Inwazja turystyki - Green Pack Online

1
Turystyka
Inwazja turystyki
autorzy: Anna Schindler, Kliment Mindjov
MyÊl
przewodnia
Czas trwania
Pora roku
Miejsce
Materia∏y
Przedmioty
Cele
Metody
JeÊli turyÊci nie majà dostatecznej ÊwiadomoÊci ekologicznej oraz
odpowiedniego stosunku do przyrody, mogà zniszczyç Êrodowisko,
w którym chcà wypoczywaç.
Kilka godzin lekcyjnych poza szko∏à, 1 godzina lekcyjna w szkole
Pogodny dzieƒ w czasie roku szkolnego, niezale˝nie
od pory roku
Góry, las, park, klasa
Worki foliowe, kartki papieru, aparat fotograficzny, wycinki z gazet
i reklam biur turystycznych
Geografia, godzina wychowawcza, biologia
• UÊwiadomienie uczniom, ˝e turystyka mo˝e szkodziç
Êrodowisku.
• Nabycie i utrwalenie nawyku chronienia Êrodowiska
i sprzàtania po sobie.
Wycieczka, obserwacja, dyskusja
Wprowadzenie
Jednà z najpopularniejszych form sp´dzania wolnego czasu jest turystyka – podró˝owanie
i sp´dzanie weekendów oraz wakacji w miejscach uznanych przez wi´kszoÊç ludzi za
szczególnie ciekawe i atrakcyjne ze wzgl´dów klimatycznych, krajobrazowych lub kulturalnych.
Ruch turystyczny w naszym kraju koncentruje si´ przede wszystkim w kilkudziesi´ciu
miejscowoÊciach górskich i nadmorskich oraz w kilku miastach o du˝ym znaczeniu
historycznym. Powstajà tam sieci hoteli, domów wypoczynkowych, restauracji, jad∏odajni,
Inwazja turystyki
137
1
Turystyka
sklepów z pamiàtkami, ca∏a infrastruktura turystyczna. Na terenach nadmorskich i w górach
prowadzi to do dewastacji Êrodowiska przyrodniczego w stopniu niejednokrotnie
porównywalnym z jego degradacjà obserwowanà na obszarach miejskich. Turystyka masowa
wymaga bowiem zwi´kszonej iloÊci energii elektrycznej, wody, produkcji dodatkowych towarów
i us∏ug, lotnisk, dróg dojazdowych, parkingów, g´stszej sieci tras turystycznych, czego
oczywistym skutkiem jest zwi´kszona emisja zanieczyszczeƒ, ha∏asu, degradacja krajobrazu
(zob. Przypadki). Z powodu tych cech turystyk´ masowà okreÊla si´ jako turystyk´ agresywnà,
a potocznie u˝ywane okreÊlenia typu „najazd” czy „inwazja hord” turystów odzwierciedlajà
atmosfer´ panujàcà w sezonie urlopowym w uznanych za atrakcyjne miejscowoÊciach
wypoczynkowych.
W takiej sytuacji wydaje si´, ˝e nale˝y podjàç dzia∏ania zmierzajàce do rozproszenia ruchu
turystycznego lub do kierowania masowej turystyki na tereny po∏o˝one w bezpiecznym
oddaleniu od rejonów szczególnie cennych pod wzgl´dem przyrodniczym.
Wykorzystaj dodatkowe informacje z CD-ROM-u, dzia∏ Turystyka.
Przebieg zaj´ç
Zorganizujcie wypraw´ na wieÊ w okolicy waszej miejscowoÊci. WyjaÊnij, ˝e ludzie potrzebujà
wypoczynku na ∏onie natury, sp´dzajà wiele czasu i wydajà du˝o pieni´dzy na podró˝e oraz na
odpoczynek. Co wi´cej, turystyka stanowi bardzo wa˝nà ga∏àê przemys∏u i dostarcza Êrodków
utrzymania wielu mieszkaƒcom regionów turystycznych. Poka˝ jednak, ˝e t∏umy ludzi i brak
Êwiadomego zachowania w stosunku do przyrody szkodzi Êrodowisku.
138
1
åwiczenie 1.
• Zerwij êdêb∏o trawy i wyrzuç je, zgnieç i wyrzuç kawa∏ek papieru.
Zapytaj uczniów o opini´ – czy te dzia∏ania majà wp∏yw na Êrodowisko.
• PoproÊ uczniów, by rozeszli si´ we wszystkich kierunkach na odleg∏oÊç oko∏o
100 metrów i poszukali ró˝nych przyk∏adów zanieczyszczania Êrodowiska.
• PoproÊ uczniów, by opisali wyniki swojej pracy.
• Zapytaj, kto jest winny powstania tych zanieczyszczeƒ.
• PoproÊ uczniów o zaproponowanie ró˝nych sposobów zapobiegania szkodom,
jakie powodujà turyÊci.
2
åwiczenie 2.
• PoproÊ uczniów, by otworzyli plecaki i powiedzieli innym, co w nich majà.
Zapytaj ich, jakich rzeczy nie b´dà potrzebowali po zakoƒczeniu podró˝y i co
z nimi zamierzajà zrobiç.
• PoproÊ uczniów, by zaobserwowali, jakie Êmieci mo˝na najcz´Êciej zauwa˝yç na
wycieczce. Kto je wyrzuci∏?
• Zaproponuj uczniom zebranie wszystkich Êmieci, które zauwa˝à po drodze.
• Zaproponuj uczniom, by przed powrotem nape∏nili swoje worki Êmieciami
pozostawionymi przez turystów, którzy byli w tym miejscu przed nimi.
• Zapytaj uczniów, co zrobià z zebranymi Êmieciami, gdzie je wyrzucà. Czy mogliby
je wyrzuciç do pojemników przed w∏asnym domem? WyjaÊnij im, ˝e m∏odzi ludzie
z innych europejskich krajów cz´sto tak robià.
3
åwiczenie 3.
• W czasie wyprawy w teren poleç uczniom, by obserwowali jego stan, stopieƒ
zanieczyszczenia. Niech zrobià zdj´cia, narysujà najbardziej uderzajàce przyk∏ady.
• Zaproponuj podj´cie dyskusji na temat dokonanych obserwacji i zorganizowanie
wystawy, która zostanie zaprezentowana innym.
• Przedyskutuj z uczniami pomys∏ wykonania tablic informacyjnych w punktach wyjÊcia
na trasy turystyczne i umieszczenia na nich na przyk∏ad informacji o interesujàcych
przyrodniczo miejscach, przystankach, sklepach czy restauracjach oraz innych
informacji przydatnych turystom.
4
Zaprezentuj uczniom kilka najwa˝niejszych zagro˝eƒ obszarów chronionych,
korzystajàc z informacji zamieszczonych poni˝ej. Podejmijcie dyskusj´ na temat
mo˝liwych rozwiàzaƒ.
Inwazja turystyki
5
1
Turystyka
åwiczenie 4. Turystyka masowa, turystyka zagraniczna, agroturystyka.
• Na tydzieƒ przed planowanymi zaj´ciami poproÊ uczniów, aby wyszukali
w gazetach oferty turystyczne reklamujàce wyjazdy do znanych miejsc
wypoczynkowych w kraju i za granicà.
• Na lekcji przeanalizujcie zebrane oferty. Zwróçcie uwag´ na to, co jest uznawane
w nich za atrakcyjne dla turystów. W jakim stopniu te atrakcje zwiàzane sà z regionem,
a w jakim stanowià masowy standard, wyznaczany liczbà gwiazdek, parasoli, basenem?
Zwróçcie uwag´ na to, jak ma∏o zró˝nicowane sà te propozycje.
• Dokonajcie porównania turystyki masowej z agroturystykà. Mo˝ecie pos∏u˝yç si´
schematem Porównanie turystyki masowej z agroturystykà ze str. 141.
• Przeprowadê burz´ mózgów na nast´pujàce tematy:
– Jaki wp∏yw na Êrodowisko naturalne ma turystyka masowa, a jaki agroturystyka?
– Co nale˝a∏oby zmieniç, aby turystyk´ masowà „ucywilizowaç” tak,
by w mniejszym stopniu obcià˝a∏a Êrodowisko?
Kontynuacja
Podejmijcie dyskusj´ na temat przygotowania gazetki lub broszury z tekstami, fotografiami
i rysunkami, które powsta∏y w wyniku zaj´ç.
Inwazja turystyki
139
1
Turystyka
Przypadki: CZY WIECIE, ˚E...
Zagro˝enia obszarów chronionych
• Przyroda na obszarach chronionych jest ju˝ obecnie bardzo zagro˝ona wzrastajàcà
liczbà odwiedzajàcych, wymogami zwiàzanymi z wypoczynkiem na wolnym powietrzu
i rozwojem zaplecza turystycznego. Typowymi tego przyk∏adami
sà wielkie hotele na Pojezierzu Mazurskim i w Tatrach.
• Szczególnie du˝a liczba odwiedzajàcych przypada na szczyt sezonu
(np. do Ojcowa 60% wszystkich odwiedzajàcych przyje˝d˝a w ciàgu 3 miesi´cy
letnich).
• Wi´kszoÊç odwiedzajàcych tereny chronione to osoby przyje˝d˝ajàce samochodem
na jeden dzieƒ. Prowadzi to do problemów z parkowaniem, powstawaniem
kilometrowych korków i powoduje zaÊmiecanie danego terenu.
• Dzika przyroda przyciàga odwiedzajàcych. Powoduje to zak∏ócenia w ˝yciu dzikich
zwierzàt (brak spokojnych ostoi do wychowania m∏odych) i prowadzi do zmniejszenia
si´ ich liczby.
• Erozja tras turystycznych i niszczenie roÊlinnoÊci powodowane spacerami czy jazdà
rowerami górskimi stanowià kolejny powa˝ny problem.
Przemys∏ turystyczny – liczby i fakty
• Co roku turystyk´ zagranicznà uprawia ponad 500 milionów ludzi, czyli oko∏o
8% ludnoÊci Ziemi.
• Prawie 7% ludnoÊci zatrudnione jest w turystyce.
• Turystyka wytwarza oko∏o 6% Êwiatowego produktu brutto.
Benidormizacja
Tym terminem okreÊla si´ „patologicznà komercjalizacj´ spokojnych, ustronnych
miejscowoÊci odznaczajàcych si´ wybitnymi walorami krajobrazowymi i klimatycznymi.
Nazwa pochodzi od hiszpaƒskiej wioski rybackiej Benidorm w prowincji Alicante nad
zatokà Costa Blanca Morza Âródziemnego, którà wymagania masowej turystyki
przeobrazi∏y w urbanistyczno-wczasowiskowe monstrum z wysokoÊciowymi hotelami,
centrum handlowym, barami, dyskotekami, stoiskami z fast food oraz do absurdu
zat∏oczonà pla˝à”.
Cytat za: W∏adys∏aw Kopaliƒski, S∏ownik wydarzeƒ i poj´ç XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999.
140
Inwazja turystyki
Porównanie turystyki
masowej z agroturystykà
TURYSTYKA MASOWA
Turystyka
Karta pracy
AGROTURYSTYKA
Dojazd do miejsca wypoczynku
Od kilkuset do kilku tysi´cy kilometrów
Przewa˝nie kilkadziesiàt kilometrów
Transport samolotem, samochodem, autobusem,
pociàgiem
Podró˝ samochodem, autobusem, pociàgiem
Baza noclegowa
Hotele cz´sto klimatyzowane, zakwaterowanie
poza obszarem ˝ycia miejscowej ludnoÊci
Zakwaterowanie w gospodarstwie rolnym
Wy˝ywienie
˚ywnoÊç dowo˝ona do miejsca
wypoczynku cz´sto z odleg∏ych regionów
Cz´Êç ˝ywnoÊci produkowana na
miejscu, bywa ˝e wed∏ug zasad rolnictwa
ekologicznego, potrawy regionalne
Przestrzeƒ, w której turyÊci si´ poruszajà
Przestrzeƒ standaryzowana wed∏ug norm
obowiàzujàcych w zabudowie miejskiej
Najcenniejsze przyrodniczo obszary niszczone
przez infrastruktur´ umo˝liwiajàcà przebywanie
du˝ej iloÊci ludzi i uprawiania przez nich
sportów powa˝nie naruszajàcych ekosystem
(narciarstwo zjazdowe, wodne sporty motorowe)
Ârodowisko wiejskie o lokalnym, cz´sto
unikatowym charakterze przyrodniczym
i kulturowym
Formy sp´dzania wolnego czasu
Wypoczynek bierny (np. opalanie si´ na pla˝y)
albo doÊç ucià˝liwe dla Êrodowiska, zw∏aszcza
w masowym wydaniu, sporty (narciarstwo,
sporty wodne); cz´sto wzmo˝ona konsumpcja
(lokale, dyskoteki)
Rekreacja czynna, jazda rowerowa, konna,
grzybobranie, zaj´cia gospodarcze
Organizator
W∏aÊcicielami hoteli i infrastruktury turystycznej
sà w przewa˝ajàcej mierze du˝e korporacje.
Miejscowa ludnoÊç ma ograniczony udzia∏
w zyskach. Z turystyki masowej utrzymujà si´
równie˝ agencje turystyczne. KorzyÊcià dla
lokalnych mieszkaƒców sà miejsca pracy,
jednak cz´Êciowo tylko sezonowe.
Inwestor i w∏aÊciciel obiektu turystycznego, jakim
jest gospodarstwo agroturystyczne, to gospodarz.
Nie nast´puje odp∏yw zysków poza Êrodowisko
lokalne.
Kontakty z ludnoÊcià miejscowà
TuryÊci traktowani sà jak klienci
TuryÊci traktowani sà jak goÊcie
Walory poznawcze
Bli˝sze poznanie przyrody i zwyczajów
ludnoÊci miejscowej
DO LEKCJI Inwazja turystyki
141