zasiadają w kręgu wraz z nauczycielem. Spotkanie
rozpoczyna się od zabawy integracyjnej „Otwórz pięść”
Przebieg: jedna osoba w parze zaciska pięść, a druga stara się ja przekonać, aby otworzyła
rękę. Po pewnym czasie partnerzy zamieniają się rolami.
Wariant: zamiast zaciskać pięść, jeden z partnerów zwija się „w kłębek”, a drugi ma go
rozprostować - partner trzyma się za swoje stopy, - partner zaciska szczęki.
Po zabawie prosi uczniów, aby podzielili się na trzy grupy. Każda grupa dostaje kartkę
z tekstem. Grupa I ma tekst piosenki S. Soyki „Tolerancja”, grupa II dostaje tekst wiersza
o tolerancji (wiersz pochodzi z portalu społecznościowego i jest napisany przez ucznia), a
grupa III dostaje definicję tolerancji. Każda grupa ma 10 minut czasu na interpretacje tekstu.
Po upływie 10 minut przedstawiciel grupy relacjonuje treść przeczytanego tekstu.
Nauczyciel wysłuchuje uczniów, następnie prosi o podanie definicji dotyczącej tolerancji.
Definicja tolerancji:
„Poszanowanie czyichś poglądów, wierzeń, upodobań, czyjegoś postępowania różniących się
od własnych. Tolerancja polityczna, religijna. Tolerancja wobec nowych prądów, kierunków.
Okazywać daleko idącą tolerancję dla dysydentów, innowierców, wobec dysydentów,
innowierców a względem dysydentów, innowierców.”
Nauczyciel pyta:
- jakie są źródła pojęcia tolerancja? (Wielka Rewolucja Francuska, Oświecenie i Powszechna
Deklaracja Praw Człowieka).
Nauczyciel na tablicy rysuje diagram, mapę myślową związaną z pojęciem tolerancja,
diagram tworzy się w toku dyskusji z uczniami, nauczyciel zadaje pytania naprowadzające:
- Co nas drażni w drugim człowieku ( w koledze z ławki), przeszkadza?
- Dlaczego na co dzień trudno nam zaakceptować drugiego człowieka, wystarczy, że ma rude
włosy (pada odpowiedź, bo rudy to nie kolor a charakter) czyli pojawiają się stereotypy,
które powtarzamy, a nie zastanawiamy się nad sensem.
- Czy tolerancja jest nam zawsze dana, czy raczej jest związana z konkretnym przykładem?
- Jakie są skutki tolerancji a jakie są skutki braku tolerancji?
- Czy własne przeżycia mogą zmieniać nasz stosunek do drugiego człowieka?
- Czy tolerancja jest pojęciem pozytywnym?
- Jakie są granice tolerancji?
- Które grupy społeczne są narażone na brak akceptacji i nietolerancji?
TOLERANCJA
WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ , BRATERSTWO, POSZANOWANIE POGLĄDÓW,
WIERZEŃ, UPODOBAŃ, POSTĘPOWANIA, WYROZUMIAŁOŚĆ, BRAK
AGRESJI, EMPATIA, WSPÓŁCZUCIE, ETYKA.
NIETOLERANCJA
AGRESJA, BRAK ZROZUMIENIA, BRAK KOMUNIKACJI, WROGOŚĆ,
PRZEKONANIE O WŁASNEJ WYŻSZOŚCI, LĘK O WŁASNE WARTOŚCI,
OBCOŚĆ, POCZUCIE BYCIA ZAGROŻONYM.
Pojęcia wpisywane do diagramu są zależne od odpowiedzi uczniów.
Część II
Nauczyciel jeszcze raz wraca do definicji i prosi uczniów o sporządzenie dekalogu tolerancji.
Przykładowe punkty dekalogu:
•
Respektowanie cudzych praw i cudzej własności,
•
Uznanie i akceptacja różnic indywidualnych,
•
Umiejętność słuchania, komunikowania się i rozumienia innych,
•
Docenianie rozmaitości kultur,
•
Otwarcie na cudze myśli i filozofię,
•
Ciekawość i nieodrzucanie nieznanego,
•
Uznanie, że nikt nie ma monopolu na prawdę.
Część III
W Deklaracji UNESCO państwa członkowskie podkreślają nie tylko konieczność walki
z nietolerancją i rasizmem, lecz również znaczenie różnorodności kulturowej.
Nauczyciel nawiązuje do dalszej rozmowy: jeśli państwa dążą do współpracy
międzynarodowej to znaczy między innymi, że należy akceptować inność, odmienne kultury,
wyznania, a także wspierać ludzi niepełnosprawnych fizycznie i intelektualnie.
Nauczyciel zadaje pytanie:
- Czy zgadzasz się, aby twoim sąsiadem był Rom?
Kto się zgadza, stanie po prawej stronie, a kto myśli inaczej stanie po lewej stronie.
Utworzyły się 3 grupy. Jedni są w grupie tolerancyjnych, drudzy w grupie, w której brak
akceptacji dla Roma jako sąsiada, i paru uczniów pozostało w środku (nie są pewni swojej
tolerancji). Grupy są poproszone o wyjaśnienie swoich decyzji. Są ogromne emocje,
jest oburzenie, osoby z grupy tolerancyjnej nie akceptują pozostałych.
Nauczyciel uświadamia uczniom, jak łatwo jest budować konflikt kiedy pojawia się
jakakolwiek różnica. Czy to, że się różnimy jest złe? Jak radzić sobie z różnicami na co dzień.
Podstawą wszystkiego jest komunikacja, rozmowa, poznanie innej kultury, oswojenie
z obcością.
Nauczyciel zadaje kolejne pytania:
- Jak zareagujesz, kiedy widzisz osobę leżącą na chodniku? Myślisz: jest pijany! A to znaczy,
że jest gorszy od nas, mamy go zostawić? Może zemdlał! Nigdy się nie dowiemy, jeśli nie
pomożemy.
- A co myślisz o osobach niepełnosprawnych? Czy oni jak my nie pragną miłości, przyjaźni?
Po tych pytaniach niektórzy uczniowie zmieniają swoje grupy, nietolerancyjni przechodzą
do grupy tolerancyjnych, a ci którzy uważali się za tolerancyjnych muszą popracować nad
swoim charakterem, patrzeniem na drugich.
Każda grupa ma polecenie. Musi narysować TOLERANCJĘ
Grupa I - uczę się tolerancji wobec osób uzależnionych.
Grupa II – uczę się tolerancji wobec osób niepełnosprawnych.
Grupa III – uczę się tolerancji wobec osób należących do innych kultur.
Czas przygotowania pracy 20 minut.
Po zakończonym zadaniu przedstawiciele grup omawiają swoje prace: rysunki przedstawiają
jak uczniowie chcą zmienić swoje postępowanie, czego się obawiają i czy łatwo być
tolerancyjnym na co dzień.
Zakończenie
Nauczyciel pyta: a słyszeliście o Międzynarodowym Dniu Tolerancji?
Nauczyciel na tablicy zamieszcza informację o Międzynarodowym Dniu Tolerancji 16
listopada.
Obchody Dnia Tolerancji mają na celu:
•
Znalezienie głębszych przyczyn nietolerancji,
•
Zmobilizowanie opinii publicznej na rzecz tolerancji i informowania jej o
niebezpieczeństwach związanych z objawami nietolerancji,
•
Wypracowanie praktycznych wskazówek dla rządów, naukowców i instytucji
publicznych, w celu umożliwienia im znalezienia rozwiązań.
Dzień Tolerancji powinien być okazją do refleksji nad naszymi postawami wobec "innych".
Szczególnie ważne wydają się wszystkie działania podejmowane przez młodzież i kierowane
do młodzieży. Wiele krajów w coraz większym stopniu charakteryzuje się różnorodnością
kulturową, rasową i etniczną. Jest to sytuacja, która sprzyjać może zjawiskom związanym z
nietolerancją. Wpływanie na kształtowanie właściwych postaw, sprzyjających harmonijnemu
rozwojowi społeczeństwa, jest zadaniem, które powinny stawiać przed sobą władze, szkoły
i media.
Nauczyciel dziękuję uczniom za aktywny udział w zajęciach i zaprasza do rozwijania w sobie
postaw tolerancyjnych na co dzień.
Literatura:
Uniwersalny słownik języka polskiego PWN. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe
PWN, 2006.
Grupa bawi się i pracuje : zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych . [Wałbrzych]
: "Unus", 1994.
Oprac. Katarzyna Hermasz, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu.
Załącznik nr 1
Tekst piosenki S. Soyki
Dlaczego nie mówimy o tym, co nas boli otwarcie
Budować ściany wokół siebie - marna sztuka
Wrażliwe słowo, czuły dotyk wystarczą
Czasami tylko tego pragnę, tego szukam
Na miły Bóg, życie nie tylko po to jest, by brać
Życie nie po to, by bezczynnie trwać
I aby żyć siebie samego trzeba dać
Problemy twoje, moje, nasze boje, polityka
A przecież każdy włos jak nasze lata policzony
Kto jest bez winy niechaj pierwszy rzuci kamień, niech rzuci
Daleko raj, gdy na człowieka się zamykam
Na miły Bóg...
Załącznik nr 2
Wiersz o tolerancji
Tolerancji ten się wstydzi kto sam siebie tylko widzi, ja dla Ciebie radę mam, nie
rób tak bo będziesz sam. Jestem trochę inny, smutny i nieśmiały, chodzę w
okularach i jestem zbyt mały. Ty mnie nie toleruj, ale bądź mi bratem, kiedy
jestem słaby, kiedy jestem chwatem, Ty mnie nie toleruj bądź mi przyjacielem,
Ty mnie nie toleruj, czy proszę o wiele ? Wózek mnie zawozi codziennie do
szkoły, lubię geografię i jestem wesoły. Stoję sam na przerwie gdy inni biegają,
Ty mnie nie toleruj.