Działania Ośrodka rozwoju Edukacji na rzecz doskonalenia

język Goethego
Działania Ośrodka Rozwoju Edukacji
na rzecz doskonalenia nauczycieli
języka niemieckiego
Justyna Maziarska-Lesisz
Ośrodek Rozwoju Edukacji w ramach realizacji krajowych priorytetów edukacyjnych
oraz zadań statutowych od początku swojej działalności wspierał nauczycieli języka
niemieckiego. Dzięki współpracy z partnerami zagranicznymi możliwy był nie
tylko transfer najnowszej wiedzy metodyczno-realioznawczej do polskiego systemu
oświaty, ale także wymiana doświadczeń i upowszechnianie dobrych praktyk.
W
ciągu ostatnich 20 lat dzięki współpracy
z Goethe-Institut zrealizowano szereg
projektów, których podstawowym celem
było podniesienie jakości pracy nauczycieli
języka niemieckiego. Na potrzeby tego artykułu chciałabym
przybliżyć kilka inicjatyw realizowanych do tej pory.
DELFORT
Ogólnopolski program doskonalenia nauczycieli języka
niemieckiego DELFORT powstał na początku lat 90. ubiegłego
stulecia. Był on odpowiedzią na ogromną potrzebę wzmocnienia
systemu doskonalenia nauczycieli języka niemieckiego. Główne
cele programu obejmują stworzenie i rozwój ogólnopolskiego
systemu doskonalenia zawodowego germanistów, efektywne
podniesienie jakości nauczania języka niemieckiego w szkołach
wszystkich typów oraz utworzenie sieci profesjonalnej współpracy
liderów i edukatorów języka niemieckiego. Ważnym elementem
doskonalenia są działania na rzecz wzmocnienia kompetencji
merytorycznych edukatorów, doradców metodycznych i nauczycieli – konsultantów języka niemieckiego. Aby zapewnić spójną
realizację założeń programu, został on podzielony na dwie części:
DELFORT Centralny i DELFORT Regionalny.
[ 38 ] DELFORT Centralny skierowany jest do edukatorów,
doradców metodycznych, konsultantów oraz tych nauczycieli
języka niemieckiego, którzy chcą rozwijać swoje kompetencje
merytoryczno-dydaktyczne w zakresie prowadzenia seminariów
doskonalących dla nauczycieli. Część regionalna obejmuje swoim
zasięgiem całą Polskę podzieloną na osiem regionów. W każdym
z nich działa koordynator regionalny programu DELFORT,
który planuje i organizuje formy doskonalenia zawodowego
w zależności od zdiagnozowanych potrzeb. Uczestnikami szkoleń
są nauczyciele języka niemieckiego pracujący we wszystkich
typach szkół. Przygotowywana dla nich oferta szkoleniowa
obejmuje różne obszary tematyczne, takie jak: wczesnoszkolne
nauczanie języka niemieckiego, nowoczesne technologie na
zajęciach językowych, nowe metody uczenia się i nauczania
języka niemieckiego, wykorzystanie elementów kulturowych na
lekcjach języka niemieckiego, nauczanie dwujęzyczne. W celu
zapewnienia najwyższej jakości wszystkie oferowane szkolenia
są przygotowywane zgodnie ze standardami opracowanymi
wspólnie przez ekspertów Goethe-Institut i ORE oraz na
bieżąco monitorowane i ewaluowane. Potwierdzeniem jakości
oferowanych szkoleń jest również nagroda European Language
Label przyznana programowi DELFORT w 2002 r. Warto
temat numeru
4/2013
język Goethego
również dodać, że przez ostatnie 12 lat trwania programu
przeszkolono w nim ponad 27 tys. nauczycieli, czyli statystycznie
każdy nauczyciel języka niemieckiego wziął w nim udział (dane na
podstawie sprawozdań rocznych CODN/ORE z lat 2001-2012).
dodatkowe działania, takie jak konferencje promujące innowacyjne rozwiązania w szkole (Autonomiczny uczeń w autonomicznej
szkole) czy konkursy dla uczniów i nauczycieli (Lernen durch
Lehren). Więcej informacji można znaleźć na stronie programu.
Zmieniająca się szkoła (Schule im Wandel)
Stypendia hospitacyjne w Bawarii
Projekt Zmieniająca się szkoła to projekt programu Comenius, realizowany w latach 2007-2010 przez Goethe-Institut
z siedzibą w Monachium. Ośrodek Rozwoju Edukacji jako
jeden z sześciu europejskich partnerów aktywnie włączył się
w jego wdrażanie. Głównym celem projektu było stworzenie,
przetestowanie oraz próbne uruchomienie kursu doskonalenia
zawodowego dla nauczycieli języka niemieckiego jako obcego
w szkołach ponadpodstawowych. Inne cele dotyczyły rozwijania
kooperacyjnych form uczenia się, w tym także kompetencji
medialnych, poprzez wykorzystanie rozmaitych narzędzi oraz
zadań. Ważne, zwłaszcza w związku z potrzebą zapewniania
jakości pracy szkoły, było rozpoczęcie dialogu na temat
kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli języka
niemieckiego oraz zainicjowanie dyskusji na temat koncepcji
szkoły i projektów szkolnych.
Materiał wyjściowy do przygotowania kursu powstał
na kanwie ponad 50 krótkich filmów zrealizowanych w 10
niemieckich szkołach. Filmy poświęcone są 3 nurtom tematycznym: szkoła, prowadzenie zajęć oraz koncepcje i projekty
pedagogiczne. Kurs doskonalenia zawodowego został zbudowany
z kilku modułów, które można realizować w formacie blended
learning. Moduły umożliwiają przeprowadzenie całościowego
kursu doskonalącego, skupiającego się na problemach, z którymi
nauczyciele stykają się w praktyce. Przedstawiane przykłady
stanowią idealną podstawę do krytycznej refleksji, dyskusji
oraz formułowania opinii odnośnie do zagadnień związanych
z pracą zawodową uczestników (Nauczanie języka niemieckiego
w Polsce –raport przeglądowy 1990-2010, materiał przygotowany
przez ORE na zlecenie MEN). Od jesieni 2010 r. Ośrodek
Rozwoju Edukacji w ramach wdrażania projektu Zmieniająca
się szkoła w Polsce oferuje kurs doskonalący dla nauczycieli
języka niemieckiego w formie blended learning. Wysoka ocena
materiałów szkoleniowych i zastosowanych metod pracy skłoniła
ORE do przygotowania polskiej wersji językowej kursu, który
będzie skierowany również do nauczycieli innych języków
obcych oraz jako materiał promujący kooperacyjne formy
uczenia się i przedstawiający nową rolę nauczyciela w erze wiedzy
i nowoczesnych mediów. Na sukces projektu składają się także
Od 2001 r. w ramach współpracy pomiędzy Bawarskim
Ministerstwem Nauki i Kultury a Ministerstwem Edukacji
Narodowej przyznawane są stypendia hospitacyjne dla polskich nauczycieli języka niemieckiego oraz dla nauczycieli
reprezentujących mniejszość niemiecką. W odróżnieniu od
form standardowych stypendia hospitacyjne Bawarskiego
Ministerstwa Nauki i Kultury dają nauczycielowi możliwość
samodzielnego zaprojektowania pobytu szkoleniowego. Przyszły
stypendysta przygotowuje w najdrobniejszych szczegółach
program swojego pobytu w Niemczech (termin i miejsce,
poprzez ustalenie zadań do wykonania) i przekazuje go do
Ośrodka Rozwoju Edukacji odpowiedzialnego za rekrutację
nauczycieli. Lista osób (10 rocznie) zakwalifikowanych do
otrzymania stypendium zostaje przekazana stronie niemieckiej,
która dokonuje wyboru bawarskiej szkoły adekwatnie do
oczekiwań polskiego nauczyciela. Informacja o szkole, w której
realizowane będzie stypendium hospitacyjne, jest przekazywana
nauczycielowi przynajmniej pół roku przed rozpoczęciem pobytu
w Niemczech. Wszelkie koszty związane z pobytem polskiego
nauczyciela w Bawarii pokrywa strona niemiecka, a stypendysta
lub szkoła, która go deleguje, pokrywa koszty podróży oraz ubezpieczenia. Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że stypendia
hospitacyjne są znakomitą formą doskonalenia zawodowego,
dzięki której nauczyciel ma nie tylko możliwość poznania
w sposób praktyczny bawarskiego systemu oświaty, ale również
rozwijania własnych kompetencji językowych oraz nawiązania
kontaktów w celu prowadzenia wymiany międzyszkolnej.
4/2013
Justyna Maziarska-Lesisz
Kierownik Wydziału Rozwoju Kompetencji Językowych Ośrodka Rozwoju
Edukacji. Absolwentka filologii angielskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Od
2000 r. związana z ogólnopolskimi programami doskonalenia nauczycieli
języków obcych (INSETT, Young Learners, DELFORT). W latach 2004-2009
nauczyciel akademicki w Studium Języków Obcych Akademii Obrony
Narodowej. Obecnie koordynatorka projektu upowszechniania i wdrażania
Europejskiego portfolio językowego oraz członkini polskiego jury konkursu
temat numeru
European Language Label.
[ 39 ]