Prognoza oddziaływania na środowisko
Transkrypt
Prognoza oddziaływania na środowisko
Prognoza oddziaływania na środowisko Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasto Puławy - Jednostka planistyczna A - część I Autor: mgr Wojciech Zaczkiewicz Warszawa, maj 2013 r. SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE 1. Uwagi wstępne 2. Cel opracowania prognozy 3. Podstawowe załoŜenia i metodyka pracy 4. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami dotyczącymi obszaru opracowania 5. Ogólna charakterystyka terenu opracowania II. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU III. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO DO ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I KULTUROWEGO 1. Uwarunkowania ekofizjograficzne 2. Uwarunkowania wynikające z dokumentów strategicznych gminy Puławy 3. Uwarunkowania wynikające z przepisów szczegółowych, w tym z ochrony obszarów i obiektów objętych odrębnym statusem prawnym IV. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1. Główne cele planu 2. Przeznaczenie - funkcje terenów 3. Ustalenia z zakresu ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego 4. Ustalenia w zakresie infrastruktury technicznej 5. Ustalenia z zakresu rozwoju systemów komunikacji. V. POTENCJALNE ZMIANY AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO VI. ZAGROśENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO WYNIKAJĄCE Z PROJEKTU PLANU 1. Emisja gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego 2. Hałas i wibracje 3. Odpady 4. Gospodarka wodno-ściekowa 5. Promieniowanie elektromagnetyczne 6. Osuwanie się mas ziemi 7. ZagroŜenie powodzią 8. Nadzwyczajne zagroŜenia środowiska VII. WPŁYW REALIZACJI ZAPISÓW PLANU NA POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1. Powierzchnia terenu, grunty i gleby, eksploatacja surowców mineralnych 2 2. Warunki wodne 3. Szata roślinna i fauna 4. Warunki klimatyczne 5. Obszary dziedzictwa kulturowego, zabytki, dobra kultury współczesnej oraz dobra materialne 6. Obszary i obiekty chronione, systemy przyrodnicze, róŜnorodność biologiczna 7. Krajobraz 8. Transgraniczne oddziaływania na środowisko VIII. POWSTANIE ZAGROśEŃ DLA ŚRODOWISKA I ZDROWIA LUDZI NA TERENIE OBJĘTYM PLANEM I W STREFIE JEGO POTENCJALNEGO ODDZIAŁYWANIA IX. ANALIZA PLANU POD KATEM REALIZACJI UWARUNKOWAŃ PRZYRODNICZYCH X. ZGODNOŚĆ ŚRODOWISKA PLANU Z PRZEPISAMI XI. ZGODNOŚĆ ZAPISÓW PLANU Z DOTYCZĄCYMI OBSZARU OPRACOWANIA PRAWA DOTYCZĄCYMI DOKUMENTAMI OCHRONY STRATEGICZNYMI XII. OPIS PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ ZAPISÓW PLANU 1. Oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne, chwilowe, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 2. Oddziaływanie skumulowane i znaczące 3. Zasięg przestrzenny oddziaływań, odwracalność zjawisk XIII. ROZWIĄZANIA ELIMINUJĄCE, OGRANICZAJĄCE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO LUB KOMPENSUJĄCE 1. Rozwiązania eliminujące negatywne oddziaływania 2. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań przedstawionych w projekcie planu XIV. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ ICH PRZEPROWADZANIA XV. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 3 I. WPROWADZENIE 1. Uwagi wstępne Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne we wszystkich sferach rozwojowych: społecznej, gospodarczej, ekologicznej - zapewnia sprzęŜenie długookresowego planowania i programowania z procesem realizacji inwestycji oraz przyjmuje za podstawę tych działań zrównowaŜony rozwój i ład przestrzenny. ZrównowaŜony rozwój rozumiany jest tutaj jako rozwój społeczno - gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania moŜliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Przez ład przestrzenny naleŜy natomiast rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne: społeczno - gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno - estetyczne. Jednym z instrumentów dla tworzenia warunków zrównowaŜonego rozwoju i ładu przestrzennego, a takŜe uwzględniającego wymagania ochrony środowiska jest Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. „Prognoza” jest realizacją obowiązku określonego w art. 51. Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199 poz. 1227 z późn. zm.) oraz art. 17, ust. 4 Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. Nr 80 z 2013 r, poz. 717 z późn. zm). 2. Cel opracowania prognozy Opracowanie „Prognozy oddziaływania na środowisko do Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasto Puławy – Jednostka planistyczna A – część I” ma na celu ocenę ustaleń planu w aspekcie ochrony walorów środowiska przyrodniczego, jak równieŜ określenie przewidywanych jego przekształceń i związanych z tym warunków Ŝycia ludzi wynikających z realizacji przyjętych ustaleń planu. 3. Podstawowe załoŜenia i metodyka pracy Podstawowym załoŜeniem prognozy, opracowywanej równocześnie z projektem planu jest poszukiwanie i wskazanie moŜliwości rozwiązań planistycznych najkorzystniejszych dla stanu środowiska, poprzez: − Identyfikację i ocenę najbardziej prawdopodobnych wpływów na biofizyczne i zdrowotne komponenty środowiska określonego obszaru, jakie moŜe wywołać realizacja dyspozycji przestrzennych zawartych w projekcie planu, − Dyskusje i współprace autora prognozy z autorem projektu planu celem eliminacji rozwiązań i ustaleń niemoŜliwych do przyjęcia ze względu na ewentualne negatywne skutki dla środowiska lub zagroŜenie dla zdrowia mieszkańców, − Pełne poinformowanie podmiotów planu, tj. wnioskodawców, społeczność lokalną i organy samorządu o skutkach wpływu ustaleń planu dla środowiska przyrodniczego. Zadanie to wymaga interdyscyplinarnej analizy procesów i zjawisk zachodzących w środowisku, przy uwzględnieniu zmian w szeroko rozumianym otoczeniu (niezwiązanym z planem), na które składa się system prawny, postęp cywilizacyjny i techniczny, zachowania i przemiany świadomości społeczności lokalnej itp. Analizy przeprowadzone w ramach prognozy oparto na załoŜeniach, Ŝe: • Stanem odniesienia dla prognozy są: − Istniejący stan środowiska przyrodniczego i zagospodarowania terenu, określony w opracowaniu ekofizjograficznym wykonanym dla terenu objętego planem, − Uwarunkowania wynikające z ustaleń projektu planu oraz Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy miasta Puławy, 4 • Działania związane z realizacją systemów technicznych na obszarze objętym planem realizowane będą zgodnie z zasadami przyjętymi w planie miejscowym. • Ocenę moŜliwych przemian komponentów środowiska przeprowadzono w oparciu o analizę ich funkcjonowania w istniejącej strukturze przestrzennej. • Etapem końcowym jest ocena skutku, czyli wynikowego stanu komponentów środowiska, powstałego na skutek przemian w jego funkcjonowaniu, spowodowanych realizacją ustaleń planu oraz sformułowanie propozycji zmian lub alternatywnej wersji ustaleń, wynikających z troski o osiągnięcie moŜliwie korzystnego stanu środowiska w warunkach projektowanego zagospodarowania przestrzennego obszaru. 4. Powiązania projektowanego dokumentu z innymi dokumentami dotyczącymi obszaru opracowania Projektowany dokument powiązany jest z następującymi opracowaniami: 1. Diagnoza stanu środowiska miasta Puławy – stan na koniec 2007 r. (2008 r.), 2. Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Puławy na lata 2008-2011 (2009 r.), 3. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Puławy na lata 2008-2011 (2009 r.), 4. Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasta Puławy (2012 r.), 5. Opracowanie ekofizjograficzne do projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Puławy (2004 r.), 6. Inwentaryzacja zieleni do projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Puławy (2004 r.), 7. Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy miast Puławy – jednostka planistyczna A - cześć 1. 8. Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy miast Puławy – jednostka planistyczna A - cześć 2. 9. Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy miast Puławy – jednostka planistyczna D. 10. Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy miast Puławy – jednostka planistyczna E. 11. Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy miast Puławy – jednostka planistyczna F. 12. Opracowanie ekofizjograficzne miasta Puławy – jednostka planistyczna „A” (2011 r.). 5. Ogólna charakterystyka terenu opracowania Obszar opracowania obejmuje północno-wschodnią część miasta Puławy. Zgodnie z fizyczno-geograficzną regionalizacją Polski obszar miasta znajduje się na pograniczu dwóch prowincji fizyczno-geograficznych - NiŜu Środkowoeuropejskiego i WyŜyny Małopolskiej, Północna część miasta leŜy na południowym krańcu Wysoczyzny Lubartowskiej, wchodzącej w skład Niziny Południowopodlaskiej (318.9). Południowa część miasta naleŜy do PłaskowyŜu Nałęczowskiego, który jest częścią WyŜyny Lubelskiej. Na wysokości Puław przebiega równieŜ granica pomiędzy dwoma mezoregionami doliny Wisły – na północ od miasta rozciąga się Dolina Środkowej Wisły, na południe – Małopolski Przełom Wisły. Teren opracowania w całości znajduje się na tarasie nadzalewowym Wisły. Powierzchnia tarasu nadzalewowego urozmaicona jest licznymi pagórkami wydmowymi, których wysokości względne osiągają wysokość 8 m, przy czym na obszarze planu, w jego południowowschodnim krańcu występują jedynie 2 niewielkie wzgórza wydmowe, o wysokości do 5 m. Obszar planu jest w bardzo duŜym stopniu przekształcony antropogeniczne, ponad 50% jego powierzchni zajmują tereny produkcyjne. Teren opracowania połoŜony jest na obszarze niecki lubelskiej wypełnionej zalegającymi prawie horyzontalnie osadami kredowymi, przykrytymi osadami trzeciorzędowymi i czwartorzędowymi. Skały kredowe reprezentowane są przez serie opok górnego mastrychtu charakteryzujące się zróŜnicowaniem osadów. NajniŜej występuje kreda pisząca o duŜej zawartości węglanu wapnia. Na warstwie kredy zalegają wapienie margliste, opoki i margle – jest to najbardziej miąŜsza warstwa tego podpiętra. W najwyŜszej części górnego mastrychtu występują opoki, margle i gezy, a lokalnie iły. Dominującą skałą w tej serii jest opoka porowata. Utwory kredowe występują na powierzchni lub blisko powierzchni w strefie 5 krawędzi doliny Wisły. Fragmentarycznie utwory kredowe przykryte są osadami trzeciorzędowymi. W strefie przypowierzchniowej omawiany teren charakteryzuje się bardzo monotonną budową geologiczną. Największe rozprzestrzenienie na omawianym terenie mają piaski i Ŝwiry tarasów nadzalewowych Wisły. Utwory te pochodzą z okresu stadiału leszczyńsko-pomorskiego zlodowacenia bałtyckiego. Na piaskach aluwialnych tarasu nadzalewowego często występują drobnoziarniste piaski eoliczne tworzące pagórki wydmowe lub pola piasków przewianych. Osady te powstały na przełomie plejstocenu i holocenu. Na obszarach zainwestowanych w strefie przypowierzchniowej, powszechnie występują nasypy. Na omawianym terenie objętym planem nie występują złoŜa surowców mineralnych. Zasadniczym elementem rejonu objętego planem jest rzeka Wisła, połoŜona około 1,5 km na zachód od obszaru planu. W okolicach Puław, rzeka po opuszczeniu wyŜyn południowopolskich nabiera typowego charaktery dla rzek nizinnych. Jej dolina rozszerza się do 12-15 km, zbocza tarasów łagodnieją, a wcięcie doliny dochodzi maksymalnie do 12 m. WiąŜe się to przede wszystkim z głębszym zaleganiem skał górnokredowych, zanikających pod powierzchnią osadów czwartorzędowych. Zdecydowanie rozszerza się równina aluwialna, zmniejsza się natomiast równina fluwialna (taras nadzalewowy pokryty piaskami plejstoceńskim). Jak przystało na największą polską rzekę, Wisła transportuje ogromną ilość wody. Miarą tej wielkości jest średni w roku odpływ wody do Bałtyku. Odpływ roczny Wisły wg danych z 2006r. wynosił 62000 mln. m3. Analizując zasobność w wodę najlepiej określić „przydział wody” na jednego mieszkańca. Wartość realnie dostępnej wody przypadającej na jednego mieszkańca Polski wynosi ok. 560 m3 na rok. Charakterystyczną cechą reŜimu hydrologicznego rzeki jest występowanie lat suchych i mokrych. W latach suchych występuje deficyt wody, który najczęściej występuje w obszarach, gdzie skoncentrowany jest wodochłonny przemysł (np. hutniczy, chemiczny, spoŜywczy) i znajdują się duŜe aglomeracje miejskie. W okresach mokrych realnym zagroŜeniem są wezbrania. Wisła charakteryzuje się 60-krotną rozpiętością objętości przepływu: od 110 m3/s - przy wodzie bardzo niskiej, do ok. 7000 m3/s – dla wód powodziowych i 7750 m3/s dla wód stuletnich. Wezbrania letnie pojawiają się nieregularnie i są krótkotrwałe. Najczęściej zdarzają się w lipcu i sierpniu, rzadziej w kwietniu lub we wrześniu. Są one efektem letnich opadów i trwają krócej od wezbrań roztopowych. Wezbrania roztopowe, zwykle długotrwałe i wysokie wynikają z wczesnowiosennego spływu wód roztopowych, potęgowanego zatorami śryŜowymi i krą lodową. Okres niskich przepływów przypadających na wrzesień i październik przedłuŜa się zwykle aŜ do niŜówek grudniowych. Największą wartość przepływu wezbrania w wieloleciu 1921-1997 zanotowano w marcu 1924 roku. Wynosił on 5860 m3/s. Średni roczny przepływ na odcinku warszawskim wynosi 561 m3/s, co odpowiada jednostkowemu odpływowo 6,6 dm3/s/km2. W wieloleciu 1951-1997 największą wartość przepływu zaobserwowano w 1960 roku (5650 m3/s). Nieco mniejszą skalę miało wezbranie w 1997 roku – 5130 m3/s. Natomiast najniŜsze wartości poziomu lustra wody zanotowano w grudniu 1959 roku i na przełomie czerwca i lipca 1992 roku. Zmiany objętości przepływów wody w Wiśle związane są ściśle z pionowymi wahaniami zwierciadła wody w rzece, które w rocznym okresie dochodzą do 5 m, natomiast w warunkach ekstremalnych przekraczają 7 m. NajniŜszy poziom wody w XIX wieku, który wynosił 155 cm, odnotowano w 1863 roku. Według danych WIOŚ z 2012 roku wody rzeki Wisły w okolicy Puław pod względem biologicznym posiadają stan umiarkowany, pod względem fizykochemicznym poniŜej dobrego oraz charakteryzują się umiarkowanym potencjałem ekologicznym. Obszar planu połoŜony jest poza strefami powodziowymi wyznaczonymi od Wisły. W niewielkiej odległości na południe od omawianego terenu (ok. 0,5 km) przepływa prawy dopływ Wisły, rzeka Kurówka. Rzeka ma długość 50 km, powierzchnia jej dorzecza wynosi 395,4 km² Źródła Kurkówki znajdują się w okolicach Piotrowic Wielkich. Przed powstaniem 6 Zakładów Azotowych, Kurówka wpadała do Wisły w rejonie Wólki Profeckiej. Obecnie, z uwagi na lokalizację przemysłowego ujęcia wód powierzchniowych dla ZA, w okresie największego zanieczyszczenia jest ona kierowana przez system śluz i kanałów do Wisły poniŜej ujęcia wody dla potrzeb ZA. W starym korycie Kurówki utrzymywany jest jedynie przepływ biologiczny. Średni przepływ Kurówki w rejonie BIOWET-u wynosi 1 m3/s. Według danych WIOŚ z 2012 roku wody rzeki Kurówki w okolicy Puław pod względem biologicznym posiadają stan umiarkowany, pod względem fizykochemicznym poniŜej dobrego oraz charakteryzują się umiarkowanym potencjałem ekologicznym. Główne źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych Odbiornikiem ścieków z Zakładów Azotowych „Puławy" S. A. jest Wisła na 378 km długości (prawy brzeg). Wszystkie ścieki powstające w Zakładach podlegają oczyszczaniu na: Centralnej Oczyszczalni Ścieków Przemysłowych, Biologicznej Oczyszczalni Ścieków z Kaprolaktamu, Biologicznej Oczyszczalni Ścieków Fekalnych, Osadnikach typu „ Dywidag". Ścieki technologiczne obejmują : • ścieki organiczne w wytwórni kaprolaktamu podlegają oczyszczeniu w biologicznej oczyszczalni ścieków o przepustowości 10600 m3 / d. • ścieki technologiczne zawierające związki azotowe oczyszczane są w chemicznomechanicznej oczyszczalni ścieków przemysłowych o przepustowości 21600 m3/d. Ścieki sanitarno-bytowe oczyszczane są za pomocą osadników typu „Dywidag" oraz na biologicznej oczyszczalni ścieków fekalnych o przepustowości 60 m3 / h. Wody nadosadowe i pochłodnicze powstają z odcieków na składowisku popiołów przesyłanych z elektrociepłowni transportem hydraulicznym oraz z osadów podekarbonizacyjnych pochodzących ze stacji uzdatniania wody oraz obiegów chłodniczych. Wody nadosadowe po oczyszczeniu w osadnikach ziemnych mają skład zbliŜony do wody wiślanej. Woda z otwartych obiegów chłodniczych łącznie z wodami deszczowymi, z uwagi na lepszą jakość niŜ woda wiślana, nie są poddawane oczyszczaniu. Wszystkie rodzaje ścieków oraz wody pochłodnicze odprowadzane są do kanału zrzutowego, a następnie przez otwarty zbiornik o powierzchni 23 ha, wpływają do Wisły w rejonie Wólki Gołębskiej. Tabela 2. Ładunki zanieczyszczeń (łącznie z zanieczyszczeniami Wisły) odprowadzane przez ZA „Puławy" (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) (kg/dobę) - Rodzaje zanieczyszczeń 1988 2000 2005 2006 2007 BZT5 ChZTcr 3872 14685 272 1 208 393 1562 664 2223 527 1616 Azot amonowy 6882 2 044 2683 301 1 2839 Azot azotanowy 2720 730 907 1111 1 196 Azot organiczny 5915 518 486 494 520 Zawiesina 6861 - 126 731 1772 Chlorki 59261 2 394 2648 - 4191 Siarczany 29725 1 404 701 2107 480 Ogółem w 2007 r. Zakłady Azotowe „Puławy" S. A. odprowadziły 93 648 625 m3 ścieków. Tabela 3. Ilość odprowadzanych ścieków w latach 2000 – 2007 (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) 7 Rok Ilość odprowadzonych ścieków [m3] 2000 77 735 000 2005 74 647 848 2006 91 997 399 2007 93 648 625 Od wielu lat Zakłady Azotowe „Puławy" S. A. podejmują działania mające na celu zminimalizowanie ilości odprowadzanych przez zakład ścieków oraz poprawę ich parametrów. W tym celu wdroŜono wiele projektów racjonalizatorskich i wybudowano szereg instalacji, których zadaniem jest zawracanie do procesów produkcyjnych ścieków. Rezultatem tych działań jest odzysk pozostałych w ściekach produktów (instalacja hydrolizy ścieków - odzysk amoniaku, instalacja do redukcji zrzutów związków azotu, projekt powtórnego wykorzystania wód pochłodnicznych, instalacja MRU - oczyszczanie kondensatów procesowych z Wytwórni Melaminy I, II, III). Ponadto Zakłady Azotowe „Puławy" S. A. przeprowadziły w ostatnich latach modernizację kanalizacji fekalnej i przemysłowej w celu wyeliminowania ewentualnych przecieków do środowiska. Ścieki bytowe oraz ścieki komunalne na terenie miasta, za wyjątkiem BIOWET-u i Zakładów Azotowych „Puławy" S.A., zbierane są do miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej i zostają odprowadzone do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków. Ścieki z szamb zlokalizowanych w dzielnicach nie posiadających kanalizacji są dowoŜone do oczyszczalni za pomocą sprzętu asenizacyjnego, gdzie poddawane są oczyszczaniu. Wody opadowe za pomocą kanalizacji deszczowej są zbierane z obszaru miasta i odprowadzane do oczyszczalni ścieków deszczowych (zlewnia obejmująca ok. 30% obszaru miasta) lub do separatora substancji ropopochodnych w ul. 6 Sierpnia (zlewnia obejmująca ok. 60% pozostałego obszaru miasta), a następnie do rzeki Wisły. Długość kanalizacji deszczowej w mieście wynosi ok. 35 km. Oczyszczalnia Ścieków Deszczowych działa od 1995 r., zlokalizowana jest w rejonie ulicy Mokrej. Średni przepływ ścieków w oczyszczalni wynosi ok. 7800 dm3/s. Do oczyszczalni odprowadzane są dwoma kolektorami ścieki deszczowe z południowych dzielnic miasta, w tym z dzielnicy Włostowie, Os. „Górna Niwa" i „Górna Kolejowa". Oczyszczalnia ta przyjmować będzie takŜe ścieki deszczowe z terenów pod planowane budownictwo mieszkaniowe skupione w osiedlach: Piaski Włostowickie, Góry Kotrowe, Nad Sadzawkami i Skarpa Włostowicka. Wody deszczowe z płn.-wsch. i centralnej części miasta podczyszczane są przed odprowadzeniem do Wisły w separatorze substancji ropopochodnych. Miejska Oczyszczalnia Ścieków zlokalizowana jest w obszarze przemysłowym miasta Puławy przy ulicy Komunalnej między drogą Puławy - Dęblin, kanałem zrzutowym ZA i linią kolejową Warszawa - Lublin, czyli połoŜona jest na zachód od obszaru objętego planem. Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna pracująca na konwencjonalnym osadzie czynnym z przeróbką osadów przy pomocy mezofilnej fermentacji metanowej oraz zastosowaną technologią podwyŜszonej redukcji związków biogennych. Oczyszczalnia posiada docelową przepustowość 20 000 m3/d. Ścieki po oczyszczeniu w oczyszczalni, odprowadzane są do kanału zrzutowego wód pochłodniczych Zakładów Azotowych „Puławy" S. A., a następnie wspólnie z wodami pochłodniczymi i oczyszczonym ściekami przemysłowymi poprzez zbiornik retencyjny odprowadzane są do wód rzeki Wisły. Powstające w części mechanicznej i biologicznej oczyszczalni osady oraz frakcja organiczna pochodząca z odpadów komunalnych zostają poddane fermentacji metanowej, w wyniku której związki organiczne zostają rozłoŜone na substancje proste oraz biogaz o zawartości 65% - 70% metanu i 35%-30% dwutlenku węgla. Następnie osady są odwadnianie i poddawane procesowi sanitacji. Ustabilizowany osad ściekowy 8 unieszkodliwiany jest poprzez wykorzystanie jako składowisku odpadów lub deponowana na składowisku. przekładka technologiczna na Eksploatowany przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji „Wodociągi Puławskie" Sp. z o. o. obiekt oczyszczalni zaspokaja całkowicie bieŜące potrzeby miasta w zakresie oczyszczania ścieków, a takŜe posiada docelową przepustowość hydrauliczną zdolną do oczyszczania dodatkowej ilości ścieków. Długość sieci kanalizacyjnej sanitarnej w Puławach na koniec 2007 r. wynosiła 1 10,6 km. W latach 2006 - 2007 r. wybudowano ok. 4 km kanalizacji sanitarnej. Obecnie ponad 97% mieszkańców miasta odprowadza ścieki komunalne do oczyszczalni ścieków systemem kanalizacji sanitarnej. Ilości ścieków oczyszczanych na miejskiej oczyszczalni oraz roczne ładunki zanieczyszczeń BZT5 i zawiesiny ogólnej w ściekach dopływających i oczyszczonych w latach 2000-2007 (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Ładunek BZT5 Przepływ roczny Średni przepływ (m3) dobowy (m3/d) Rok Dopływ Ładunek zawiesiny ogólnej odpływ dopływ odpływ (t/r) (t/r) redukcja (%) (t/r) (t/r) redukcja (% 2000 3393578 9272 818 93,2 93,2 1 163 36 96,9 2005 3251443 8908 1205 16 98,7 1383 29 97,93 2006 3201668 8771 1493 15 98,99 1678 32 98,08 2007 3131996 8581 1690 19 98,86 1841 39 97,86 Ilości ścieków oczyszczanych na miejskiej oczyszczalni oraz roczne ładunki pozostałych zanieczyszczeń pozostałych w ściekach dopływających i oczyszczonych za lata 2005 -2007 (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Rok ChZT Azot ogólny Fosfor ogólny Ładunek w Efekt Ładunek w Efekt Ładunek w Efekt dopływie redukcji [%] dopływie redukcji [%] dopływie redukcji [%] [t/r] [t/r] [t/r] 2005 2661 96,08 309 78,26 31 80,6 2006 3019 96,59 351 80,32 26 81,21 2007 3528 97,01 407 81,45 26 83,64 NaleŜy podkreślić, Ŝe efektywność oczyszczania ścieków w Miejskiej Oczyszczalni Ścieków jest wysoka i gwarantuje dotrzymanie warunków określonych w pozwoleniu zintegrowanym. Wody podziemne w rejonie Puław związane są z utworami czwartorzędu, trzeciorzędu oraz kredy. Znaczenie uŜytkowe posiada poziom kredowy i czwartorzędowy. Wody w strefie czynnej wymiany krąŜą przede wszystkim w utworach wieku kredowego, chociaŜ lokalnie mają znaczenie zasobowe równieŜ utwory czwartorzędowe, szczególnie w strefach wielkich dolin rzecznych. Jednak główny zbiornik stanowią skały węglanowe górnej kredy, wykształcone jako opoki, margle, wapienie margliste, gezy i kredy piszące. Wszystkie te rodzaje skał odznaczają się duŜą porowatością, jednakŜe porty są na tyle małe, Ŝe ich przepuszczalność jest znikoma. Ruch wody odbywa się głównie szczelinami, których gęstość i rozwartość związane są z twardością skał oraz tektoniką. Główne linie tektoniczne pozwalają na przemieszczanie się wód na duŜe odległości. Rozwarte szczeliny i strefy dyslokacji stanowią rolę kolektorów drenujących i magazynujących zasoby wodne, w ich zasięgu stwierdza się najwyŜsze współczynniki filtracji, a takŜe wydajności studni. RównieŜ w profilu pionowym kredy występują znaczące róŜnice w przepuszczalności skał, co wpływa na warunki ruchu 9 wody. Naprzemianległe występowanie warstw skalnych silnie zawodnionych i słabo przepuszczalnych dało podstawę koncepcji szczelinowo-warstwowego charakteru wód w kredzie lubelskiej. Kredowy poziom wodonośny zasilany jest przez bezpośrednią infiltrację wód opadowych w miejscach wychodni skał węglanowych lub poprzez przepuszczalny nadkład czwartorzędowy. W szczelinowo-porowym zbiorniku wód podziemnych utrzymuje się zwykle swobodne zwierciadło wody, które najgłębiej występuje w strefach wierzchowinowych. Wody naporowe pietra kredowego występują w wypełnionych aluwiami kopalnych dolinach. W takich sytuacjach pierwsze, swobodne zwierciadło utrzymuje się w aluwiach, a drugie, w szczelinowo-porowych skałach węglanowych. Regularną bazę drenaŜu dla wód podziemnych kredowo-trzeciorzędowych stanowi głęboko wcięta dolina Wisły, w której zwierciadło wody podziemnej utrzymuje się na rzędnych około 115-118 m.n.p.m. Przeciętne wydajności jednostkowe studni wierconych, wynoszą w kredzie piszącej i w miękkich marglach 4 m3/d/1m depresji, a w opokach i marglach twardych 27 m3/d/1m depresji. We wszystkich dolinach rzecznych występują zawodnione utwory czwartorzędowe, przy czym dolina Wisły charakteryzuje się wysokimi zasobami wodnymi. Zasilanie poziomu czwartorzędowego odbywa się poprzez bezpośrednią infiltrację wód opadowych. Z uwagi na występowanie gruboziarnistych piasków ze Ŝwirami, warunki przepływu wód podziemnych w głębszych partiach czwartorzędu są zwykle dobre, a wydajności pojedynczych studni mogą osiągać wartość 50 m3/h. Wody podziemne w obrębie objętym planem występują najczęściej na głębokości powyŜej 4 m, w strefach pagórków wydmowych odpowiednio głębiej. Z uwagi na brak izolacji od powierzchni, pomimo dosyć głębokiego zalegania zwierciadła wód, pierwszy poziom wodonośny naraŜony jest na oddziaływania antropogeniczne. Z uwagi na duŜy stopień zainwestowania terenu miejscami naturalne warunki hydrogeologiczne są zaburzone. Potencjalne zasoby wód podziemnych zlewni rejonu Puławy wynoszą 45 mln m3/rok (Dokumentacja hydrogeologiczna wód podziemnych - 1979). W tym: • • • ujęcie komunalne - 20,8 mln m3/rok ujęcie Zakładów Azotowych - 18,2 mln m3/rok ujęcie „śelatyny" S.A. i pozostałe - 6,0 mln m3/rok. Pobór wody z w/w zlewni wód podziemnych w ostatnich latach wynosił: • • • • 2000 - 6,5 mln m3/rok 2005- 6,2 mln m3/rok 2006- 6,3 mln m3/rok 2007- 5,3 mln m3/rok Charakterystyka ujęć wody na terenie Puław (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Lp. Nazwa ujęcia Ilość studni Utwory Zatwierdzone Pobór wody z ujęcia [m3/d] geologiczne zasoby w kat."B"* 2007 r. [m3/d] 1. Ujęcie komunalne 8 Kreda i 35 088 6838 czwartorzęd 2. Ujęcie ZA 25 Czwartorzęd 40 800 7495,8 3. BIOWET - 3 Czwartorzęd 2688 183 Michałówka Kreda 10 4. IUNG PIB 2 Kreda 486 31,3 5. PIWET PIB 1 Kreda 21 1 - 6. Szpital Miejski 1 Kreda 1320 - ZuŜycie wody z ujęcia komunalnego w latach 2000-2007 (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Rok 3 ZuŜycie roczne tys. ZuŜycie średniodobowe (m /d) 3 m 2 908,90 7970 2 658,05 7282 2 759,52 7560 2 496,06 6838 00 05 06 07 Jak wynika z analizy danych, pobór wód głębinowych z ujęć Puław w kolejnych latach ulega zmniejszeniu, co jest związane między innymi z likwidacją w poprzednich latach zakładów produkcyjnych, racjonalizacją zuŜycia wody w celu minimalizowania, ograniczania kosztów produkcji oraz oszczędnością wody w gospodarstwach domowych z uwagi na tendencję wzrostową opłat za dostawę wody. Szereg działań zmierzających w kierunku racjonalizacji zuŜycia wody podjęły Zakłady Azotowe Puławy S.A. Działania te objęły dwa zasadnicze kierunki: zastąpienie wody podziemnej wodą powierzchniową zuŜywaną do produkcji wody zdemineralizowanej poprzez budowę ujęcia wody na rzece Kurówce. Ograniczono tym samym ilość pobieranej wody podziemnej o około 50%, zastępując ją wodą powierzchniową. ograniczenie zuŜycia wody w poszczególnych wytwórniach produkcyjnych takich jak: Kaprolaktam, Mocznik, Melamina. PowyŜsze działania pozwoliły na zmniejszenie w znacznym stopniu ilości ujmowanej wody podziemnej (ponad 50% w stosunku rocznym). Jakość wód podziemnych w omawianym rejonie jest dobra. Wartości wybranych wskaźników fizykochemicznych i mikrobiologicznych wody pitnej z ujęcia komunalnego w latach 2000 - 2007 przedstawiono w poniŜszej tabeli. - Jakość wody z komunalnego ujęcia (woda zmieszana ze wszystkich eksploatowanych studni) (wg. Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Oznaczenia 2000 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. NajwyŜsza dopuszczalna wartość Barwa (mg Pt/l) 4,3 4,17 11 4,42 4,58 15 Odczyn (pH) 7,4 7,28 7,32 7,31 6,5-9,5 Twardość ogólna (mg CaCO3/dm3) 379 350,25 362,05 370 60-500 Azot amonowy (mg/dm3) 0,053 0,061 0,043 0,059 0,5 Azot azotynowy (mg / dm3 ) 0,0015 0,0 0,0022 0,0069 0.5 Azot azotanowy (mg/dm3) 2,979 10,63 1 1,56 8,24 50 śelazo (mg/dm3) 0,039 0,054 0,037 0,054 0,2 Chlorki (mg/dm3) 27,63 27,7 25,52 22,24 250 PowyŜsze analizy wykonano dla wody zmieszanej, pochodzącej ze wszystkich ośmiu eksploatowanych studni. Z analizy składu chemicznego wody na przestrzeni ostatnich lat wynika, iŜ jakość wody w studniach ujęcia komunalnego nie ulega pogorszeniu, a w niektórych parametrach, z biegiem lat ulega nawet poprawie (chlorki). Z uwagi na dobrą jakość, woda z tych studni nie jest uzdatniana, poza okresowo (w miarę potrzeby) stosowaną dezynfekcją prowadzoną za pomocą podchlorynu sodu. W wodę z ujęcia komunalnego zaopatrywane są gospodarstwa domowe, instytucje oraz podmioty gospodarcze z wyjątkiem Zakładów Azotowych „Puławy"S.A., BIOWET „Puławy" Sp. z o.o. i Instytutu Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa, które posiadają własne ujęcia wód podziemnych. Jakość wody w studniach głębinowych ujęć zlokalizowanych na terenie Puław została przedstawiona poniŜej. Jakość wód z ujęć głębinowych- dane z 2000 r. - 2007 r. (wg Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Oznaczenia Zakłady Azotowe: IUNG Szpital Miejski Norma Rok 2000 r. 2007 r. Barwa (mg Pt/l) 17 - 5 <6 5 <6 15 Odczyn (pH) 7,28 7,4 7,6 7,1 - 7,6 6,5-9,5 494 466 243 279 60-500 Twardość ogólna (mg CaCO3/l) 6,03 4,74 [Mval/dm3] [Mval/dm3] 2000 r. 2007 r. 2000 r. 2007 r. Azot amonowy (mg/l) 0,15 0,07 0,04 <0,04 0,04 <0,04 0,5 Azot azotynowy (mg / l ) 0,03 - 0,003 <0,006 0,005 0,010 0.5 Azot azotanowy (mg/l) 2,98 3,9 8,8 4,3 4,0 12,5 50 śelazo (mg/l) 0,6 0,25 0,02 0,064 0,08 0,22 0,2 Chlorki (mg/l) 22,58 28 - 52,3 18,0 21,2 250 Na terenie opracowania moŜna wydzielić tereny o następujących warunkach posadowienia obiektów budowlanych: 1. O trudnych warunkach gruntowo-wodnych dla lokalizacji zabudowy. Do grupy tej naleŜy zaliczyć strefy występowania od powierzchni osadów eolicznych w obrębie wałów wydmowych, reprezentowanych prze dwa niewielkie (o wysokości względnej 4-5m) wydmowe wzgórza zlokalizowane w południowo-wschodnim krańcu obszaru planu. Piaski eoliczne są w utworami słabo zagęszczonymi (zjawisko osiadania), na szczęście wspomniane wzgórza są stosunkowo łagodne. 12 2. O korzystnych warunkach gruntowo-wodnych dla lokalizacji zabudowy W podłoŜu budowlanym występują grunty nośne, zwierciadło wód gruntowych zalega poniŜej poziomu posadowienia budynków. NaleŜy dodać, Ŝe stosunkowo duŜe powierzchnie na obszarze opracowania zajmują nasypy. Są to grunty o bardzo zróŜnicowanych parametrach geotechnicznych, tak więc trudno je zaliczyć do którejś z powyŜszych gryp. Generalnie w obrębie występowania nasypów, przed posadowieniem obiektów budowlanych naleŜy wykonać szczegółowe badania geologicznoinŜynierskie podłoŜa. Puławy leŜą na granicy trzech dzielnic: wschodniej (podlaskiej), radomskiej i lubelskiej. Omawiany obszar charakteryzuje klimat przejściowy pomiędzy morskim klimatem Europy Zachodniej i kontynentalnym klimatem Europy Wschodniej. PrzewaŜają tu masy powietrza polarno-morskiego, a wiosną zwiększa się udział powietrza polarno-kontynentalnego i arktycznego. W bilansie rocznym dominują wiatry z kierunku zachodniego. Klimat jest nieco chłodniejszy od klimatu obszarów sąsiadujących od zachodu i odznacza się większymi kontrastami. Średnia temperatura roczna osiąga tu + 7,8 °C, przy czym średnia temperatura stycznia wynosi – 3,8 °C, a średnia temperatura lipca + 18,9 °C. Roczna suma op adów wynosi 550 mm. Czas zalegania pokrywy śnieŜnej to 80-85 dni, dni letnich występuje ponad 100, a okres wegetacyjny, trwający 210-220 dni w roku, jest jednym z najdłuŜszych w Polsce. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe w odniesieniu do naturalnych warunków klimatycznych, na terenach zurbanizowanych obserwuje się: mniejsze natęŜenie promieniowania całkowitego o ok.10 -20%, wzrost średniej temperatury powietrza o 0,5 - 3,00C oraz zmniejszenie amplitudy dobowej i rocznej, wzrost średniej temperatury minimalnej o 1,0 - 2,00C, wzrost częstości inwersji temperatury powietrza, niŜszą wilgotność względną powietrza, wzrost zachmurzenia nieba o 5 - 10%, wzrost rocznej sumy opadów o 5 - 15%, w tym większą liczbę opadów ulewnych i większą częstość burz, większą częstość występowania zamglenia (szczególnie w zimie), znacznie większe zapylenie i większa liczba jąder kondensacji oraz większe stęŜenie zanieczyszczeń gazowych (SO2 , CO2 , CO), mniejszą o 20 - 30% średnią prędkość wiatru i wzrost liczby dni z ciszą atmosferyczną o 5 - 20%, deformacje pola prędkości wiatru i jego kierunku. Podstawowe znaczenie dla kształtowania się warunków topoklimatycznych, ma wymiana energii zachodząca na powierzchni granicznej między atmosferą a podłoŜem. ZróŜnicowanie topoklimatyczne terenu objawia się najsilniej w warunkach pogody radiacyjnej- bezchmurnej lub z małym zachmurzeniem i bezwietrznej. Wartości składowych bilansu cieplnego, a co za tym idzie róŜnorodność warunków topoklimatycznych zaleŜą od: rzeźby terenu, rodzaju podłoŜa, jego pokrycia i uwilgotnienia, odsłonięcia horyzontu, itd. Czynniki wymienione na pierwszym miejscu odgrywają najistotniejszą rolę spośród cech charakterystycznych podłoŜa, prowadzą do wyodrębnienia typów klimatów- form wypukłych, płaskich i wklęsłych. Znaczny udział w modyfikacji naturalnych warunków klimatycznych obszaru ma wprowadzenie nań zabudowy, rodzaj zagospodarowania przestrzeni. TakŜe dominującą funkcję w kształtowaniu klimatu przejmują duŜe powierzchnie leśne. Na omawianym terenie warunki topoklimatyczne są kształtowane głównie następujące czynniki: • obecność duŜych kompleksów leśnych, • obecność rozległej formy dolinnej, • duŜy udział wód otwartych w pokryciu terenu, • niewielka odległość od terenów zwartej zabudowy miejskiej, • duŜy stopień zainwestowania terenu, • obecność obiektów odprowadzających do atmosfery znaczne ilości gazów i pyłow, • małe urozmaicenie rzeźby terenu, 13 W obrębie terenu opracowania moŜna wyróŜnić dwa rejony o nieco odmiennych warunkach topoklimatycznych. Topoklimat terenów tarasów nazdalewowych Ze względu na formę terenu cechą wiodącą jest dosyć słaba wymiana ciepła między powierzchnią czynną a atmosferą wskutek turbulencji. Istnieją tu bardziej sprzyjające warunki do zalegania zimnego powietrza. Panują przeciętne warunki solarne i korzystne warunki termiczne. Najcieplejsze są tereny na glebach zwartych i średnio zwartych, na ogół umiarkowanie wilgotnych. Są to tereny o niewielkim zagroŜeniu przymrozkami lokalnymi. Topoklimat obszarów zalesionych Lasy kształtują warunki klimatyczne i regulują bilans wodny. Zwarta powierzchnia leśna powoduje łagodzenie dobowych i rocznych ekstremów temperatury powietrza. Wilgotność powietrza jest na ogół wyŜsza, szczególnie w drzewostanie iglastym. Spada prędkość wiatrów. WzmoŜona konwekcja nad powierzchnią czynną lasu wpływa na wzrost opadów atmosferycznych. Największe wartości bioklimatyczne mają dojrzałe drzewostany sosnowe i dębowe oraz stare drągowiny na suchych siedliskach. W drzewostanach młodych, o duŜej zwartości, duŜe obciąŜenie dla organizmu stanowią upalne, bezwietrzne dni, stany przegrzania.. Wielkoprzestrzenne zbiorowiska leśne są cennymi obszarami zasilania i regeneracji powietrza. Topoklimat w strefach koncentracji zabudowy Kształtuje się w wyniku oddziaływania czynników urbanizacyjnych. Modyfikująco wpływa: intensywna emisja zanieczyszczeń do atmosfery, emisja ciepła odpadowego lub traconego w procesach technologicznych i grzewczych, zakłócenie naturalnej równowagi termicznowilgotnościowej i radiacyjnej na skutek duŜego udziału sztucznego podłoŜa i małej ilości zieleni, osłabienie wymiany powietrza przy zwartej zabudowie i zwiększonym tarciu zróŜnicowanego podłoŜa. MoŜna stwierdzić, Ŝe rodzaj zabudowy decyduje o przeciętnych wartościach promieniowania bezpośredniego i korzystnymi warunkami termiczno-wilgotnościowymi. W ciągu doby i w okresie zimy występują wyŜsze temperatury minimalne niŜ na obszarze otwartym. Zabudowa sprzyja rozwojowi lokalnej wymiany pionowej i poziomej powietrza, szczególnie w nocy, zmniejsza niebezpieczeństwo występowania lokalnych przymrozków radiacyjnych. Zieleń przydomowa optymalizuje warunki wilgotnościowe i zmniejsza moŜliwość występowania niekorzystnych stanów przegrzania organizmu w lecie. Stan czystości powietrza atmosferycznego i zagroŜenie hałasem Stan czystości powietrza to jeden z wielu elementów decydujących o prawidłowym funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego. Główne źródła zanieczyszczeń to emisje gazowe dominujące w strukturze zanieczyszczeń: w tym dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla, amoniak, węglowodory alifatyczne oraz aromatyczne. Zanieczyszczenia pyłowe pochodzą głównie ze spalania paliw, produkcji cementu oraz nawozów. Największy udział w emisji gazów stanowi dwutlenek węgla powstający głównie w procesach spalania jak równieŜ w Zakładach Azotowych” Puławy” S.A. Ujemne oddziaływanie przez ZA „Puławy” na wszystkie elementy środowiska, w tym areosanitarne, dodatkowe zagroŜenie przez Elektrownię Kozienice sprawia iŜ, gmina w całości zaliczona została do Puławskiego Obszaru ZagroŜenia Ekologicznego. Dodatkowo na stan powietrza na terenie gminy mają wpływ lokalne emisje zanieczyszczeń pyłowo-gazowych powstające w paleniskach domowych, ciepłowniach, kotłowniach. Wielkość emisji zanieczyszczeń wprowadzonych do powietrza w roku 2000 (poprzednia ocena stanu zanieczyszczeń powietrza) i w 2007 r., przez jednostki organizacyjne zlokalizowane w Puławach (m.in. zakłady przemysłowe i usługowe, instytuty, instytucje itp.), bez uwzględniania udziału emisji dwutlenku węgla, przedstawiała się następująco. Wielkość emisji zanieczyszczeń wprowadzonych do powietrza w Puławach w 2000r.- 2007 r. (wg Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Rok Zanieczyszczenia pyłowe [Mg/rok] Zanieczyszczenia gazowe [Mg/rok] 14 Emisja łączna [Mg/rok] 2000 1 634,5 1 1 105,2 12 739,7 2007 1 710,2 15 327,4 17 037,6 Wzrost emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w roku 2007 w stosunku do 2000 r. spowodowany został rozwojem produkcyjnym i wzrostem produkcji Zakładów Azotowych „Puławy" S.A. Wielkości emisji z wybranych podmiotów gospodarczych i instytucji z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla przedstawia się następująco: Wielkość emisji zanieczyszczeń powietrza z wybranych jednostek organizacyjnych Puław w 2007 r. (wg Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Lp. Nazwa Jednostki Organizacyjnej Emisja (Mg/rok) Ogółem pyłów i gazów Pyłów Gazów Ogółem w tym SO2 NO2 CO CO2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1. ZA „Puławy" 1 711 657,6 1691,6 1 709 966,0 10 555,9 4 341,4 380,7 1694 688,0 2. INS 32,4 8,7 23,7 - 23,7 - - 3. Biowet Sp. z o.o. 929,5 5,3 924,2 3,5 0,8 16,9 903,0 4. OPEC sp. z o.o. 133,5 - 133,5 - 0,1 - 133,4 5. Zakład Przemysłu Drzewnego 6,5 2,9 3,6 - 0,5 3,1 - 6. Mostostal Puławy 2,0 1,7 0,3 - 0,4 0,1 - 7. SPZOZ 0,9 - 0,9 - 0,4 0,1 0,4 Tendencje zmian wielkości emisji zanieczyszczeń z Zakładów Azotowych „Puławy" S.A. na przestrzeni lat 2000 -2007 przedstawiają tabela 3 oraz tabela 4. Tabela przedstawia wielkości emisji bez uwzględnienia emisji CO2, a tabela 4 z uwzględnieniem emisji CO2 Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z ZA „Puławy" (Mg / rok) - bez uwzględnienia CO2 (wg Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Zanieczyszczenie S.A. Lata 2000 2005 2006 2007 Emisja całkowita (pyły + gazy) 12 639,0 15 757,0 15 724,0 16 969,6 Gazy ogółem 1 1 030,o 13 877,0 13 857,9 15 278,0 Pyły całkowite 1 609,0 1880,3 1866,6 1691,6 Wielkość emisji zanieczyszczeń powietrza w Zakładach Azotowych „Puławy" S.A. w latach 15 2000 - 2006 (z uwzględnieniem CO2) (wg Diagnozy stanu środowiska miasta Puławy) Wielkość emisji w Mg/rok Rok Ogółem Pyłów Gazów Ogółem SO2 NO2 CO CO2 2000 1 097 352,0 1 609,0 1 095 743 7 830,0 2 998,0 202,0 1 084 713,0 2005 1 458 829,0 1 880,3 1 456 949 9 895,0 3 835,1 147,2 1 443 072,0 2006 1 534 922,0 1 866,6 1 533 062 9 923,1 3 750,9 183,9 1 519 204,0 2007 1 711 657,6 1 691,6 1 709 966 10 555,9 4 341,4 380,7 1 694 688,0 NaleŜy zaznaczyć, Ŝe w latach 1985 - 2000, ZA „Puławy" ograniczyły o prawie 60% całkowitą emisję zanieczyszczeń pyłowych i gazowych (bez uwzględnienia CO2), w tym pyłowych o ok. 84 %, gazowych o 50 %. Przedsiębiorstwo w tym okresie zrealizowało „Program ochrony środowiska ZA Puławy" na lata 1985-2000 „ a w latach 2000 - 2003 kolejny program ekologiczny tzw. „Program dostosowawczy". Rezultatem realizacji wielonakładowych programów było ograniczenie lub eliminacja emisji przemysłowej i osiągnięcie przez Zakłady standardów środowiskowych. Szacuje się, Ŝe na terenie miasta istnieje około 2 200 prywatnych posesji wyposaŜonych w większości w indywidualne paleniska. Około 70 % tych posesji posiada przyłącza gazowe, pozostałe 30% do ogrzewania mieszkań wykorzystuje paliwo stałe lub korzysta z miejskiej sieci ciepłowniczej. Wielkość emisji zanieczyszczeń z gospodarstw domowych, drobnych zakładów usługowych i wytwórczych jest nieporównywalna z poziomem emisji przemysłowej i komunikacyjnej. W 2012 rok WIOŚ Lublin wykonał roczną ocenę jakości powietrza dla województwa lubelskiego. Ocena została wykonana w oparciu o następujące akty prawne: - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity - Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.); - rozporządzenie MŚ z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914); - rozporządzenie MŚ z dnia 13 września 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1032); - rozporządzenie MŚ z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031); Wynikiem oceny dla wszystkich substancji podlegających ocenie, jest zaliczenie strefy do jednej z poniŜszych klas: klasa A - jeŜeli stęŜenia substancji na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych bądź poziomów docelowych, klasa B - jeŜeli stęŜenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji; klasa C- jeŜeli stęŜenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony - poziomy dopuszczalne bądź poziomy docelowe, natomiast dla parametru jakim jest poziom celu długoterminowego dla ozonu, przewidziane są: klasa D1 - jeŜeli poziom stęŜeń ozonu nie przekracza poziomu celu długoterminowego, klasa D2 - jeŜeli poziom stęŜeń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego. Obszar miasta Puławy połoŜony jest w tzw. strefie lubelskiej. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia 16 Lp. Nazwa strefy Kod strefy 1. Strefa lubelska PL0602 Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy SO2 NO2 PM10 Pb C6H6 CO O3 As Cd Ni BaP PM2,5 A A C A A A D2 A A A A A Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin Lp. Nazwa strefy Kod strefy Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń w strefie SO2 1. Strefa lubelska PL0602 A NOx A O3 A Ponadnormatywne tło akustyczne utrzymywało się od wielu lat na obszarach zabudowy mieszkaniowej, połoŜonych wzdłuŜ głównych dróg przelotowych poza obszarem planu objętych wojewódzkim monitoringiem środowiska - przy stale wzrastającym natęŜeniu ruchu samochodowego. W 2006 r. na terenie Puław zostały wykonane przez Inspekcję Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie pomiary hałasu komunikacyjnego w ramach wojewódzkiego programu monitoringu środowiska. Badania wykazały przekroczenia wartości dopuszczalnych przez obowiązujące przepisy tj. równowaŜnego poziomu hałasu A o wysokości 60 dB, we wszystkich siedmiu punktach pomiarowych, zlokalizowanych w strefie zabudowy mieszkaniowej przy głównych trasach komunikacyjnych. I tak: • • na hałas o poziomie 70 - 75 dB naraŜone były ulice: Piłsudskiego, Piaskowa na hałas o poziomie 65-70 dB naraŜone były ulice: Wróblewskiego, Słowackiego, Lubelska • na hałas o poziomie 60-65 dB naraŜone były ulice: Włostowicka, Kazimierska. Poziomy hałasów kolejowych naleŜą do bardzo wysokich. Chwilowy poziom dźwięku A, w odległości 7,5 m od torów przejazdu pociągu, w zaleŜności od jego prędkości wynosi 75-95 dB. Komunikacja kolejowa, mimo emisji hałasu o wyŜszych poziomach, jest oceniana jako mniej uciąŜliwa niŜ ruch drogowy. Oddziaływanie hałasu kolejowego dotyczy stosunkowo niewielkiej liczby ludności zamieszkałej w pobliŜu trasy kolejowej. Źródłami hałasów przemysłowych, przenikających do środowiska, są : hale przemysłowe wskutek niedostatecznego ich izolowania obudową urządzenia usytuowane na terenie przemysłowym bez Ŝadnej izolacji akustycznej np. wentylatory wyciągowe z kotłowni c) zrzuty mediów energetycznych (pary, spręŜonego powietrza) d) środki transportu wewnętrznego. a) b) Największe zakłady prowadzące działalność gospodarczą na terenie Puław - najbardziej uciąŜliwe pod względem emitowanego hałasu - tj. Zakłady Azotowe „Puławy" (w obszarze planu), PPB „PREFABET - Puławy" (w obszarze planu), Zakład Usług Komunalnych (Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych przy ul. Dęblińskiej 96 - poza obszarem planu), Miejski Zakład Komunikacji, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji „Wodociągi Puławskie" - Komunalna Oczyszczalnia Ścieków (poza obszarem planu) połoŜone są w północnej strefie działalności gospodarczej - z dala od osiedli mieszkaniowych; a Zakład Przemysłu Drzewnego (poza obszarem planu) połoŜony jest we wschodniej strefie działalności gospodarczej, w której znajduje się większość obiektów usługowych. 17 W mieście, poza obszarem planu, znajdują się równieŜ małe prywatne zakłady, zlokalizowane w budynkach mieszkalnych, głównie w strefach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, stanowiące potencjalne zagroŜenie dla środowiska przez emisję hałasu. Źródłem hałasu w małych zakładach mogą być: • • praca przy otwartych drzwiach i oknach powodująca przedostawanie się hałasu do zewnętrznego środowiska pojedyncze urządzenia bez zabezpieczeń akustycznych, pracujące poza budynkiem zakładu. Potencjalny obszar uciąŜliwego oddziaływania małych warsztatów jest na ogół nieduŜy. JednakŜe w niesprzyjających warunkach mogą one stanowić źródło o duŜej dokuczliwości dla pojedynczych rodzin. W celu eliminowania tych niedogodności, przy uzgadnianiu dokumentacji projektowych naleŜy zwracać uwagę na wyposaŜenie zakładów w wentylację mechaniczną o dostatecznej wydajności oraz o zabezpieczenie akustyczne hałaśliwych urządzeń zlokalizowanych na zewnątrz pomieszczeń produkcyjnych. Przez teren opracowania przebiegają linie elektroenergetyczne. WzdłuŜ nich wyznaczono strefę bezpieczeństwa w obrębie której nie naleŜy lokalizować zabudowy oraz nie naleŜy w strefie tej realizować zieleni wysokiej. Na całym obszarze występują gleby wytworzone z piasków luźnych. Są one w znacznej części zniszczone przez emisje pochodzące z Zakładów Azotowych, co skutkuje zachwianiem równowagi ekologicznej ekosystemów leśnych, a w skrajnych przypadkach całkowitym wylesieniem powierzchni. Od wielu lat część z tych zupełnie wylesionych terenów, po odpowiedniej rekultywacji, wykorzystywana jest pod uprawę roślin przeznaczonych do produkcji kompostów. Silnie falisty relief wydmowy, luźny skład granulometryczny gleb i obniŜenie poziomu wód gruntowych sprawiają, Ŝe pomimo stopniowej redukcji emisji, ponowne zalesienie tego terenu jest praktycznie niemoŜliwe. Zgodnie z geobotanicznym podziałem Polski Puławy leŜą na pograniczu dwóch krain: Krainy Mazowieckiej i WyŜyny Lubelskiej. Kraina Mazowiecka odznacza się: - brakiem występowania buka, jodły, klonu jaworu, jarząba brekini oraz obecnością naturalnych placówek modrzewia polskiego i świerka, - zanikiem we florze kserotermicznej gatunków pontyjskich i ilościowym przybytkiem roślin północno-wschodnich, - stopniowym zanikiem roślin atlantyckich, - panowaniem borów sosnowych o róŜnej przynaleŜności socjologicznej oraz borów mieszanych z lipą drobnolistną, - rozpowszechnieniem roślinności torfowiskowej i piaskowej. WyŜynę Lubelską charakteryzuje przede wszystkim krajobraz lessowy na podłoŜu kredowym, urozmaicony w przełomie Wisły brzegami oraz licznymi parowami wciętymi głęboko w less i kredę. Za najbardziej charakterystyczny dla WyŜyny Lubelskiej uchodzi las dębowo - sosnowy z berberysem. Zdegradowany w wyniku antropopresji zespół ten przekształca się w kwaśne sośniny. Na lepszych glebach gliniastych, a takŜe w dolinach rzek i na zboczach występuje las dębowo - grabowy. Fitocenozy leśne w bliskim sąsiedztwie Zakładów Azotowych charakteryzują się szczątkowym drzewostanem złoŜonym z pojedynczych sosen i licznymi brzozami w warstwie podrostu. Prowadzone od kilkudziesięciu lat nasadzenia w lasach wokół Zakładów Azotowych rekompensują częściowo ubytki drzewostanu związane z oddziaływaniem ZA. Odsłonięte piaszczyste podłoŜe na wydmach, zrębach zupełnych lub poboczach dróg porastają murawy piaskowe z panującą szczotlichą siwą. Na podłoŜu piaszczystym z obecnością wapnia rozwijają się zbiorowiska z panującą strzęplicą siną. Specyficzne fitocenozy synantropijne występują w bezpośrednim otoczeniu ZA na podłoŜu piaszczystym z bardzo duŜym udziałem azotu pochodzącego z emisji. W zamierającym lesie rozwijają się zbiorowiska zastępcze: zespół trzcinnika piaskowego i jeŜyn, zespół z panującą nawłocią i zespół z wierzbówką kiprzycą. Na terenie odlesionym występują skupienia 18 szczególnie odpornych gatunków nitrofilnych: szarłatu, stokłosy łuskowatej, łubinu, starca leśnego. Na terenach przemysłowych występują zespoły rozległe płaty całkowicie pozbawione roślinności. Na terenie gminy, poza obszarem planu, występuje zróŜnicowanie gatunków zwierząt z fauną charakterystyczną dla występujących tu zespołów leśnych, zbiorowisk wodnych i przywodnych oraz gatunków charakterystycznych dla gospodarstw rolnych. Do obiektów najbardziej oddziaływujących na środowisko w tym rejonie naleŜą ZA Puławy. Zakłady Azotowe „Puławy" S.A. wytwarzają, przy zastosowaniu procesów chemicznych, następujące, podstawowe produkty lub półprodukty: • chemii organicznej: melaminę, cykloheksanon, kaprolaktam, siarczan hydroksyloaminy, 32,5% roztwór mocznika, • chemii nieorganicznej: amoniak, tlen, wodór, dwutlenek węgla, nadtlenek wodoru, kwas siarkowy i oleum, kwas azotowy, • nawozy sztuczne na bazie azotu: mocznik, saletrę amonową, roztwór saletrzano- mocznikowy RSM, siarczan amonu. Produkty i półprodukty wytwarzane są w instalacjach: • amoniaku, tlenu, wodoru, ciekłego dwutlenku węgla i „suchego lodu", naleŜących do Zakładu Amoniaku PAM w Pionie Agro PA, • mocznika - linia o wydajności 1700/2000 Mg/dobę i 3 linie o wydajności 500 Mg/dobę wraz z instalacją Absorpcji Finalnej, ZatęŜania roztworu mocznika 800 Mg/dobę, melaminy - Instalacja Melaminy I, Instalacja Melaminy II i Instalacja Melaminy III łącznie z instalacją odzysku melaminy MRU, nadtlenku wodoru - instalacja Nadtlenku Wodoru, 32,5% roztworu mocznika, naleŜących do Zakładu Melaminy PCM w Pionie Chemia PC, • cykloheksanonu, kaprolaktamu, siarczanu amonu, siarczanu hydroksyloaminy, kwasu siarkowego i oleum, naleŜących do Zakładu Kaprolaktamu PCK w Pionie Chemia PC, • amoniaku, kwasu azotowego, saletry amonowej i roztworu saletrzanomocznikowego RSM, naleŜących do Zakładu Nawozów PAN w Pionie Agro PA. Zakłady Azotowe „Puławy" S.A. eksploatują elektrociepłownię zakładową, instalację do spalania paliw o mocy nominalnej większej od 50 MW. Elektrociepłownia wytwarza ciepło i energię elektryczną na potrzeby własne Zakładów oraz energię cieplną dla potrzeb miasta Puławy. Instalacja Elektrociepłowni Zakładów Azotowych „Puławy" w Puławach zaliczana jest do kategorii instalacji w przemyśle energetycznym do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MWt, których eksploatacja wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Główne produkty wytwarzane w instalacjach Zakładów Azotowych „Puławy" S.A. Produkty nawozowe W Zakładach Azotowych „Puławy" S.A. produkowane są jednoskładnikowe nawozy azotowe: mocznik, saletra amonowa, roztwór saletrzano-mocznikowy RSM i siarczan amonu. Mocznik nawozowy uzyskiwany jest przez syntezę amoniaku z dwutlenkiem węgla. Stosowany jest jako nawóz uniwersalny oraz jako dodatek do pasz. Znajduje równieŜ zastosowanie do wytwarzania Ŝywic, klejów, środków farmaceutycznych. Saletra amonowa otrzymywana jest przez neutralizację kwasu azotowego amoniakiem. Roztwór saletrzano-mocznikowy RSM jest nawozem azotowym w formie roztworu wodnego, produkowanym w trzech rodzajach o róŜnych zawartościach azotu. Siarczan amonu jest produktem ubocznym w procesie wytwarzania kaprolaktamu. Stosowany jest jako nawóz przedsiewny o powolnym działaniu, uzupełnia niedobory siarki w glebie. Stosowany jest równieŜ jako produkt techniczny w przemysłach garbarskim, spoŜywczym, kosmetycznym. 19 Produkty nienawozowe (chemikalia) Zakłady Azotowe „Puławy" S.A. produkują melaminę, nadtlenek wodoru, kaprolaktam oraz ciekły dwutlenek węgla. Melamina jest produktem otrzymywanym w procesie termicznego rozkładu mocznika do kwasu izocyjanowego, a następnie jego konwersji do melaminy. Wykorzystywana jest do wyrobu Ŝywic syntetycznych w Polsce stosowanych przy wytwarzaniu laminatów dekoracyjnych i płyt drewnopochodnych dla przemysłu meblarskiego oraz do produkcji klejów, farb i lakierów. Kaprolaktam jest produktem stosowanym do produkcji tworzywa poliamidowego, które z kolei przerabiane jest na przędzę tekstylną, techniczną oraz do wytwarzania róŜnych artykułów technicznych i przemysłowych. Jest uŜywany głównie do produkcji włókien i tworzyw poliamidowych wykorzystywanych w przemysłach: tekstylnym, samochodowym, elektronicznym i elektrotechnicznym. Nadtlenek wodoru stosowany jest jako wybielacz głównie w przemyśle celulozowopapierniczym oraz w przemyśle włókienniczym, a takŜe jako środek bakteriobójczy, czyszczący, do produkcji kosmetyków, w technice wojskowej. Ciekły dwutlenek węgla jest produktem uzyskiwanym w procesach oczyszczania i skraplania gazowego dwutlenku węgla, który jest produktem ubocznym ze spalania metanu. Jest stosowany w przemyśle spoŜywczym (napoje gazowane), do mroŜenia produktów spoŜywczych, w procesie ekstrakcji chmielu, do spawania i do celów gaśniczych. Półprodukty oraz inne produkty Pozostałymi produktami i półproduktami Zakładów Azotowych „Puławy" S.A. są: roztwór mocznika, kwas azotowy, kwas siarkowy, saletra amonowa w roztworze, stały dwutlenek węgla (suchy lód), amoniak w butlach, folia i worki polietylenowe, cykloheksanon, siarczan hydroksyloaminy, azot ciekły, wodór, woda amoniakalna i 32,5% roztwór mocznika. W Zakładzie Amoniaku PAM nie występują specjalne systemy do oczyszczania gazów odlotowych oraz ścieków. Ochrona środowiska realizowana jest poprzez stały nadzór słuŜb eksploatacyjnych nad utrzymaniem prawidłowych parametrów pracy urządzeń i aparatury. Parametry pracy rejestrowane są na bieŜąco w komputerowym systemie DCS. Nie występuje oddziaływanie transgraniczne. Zakład Melaminy PCM Metody ochrony powietrza. Ochronę atmosfery zapewnia stosowanie następujących metod i technik: - z Wydziału Mocznika PCM1, jak i Wydziału Melaminy PCM2, powietrze i gazy odlotowe zawierające amoniak - przed wydmuchem do atmosfery - oczyszczane są w skruberach, a odzyskany amoniak zawracany jest do procesu, - powietrze z wieŜy granulacyjnej mocznika, oczyszczane jest w skruberach odpylania, wyposaŜonych w podwójne układy zraszania oraz specjalne teflonowo-stalowe demistery. Osiągany jest następujący stopień oczyszczania powietrza: do 10 mg/Nm3 zawartości amoniaku oraz do 55 mg/Nm zawartości pyłów mocznika. - w instalacjach Melamin, produkty uboczne, którymi są: amoniak (Melamina I) oraz roztwór karbaminianu (Melamina II i III), zawracane są do ponownego przerobu na instalacjach Mocznika, - w instalacjach Melaminy II i III: • wszystkie zawory bezpieczeństwa zrzucające strumienie zawierające amoniak w postaci roztworu lub oparów, są podłączone do skrubera wydmuchów, w którym są przemywane wodą dla uniknięcia przedostawania się amoniaku do atmosfery, • w układach do ogrzewania soli i dowthermu stosowane są niskoemisyjne palniki do spalania gazu ziemnego, a część energii jest odzyskiwana do podgrzewania powietrza wlotowego do spalania, • układy filtrów tkaninowych powietrza, zabudowane na wylocie z transportu pneumatycznego melaminy do silosów, pozwalają ograniczać emisję pyłów PM10 do oczekiwanej wartości 10 mg/Nm3, • zastosowano hermetyzację miejsc pyłotwórczych. - w instalacji Nadtlenku Wodoru: 20 • do oczyszczania strumieni odwietrzeń i wydmuchów od rozpuszczalników organicznych zastosowano adsorbery ze złoŜem ceramiczno węglowym,posiadające następujące sprawności oczyszczania: - układ X -1511 A(B) w sekcji utleniania - 99,05%, - układ X - 1127 A(B) na sieci azotu - 99%. Metody ochrony środowiska wodnego. Ochronę środowiska wodnego zapewnia stosowanie następujących metod i technik: - ścieki technologiczne są zawracane do procesów produkcyjnych, gdzie są przetwarzane, przerabiane i/lub zagospodarowane. W instalacji Mocznika 1700/2000 Mg/dobę i instalacji 500 Mg/dobę ścieki technologiczne poddawane są oczyszczaniu w Sekcjach Hydrolizy i Destylacji, a w instalacjach: Melaminy II i III, odpowiednio w hydrolizerze R-6010 i kolumnie destylacyjnej ścieków C-6010 (Melamina II) oraz w hydrolizerze R- 6110 i kolumnie destylacyjnej C-6110 (Melamina III). - odzyskane kondensaty stosowane są do uzupełnienia obiegów wody chłodniczej. - wszystkie urządzenia i instalacje, które są potencjalnym źródłem ścieków przemysłowych zlokalizowano na szczelnych tacach lub posadzkach z wykładziną chemoutwardzalną. - ścieki pochodzące z opadów deszczu (z pierwszych 15 min. opadu), z mycia posadzek, ewentualnych wycieków i inne, które dostaną się na tacę, będą odprowadzane siecią kanałów do zbiorników podziemnych: - V-A1 - w instalacji Mocznika 1700/2000 Mg/dobę, - V-A2 - w instalacji zatęŜania na liniach 500 Mg/dobę - D-138 w instalacji Melaminy II, - D-238 w instalacji Melaminy III, gdzie poddawane są kontroli analitycznej na zawartość azotu, - ścieki spełniające wymaganie zawartości azotu ogólnego - maks. 40 mgN/dm3, są odprowadzane do układu kanalizacji opadowej, a w przypadku wystąpienia wyŜszych stęŜeń azotu ogólnego, są odprowadzane poprzez kanalizację przemysłową do Centralnej Oczyszczalni Ścieków Z.A. „Puławy" S.A., skąd z innymi ściekami z Zakładów odprowadzane są kanałem zrzutowym do rzeki Wisły. - w Instalacji Odzysku Melaminy - MRU przeróbce poddawane będą roztwory macierzyste wytworzone w instalacji Melaminy II i III, w celu odzysku melaminy zawartej w tych strumieniach, za pomocą technologii Ultrafiltracji. - w/w instalacji przewiduje się takŜe przeróbkę kondensatów wytworzonych w węzłach zatęŜania mocznika instalacji Melaminy II, Melaminy III oraz kondensatu wyprodukowanego w instalacji Melaminy I, w celu usunięcia zawartego w tych strumieniach amoniaku, mocznika i dwutlenku węgla. - ścieki technologiczne z Instalacji Nadtlenku Wodoru oczyszczane są w Biologicznej Oczyszczalni Ścieków naleŜącej do Zakładu Kaprolaktamu PCK. - instalacje zlokalizowane są na szczelnych tacach, skąd ewentualne wycieki są zbierane w zbiornikach spustów i zawracane do ponownego przerobu w procesach technologicznych, natomiast ścieki z mycia instalacji odprowadzane są do kanalizacji przemysłowej, a następnie do Centralnej Oczyszczalni Ścieków Przemysłowych w Z.A. „Puławy" S.A. Zakład Kaprolaktamu PCK Ochronę środowiska wodnego zapewnia stosowanie następujących metod i technik: • Oczyszczanie ścieków technologicznych z całego Zakładu Kaprolaktamu PCK w Biologicznej Oczyszczalni Ścieków BOŚ metodą osadu czynnego z jednoczesnym usuwaniem związków azotu. Osiągana sprawność wyraŜona jako ChZT (oznaczane metodą dwuchromianową) wynosi ok. 95,5%. • Instalacje wyposaŜone są w zbiorniki ścieków oraz neutralizator ścieków. 21 • • • • • Oddzielona ze ścieków warstwa organiczna, razem z innymi pozostałościami z przerobu ropy naftowej stanowi paliwo dla Zakładu Elektrociepłowni PEC Z.A. „Puławy" S.A.. Spusty ze wszystkich instalacji, poprzez zbiorniki spustów zawracane są do ponownego przerobu. Wycieki oraz ścieki z mycia aparatury gromadzące się na tacach pod instalacjami, odprowadzane są do oczyszczalni w Biologicznej Oczyszczalni Ścieków. Prowadzona jest kontrola analityczna ścieków gromadzonych w zbiornikach ścieków. Kondensaty procesowe zagospodarowane są w instalacjach jako ciecz absorpcyjna. Zakład Nawozów PAN Ochronę atmosfery zapewnia zastosowanie następujących metod i technik: W Wydziale Kwasu Azotowego PAN2 gazy odlotowe z linii 1,2 i 3 oczyszczane są od tlenków azotu w instalacji selektywnej katalitycznej redukcji przy uŜyciu amoniaku i w obecności katalizatora wanadowego firmy RHODIA. W przeliczeniu na NO2, uzyskuje się obniŜenie zawartości tlenków azotu z poziomu 1 700 ppm obj. do poziomu 50-130 ppm obj. (odpowiednio: zima - lato). W Wydziale Kwasu Azotowego PAN2, w linii nr 4 gazy odlotowe oczyszczane są od tlenków azotu metodą specjalnego natlenienia czystym tlenem roztworu absorpcyjnego, celem zwiększenia stopnia przereagowania NO do NO2, a tym samym zwiększenia stopnia rozpuszczenia tlenków azotu w procesie absorpcji. Jest to metoda oczyszczania poprzez odzysk produktu. W procesie natlenienia uzyskuje się obniŜenie NO2 z poziomu 1 700 ppm obj. do poziomu 600^ 800 ppm obj. W ramach projektu Wspólnych WdroŜeń (ang. Joint Implementation) na instalacji Kwasu Azotowego na linii 1,2,3 i 4 zamontowano selektywny katalizator rozkładu N2O tuŜ poniŜej siatek platynowych i wychwytujących, w reaktorze katalitycznym, w strefie wysokiej temperatury reaktora (między 860 a 910°C). Jest to wtórna (drugorz ędowa) metoda obniŜenia poziomu emisji N2O. Kosze podtrzymujące katalizator, zamontowane w kaŜdym reaktorze, są napełnione katalizatorem rozkładu N2O firmy BASF o nazwie „O3- 85 Extrudated Stars 6mm". Przy pomocy tego katalizatora stęŜenie N2O w gazie resztkowym moŜna obniŜyć od około 1000-1400 ppmv do wartości poniŜej 300 ppmv. W Wydziale Saletry i RSM PAN3, do oczyszczania powietrza po wieŜach granulacyjnych nr 1 i 2 zastosowana jest mokra metoda odpylania. Proces prowadzony jest w układzie skruberów z systemem podwójnego zraszania i specjalnymi demisterami amerykańskiej firmy BECO Eng. Co., o duŜym rozwinięciu i zagęszczeniu powierzchni odkraplania. Uzyskuje się następuj ący stopień oczyszczania powietrza odlotowego: zawartość amoniaku: 44 mg/Nm3, zawartość pyłów saletry amonowej: 81 mg/ Nm . W Wydziale Saletry i RSM PAN3, do oczyszczania powietrza po chłodziarkach fluidalnych granulowanego produktu, zastosowano baterie wysoko sprawnych cyklonów. Uzyskuje się stopień oczyszczenia powietrza do zawartości: około 16 mg/Nm3 amoniaku i około 15 mg/Nm pyłów saletry amonowej." Metody ochrony środowiska wodnego. Kondensaty procesowe są zagospodarowywane na Wydziałach. Wszystkie urządzenia i instalacje, które są potencjalnym źródłem ścieków przemysłowych zlokalizowano na szczelnych tacach lub posadzkach z wykładziną chemoutwardzalną. Nadmiarowe kondensaty procesowe w Wydziale Saletry i RSM PAN3 są oczyszczane od związków azotowych w instalacji odwróconej osmozy, wybudowanej w oparciu o proces niemieckiej firmy UWATECH. Jest to metoda oczyszczania poprzez odzysk produktu. Osiągana sprawność procesu jest na poziomie 99%. Oczyszczony kondensat jest zagospodarowywany: jako woda do zraszania skruberów w instalacji odpylania wieŜ granulacyjnych oraz do uzupełnienia obiegu wody chłodzącej. Zakład Elektrociepłowni PEC Metody ochrony powietrza Ochronę atmosfery zapewnia stosowanie następujących metod i technik: Spalanie węgla kamiennego o moŜliwie niskiej zawartości siarki (około 0,80% siarki 22 całkowitej). - Współspalanie węgla z MEAKiem - półproduktem z procesu wytwarzania cykloheksanonu, będącym pozostałością z przerobu benzenu (ropy naftowej). Uzyskuje się obniŜenie emisji SO2 o około 11%. - Zapobieganie powstawaniu tlenków azotu w komorze paleniskowej poprzez zastosowanie tzw. „wiru niskoemisyjnego", jako techniki spalania węgla. - Usuwanie pyłów ze spalin w elektrofiltrach do poziomu stęŜeń 100 mg/ Nm3 Metody ochrony środowiska wodnego W Zakładzie Elektrociepłowni PEC zastosowane są następuj ące metody: - Oczyszczanie odpadowych wód poprzez sedymentacj ę cząstek stałych w poszczególnych kwaterach składowiska odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętnych - Uśrednianie, neutralizację chemiczną oraz biodegradację ścieków przemysłowych w Centralnej Oczyszczalni Ścieków (COŚP) - Efekt oczyszczania jest następujący: - ChZT - redukcja 10 - 30 %, - zawiesina - redukcja 90 - 95 %, - oleje - redukcja 90 - 92 %. - Oczyszczanie biologiczne ścieków fekalnych w Biologicznej Oczyszczalni Ścieków Fekalnych. Efekt oczyszczania: redukcja BZT5 i zawiesiny wynosi: 92 - 95 %. Zakład Logistyki PL Ochronę atmosfery zapewnia stosowanie następuj ących metod i technik: - Pakowaczki melaminy 40A1101, 40A1102A/B (3 sztuki) podłączone są do filtrów tkaninowych pulsacyjnych, które usuwają pyły melaminy ze sprawnością ok. 98 %. Zgodnie z obwiązującym Pozwoleniem Zintegrowanym dla ZA „Puławy”: Dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń odprowadzanych z zakładu po zbiorniku - stawie III° biologicznego oczyszczania: - Zawiesiny ogólne 70 mg/l - bzt5 25 mgO2/l - ChZT 125 mgO2/l - Azot ogólny 40 mgN/l - w - Azot ogólny 30 mgN/l - w - Fosfor ogólny 10 mgP/l - Chlorki 1 000 mgCl/l - Siarczany 500 mgSO4 /l - śelazo ogólne 10 mgFe/l - Miedź 0,5 mgCu/l - Substancje ekstrahujące się eterem 50 mg/l naftowym - Odczyn pH 6,5 - 9,0 - Arsen 0,1 23 mg As/l - Cynk 2,0 mg Zn/l - Chrom ogólny 0,5 mg Chr/l Ustala się następujące ilości odpadów niebezpiecznych dopuszczonych do wytworzenia w ciągu roku: Lp. Rodzaj odpadu Kod odpadu Ilość wytworzonych odpadów [Mg/rok] 1. Kwas azotowy i azotawy 060105 20,0 2. Inne pozostałości podestylacyjne i poreakcyjne 070108 20,0 3. Inne zuŜyte sorbenty i osady pofiltracyjne 070110 40,0 4. Odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne 080111 0,5 5. Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów 090101 1,0 6. Roztwory utrwalaczy 090104 1,0 7. Przeterminowane odczynniki fotograficzne 090180 0,2 8. Uwodnione szlamy z czyszczenia substancje niebezpieczne zawierające 100122 100,0 9. Emulsje olejowe chlorowcoorganicznych związków 130105 120,0 10. Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i niezawierające związków chlorowcoorganicznych smarowe 130205 400,0 11. Syntetyczne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 130206 10,0 12. Oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe łatwo ulegające biodegradacji 130207 10,0 13. Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 130208 10,0 14. Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła niezawierające związków chlorowcoorganicznych 130307 10,0 15. Syntetyczne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła inne niŜ wymienione w 130301 130308 1,0 16. Inne rozpuszczalniki lub mieszaniny rozpuszczalników 140603 30,0 17. Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne) 150110 10,0 kotłów niezawierające 24 18. Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) 150202 80,0 19. Filtry olejowe 160107 0,1 20. ZuŜyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC 160211 10,0 21 ZuŜyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niŜ wymienione w 160209 do 160212 160213 20,0 22. Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte ze zuŜytych urządzeń 160215 5,0 23 Nieorganiczne odpady zawierające substancje niebezpieczne 160303 50,0 24. Organiczne odpady zawierające substancje niebezpieczne 160305 40,0 25. Gazy w pojemnikach (w tym halony) zawierające substancje niebezpieczne 160504 5,0 26. Chemikalia laboratoryjne i analityczne (np. odczynniki chemiczne) zawierające substancje niebezpieczne, w tym mieszaniny chemikaliów laboratoryjnych i analitycznych 160506 2,0 27. ZuŜyte nieorganiczne chemikalia zawierające substancje niebezpieczne (np. przeterminowane odczynniki chemiczne) 160507 200,0 28. ZuŜyte organiczne chemikalia zawierające substancje niebezpieczne (np. przeterminowane odczynniki chemiczne) 160508 5,0 29. Baterie i akumulatory ołowiowe 160601 35,0 30. Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe 160602 10,0 31. Selektywnie gromadzony elektrolit z baterii i akumulatorów 160606 20,0 32. Odpady zawierające ropę naftową lub jej produkty 160708 270,0 33. Odpady zawierające inne substancje niebezpieczne 160709 160,0 34. ZuŜyte katalizatory zawierające niebezpieczne metale przej ściowe lub ich niebezpieczne związki 160802 250,0 35. Kable zawierające ropę naftową, smołę i inne substancje niebezpieczne 170410 5,0 36. Gleba i ziemia zawierająca substancje niebezpieczne (np. PCB) 170503 200,0 37. Materiały izolacyjne zawierające azbest 170601 10,0 38. Materiały konstrukcyjne zawierające azbest 170605 12940 m 39. Odpady niebezpieczne zestalone 190306 20,0 25 2 40. Inne odpady z budowy, remontów i demontaŜu (w tym odpady zmieszane) zawierające substancje niebezpieczne 170903 30,0 41. Tłuszcze i mieszaniny olejów z separacji olej/woda inne niŜ wymienione w 190809 190810 100,0 42. Szlamy zawierające substancje niebezpieczne z innego niŜ biologiczne oczyszczanie ścieków przemysłowych 190813 100,0 II. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU Ochrona środowiska na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym realizowana jest w Polsce między innymi poprzez wprowadzanie w Ŝycie odpowiednich aktów prawnych, w tym ustaw i rozporządzeń. Za jedną z najwaŜniejszych naleŜy uznać ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko na podstawie, której sporządzona została niniejsza prognoza. Ustawa ta jest wynikiem wieloletnich dyskusji i ustaleń na szczeblu międzynarodowym. JuŜ Konwencja o RóŜnorodności Biologicznej sporządzona w Rio de Janeiro w czerwcu 1992 r. wprowadza odpowiednie procedury wymagające wykonania oceny oddziaływania na środowisko projektów, które mogą mieć znaczenie dla róŜnorodności biologicznej. Szczególną wagę ma aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym ujęty w Polityce Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. W jego świetle projekt planu powinien kształtować ład przestrzenny pozwalając jednocześnie na prowadzenie racjonalnej gospodarki. Przez ład przestrzenny naleŜy rozumieć sposób ukształtowania przestrzeni tworzący harmonijną całość. Nie naleŜy przy tym zapominać o zasadzie zrównowaŜonego rozwoju, o której mówi Konstytucja RP w artykule 5 – „Rzeczpospolita Polska (...) zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju”. Pojęcie zrównowaŜonego rozwoju moŜe być róŜnie definiowane. Generalnie zasada zrównowaŜonego rozwoju w planowaniu przestrzennym powinna przejawiać się dąŜeniem do takiego zagospodarowania, które z jednej strony ochroni zasoby środowiska, a z drugiej zapewni dalszy rozwój danego obszaru. Nie zawsze pełna realizacja załoŜeń tej idei, szczególnie na niewielkich analizowanych obszarach, jest moŜliwa. Niekiedy wyŜszość nad aspektami środowiskowymi biorą potrzeby społeczno-gospodarcze i odwrotnie. RównieŜ w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju nacisk połoŜony jest na ideę zrównowaŜonego rozwoju, przy czym „koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju przyjmuje takie rozumienie przyrody, które polega na stopniowym ograniczaniu tempa tworzenia nowych obszarów chronionych oraz upowszechnianiu rozwoju form ochrony przyrody, związanych z uŜytkowaniem terenu zgodnym z celami ekologicznymi, uwzględniających róŜne formy własności ziemi i róŜne metody zarządzania”. Koncepcja przedmiotowa sięga korzeniami do innego dokumentu ustalonego na szczeblu unijnym - ZrównowaŜona Europa dla lepszego świata: Strategia zrównowaŜonego rozwoju dla Unii Europejskiej. Dokument ten został przyjęty na szczycie Rady Europy w Goeteborgu w 2001 r., a podstawowe jego załoŜenia dotyczą czterech celów strategicznych: • ograniczenia zmian klimatycznych i wzrostu znaczenia „zielonej” energii, • wzrostu bezpieczeństwa zdrowotnego, • usprawnienia systemu transportowego i gospodarowania przestrzenią, • odpowiedzialnego gospodarowania zasobami naturalnymi. NajwaŜniejszymi ustaleniami w zakresie ochrony środowiska na szczeblu państw członkowskich są dyrektywy, wśród których jako najwaŜniejsze naleŜy wymienić: 26 • dyrektywę Rady 79/40/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków ze zmianami (Dyrektywa Ptasia); • dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa). Obie dyrektywy są podstawą prawną tworzenia sieci NATURA 2000, której celem jest zachowanie zagroŜonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy. Oprócz ww. aktów prawnych na uwagę zasługują takŜe: • dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; • dyrektywa Rady nr 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Elementem ochrony środowiska jest równieŜ kształtowanie i zachowanie cennych struktur krajobrazu. Przejawem znaczenia i roli tych działań są zapisy zawarte w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej Rady Europy z 2001 roku, która zobowiązuje kraje Europy do ochrony oraz właściwego gospodarowania i planowania krajobrazów. Analizowany projektu planu nie leŜy w obrębie Ŝadnego obszaru naturowego ani w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Zapisy wymienionych dyrektyw zostały uwzględnione i niejako „skonsumowane” przez stanowiącą podstawę niniejszej prognozy ustawę o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Analizowany projekt planu stara się realizować zasadę zrównowaŜonego rozwoju oraz kształtować ład przestrzenny. Pełne uzyskanie zamierzonego celu moŜe być bardzo trudne do uzyskania na skutek dość niewielkiej powierzchni planu, istniejącego juŜ jego otoczeniu zagospodarowania oraz często sprzecznych oczekiwań i dąŜeń mieszkańców. Pomimo wszystko cele ochrony środowiska na szczeblach międzynarodowym i krajowym zostały tu uwzględnione. Uwidacznia się to w próbie zapisania jak najbardziej racjonalnych zasad kształtowania przestrzeni, zachowujących najcenniejsze przyrodniczo elementy oraz powiązania ekologiczne. III. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO DO ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I KULTUROWEGO 1. Uwarunkowania ekofizjograficzne - dostosowanie form uŜytkowania terenu do istniejącej rzeźby, - zalesianie, zadrzewianie bądź zakrzewianie terenów szczególnie naraŜonych na erozje wietrzną, - szczególna ochrona obszarów przywodnych, obejmująca zakaz wprowadzania nowych form uŜytkowania terenu skutkujących zmianą stosunków wodnych, - rozwój zabudowy usługowej i przemysłowej tylko pod warunkiem podłączenia do kanalizacji, - kontrolowane i ukierunkowane korzystanie z lasów, - bezwzględna ochrona unikalnych zespołów roślinności, - budowa pod drogami o nawierzchni utwardzonej systemu tuneli umoŜliwiających migrację drobnych zwierząt, - kształtowanie struktury funkcjonalno-przestrzennej wydobywającej istniejące walory przyrodnicze i krajobrazowe, - respektowanie ograniczeń wynikających z prawnej ochrony terenów podlegających tej ochronie, - powstrzymanie się od działań mogących pogorszyć warunki środowiska, - konsekwentne ograniczanie emisji zanieczyszczeń i uciąŜliwości związanych z obecnością Zakładów Azotowych, - rewitalizacja terenów zdegradowanych, 27 - utrzymanie izolacji przestrzennej terenów i obiektów przemysłowych oraz komunikacyjnych, ochrona i racjonalne uŜytkowanie środowiska przyrodniczego, ochrona bioróŜnorodności, dostosowanie przeznaczenia i uŜytkowania terenów do potencjału przyrodniczego środowiska, kształtowanie funkcjonalnych układów przestrzennych nowej zabudowy o wysokim standardzie obiektów i otoczenia. 2. Uwarunkowania wynikające z dokumentów strategicznych gminy Puławy Uwarunkowania wynikające z Programu Ochrony Środowiska gminy miasta Puławy 1. Poprawa jakości środowiska przyrodniczego i ładu przestrzennego 1.1.Ochrona stanu środowiska przyrodniczego (lub zachowanie zasobów róŜnorodności biologicznej) 1.2.Kształtowanie ładu przestrzennego 1.3.Rozwój systemów przyrodniczych 2. Poprawa jakości wód powierzchniowych i wód podziemnych 2.1.Racjonalna gospodarka wodami głębinowymi i powierzchniowymi 2.2.Ograniczanie zanieczyszczeń odprowadzanych do wód powierzchniowych i podziemnych 3. Ochrona powierzchni ziemi 3.1.Eliminowanie zanieczyszczeń gleby i ziemi 3.2.Optymalizacja systemu gospodarki odpadami 4. Poprawa jakości powietrza 4.1.Ograniczenie emisji komunikacyjnej 4.2.Ograniczenie emisji przemysłowych 4.3.Ograniczenie niskiej emisji 4.4.Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii 5. Poprawa tła akustycznego 5.1.Zmniejszenie uciąŜliwości akustycznych występujących na terenie miasta 6.Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców przed skutkami nadzwyczajnych zagroŜeń 6.1. Ograniczanie zagroŜenia mieszkańców Puław związanych ze skutkami katastrof naturalnych i zagroŜeń cywilizacyjnych 7. Podniesienie atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej miasta przy uwzględnieniu dziedzictwa przyrodniczo - kulturowego 7.1.Rozwój funkcji rekreacyjno – turystycznych w zgodzie z wymogami ekologicznymi Uwarunkowania wynikające ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy miasta Puławy Ochrona zasobów środowiska przyrodniczego jest szansa i środkiem jakościowego rozwoju Puław . Za główne kierunki działań w tym zakresie uznaje się ochronę obszarów i obiektów o najwyŜszych walorach przyrodniczych, objętych ochroną prawną (poza obszarem planu). Dotyczy to: • obszaru Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (Sieci Natura 2000) : Dom Dziecka w Puławach (poza obszarem planu), • udokumentowanych stanowisk cennych gatunków roślin i zwierząt; Objęcie ochroną bardzo cennych elementów środowiska przyrodniczego, to ochrona: • zbiorowisk leśnych, Ponadto za konieczne inne kierunki działań uznaje się: 28 • • • sukcesywne eliminowanie źródeł zanieczyszczeń środowiska drogą likwidacji bądź restrukturyzacji obiektów uciąŜliwych, zmian technologii produkcji, przejścia na nieuciąŜliwe systemy grzewcze itp. ochronę i kształtowanie krajobrazu przyrodniczego przez tworzenie warunków do maksymalnie zbliŜonego do naturalnego funkcjonowania układów przyrodniczych we wzajemnych powiązaniach ekologiczno-przestrzennych i racjonalną gospodarkę zasobami przyrody uwzględniającą zaleŜności i powiązania zachodzące w całym środowisku przyrodniczym pomiędzy jego poszczególnymi elementami składowymi. określenie zasad gospodarczego funkcjonowania terenów chronionych w taki sposób, aby nie następowała degradacja mechanizmów równowagi ekologicznej oraz dewastacja walorów krajobrazowych. 3. Uwarunkowania wynikające z przepisów szczegółowych, w tym z ochrony obszarów i obiektów objętych odrębnym statusem prawnym W niewielkiej odległości na południe (nieco ponad 0,5 km) znajduje się Obszar Natura 2000 specjalny obszar ochrony siedlisk PLH060055 „Puławy”. Obszar o powierzchni 1157 ha, został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej. Jest to kolonia nocków duŜych, która zajmuje strych budynku, w którym znajduje się Dom Dziecka. Obszar obejmuje równieŜ Ŝerowisko nietoperzy. Zgodnie z Kryteriami wyboru schronień nietoperzy do ochrony w ramach polskiej części sieci Natura 2000, obiekt uzyskał 17 punktów, co daje podstawy do włączenia go do sieci Natura 2000. Na terenie obszaru znajduje się kolonia rozrodcza gatunku nietoperzy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Największa kolonia nocka w woj. lubelskim. Do najpowaŜniejszych zagroŜeń dla nietoperzy naleŜą: uszczelnianie wlotów do kryjówek, remonty i przebudowa schronień, szczególnie w okresie ich rozrodu, wykorzystanie toksycznych środków ochrony drewna i nadmierne udostępnianie turystyczne kryjówek. Ponad to na terenach leśnych mogą występować stanowiska cennych gatunków roślin i zwierząt (kalina koralowa, bez koralowy, konwalia, narecznica samcza, trześlica, wawrzynek wilczełyko, marzanka wonna, kopytnik, lilia złotogłów). IV. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1. Główne cele planu Nadrzędnym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest ochrona i kształtowanie ładu przestrzennego oraz ponadlokanych i lokalnych interesów publicznych w zakresie komunikacji, inŜynierii i ochrony środowiska. Ponadto zadaniem planu jest regulacja działali inwestycyjnych na obszarze objętym planem, oraz określenie zasady wzajemnych powiązań funkcjonalnych i przestrzennych przy uwzględnieniu uwarunkowań środowiska i istniejącego zainwestowania oraz wymogów zawartych w odrębnych przepisach. Plan ustała zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego poprzez ustalenia dotyczące kształtowania zabudowy oraz uporządkowania istniejących i wykształcenia nowych przestrzeni publicznych. Plan uwzględnia i sankcjonuje istniejące obecnie zagospodarowanie terenu i jednocześnie porządkuje oraz wprowadza szereg zapisów mających zabezpieczyć stan środowiska oraz zrównowaŜyć oddziaływanie, co w konsekwencji jest korzystne dla środowiska. 2. Przeznaczenie - funkcje terenów Ustala się następujące przeznaczenie terenów objętych planem: 1) P/SM/U - tereny produkcji, składów i magazynów oraz usług; 2) U/KS – tereny usług i parkingów; 3) C - tereny urządzeń obsługi systemów ciepłowniczych - elektrociepłownia; 4) E - tereny urządzeń obsługi systemów elektroenergetycznych; 5) W - tereny urządzeń obsługi systemów wodociągowych; 6) TT - tereny urządzeń infrastruktury technicznej; 7) ZL – tereny lasów; 8) ZLD - tereny dolesień; 29 9) ZNn – tereny zieleni nieurządzonej; 10) KKT - tereny bocznic kolejowych i baz przeładunkowych; 11) KD - … – tereny dróg publicznych: a)KD – Z – zbiorczych, b)KD – L – lokalnych; 12) KS – tereny parkingów. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.1.ZL ustala się, Ŝe przeznaczeniem terenu są lasy. Zasady zagospodarowania terenu: 1) zakazuje się jakichkolwiek inwestycji budowlanych, w tym ogrodzeń, z zastrzeŜeniem pkt.2; 2) dopuszcza się zachowanie istniejących i realizację nowych linii elektroenergetycznych, zgodnie z przepisami odrębnymi; 3) zakazuje się uszczuplania powierzchni lasów, niszczenia oraz prowadzenia działań osłabiających biologiczną odporność drzewostanu, z wyjątkiem działań wynikających z pkt 2 oraz z wyjątkiem realizacji duktów leśnych; 4) obowiązuje prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych zgodnie z planami urządzania lasów. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.2.ZLD ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenów są dolesienia. Zasady zagospodarowania terenu: 1) Zakazuje się jakichkolwiek inwestycji budowlanych, w tym ogrodzeń; 2) Ustala się zalesienie terenu. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.3.KKT ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są bocznice kolejowe i bazy przeładunkowe, stanowiące obsługę komunikacyjną transportu kolejowego. Zasady zagospodarowania terenu: 1) zachowuje się istniejące bocznice kolejowe wraz z infrastrukturą je obsługującą, z prawem do rozbudowy i przebudowy; 2) zakazuje się realizacji budynków; 3) dopuszcza się moŜliwość budowy wiat i zadaszeń ściśle powiązanych z przeznaczeniem podstawowym terenu. Ustala się następujące wskaźniki zagospodarowania terenu: 1) ustala się, Ŝe cały teren stanowi jedna działkę budowlaną; 2) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszy niŜ 10%. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.4.P/SM/U ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenów są tereny obiektów produkcyjnych, obiektów magazynowo składowych oraz usługowych. Zasady zagospodarowania terenu: 1) zachowuje się istniejąca zabudowę z prawem do rozbudowy, nadbudowy i przebudowy; 2) dopuszcza się realizację wielkogabarytowych obiektów składowo – magazynowych dla obsługi przeładunku towarów z linii kolejowej Warszawa - Dorohusk na transport samochodowy; 3) dopuszcza się realizację konstrukcji technologicznych, wieŜ chłodniczych, anten, kominów, masztów oraz innych urządzeń niezbędnych do realizacji docelowego przeznaczenia terenu; 4) dopuszcza się realizację obiektów administracyjno-biurowych; 5) dopuszcza się realizacje obiektów obsługi systemów inŜynieryjnych; 6) zakazuje się realizacji usług oświaty, usług słuŜby zdrowia i opieki społecznej z wyjątkiem ewentualnych gabinetów lekarzy zakładowych wbudowanych w kubatury obiektów administracyjnych. Ustala się następujące wskaźniki i zasady kształtowania zabudowy: 1) powierzchnia działki budowlanej wg potrzeb technologicznych i inwestorskich; 2) wysokość zabudowy nie większa niŜ: 30 a) 20 m - dla zabudowy produkcyjnej (z wyjątkiem konstrukcji technologicznych, wieŜ chłodniczych, anten, kominów, masztów dla których nie ustala się maksymalnej wysokości), b) 15 m - dla zabudowy usługowej, biurowej oraz magazynów i składów; 3) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszy niŜ 10%; 4) na działkach zainwestowanych , na których niemoŜliwe jest osiągnięcie minimalnego wskaźnika, dopuszcza się mniejszy udział powierzchni biologicznie czynnej; 5) wskaźnik powierzchni zabudowanej nie większy niŜ 90%. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.5.C ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są obiekty i urządzenia obsługi systemu ciepłowniczego - elektrociepłownia. Zasady zagospodarowania terenu: 1) zachowuje się istniejącą zabudowę, z prawem do rozbudowy, nadbudowy i przebudowy; 2) dopuszcza się realizację usług administracji towarzyszącej funkcji podstawowej; 3) dopuszcza się realizację konstrukcji technologicznych, wieŜ chłodniczych, anten, kominów, masztów oraz innych urządzeń niezbędnych do realizacji docelowego przeznaczenia terenu. Ustala się następujące wskaźniki i zasady kształtowania zabudowy: 1) ustala się, Ŝe cały teren stanowi jedna działkę budowlaną, 2) wysokość zabudowy nie większa niŜ do 20 m; 3) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej – nie określa się; 4) wskaźnik powierzchni zabudowanej nie większy niŜ 90%. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.6.E ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są obiekty obsługi systemu elektroenergetycznego i urządzenia elektroenergetyczne. Zasady zagospodarowania terenu: 1) zachowuje się istniejącą zabudowę, z prawem do rozbudowy, nadbudowy, przebudowy i wymiany; 2) ustala się realizację obiektów systemu elektroenergetycznego i urządzeń elektroenergetycznych; 3) dopuszcza się realizację usług administracji towarzyszącej funkcji podstawowej. Ustala się następujące wskaźniki i zasady kształtowania zabudowy: 1) ustala się, Ŝe cały teren stanowi jedna działkę budowlaną; 2) wysokość zabudowy nie większa niŜ 20 m; 3) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej – nie określa się; 4) wskaźnik powierzchni zabudowanej nie większy niŜ 90%. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.7.TT ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są tereny urządzeń infrastruktury technicznej. Zasady zagospodarowania terenu: 1) zachowuje się istniejące przewody i urządzenia infrastruktury technicznej, z prawem do rozbudowy, nadbudowy, przebudowy i wymiany; 2) dopuszcza się realizację obiektów obsługi infrastruktury technicznej i parkingów. Ustala się następujące wskaźniki i zasady kształtowania zabudowy: 1) ustala się, Ŝe cały teren stanowi jedną działkę budowlaną; 2) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszy niŜ 10%. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.8.U/KS ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są usługi oraz parkingi dla samochodów osobowych i cięŜarowych. Zasady zagospodarowania terenu: 1) ustala się zachowanie obsługi komunikacyjnej ujęć wody oznaczonych symbolami A1.9.W i A1.10.W od drogi 2.KD-Z, z moŜliwością zmiany geometrii przebiegu dróg. 2) dopuszcza się zachowanie istniejącego tranzytowego gazociągu wysokiego ciśnienia oraz realizację nowego gazociągu wysokiego ciśnienia, 3) dopuszcza się zachowanie istniejących linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia; 4) powierzchnia nowo wydzielanej działki budowlanej nie mniejsza niŜ 3.000m2; 5) wysokość zabudowy nie większa niŜ 12 m; 31 6) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszy niŜ 20%; 7) wskaźnik powierzchni zabudowanej nie większy niŜ 70% . Dla terenu oznaczonego symbolem A1.9.W ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są obiekty obsługi systemu wodociągowego – ujęcia wody. Zasady zagospodarowania terenu: 1) ustala się zachowanie obiektów obsługi systemu wodociągowego - ujęcia wody – z prawem do przebudowy; 2) dopuszcza się realizację wszelkich obiektów i urządzeń niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania terenu. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.10.W ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są obiekty obsługi systemu wodociągowego – ujęcia wody. Zasady zagospodarowania terenu: 1) ustala się zachowanie obiektów obsługi systemu wodociągowego - ujęcia wody – z prawem do przebudowy; 2) dopuszcza się realizację wszelkich obiektów i urządzeń niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania terenu. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.11.W ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu są obiekty obsługi systemu wodociągowego – ujęcia wody. Zasady zagospodarowania terenu: 1) ustala się zachowanie obiektów obsługi systemu wodociągowego - ujęcia wody – z prawem do przebudowy; 2) dopuszcza się realizację wszelkich obiektów i urządzeń niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania terenu. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.12.KS ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu jest parking dla samochodów osobowych i cięŜarowych. Zasady zagospodarowania terenu: 1) dopuszcza się zachowanie istniejących linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia; 2) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszy niŜ 30%. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.13.ZNn ustala się przeznaczenie oraz ochronę terenów zieleni nieurządzonej. Zasady zagospodarowania terenu: 1) dopuszcza się zachowanie istniejących sieci infrastruktury technicznej, z prawem do przebudowy; 2) zakazuje się realizacji jakichkolwiek obiektów budowlanych, w tym ogrodzeń; 3) ustala się ochronę istniejącej zieleni i jej obecnego charakteru, z dopuszczeniem działań pielęgnacyjnych. Dla terenu oznaczonego symbolem A1.14.KS ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym terenu jest parking dla samochodów osobowych i cięŜarowych. Zasady zagospodarowania terenu: 1) dopuszcza się zachowanie istniejących linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia; 2) wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej nie mniejszy niŜ 30%; Dla terenu oznaczonego symbolem 1.KD-Z ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym jest droga publiczna zbiorcza. Dla terenu oznaczonego symbolem 2.KD-Z ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym jest droga publiczna zbiorcza. Dla terenu oznaczonego symbolem 3.KD-Z ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym jest droga publiczna zbiorcza. 32 Dla terenu oznaczonego symbolem 4.KD-Z ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym jest droga publiczna zbiorcza. Dla terenu oznaczonego symbolem 5.KD-L ustala się, Ŝe przeznaczeniem podstawowym jest droga publiczna lokalna. 3. Ustalenia z zakresu ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego Obowiązuje ochrona lasów, wskazanych na rysunku planu, zgodnie z przepisami odrębnymi; Ustala się wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej zgodnie z ustaleniami szczegółowymi dla terenów. Wskazuje się szczególne uwarunkowania dla inwestowania i zagospodarowania na terenach połoŜonych w zasięgu stref wymagających szczególnych warunków zagospodarowania, do których naleŜą: 1) strefy potencjalnego szkodliwego oddziaływania napowietrznych linii elektroenergetycznych; 2) strefy zagroŜenia od gazociągu wysokiego ciśnienia. Wskazuje się granice stref potencjalnego szkodliwego oddziaływania napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia wynoszące: 1) dla linii 400kV – 70 m, tj. po 35 m w obie strony od osi linii; 2) dla linii 220kV – 50 m, tj. po 25m w obie strony od osi linii; 3) dla linii 110kV – 40 m, tj. po 20 m w obie strony od osi linii oznaczone na rysunku planu. Na terenach połoŜonych w zasięgu w/w stref ustala się zakaz realizacji pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Ustala się strefę bezpieczeństwa od gazociągów wysokiego ciśnienia, wynoszącą 65 m., licząc od osi gazociągu. W strefie, o której mowa w ust.5, zakazuje się lokalizacji: 1) w odległości mniejszej niŜ 25 m od osi gazociągu – wszelkiej zabudowy kubaturowej; 2) w odległości mniejszej niŜ 50 m od osi gazociągu – budynków produkcyjnych; 3) w odległości mniejszej niŜ 65 m od osi gazociągu – budynków uŜyteczności publicznej. Dopuszcza się urządzanie parkingów nad gazociągiem, zgodnie z przepisami odrębnymi. Dla gazociągów wysokiego ciśnienia wyznacza się strefy kontrolowane, których linie środkowe pokrywają się z osiami gazociągów. Ich szerokość wynosi do 12 m, zgodnie z przepisami odrębnymi. W strefach kontrolowanych zakazuje się wznoszenia budynków, urządzania stałych składów i magazynów oraz sadzenia drzew. 4. Ustalenia w zakresie infrastruktury technicznej 1. Ustala się zaopatrzenie obszaru objętego planem w wodę z sieci wodociągowej, w oparciu o istniejące ujęcia wody połoŜone w i poza obszarem planu. Dla terenów P/SM/U dopuszcza się realizację i zasilanie z własnych ujęć wody. 2. Ustala się objęcie systemem zbiorowej sieci kanalizacyjnej wszelkiej istniejącej i projektowanej zabudowy oraz odprowadzania ścieków do zbiorowej oczyszczalni ścieków. Dla terenów P/SM/U dopuszcza się odprowadzanie ścieków własnym, wewnętrznym systemem. Ustala się zakaz wprowadzania nieczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych lub do gruntu oraz tworzenia i utrzymywania otwartych kanałów ściekowych. 3. Ustala się odprowadzanie wód deszczowych: Ustala się odprowadzanie wód deszczowych z dróg publicznych, terenów usługowych, składowo - magazynowych i parkingów siecią kanalizacji deszczowej do rowów melioracyjnych, zbiorników retencyjnych lub studni chłonnych po podczyszczeniu; Dopuszcza się retencję wód deszczowych w oparciu a urządzenia połoŜone poza granicą planu, w tym w oparciu a naturalne odbiorniki wód deszczowych. Nakazuje się odprowadzanie nadmiaru wód deszczowych, przekraczających swoją ilością chłonność gruntu, do sieci kanalizacji deszczowej. 33 Obowiązuje wyposaŜenia instalacji słuŜących dla odprowadzania i zrzutów wód opadowych w urządzenia podczyszczające, według przepisów odrębnych. Obowiązuje kształtowanie powierzchni działek w sposób zabezpieczający sąsiednie tereny i ulice przed spływem wód opadowych. 4. Ustala się zaopatrzenie w energię elektryczną wszystkich terenów zainwestowania w oparciu a istniejące i projektowane stacje elektroenergetyczne SN/nn. Dopuszcza się zachowanie istniejących tranzytowych, przesyłowych elementów systemów elektroenergetycznych wysokiego napięcia, z prawem do rozbudowy i przebudowy. Dopuszcza się realizację nowych tranzytowych, przesyłowych elementów systemów elektroenergetycznych wysokiego napięcia. 5. Ustala się zaopatrzenie w gaz ziemny w oparciu o rozbudowaną istniejącą sieci średniego ciśnienia, na warunkach określonych przez zarządzającego siecią. Dopuszcza się zachowanie istniejących tranzytowych, przesyłowych elementów systemów gazowniczych wysokiego ciśnienia, z prawem do rozbudowy i przebudowy. Dopuszcza się realizację nowych tranzytowych, przesyłowych elementów systemów gazowniczych wysokiego ciśnienia biegnących równolegle do istniejących gazociągów, w odległości nie większej niŜ 8m pomiędzy osiami tych gazociągów. 6. Do gospodarki odpadami naleŜy stosować zasady określone w przepisach odrębnych w tym ustawie o odpadach i ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustala się zabezpieczenie moŜliwości segregowania odpadów w miejscu zbiorki, zgodnie z obowiązującymi przepisami szczegółowymi oraz przepisami prawa miejscowego obowiązującego w tym zakresie. 7. Ustala się, Ŝe istniejące i projektowane budynki będące w zasięgu istniejącej i projektowanej sieci ciepłowniczej będą zasilane w energię cieplną z tej sieci. Ustala się, Ŝe istniejące i projektowane budynki będące poza siecią ciepłowniczą będą posiadały własne indywidualne źródła ciepła, 5. Ustalenia z zakresu rozwoju systemów komunikacji. Układ drogowo-uliczny stanowią drogi zbiorcze, lokalne oraz drogi wewnętrzne wyznaczone liniami rozgraniczającymi na rysunku planu. Ulice zbiorcze i lokalne tworzą publiczny układ komunikacyjny. V. POTENCJALNE ZMIANY AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Zmiana stanu i funkcjonowania poszczególnych komponentów środowiska jest uzaleŜniona od nasilenia istniejących presji środowiskowych oraz od powstania nowych oddziaływań. Dokonując oceny potencjalnych zmian stanu środowiska w przypadku braku realizacji postanowień planu naleŜy uwzględnić, iŜ nie wyklucza to dalszego rozwoju obszaru planu i związanego z nim nowego inwestowania. Zarazem brak zapisów szczegółowych dotyczących planowania przestrzennego nie zmniejszy juŜ istniejących uciąŜliwości wynikających z zagospodarowania terenu. Obszar opracowania jest obszarem na znacznej powierzchni przekształconym antropogenicznie i silnie zurbanizowany. Występują tu przede wszystkim obiekty przemysłowe, technicznej obsługi miasta oraz komunikacyjne. DuŜy udział przestrzenny mają teŜ tereny leśne. Część naturalnych komponenty środowiska w toku rozwoju tego terenu uległo silnym przekształceniom. Uwarunkowania przyrodnicze oraz silna presja urbanistyczna powodują, Ŝe naleŜy spodziewać się niekorzystnych tendencji zmian w przypadku braku realizacji postanowień planu. W przypadku braku planu miejscowego na tym obszarze naleŜy oczekiwać wprowadzania na tereny dotychczas nieuŜytkowane nowej zabudowy realizowanej w sposób chaotyczny i niekonsekwentny (brak kompleksowego programu zaopatrzenia w media, odbioru ścieków i odpadów). Istotne są tu nie tylko kwestie ładu przestrzennego ale i funkcjonalności przestrzeni oraz dysproporcje pomiędzy rozwojem zabudowy, a rozwojem infrastruktury towarzyszącej. Z tego względu istnieje duŜe prawdopodobieństwo rozwoju zabudowy o bardzo zróŜnicowanej kubaturze i róŜnym wykończeniu materiałowym na elewacjach. 34 Równie istotna dla stanu środowiska jest kontrola nad rozwojem usług i przemysłu, których obecność jest nierozerwalnie związana z funkcjonowaniem tego rejonu miasta. Nadzór nad m.in. lokalizacją przedsięwzięć, stopniem ich uciąŜliwości, które regulują zapisy prawa miejscowego stwarza moŜliwość ograniczenia lub/i zapobiega powstaniu negatywnych wpływów na środowisko. W przypadku terenu objętego planem jest to niezwykle istotne ze względu na obecność ogromnych terenów przemysłowych oraz powierzchni aktywnych biologicznie o charakterze leśnym. Zmiana dotychczasowej funkcji i formy uŜytkowania części obszaru poprzez wprowadzenie silnie ingerujących w środowisko obiektów przemysłowych i usługowych bez naleŜytej kontroli moŜe prowadzić do obniŜenia jakości Ŝycia oraz zniszczenia tworzących się (renaturalizowanych) układów przyrodniczych. Pozostawienie dotychczasowych form zagospodarowania rodzi dwojakie konsekwencje środowiskowe. Jako pozytywne aspekty pozostawienia dotychczasowych form i zaniechania przekształceń terenów wymienia się: - zachowanie w znacznej części terenów leśnych, - postępującą sukcesję wtórną na terenie pozostawionych nieuŜytków, prowadzącą stopniowo do rozwoju stabilnych i układów przyrodniczych, - pozostawienie istniejących struktur przyrodniczych w niezmienionej formie, - mniejszą intensywność zabudowy. Jako negatywne naleŜy wymienić: - moŜliwe zahamowanie rozwoju infrastruktury technicznej, - moŜliwość realizacji inwestycji o bardzo wysokim stopniu oddziaływania na środowisko, bez moŜliwości wpływu nad lokalizacją i wielkością przedsięwzięcia, wielkość emisji oraz rozwiązań technicznych i technologicznych, - chaotyczny rozwój zabudowy - m.in. brak kontroli nad kubaturą i rozmieszczeniem budynków oraz infrastruktury im towarzyszącej, - brak kontroli nad strukturą krajobrazu, - dalsze przekształcenie rzeźby terenu poprzez wprowadzenie nowych form zagospodarowania, - brak pełnej regulacji dotyczących zachowania powierzchni biologicznie czynnej, - oddziaływanie ze strony hałasu komunikacyjnego, - zanieczyszczenia komunikacyjne, - pozostawienie bez zmian istniejących presji na środowisko. Brak realizacji postanowień planu i zahamowanie inwestowania jest korzystny dla postępujących procesów sukcesji. JednakŜe znacznie większe niebezpieczeństwo stanowi niekontrolowany rozwój miasta, który moŜe prowadzić do powstania nie tylko negatywnych oddziaływań na środowisko ale i skutków skumulowanych i znacznie groźniejszych, bo trudnych do oszacowania w czasie trwania i efektach skutków synergicznych. VI. ZAGROśENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO WYNIKAJĄCE Z PROJEKTU PLANU 1. Emisja gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego Realizacja ustaleń planu spowoduje na omawianym trenie pogorszenie stanu higieny atmosfery. Na obszarze objętym panem przewaŜająca część terenów przeznaczonych pod nową zabudowę przewidziana jest pod lokalizację produkcji, usług i parkingów. Plan nie wyklucza realizacji na omawianym obszarze przedsięwzięć znacząco oddziaływujących na środowisko oraz mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe w poszczególnych obiektach emitujących zanieczyszczenia mogą być zachowane dopuszczalne normy emisji, natomiast w wyniku emisji z wielu obiektów moŜe dojść do kumulacji zanieczyszczeń i w efekcie końcowym do przekroczenia dopuszczalnych norm na terenie objętym planem oraz na terenach przyległych do omawianego obszaru. W wyniku planowanego zainwestowania terenu w tym realizacji nowych odcinków dróg zbiorczych oraz zbiorczych parkingów (równieŜ dla samochodów cięŜarowych), natęŜenie ruchu pojazdów samochodowych na tym terenie zdecydowanie zwiększy się. Biorąc pod uwagę rodzaj planowanych obiektów naleŜy przypuszczać, Ŝe w ruchu samochodowym bardzo duŜy udział będą miały pojazdy cięŜkie. Dlatego naleŜy się spodziewać zwiększenia emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych, 35 a co za tym idzie pogorszenia stanu higieny atmosfery w obrębie obszarów przyległych do ciągów komunikacyjnych. Drogi oddziaływają na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego substancjami, jedynie poprzez prowadzony po niej ruch drogowy. Według publikacji G. Wielgosińskiego pt. Ocena zasięgu występowania ponadnormatywnych stęŜeń antropogenicznych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego wokół szlaków komunikacyjnych zamieszczonej w materiałach I Międzynarodowej Konferencji THEORY AND PRACTICE OF ATMOSPHERIC AIR PROTECTION, Ustroń 1996 r. wskaźniki emisji zanieczyszczeń przestawiają się, jak w poniŜszych zestawieniach: a) Wskaźniki emisji zanieczyszczeń z silników spalinowych o zapłonie iskrowym (benzynowych) w g/kg paliwa Rodzaj pojazdu 3 Samochody osob., czterosuwowe, do 900 cm 3 Samochody osob., czterosuwowe, ponad 900 cm Samochody osobowe dwusuwowe Samochody dostawcze Samochody cięŜarowe i autobusy Motocykle Motorowery Rodzaj zanieczyszczeń: CO SO2 NOx CxHy Pb 0,289 0,289 0,452 0,452 0,452 0,452 0,452 2 2 2 2 2 2 2 30,4 32,4 13,9 41,1 41,1 5,7 3,6 58,5 46,1 280 40,4 40,4 331 390 314 282 319 303 303 663 580 b) Wskaźniki emisji zanieczyszczeń z silników spalinowych o zapłonie samoczynnym (diesla) w g/kg paliwa Rodzaj pojazdu Samochody osobowe i dostawcze Samochody cięŜarowe średnie o mocy 80-120 kW Samochody cięŜarowe cięŜkie o mocy 120-160 kW Samochody cięŜ. bardzo cięŜkie o mocy ponad 160 kW Maszyny robocze Autobusy średnie o mocy 80-120 kW Autobudy cięŜkie o mocy 120-160 kW Ciągniki rolnicze SO2 9 9 9 9 9 9 9 9 Rodzaj zanieczyszczeń: CO NOx CxHy 28,4 29,8 8 48,1 57,6 12,5 38,7 31,2 9,2 57,1 31,9 6,7 39,1 47,6 9,57 52 81 10,1 45,8 17,4 6,75 82,4 50,2 12,2 Sadza 6 3,77 1,87 7,6 4,11 3,1 1,51 - PowyŜsze wartości oscylują w określonych przedziałach zaleŜnych od warunków jazdy. W związku ze wzrostem ilości samochodów z biegiem lat, ale jednocześnie w związku z doskonaleniem konstrukcji silników, wprowadzaniem katalizatorów, paliw bezołowiowych, gazu ciekłego itp. przewiduje się wprawdzie powolny wzrost emitowanych zanieczyszczeń w latach, nie tak jednak szybki, jak by to wynikało z samego przyrostu ilości samochodów. Z uwagi na dyfuzję tych zanieczyszczeń w przyziemnej warstwie atmosfery, ich wpływ na zdrowie ludzi i poszczególne inne komponenty środowiska jest lokalnie bardziej szkodliwy niŜ emisje np. przemysłowe, wydalane emitorami o duŜej wysokości. NaleŜy takŜe podkreślić, Ŝe największym zasięgiem (w kierunku prostopadłym od drogi) i mniej więcej największą szkodliwością cechują się tlenki azotu (względny stopień zagroŜenia dla poszczególnych substancji zanieczyszczających przedstawia się następująco: NO2 > Pb > CxHy aromat. > CxHy alifat. > SO2 > pył zawieszony > CO). W sumarycznym wpływie emisji zanieczyszczeń atmosferycznych na otoczenie ma swój udział (niewielki wprawdzie) stęŜenie imisyjne zanieczyszczeń pochodzących z innych źródeł lokalnych i poza lokalnych czyli tzw. tło. Określenie ponadnormatywnego zasięgu emisji zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, powodowanych ruchem drogowym polega na wyznaczeniu odległości występowania ponadnormatywnych emisji zanieczyszczeń po obu stronach drogi (odległości prostopadłej do osi drogi). Dokładny zasięg uciąŜliwego oddziaływania głównych ciągów komunikacyjnych przebiegających przez omawiany obszar powinien zostać określony na podstawie szczegółowych badań terenowych. W strefach oddziaływania dróg moŜe dochodzić do kumulacji zanieczyszczeń komunikacyjnych z zanieczyszczeniami pochodzącymi z procesów technologicznych. 36 Jak wspomniano wyŜej planowane zainwestowanie moŜe powodować oddziaływania w zakresie zanieczyszczenia powietrza takŜe na terenach przyległych. Zanieczyszczenia powietrza (przy wiatrach północnych i północno-zachodnich) z terenu objętego planem mogą przemieszczać się na zwartą zabudowę miasta Puławy. Na etapie prognozy, bez informacji na temat profilu działalności poszczególnych obiektów oraz stosowanych technologii oraz urządzeń chroniących środowisko nie ma moŜliwości dokładnego określenia środków organizacyjnych i technicznych ograniczających ewentualne uciąŜliwe oddziaływania związane z emisją zanieczyszczeń. MoŜna jedynie sformułować następujące, ogólne zalecenia, które zmniejszą ryzyko ponadnormatywnych emisji szkodliwych zanieczyszczeń: 1. W procesach technologicznych naleŜy preferować niskoemisyjne źródła energii. 2. W procesach produkcyjnych naleŜy stosować technologie oraz urządzenie maksymalnie ograniczające emisję zanieczyszczeń powietrza. 3. Tereny biologicznie czynne naleŜy zagospodarować zielenią urządzoną, z duŜym udziałem zieleni wysokiej. 4. Tereny połoŜone poza nieprzekraczalnymi liniami zabudowy, wzdłuŜ granic poszczególnych wydzieleń funkcjonalnych naleŜy zagospodarować pasami zieleni izolacyjnej. 5. Na terenach zabudowy mieszkaniowej połoŜonych w obrębie planu oraz na terenach zabudowy mieszkaniowej (poza granicami planu) połoŜonych w strefach potencjalnego oddziaływania omawianego obszaru naleŜy prowadzić okresowy monitoring stanu powietrza. 6. NaleŜy zastosować rozwiązania komunikacyjne zapewniające płynność ruchu pojazdów samochodowych. 7. Dla znacznej części nowych obiektów produkcyjnych, magazynowych i składowych prawdopodobnie konieczne będzie wykonanie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Na podstawie w/w raportów będzie moŜliwe szczegółowe określenie rozwiązań organizacyjnych i technologicznych ograniczających ewentualne uciąŜliwe oddziaływanie. 8. Na terenach produkcyjnych i magazynowo-składowych naleŜy przeprowadzać okresowe przeglądy ekologiczne. W fazie budowy poszczególnych obiektów mogą wystąpić okresowe uciąŜliwe oddziaływania związane z emisją zanieczyszczeń powietrza. Ilość emitowanych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, zaleŜna od zastosowanych technologii robót, będzie stosunkowo niewielka, ograniczona do czasu budowy i z tendencją pochłaniania przez podłoŜe. MoŜna, więc stwierdzić, Ŝe powstałe w trakcie prowadzenia prac budowlanych zanieczyszczenia powietrza nie będą miały praktycznie Ŝadnego wpływu na otaczający teren w odległościach większych niŜ kilkadziesiąt metrów od granic terenu budowy i od osi głównych ciągów transportowych. Ponadto nastąpi emisja składników spalin związana z pracą maszyn budowlanych i środków transportu dostarczających materiały budowlane, emisja pyłów z manipulacji materiałami budowlanymi i ewentualnie składników związanych masami asfaltowymi. Zanieczyszczenia te będą niewielkie, odwracalne, czasowe (krótko lub średnioterminowe), niekumulujące się w środowisku i nieuniknione w przypadku realizacji obiektów budowlanych. 2. Hałas i wibracje W wyniku realizacji projektowanych obiektów nastąpi pogorszenie klimatu akustycznego. Zostaną zainstalowane nowe, zarówno punktowe jak i liniowe źródła hałasu. Na terenach usługowych za emisję hałasu będą odpowiedzialne: - procesy technologiczne, - urządzenia wentylacyjne, ewentualnie chłodnicze, - procesy załadunku i rozładunku towarów i materiałów, - ruch pojazdów po wewnętrznych drogach w obrębie obszarów produkcyjnych, usługowych i magazynowo-składowych. Istotnym źródłem hałasu będzie równieŜ hałas komunikacyjnych pochodzący istniejących i 37 projektowanych ciągów komunikacyjnych oraz zbiorczych parkingów. W związku z planowaną zabudową naleŜy się liczyć ze znaczącym wzrostem natęŜenia ruchu pojazdów samochodowych, w tym jak wspominano wyŜej samochodów cięŜkich, moŜe zwiększyć się równieŜ częstotliwość kursowania pociągów towarowych. Charakterystyczną cechą ciągów komunikacyjnych, jako źródła liniowego jest jej silny wpływ na klimat akustyczny otoczenia. Ruch pojazdów jest na tyle potęŜnym źródłem emisji akustycznych, Ŝe udział tego hałasu np. w miejskim hałasie „ogółem” sięga 80%, a ponadnormatywny poziom hałasu obejmuje 21% obszaru Polski zamieszkałego przez 33% ludności. Przy ocenie uciąŜliwego oddziaływania naleŜy pamiętać, Ŝe zjawisko to odbierane jest i wartościowane w sposób subiektywny. Według PZH skala subiektywnych ocen uciąŜliwego oddziaływania w zakresie emisji hałasu komunikacyjnego przedstawia się następująco: - mała uciąŜliwość L Aeq < 52 dB - średnia uciąŜliwość 52 < L Aeq < 62 dB - duŜa uciąŜliwość 62 < L Aeq < 70 dB - bardzo duŜa uciąŜliwość L Aeq > 70 dB. Do oceny klimatu akustycznego słuŜy równieŜ skala pomocnicza względem norm zawartych w przepisach prawnych, która przedstawia się następująco: Lp. Opis 1 2 3 4 całkowity komfort akustyczny przeciętny komfort akustyczny przeciętne zagroŜenie hałasem wysokie zagroŜenie hałasem LAeq [dB] pora dnia < 50 50 ÷ 60 60 ÷70 > 70 pora nocy < 40 40 ÷ 50 50 ÷60 > 60 Istniejącym liniowym źródłem hałasu jest linia kolejowa. Rzeczywisty zasięg jej uciąŜliwego oddziaływania określony na podstawie badań terenowych nie został stwierdzony, dlatego teŜ przyjęto standardowy zasięg uciąŜliwego oddziaływania tego typu obiektów wynoszący około 100 m. Tak jak w przypadku emisji zanieczyszczeń powietrza, moŜe na terenie objętym planem dochodzić do kumulacji uciąŜliwego oddziaływania w zakresie emisji hałasu. Istnieje niebezpieczeństwo do nakładania się hałasu z poszczególnych obiektów produkcyjnych, usługowych, magazynowo-składowych z hałasem komunikacyjnym. Na etapie prognozy, bez informacji na temat profilu działalności poszczególnych obiektów oraz stosowanych technologii oraz urządzeń chroniących środowisko nie ma moŜliwości dokładnego określenia środków organizacyjnych i technicznych ograniczających ewentualne uciąŜliwego oddziaływania związanego z emisją hałasu. MoŜna jedynie sformułować następujące, ogólne zalecenia, które zmniejszą ryzyko ponadnormatywnych emisji hałasu: 1. W procesach technologicznych naleŜy stosować nowoczesne i sprawne technicznie urządzenia. 2. W urządzeniach wentylacyjnych naleŜy stosować osłony ograniczające emisję hałasu. 3. Tereny biologicznie czynne naleŜy zagospodarować zielenią urządzoną, z duŜym udziałem zieleni wysokiej. 4. Tereny połoŜone poza nieprzekraczalnymi liniami zabudowy, wzdłuŜ granic poszczególnych wydzieleń funkcjonalnych naleŜy zagospodarować pasami zieleni izolacyjnej. 5. Na terenach zabudowy mieszkaniowej i związanej z długotrwałym pobytem ludzi połoŜonych w obrębie planu naleŜy prowadzić okresowy monitoring klimatu akustycznego. 6. W przypadku stwierdzenie na terenach zabudowy mieszkaniowej przekroczenia dopuszczalnych norm emisji hałasu, w budynkach naleŜy zastosować rozwiązania techniczne zapewniające komfort akustyczny. 7. Przy modernizacji istniejących ciągów komunikacyjnych wskazane jest stosowanie tzw. cichych asfaltów. 8. Dla znacznej części nowych obiektów produkcyjnych, magazynowych i składowych 38 prawdopodobnie konieczne będzie wykonanie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Na podstawie w/w raportów będzie moŜliwe szczegółowe określenie rozwiązań organizacyjnych i technologicznych ograniczających ewentualne uciąŜliwe oddziaływanie. 9. Na terenach produkcyjnych i magazynowo-składowych naleŜy przeprowadzać okresowe przeglądy ekologiczne. Na etapie realizacji nowych obiektów budowlanych i komunikacyjnych będą występowały dwa główne źródła emisji hałasu: maszyny budowlane o poziomie hałasu 80 - 100 dB(A); środki transportu samochodowego o poziomie hałasu około 90 dB(A). Roboty budowlane powinny być prowadzone w porze dziennej. Poziom dźwięku spowodowany pracą maszyn budowlanych i urządzeń technicznych moŜe spowodować krótkoterminowe przekroczenia poziomu dopuszczalnego równowaŜnego w porze dziennej w terenie przyległym do granic terenu budowy. Hałas ten będzie charakteryzować duŜa dynamika zmian. Rzecz jasna w czasie realizacji nowych obiektów budowlanych nastąpi pogorszenie klimatu akustycznego związane z pracą maszyn budowlanych i środków transportu dostarczających materiały budowlane. Zmiana ta będzie jednak miała charakter czasowy (na czas prowadzenia robót), odwracalny, nieakumulujący się w środowisku i lokalizujący się raczej wokół skupionego frontu robót. Inwestor powinien zadbać, by maszyny budowlane były technicznie sprawne (przez co hałas mechanizmów jest zminimalizowany) oraz nie powinien prowadzić robót w godzinach nocnych. W fazie realizacji projektowanych obiektów, źródłem drgań mogą być prowadzone na powierzchni prace budowlane w postaci: - wbijania lub wwibrowywania w grunt ścianek szczelnych (stalowych grodzi lub pali), - zagęszczania gruntu lub drogowych warstw nawierzchniowych walcami wibracyjnymi, itp. Prace te mogą powodować uszkodzenia w budynkach i powinny być monitorowane (pomiary drgań) pod kątem wpływu drgań na konstrukcję najbliŜej połoŜonych budynków. Na podstawie pomiarów drgań naleŜy ustalić odległości i parametry pracy poszczególnych urządzeń (wibromłoty, walce wibracyjne) tak aby wykluczyć moŜliwość wystąpienia uszkodzeń w najbliŜszych budynkach. Zakłada się przy tym, Ŝe - ze względu na ograniczony czas występowania tych drgań - moŜna będzie w odniesieniu do wpływu drgań na ludzi przebywających w budynkach dopuszczać okresowe przekroczenia granicy komfortu w ciągu dnia (prace te nie powinny być prowadzone w porze nocnej). Przejściowo moŜe wystąpić pogorszenie warunków w zakresie wpływu drgań na ludzi przebywających w budynkach (naruszenie wymagań w zakresie zapewnienia wymaganego komfortu) usytuowanych przy trasach dojazdowych do placów budów, zwłaszcza podczas przejazdów pojazdów cięŜarowych z wywoŜoną ziemią oraz dowoŜących beton. Wskazane jest przy lokalizacji placów budów i określaniu tras dojazdów pojazdów cięŜarowych uwzględnienie zagadnienia ochrony przed drganiami. W fazie eksploatacji tras komunikacyjnych głównym źródłem drgań przekazywanych do otoczenia będzie ruch samochodowy. Intensywność drgań przekazywanych na sąsiednie budynki i związanych z ruchem samochodów jest zaleŜna od: • konstrukcji i stanu pojazdów samochodowych, • konstrukcji i stanu nawierzchni, • sposobu poruszania się samochodów (prędkość, tor ruchu, zatrzymywanie się i ruszanie), • usytuowania trasy komunikacyjnej w stosunku do zabudowy (wykop, nasyp, taki sam poziom), • rodzaju i stanu podłoŜa, przez które propagują się drgania: budowa geotechniczna podłoŜa, warunki wodne w podłoŜu, występowanie przegród w gruncie, szczelin, infrastruktury podziemnej itp., • odległości i usytuowania budynku odbierającego drgania w stosunku do tras komunikacyjnych, 39 • rodzaju i stanu budynku odbierającego drgania: typ budynku, jego konstrukcja i geometria, sposób posadowienia, stan zachowania obiektu, cechy dynamiczne konstrukcji (częstotliwości drgań własnych, tłumienie). Nie moŜna takŜe wykluczyć, Ŝe okresowo lub stale procesy produkcyjne będą wywoływały uciąŜliwego oddziaływania związanego z wibracjami. Jednak będzie to moŜna stwierdzić dopiero po określeniu profilu działalności poszczególnych obiektów. 3. Odpady Na etapie projektu planu trudno jest określić ilość i jakość powstających odpadów. MoŜna stwierdzić, Ŝe w stosunku do stanu aktualnego jakość odpadów zasadniczo się nie zmieni, natomiast zwiększy się ich ilość, w tym z duŜym prawdopodobieństwem moŜna prognozować zwiększenie się ilości odpadów niebezpiecznych. Na terenie objętym planem nowymi źródłami powstawania odpadów będą; • obiekty usługowe, • w małym stopniu równieŜ zbiorcze parkingi. Poza tym odpady będą powstawały w obrębie urządzeń infrastruktury technicznej, przede wszystkim związanych z podczyszczaniem ścieków opadowych i przemysłowych. Natomiast mało istotnym źródłem odpadów będzie zabudowa mieszkaniowa. Skład i ilość odpadów będą oczywiście zaleŜały od profilu działalności poszczególnych obiektów usługowych. Na terenach nowej zabudowy usługowej i zbiorczych parkingów mogą powstawać odpady niebezpieczne. Dodatkowo w fazie prowadzenia robót budowlanych będą powstawać; • odpady opakowaniowe (15 01), • odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (17 01), • odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych (17 02), • odpady asfaltów, smół i produktów smołowych (17 03), • odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali (17 04), • gleba i ziemia (17 05), • odpady komunalne segregowane selektywnie (20 01), Ilość odpadów budowlanych przeciętnie w Polsce wynosi około 50 kg/m2 powierzchni zabudowy. Szczegółowe ilości wytwarzanych odpadów w oparciu o wskaźniki nagromadzenia wymaga dokładnych danych charakteryzujących prowadzone na danym terenie prace. Takie dane moŜna uzyskać od władz odpowiedzialnych za wydawanie pozwoleń budowlanych. Dane muszą w pewnej mierze odzwierciedlać byłą, obecną i przyszłą działalność sektora budowlanego. PrzybliŜony skład odpadów z sektora budowlanego przedstawia się następującą; Składnik %wagowy Beton, cegły 57% Drewno i inne materiały palne 5% Papier, tektura, tworzywa sztuczne PoniŜej 1% Metale 2% Pozostałe odpady niepalne 3% Pyły i frakcja drobna 26% Asfalt 7% Powstające odpady przed przekazaniem ich odbiorcom będą czasowo gromadzone w celu uzbierania większych ich partii, w wyznaczonych miejscach. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi. Odpady te powinny być gromadzone selektywnie, w pojemnikach posiadających szczelne zamknięcie zabezpieczające przed przypadkowym rozproszeniem podczas transportu, czynności załadunkowych i rozładunkowych. W planach realizacyjnych poszczególnych obiektów naleŜy wyznaczyć miejsca zbiorczego gromadzenia odpadów przed przekazaniem ich odbiorcom: 40 - - miejsca na ustawienie kontenerów na odpady komunalne pomieszczenie chłodzone, na odpady resztek artykułów spoŜywczych, miejsca (zgodnie z planowanym systemem gromadzenia odpadów) na ustawienie kontenerów do selekcji odpadów opakowaniowych oraz odbieranych odpadów pouŜytkowych, pomieszczenia wydzielone, w których gromadzone będą odpady niebezpieczne. 4. Gospodarka wodno-ściekowa Zasady gospodarowania wodą i zasady odprowadzenia ścieków regulują dwa najwaŜniejsze akty prawne, są to: Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 22 kwietnia 2005. o zmianie Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków oraz zmianie innych Ustaw. Przepisy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków określają zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spoŜycia przez ludzi oraz zbiorowego odprowadzenia ścieków, w tym zasady działalności przedsiębiorstw wodnokanalizacyjnych. Źródła wytwarzanych ścieków Na terenie objętym planem będą powstawać: • ścieki bytowe, • ścieki komunalne, • wody opadowe, Na etapie projektu planu brak jest dokładnych informacji dotyczących ilości powstających ścieków. Z reguły ścieki bytowe stanowią około 95% zuŜytej wody. Odnośnie ścieków komunalnych trudno w tym momencie prognozować ich ilość i skład, z uwagi na brak szczegółowych informacji dotyczących charakteru działalności przyszłych obiektów produkcyjnych i usługowych. Ścieki bytowe pochodzą z bezpośredniego otoczenia człowieka, czyli z domów mieszkalnych, budynków gospodarczych, miejsc uŜyteczności publicznej, zakładów pracy. Powstają one w wyniku zaspokajania potrzeb gospodarczych oraz higieniczno-sanitarnych, są to np.: niedojedzone resztki poŜywienia ze zmywanych naczyń, odchody ludzkie, brudy z prania, środki do mycia i prania. Opisywane ścieki zawierają duŜą ilość zawiesin oraz związków organicznych (białka, tłuszcze, cukry) i nieorganicznych, mogą równieŜ posiadać niebezpieczne wirusy i bakterie chorobotwórcze (Ŝółtaczki zakaźnej, duru brzusznego, cholery i in.) oraz jaja robaków pasoŜytniczych, np. tasiemców. Stałym elementem tych ścieków jest pałeczka okręŜnicy (Escherichia coli), - bakteria która sama nie stanowi większego zagroŜenia dla człowieka, lecz jej ilość w ściekach jest wskaźnikiem obecności czynników wywołujących tyfus, dur brzuszny i dyzenterię. SkaŜenie powierzchniowych i podziemnych wód ściekami bytowymi stanowi powaŜne zagroŜenie higieniczne oraz bakteriologiczne. Charakterystyka ścieków bytowych przedstawia się następująco: Wskaźnik zanieczyszczenia Jednostki Średnia wartość ścieków zanieczyszczeń Odczyn PH 7,49 BZT5 g O2/m3 294 3 ChZt g O2/m 700 Zawiesina ogólna g/m3 285 Sucha pozostałość g/m3 1110 3 Fosforany gPO4/m 23 Chlorki gCL/m3 79 Tlen rozpuszczony gO2/m3 1,42 Azot amonowy gNH4/m3 38,4 3 Azot organiczny gNorg/m 19,2 41 Ścieki komunalne oraz ścieki bytowe są oczyszczane w sposób mechaniczny i biologiczny. Poza tym na terenie objętym planem będą powstawały wody opadowe. Ilość wód opadowych moŜna obliczyć na podstawie wzoru i współczynników podanych przez Imhoffa: Q = q x ψ x ϕ x F gdzie: F - powierzchnia spływu q - natęŜenie deszczu 130 l/s/ha ψ - współczynnik spływu 0,95 (dachy), 0,85 (parkingi i drogi) , 0,05 (tereny zielone) ϕ - współczynnik opóźnienia 0,78 Z uwagi na brak informacji odnośnie powierzchni terenów zadaszonych, powierzchni dróg i parkingów oraz terenów zielonych, na obecnym etapie nie moŜna podać nawet szacunkowych ilości powstających wód opadowych. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe wody opadowe z terenów usługowych oraz komunikacyjnych będą zanieczyszczone co niewątpliwie wymagać będzie zastosowania odpowiednich urządzeń podczyszczających. Plan taką potrzebę uwzględnia. Główne zanieczyszczenia wód opadowych to : • zawiesiny ogólne, • zanieczyszczenia olejowe ekstrachujące się eterem naftowym (tłuszcze i ropopochodne), • trudno rozkładalna materia organiczna wyraŜona w ChZT, • zanieczyszczenia bakteriologiczne. Obowiązujące regulacje prawne wymuszają juŜ odczyszczanie wód opadowych w zakresie Z.og. i EE, przynajmniej w przypadku obszarów przemysłowych i silnie zurbanizowanych. Nie występuje jeszcze obligatoryjny obowiązek usuwania ChZT, czy zanieczyszczeń bakteriologicznych, jednak w ośrodkach, w których jedynym odbiornikiem ścieków opadowych jest odbiornik chroniony coraz częściej spotyka się decyzje wodnoprawne wymuszające podczyszczanie wód opadowych np. do jakości II klasy czystości. Odbiorniki ścieków Ustala się objęcie systemem gminnej lub wewnętrznej sieci kanalizacyjnej wszelkiej istniejącej i projektowanej zabudowy. Ustala się odprowadzanie wód deszczowych z dróg publicznych, terenów zabudowy usługowej parkingów siecią kanalizacji deszczowej do rowów melioracyjnych, zbiorników retencyjnych lub studni chłonnych po podczyszczeniu, Obowiązuje wyposaŜenia instalacji słuŜących dla odprowadzania i zrzutów wód opadowych w urządzenia podczyszczające, według przepisów odrębnych. 5. Promieniowanie elektromagnetyczne Przez teren opracowania przebiegają napowietrzne linie wysokiego napięcia wytwarzające pole elektromagnetyczne. Plan zapewnia ochronę przed polami elektroenergetycznymi, polegającą na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniŜej dopuszczalnych norm lub co najmniej na tych poziomach. W planie wskazuje się granicę strefy technicznej linii. W strefie tej obowiązuje zakaz lokalizacji zabudowy związanej ze stałym oraz realizacji nasadzeń zieleni wysokiej. Plan dopuszcza na omawianym terenie lokalizację następujących, nowych obiektów będących źródłem emisji pola elektomagnetycznego: • stacji transformatorowych SN/nN, • linii energetycznych wysokiego napięcia; Pola elektromagnetyczne (PEM) to pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz. Podstawą prawa krajowego w zakresie ochrony środowiska przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym jest ustawa Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z póź. zm.). 42 Zgodnie z art. 121 ustawy Prawo ochrony środowiska (Poś) ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: − utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniŜej dopuszczalnych poziomów lub co najmniej na tych poziomach, − zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. Dopuszczalne poziomy PEM w celu ochrony ludności przed promieniowaniem elektromagnetycznym ustalone są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych oraz sposobu sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1182 i 1183). Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w miejscach dostępnych dla ludności Zakres częstotliwości Składowa Składowa Gęstość mocy pola elektryczna magnetyczna elektromagnetycznego 0 Hz 10 kV/m 2500 A/m 0-0,5 Hz 2500 A/m 0,5-50 Hz 10 kV/m 60 A/m 0,05-1,0 kHz 3/fA/m 0,001MHz-3,0 MHz 20 V/m 3 A/m 3,0-300 MHz 7 V/m 300 MHz-300GHz 7 V/m 0,1 W/m2 Ostatnie zmiany w ustawie Prawo ochrony środowiska zniosły obowiązek posiadania pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych, jednak wprowadzają obowiązek wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych na prowadzących instalacje i uŜytkowników urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne (przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko). Pomiary naleŜy przeprowadzić bezpośrednio po rozpoczęciu uŜytkowania instalacji lub urządzenia i kaŜdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy urządzenia. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem danego przedsięwzięcia do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko, znaczącym elementem jest wymóg sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowiska dla: − stacji elektromagnetycznych lub napowietrznych linii elektromagnetycznych o napięciu znamionowym wynoszącym nie mniej niŜ 220 kV, o długości nie mniejszej niŜ 15 km oraz − instalacji radiokomunikacyjnych, radionawigacyjnych i radiolokacyjnych, z wyłączeniem radiolinii, emitujących pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300 000 MHz. 6. Osuwanie się mas ziemi Teren opracowania charakteryzuje się mało urozmaiconą rzeźbą. Nie występują tu stoki o duŜych nachyleniach, skarpy lub podcięcia erozyjne. Tak, więc brak jest tu stref naraŜonych na uruchomienie powierzchniowych ruchów masowych. 7. ZagroŜenie powodzią Tereny połoŜone są poza strefą bezpośredniego zagroŜenia powodziowego. 8. Nadzwyczajne zagroŜenia środowiska Obszarami, na których mogą w obrębie miasta wystąpić nadzwyczajne zagroŜenia środowiska są: 1. Tereny zabudowy technicznej i usługowej, 43 2. Tereny połoŜone w bezpośrednim sąsiedztwie urządzeń infrastruktury technicznej (gazociąg wysokopręŜny), 3. Tereny komunikacyjne. MoŜliwość powstawania nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska w tych rejonach wymaga; wytypowania obszarów szczególnej wraŜliwości ekologicznej oraz ewentualnego wdraŜania doraźnych środków łagodzących, opracowanie wytycznych dla potrzeb ratownictwa ekologicznego, opracowania wniosków dla potrzeb wprowadzenia zmian lub opracowania lokalnych planów operacyjno-ratowniczych dla potrzeb ograniczenia skutków awarii i katastrof, zabezpieczenie obiektów i obszarów prawnie chronionych, Prowadzący obiekt o duŜym ryzyku powstania nadzwyczajnego zagroŜenia środowiska jest obowiązany do opracowania i wdroŜenie systemu bezpieczeństwa stanowiącego element ogólnego systemu zarządzania i organizacji obiektu. W systemie bezpieczeństwa naleŜy uwzględnić; określenie, na wszystkich poziomach organizacji, obowiązków pracowników odpowiedzialnych za działania na wypadek awarii przemysłowej, szkolenia pracowników, których obowiązki są związane z funkcjonowaniem instalacji, w której znajduje się substancja niebezpieczna, systematyczną analizę zagroŜeń awarią przemysłową oraz prawdopodobieństwa jej wystąpienia, instrukcje bezpiecznego funkcjonowania instalacji, w której znajduje się substancja niebezpieczna, analizę przewidywanych sytuacji awaryjnych, słuŜących naleŜytemu opracowaniu planów operacyjno-ratowniczych, prowadzenia monitoringu funkcjonowania instalacji, w której znajduje się substancja niebezpieczna, systematyczną ocenę programu zapobiegania awariom oraz systemu bezpieczeństwa, prowadzoną z punktu widzenia ich aktualności i skuteczności, Prowadzący obiekt o duŜym ryzyku jest obowiązany, przed uruchomieniem obiektu, do przedłoŜenia raportu o bezpieczeństwie komendantowi wojewódzkiemu Państwowej StraŜy PoŜarnej i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. Raport o bezpieczeństwie podlega, co najmniej raz na 5 lat, analizie i ewentualny zmianą. VII. WPŁYW REALIZACJI ZAPISÓW PLANU NA POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1. Powierzchnia terenu, grunty i gleby, eksploatacja surowców mineralnych Powierzchnia ziemi, grunty i gleby na skutek działalności człowieka przekształceniom oraz częściowej degradacji. podlegają Do niewielkich przekształceń naturalnej rzeźby terenu moŜe dojść w strefach dwóch pagórków wydmowych, na których dopuszczona jest lokalizacja zabudowy oraz urządzeń infrastruktury podziemnej. Biorąc pod uwagę powierzchnię tych terenów, w stosunku do powierzchni całego terenu objętego planem, jak równieŜ aktualny stopień zmian antropogenicznych, te minimalne przekształcenia rzeźby terenu będą bardzo słabo dostrzegalne i nie istotne z punktu widzenia walorów krajobrazowych. Na obszarach pozbawionych drobnych form morfologicznych moŜna się spodziewać powstawania nasypów z gruntu wybranego pod fundamenty i piwnice nowych obiektów budowlanych oraz z wykopów pod urządzenia podziemnej i naziemnej infrastruktury technicznej. Prace ziemne będą na ogół dotyczyć strefy przypowierzchniowej gruntu, a grunt z wykopów budowlanych będzie prawdopodobnie częściowo wywoŜony oraz w części będą z niego formowane nasypy na miejscu. W efekcie końcowym tych prac powierzchnia terenu zostanie miejscami nieznacznie podniesiona, bez zasadniczego wpływu na jego ogólną konfigurację. W wyniku realizacji ustaleń planu nastąpi ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej, 44 stopień ograniczenia będzie zróŜnicowany w zaleŜności od rodzaju projektowanej zabudowy. Nieodwracalnych przekształceń warunków gruntowych naleŜy spodziewać się w miejscach lokalizacji budynków oraz elementów obsługi technicznej, takich jak drogi, czy elementy infrastruktury. PrzeobraŜeniu ulegnie strefa, w której właściwości geologiczno-gruntowe mają wpływ na projektowanie, realizację i eksploatację inwestycji, bowiem naturalna gleba nie spełnia technicznych wymogów lokalizacji budynku, czy realizacji elementów infrastruktury komunikacyjnej. Skutkiem powstania nowych obiektów będą zatem, zmiany warunków podłoŜa, usunięcie warstwy próchniczej oraz zagęszczanie i uszczelnianie gruntów. 2. Warunki wodne Pod wpływem działalności inwestycyjnej istotnym przekształceniom ilościowym i jakościowym ulegają przede wszystkim wody gruntowe I-szego poziomu wodonośnego. Potencjalne zagroŜenia dla stanu czystości wód podziemnych mogą w przyszłości płynąć z niewłaściwej gospodarki wodno-ściekowej i zanieczyszczeń komunikacyjnych związanych z ruchem pojazdów i parkowaniem. Poziom wód gruntowych na przewaŜającej części terenu zalega na znacznej głębokości, jednak jest nieizolowany od powierzchni warstwą słabo przepuszczalną. Tak, więc istnieje zagroŜenie przedostania się nieczystości do wód gruntowych. Plan ustala zasadę podłączenia wszystkich obiektów do kanalizacji sanitarnej, tak więc zagroŜenie dla wód gruntowych moŜe tylko wystąpić w sytuacjach awaryjnych . Ustalenia planu w pełni zabezpieczają wody gruntowe przed zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi. ObniŜenie zwierciadła wód gruntowych lub nawet likwidacja warstwy wodonośnej moŜe nastąpić w wyniku następujących działań występujących łącznie lub pojedynczo: ograniczenie infiltracyjnego zasilania warstwy wodonośnej drenaŜ powierzchniowy lub podziemny odcięcie podziemnego dopływu wód pobór wody podziemnej W przypadku omawianego terenu nastąpi niewielkie uszczelnienie podłoŜa. Biorąc jednak pod uwagę powierzchnię terenu objętego planem jak równieŜ stopień uszczelnienia podłoŜa, sytuacja tak nie spowoduje obniŜenia się poziomu wód gruntowych. 3. Szata roślinna i fauna Teren objęty planem cechuje się zróŜnicowanymi walorami przyrodniczymi, poniewaŜ obejmuje duŜy kompleks leśny, który wchodzi w skład regionalnego ciągu powiązań przyrodniczych. Na omawianym terenie występują jedynie nieliczne, pojedyncze stanowiska roślin rzadkich i chronionych zwierząt, gdyŜ we fragmencie objętym planem kompleks leśny jest mocno zdegradowany. Istniejące na obszarze planu, mocno przekształcone i zdegradowane elementy środowiska przyrodniczego poddane są w omawianym rejonie bardzo silnej presji antropogenicznej – zlokalizowane tu są wielkie zakłady przemysłowe, urządzenia infrastruktury technicznej oraz ciągi komunikacyjne o duŜym natęŜeniu ruchu pojazdów mechanicznych. Realizacja ustaleń planu spowoduje dalsze zwiększenie antropogenicznych oddziaływań na rośliny i zwierzęta. Będzie to się wiązało przede wszystkim z planowanym nowym zainwestowaniem. Trzeba podkreślić, Ŝe nowe zainwestowanie przewidziane jest na terenach o małej wartości przyrodniczej tzn. głównie na nieuŜytkach. Najcenniejsze elementy szaty roślinnej, lasy i zespoły zieleni półnaturalnej, zostają zachowane. Na niewielkiej powierzchni plan wprowadza dolesienia. Realizacja dolesień spowoduje: poprawę warunków aerosanitarnych w tym rejonie, zmianę rodzaju szaty roślinnej, utworzenie nowych miejsc bytowania fauny, zmianę warunków wilgotnościowych gleb. 4. Warunki klimatyczne Nieuniknioną konsekwencją zakładanego procesu urbanizacji terenu objętego planem będzie przekształcenie warunków topoklimatycznych (klimatu lokalnego) terenów dotychczas 45 niezainwestowanych, sąsiadujących z terenami produkcyjnymi. Zmiana obecnego charakteru zagospodarowania części terenów (tereny otwarte, niezabudowane, tereny leśne) wpłynie niewątpliwie modyfikująco na warunki klimatu lokalnego. Wprowadzenie nowej zabudowy będzie sprzyjać rozwojowi lokalnej wymiany pionowej i poziomej powietrza, szczególnie w nocy. Zmniejszy się równieŜ niebezpieczeństwo występowania przymrozków radiacyjnych. Negatywnym zjawiskiem będzie ograniczenie przewietrzania terenów otwartych dotychczas, pozbawionych zabudowy. W odniesieniu do naturalnych warunków klimatycznych, na terenach zurbanizowanych obserwuje się: mniejsze natęŜenie promieniowania całkowitego o ok.10 -20%, wzrost średniej temperatury powietrza o 0,5 - 3,00C oraz zmniejszenie amplitudy dobowej i rocznej, wzrost średniej temperatury minimalnej o 1,0 - 2,00C, wzrost częstości inwersji temperatury powietrza, niŜszą wilgotność względną powietrza, większą częstość występowania zamglenia (szczególnie w zimie), znacznie większe zapylenie i większa liczba jąder kondensacji oraz większe stęŜenie zanieczyszczeń gazowych (SO2 , CO2 , CO), mniejszą o 20 - 30% średnią prędkość wiatru i wzrost liczby dni z ciszą atmosferyczną o 5 - 20%, deformacje pola prędkości wiatru i jego kierunku. 5. Obszary dziedzictwa kulturowego, zabytki, dobra kultury współczesnej oraz dobra materialne W granicach planu nie występują obiekty zabytkowe. Realizacja ustaleń planu nie spowoduje negatywnego oddziaływania na dobra materialne. 6. Obszary i obiekty chronione, systemy przyrodnicze, róŜnorodność biologiczna W pobliŜu terenu objętego planem (w odległości ok. 0,5 km) znajduje się SOO Natura 2000 „Puławy” PLH 060055. Prognozowanie wpływu projektowanego zainwestowania na cele ochrony obszaru Natura 2000 przeprowadzono integrując informację odnośnie podstawowych elementów analizowanego układu. W szczególności: - dokonano identyfikacji moŜliwych niekorzystnych oddziaływań w oparciu o parametry techniczne przedsięwzięcia oraz wyniki publikowanych badań nad wpływem określonych czynników siedliska, - ustalono zasięg przestrzenny moŜliwych niekorzystnych oddziaływań, - określono walory siedliskowe w strefie moŜliwych niekorzystnych oddziaływań, - ustalono wskaźniki oceny istotności oddziaływań. Wskaźniki istotności negatywnych oddziaływań inwestycji na integralność obszaru Natura 2000 Prognoza istotności oddziaływania zidentyfikowanych w trakcie oceny czynników mogących potencjalnie negatywnie wpływać na obszar Natura 2000 opierała się na oszacowaniu ryzyka wystąpienia oraz natęŜenia (zakresu) moŜliwych zmian w niŜej wymienionych kluczowych wskaźnikach determinujących integralność obszaru: 1. Zajęcie i zmiany uŜytkowania terenu. 2. Emisja hałasu na etapie budowy i eksploatacji obiektów. 3. Wzrost natęŜenia ruchu pojazdów. 4. Emisja drgań. 5. Emisja zanieczyszczeń powietrza. 6. Zmiany ilości i jakości wód powierzchniowych. 7. Zmiany poziomu wód gruntowych. 8. Zmiany ukształtowania terenu. 9. Wzrost penetracji terenu. 10. Bezpośrednia śmiertelność zwierząt. 46 11. Bezpośrednie niszczenie siedlisk i wyrąb zadrzewień jak równieŜ fragmentów lasu. W praktyce, wiele z tych czynników zazwyczaj oddziałuje łącznie i często trudno prognozować efekty ich działania w oderwaniu od oddziaływań sprzęŜonych. Stąd teŜ, przy prognozowaniu istotności moŜliwych oddziaływań, powyŜszy podział nie zawsze jest ściśle utrzymany. Część z tych oddziaływań jest ograniczona do okresu budowy poszczególnych obiektów, ale wiele z nich będzie utrzymywać się równieŜ (choć w zmienionym zakresie czy natęŜeniu) na etapie eksploatacji. Zajęcie i zmiany uŜytkowania terenu Realizacja planu nie spowoduje zajęcia i zmiany uŜytkowania terenu w obrębie obszaru chronionego. Wzrost natęŜenia ruchu pojazdów Realizacja nowej zabudowy generować będzie (w fazie budowy jak i eksploatacji) dodatkowy ruch pojazdów, na ciągach komunikacyjnych przebiegających w pobliŜu obszaru chronionego. Ruch drogowy niekorzystnie oddziałuje zwierzęta i ich siedliska, a wachlarz negatywnych czynników obejmuje m.in. degradację siedlisk w skutek hałasu, podwyŜszoną śmiertelność w wyniku kolizji z pojazdami, efekt bariery, przebudowę składu zgrupowań. WzmoŜony ruch pojazdów oznacza m.in. wzrost hałasu, spadek średniej prędkości pojazdów, wzrost emisji spalin i zanieczyszczeń, zwiększenie stęŜenia pyłów w powietrzu. Wpływ tego źródła hałasu powinien mieć ograniczony wymiar przestrzenny i nie będzie znacząco zmieniać wskaźników integralności obszaru. PodwyŜszone stęŜenia spalin silników samochodowych, pyłów oraz zanieczyszczeń ropopochodnych podłoŜa będą negatywnie oddziaływać na siedliska, choć trudno ocenić zakres i natęŜenie tych efektów. Zapewne łączne, negatywne efekty podwyŜszonego natęŜenia ruchu pojazdów w tym rejonie nie będą znacząco negatywnie oddziaływać na integralność całego obszaru chronionego. Wzrost ludzkiej penetracji terenu Realizacja ustaleń planu nie spowoduje tego typu oddziaływań. Hałas Nie naleŜy się spodziewać, Ŝe realizacja zabudowy moŜe doprowadzić do przekroczeń norm emisji hałasu. Jednak realizacja planu spowoduje pogorszenie się klimatu akustycznego. Zasięg jak równieŜ intensywność tych oddziaływań będzie zaleŜał przede wszystkim od profilu działalności zlokalizowanych tam obiektów, co na etapie projektu planu nie jest określone. Emisja zanieczyszczeń powietrza Dodatkowe zanieczyszczenia powietrza, generowane przez pracujący przy budowie poszczególnych obiektów sprzęt oraz samochody transportowe mogą niekorzystnie oddziaływać na stan siedlisk i populację zwierząt w granicach obszaru chronionego. Nie przewiduje się jednak przekroczeń wymaganych standardów jakości powietrza, co pozwala prognozować punktowe efekty emisji zanieczyszczeń powietrza, generowane w rejonach placów budowy jako nieznaczące dla obszaru Natura 2000. Na etapie projektu planu, nie znając profilu działalności obiektów jak równieŜ technologii, nie moŜna stwierdzić czy zostaną przekroczone dopuszczone normy zanieczyszczenia powietrza, naleŜy jednak załoŜyć, Ŝe na etapie opracowywania raportów oddziaływania na środowisku zagroŜenia takowe zostaną zminimalizowane. Odpady oraz zmiany jakości i ilości wód powierzchniowych Odpady powstające na etapie budowy oraz w trakcie eksploatacji powinny być utylizowane w sposób nie stanowiący zagroŜenia dla celów ochrony Obszaru Natura 2000. Nie przewiduje się wystąpienia zmian w ilości lub w obiegu wód powierzchniowych. W szczególności brak jest przesłanek prognozowania znaczącego wpływu przedsięwzięcia na reŜim hydrologiczny wód powierzchniowych i podziemnych. Zmiany poziomu zwierciadła wód gruntowych Realizacja projektowanej zabudowy nie będzie wpływać na poziom wód gruntowych. Zmiany ukształtowania terenu Brak oddziaływań. Bezpośrednie niszczenie siedlisk i wycinka zadrzewień 47 Realizacja ustaleń planu nie spowoduje bezpośredniego niszczenia siedlisk i wycinki zadrzewień na obszarze chronionym. Bezpośrednia śmiertelność zwierząt Charakterystyka przedsięwzięcia nie obejmuje działań wiąŜących się z ryzykiem bezpośredniej śmiertelności zwierząt o rozmiarach stanowiących zagroŜenie dla korzystnego stanu ochrony populacji zwierząt w obrębie obszaru Natura 2000. Wprowadzenie nowej zabudowy oraz nowych ciągów komunikacyjnych nie spowoduje likwidacji miejsc bytowania lokalnej fauny, gdyŜ ze względu na silną degradację środowiska w sąsiedztwie Zakładów Azotowych w obszarze objętym planem nie występują istotne, wartościowe siedliska zwierząt. Pogorszenie warunków aerosanitarnych, akustycznych, zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej, wprowadzenie barier utrudniających przemieszczanie się zwierząt, likwidacja szaty roślinnej spowodują, Ŝe większość zwierząt okresowo pojawiających się obecnie w terenach przeznaczonych pod nowe zainwestowanie zostanie zmuszonych do przeniesienia się w inne rejony. Realizacja ustaleń planu nie spowoduje zmniejszenia róŜnorodności biologicznej omawianego terenu. 7. Krajobraz Teren objęty opracowaniem charakteryzuje się zróŜnicowaniem zainwestowania i zagospodarowania, czego konsekwencją jest róŜny charakter krajobrazu oraz stopień jego antropogenicznego przekształcenia: W granicach opracowania wyróŜnić moŜna następujące jednostki funkcjonalne: tereny przyrodniczo czynne, o charakterze półnaturalnym, tereny zurbanizowane, przemysłowe, infrastruktury technicznej, Występuje tu krajobraz miejski o charakterze industrialnym. Występujące w obszarze planu tereny przyrodnicze, o przeciętnych walorach przyrodniczokrajobrazowych to tereny leśne połoŜone na północ i południe od Zakładów Azotowych, stanowiące pas izolacyjny wokół ZA - znacznie przekształcone ze względu na wieloletnie oddziaływanie ZA, które to oddziaływanie jest obecnie systematycznie zmniejszane. W wyniku realizacji zapisów planu w części powierzchni obszarów do tej pory niezainwestowanych, przeznaczonych pod nową zabudowę, zajdą przekształcenia krajobrazu. Zostaną wprowadzone obiekty kubaturowe i dominanty widokowe oraz zostanie zlikwidowana obecna szata roślinna, miejscami niewielkiemu przekształceniu ulegnie istniejąca szata roślinna. 8. Transgraniczne oddziaływania na środowisko Dla omawianego przedsięwzięcia, wyklucza się moŜliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko z uwagi na odległość lokalizacji przedsięwzięcia od najbliŜszej granicy UE z Republiką Ukraina i Republiką Białoruś która wynosi około 150km. VIII. POWSTANIE ZAGROśEŃ DLA ŚRODOWISKA I ZDROWIA LUDZI NA TERENIE OBJĘTYM PLANEM I W STREFIE JEGO POTENCJALNEGO ODDZIAŁYWANIA Na terenie opracowania moŜna wskazać tereny, których aktualne i projektowane zagospodarowanie stwarza konflikty z uwarunkowaniami przyrodniczymi o zróŜnicowanym stopniu natęŜenia: brak konfliktów – przeznaczone pod lasy, zieleń naturalną, niewielkie – brak, średnie –tereny infrastruktury technicznej związane z gospodarką wodno-ściekową, urządzenie elektroenergetyczne, ciepłownicze oraz gazownicze, parkingi dla samochodów osobowych, drogi dojazdowe i lokalne, duŜe – tereny produkcyjno-usługowe, magazynowo-składowe, usług uciąŜliwych, tereny obiektów infrastruktury technicznej, drogi zbiorcze. Większość niekorzystnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze naleŜy zaliczyć do nieuniknionych, wynikających z potrzeb rozwoju tego rejonu: 48 uszczelnienie powierzchni gruntów przez zabudowę, ciągi komunikacyjne, która spowoduje zmiany obiegu wody, zmniejszenie zasilania gruntowego, zwiększenie spływu powierzchniowego, pogorszenie stanu higieny atmosfery i warunków akustycznych, zwiększenie uciąŜliwego oddziaływania związanego z wibracjami, stworzenie barier ekologicznych dla migrujących zwierząt wzdłuŜ tras komunikacyjnych i ciągów zabudowy, zwiększenie ilości wytarzanych odpadów i ścieków, moŜliwość wytwarzania ścieków i odpadów niebezpiecznych, wzrost zapotrzebowania na wodę, moŜliwość (ograniczonych) oddziaływań na Obszar Natura 2000. Jakakolwiek działalność gospodarcza moŜe wiązać się z potencjalnym zagroŜeniem dla środowiska, jednak bezpośrednie uciąŜliwe oddziaływania mogą być ograniczone przez rozwiązania techniczno-organizacyjne. Natomiast uciąŜliwości pośrednie ograniczane są ustaleniami planu, w związku z tym waŜna jest jego realizacja w zakresie budowy dróg, systemów zaopatrzenia w wodę, odprowadzenia ścieków sanitarny i deszczowych, systemów i sposobów ogrzewania, segregowania odpadów stałych w miejscach ich powstawania, zachowania wysokości zabudowy, wskaźników terenów biologicznie czynnych. ZagroŜenie dla środowiska moŜe, więc wynikać przede wszystkim z braku kompleksowej realizacji zapisów planu. Na omawianym terenie miasta negatywne oddziaływania na ludzi będą wiązać się przede wszystkim z pogorszeniem stanu higieny atmosfery, klimatu akustycznego i wibracjami. Na szczególne negatywne oddziaływania mogą być naraŜone osoby znajdujące się jednocześnie w strefie oddziaływania dróg, linii kolejowej i obiektów produkcyjnych, moŜe tu okresowo zachodzić zjawisko nakładania się uciąŜliwych oddziaływań. W tabeli przestawiona została prognoza oddziaływania na sąsiednie tereny, w której określony został charakter oddziaływań: korzystny – w przypadku gdy ustalenia mają jednostronny korzystny wpływ wynikający z pełnionych funkcji zgodnych z warunkami środowiska przyrodniczego, obojętny – gdy projektowane funkcje zagospodarowania na terenie objętym planem i poza jego granicami są takie same albo o zbliŜonym charakterze, stanowią ich uzupełnienie lub nie powodują oddziaływań mało korzystny – w przypadku gdy projektowane zagospodarowanie stwarza konflikty z cechami środowiska przyrodniczego lub obniŜa standard Ŝycia mieszkańców, bardzo niekorzystny – istnieje duŜy konflikt z cechami środowiska przyrodniczego, obniŜający standard Ŝycia mieszkańców, wymagający działań z zakresu jego ograniczenia, skrajnie niekorzystny – w przypadku gdy ustalenia planu lub zagospodarowanie poza jego granicami mogą spowodować nieodwracalne skutki w środowisku, bądź jego degradację mimo podjęcia działań w zakresie ich ograniczenia. Projekt planu Tereny zabudowy usługowej Tereny infrastruktury technicznej Tereny komunikacyjne Zagospodarowanie terenów w otoczeniu - połoŜonych poza obszarem planu Lasy i zieleń Zabudowa Tereny rolne Doliny rzeczne naturalna mieszkaniowa MK MK MK MK MK MK O MK MK MK MK MK Rodzaj oddziaływania: O – obojętne MK – mało korzystne 49 IX. ANALIZA PLANU POD KATEM REALIZACJI UWARUNKOWAŃ PRZYRODNICZYCH W rozwiązaniach planistycznych połoŜono nacisk na ograniczenie niekorzystnego charakteru i intensywności zmian w środowisku. Ustalenia planu porządkują zasady zagospodarowania wprowadzając szereg zapisów mających na celu ograniczenie przekształceń środowiska przyrodniczego. Plan kładzie szczególny nacisk na: − ograniczenie niekorzystnego charakteru i intensywności zmian w środowisku, - maksymalne ograniczenie niekorzystnego wpływu projektowanego zainwestowania na ludzi. Plan wykazuje wysoki stopień zgodności z analizami, wnioskami i wytycznymi opracowania ekofizjograficznego. X. ZGODNOŚĆ PLANU Z PRZEPISAMI PRAWA DOTYCZĄCYMI OCHRONY ŚRODOWISKA W prognozie przeanalizowano i oceniono zgodność zapisów planu z celami ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono zgodność z wymogami stawianymi przez zapisy zawarte w dokumentach najwyŜszej rangi. XI. ZGODNOŚĆ ZAPISÓW PLANU Z DOTYCZĄCYMI OBSZARU OPRACOWANIA DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI Zapisy planu z zakresu ochrony środowiska przyrodniczego, kulturowego, priorytetów z zakresu rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, wykazują pełną zgodność z celami strategicznymi i nakreślonymi kierunkami działań w w/w dziedzinach określonych w dokumentach strategicznych rangi wojewódzkiej, powiatowej i gminnej jak równieŜ w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy miasta Puławy. XII. OPIS PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCYCH Z REALIZACJI USTALEŃ ZAPISÓW PLANU ETAP Y BUDO Ludzie System przyrodniczy, róŜnorodność biologiczna, Obszary i obiekty chronione Krajobraz Rośliny Świat zwierząt Klimat Wody powierzchniowe i podziemne Skutki realizacji ustaleń planu Powierzchnia ziemi, gleby Komponent Powietrze atmosferyczne 1. Oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne, chwilowe, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe Dla większości przedsięwzięć przewidywanych w planie bezpośrednie oddziaływanie na środowisko będzie ograniczone do najbliŜszego sąsiedztwa, a zatem przed określeniem konkretnych lokalizacji moŜliwe jest jedynie wskazanie kluczowych czynników, które będą lub potencjalnie mogą wpływać na zmiany stanu środowiska. PoniŜej przedstawiono te skutki realizacji ustaleń projektu planu, które przewiduje się, iŜ będą wywierać najbardziej znaczące oddziaływanie na środowisko wraz z identyfikacją oddziaływania. Wzrost emisji hałasu i wibracji - - - - b, c - - - b, c Wzrost emisji zanieczyszczeń b, c, k p, c, k w, c, k - b, c, k b, c, k - - b, c, k 50 ETAP EKSPLPATACJI - - - - - w, k b, c, d b, st - - b, c, k, - - - - - - b, c b, k, ś, d st b, st w, c, ś - p, st - b, w, c, k, st - - b, k, ś, d - - b, c, d - - - - - - b, k, ś, d st - - - - - b, st Krajobraz p Rośliny Klimat -- b, k, ś, d - Ludzie - Świat zwierząt - System przyrodniczy, róŜnorodność biologiczna, Obszary i obiekty chronione Skutki realizacji ustaleń planu - Wody powierzchniowe i podziemne Komponent - Powierzchnia ziemi, gleby Zmiana warunków gruntowych - Powietrze atmosferyczne Zmiana wartości krajobrazowych Zakłócenie bytu fauny Wytwarzanie odpadów budowlanych Sztuczne obniŜenie zwierciadła wód gruntowych Prace ziemne Wzrost emisji hałasu i wibracji - - - - b, c, st - - - b, c, st Wzrost emisji zanieczyszczeń Zmiana wartości krajobrazowych Ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej Zwiększenie ilości odpadów Wzrost poboru wody Zakłócenie bytu fauny b, st w w w b, st b, st - - b, st - - - - p, st - - b, st p, st b, st p, d, st w, st w, d, st b, d, st b, st b, st - b, st w, d p, st p, d - - - - - - - b, d - w, d - w p, d w p, d - - p, st w - Charakterystyka oddziaływań b – bezpośrednie, p – pośrednie, w – wtórne, c – chwilowe, k – krótkoterminowe, ś – średnioterminowe, d – długoterminowe, st - stałe 2. Oddziaływanie skumulowane i znaczące Jak wspominano wyŜej do kumulacji oddziaływań w zakresie emisji zanieczyszczeń powietrza i hałasu, moŜe dochodzić w strefach nakładania się uciąŜliwych oddziaływań pochodzących ciągów komunikacyjnych, zbiorczych parkingów i obiektów produkcyjnousługowych. Na etapie projektu planu brak jest podstaw do określenia znaczących oddziaływań na środowisko, choć takich oddziaływań nie moŜna wykluczyć - uniknięcie tych oddziaływań będzie moŜliwe na etapie sporządzania raportów oddziaływania na środowisko dla poszczególnych inwestycji dających wytyczne, co do najkorzystniejszego dla środowiska sposobu realizacji tych inwestycji. Oddziaływania takie w przyszłości związane mogą być z projektowanymi i istniejącymi obiektami przemysłowo-usługowymi, infrastruktury technicznej oraz terenami komunikacyjnymi. 51 3. Zasięg przestrzenny oddziaływań, odwracalność zjawisk Realizacja ustaleń projektu planu wpływa, w zróŜnicowany sposób, na poszczególne komponenty środowiska (powietrze, powierzchnię ziemi, glebę, kopaliny, wody powierzchniowe i podziemne, klimat, zwierzęta i rośliny) i na ich wzajemne powiązania oraz na ekosystemy i krajobraz. ZróŜnicowanie skutków moŜna usystematyzować jako, w zaleŜności od: ⇒ odwracalności zjawisk — odwracalne — nieodwracalne (O) (N) ⇒ zasięgu przestrzennego oddziaływania — regionalne — ponadlokalne — lokalne (R) (P) (L) Oczywiście oddziaływania te będą zaleŜeć od planowanego przeznaczenia terenu. 1 – Tereny usługowe oraz infrastruktury technicznej - powierzchnia ziemi i gleby: degradacja powierzchni glebowej - oddziaływanie negatywne ( N, L), intensyfikacja procesów erozyjnych na powierzchniach odkrytych - oddziaływanie negatywne (O, L), przekształcenia właściwości wilgotnościowych gleb - oddziaływanie negatywne (N, L), ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej - oddziaływanie negatywne (O, L), moŜliwość zanieczyszczenia gleb – oddziaływanie negatywne (O,L), - wody podziemne: moŜliwość zanieczyszczenia (w sytuacja nadzwyczajnych) wód gruntowych – oddziaływanie negatywne (O, P) - wody powierzchniowe: moŜliwość pośredniego zanieczyszczenia (w sytuacja nadzwyczajnych) wód powierzchniowych – oddziaływanie negatywne (O, P) - klimat i jakość powietrza: przekształcenie warunków topoklimatycznych - oddziaływanie negatywne ( N, L), pogorszenie stanu higieny atmosfery i klimatu akustycznego - oddziaływanie negatywne ( O, L) - szata roślinna i zwierzęta: ograniczenie miejsc bytowania lokalnej fauny - oddziaływanie negatywne (N, L), ograniczenie moŜliwości migracji zwierząt i roślin – oddziaływanie negatywne (N, P), degradacja istniejącej szaty roślinnej - oddziaływanie obojętne (N, L), zmiana warunków siedliskowych szaty roślinnej - oddziaływanie negatywne ( N, L), - krajobraz, system powiązań przyrodniczych, róŜnorodność biologiczna i obszary prawnie chronione: wprowadzenie zabudowy kubaturowej na tereny otwarte - oddziaływanie negatywne ( N, L), moŜliwość migracji zanieczyszczeń z terenów przemysłowych na tereny prawnie chronione – oddziaływanie negatywne (O, P), 52 2 – Tereny komunikacje - powierzchnię ziemi i gleby; całkowita degradacja gleb - oddziaływanie negatywne ( N, L), częściowe przekształcenie naturalnej rzeźby terenu - oddziaływanie negatywne (N, L), całkowita likwidacja powierzchni biologicznie czynnej - oddziaływanie negatywne ( N, L), sztuczne zagęszczenie gruntów – oddziaływanie negatywne (N, L), wprowadzenie gruntów nasypowych – oddziaływanie negatywne (N, L) - wody podziemne; częściowe ograniczenie infiltracyjnego zasilania strefy przypowierzchniowej oddziaływanie negatywne (N, L), - wody powierzchniowe: brak oddziaływań, - klimat i jakość powietrza; pogorszenie stanu higieny atmosfery i klimatu akustycznego - oddziaływanie negatywne ( N, L), - szata roślinna i zwierzęta; ograniczenie miejsc bytowania lokalnej fauny - oddziaływanie negatywne ( N, L), całkowita degradacja istniejącej szaty roślinnej- oddziaływanie obojętne ( N, L), - krajobraz, system powiązań przyrodniczych, obszary chronione, róŜnorodność biologiczna: pogorszenie walorów krajobrazowych – oddziaływanie negatywne (N, L), zaburzenie ciągłości systemu powiązań przyrodniczych – oddziaływanie negatywne (O, P), XIII. ROZWIĄZANIA ELIMINUJĄCE, OGRANICZAJĄCE NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO LUB KOMPENSUJĄCE 1. Rozwiązania eliminujące negatywne oddziaływania Ograniczanie negatywnych oddziaływań powinno być stosowane zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji poszczególnych inwestycji. Ze względu na zasady wyboru projektów, a w szczególności na skalę moŜliwych do zaistnienia konfliktów społecznych, największą uwagę naleŜy zwrócić na kwestie ochrony środowiska przyrodniczego i warunków Ŝycia ludzi. Do podstawowych działań ograniczających naleŜą: ograniczenie zajęcia terenu, prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, stosowania odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych, dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt, dostosowanie terminów prac do cyklu wegetacyjnego roślin, W przypadku zaistnienia niebezpieczeństwa nieodwracalnego zniszczenia szczególnie cennych elementów przyrody, konieczne jest podjęcie zawczasu działań kompensacyjnych. Do najczęściej stosowanych rozwiązań naleŜeć będą: odtwarzanie zniszczonych siedlisk w miejscach zastępczych, sztuczne zasilanie osłabionych populacji, tworzenie alternatywnych połączeń przyrodniczych i róŜnorodnych tras migracji zwierząt, NaleŜy zaznaczyć, Ŝe na etapie oceny projektu planu nie jest moŜliwe oszacowanie konieczności prowadzenia ewentualnych prac kompensacyjnych, które powinny zostać wykonane w związku z planowanymi inwestycjami na terenach dotychczas niezainwestowanych. Takie ustalenia mogą zostać dokonane na etapie raportu 53 oddziaływania na środowisko lub w przypadku wystąpienia szkody w środowisku w rozumieniu Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. Nr 75, poz. 493 z późn. zm.). Dokładne kryteria oceny wystąpienia szkody w środowisku oraz prowadzenia działań naprawczych określają akty wykonawcze tej Ustawy: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów oceny występowania szkody w środowisku (Dz. U. Nr 82, poz. 501) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajów działań naprawczych oraz warunków i sposobów ich prowadzenia (Dz. U. Nr 1003, poz. 664). 2. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań przedstawionych w projekcie planu Z przedstawionych powyŜej analiz wynika, Ŝe potencjalny negatywny wpływ ustaleń planu na środowisko przyrodnicze będzie wynikał z wprowadzenia na tereny do tej pory niezinwestowane zabudowy (przede wszystkim produkcyjno-usługowej), co wiązać się będzie z przekształceniami w środowisku typowymi dla terenów nowych inwestycji głównie z zakresu emisji zanieczyszczeń powietrza, hałasu i wibracji. Planowane zainwestowanie moŜe równieŜ oddziaływać na stan ilościowy i jakościowy wód podziemnych, choć nowe zmiany nie będą trwale niekorzystne, raczej związane będą z moŜliwością wystąpienia potencjalnych awarii. Przy czym istniejące zagospodarowanie obszaru i tak stwarza potencjalnie większe ryzyko wystąpienia awarii i związanych z nimi potencjalnych zagroŜeń niŜ zainwestowanie przewidywane jako realizacji ustaleń planu dla nowych terenów inwestycyjnych. Zapisy planu ustalające zachowanie kompleksu leśnego, ograniczające wysokość zabudowy i powierzchnię zabudowy na działkach oraz nakaz wyposaŜenia zabudowy w infrastrukturę techniczną przyczynią się do zminimalizowania niekorzystnych skutków dla środowiska realizacji planu i są najkorzystniejszym wariantem zainwestowania obszaru. Ze względu na stan zagospodarowania terenów odstąpienie od realizacji ustaleń planu nie wpłynie na polepszenie stanu środowiska przyrodniczego. NaleŜy jednocześnie podkreślić, Ŝe rozwój technologii jak i wzrost świadomości ekologicznej będą przyczyniały się do sukcesywnego ograniczania oddziaływania na stan wód tak projektowanego jak i juŜ istniejącego zagospodarowania obszaru. W trakcie sporządzania prognozy nie napotkano na trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. XIV. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ ICH PRZEPROWADZANIA Analizę skutków realizacji postanowień planu moŜna wykonać w ramach oceny aktualności studium i planów sporządzanych przez władze samorządowe. Opracowania takie opierają się m.in. na analizie obowiązujących planów miejscowych, stopniu ich realizacji oraz rejestru decyzji o pozwoleniu na budowę, wydawanych na podstawie obowiązujących planów. Bada się równieŜ aktualne funkcjonowanie środowiska przyrodniczego. Obowiązek wykonywania takich analiz wynika z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r., poz. 647, z późn. zm.). Przy tworzeniu tego typu opracowań naleŜy zwrócić szczególną uwagę na stopień realizacji zapisów planu w zakresie urządzania zieleni, krajobrazu i zachowania powierzchni biologicznie czynnej. Ocenę aktualności studium i planów sporządza się co najmniej raz w czasie kadencji Rady Gminy. Z tą samą częstotliwością wykonywana byłaby analiza skutków realizacji postanowień planu. Dodatkowym instrumentem analizy skutków realizacji projektowanego dokumentu jest równieŜ monitoring środowiska prowadzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Organ ten wykonuje zadania wynikające z Państwowego Programu Monitoringu Środowiska oraz innych zadań określonych w odrębnych ustawach. Wyniki oceny stanu środowiska publikowane przez WIOŚ mogą być jedną z metod analizy skutków wdroŜenia planu obrazującą zmiany parametrów jakościowych opisujących stan wód, powietrza, gleb, fauny, flory itp. XV. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 54 Potrzeba sporządzenia opracowania pt. „Prognoza oddziaływania na środowisko do Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasto Puławy - Jednostka planistyczna A - część I” wynika z art. 51. Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199 poz. 1227 z późn. zm.). Opracowana prognoza ma na celu wykazanie, czy przyjęte w projekcie planu rozwiązania niezbędne dla zapobiegania powstawania zagroŜeń środowiska, spełniają swoją rolę oraz w jakim stopniu warunki realizacji ustaleń planu mogą oddziaływać na środowisko. Zgodnie z zapisami ustawowymi rolą prognozy nie jest ocena przyjętych w planie rozwiązań planistycznych, a sprawdzenie czy w przyjętych rozwiązaniach zabezpieczony został we właściwy sposób interes środowiska przyrodniczego i kulturowego. Generalnie zakres dokumentacji prognozy obejmuje następujące problemy: - analizę środowiska, - identyfikację zagroŜeń i potencjalnych konfliktów, - ocenę projektu w kontekście przewidywanych zagroŜeń, - ewentualne formułowanie alternatywnych propozycji. Teren opracowania obejmuje północno-wschodnią część miasta Puławy. 1. Teren opracowania charakteryzuje się mało zróŜnicowanymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. 2. Na przewaŜającej części obszaru planu występują obiekty, które naleŜą do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, naleŜą do nich przede wszystkim Zakłady Azotowe - ich oddziaływanie na środowisko jest systematycznie monitorowane, . 3. Na części obszaru planu występuje jeden obszar przeciętnie cenny pod względem przyrodniczym i krajobrazowym - duŜy zwarty kompleksy leśny - stanowiący część pasa zieleni izolacyjnej wokół Zakładów Azotowych, silnie przekształcony i poddawany regularnym nasadzeniom przez ostatnie 50 lat funkcjonowania ZA. 4. W niewielkiej odległości (ok. 0,5 km) od terenu opracowania znajduje się obszar Natura 2000. 5. Na przewaŜającej części terenu panują korzystne i bardzo korzystne warunki gruntowo-wodne dla lokalizacji zabudowy. 6. Przez teren opracowania przebiegają urządzenie infrastruktury technicznej takie jak linie elektroenergetyczne oraz gazociąg wysokiego ciśnienia. Nadrzędnym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest ochrona i kształtowanie ładu przestrzennego oraz ponadlokanych i lokalnych interesów publicznych w zakresie komunikacji, inŜynierii i ochrony środowiska. Plan ustała zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego poprzez ustalenia dotyczące kształtowania zabudowy. Ustala się następujące przeznaczenie terenów objętych planem: 1. P/SM/U - tereny produkcji, składów i magazynów oraz usług; 2. U/KS – tereny usług i parkingów; 3. C - tereny urządzeń obsługi systemów ciepłowniczych - elektrociepłownia; 4. E - tereny urządzeń obsługi systemów elektroenergetycznych; 5. W - tereny urządzeń obsługi systemów wodociągowych; 6. TT - tereny urządzeń infrastruktury technicznej; 7. ZL – tereny lasów; 8. ZLD - tereny dolesień; 9. ZNn – tereny zieleni nieurządzonej; 10. KKT - tereny bocznic kolejowych i baz przeładunkowych; 11. KD - … – tereny dróg publicznych: a. KD – Z – zbiorczych, b. KD – L – lokalnych; 12. KS – tereny parkingów 55 Ze względu na stan zagospodarowania terenów odstąpienie od realizacji ustaleń planu nie wpłynie na polepszenie stanu środowiska przyrodniczego. W przypadku realizacji omawianego planu nie wystąpią istotne przekształcenia środowiska przyrodniczego, które obecnie jest w obszarze planu juz mocno przekształcone. Większość terenów pozostanie w dotychczasowym uŜytkowaniu (lasy w północnej części obszary, teren Zakładów Azotowych), zaś nowe zainwestowanie będzie stanowiło kontynuację i uzupełnienie istniejącego zespołu produkcyjnego. Przewidywane jest niewielkie zwiększenie rozmiarów emisji zanieczyszczeń, hałasu i wibracji wiąŜące się z funkcjonowaniem nowych terenów zabudowy usługowej wyposaŜonych w drogi dojazdowe oraz zbiorczych parkingów, a tym samym i wzrostem natęŜenia ruchu samochodowego. Lokalnie moŜe dochodzić do chwilowych kumulacji zanieczyszczeń powietrza oraz uciąŜliwości hałasowych. Na omawianym terenie zostaną zainstalowane nowe punktowe i liniowe źródła hałasu. W stosunku do stanu aktualnego powstaną nowe źródła wytwarzania ścieków i odpadów. Na terenie objętym planem nie występują obszary zagroŜone uruchomieniem powierzchniowych ruchów masowych. Zwarte powierzchnie leśne naleŜą do terenów o szczególnym stopniu zagroŜenia poŜarowego. Na omawianym terenie występują jak równieŜ powstaną nowe obiekty związane z ryzykiem wystąpienia awarii. Bardzo niewielkie i nieistotne z punktu widzenie walorów krajobrazowych przekształcenia rzeźby terenu mogą wystąpić w obrębie dwóch pagórków wydmowych, na których dopuszcza się lokalizację urządzeń infrastruktury technicznej i na małych fragmentach zabudowy. Na większości terenów przeznaczonych pod nową zabudowę oraz drogi publiczne powierzchnia biologicznie czynna zostanie ograniczona w znacznym stopniu. Na omawianym terenie nie występują tereny uŜytkowane rolniczo ani gleby przydatne dla celów rolniczych, nie nastąpi zmniejszenie areału gruntów rolnych. W wyniku planowanego zainwestowania nie przewiduje się trwałego obniŜenia poziomu wód gruntowych, natomiast w sytuacjach awaryjnych istnieje niebezpieczeństwo ich czasowego zanieczyszczenia. Nie zostaną zlikwidowane cenne miejsca bytowania lokalnej fauny, ze względu na brak wartościowych siedlisk w obszarze przeznaczonym dla przekształceń. Realizacja nowej zabudowy, ogrodzeń poszczególnych działek oraz zwiększenie natęŜenia ruchu samochodów spowodują powstanie nowych barier utrudniających przemieszczanie się zwierząt. JednakŜe przekształcenia te nie będą miały większej skali ze względu na obecne, znaczne przekształcenie obszaru objętego panem. Jednocześnie naleŜy przypuszczać, Ŝe tereny biologicznie czynne zostaną zagospodarowane zielenią urządzoną z udziałem zieleni wysokiej. Zmiana obecnego charakteru zagospodarowania terenów wpłynie niewątpliwie modyfikująco na warunki klimatu lokalnego, zmiany te nie będą miały charakteru zmian trwale niekorzystnych. W granicach planu nie występują obiekty zabytkowe. Istniejące i projektowane zainwestowanie nie będzie oddziaływać niekorzystnie na obszar Natura 2000. Krajobraz w wyniku realizacji ustaleń planu zostanie miejscami przekształcony, nawiązując do istniejącego i przewaŜającego w obszarze planu. Realizacja zapisów planu nie spowoduje transgranicznych oddziaływań na środowisko przyrodnicze. 56 W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono zgodność zapisów planu z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska oraz z dokumentami strategicznymi rangi wojewódzkiej, powiatowej i gminnej jak równieŜ ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Puławy. Realizacja ustaleń planu moŜe spowodować wystąpienie na omawianym terenie oraz na terenach przyległych oddziaływań znaczących i skumulowanych. Stosując odpowiednie rozwiązania organizacyjne, technologiczne oraz urządzenia chroniące środowisko, zasięg i intensywność w/w oddziaływań moŜna znacznie ograniczyć tak, aby nie były one trwale niekorzystne dla środowiska przyrodniczego. . Reasumując: naleŜy uznać, iŜ nowe zainwestowanie terenu nie pogorszy stanu środowiska przyrodniczego w stosunku do juŜ zaistniałych w nim zmian, związanych z funkcjonowaniem od ponad 50-ciu Zakładów Azotowych. Jednocześnie, ze względu na działania proekologiczne, prowadzone przez Zakłady Azotowe, w tym zmiany technologiczne prowadzące do systematycznego zmniejszania emisji i oddziaływania na otoczenie, naleŜy spodziewać się postępowania renaturalizacji terenów przyrodniczych sąsiadujących z Zakładami Azotowymi, w tym kompleksów leśnych połoŜonych w obszarze planu i poza nim. Za najistotniejsze, z punktu widzenia ochrony środowiska, naleŜy uznać monitorowanie następujących dziedzin i zagadnień: 1. Obserwacje zmian w strukturze uŜytkowania gruntów (wielkość powierzchni zainwestowanych, kubatury nowych obiektów budowlanych). Zagadnienia te powinny być monitorowane na bieŜąco przez samorząd lokalny 2. Obserwacje zmian jakości poszczególnych komponentów środowiska zarówno na terenie objętym planem jak i na terenach przyległych. Ze szczególnym uwzględnieniem stanu higieny atmosfery, klimatu akustycznego, stanu jakościowego wód podziemnych według powierzchniowych. WIOŚ według własnego harmonogramu. 3. Obserwacje stanu technicznego infrastruktury, ze szczególnym uwzględnieniem urządzeń do odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków. Zarządzający siecią według własnego harmonogramu. 57