czytaj pełny tekst - Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Transkrypt
czytaj pełny tekst - Muzeum Ziemi Wieluńskiej
Królowie, rycerze i salwy z piszczeli w Noc Muzeów Na trzy dni przed Międzynarodowym Dniem Muzealnika w sobotę 15 maja 2010 r. Muzeum Ziemi Wieluńskiej zaprosiło mieszkańców Wielunia i okolic na wielogodzinną imprezę pn. Noc Muzeów. Uroczysta inauguracja „Nocy” nastąpiła podczas otwarcie wystawy pt. Poczet władców Polski z udziałem Zbigniewa Kazimierza Witka – Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, przedstawicieli władz samorządowych i licznie zgromadzonej publiczności. Ekspozycja Poczet władców Polski to 40 portretów olejnych po raz pierwszy prezentowanych poza stałym miejscem ekspozycji czyli Dworkiem Jana Matejki w Krzesławicach. Oryginalne portrety historycznych władców wzorowane są na rysunkach wykonanych w latach 1890–1892 przez Jana Matejkę. Na zamówienie Maurycego Perlesa księgarza i wydawcy wiedeńskiego Jan Matejko wykonał 44 portrety ołówkiem. Ukazały się one za Ŝycia autora w formie albumu składającego się z oddzielnych plansz. Rysunki opatrzono komentarzem opracowanym przez wybitnych historyków krakowskich – Stanisława Smolkę i Augusta Sokołowskiego. Artysta nie zastrzegł w umowie z wydawcą prawa własności rysunków i dlatego po śmierci mistrza Poczet…, kolorowany przez innych malarzy, wydawano w ogromnych nakładach. Dopiero w 1916 r. kolekcjoner Bolesław Orzechowicz wykupił Poczet…, który najpierw wzbogacił miejskie zbiory sztuki we Lwowie, a po II wojnie światowej trafił do Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Prezentowaną w naszym muzeum kolekcję portretów olejnych wykonali po śmierci J. Matejki jego uczniowie – Leonard Stroynowski i Zygmunt Papieski. Wizerunki władców polskich rozpoczyna pierwszy historycznie udokumentowany Mieszko I, a kończy ostatni król – Stanisław August Poniatowski. Na ekspozycji ze względów dydaktycznych przyjęto układ chronologiczny i dynastyczny. Warto wspomnieć, Ŝe portrety te stały się wzorem do popularnego pocztu królów, który wydała firma Juliusza i Henryka Fristów oraz Hermana Freudenheima w Krakowie. W późniejszym okresie wielokrotnie reprodukowali go róŜni wydawcy, w tym krakowski „Dziennik Polski”. Od 15 września 1965 r. kolekcja jest własnością Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Wystawę uzupełniają wizerunki władców polskich upamiętnione we współczesnej filatelistyce i numizmatyce. Z bogatej kolekcji Henryka Hernanta prezentujemy portrety królów na znaczkach pocztowych, kartach i kopertach pierwszego dnia obiegu. Ponadto z własnych zbiorów numizmatycznych udostępniamy zwiedzającym monety historyczne i współczesne oraz medale z wizerunkami polskich władców. Władysław Jagiełło w numizmatyce to druga ekspozycja, której inauguracja nastąpiła w Noc Muzeów. Ze zbiorów Prezesa Wieluńskiego Towarzystwa Numizmatycznego – Andrzeja Musiała, zorganizowano interesującą i „przykuwającą oko” wystawę. Unikatowa kolekcja zawiera 180 eksponatów ukazujących ten waŜny element polityki monetarnej Jagiełły, który dotyczył bicia przez tego władcę monet półgroszowych. Na wystawie moŜna obejrzeć zróŜnicowanie półgroszy ze względu na gramaturę, mennicę oraz osobę jej zarządcy. Wyjątkowo cennym eksponatem jest tzw. półgrosz typu „D”. Jest on monetą niezwykle rzadką w świecie kolekcjonerskim, wokół której toczą się Ŝywe dyskusje. Warte odnotowania są równieŜ dwa przykłady tzw. kontrmarek, czyli w tym przypadku półgroszy, które wprowadzono do obiegu w miastach niemieckich. O tych zagadnieniach w czasie swej prelekcji otwierającej wystawę mówił dr Zbigniew Szczerbik z Muzeum w Praszce. Uzupełnieniem wystawy numizmatycznej jest kolekcja falerystyczna prezentująca wartościowy zbiór medali z wizerunkami władców Polski, emitowany przez ponad 20 lat oraz pamiątkowe medale związane z osobą Władysława Jagiełły. Program Nocy Muzeów przewidywał zajęcia warsztatowe dla dzieci i młodzieŜy pod nazwą „U pradziejowego jubilera”. Prowadzący zajęcia archeolog demonstrował sposoby wykonywania ozdób z miedzianego drutu i kolorowych koralików. KaŜdy zainteresowany mógł wykonać własnoręcznie na przykład zawieszkę binoklowatą, wisiorek opasany czy bransoletę. Gotowe ozdoby stanowiły pamiątki chętnie noszone przez uczestników zajęć. Na ekspozycji etnograficznej przygotowano zajęcia plastyczne dla dzieci. Najmłodsi zwiedzający mogli wykazać się zdolnościami manualnymi tworząc średniowieczną zagrodę dla zwierząt. Uczestnicy zajęć do dyspozycji mieli kolorowy papier, kredki, plastelinę i zwierzęta domowe z tworzywa sztucznego. Niesamowita fantazja i umiejętności dzieci pozwoliły na stworzenie pięknych prac. Część młodych artystów wykorzystywała modele zwierząt i na ich podstawie tworzyła własne z plasteliny. Dla starszych dzieci przygotowano niepowtarzalne, duŜe puzzle prezentujące obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem. Okazało się, Ŝe ułoŜenie ponad stu elementów w całość wcale nie było takie łatwe i dzieci do pomocy angaŜowały swoich rodziców. Zwiedzający stałą ekspozycję etnograficzną śycie codzienne wsi wieluńskiej na początku XX wieku mogli dowiedzieć się o wykorzystaniu ówczesnych narzędzi rolniczych i domowych oraz o panujących zwyczajach i modzie sprzed stu lat. Przed wejściem do budynku muzeum znajdowało się stoisko bicia repliki średniowiecznego denara wieluńskiego. Denar ten był monetą wybijaną przez księcia Władysława Opolczyka w II połowie XIV wieku. Między innymi w ten sposób władca podkreślał swoje prawa do władania ziemią wieluńską. W zbiorach biblioteki muzealnej znajduje się wiele interesujących publikacji. W tym wydawnictwa dotyczące historycznej ziemi wieluńskiej. Na uwagę zasługują równieŜ starodruki, które udostępniliśmy zwiedzającym podczas Nocy Muzeów. Wśród nich jest kilka cennych i unikatowych pozycji, m.in. Constytucye Statuta y Przywileie Koronne y W. X. Lit. od Roku pańskiego 1550 r. aŜ do Roku 1726 wydane w Mokrsku koło Wielunia w 1732 r. Stanisław KoŜuchowskiego, cześnik ziemi wieluńskiej, właściciel Mokrska otrzymał od króla Polski Augusta II przywilej na 20 lat wyłącznego druku zbioru konstytucji i w tym celu załoŜył drukarnię. Następną interesującą pozycją, związaną z naszym regionem jest Suplika wyniesiona za Bogiem do grzesznika. Mała ksiąŜeczka wydana drukiem w 1687 r., jest poświęcona Maciejowi (Mateuszowi) Trzebickiemu, wojskiemu wieluńskiemu, który piastował swój urząd w latach 1676–1722. Niewątpliwie najwaŜniejszym zabytkiem wśród starodruków znajdujących się w muzealnych zbiorach jest kalwińska Biblia Brzeska zwana równieŜ Radziwiłłowską. Wydana w Brześciu Litewskim w 1563 r. przez Mikołaja Radziwiłła zwanego Czarnym, w nakładzie ok. 500 egzemplarzy. Syn fundatora Biblii Brzeskiej, konwertowany przez jezuitów na katolicyzm, Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (Sierotka), jako pokutę za „grzechy ojca-heretyka” postanowił wykupić i zniszczyć wszystkie egzemplarze tej Biblii. Ocalało zaledwie ponad 20 sztuk. Jeden egzemplarz znajduje się w wieluńskim Muzeum. Tematem przewodnim sesji popularnonaukowej, na którą złoŜyły się wystąpienia pracowników naukowych z Uniwersytetu Łódzkiego, była 600. Rocznica bitwy pod Grunwaldem (1410–2010). Otwarcia obrad dokonał Mieczysław Majcher – Burmistrz Wielunia. Po czym licznie zgromadzona publiczność wysłuchała 3 referatów: - Kampania grunwaldzka 1410 roku Prof. zw. dr hab. Jan Szymczak - Bitwa pod Grunwaldem 15 VII 1410 roku dr Tadeusz Grabarczyk - Udział rycerstwa ziemi wieluńskiej w Wielkiej Wojnie (1409–1411) prof. dr hab. Tadeusz Nowak Sesję prowadziła prof. dr hab. Alicja Szymczakowa. W programie Nocy Muzeów 2010 nie zabrakło występów plenerowych przygotowanych przez nauczycieli, dzieci i młodzieŜ. Tym razem uczniowie z Zespołu Szkół Samorządowych im. króla Władysława Jagiełły w Dzietrznikach przedstawili widowisko pn. Powrót króla Władysława Jagiełły spod Grunwaldu. Barwne stroje, dbałość o rekwizyty i scenografię, a takŜe dynamicznie i z pasją zagrana opowieść o zwycięstwie grunwaldzkim była nagrodzona gromkimi brawami. Przez cały czas trwania Nocy Muzeów ogromną wiedzę o średniowiecznym uzbrojeniu i sztukach walki prezentowała 10-osobowa grupa (z Łodzi i Wrocławia) z Towarzystwa Historii Doświadczalnej DAGOME. Niezwykłe umiejętności w posługiwaniu się bronią białą, w tym mieczami, włóczniami i sztyletami niewątpliwie wywarło wraŜenie. Strzały z replik piszczeli (średniowiecznej broni palnej) obwieściły o godz. 2400 zakończenie Nocy Muzeów 2010. Imponująca frekwencja świadczy o potrzebie organizowania takich imprez i upowaŜnia nas do zaproszenia mieszkańców naszego miasta i okolic na Noc Muzeów za rok. Informację przygotowali: Kinga Dohren, Marek Gogola, Waldemar Golec, Jan KsiąŜek, Barbara Mrugała, Tomasz Spychała Zdjęcia: Mirosław Grabczak, Marek Gogola