Ryzyko w ochronie środowiska_OŚ MiZŚ KŚ-s7

KARTA MODUŁU
Nazwa modułu
Ryzyko w ochronie środowiska
Risk in environment protection
Kierunek: OŚ
Specjalność: MiZŚ, KŚ
Rok studiów: IV
Kod modułu:
Rodzaj modułu: wybieralny
Punktacja ECTS: 2
Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska (Ś-3)
Jednostka realizująca moduł
Kierownik modułu
dr Ryszarda Iwanejko
Skład zespołu dydaktycznego
dr Ryszarda Iwanejko
Struktura modułu:
• Wykłady:
• Laboratorium
• Seminaria
• Projektowanie
• Praca własna studenta
Semestr: 7
15 godz/sem
0 godz/sem
0 godz/sem
15 godz/sem
20 godz/sem
Słowa kluczowe:
ryzyko, zagrożenie, niebezpieczeństwo, zarządzanie ryzykiem, ochrona środowiska
Cele i efekty kształcenia:
Zdobycie szczegółowej wiedzy nt. zagrożeń występujących w środowisku. Zdobycie podstawowej wiedzy o
ryzyku. Nabycie praktycznej umiejętności identyfikacji zagrożeń, dokonywania wyboru metod, oceny ryzyka i
wyboru sposobów zmniejszenia ryzyka przydatnych w ochronie środowiska. Nabycie umiejętności zarządzania
ryzykiem.
Program zajęć
Program wykładów:
1. Geneza nauki o ryzyku. Pojęcie ryzyka i bezpieczeństwa. Najpoważniejsze zagrożenia człowieka i
środowiska. Zintegrowane procesy realizacji potrzeb człowieka (koncepcja projektowa, pozyskiwanie
zasobów, wytwarzanie, dystrybucja, użytkowanie, likwidacja). Ich założenia, optymalizacja, oceny i
konsekwencje. Scenariusze przyszłości (2h)
2. Analiza i ocena cykli życia produktów i obiektów (LCA). Poziomy ingerencji człowieka w
środowisko, kategorie ekosystemów. Zasada zrównoważonego rozwoju (2h).
3. Klasyfikacja zdarzeń losowych, zagrożenia, mechanizmy powstawania szkód. Scenariusz, efekt
domino. Zagrożenia zwyczajne i nadzwyczajne. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska (NZŚ),
poważne awarie (PA), Dyrektywa Seveso II. Określenie ryzyka, warunki istnienia ryzyka, rodzaje
ryzyka (różne kryteria - m.in. ryzyko ekologiczne, społeczne, technologiczne, zdrowotne, globalne,
lokalne). Miary ryzyka – określenia i przykłady. Zasady wyboru miary ryzyka (miary ilościowe i
jakościowe, skupione i rozproszone, jedno- i wieloczynnikowe) (2 h).
4. Zarządzanie ryzykiem i bezpieczeństwem. Składowe procesu zarządzania ryzykiem (identyfikacja
ryzyka, szacowanie ryzyka, wyznaczanie dopuszczalności ryzyka, sterowanie ryzykiem). Zakresy
ryzyka (ryzyko akceptowalne, tolerowane, niedopuszczalne); zasada ALARP (2 h).
5. Sposoby redukcji ryzyka, krzywa Farmera. Koszty bezpieczeństwa. Podstawy prawne ponoszenia
kosztów, zasada PPP. Ryzyko w funkcjonowania operatora systemów inżynierskich. Ocena
zabezpieczeń w systemie. System „multibariera”. (2 h)
6. Metody szacowania ryzyka i oceny bezpieczeństwa w układzie „człowiek – technika – środowisko” –
klasyfikacja ogólna, zasady doboru metod. Lingwistyczne zmienne rozmyte w procesie oceny ryzyka
Ryzyka cząstkowe, zagregowana ocena ryzyka. (2 h).
7. Podejmowanie decyzji jako element procesu sterowania ryzykiem. Postawy wobec ryzyka. Typy
sytuacji decyzyjnych. Gra z naturą, użyteczność działania. Kryteria i metody podejmowania decyzji w
różnych sytuacjach. Normatywne okresy technicznej eksploatacji urządzeń inżynierii środowiska.
Kontrola bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych (3 h).
Program zajęć ćwiczeniowych i projektowych:
Projekty (2 projekty):
1. Zdarzenia szkodliwe (m.in. NZŚ, PA) dotyczące środowiska na podstawie bazy danych GIOŚ (5h).
2. Ocena zagrożeń. Zastosowania metod drzewa zdarzeń (ETA), drzewa uszkodzeń (FTA) metod
macierzowych i wskaźnikowych do oceny ryzyka. Sposoby redukcji ryzyka. (10 h).
Program pracy własnej:
•
Utrwalenie wiadomości uzyskanych na wykładzie i ćwiczeniach,
•
Przygotowanie i realizacja prac projektowych.
Moduły, których zaliczenie warunkuje podjęcie przedmiotowego kursu:
Matematyka I, Matematyka II. Podstawy statystyki matematycznej.
Forma i tryb zaliczenia modułu:
•
Oddanie i zaliczenie ćwiczeń projektowych (na ocenę).
•
Pisemne zaliczenie.
•
Ocena końcowa = średnia ważona oceny z zaliczenia pisemnego (z wagą 0,7) i ocen z dwóch projektów (z
wagą 0,15 każdy)
Podręczniki, skrypty, pomoce dydaktyczne:
1. Łozowicka Stupnicka T., Ocena ryzyka i zagrożeń w złożonych systemach człowiek – obiekt techniczny –
środowisko. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Monografia 270, Seria Inżynieria sanitarna i wodna,
Kraków 2000
2. Polska Norma PN-EN 1050: 1999: Maszyny. Bezpieczeństwo. Zasady oceny ryzyka
3. Materiały przygotowane przez prowadzącego