„Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
„Krótkoterminowe planowanie finansowe na
przykładzie przedsiębiorstw z branży: Handel hurtowy
z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi”
Magdalena Świderska
Słowa kluczowe: krótkoterminowe planowanie finansowe, zarządzanie należnościami,
zarządzanie zapasami, preliminarz środków pieniężnych.
Streszczenie: Poniższy raport przedstawia krótkoterminowe planowanie finansowe
przedsiębiorstwa z branży handel hurtowy z wyłączeniem handlu pojazdami
samochodowymi. Informacje zawarte w raporcie przedstawiają
koncepcję
zarządzania należnościami, zapasami, środkami pieniężnymi oraz preliminarz środków
pieniężnych.
1
Spis treści:
1. Wstęp…………………………………………………………………….……...…3
2. Preliminarz środków pieniężnych………………................................................3
3. Zarządzanie środkami pieniężnymi………………………………………….…….4
4. Zarządzanie zapasami……………………………………………….……………..4
5. Zarządzanie należnościami – analiza przyrostowa…………………………..…….5
6. Zakończenie…………………………………………………………………..……6
7. Spis tabel……………………………………………………………………..…….6
8. Spis rysunków……………………………………………………………..…….…6
9. Bibliografia………………………………………………………………..……….7
2
1. Wstęp
Planowanie w przedsiębiorstwie polega na przygotowaniu działań w określonym horyzoncie
czasowym. Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie jest potrzebne, ponieważ decyzje dotyczące
działalności bieżącej i jego przyszłości muszą być ze sobą powiązane. Celem planowania finansowego
jest stworzenie jak najlepszych warunków dla obserwacji bieżącej sytuacji finansowej oraz
podejmowania jak najlepszych decyzji dotyczących przyszłości firmy. System planowania w
przedsiębiorstwie może obejmować plany krótkoterminowe oraz długoterminowe. Plany o różnych
horyzontach różnią się szczegółowością. Wybór horyzontu planowania zależy od celu, jakiemu plan
ma służyć. Celem pracy jest zaproponowanie wybranemu przedsiębiorstwu optymalnego rozwiązania
w zakresie krótkoterminowego zarządzania kapitałem.
2. Preliminarz środków pieniężnych
Preliminarz środków pieniężnych to harmonogram pokazujący prognozowane wpływy i wydatki
środków pieniężnych w pewnym okresie. Jest stosowany do prognozowania nadwyżek i niedoborów
środków pieniężnych. Preliminarz sporządzany jest w celu monitorowania bieżących oraz przyszłych
wartości aktywów oraz zobowiązań.1
W tabeli zamieszczonej poniżej znajduje się przykładowy budżet środków pieniężnych dla
danego przedsiębiorstwa. Wielu odbiorców opóźnia uregulowanie należności aż do 65 dni. Z danych
z przeszłości wynika, że aż 20% korzysta ze skonta w wysokości 4%, regulując należności w ciągu
5 dni od momentu zakupu, 10% pomiędzy 6 a 25 dniem, 30% pomiędzy 26 a 50 dniem, natomiast 8%
klientów reguluje płatności pomiędzy 51 a 70 dniem od daty zakupu. Według prognoz miesięczne
koszty stałe będą osiągały kwotę o wartości 300 000 zł, natomiast koszty zmienne obliczane będą jako
35% sprzedaży w danym miesiącu. Wydatki inwestycyjne (CAPEX) w lipcu wynosić będą 160 000 zł.
Docelowy poziom środków pieniężnych C* określono na poziomie 250 000 zł. Natomiast oczekiwany
poziom gotówki w miesiącu kwietniu wynosi 600 000 zł.
Tabela 1. Budżet środków pieniężnych dla analizowanego przedsiębiorstwa
MIESIĄC
SPRZEDAŻ
I
480000
2. w ciągu 0-5dni
3. w ciągu 6-25 dni
4. w ciągu 26-50
5. w ciągu 51-70
6. Nal. ogółem
7. Zakup mat. i energii
8. Wypływ wydatków
92160
48000
9. Nal. ogółem
10.Wypływy
wydatków za VC
11. Wydatki z FC
12. CAPEX
13. Wydatki ogółem
14. Przyrost ubytku
środków pieniężnych
140160
132800
140160
WPŁYWY I WYDATKI
II
III
IV
V
456000
569000
610000
790000
WPŁYWY OTRZYMANE
87552
109248
117120
1516800
45600
56900
61000
79000
144000
136800
170700
183000
38400
36480
45520
277152
341348
385300
1824320
145000
326771
326678
122099
132800
145000
326771
326678
PRZYROST ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
277152
341348
385300
1824320
132800
145000
326771
326678
300000
0
432800
-155648
300000
0
445000
-103652
300000
0
626771
-241471
ZAPOTRZEBOWANIE NA KREDYT
15.Śr. na pocz.mies.
600000
496348
16.Śr.na koniec m.
496348
254877
17. C*
250000
250000
18.Nadwyżka/niedobór
246348
4877
Źródło własne w oparciu o literaturę: G. Michalski „Płynność
przedsiębiorstwach” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005r
1
http://rachunkowosc.wiedza.diaboli.pl/kapital-obrotowy-firmy/
3
300000
0
626678
1197642
254877
1452519
250000
1202519
finansowa
VI
1750000
VII
2450000
336000
175000
237000
48800
796800
324990
122099
470400
245000
525000
63200
1303600
234780
324990
796800
122099
1303600
324990
300000
0
422099
374701
300000
160000
784990
518610
1452519
1827220
1827220
2345830
250000
250000
1577220
2095830
w małych i średnich
3. Zarządzanie środkami pieniężnymi
Zarządzanie Środkami Pieniężnymi ma na celu monitorowanie przepływów środków pieniężnych oraz
zapewnienie firmie wystarczającej płynności do pokrycia zobowiązań.
Do przedstawienia optymalnego poziomu środków pieniężnych wykorzystano model Baumola i model
Beranka.
MODEL BAUMOLA
Przedsiębiorstwo funkcjonuje od bardzo długiego czasu. W ostatnich latach warunki działalności nie zmieniły
się. Przez 11 miesięcy w roku (od lipca do maja) można przewidzieć z bardzo dużą dokładnością wpływy
i wypływy środków pieniężnych. Równocześnie można dostrzec, że:
 od lipca do listopada wypływy przeważają nad wpływami (miesięczne zapotrzebowanie nad środkami
pieniężnymi wynosi 55 000 zł),
 od marca do maja wpływy przeważają nad wypływami (miesięczna nadwyżka środków pieniężnych
wynosi 38 000 zł).
Koszt kapitału (równoważny z kosztem alternatywnym), po którym przedsiębiorstwo zdobywa środki do
finansowania wynosi 25%, koszt jednego transferu środków pieniężnych (wynikający z kosztów bankowych
i innych kosztów związanych z dokonaniem transakcji) wynosi 30 zł, efektywna stopa podatkowa to 40%.
W okresie od lipca do listopada, możliwe jest stosowanie modelu Baumola.
Optymalna wielkość jednego transferu powinna wynosić:
*
2xC bau =
𝟐𝒙𝟑𝟎𝒙𝟓𝟓𝟎𝟎𝟎
𝟎,𝟐𝟓
𝟏𝟐
= 12586 zł
Transfer powinien odbywać się:
𝟓𝟓𝟎𝟎𝟎
𝟏𝟐𝟓𝟖𝟔
= 4,37 razy w miesiącu, czyli 22 razy w ciągu 5 miesięcy występowania warunków do stosowania modelu
Baumola.
Rys. 1 Kształtowanie się poziomu środków pieniężnych w przedsiębiorstwie w lipcu
Źródło: W. Pluta, G.Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, C.H. Beck, Wrocław 2005, str. 97
MODEL BERANKA
W przedsiębiorstwie sytuacja umożliwiająca stosowanie modelu Beranka występuje w okresie od marca do
kwietnia. W tym okresie wpływy przeważają nad wypływami a miesięczna nadwyżka środków pieniężnych
wynosi 38 000 zł.
W związku z tym, optymalna wielkość jednego transferu powinna wynosić:
2xC*ber =
𝟑𝟖𝟎𝟎𝟎
𝟏𝟎𝟒𝟔𝟏
𝟐𝒙𝟑𝟎𝒙𝟑𝟖𝟎𝟎𝟎
𝟎,𝟐𝟓
𝟏𝟐
= 10461 zł
= 3,63 razy w miesiącu, czyli 7 lub 8 razy w ciągu 2 miesięcy występowania warunków do stosowania
modelu Beranka.
4
Rys. 2 Kształtowanie się poziomu środków pieniężnych w przedsiębiorstwie w marcu
Źródło: W. Pluta, G.Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, C.H. Beck, Wrocław 2005, str. 97
W omawianym przedsiębiorstwie zostały przedstawione dwa modele, w których można zauważyć,
że wpływy i wydatki są do siebie zbliżone.
4. Zarządzanie zapasami
W przedsiębiorstwie głównym, finansowym celem zarządzania zapasami jest ich utrzymanie na
jak najniższym poziomie, gdyż ich posiadanie spowodowane jest zamrożeniem kapitału. Z drugiej
strony, zbyt niski poziom zapasów może negatywnie wpłynąć na poziom przychodów ze sprzedaży
poprzez brak wyrobów gotowych lub występowanie zakłóceń w procesie produkcji.
W związku z tym, każde przedsiębiorstwo powinno optymalizować wielkość zapasów. 2
W przedstawionym przykładzie zastosowano model optymalnej wielkości zamówienia
Tabela 3. Analiza zapasów w przedsiębiorstwie
WARTOŚĆ
3 dni
265185,29
30
20%
4
DANE
Czas realizacji zamówień (dni)
Roczne zapotrzebowanie (szt)
Koszt zamawiania (zł)
Koszt utrzymania zapasów (%)
Cena jednostkowa (zł)
Wielkość partii dostawy (szt)
Zapas bezpieczeństwa (szt)
1000
Optymalna wielkość zamówienia (EOQ)
Optymalna ilość dostaw
Całkowite koszty zapasów (TCI)
5641,12
48
4466,73
Z przedstawionej analizy zapasów wynika, iż optymalna wielkość zamówienia, gwarantująca
minimalizację kosztów zapasów tego przedsiębiorstwa wynosi 5641,12 sztuk. W odniesieniu do
rocznego zapotrzebowania na zapasy, które wynosi 265185,29 sztuk, optymalna ilość dostaw dla tego
przedsiębiorstwa wyniesie 48 zamówień w ciągu roku. Według modelu TCI całkowite koszty zapasów
kształtować się będą na poziomie 4466,73 sztuk.
5. Zarządzanie należnościami – analiza przyrostowa
Zarządzanie należnościami jest procesem, którego celem jest zapobieganie powstawaniu
przeterminowanych należności i ich odzyskiwanie. Przedsiębiorstwo, które potrafi we właściwy
sposób zarządzać wierzytelnościami zapewnia sobie zwiększoną płynność finansową i może być
bardziej konkurencyjne na rynku.
2
http://michalskig.ue.wroc.pl/%5B27INVENTORY%5D.pdf
5
Prognoza przychodów ze sprzedaży CR= 47835,89 zł. Koszty zmienne stanowią 75 %
przychodów ze sprzedaży. Koszt finansowania należności wynosi 25%, koszt alternatywny (równy
kosztowi kapitału finansującego przedsiębiorstwo) to 10%, natomiast efektywna stopa podatkowa
wynosi 25%. Obecnie klienci przedsiębiorstwa regulują płatności 42 dnia. Straty wynikające ze złych
długów wynoszą 5% przychodów ze sprzedaży.
Zespół zarządzający przedsiębiorstwem prowadzącym sprzedaż w takich warunkach rozważa
dokonanie zmian w polityce kredytu kupieckiego dla odbiorców. Po odpowiednich rozmowach z
licznymi obecnymi i potencjalnymi klientami oraz przeanalizowaniu zebranych wiadomości wyłoniły
się następujące możliwości zmian:
A. Wydłużenie okresu kredytowania do 55 dni. W wyniku tego przychody ze sprzedaży powinny
wzrosnąć do 86000 zł, a straty wynikające ze złych długów wzrosłyby do 4% przyrostu
przychodów ze sprzedaży.
B. Skrócenie okresu kredytowania do 20 dni. Skutkiem takiego posunięcia byłby spadek
przychodów ze sprzedaży do poziomu 60000 zł. rocznie a straty z tytułu długów utrzymałyby
się na takim samym poziomie.
W wyniku pierwszej zmiany(oczekiwany wzrost przychodu ze sprzedaży) przeciętny stan
należności wzrośnie o 6100,38 zł. Następnie szacowaliśmy zmianę zysku przed odsetkami
i opodatkowaniem w wyniku czego widać, że wydłużenie okresu kredytowania przyniesie korzyści ze
zmiany polityki kredytowej i wynoszą one 6489,37 zł. Kolejnym krokiem było oszacowanie wpływu
zmiany na wartość przedsiębiorstwa, która w tym przypadku wyniosła 352668,79 zł. W rezultacie
pokazuje nam, że wybranie tej możliwości spowodowałoby wzrost wartości przedsiębiorstwa.
Natomiast w wyniku drugiej zmiany (obniżenie przychodów ze sprzedaży) przeciętny stan należności
spadnie o 2602,31zł. Przyrost zysku przed odsetkami i opodatkowaniem wyniesie 4299,81 zł.
Natomiast zmiana wartości przedsiębiorstwa wynosi – 29646,265 zł, co dostarcza informacji,
że podjęcie takiego rozwiązania spowodowałoby spadek wartości przedsiębiorstwa.
Jak widać nie tylko zmiana zysku przed odsetkami i opodatkowaniem informuje o tym,
że skrócenie czasu kredytowania do 20 dni jest niekorzystne. Przyjęcie takiego rozwiązania
spowodowałoby spadek wartości przedsiębiorstwa o 29646,265 zł.
6. Zakończenie
Na podstawie powyższych analiz, można stwierdzić, iż krótkoterminowe planowanie finansowe
w przedsiębiorstwie jest bardzo ważnym elementem jego zarządzania, ponieważ zapewnia prawidłowe
funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Zarządzanie należnościami ma wpływ na wpływa na wartość przedsiębiorstwa oraz kształtuje
wynik finansowy. Optymalnym rozwiązaniem dotyczącym zarządzaniem zapasami dla analizowanego
przedsiębiorstwa jest model Baumola i Beranka.
7. Spis tabel
Tabela 1. Budżet środków pieniężnych dla analizowanego przedsiębiorstwa
Tabela 2. Analiza zarządzania środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie
Tabela 3. Analiza zapasów przedsiębiorstwa
8. Spis rysunków
Rysunek 1. Zasoby środków pieniężnych w modelu Baumola
Rysunek 2. Zasoby środków pieniężnych w modelu Beranka
6
9. Bibliografia
1. Zarządzanie należnościami w małych i średnich przedsiębiorstwach z punktu widzenia wartości płynności
finansowej”, G. Michalski
2. Płynność finansowa małych i średnich przedsiębiorstw”, G. Michalski, Warszawa 2005
3. „Strategie finansowe przedsiębiorstw” , G. Michalski, Gdańsk 2009
4.” Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem : jak zachować płynność finansową?”, W. Pluta, G. Michalski,
C.H.Beck, Warszawa 2005.
5. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis
in the Firm. A Value-BasedLiquidity Framework),oddk, Gdańsk 2008
6. MichalskiGrzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management
approach in accounts recivable, Agricultural Economics-ZemedelskaEkonomika, 54,1,12-19
7. MichalskiGrzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidaty Framework.Available at SSRN: http//ssrn.com/abstract=1839367,177-262.
8. MichalskiGrzegorz(2008), Decreasing operating risk in accounts receivable management: influence of the
factoring on the Enterprise Value, [in] Culik,M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137
9. Rutkowska A., Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa 2007
10. Szyszko L., Szczepański J., Finanse przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2003
11. Czekaj J., Dreszer Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2002
12. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial
Analysis in the Firm. A Value-BasedLiquidity Framework),oddk, Gdańsk 2008
13. Polak Peter, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post- Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal
of Scientific Research, 86,3, 319-339
14. MichalskiGrzegorzMarek, Crisis Casued Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Instructions
(December 14,2012). Equilibrium.Quarterly journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue
2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488
15. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century -Quest for Configurations in Mosaic,
Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429.
16. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the
factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137.
17. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management
approach in
accounts receivable, Agricultural Economics–Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12–19
18. „Analiza i planowanie finansowe”, E. Duda-Piechaczek, Gliwice : Helion, 2007
19. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial
Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008.
20. MPB -Dane dla lat 2009-2010, http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.92633
21. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie
należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96.
7
22.
ICID:
1031935,
Available
http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352
at
SSRN:
http://ssrn.com/abstract=2193352
or
23. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions
24. Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování,
riziko, flexibilita, Ekopress, Prague.
25. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model
and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVERCZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE
62, 2, 141-161.
8