Folder do pobrania - Gmina Siekierczyn

Transkrypt

Co w gminie
Siekierczyn
zobaczyć warto
SIEKIERCZYN 2011
Co w gminie Siekierczyn warto zobaczyć
Opracował zespół uczniów Gminnego Gimnazjum im. Juliusza
Słowackiego w Zarębie w składzie: Bartłomiej Bryłka, Łukasz
Dańczyszyn, Beniamin Fornal, Agata Iwanek, Maria Kapłon,
Martyna Piotruk, Klaudia Sałęga, Maciej Szkrabko i Hanna
Welc pod kierownictwem Andrzeja Kuźniara i Janusza Misiewicza w ramach projektu „Einstein – każdy ma w sobie
ukryty potencjał”.
2
2
www.siekierczyn.pl
Nasza mała ojczyzna
Gmina Siekierczyn położona we wschodniej części historycznych Górnych Łużyc administracyjnie należy do powiatu lubańskiego i jest jedną z
mniejszych w województwie dolnośląskim. Obejmuje obszar 49,5 km2 i liczy
4 600 mieszkańców, co stanowi 11,6 % powierzchni powiatu i 8,1 % ludności.
Na 1 km2 przypadają
92 osoby. Centralnie położoną miejscowością i
ośrodkiem administracyjGmina
nym jest Siekierczyn. Na
jej obszarze znajdują się
Siekierczyn
ponadto wsie: Zaręba,
Rudzica, Wyręba i Nowa
Karczma oraz kolonie
Ponikowo i Pisaczów.
Pod
względem
geograficznym
należy
do Pogórza Izerskiego, krainy przejściowej
od Sudetów do Niziny
Śląsko-Łużyckiej. Prawie
w całości położona jest
na Wysoczyźnie Siekierczyńskiej. Jedynie jej
południowo-wschodnia
część leży na Wzgórzach
Zalipiańskich
i
przylega do Lubańskiego Wysokiego Lasu.
Gminę z północnego - zachodu na południowy - wschód przecina Siekierka, piętnastokilometrowy potok
biorący swój początek na
podmokłych terenach
podnóża Pastwy (334 m
n.p.m.), najwyższego
wzniesienia Wzgórz Sławnikowickich, który przepływa przez Siekierczyn i Zarębę i uchodzi do Kwisy
w Lubaniu. Do mniejszych cieków wodnych na jej terenie należą: Trójnica w
Nowej Karczmie i Wyrębie, Lipniak w Rudzicy, Gozdnica (zwana też Lubawką)
w Wesołówce, Żarecki Potok w Wyrębie i Pstrążna w Ponikowie.
Krajobraz gminy wskutek działalności lodowca jest urozmaicony. Obfituje w śródpolne kępy drzew i krzewów, resztki bagien i torfowisk oraz oczka
wodne pochodzenia naturalnego, bądź powstałe wskutek szkód górniczych,
jak na przykład użytek ekologiczny jeziorko „Formoza”. Rzadko spotykanym
elementem pejzażu są stawy położone w obrębie zabudowań Siekierczyna
usytuowane wzdłuż biegu Siekierki, swymi początkami sięgające XVI w., kiedy
to należały do miasta Lubania. Stąd zapewne wywodzi się pierwsza powojenna nazwa wsi „Jeziorna”.
Siekierczyńska gmina ma obecnie charakter typowo rolniczy. Rolnictwo stanowi też najważniejszą dziedzinę działalności gospodarczej ludności. Grunty orne zajmują 63,8 % jej powierzchni, łąki – 17,1
%, lasy – 16,0 %, pastwiska – 8,3 %, zbiorniki wodne – 0,8 % i sady –
0,6 %.
Gmina nie jest zbyt zasobna w bogactwa naturalne. Kryje w swym wnętrzu: gliny, żwiry, bazalt i węgiel brunatny. Te dwie ostatnie kopaliny były w
przeszłości obok włókiennictwa głównym źródłem rozwoju gminnych miejscowości.
www.siekierczyn.pl
3
3
4
www.siekierczyn.pl
I – Lasek koło Ponikowa
25-hektarowy teren niedaleko kolonii Ponikowo przy linii kolejowej Lubań –
Zgorzelec ograniczony od północy, wschodu i południa łąkami, a od zachodu drogą.
W grabowo-dębowym lasku z dwoma oczkami wodnymi powstałymi w wyniku
szkód górniczych rośnie objęty całkowitą ochroną wawrzynek wilczełyko i bluszcz
pospolity, a obok na łące dziewięćsił bezłodygowy. Prócz nich spotyka się tu objęte częściową ochroną: konwalię majową, kopytnika pospolitego, kruszynę pospolitą
oraz porzeczkę czarną.
II – Pstrążna koło Ponikowa
Potok, który wypływa z dwu źródeł spod Bukowej Góry, płynie wzdłuż kolonii
Ponikowo i po 4 km uchodzi do Siekierki w pobliżu zespołu pałacowo-parkowego w
Zarębie.
W kryształowo czystej wodzie żyje chroniona strzebla potokowa i cenny z gospodarczo-wędkarskiego punktu widzenia pstrąg potokowy.
III – Stawy siekierczyńskie
Ciąg stawów hodowlanych, których początki sięgają XVI w. w środkowej i górnej części wsi Siekierczyn; rzadko gdzie indziej spotykany element krajobrazu.
Ma tu swoje gniazda lub przebywa przelotnie 14 gatunków ptaków wodnobłotnych. Dwa z nich kania rdzawa i brodziec leśny zagrożone w skali kraju i objęte
ścisłą ochroną wpisane są do „Polskiej czerwonej księgi zwierząt”. Z zagrożonych na
terenie śląska spotyka się: kanię czarną, pliszkę górską, gąsiorka, paszkota, perkoza
rdzawoszyjnego, płaskonosa i tracza nurogęsia; z pozostałych gatunków błotniaka
stawowego i łabędzia niemego. Występują tu również płazy (m.in. traszka zwyczajna, kumak nizinny, ropucha szara, żaba wodna, jeziorkowa i trawna) oraz gady (zaskroniec zwyczajny), a także większość małych ssaków obserwowanych na terenie
gminy.
IV – Stawy zarębiańskie
Stawy usytuowane w środkowej części wsi Zaręba, w okolicy zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego.
Występują tu kumorek nizinny, ropucha szara, rzekotka drzewna, grzebiuszek
ziemny, żaby: trawna, moczarowa, wodna i jeziorkowa, jaszczurka żyworodna i zaskroniec zwyczajny. Ponadto trzy odmiany traszek: zwyczajna, grzebieniasta i górska.
V – Jezioro Formoza
Użytek ekologiczny. Duże oczko wodne powstałe jako szkoda pogórnicza przy
drodze Siekierczyn-Wesołówka, w pobliżu dawnego szybu kopalni węgla brunatnego.
Prawdziwie żabi raj. Jest to bowiem miejsce rozrodu i masowego występowania kilku gatunków płazów: kumaka nizinnego, ropuchy szarej, rzekotki drzewnej,
grzebiuszka ziemnego, czterech gatunków żab : trawnej, moczarowej, wodnej i jeziorkowej. Gady reprezentuje jaszczurka żyworodna i zaskroniec zwyczajny.
VI – Olszynka koło Mikułowej
Lasek na granicy z gminą Sulików, gdzie mimo nazwy dominuje lipa drobnolistna z domieszką dębu szypułkowego, grabu i wiązu. W podszycie rośnie czeremcha
zwyczajna i leszczyna. Z roślin chronionych konwalia majowa; prócz niej z ciekawszych gatunków: kokoryczka okółkowa i wielokwiatowa, mioduszka plamista, wiechlina gajowa i perłówka jednokwiatowa.
www.siekierczyn.pl
5
I - Lasek koło Ponikowa
6
www.siekierczyn.pl
II - Pstrążna koło Ponikowa
www.siekierczyn.pl
7
III - Stawy siekierczyńskie
8
www.siekierczyn.pl
IV - Stawy zarębiańskie
www.siekierczyn.pl
9
V - Jezioro Formoza
10
www.siekierczyn.pl
VI - Olszynka koło Mikułowej
www.siekierczyn.pl
11
12
www.siekierczyn.pl
Gminny drzewostan
Pojęcia „pomnik przyrody” po raz pierwszy użył niemiecki przyrodnik, podróżnik i geograf Aleksander Humboldt (1769-1859), który
tym mianem określił wspaniałe zabytkowe drzewa jakie oglądał podczas podróży po Ameryce
Południowej w latach 1789-1804. Dziś, w Polsce do pomników przyrody zalicza się między
innymi okazałe drzewa, szpalery, aleje, grupy
drzew, a także głazy narzutowe, jaskinie, wychodnie skał i wywietrzyska. W gminie Siekierczyn rośnie nieco ponad
sto drzew, szpalerów i alei zasługujących na
szczególne zainteresowanie. Najwięcej jest lip
drobnolistnych i dębów szypułkowych, sporo jesionów wyniosłych i klonów. Ochroną prawną w
formie pomników przyrody objęto 75 obiektów
przyrodniczych. Z rzadszych gatunków odnotować należy kasztanowca czerwonego (szpaler w
Wyrębie), dęba szypułkowego, odmianę stożkową (zespół pałacowo-parkowy w Zarębie przy
ul. Parkowej), trzy rodzaje cyprysika groszkowatego (cmentarz i posesja dawnej
„Milany” w Siekierczynie) oraz buka pospolitego, odmianę purpurową (Siekierczyn
nr 4), który jako jedyne drzewo w okolicy otrzymał maksymalne oceny w punktacji
za stan zachowania, wartość turystyczno-krajoznawczą, naukową oraz dostępność
turystyczną.
Rozmiarami i wiekiem imponują: 250-letnia lipa drobnolistna na terenie zespołu parkowo–pałacowego w Zarębie, 300-letnia lipa drobnolistna licząca ponad
pięć metrów w obwodzie, z okazałą koroną zwana „Babunią” również w Zarębie przy
ul. Młynarskiej 3 oraz dąb szypułkowy „Bartosz” o ponad 5-metrowym obwodzie pnia
rosnący w Siekierczynie na posesji nr 412. Dwa ostatnie to najgrubsze drzewa w
gminie.
Z alei najcenniejsza, przede wszystkim pod względem krajobrazowym, jest
aleja lipowa wzdłuż drogi Siekierczyn – Wesołówka. Z grup drzew wyróżnia się grupa
czerwonych dębów za groblą, niedaleko kąpieliska w Siekierczynie i zespół trzech lip
z krzyżem z 1904 r. pośrodku na posesji nr 116 w Rudzicy, bardzo malowniczy element pejzażu tej wsi.
Największe skupiska pomników przyrody (po około 20 drzew) znajdują się w centrum Siekierczyna, w okolicy kościoła, szkoły i kąpieliska oraz we wspomnianym dziewiętnastowiecznym zespole parkowo-pałacowym w Zarębie uważanym za najcenniejszy przyrodniczo i krajobrazowo
kompleks zieleni w gminie. Oryginalny zespół zieleni otacza dawny budynek zakonnic (po wojnie szkoły) w Rudzicy. Chyba za sprawą sióstr rosną tu między innymi surmia żółtokwiatowa, głóg dwuszyjkowy, wiąz górski odmiana Camperdowna
i białe kasztanowce. Nie zostały one co prawda wpisane na listę pomników przyrody
(za „chude” i za młode) jednak ze względu na urozmaicony charakter zadrzewienia
miejsce to warte jest zainteresowania.
www.siekierczyn.pl
13
1 - Szpaler kasztanowców w Wyrębie
14
www.siekierczyn.pl
2 - Aleja lipowa wzdłuż drogi Siekierczyn - Wesołówka
www.siekierczyn.pl
15
3 - Buk pospolity „litwos”, odmiana purpurowa
16
www.siekierczyn.pl
4 - Dąb szypułkowy „Bartosz”
www.siekierczyn.pl
17
5 - Kasztanowiec biały „Wodnik”
18
www.siekierczyn.pl
6 - Dąb szypułkowy, odmiana stożkowa
www.siekierczyn.pl
19
7 - Grupa dębów szypułkowych
20
www.siekierczyn.pl
8 - 250-letnia lipa drobnolistna
www.siekierczyn.pl
21
Grupa zieleni przed dawnym budynkiem zakonnic w Rudzicy
22
www.siekierczyn.pl
Cyprysik i tuja przed dawnym składem włókienniczym „Queisser - Massow”,
po wojnie „Milana” w Siekierczynie
www.siekierczyn.pl
23
24
www.siekierczyn.pl
1 – Neorenesansowy pałac w Zarębie Dolnej
Pałac wzniesiony około 1550 r. w stylu renesansowym przez szlachecki ród von Salzów,
zniszczony kolejnymi pożarami w 1849 r. Został odbudowany praktycznie od podstaw przez Hugona Seifferta w stylu neorenesansowym. W rogu frontowej elewacji zachowały się trzy herby
byłych właścicieli. Z połowy XIX w. pochodzą też resztki otaczającego go, ongiś pięknego parku.
2 – Zaspół pałacowo-parkowy w Zarębie Górnej
Początki tej szlacheckiej rezydencji sięgają przełomu XVI i XVII wieku. Po pożarach pałac
został gruntownie przebudowany w połowie XIX stulecia w stylu neogotyku angielskiego przez hr.
Witzkuma von Eckstadta. Z tych czasów pochodzi też otaczający go park, w którym wyróżniają
się: 150 – letnia aleja lipowo-dębowa, dwie 250-letnie lipy drobnolistne i grupa dębów szypułkowych, w tym jeden odmiany stożkowej. Neogotycką wozownię i bramę wjazdową wzniesiono w
latach 1795 – 1796.
3 – Kościół pw. św. Antoniego z Padwy w Siekierczynie
Pierwsza pisemna wzmianka o istnieniu w tym miejscu kościoła pochodzi z 1346 r. i zawarta jest w „Spisie parafii biskupstwa miśnieńskiego”. W obecnym kształcie wzniesiony został,
względnie gruntownie przebudowany w latach 1798-1803. Otaczający go mur nadaje mu charakter obronny.
4 – Pastorówka w Siekierczynie
Dom pastora ewangelickiej od 1520 r. parafii zbudowany w 1777 r. (data na zworniku portalu). Remontowany na poczatku XX wieku.
5 – Zajazd „Pod niemieckim cesarzem” w Siekierczynie
Dwukondygnacyjny szachulcowy budynek wzniesiony w drugiej połowieXIX w. z przeznaczeniem na zajazd dla podróżnych. Zawiera elementy baroku. Zwracają uwagę mansardowy dach
i dwa kamienne portale.
6 – Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Rudzicy
Wzmiankowany, podobnie jak świątynia w Siekierczynie, w 1346, obecny wzniesiony w
1567 roku. Przebudowany w latach 1752-1754 i w 1810 roku. Orientowany, założony na planie
wydłużonego czworoboku z nie wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym półkoliście. Bogaty
późnobarokowy wystrój wnętrza (XVIII w.) pochodzi z warsztatu śląskiego. W murze kościelnym
i ścianach świątyni osiem epitafiów z XVII – XIX w. oraz trzy wotywne (?) kaplice. Na wieży (sygnaturce) dzwon z 1579 roku. W okresie poreformacyjnym pełnił funkcję centrum katolickiego
życia religijnego w zachodniej części pow. lubańskiego. We wsi liczne przydrożne krzyże świadczą
o katolickim charakterze miejscowości.
Swoistymi obiektami architektonicznymi są głazy (obeliski) z inskrypcjami upamiętniającymi ważne lokalne wydarzenia historyczne oraz krzyże pokutne – kamienne pomniki średniowiecznego prawa.
Głaz (obelisk) fundacyjny Ponikowa
Można go nazwać kamienną metryką urodzenia tej małej, liczącej zaledwie osiem budynków kolonii Zaręby. Postawił go w 1779 r. nad potokiem Pstrążna ówczesny właściciel tego
terenu pan na Zarębie Górnej szambelan Wolf Krzysztof von Löben, w ten sposób upamiętniając
powstanie tej miejscowości założonej tu za jego zgodą przez czeskich uciekinierów religijnych
tzw. eksulantów.
Głaz Hindenburga
Jesienią 1928 r. na polach między Siekierczynem, Rudzicą i Pisarzowicami odbyły sie wielkie manewry Reichswehry. O ich randze świadczy fakt, że wizytował je najwyższy zwierzchnik
sił zbrojnych, ówczesny prezydent Niemiec Paul von Hindenburg. W miejscu skąd obserwował
ćwiczenia 30 tys. swoich żołnierzy mieszkańcy Geibsdorfu (dzisiejszego Siekierczyna) ustawili
pamiątkowy głaz z napisem Wysokość 226, manewry 1928, stanowisko Hindenbuga.
Krzyż pokutny
Kmaienny krzyż (XIV – XVI w.) w Rudzicy w pobliżu kościoła (posesja nr 127), który zgodnie ze średniowiecznym prawem wykuł morderca i postawił jako karę za popełnioną zbrodnię.
www.siekierczyn.pl
25
1 - Pałac w Zarębie Dolnej
26
www.siekierczyn.pl
2 - Pałac w Zarębie Górnej
www.siekierczyn.pl
27
28
www.siekierczyn.pl
Historia zespołu parkowo - pałacowego w zarębie
Przełom
XVI i XVII w.
1673 r.
1779 r.
1782 r.
Lata
30.XIX w.
Lata
50.-60.XIX w.
Von Eberhardtowie, właściciele dóbr górnozarębiańskich w latach
1582-1632, wznoszą pierwszy szlachecki dwór.
Wielki pożar wsi trawi pałac, który stopniowo podupada.
Niemiecki podróżnik i przyrodnik Nathaniel Gottfried Leske goszcząc u właściciela Zaręby Górnej szambelana Wolfa Krzysztofa Albrechta von Löbena podziwia wcześniej już założony jego dworski
park. W książce będącej pokłosiem peregrynacji po Śląsku zatytułowanej „Reise durch Schlesien” pisze: 29 lipca obejrzałem w
Zarębie Górnej tutejszy park ogrodowy, który dzięki przyzwoleniu
szambelana Von Löbena jest dla licznych mieszkańców Lubania
często uczęszczanym miejscem wypoczynku.
Szambelan Wolf Krzysztof Albrecht Von Löben stawia pamiątkowy
głaz poświęcony zmarłej żonie Karolinie z domu von Ponickau w
najstarszej części parku zwanej „Samotnia” (Solitude), gdzie pod
stuletnim wówczas dębem często się modliła.
Pierwsi właściciele Zaręby Górnej z hrabiowskiego rodu Vitzhum
von Eckstäd wytyczają w płd. - zach. części parku aleję lipową
rozwidlającą się na aleję kasztanową biegnącą wzdłuż zachodnich
zabudowań folwarku oraz dębowo – bukową przebiegającą po
grobli między stawami ku pałacowi. Obie łączyły się przy blankowanej bramie wjazdowej ozdobionej ceramicznymi medalionami
z głowami lwów.
Hrabina Vitzhum von Eckstät gruntownie przebudowuje pałac w
stylu neogotyku angielskiego, nadając mu charakter wiejskiej rezydencji szlacheckiej. Równocześnie powiększono dworski ogród
zakładając na należących do majątku podmokłych łęgach rozciągających się na płd. - zach. od pałacu dwunastohektarowy naturalistyczny, postromantyczny park, w który wkomponowano trzy
stawy o łącznej powierzchni dwu hektarów. Przed fasadą usytuowano gazon z fontanną. W tym kształcie założenie parkowo–pałacowe doczekało czasów powojennych.
Park prawdopodobnie zdobiły barokowe rzeźby dłuta Balthasara Permosera
(1651-1732) nadwornego rzeźbiarza elektora saskiego i króla Polski (1697-1706,
1709-1733) Augusta II Mocnego, z których zachował się tylko jeden cokół.
Po wojnie w pałacu mieścił się dom dziecka, izby lekcyjne szkoły podstawowej,
baza Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego nr 2 i w latach 1964-1975 lubański Powiatowy Zarząd Dróg Lokalnych. Obecnie są tu mieszkania komunalne.
W 2008 r. po pożarze budynek pałacu wyremontowano i równocześnie zrewitalizowano zdegradowany park korzystając z funduszy unijnych.
www.siekierczyn.pl
29
2 - Park w Zarębie Górnej
30
www.siekierczyn.pl
2 - Park w Zarębie Górnej
www.siekierczyn.pl
31
3 - Kościół w Siekierczynie
32
www.siekierczyn.pl
4 - Pastorówka w Siekierczynie
www.siekierczyn.pl
33
5 - Zajazd „Pod Niemieckim Cesarzem” w Siekierczynie
34
www.siekierczyn.pl
6 - Kościół w Rudzicy
www.siekierczyn.pl
35
Głaz fundacyjny w Ponikowie
36
www.siekierczyn.pl
Głaz Hindenburga
www.siekierczyn.pl
37
Krzyż pokutny w Rudzicy
38
www.siekierczyn.pl
Przydrożne krzyże w Rudzicy
www.siekierczyn.pl
39
40
www.siekierczyn.pl
www.siekierczyn.pl
41
Budownictwo łużyckie (konstrukcja szkieletowa)
42
www.siekierczyn.pl
Budownictwo łużyckie (konstrukcja szkieletowa)
www.siekierczyn.pl
43
44
www.siekierczyn.pl
Węgiel brunatny i bazalt
bogactwem gminy
Wysokokaloryczny węgiel brunatny zalegający na obszarze między Zarębą, Siekierczynem a Wesołówką zaczęto wydobywać prymitywną metodą odkrywkową w latach czterdziestych
XIX w. dla zaspokojenia potrzeb miejscowych indywidualnych gospodarstw domowych.
W 1854 r. właściciel Zaręby Górnej Juliusz Bierbaum zbudował w swych dobrach pierwszy
szyb głębinowy „Elżbieta”, który stał się pod nazwą „Elza” podstawą założonej przez jego następcę barona von Steineckera w 1872 r. kopalni „Cesarz Wilhelm”. Podjęła ona produkcję na skalę
przemysłową. Obok działał niewielki zakład wytwarzający brykiety na lokalny rynek. W latach
dziewięćdziesiątych kopalnia
wybudowała w pobliżu kolonii Ponikowo drugi szyb o nazwie „Rosenberg”.
Konkurencyjną firmą w tej branży była założona w 1864 r. na granicy Zaręby i Siekierczyna przez drezdeńskich przedsiębiorców kopalnia „Szczęście”.
W 1971 r. Hugo von Döbschütz, właściciel kopalni „Flora” i „Henryk” w Olszynie oraz
„Urania” w Uniegoszczy utworzył w Zarębie Spółkę Akcyjną „Szczęść Boże” dla wydobywania
węgla brunatnego, która zakupiła tereny węglonośne (na północ od linii kolejowej) i zaczęła je
eksploatować. Spółka szybko, bo w 1873 r. nabyła kopalnię „Szczęście”, którą w cztery lata później zamknęła, a wydobycie przeniosła do szybu „Satting” w miejsce, które trudno dziś ustalić.
W 1884 r. rozpoczął pracę, wcześniej zamknięty, teraz pogłębiony szyb „Böge”, który przez czterdzieści lat był najważniejszym szybem wydobywczym tej spółki. Obok niego wzniesiono budynek
administracji kopalnianej. Aby wykorzystać miał węglowy, który powstawał w czasie wydobycia
i transportu w 1892 r. wybudowano przy stacji kolejowej w Zarębie jedną z pierwszych w Niemczech brykietowni i połączono ją napowietrzną kolejką linową z szybem „Böge”. W dwa lata później, w 1894 r. rozpoczął pracę kolejny szyb głębinowy, w pobliżu kościoła w Zarębie, o nazwie
„Albert”.
Trwająca przez lata bezpardonowa rywalizacja między kopalnią „Cesarz Wilhelm” a Spółką Akcyjną „Szczęść Boże” o panowanie na rynkach we wschodnich Górnych Łużycach zakończyła się w 1899 r., kiedy to ta ostatnia kupiła kopalnię „Cesarza Wilhelma” i w XX wiek weszła
jako monopolista w zarębiańskosiekierczyńskim zagłębiu węgla brunatnego. Wszystkie szyby
połączono napowietrznymi kolejkami linowymi ze stacją w Zarębie. Rozbudowano istniejącą tu
brykietownię, a przy szybie „Böge” w 1902 r. wzniesiono drugą, mniejszą. W 1909 r. spłonął
najstarszy szyb „Elżbieta”, którego nie odbudowano, a jego pola węglonośne przejął pobliski
„Albert”.
Wzmożony popyt na węgiel i brykiety doprowadził do wybudowania w 1925 r. w zachodniej części niecki węglowej, na terenie Siekierczyna szybu „Roberta Gumperta”. W ten sposób
Spółka Akcyjna „Szczęść Boże” w latach dwudziestych XX w. dysponowała przez pewien czas
czterema szybami: „Böge”, „Roberta Gumperta” oraz o mniejszym znaczeniu „Alberta” i „Rosenberga” (zamknięto je pod koniec lat dwudziestych).
Po II wojnie światowej uruchomiono w 1945 r. jedynie najnowocześniejszy z nich „Roberta Gumperta” i brykietownię w Zarębie pod polską teraz nazwą Kopalnia „Lubań”, którą zamknięto w roku 1958. Z tą datą kończy się historia zarębiańsko-siekierczyńskiego zagłębia węglowego,
które przez wiek dawało pracę miejscowej ludności i było motorem dynamicznego rozwoju tych
miejscowości w XIX stuleciu.
Bazalt rozpoczęto wydobywać w drugiej połowie XVIII w. w kamieniołomie położonym w
pobliżu Wesołówki, przy drodze do Pisaczowa.*) W roku 1844 w Zarębie, na granicy z Lubaniem,
uruchomiono następny maleńki, zatrudniający początkowo dwóch pracowników kamieniołom,
który po II wojnie światowej rozbudowany i unowocześniony funkcjonował pod nazwą „Józef”.
Obecnie jest tu Kopalnia „Księginki I” wchodząca w skład firmy „Eurovia Bazalty” Spółka Akcyjna
w Lubaniu.
_____________________________
*) Pierwsza informacja o eksploatacji bazaltu na terenie dzisiejszej gminy Siekierczyn pochodzi z 1782 r.
i znajduje się w „Podróży przez Śląsk” niemieckiego przyrodnika i podróżnika Nathaniela Leske’go, który
pisze, że … przy granicy pisarzowskiej jest bazaltowa góra z kamieniołomem, który od każdego wymiarowego stosu co zostanie wyłamany daje właścicielowi 1 talar czystego zysku. Skalnik dostaje za każdy stos
3 talary, a sprzedają stos za 4 talary.
www.siekierczyn.pl
45
Szyby kopalni węgla brunatnego i kamieniołomy bazaltu
(fragment mapy z przełomu XIX i XX wieku)
46
www.siekierczyn.pl
Szyby kopalni węgla brunatnego i kamieniołomy bazaltu
(fragment mapy z przełomu XIX i XX wieku)
www.siekierczyn.pl
47
3 - Relikty szybu „Rosenberg”
48
www.siekierczyn.pl
4 - Pozostałości szybu „Boge”
www.siekierczyn.pl
49
5 - Relikty kopalni „szczęście”
50
www.siekierczyn.pl
6 - Pozostałości szybu „Robert-Gumpert”
www.siekierczyn.pl
51
6 - Pozostałości szybu „Robert-Gumpert”
52
www.siekierczyn.pl
1 - Wyrobisko pokopalniane bazaltu przy drodze Wesołówka - Pisaczów
www.siekierczyn.pl
53
2 - Kamieniołom bazaltu w Zarębie
54
www.siekierczyn.pl
www.siekierczyn.pl
55
Ponadto zobaczyć warto
Kościół parafialny w Zarębie pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii
Panny wzmiankowany w 1346 roku. W 1684 r. w miejscu starego
wybudowano zupełnie nowy, który powiększono w 1797 roku.
Posiada elementy w stylu neogotyckim
56
www.siekierczyn.pl
Wiejskie kąpielisko w Siekierczynie wybudowane pod koniec lat 30. XX wieku
www.siekierczyn.pl
57
Browar w Siekierczynie z drugiej połowy XIX wieku (obecnie dom kultury)
Dom młodzieżowy ewangelickiej gminy w Siekierczynie z początku XX wieku.
W okresie I wojny światowej (1914-1918) szpital dla wojskowych rekonwalescentów
(obecnie świetlica szkoły podstawowej)
58
www.siekierczyn.pl
Restauracja „Pod Księciem Regentem” w Siekierczynie z dugiej połowy XIX wieku.
W 1928 r. w czasie manewrów wojskowych gościł tu prezydent Niemiec Paul von
Hindenburg (obecnie dom weselny „Pod Kasztanem”
Stacja RTV w Nowej Karczmie, najwyższa w Polsce konstrukcji rurowej !135 m)
www.siekierczyn.pl
59
Gminna Szkoła Podstawowa im. Henryka sienkiewicza w Siekierczynie
Gminne Gimnazjum im. Julisza Słowackiego w Zarębie
60
www.siekierczyn.pl
Stacja pomp i uzdatniania wody w Siekierczynie
oraz oczyszczalnia ścieków w Rudzicy
www.siekierczyn.pl
61
Stadin sportowy LZS Zaręba w Siekierczynie
Kompleks sportowy - ORLIK 2012 w Zarębie
62
www.siekierczyn.pl
Skład i wykonanie: Urząd Gminy Siekierczyn
© UG siekierczyn - 2011
www.siekierczyn.pl
63

Folder do pobrania - Gmina Siekierczyn

Transkrypt

Podobne dokumenty

O gminie - Gmina Siekierczyn

Folder do pobrania - Gmina Siekierczyn

PERIODICO - Junior Media - Gimnazjum nr 2 z Oddziałami