Sprawozdanie z działań na rzecz jakości kształcenia na Wydziale

Sprawozdanie z działań na rzecz jakości kształcenia na Wydziale

Poznań, 7 marca 2016
Sprawozdanie z działań na rzecz jakości kształcenia
na Wydziale Neofilologii w 2015 roku
I. Wstęp
Sprawozdanie uwzględnia ocenę działań w zakresie jakości kształcenia podjętych na
Wydziale Neofilologii w 2015 roku na podstawie danych z trzech dokumentów:
- raportu z badania jakości kształcenia na UAM prowadzonego wśród studentów studiów
stacjonarnych i niestacjonarnych, doktorantów oraz nauczycieli akademickich w roku
akademickim 2014/2015;
- sprawozdań poszczególnych jednostek z realizacji rekomendacji wydziałowych za rok 2015;
- wyników audytu przeprowadzonego w trzech jednostkach Wydziału Neofilologii: Katedrze
Orientalistyki, Instytucie Filologii Rosyjskiej i Instytucie Filologii Romańskiej.
Rekomendacje Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia na 2016 rok zostają
przedłożone Radzie Wydziału osobnym dokumentem.
Trwa także wewnętrzny audyt czterech jednostek Wydziału Neofilologii: Instytutu Filologii
Germańskiej, Katedry Ekokomunikacji, Katedry Skandynawistyki oraz Wydziałowych
Studiów Kształcenia Tłumaczy. Wyniki audytu zostaną przedstawione Dyrektorom jednostek
w kwietniu br.
II. Analiza wyników ankiet
Raport dotyczy wyników szóstej edycji badania jakości kształcenia przeprowadzonego na
UAM w okresie od kwietnia do lipca 2015 r. W badaniu wzięło udział 64 nauczycieli
akademickich z WN, tj. 10% (w ubiegłym roku również 10 %) ogółu zatrudnionych na
wydziale, 20 doktorantów, tj. 18% (u ubiegłym roku 15%), 374 studentów studiów
stacjonarnych I. stopnia, tj. 14 % (w ubiegłym roku 18 %), 73 studentów II. stopnia, tj. 8%
(w ubiegłym roku 10%) oraz 12 studentów studiów niestacjonarnych, tj. 8% (w ubiegłym
roku 13%). Szczegółowy raport z badań umieszony jest na stronie Biura Rady ds. Jakości
Kształcenia: http://brjk.amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0004/286546/nauczyciele2015.pdf .
Nauczyciele akademiccy:
Najlepiej oceniany element: powiązanie badań naukowych z procesem dydaktycznym, ogólne
bardzo wysokie zadowolenie z jakości kształcenia w jednostce (brak odpowiedzi
umiarkowanych i negatywnych); najniżej: możliwość zgłoszenia nowego przedmiotu do
programu studiów, możliwość takiej organizacji zajęć, która sprzyja okresowemu skupieniu
bądź na pracy naukowej, bądź na dydaktyce (są to jednak pojedyncze odpowiedzi).
Doktoranci:
Najlepiej oceniany element: kompetencje nauczycieli akademickich, opieka naukowa
(indywidualne podejście). Doktoranci oczekują większej oferty kursów/instruktaży
dydaktycznych przygotowujących do prowadzenia zajęć ze studentami (jest to potrzeba
sygnalizowana na całym UAM).
Studenci stacjonarni:
Najlepiej oceniane elementy: organizacja egzaminów, dyżury zgodne z planem,
funkcjonowanie strony internetowej. Jednak 15% studentów I. stopnia oraz 12% studentów II.
stopnia, którzy wyrazili swoją opinię nie podjęłoby powtórnie studiów na naszym wydziale
podając jako przyczynę w 20% nieciekawy program studiów. Poprawiła się dostępność
opisów przedmiotów dla studenta (74% odpowiedzi pozytywnych). Studenci docenili jakość
sylabusów dostępnych w USOSie (brak odpowiedzi negatywnych). Słabsze strony: mała
liczba zajęć do wyboru (23% studentów I. stopnia i 30% studentów II. stopnia). W czasie
studiów I. stopnia 66% i II. stopnia 63% studentów nie mają informacji o możliwości udziału
w prowadzonych badaniach naukowych. Ponad 20% studentów I. i II. stopnia uważa, że
punkty ETCS nie odzwierciedlają rzeczywistego wkładu pracy studenta.
Studenci niestacjonarni:
Najwyżej oceniane elementy: organizacja egzaminów, regularność i planowość odbywanych
zajęć oraz dostępność nauczycieli akademickich. Zgłoszoną słabością jest niska oferta zajęć o
charakterze praktycznym (aż 80% ocen negatywnych na studiach I. stopnia i 45% na studiach
II. stopnia). Pozytywnie oceniono jakość sylabusów pod kątem stosowanych metod
kształcenia oraz opisu treści przedmiotu (brak ocen negatywnych).
Wnioski: Niepokoi ciągle bardzo niska frekwencja w badaniu zarówno nauczycieli
akademickich, jak i studentów. W ocenie studentów stacjonarnych i niestacjonarnych
poprawiła się dostępność i jakość opisów przedmiotów w systemie USOS.
Znaczące jest niezadowolenie stosunkowo dużego odsetka ankietowanych w odniesieniu do
programu studiów magisterskich, tj. możliwości wyboru zajęć oraz funkcjonalności i
możliwości znalezienia zatrudnienia po ukończeniu studiów II. stopnia.
Należy jednak nadmienić, że takiej dywersyfikacji programu zajęć sprzyja powoływanie
nowych specjalności (w tym roku do opinii WZOJK przedstawiono 5 nowych propozycji
specjalności).
III. Wnioski ze sprawozdań
wydziałowych w 2015 roku
Cel
Podniesienie liczby
respondentów
biorących udział w
badaniach ankietowych
(zarówno nauczycieli
cząstkowych
odnośnie
realizacji
rekomendacji
Realizacja
Przeprowadzenie akcji informacyjnych mających na celu
zachęcenie studentów do udziału w badaniach ankietowych
poprzez informacje wywieszone w gablocie oraz na stronie
internetowej jednostek, interwencje opiekunów roku. Informacje
są także przesyłane drogą elektroniczną oraz na zebraniach
akademickich jak i
studentów).
Weryfikacja treści
ankiet oceniających
nauczycieli
akademickich
(informacja zwrotna
dla studentów).
Poprawa postaw
studentów
pracowników jednostek. Studenci zachęcani są przez
prowadzących zajęcia do wzięcia udziału w ankiecie (informacja
bezpośrednia na zajęciach lub przez listy mailingowe).
System ankiet wydziałowych oceniających zajęcia dydaktyczne
działa zgodnie z zasadami ustanowionymi na poziomie uczelni.
Przyjęto formę ankiety istniejącej w systemie USOS. Z
prowadzącymi, których zajęcia zostały ocenione jednoznacznie
negatywnie – dyrekcje jednostek przeprowadzają rozmowy,
szczególnie zwracając uwagę na podniesione przez studentów
kwestie i zlecając przeprowadzenie kolejnej ankiety oraz
dodatkowych hospitacji.
Mechanizm ankiet polega przede wszystkim na zapewnieniu
informacji zwrotnej dla wykładowcy. Informacja zwrotna dla
studentów jest w związku z tym bardzo ogólna (bez podawania
personaliów), lub podawana indywidualnie w odpowiedzi na
otwarte (nieanonimowe) petycje lub pisma studentów.
Opiekunowie roku pozostają w stałym kontakcie ze studentami,
omawiając z nimi kwestie problematyczne. Problemy
sygnalizowane przez studentów, czasem także pracowników są
weryfikowane i analizowane przez wykładowców, opiekunów
roku, kierowników zakładów, a jeśli to konieczne także przez
dyrektora/kierownika jednostki. Poszczególne jednostki starają
się reagować na wszelkie sygnały próbując znaleźć najlepsze i
najkorzystniejsze
rozwiązanie
kwestii
spornych/
problematycznych. Jeżeli sytuacja tego wymaga zapewniana jest
poufność.
Na zebraniach inaugurujących rok akademicki oraz podczas
zajęć, a w szczególności w trakcie omawiania zasad pisania prac
licencjackich i magisterskich, wykładowcy informują studentów
o zasadach dotyczących praw autorskich i cytowania wyników
innych badaczy, które stanowią część przygotowywanych przez
nich prac. Studenci są też informowani o konsekwencjach
popełnienia plagiatu.
Większość jednostek wprowadziła listy tematów prac
licencjackich i magisterskich na stronach internetowych, co
zapobiega kopiowaniu pomysłów na prace. Zakładki odsyłające
do wykazu tematów prac licencjackich i magisterskich na
stronach internetowych niektórych jednostek znajdują się trakcie
aktualizacji, jednak ogłaszanie na stronach internetowych
tematów prac magisterskich i licencjackich budzi wciąż obiekcje
niektórych prowadzących seminaria.
W elektronicznym archiwum prac dyplomowych znajduje się
informacja o prowadzonych i recenzowanych pracach
licencjackich i magisterskich, informacja o ocenie, treść recenzji i
wersja elektroniczna pracy.
Pracownicy otrzymali również drogą e-mailową szczegółową
instrukcję w sprawie zasad składania i archiwizacji prac
dyplomowych z wykorzystaniem systemu Archiwum Prac
Dyplomowych oraz wzoru oświadczenia o samodzielnym
napisaniu pracy dyplomowej i zgodności wersji elektronicznej
Podniesienie rangi
pracy dydaktycznej
Weryfikacja
programów kształcenia
pracy dyplomowej z wersją drukowaną. W świetle nowych
rozporządzeń promotor ma obowiązek za pośrednictwem APD
przesłać i sprawdzić pracę w systemie OSA. W przesłanych
informacjach znajdowały się również wskazówki w jaki sposób
korzystać z tego systemu i jak analizować uzyskane w raporcie z
OSA dane (podejrzane statystyki, białe znaki, stosowanie innego
typu czcionek etc.). W najbliższym czasie należy zwrócić uwagę
na to, czy program działa poprawnie i zgłosić ewentualne uwagi
w razie trudności z korzystaniem z niego (np. problem związany
z odrzucaniem przez system tekstu napisanego cyrylicą).
Na Wydziale Neofilologii organizowane są spotkania
informacyjne oraz warsztaty dotyczące metodyki nauczania oraz
możliwości pozyskiwania grantów, pisania wniosków itp.
Pracownicy uczestniczą w organizowanych przez Wydział
Neofilologii, Uniwersytet oraz inne jednostki, również
zagraniczne, szkoleniach projakościowych, mających za zadanie
podniesienie jakości nauczania. W roku 2015 były to między
innymi panel szkoleniowy dla pracowników UAM z zakresu
dostępności materiałów cyfrowych
do potrzeb studentów
z niepełnosprawnością, gdzie omawiano m.in. kwestie
przystosowywania procesu dydaktycznego, stron internetowych i
innych zasobów materialowych.
W poszczególnych jednostkach organizowane są warsztaty, w
celu podnoszenia kwalifikacji nauczycieli akademickich.
Działania te mają charakter ciągły, zapotrzebowanie określane
jest w wyniku analizy ankiet oceniających zajęcia dydaktyczne
oraz rozmowy z nauczycielami akademickimi.
Pracownicy coraz częściej korzystają z platformy Moodle, brali
także udział w kursach e-learningowych zrealizowanych w
ramach projektu „UAM: Unikatowy absolwent – Możliwości.
Wzrost potencjału dydaktycznego UAM poprzez innowacyjne
kształcenie w języku angielskim, interdyscyplinarność, elearning, inwestycje w kadry”(UDA-POKL.04.01.01-00-019/10).
Istotną inicjatywą na rzecz poprawy jakości kształcenia było też
opracowanie nowego arkusza hospitacji zajęć w ramach projektu
pt. "Upowszechnienie systemu hospitacji" w konkursie
Prorektora ds. kształcenia UAM. Do wszystkich jednostek
przesłano dokumentację pilotażową (Informator dobrych praktyk
dydaktycznych na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza, listę kryteriów oceny zajęć, protokół hospitacji,
arkusz autoewaluacji, kryteria rozmowy ewaluacyjnej). W
jednostkach odbyło się od 5 do 18 hospitacji z wykorzystaniem
dokumentacji pilotażowej. Projektem kierowała p. prof. Beata
Mikołajczyk, a głównym wykonawcą była p. dr Izabela
Marciniak (IFG).
Wydział opracował kryteria oceny pracy dydaktycznej i
naukowej pracowników.
W większości jednostek przed rozpoczęciem każdego semestru
koordynatorzy modułów spotykają się z prowadzącymi zajęcia,
zgodnie z KRK
omawiają sylabusy i przygotowują wspólne warunki zaliczenia
zgodne z efektami kształcenia zawartymi w sylabusach. W
trakcie roku odbywają się także zebrania koordynatorów zajęć na
poszczególnych latach z dyrektorami ds. dydaktycznych i
kierownikami pracowni PNJ.
Pracownicy są także zapoznawani są z publikacją Vademecum
Nauczyciela Akademickiego.
IV. Wnioski z audytu wewnętrznego
Na Wydziale Neofilologii przyjęto zasadę audytów wewnętrznych. W roku 2015 audyt objął
następujące jednostki: Katedrę Orientalistyki, Instytut Filologii Rosyjskiej i Instytut Filologii
Romańskiej. Dyrektorzy jednostek otrzymali uwagi i szczegółowe rekomendacje.
Sformułowano następujące wnioski ogólne:
- We wszystkich jednostkach brakowało niektórych informacji dodatkowych określonych w
§9 uchwały nr 285/2011/2012, np. informacji, dotyczących uzasadnienia koncepcji i celu
kierunku studiów w oparciu o prowadzone w jednostce badania naukowe, analizę możliwości
kadrowych i finansowych, zgodności z misją uczelni i jej strategią rozwoju; odniesienia do
wniosków z analizy potrzeb rynku pracy, wniosków z analizy wyników badania karier
zawodowych absolwentów oraz doświadczeń i wzorców międzynarodowych; możliwości
zatrudnienia i kontynuacji kształcenia przez absolwentów i in. Należy jednak zaznaczyć, że
podanie niektórych z wymienionych informacji nie było dotąd możliwe. Zgodnie z informacją
uzyskaną w Biurze Karier UAM, program badania karier absolwentów jest dopiero na etapie
wdrażania.
- Audyt w Katedrze Orientalistyki został przeprowadzony z udziałem pani Agnieszki
Dykiert, przedstawicielki Samorządu Studentów. Do corocznego audytu warto zapraszać
przedstawicieli Samorządu Studentów, gdyż prezentują oni nieco inny punkt widzenia na
aspekty podlegające ocenie. Z uwag studenta można wyłonić rzeczywisty obraz oczekiwań
uczących się wobec organizacji procesu kształcenia.
prof. dr hab. Katarzyna Karpińska-Szaj
Przewodnicząca Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia